|
2000
|
|
|
Ed. Trotta, Madril? (modernitatearen proiektua, eredu komunikazionala, balio unibertsalen onarpena),
|
baina
historiaren aro konkretu hau gainditzeko, behar, horren baitan,, harago, horretan, Alemania ere sartzen du.
|
|
|
Zuhaitz hau haran hondo eta lautada baxuetara moldatzen da hobekien; beraz, ziurrenik garai batean hariztiek bete zituzten haran hondoak.
|
Baina
historian zehar behin eta berriz ustiatuta, hariztiak asko murriztu dira; haritzaren egurra ontzigintzan, trenbideen trabesak egiteko, eta XVII. eta XVIII. mendeetan batez ere, ikatza egiteko ere ustiatu izan zen.
|
|
|
Ordunte mendietako berezko landaredi nagusia pagadi azidofiloa da, eta neurri txikiagoan ameztia.
|
Baina
historian zehar, aintzinako basoak murriztu egin dira, eta larre eta sastrakadi desberdinek ordezkatu dituzte, ustiaketa motaren arabera. Mendeetan zehar, abeltzainek, larreak lortzeko asmotan, basoak moztu edo erre egin
|
|
|
|
Baina
historia bitxi hartan bazegoen kontu ilunik, zeren eta, kapatazekin eta bertze jende batzuekin mintzaturik, berant gabe jakin bainuen, konparazione, ezen erditzeko puntuan zeudenak zirela don Fidelek arbuiatzen zituèn eta etxetik egozten zituèn emazteki haietarik gehienak, eta ez nuen ulertzen zergatik... Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat hartzea eta etxeko primu eta heredero izendatzea...?
|
|
|
Informatikaren bidez elkarrekin loturiko zentro horiek guztiek osatuko lukete Euskal Biblioteka Nazionala. Hori, noski, gaur egun amets bat besterik ez da,
|
baina
historian zehar sarritan gertatu den bezalaxe, gizakiok batzutan ametsak egia bihurtzeko gaitasuna izaten dugu. Halere, lan horri ekin aurretik, bi baldintza bete lirateke:
|
|
|
– Ondo dago apala izatea, Estepan,
|
baina
historiak ez du urrikirik. Zuen hiruron izenak gainerakoen gainetik daude.
|
|
2001
|
|
|
Hala ere, dekadentzian erori ziren karolingiarrakberaren ostean, eta ez dezagun ahaztu beraren aita izan zela honen guztiarenaitzindari.
|
Baina
historiak beti begiratuko dio Karlomagnori.
|
|
2002
|
|
|
Historiari dagokionez, Voltaire-k eta bestek erudizioa eta diskurtsoabereizi zituzten. Erudiziorik gabe ez dago historiarik,
|
baina
historia batez ere diskurtsoa dugu. Literatura lanak, fikzio edo poema lanak, adibidez?
|
|
|
Aldi berean, zuzenbide politikoan, historiaren eragina eta erabilera edo eguneratzea egin zuten Foruen inguruko autogobernu politikoaren defendatzaileek etaaurkariek.
|
Baina
historia horiek, Hego Euskal Herrian, herrialdez herrialde burutuziren, herrialde bakoitzeko Batzar Nagusien teknikoak edo legegizonak zirelakoidazleak. Baina, hala ere,. Irurac bat?
|
|
|
Errudunak bilatzen hasita, ezin ukatu asko daudela; hala ere, indartsuenen artean hedabideak daudela gogoratu behar. Gero eta garrantzi sozial handiagoko hedabideek aniztasunaren alde zein kontra jo dezakete;
|
baina
historiak dio, errazago dihardutela estandarizazioaren alde dibertsitatearen alde baino.
|
|
|
Kosta zitzaidan, hala ere, tabakoa uztea, ez uste.
|
Baina
historia txiki hura ere polita izan zen. Sararen mailan jartzea baitzen, neurri batean.
