|
2010
|
|
|
Eusebio Erkiaga, Larreko, Augustin Zubikarai etab. ere bat zetozen horretan.
|
Baina
garbizaletasunaren alde ere agertu zen Augustin. Idazleen artean bi joera ziren garai hartan:
|
|
|
Augustinek herriarentzako idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere, herria prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen.
|
Baina
euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
Guda hotsak entzuten dira.
|
Baina
komunikabideak zentsurapean zeuden eta, ez zekiten gauza garbirik. Horregatik dio Ana Urkizak:
|
|
|
Herritar askoren gogo gogoan zen Txomin Agirre.
|
Baina
hura idazle handi goi mailakotzat zuten. Augustin herritik hurbilago ikusten zuten:
|
|
|
Aurrez, Iparraldera ihes egin eta Ziburun beste euskaldun batzuekin batera zela, Parisera joan eta han iheslari euskaldunak argitaratzekotan ziren aldizkari baten buru izateko deia jaso zuen.
|
Baina
kontzientziak ez zion uzten halakorik onartzen. Urteko gudari izanik, bere lagunek frontean ziharduten bitartean ezin zen bera Parisen gozo gozo egon.
|
|
|
Lehenago ere adierazi digu autoreak Augustinen pentsaera komunikabideetan erabili beharreko euskarari buruz. Orduan euskara jasoaren alde agertu zen Augustin,
|
baina
norentzat idazten zen, irakurleak zer mailatakoak ziren kontuan izanik. Oraingoan, ordea, iritzi horren aurkakoa zirudiena agertuko du, baina irakurleak kontuan hartzeko zerean, bat dator guztiz lehen esandakoarekin.
|
|
|
Orduan euskara jasoaren alde agertu zen Augustin, baina norentzat idazten zen, irakurleak zer mailatakoak ziren kontuan izanik. Oraingoan, ordea, iritzi horren aurkakoa zirudiena agertuko du,
|
baina
irakurleak kontuan hartzeko zerean, bat dator guztiz lehen esandakoarekin. Egunan erabiltzen zuten euskara zela eta, alderdiko batzuk haserre zeuden:
|
|
|
Zuzendaria agintarien beldur zen, ordea, eta ahalegintzeko eskatu zion Augustini,
|
baina
honek irmo azalduko zuen bere jarrera: Egunak, euskal eguneroko bakarra izanik, zabala izan behar zuen.
|
|
|
Hasiera batean, Egunako erreportajeak besteen ahotik entzundakoak izaten ziren, ez Augustinek berak lekuan jasoak.
|
Baina
apurka apurka, tokian tokikoak jasotzen saiatuko zen. Andima Orueta, Euzkadi egunkariko erreportariarekin hasiko zen batera eta bestera gertaerak jarraitzen.
|
|
|
Oraindik bide luze eta aberatsa du eta Ana Urkizaren liburua bidelagun on ona gertatuko zaio. Nik, biografia hau gidari dudala, liburuaren iruzkin txiki bat egin nahi izan dut Karmelen irakurleentzat,
|
baina
ez biografia osoarena, guretzat urrunena den zatiarena baizik. Augustinen gaztaroari erreparatu diot, bada, geroko guztiaren abiapuntu eta oinarria hor ikusi baitut.
|
|
|
Haren biografian aldirik interesgarriena, beharbada, eta guretzat ezezagunena ere bai; ziur asko, literaturako obrei dagokienez, ez emankorrena, produkziorik handiena 80ko hamarkadatik honakoa baita.
|
Baina
etapa hau ezaguna dugu eta gure interesen kamera ez da hori hartzera gelditu.
|
|
|
Ez da Txomin Agirre bezalako estilista bat.
|
Baina
bere berea izango zuen idazkera finkatu zuen. Dena dela, aldian aldiko joera nagusietara moldatzen jakin zuen, 60ko hamarkadan sortu zen euskara batura izan ezik.
|
|
|
Bizkaieran eta idazkera forma zaharrean, h gabekoan, irmo iraun zuen. Salbuespen hori bai,
|
baina
bestela, garai honetako haren testuetatik guk ezagutu dugun Augustinen azken testuetara alde handia dago. Zorrozki begiratuz gero, Errepublika garaiko testuen artean ere bazen alderik.
|
|
|
Nahita edo jakinaren gainean jokatu ohi zuen horrela, berak garbi ikusten baitzuen Ekinen idaztea, Euzkadin idaztea edota Egunaeuskarazko egunkari bakarrean euskaldun guztientzat idaztea ez zela berdin.
|
Baina
ñabardurak ñabardura, gehiago edo gutxiago, lexiko eta idazkera sabindarra erabiltzen zuen hauetan guztietan.