|
|
|
Agurtu gabe joan zen.
|
Baina
historia hari beste atal bat falta zitzaion, handik beste bi urtera Arantxaren heriotzaren berria jaso baitzuen, guardia zibilarekin izandako tiroketa batean. Albisteak zapore mikatza utzi zion.
|
|
2003
|
|
|
Agian gure historia ez dugu ongi ezagutzen eta euskal nazionalismoaren ikuspegitik astakeria asko idatzi dira. Adibidez, sarritan esan dugu egungo gatazka Gerra Karlistetatik hona datorrela,
|
baina
historiaren azterketak erakusten digu gaia hori baino sakonagoa dela eta gure egungo errealitatea hobeki aztertzeko gure historia ere hobeki ezagutu genukeela.
|
|
|
Gainera ezkerreko gizonak ziren, eta bi arrazoi horiek esplika dezakete Sabinok baino arrakasta gutiago ukaitea praktikan.
|
Baina
historian eta teorian badute garrantziarik, eta balio du horien pixka bat ezagutzea.
|
|
|
Hiri bakoitzak bere erreferentzia arkitektonikoa bilatzen du gainerakoetatik fisikoki bereizteko,
|
baina
historiak adierazten digu sinboloek denbora igarotzea eskatzen dutela jendeak bere bizitzan onartu ditzan eta erreferente bilaka daitezen.
|
|
|
Aro Berrian, maila batetik gorako euskaldunen artean mito kantabristen inguruan, kontzientzia historiko konpartitu bat azaldu zela ikusi dugu.
|
Baina
historia lanak idazteko orduan, normalean, marko probintziala hartzen zen esparru gisa. Kantabriarren kontuekin hasi eta handik Bizkaiaren historiara (Andres Poza), Gipuzkoaren historiara (Lope Martinez Isasti) edo Arabaren historiara (Juan Arcaya) igaro ohi zen.
|
|
|
Usteak, erdiak ustel, askoren hutsa da hemen. Bestela izan zitekeela pentsatu genuen,
|
baina
Historiak geure lekuan jarri gaitu. Izan ere, aurreko mendeko hirurogeita hamarreko urteetan prentsa informatibo elebidunak euskarazko pren  tsaren alde zerbait egin zezakeela uste izan bagenuen ere, denborak argitu digu planteamendu hori hutsaren hurrengoa zela.
|
|
|
Errekaz alde bateko nahiz besteko Historiak utzi digun gurutze bidea nahi beste luza liteke.
|
Baina
historia horrekin ezkondu baino, hobe ja jai. Estatuetan, desberdinei buruz" errepresioa bihurtzen ari da, gero eta gehiago, justifikatzen ari den jarrera5"; hartara, eztabaida bigarren mailara jaitsi da, suntsipena eta ezabapena dira lehenak.
|
|
2004
|
|
|
Historia oso da injustua, murriztailea da-eta. Hari nagusia bai,
|
baina
Historia hori osatzen duten hamaika eragile aipatu ere ez dira egiten. Hori da kontua.
|
|
|
Bata, hemendik Danubio aldera, Ukrainaraino. Bestea, kontrako norantzan,
|
baina
historiako beste une batean. Gauzak ez daude guztiz garbi oraindik, eta beharbada gehiegikeria izan zen hura esatea".
|
|
|
Salbuespenak, garai bateko sorginen oinordeko garen zoro batzuk.
|
Baina
historia horrelatsu izan da beti, eta bide bertsutik jarraitzeko zantzuak nabari zaizkio aurrerantzean ere: etikaren soroa botere ankerrak goldatu du orain arte, eta uztak horren araberakoa izan behar.
|
|
|
halako balioak sustatu nahi badira sor edo bultza bedi ikasgai espezifiko bat (etika edo dena delakoa). Ez dut esan nahi historia ezin balia daitekeenik aldika balio konkretuez gogoeta egiteko,
|
baina
historia ezin bihur daiteke balioen inguruko ikasgai baten ordezkoa (eta ohar honek ez du soilik euskal historiarako balio baizik berdin munduko historia ikasgaietarako zein beste edozein historiarako). Historiak, nire ustez, bere baitatik bultza dezakeen baliorik baldin badago akaso mundua ulertzeko zentzu kritiko orokor bat izan daiteke, ez asko gehiagorik (besterik da historiako gaiak balio konkretuaz gogoeta egiteko erabiltzea).
|
|
|
guk bultzatu nahi ditugun balioen kontrakoak (adibidez inkisizioaren historiak, edo Erdi Aroko erregeen aginte moduak, ez ditu berez tolerantzia edo demokrazia ereduak irakasten).
|
Baina
historia horiek erlatibizatu edo ezkutatu ordez, bere hartan azaldu lirateke, ondoren gai horiek eskaintzen duten aukera baliatuz klasean debate bat irekitzeko, ikasleei beren iritzia galdetzeko eta gure konklusioak bilatzeko. Hau da, ez esanez, iraganak balio hau irakasten digu, eta balio hau betidanik edo oso aspalditik topatzen dugu historian, beraz guri ere balio iraunkor horiek segitzea dagokigu?, baizik, balio hau, ikusten denez, ez da beti egon, historiako une jakin batean sortu zen, edo garai batean guztiz jazarria zegoen, edo oso partzialki onartua; alderatu egoera hori egungoarekin:
|
|
|
Hoberako bidean al dago, beraz, gizakia? Ez dakigu zehazki, Kantek hobetzearen hobetzeaz azkenean hilzorian dagoen gaixoaz hitz egiten du,
|
baina
historiak zentzu bat izango badu, hobera egin balu bezala jokatzea da aukera onena. Hobekuntzarako baldintzak ezartzeko ahalegin jarraitua besterik ez zaigu geratzen.
|
|
|
Oroimena lantzeko etorkizuneko tresnak baliatzen ditugu. Kontraesana dirudi,
|
baina
historia egiteko eta historia arakatzeko balio digute tresna berriok. Informatzeko eta informatuak izateko.
|
|
2005
|
|
|
Beharbada, Galiako ipar mendebaldean, Babaorum, Aquarium, Laudanum eta Petibonum kanpamendu erromatarrek inguratutako etxalde galduan, Asterix txikiak eta Obelix bere lagun handiak, bizkarrean menhirra hartuta, Julio Zesarri galantak ematen jarraitu zuten. Historia garaileek idatziko dute,
|
baina
historiaren zati hau 2.000 urte geroago umorez eta kolorez, galtzaileek berridatzi dute.
|
|
|
Horrelako titulua ezarri zion Sábatok Argentinan desagertutako jendearen gaineko ikerkuntzari
|
baina
Historiak dena errepikatzen dela frogatzen du, tamalez.
|
|
|
Erromako eliza katoli koa erakundetze unibertsala zen, nazioartekoa, alegia.
|
Baina
historia partiku larrak lantzen hasi ziren Aro Modernoan. Lurraldetasunean finkaturiko herrialde eta nazioak ageri dira.
|
|
|
73 Ez dago jakiterik zelan,
|
baina
historiako zein soziologiako diplomaturak egin ditu, (Alonso, 1998)
|
|
|
Bere memoria ez menpean egoteko, baizik eta nolabait hortik abiatu eta transformatuz joateko proiektuan. Historiaren kontra bat gaztetan oso errez egoten da
|
baina
historiaren inportantzia, historia ongi ulertuta... Inportantea da historia.
|
|
|
Atal honetan sartu dugu
|
baina
historia sailean ere ipin zitekeen Ladislao Velascok Txipre uhartearen gainean idatzitako artikulua. Zelangura ere atal batean zein bestean apur bat lekuz kanpo geratzen da, ez baitu inolako zerikusirik ez euskaldunen bidaiekin, ez euskal historiarekin.