|
|
|
|
Baina
Augustinen idazle ekarria ez da kroniketara mugatzen. Arlo zabalagoa behar zuen:
|
|
|
16 urteko gazte harengan jarri zituzten begiak hura antolatzeko. Augustinek baietz,
|
baina
berriro ere gaixoaldiak jota, etxera itzuli behar. Astekari hark 1932an ikusi zuen argia, Ekin izenaz.
|
|
|
Egia da, Elizan gotzainak aukeratzeko beste bide batzuk be erabili izan dirala.
|
Baina
gaur egungo bidea danok dakigu zein dan eta bide hori aldatu be egin leitekela. Momentuz daukagun bidea erabili izan da Donostiako gotzain barria aukeratzeko orduan.
|
|
|
Nori? Senide, adiskide eta lagunei lehenik; Euskal Herriko eta kanpoko milaka eta milaka herritarri bigarrenik; BABES TALDEAri hirugarrenik; erakunde, alderdi politiko, sindikatu, euskalgintzako enpresa eta talde askori laugarrenik, eta aipatu ez dudan?
|
baina
ahaztu ere ez, hiri eta herri mordotako babes talde guztiei, bereziki Madrilen epaiketa amaitu ostean afari eta giro goxoa eskaini ziguten haiei guztiei.
|
|
|
Bukaeran gela utzi eta bainura sartzeko baimena eskatu nuen, handia eta txikia? egin behar nituela; txikia irten zen aise, handia ezinezkoa
|
baina
: baten presentziak, galerazi?
|
|
|
Elkarrizketa luzea egin genuen (4 ordukoa?) nire ondoan zetozen bi g.z.ek eta hirurok. Burua altxata
|
baina
estalita, bidea ikus ez nezan. Zeru lurrak astindu genituen:
|
|
|
Kezkaturiknago
|
baina
barne bake handiaz.
|
|
|
Beti goian, ez gure ziegetan noski! Lo geunden Xabier eta biok ohe bakarraren gainean, bakoitza zati erdia edo hartuz (makur makur eginda,
|
baina
ondo). Ateko danbatekoak eragindako sustoa gainetik kendu ezinik eraman ninduten pasilo batzuetan barrena, gela hotz batera.
|
|
|
Ez dakit, 2zpa3 besterik mintzatu ez baziren ere, koadrila handi samarra (8/ 10?) otu zitzaidan. Begiak itxita (buruan estalkiren bat jarrita nengoela uste dut,
|
baina
ez nago seguru), pareta baten aurrean zutik, paretara begira, eta nire atzean, urruti samar, besteak.
|
|
|
argitu nahian. Lehenengoaz gure artean inoiz ez zela holako inor izan esan nien behin eta berriz zenbait azalpen emanez, eta bigarrenaz neuk ez nuela hura argitzerik,
|
baina
herritarrek emandako dirua zela garbi utzi nien. Une batean, eta zenbait ahots ezberdin tartekatu zirelarik?
|
|
|
–¡ Déjese/ déjate de ostias?!? Nik orduan, barrutik irmo eta bero
|
baina
kanpotik erdi negarrez, hauxe esan nion: –Apaiza naizen aldetik, nire bizitzeko zentzua eta filosofia horrela epaitzen baduzu, zer erantzungo dizut honetaz eta hartaz??
|
|
|
–Neronek bizi izandakoa egiaz kontatzeagatik hau edo bestea sufritu behar badut, onartua eta nireganatua daukat. Zuk indarrez zerbait esatera behartzen banauzu, esan egingo dizut zuk entzun nahi duzuna, ez egia
|
baina
–. (Erdarazko hitzak ziren eta askoz borobilagoak.
|
|
|
Oso lasai eta bake handiaz bueltatu nintzen ziegara. Ez dakit kaka noiz egin nuen, egun honetan seguru,
|
baina
itaunketa aurretik ala ondoren ez zait gogoratzen?. Burumakur, begiak itxita sartu ninduten ziegara eta pareta ondoan zutik utzi.
|
|
|
Espero gabeko bisitaldia noiz eta zergatik suertatu zen ezin dut argitu. Igandean, goizeko orduetan (06:00etan edo?) izan zelakoan nengoen,
|
baina
forentseak esan edo adierazi zidanez larunbatean izan zen. Larunbat iluntzean edo gauean?
|
|
|
Hura bukatzen ari zenaren 1 seinalea!
|
Baina
aurrean beste egun t, erdi gelditzen zitzaidan!
|
|
|
(Irten baino lehen, aukera izanda? norbaiti nire galdera egiteko erabakia hartu nuen, tinko,
|
baina
ez nuen gauzatzerik izan. Jainkoa ere(. Jainkoa, Aberria, Erregea?