|
|
|
Aspartamoak urteak daramatza gozagarri gisa,
|
baina
historia polemikoa du
|
|
2006
|
|
|
Emakumeek euren jarrera pixka bat moldatu zuten eta boto, hezkuntza eta lan eskubideak lortu zituzten, muga handiak jarri bazizkieten ere.
|
Baina
historiak erakusten digu patriarkatuak ere erreakzionatu egiten duela gure aurrerapauso bakoitzean; aldiz, ez du egiten erraz sala daitezkeen arau idatzien bitartez, idatzi gabekoen bidez baizik, horiek erabateko zorroztasunez betetzen baitira, hitzik enuntziatu beharrik izan gabe. Munduko Bigarren Gerraren ondoren, emetasun mistikoaren erreakzioa agertu zen, eta boto eskubidea eta formazioa duten emakume modernoek idatzi gabeko arauak bete eta" etxekoandre" bikain bihurtzen ziren.
|
|
|
Beraz, historia berreskuratu behar omen den honetan, gure historia ez da lurpetik ateratzen ari, alderantziz, gureari lurra botatzen segitzen dute.
|
Baina
historia oso buru gogorra da, eta beti aterako du ezkutatu nahi duten zerbait.
|
|
|
Egia, Jainkoaren legeko aginduak daude, hain esplizituak, eta gero Kristoren doktrina.
|
Baina
historian zehar gizakitzen den Jainkoaz era irrazionalean mintzatzea, edo Jainkoaren izatea eta borondatea halako zein kontziliotan esanaren menera jartzea, gehiegizkoa iruditzen zait.
|
|
|
Unamuno, bere eboluzioen piririkan, gaztetxotako bere historiazaletasun foralistaz gero(" erromantikoa", esango du berak) 286, laster positibismora konbertitua, historiaren filosofia spencertarraren jarraitzaile izana da, gero hegeldarra edo, gero marxista edo sozialista ere izana, orain hori dena gainditu eta filosofia berri oraindik definigaitzetan murgildua dago.
|
Baina
historiaren filosofia horien aztarnarik ere ez da sumatzen konferentzian, hasmentako Spencer-en hondarren batzuk ez bada Bizkaiko historiaren interpretazioan (oraintxe ikusia duguna), eta –inportanteagoa– historiaren helmuga unibertsalistaren diskurtso hantua (Marx-ekin ere agian ezkon litekeena), substantzialki erlijiosoa kontsideratzekoa filosofikoa adina. Hemen, alabaina, filosofia bat izatera iristen ez den filosofia hori, ideologia bete betea da, adierarik txarrenean, errealitatearen egia sinplea bozatzen duena; eta, euskaldunen gorespenezko loreen pean, arma bat Unamuno-ren diskurtsoan.
|
|
|
Historia agertu zenerako bazen natura.
|
Baina
Historia oroz lehen giza ekintzaren Historia da, eta ekintza hori gizakiaren eta naturaren arteko oposizioaren ezabatze dialektikoa duzu. Bestalde, oposizio hori ezabatzeak gizakiaren beraren ezabatzea ere ekarriko du.
|
|
|
Kojeverentzat, guztiaren funtsa azalduko duen zientziak ere, Historiak eta giza denborak bezalaxe, zirkulu izaera izango du.
|
Baina
Historiaren zirkulua behin baizik ibiltzen ez den bitartean, zientziarena betierekoan errepikatuko den zikloa izango da. Horixe da Kojevek zikloari utziko dion zeregin apala.
|
|
|
|
Baina
Historia hurbilagotik aztertu ondoren Kojevek berak ateratzen dituen ondorioak bestelakoak dira.
|
|
2007
|
|
|
Naturala den orok (arraza, familia, ahaidetasuna, tradizioak? , etnia?), historia izan zer den esplikatzeko, balio du,
|
baina
historia hori dena gaindituz nola doan esplikatzeko hain zuzen607 Historian filosofiari interesatzen zaiona (razionala) arrazoiaren mugimendu aitzinketaria da, arrazoia nola doan aitzinatzen eta forma objektiboa erakundeetan finkatzen, eta hori bereziki Estatuan egiten du: Estatua da erabakigarria, herriak edo etniak608, eta are gehiago masak, ez dira tresna itsuak baino (Hegel ez da filosofo batere, demokratikoa?).
|
|
|
izan ere harentzat herriak ez bakarrik ez du esan gura arrazoia, baizik jeneralean zuzenean ezarrazoia esan gura du (instintoa, emozioak, egoismoa). Volksgeista historiaren aurrerabideko elementu erreal bat da,
|
baina
historiak aldian aldian gainditzen duena eta gainditu beharrekoa.
|
|
|
–Historiaren Koperniko? Herder-i deritzo E. Cassirer ek490
|
Baina
historiaren zientziak, naturarenak ez bezala, bi polo elkartezin elkartzeko arazoa dauka: beharra eta askatasuna; historiaren objektuaren beharrezkotasuna eta subjektuaren askatasuna; zientziaren beharrezkotasuna (eta historiarena zientzia gisa) eta gizon emakume historiaginaren askatasuna.
|
|
|
Kant-en gizakia libre eta razionala da, historiaren egilea; natura, indar mekaniko eta itsua (natura newtondarra).
|
Baina
historia ez dabil. Kant-en esanean, giza arrazoi eta nahikundeen arabera, beraz libre, hala izanez gero haren zientziarik ez litzateke posible?, baizik naturak, bere?
|
|
|
Horrela, arraza (galiarra) eta haren aiurria, historiatik haratago, fisiologian errotzen da; eta bilakaera historikoak funtsean axaletik baino afektatzen ez duen faktorea, nolabait denboraz gaindikoa?, bilakatu da bera historian. Arrazak egiten du historia,
|
baina
historiak ez du arraza egiten. Thierry nagusiaren arraza (galiar) historikoa, Thierry gaztearekin prehistorikoa bilakatu da, Edwards-ekin trans historiko, naturala786 Biontzat era berean, les invasions étrangères, les conquêtes, les migrations n, altèrent pas les caractères fondamentaux des types et ne bouleversent pas fondamentalement une race.
|
|
|
deitzen den horretan). Jada Hegel-ek, guztiaren historikotasun jariokorrari eutsiko dio eta erradikaldu ere (natura ere historizatua izango da; Jainkoak berak bere buruaren bilakaera isurketarian dihardu),
|
baina
historiaren joaira, izpirituarena, inoizko razionalista hertsiena berak bururatu du.
|
|
|
Artearen zientzia, er lijioarena, zuzenbidearena, etab., funtsean horien historiara murrizten da.
|
Baina
historiak orain, faktizitate soilera murriztua zientzia enpiriko gisa, ekoizpen historikoak oro erlatibatuz historizista gisa, jada ez du, irakasten?; mundu nor matibo osoa, balioak, idealak, desirak: –arima??
|
|
|
Nietzsche ohartun zen, halaber, ikerketa eta zientzia historikoa bere garaiko akademia alemanaren harrotasuna zela, hori Europan prestigiatzen zuena. ?
|
Baina
historiaren neurriz goran, objektatzen du berak, gizakiak utzi egiten dio gizaki izateari? 924 Eta hala, filologia klasikoak, zientzia historikoetan adarrik historikoenak, garai honetan zentzuren bat izatekotan, ezgaraikoa izatea izan behar du925.
|
|
|
Filmeko egileen arabera, duela 150 urte korporazioen pisua txikia zen; gauregun, ordea,, gure bizitzan parte hartzen du, modu dramatiko eta gogorrean.Elizak, monarkiak eta alderdi komunistak beste garai eta leku batzuetan bezala, korporazioa gaur egungo instituzio menderatzailea da.