|
|
|
Eta neuk: . Ez dakit nolako demokraziaz ari zaren,
|
baina
seguru nago justiziak/ zuzentasunak ez zaituela babesten atxilotuei holako tratu inhumanoa eman diezaieten baimenduz?. –No tengo por qué discutir con Vd.?, epaileak;. Yo tampoco?, neure aldetik.
|
|
|
Neu zigor astuna, ordaintzeko? prest nago, ezer txarrik egin ez badut ere eta ETAkoekin inoiz inolako harremanik izan ez badut ere?,
|
baina
nire salaketak eta gaitzespenak (alegia lege antiterrorista eta Epaitegi Nazionalarenak) oihartzuna izan behar dute bai Euskal Herrian, bai Espainiar Estatuan bai Europan. Egundoko barne alaitasuna, izugarrizko bakea nagusitu dira nire baitan.
|
|
|
orain bete daitekeela inoiz baino hobeto. Eroaren eletzat har daitezke ene hitz hauek,
|
baina
ero baino guztiz ohardun naiz diodanaz. Jesusen Espirituaren arabera bizi eta eraman nahi dut egoera berri hau.
|
|
|
Auzi honetan ere ez dago salaketa partikularrik gure kontra, bai ordea Herri salaketa deritzana(. Dignidad y Justicia? elkartearena) eta fiskalarena, honek bat egin baitu DyJ delakoak eskatutakoarekin,
|
baina
epaiketa Audiencia Nacionalean egin beharrean Tolosako epaitegian?, epaitegi naturalean?, egitea eskatu du, auzi nagusiak ez baitu, bere iritziz, inolako ustezko delitu terroristarekin zerikusirik.
|
|
|
zergatik dira eskariak auzi honetan askoz handiagoak aurrekoan, alegia auzi nagusian, baino? Guri ere sarri etorri zaigu galdera hau burura,
|
baina
ez dugu orain arte erantzunik aurkitu. Ez, behintzat, gure logikari dagokionik.
|
|
|
Eta orain, zer? Bada, orain epaiaren zain gaude, gauzak oso ondo joan zirelako pozik,
|
baina
, aldi berean, Audiencia Nacional honetaz fio ez garenez, urduri. Dagoeneko joan da epaileburuak epaia ezagutarazteko denbora, epaileak 10 eguneko epea esan zigun epaiketa amaitzean?
|
|
|
Ni guztiz itxaropentsua izan naiz lehen egunetik guri egindako bidegabekeria hau dela-eta. Ez dakit ez noiz eta ez nola,
|
baina
justizia noizbait egingo zaigula sinetsirik nago, erabat. Nola bizi bestela pozik, gorrotorik gabe, mendeku goseak harrapatzeke, beste askori (Euskal Herrian eta kanpoan) egindako bidegabekeriei begira eta lagundu guran, mundu zuzenagoa eta gizatiarragoarekin amesten eta bere alde lan egiten?
|
|
|
Epaiketa bukatu arte, berriz, ez naiz baikor edo optimista izan. Edo bai,
|
baina
gutxi, ez bainintzen fiskalaren jarreraz fidatzen. Orain, bai, fiskalak bere jarrerari tinko eutsi dio hasieratik amaiera arte eta 5 auzipetuon askatasuna edo absoluzioaren alde egin du inolako dudarik gabe.
|
|
|
Besterik ez.
|
Baina
niri, eta badakit beste batzuei ere, txaloak jotzeko gogoa etorri zitzaidan.
|
|
|
txaloak jotzeko gogoa etorri zitzaidan. Ez nuen/ genuen egin bere beharra ari zelako betetzen eta euskal herritarrekin horrenbeste bidegabekeriaren testigu izan den Audiencia Nacional ean aurkitzen ginelako,
|
baina
zuzen jokatzen saiatzen den pertsona txalotzea ez dut uste bekatua denik. Inola ere ez.
|
|
|
Zaldiz igorriren deizut zuri cherkaria/ Artan ga, en jinen zira zu eta frutia. Haritschelharren 15 ahapaldiak lehen erdian berdina du
|
baina
azkena desberdin: Arañeko süjeta, ororen lilia,/ Neskatila gaztetan parerik gabia; Hanitx plazer hatü düzü (düzün) haitatü lekhia/ Barkoxen igaiteko zure zahartzia.
|
|
|
Zergatik,
|
baina
, landatu ditugu zehazki horiek eta ez beste batzuk. Irizpide batzuen arabera aukeratu ditugu zuhaitzok.
|
|
|
Denok dakizuen moduan euskara hizkuntza pre indoeuroparra da. Behinola hizkuntza preindoeuroparrek azalera oso handia hartzen zuten,
|
baina
hizkuntza indoeuroparrekin lehian hedadura galtzen joan ziren, eta, gaur egun, Europan euskara da, hizkuntza indoeuroparrez inguratuta, irla modura, hizkuntza erreliktiko modura, desagertzera bultzatzen duten indarrei aurre eginez bizirik irautea lortu duen hizkuntza preindoeuropar bakarra. Guk landatuko ditugun zuhaitzetariko batzuk espezie erreliktikoak dira, fosil biziak deritzenak, edota, euskararen antzera, desagertzeko arriskuan daudenak.