|
Baina
historian zehardesagertu edo egokitu dira ordena berri batera. Zoritxarrez, korporazioa dahistoriari aurre egin dion lehenengoa?.
|
|
2008
|
|
|
Modu horretan, estatu bat Euskal Herriaren historiaren ardatz bihurtu dute, horrek dituen abantaila guziekin (pasa den kapitulu batean aztertu ditugun horiexekin, hain justu). Espainia Errekonkistan bezala, euskaldunok gure estatalitatearen etenaldi batean gaude,
|
baina
historiaren manatuari obedituz gero, berriz ere erdietsiko dugu geure buruaren jabe izatea. Gure historiak ere lerro zuzenak izanen ditu, hasiera eta amaiera hausturarik gabe lotuko dituztenak.
|
|
|
Ez da, noski, osagai bakarra. Gauza gehiagoz ere baliatu dira,
|
baina
historiak berebiziko garrantzia izan du eta izaten jarraitzen du ideologia horren baitan. Honek, paradoxikoki, ez du ekarri Nafarroako Liburutegiarekiko edo Artxibo Orokorrarekiko ardura berezirik.
|
|
|
Herriak hazten du haurra, eta ez pertsona bakar batek. Ta hemen ere, Obamak historia egingo du,
|
baina
historiak berak egin du Obama.
|
|
|
Horrez gainera, utopia ortzi muga dugu, norabidea markatzen digun horizontea, eta badakigu hurbiltzen garen heinean urrutiratu egiten zaigula. Fukuyama eta enparauek esango dute nahi dutena,
|
baina
historia ez da inoiz amaitzen.
|
|
|
Utopia ortzi muga dugu, norabidea markatzen digun horizontea, eta badakigu hurbiltzen garen heinean urrutiratu egiten zaigula. Fukuyama eta enparauek esango dute nahi dutena,
|
baina
historia ez da inoiz amaitzen
|
|
|
Gogorrago kolpatu behar lituzke krisiak hemengo politikagileak, kapitalismoari adabakiak jartzen ari baikara bakoitza bere minari begira. Egun historikoak asmatu ditugu aurten ere (aterki batzuk ireki ziren hartakoa kasu),
|
baina
Historia (amaitu zela esaten ziguten hori) gainera datorkigu injustizia guztiekin, eta ez dugu erabaki historikorik hartzeko asmorik. Agian beste lurralderen batean...
|
|
2009
|
|
|
Badaude poema oso gogorrak, elementu suabe batzuekin biguntzen doazenak.
|
Baina
historia, labur labur kontatuta, zera da: haustura sentimental batetik harreman berri baterako trantsizio gaitz hori dago liburuaren muinean eta poema askotan.
|
|
|
Hiztunen kopuruaren garapena historian zehar aztertzea ere, Fañch Broudic ek10maisuki egin duen bezala bretoiaren kasuan, ez da berez historia soziala: historia sozialaren zati bat da, demolinguistika deitua,
|
baina
historia soziala ez da horretara mugatzen, zergatiak ere aztertu behar dira adibidez.
|
|
|
Oso harro dago klubeko istorioaren parte izateagatik,
|
baina
historiara igarotze ezak tristura izugarria eragiten diola aitortu du Juanma Lillok Zubietan eskaini duen azken prentsaurrekoan.
|
|
|
Lilloren aroa amaieratik oso gertu da eta hedabideen aurreko agur mintzaldian ezin izan du ezkutatu Realeko entrenatzaile izateak sorrarazi dion harrotasun sentimendua. Oso harro nago klubeko istorioaren parte izateagatik,
|
baina
historiara igarotze ezak tristura izugarria eragin dit. Ume umetatik nahi izan dut halako zerbait bizi, hauxe amesten nuen, baina igoera erdietsi ez izanak jota utzi nau.
|
|
|
–Hori ez daukat hain argi.
|
Baina
historiarako denez. Akaso Frantziako Iraultza edo?
|
|
|
–Tira, piper frijitu berdeen buztanak ditu platerean, bor bor hasiko da laster kafea?, andrerik ez duzu ekarri.
|
Baina
historia xikinen bat edo, behintzat. Agure xikinarentzat.
|
|
|
Eta Fernandez Valdesek Discharge taldearen 1982ko diskoaren izenetik atera du en esaldia, pareta batean interes puntu bat sortzen duen pintaketaren modukoa, eta erakusketari berari izena ematen diona. Komunikatzeko zailtasun horren aipamena da,
|
baina
historian atzera ez botatzearren, aukera ederra galtzen du artistak, esaldia berez Japoniako esaera tradizional zahar batetik baitator, Hiru Tximu Jakitunen irudiaren bidez errepresentatzen dena maiz. Apropiazio, aldaera eta berrapropiazioaren historia honek irakurketa politiko baterako ateak irekiko zituen ziur asko.
|
|
|
EAJko presidentearentzat ez da onargarria Lopezen gobernuaren eta aurreko gobernuaren jarreraren arteko alderaketa egitea: . Batzuentzat badirudi beraiekin hasi dela historiari buruzko errealitatea,
|
baina
historia tematia da oso?.
|
|
|
Azukrearen ezagutza ez da, noski, gozoa.
|
Baina
historiaren ezagutza historikoa dela ez da egia txikiagoa. " Materialismo historikoa" ez da zientzia absolutua, kapitalaren eta horrek adierazten duen munduaren kritika baino, bere objektuaren teoria zehatza.
|
|
2010
|
|
|
Ez dago joera linealik. Interpretazio subjektiboa da,
|
baina
historiak berak eta garapen ekonomikoak hazkuntza eta haustura bidez funtzionatzen dute. Hots, aldian aldian gertatzen diren aldaketa kualitatiboak daude.
|
|
|
Unea iritsiko da, eta horregatik bilatzen da larriki iturri energetiko berri bat (fusio nuklearra, garbia eta merkea, adibidez). Kontua da gizakia beti jarduten dela jarraitasun hipotesien gainean,
|
baina
historia ez. Ekonomian asko erabiltzen den bitxikeria bat dago:
|
|
|
Sagardo usainak gozatzen du barrua, ezin bestela izan.
|
Baina
historia usaina ere badago: inguruan ditugun upelen artean, 100 urtetik gora dituzte batzuek, etxe hau Astigarraga inguruko eraikinik zaharrenetarikoa baita.
|
|
|
Alderdi Popularra ez zen Jaurlaritzan sartu, baina egonkortasuna bermatu zion PSEren exekutiboari. EAJk irabazi zituen hauteskundeak,
|
baina
historian lehendabiziko aldiz oposiziora igaro behar izan zen. Urtebete geroago, PSE PP hitzarmenak ez du hausturarik eta 2011ko udal eta foru hauteskundeen ostean akordioa Diputazioetara eta Udaletxeetara eraman lezaketela zabaldu da.
|
|
|
Berez, gure zentroan sortu zuten, bertako ikertzaileentzat.
|
Baina
historia luzea du, eta hobetzen eta garatzen joan da; eta orain baliagarria da, ikertzaileentzat ez ezik, baita beste arlo askotako pertsonentzat ere.
|
|
|
|
Baina
historia ez da errepikatzen eta, Aljerko eta Lizarra Garaziko prozesuak errepikatu ez diren bezala, Txillarre Loiola Oslo Genevakoa ere ez da errepikatuko. Eskemak aldatzeko, egokitzeko eta hobetzeko daude.
|
|
|
Gure bizitzak imajinatzera behartuta gaude,
|
baina
historian zehar sorturiko esne beltzaren tantak ahazteke. Imajinatu behar dugu zer gertatu zitzaien biktimei, eta nola geratu diren gure hitzak, gure literatura, gure bizitzak.