|
|
|
Beste espezie batzuk ez daude desagertzeko arriskuan,
|
baina
munduan zehar naturan oso leku gutxitan aurki daitezke. Horrelakoak dira gainerako guztiak, batzuk lorezaintza komertzialari esker munduan zehar artifizialki eta beti gizakiaren eskutik asko hedatu badira ere, Magnolia grandifloraesate baterako.
|
|
|
Horrelakoak dira gainerako guztiak, batzuk lorezaintza komertzialari esker munduan zehar artifizialki eta beti gizakiaren eskutik asko hedatu badira ere, Magnolia grandifloraesate baterako.
|
Baina
unibertsitarioak garen, edo izan garen, neurrian, unibertsalak ere izan behar dugu. Horrexegatik, zuhaitz espezie bakoitzaren jatorria eta gaur egungo hedadura oso mugatuak izan arren, bost kontinenteetariko bakoitzak badu bere ordezkaria guk landatuko dugun zu haitz bilduma horretan.
|
|
|
ditugu denak aipatu. Badago bat,
|
baina
, landareen munduan bere izen deiturarekin arrasto oso sakona utzi duena, Ezpeletako lapurtar bat, Armand David izeneko misiolaria, panda izenekoa animalia zientziarentzat ezaguna egin zuena. Bere omenez zuhaitz genero batek Davidiaizena darama, eta izen espezifiko moduan armandiiedo davidiidaramaten landare espezieak kontaezinak dira; agian,, kontaezina?
|
|
|
Bai aspaldi dala, oi bai aspaldi!, umearen bakeajoana da, eta joana gaztaroa eta maitasuna eta atsegina;
|
baina
zu, nire aberri, deunkiegonarritsu, beitu, zu gelditu egin zara!
|
|
|
Filosofiako karreran badago asignatura bat zaiona izena antropologia,
|
baina
ni ez nago ados hor estudiatzen dena antropologia deitzearekin, niretzat hor historia da estudiatzen dena, zeina hasten baita historia naturalean, antropologiak humanoak agertzean estudiatu lukeena baino lehenago hasten dena, jakina denez. Eta antropologiako asignatura horretan bada agerikoa, sentido comun?
|
|
|
Hipotesis batekin. Eta suposatu egiten dut ezen oparotasun materialean joera ekonomikoa birbanatzailea dela, redistributivoa,
|
baina
igarotzen baldin bagara egoera material urrietara, privaziozkoetara, orduan joera aldatu egiten da eta akumulativoa da, metatzailea (paradigmatikoa izango litzateke basamortuetan garatu den kultura orientala, akumulativoa, gerrazale ondorioz, eta patriarkala). Hipotesis horrekin nik historiaren filosofia bat egiten dut, eta herri indigenak ikusten ditut, aldaerak aldaera, inguru oparoetan, oso oparoetan, bizi izandakoak direla, eta joera birbanatzailea erakusten dutela euren antolamendu politikoetan, eta hori historikoa da, historiak estudiatu lukeen fenomenoa.
|
|
|
Hipotesis horrekin nik historiaren filosofia bat egiten dut, eta herri indigenak ikusten ditut, aldaerak aldaera, inguru oparoetan, oso oparoetan, bizi izandakoak direla, eta joera birbanatzailea erakusten dutela euren antolamendu politikoetan, eta hori historikoa da, historiak estudiatu lukeen fenomenoa.
|
Baina
ostera, basamortuetako Orientean ikasten dut gizarte antolamendu politiko klasistak, marxismoan esaten den moduan, hau da, joera akumalativo garbikoak, eta Orienteko cultura metatzailea ikasten dut nik gerraren eta patriarkatuaren hazia bezala, eta baita ikasten dut nik joera horren arrazionalizatze bat jabego pribatuaren inguruko legediarekin. Baina jada Grecia klasikoko sofistek (gerraren universal bihurtzaileak) komentatzen dute nola, segurutik Orienteko zivilizazioari begira, nola arrazionalizatze horrek ez duen lortzen borroka, naturalean?
|
|
|
Baina ostera, basamortuetako Orientean ikasten dut gizarte antolamendu politiko klasistak, marxismoan esaten den moduan, hau da, joera akumalativo garbikoak, eta Orienteko cultura metatzailea ikasten dut nik gerraren eta patriarkatuaren hazia bezala, eta baita ikasten dut nik joera horren arrazionalizatze bat jabego pribatuaren inguruko legediarekin.
|
Baina
jada Grecia klasikoko sofistek (gerraren universal bihurtzaileak) komentatzen dute nola, segurutik Orienteko zivilizazioari begira, nola arrazionalizatze horrek ez duen lortzen borroka, naturalean, ageri dena erabat legedi logikoaren barruan sartzen, hau da, indartsuenen nagusigoa ez da sustituitzen behar den moduan legedi horrek erakusten duen jakituriatik.
|
|
|
ageri dena erabat legedi logikoaren barruan sartzen, hau da, indartsuenen nagusigoa ez da sustituitzen behar den moduan legedi horrek erakusten duen jakituriatik.
|
Baina
bada jabego pribatuaren inguruko legedia, erromatarrek hainbeste garatua, bake ekarlea, behintzat halako kondizio privaziozkoetan. Gerra, ostera, ez da horregatik desagertu, jakina den moduan, eta imperioen historia, kultura klasistaren barreneko historia, denok ezagutzen dugu.
|
|
|
Zeren zabaldu baita planeta osora, indigenen kulturak geratu direlarik guztiz baztertuak. Agian erakusten dute bai egoera politiko birbanatzailea,
|
baina
bizi izan duten oparotasuna naturak eman die, eta ez da usuenean euren lanaren fruitu izan, eta badaiteke ezen alferrak izan direlako geratu izana gaur egun dauden moduan, guztiz minorizatuak eta gutxietsiak (beste hipotesis bat izan daiteke hau: oparotasunak historikoki alferkeria ekarri duela, eta alferkeriak atzeratzea dakarrela, relajatzeagatik).
|
|
|
Eta historiaren filosofia hau bururatzean nik ez dut ahazten ezen hasi naizela hipotesis batekin, eta hori garatu dut. Nahikoa simplea da nire hipotesia,
|
baina
garbi daukat ezen ez nagoela historia universala erabat esplikatzeko moduan. Baina argi piska bat badut eman.
|
|
|
Nahikoa simplea da nire hipotesia, baina garbi daukat ezen ez nagoela historia universala erabat esplikatzeko moduan.
|
Baina
argi piska bat badut eman. Eta daukat ezen hipotesien bitartez historiaren filosofia ezberdinak egiten ahal direla, eta ez bada ahazten oinarriak suposamenak direla, ez gaude falazian eroriak, eta bai egiazko bideetatik.
|
|
|
Falaziazkoa da trazu ezinago laburretan deskribatu dudan kultura klasikoa, klasista, joera akumulativoak eragina, konsideratzea universala dela (Jesusek ez du halakorik egiten!). Egia da ezen bertan teorizatu dela ondoen universaltasunaz,
|
baina
universaltasuna misterioa denez nola demontre lotu daiteke kultura bat (gaiztoena dena gainera), zabalduena bada ere, universaltasunari?, ezinezkoa da. Eta universaltasunaren argumentu falaziazko hori erabiltzen dute espainolistek euskal nazionalismoaren kontra, eta argumentu falsua da (euskal kulturan, adibidez, hizkuntzan badugu aurkitzen halako aztarna bat erakusten duena kultura zahar hori birbanatzailea zela, eta da persona adierazteko lagun esaten dela).
|
|
|
Hauxe adibide bat izan da, eta ekonomia hartu dut hipotesitzat badakidalako zelako importantzia duen historian.
|
Baina
ez dut universaltzat hartu ekonomiaren garrantzia. Hor dago falazian ez jaustearen sekretua.
|
|
|
Beraz, hiru privazio mota hartu ditut hipotesitzat, adibide bezala, lehena ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta daukat ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria (lehen bekatua dena, eta esplikatzen duena fenomeno universal bat, hierarkiak egiteko joera, batzuetan, askotan ere, arrazismoraino ere joan delarik, degeneratu delarik)? eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den,
|
baina
bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada. Eta atzera egitea ere posibilitate bat da (esan dezadan egia).
|
|
|
Eta atzera egitea ere posibilitate bat da (esan dezadan egia).
|
Baina
aurreratzea posibleago egiteko nik zientzia politikoaren barnean proposatu egiten dut beste zientzia bat egitea, eta da zientzia fikzioa, hipotesien bitartez ere etorkizuneko problema posibleak ikertuko lituzkeena. Zeren ez baitakigu gure umeek, gure ondorengoek, zer egingo duten.
|
|
|
Leku batzutan gitxiago, beste batzutan asko. India nazino bat da,
|
baina
an 180 inguru leku eta komunidade bisitatu ditut. Asko diralako an karmeldar familiako komunidadeak.
|
|
|
Europa aipatzean Erdikoa eta Mendebalekoa dot gogoan. Sortaldekoa, lehen komunismo azpian izan zana, oso ezbardina da,
|
baina
han be Polonia-k eta Kroazia-k, esate baterako, eboluzino guztiz apartekoa izan dabe, hareen egoerea eta erristentzia lehenago be bereziak izan ziranez. Baina horregaitik, hain zuzen, Bielorrusia zein Ukraina, edo, gehiago oindino, Siberia eta Kazakistan bisitatzea hunkigarria izan zan niretzat, gizarte aldetik eta erlijino aldetik daben beharrizan gorriagaitik.
|
|
|
Sortaldekoa, lehen komunismo azpian izan zana, oso ezbardina da, baina han be Polonia-k eta Kroazia-k, esate baterako, eboluzino guztiz apartekoa izan dabe, hareen egoerea eta erristentzia lehenago be bereziak izan ziranez.
|
Baina
horregaitik, hain zuzen, Bielorrusia zein Ukraina, edo, gehiago oindino, Siberia eta Kazakistan bisitatzea hunkigarria izan zan niretzat, gizarte aldetik eta erlijino aldetik daben beharrizan gorriagaitik. Itxaropena, konfiantza eta adorearen beharrizenean sentidu nintzan.
|
|
|
Itxaropena, konfiantza eta adorearen beharrizenean sentidu nintzan. Txirotasun materiala han dago,
|
baina
gizazkoa sakonagoa da beharbada.
|
|
|
Azken aldian nazionalismo kulturala eta erlijiosoa sortu da, gogorkeriaz be bai.
|
Baina
kristautasunaren kontrako lege eta ekintzetan arazo soziala dago azpian: orain arte goi mailako kastak agindu dabe danetan, eta kristautasunak bere mezuan eta egitezko ekintzetan behe mailakoai emoten deutse heziketa eta duintasuna.
|
|
|
Baliteke holako zerbait izatea, kultura diferentea diranez, eta gure gizarteagaz historian zehar esperientzia bidegabekoak eta gogorrak izan dituelako.
|
Baina
nik esperientzi ona izan dot eurakaz. Begirunez, zabaltasunez eta konfiantzaz tratatu behar dira, eta euren kultura eta balioak aintzakotzat hartu.
|
|
|
Euren arteko komunikabideak bezailak dira, eta alkarregandik egitez urrin bizi beharra dabe.
|
Baina
arrotz maite dira, pozik sartzen dira hartuemonetan konpokoagaz, hizkuntzak hori ahalbidetu ezkero.
|
|
|
Polizi regimena asmatzen da hasikeratik, eta jendeagan inerzia, susmoa.
|
Baina
kubanoa historiagaitik eta formazinogatik, kritikoa da eta azkarra; beraz askatasuna lortzean, garapen bizkorra izango dabela dirudi, aurrerakuntza eta bizitasuna.
|
|
|
Aukera hori ordain ezinekoa da.
|
Baina
, egiaz, ezin daiteke turismo gogoz ibili. Diranak dirala bidaldiko orduak eta galdutako gauak, hara heltzean, prest eta zoli egon behar da eta euren programa trinkoa bete, gelditu barik, batzarrak, ospakizunak, alkarrizketak, erabagiak, batetik bestera, hilabete, bi nahiz hiru jarraian.
|
|
|
Bai ugari, norberarentzat interesgarriak.
|
Baina
zeozer aipatu geinke. Urte baten Gabon egunak Bagdag en ospatu nituen, inbasino ostean, dana gudalostez hartuta, bonben leherkuntzak entzuten zirala.
|
|
|
Era bardinean, kristautasunarentzat be kultura bakoitzaren barruan sartzea nahitanahiezkoa da, bere mezuaren erdi erdian gizakundea dagoanez, Jaungoikoa gizatasunean murgiltzea.
|
Baina
, batera, kristau fedea profetikoa da, aldatzailea, giza duintasunerako bultza eta deia, eta horrela kultura kreatzailea. Maitasuna da kulturen bihotzean sartu eta honeek barrutik eraldatu eta garatzeko baldintza.
|
|
|
Maitasunak bereizi behar dau zer dan herria suntsitzen dauana eta zer garatzen dauana. Dinodan hau orokorra da, gain gainekoa,
|
baina
ikusi daiteke badagoala hor egiaren alderdia.
|
|
|
Sartaldeko ia herrialde guztietan gertatu izan dira antzeko aldakuntzak.
|
Baina
hau be gogorazten neban: gure herrian jende askok, eta gazteen artean ez gitxik, boluntario erakundeetan lan egiten dabela, Euskal Herrian bertan naiz garapen nazinoetan.
|
|
|
Erantzun osorik ez dot uste inork daukanik, estrategia lakoa izango litzaken erantzunik ez dago.
|
Baina
bitartean, eguneroko ekintzak betetzen jarraitzen dogula, pentsa egin behar dogu sakon, bakean, garraztasun barik, pentsatu. Eta zuzentasunaren alde jarri koherentziaz.
|
|
|
Arriolak idatzitako bertsorik gehienek egunkarietan (La Voz, El Diario Vasco...), garaiko aldizkarietan (Arantzazu, Goiz Argi, Zeruko Argia...), eta jubilazio kari Arrasateko Udalak argitaratu zuen Nekez bada ere (1981) liburuan ikusi izan dute argia. Liburu horretan Arriolaren 751 bertso argitaratu ziren,
|
baina
bertso jartzaile jatorra ez zen horretan gelditu eta idazten jarraitu zuen, kementsu jarraitu ere.
|
|
|
|
Bainan
zinez dena berdin zaitaltzemeirrak piztu dit, the light? 4.ez bihurtzeko ni ere copyright, zuei kantatzeko ta gare jotzeko alait, egiteko irain eta trufa zonbait.
|
|
|
|
Bainan
halere:
|
|
|
Izorra hadiHi, les rois5de la Frantzi, de l. Espaiñi, de là et d, ici6.Izor hadi
|
bainan
har zak kasu handieta buruz belarri adi zak ongi, adi:
|
|
|
Tobera! Hau ez duk sobera!
|
bainan
hobe orain uztea nere jarrera, nahiz eta ez minbera, hori diat nik barneko afera.
|
|
|
Lurdeko lorea ama paregabeak txuri du azalaGure toberaz leze barnetik otoizka bedeinka gaitzalaTa Ama Puyk12santifikatuta betiko utz nazala, denak barka diezazkidala, ni ez bainaiz Atila, ezta ere Pakito edo Argala13,
|
bainan
gorrotoa ez dut apala, gorrotoari gorroto baitagokiola.AT! Madrileko zapat ero ala zapat hila, Zaharkozi, Segolene, Xirak ala edozein urde zakila.Utz gaitzatela bakean!
|
|
|
Gaizki esanei kanta! Neri ere tobera egin diezadatela!
|
Bainan
zuei Ferry, Robespier, Isabel eta Fernando, apaingela! Zuri frantximent, españolazo eta euskalu, bainu eta garbigela! Zuri banketxe, espetxe, dorretxe, putetxe, ikasgela! Zuei Jainko, Jehoba, Mahoma ta, eskela! eta ahantzi ditudan guziei otoitza eta kandela!
|
|
|
Egia erran behar badizuet, Begiraleak elkartea, aurretik ezagutzen nuen eta banekien dantzari on eta trebeen harrobia zela, baita Telesforo Monzon bera elkarteko antzerki taldean ibilia zela ere.
|
Baina
ene erreferentzia bakarrak euskal prentsatik jasotako berriak ziren.
|
|
|
Bost urte zituelarik, ama haurdun gelditu zen hirugarren aldiz.
|
Baina
patu txarrak eraman zituen, bai bera, eta bai barruan zeramatzan bi neskatilak, bi urte lehenago hildako beste neskatilaren herio bideari jarraiki. Heriotza hauek izugarri kolpatu zuten Xabier eta eragin handia izan dute bai bere izakeran eta baita bere bizimoduan ere.
|
|
|
Berak bere burua definitzeko orduan, Lapurdiko baztandarra dela dio. Sustrai ugari eta sakoneko gizona dugu, beraz, iturri aunitzetatik edandakoa,
|
baina
, denbora berean, autodidakta. Haurtzaroan eta gaztaroan, amaren aldeko familiaren sentimendu abertzale sutsuak bere euskalduntasuna eta bere abertzaletasuna suspertu eta bideratu zituen betiko.
|
|
|
Bere lurrarekiko erreferentziak beti present dira bere koadroetan. Baztan izaten da bere margo gai nagusia,
|
baina
bestelako koadroak ere baditu. Donibaneko itsasoak ere badu bere tokitxoa artistaren obran.
|
|
|
Denboraren presiopean, hiztunak ez du askotan komunikatu gura duena zehatz azaltzen,
|
baina
horretarako badauka esandakoa zuzentzeko edo biribiltzeko aukera, baliabide batzuk erabiliz: autozuzenketa, errepika, parafrasia eta abar.
|
|
|
Orain arte esaten gabiltzanak jatorrizko hiztunen mintzamenaren funtzionamenduan oinarritzen dira. Guretzat,
|
baina
, horiek ikasteaz gainera, oso jakingarria da hizkuntza ikasi duten ikasleek eurek dituzten komunikazio estrategiak ezagutzea, horien bidez gainditzen baitituzte zailtasunak:
|
|
|
|
Baina
, hizkuntzaren funtzioa lehen mailakoa da igarotzean inpresioetatik bozetoetara eta gero hauetatik kontzeptu ondo elaboratuetara, igarotze hau kontzeptualizazioa deitzen da. Esaldi ondo eraikiak lagundu egiten du kontzeptua sorrarazten edo garatzen.
|
|
|
Idazteko edo klasea emateko nahitaezko lehen premisa kontzeptuak edukitzea da. Hori hola izanik ere,
|
baina
azalpenerako trebetasuna, ordenatzearena, bata bestearen atzean jartzea eta kontzeptuak elkarrekin lotzea, estudio bidez eta ariketen bitartez lortzen da.
|
|
|
Historiako liburuada, berak etxean sintesia egiteko. Miren harenadiskideak ere badauka liburu hori,
|
baina
azpimarraturik eta daukalako ez dio laga.
|
|
|
Testuko perpausen artekoa kohesioa, ordezkoek izenordeek eta perifrasiek bermatzen dute, testuaren iraunkortasun tematikoa seinalatuz, baita konektoreek ere; juntagailuek: eta,
|
baina
, ze, nean, zeren..; baitaadberbioek ere: orduan,?; eta espresioek begira, aditu, esango dizut?.
|
|
|
Koherentzia eta kohesioa bazter daitezke hizkera arruntean, solaskidea aurrean delako, intonazioagatik, keinuengatik?,
|
baina
zorrotz zaindu behar dira, esaterako, testu zientifikoetan, hots, irakaskuntzakoetan eta.
|
|
|
Jesus Mari Txurrukak Leioako Campusean barraskiloen eta bareen artzain denak txintxo bezain fin garraiatu zuen arbela, hartan ere metroan Bilboko Batzar Nagusietako aretoraino. Zer da,
|
baina
, kontua. Hainbeste neke kostatako arbel hori Mendebaldeko Jardunaldietako hizlari bakan batek ere ez zuela erabili.
|
|
|
Urduritasunari aurre egiteko antidotoa dela aipatu dugu, etxean edo bakarrik entrenatzea,
|
baina
Simon Callow k erantzuten du, Publikorik barik entrenatzea, olatu barik surf egitea1dela, alegia, bai baina, suposatzen duela saiatzeak.
|
|
|
Urduritasunari aurre egiteko antidotoa dela aipatu dugu, etxean edo bakarrik entrenatzea, baina Simon Callow k erantzuten du, Publikorik barik entrenatzea, olatu barik surf egitea1dela, alegia, bai
|
baina
–suposatzen duela saiatzeak.
|
|
|
Azken baten, ordea, prestatu egin ohi dudan arren berbaldia, fortunaren esku ezer uzten ez badut ere, Will Rogers-en esaldiaren jakitun nago, hots: . Mundu guztia da ezjakina,
|
baina
gai desberdinetan? 3.
|
|
|
Isiluneak nasaitu egiten du giroa eta astia ematen hurrengo ideia pentsatzeko. Beti ere, Aristotelesi jarraituta dioenean,. Pentsatu egizu pertsona jakintsuaren eran,
|
baina
mintzatu pertsona normala legez? 4.
|
|
|
Finean eta buruan, autokonfidantza handia behar dugu izan irakasle zein hizlariok, entzule, parte hartzaileen aitzinean, jakinik, andre gizonok pianoaren 88 tekla dauzkagula,
|
baina
praktikan gure melodiak erdiko oktabara murrizten ditugula; beraz, dakiguna baino askoz gehiago eta gorago jotzeko gaitasuna duguna.
|
|
|
Bina bertso kantatu behar izan zituzten bertsolariek lehenengo saio honetan. Eurak jakitun zeudenez, posible izan zuten, aurretiaz, luzimenduari begira pieza elaboratuak prestatu eta bertan kantatzea, denek ez zuten egin
|
baina
. Basarrik, ostera, epaimahaian Aitzolek eta gustura entzuteko moduko bertsoak kantatzeari ekingo dio, garaiko Euskal Pizkundeko iruditeria erabilita:
|
|
|
Ebatzia,
|
baina
, Eusko Etxean eginiko bazkaria amaitu arte ez zen aditzera eman: txapelduna, aho batez, Basarri; bigarrena, Matxin; hirugarrena, Zepai; eta laugarrena, Alkain18 Epaimahaikoen arabera, berdintasun handia egon zen puntuazioen artean, eta sari gehiago egon balira, zerrenda luzeagoa izango zela zioten.
|
|
|
txapelduna, aho batez, Basarri; bigarrena, Matxin; hirugarrena, Zepai; eta laugarrena, Alkain18 Epaimahaikoen arabera, berdintasun handia egon zen puntuazioen artean, eta sari gehiago egon balira, zerrenda luzeagoa izango zela zioten. Ekitaldi nagusia bertsolarien agurrekin eta Aitzol eta Monzon jaunen berbaldiekin amaitu zen,
|
baina
bertsoen durundiak luzaro iraun zuen Donostiako Eusko Etxean19.
|