|
|
|
46/ 10:09:57: 17/ KONTALARIA} Enron, Wall Streeten kutuna zen.{ App: 47/ 10:10:00: 18/ KONTALARIA}
|
Baina
historiari pixka bat begiratu baliote, Enrongoinbertsoreek zuhurrago jokatuko zuketen.{ App: 48/ 10:10:10: 02/ KONTALARIA} Akzioen merkatuaren historian, lehenago ere izan dirahalako gorakadak.{ App:
|
|
|
«Ez dut neure burua nekatu nahi sufritutako izu eta martirioak kontatuz, besteak beste gosea,
|
baina
historian, mundua hasi zenetik, ez dut uste beste pertsonaodolzaleagorik izan denik SSak eta Gestapokoak baino, beraien irribarre maltzurrarekin, Europan erregimen berri bat ezarri nahi zutenak. Beraien kontra esandaitekeen guztia berez direnaren zati txiki bat besterik ez da izango, eta SSetakobat edo Gestapoko bat dagoen lekuan sugegorri bat legez zapalduta akabatu beharda berriz piztu ez dadin».
|
|
|
Merkatu librearen aldekoek esaten zutena egokia izan daiteke, eta izan zen? hasiera batean,
|
baina
historiak egiaztatzen du enpresa handiek laster ikasten dituztela nazioarte mailako kartelak, joint venturak, oligopolioak, etab. ezartzeko behar diren bitartekariak, tresnak eta egiturak. Eta egitura eta jokabide horiek guztiak, askotan, gobernuek kontrolatzeko lehen baino askoz zailagoak izan ohi dira.
|
|
|
Gogoan daukat, gainera, Manexek Euskal Herriko gazteriari dedikatu nahi ziola lana, beren historia ezagutuz eta haren jabe eginez herriari zerbitzu handia egingo ziotelakoan.
|
Baina
historia kritikoa nahi zuen Manexek, ez mito abertzaleen bilduma bat.
|
|
|
|
Baina
historia hondakin pila bat da.1304 Perla batzuk baizik ezin dira atera zabortegitik, Hanna Arendten metafora ekarriz, murgiltzen eta saiatzen den igerilariak itsaso sakonetik azalera ateratzen dituenak bezala. Oraina betetzeko eta etorkizunari zentzua emateko.
|
|
|
Pedro Mari Otañoren espainiar lehoi zaharra zerri amerikanoen hankapera eroria zen. Kubako katamotzak irlan nagusi izateko bidean zeuden,
|
baina
historia ez zihoan Jose Martik nahi zuen bidean. Inperioen garaia zen artean, Estatu Batuak ez ziren nazio txikiak askatzen ari, baizik eta inperio berri zabal bat prestatzen, diruz eta armez edo armez eta diruz eratua.
|
|
|
Historia gazteegi ehortzi dute.
|
Baina
Historiak ez du etenik, ez luke etenik izan behar. Etenik izan ez zezan betetzen genituen Begok eta biok koadernoak, lau eskutara.
|
|
|
|
baina
historia hau nirekin hasten da.
|
|
|
Independentzia aldarrikatu eta estatu propioa antolatzea ez da izango, beharbada, ezinbesteko baldintza edozein herrirentzako, eta izango dira antolaketa modu federalean edo bestelakoetan, estatu konpartitu batean, beste herriekiko harmonia egokian bizi direnak.
|
Baina
historiaren irakaspen argia da, zenbait kasutan, herri bati, askatasunean eta errespetuan bizi ahal izateko, ez zaiola independentziaren aukera besterik gelditzen, eta horixe izaten dela, independentziarena, hain zuzen, herri izaten jarraitzeko daukan aukera koherente bakarra. Orduan, aukera hori, gehiengoaren erabakiz eta legitimazio demokratikoz hartzen baldin badu, eta herri horretan diren herritar guztien eskubideak errespetatzeko konpromisoa hartu eta betetzen badu, baita bide horrekin ados ez diren herritarrena ere, orduan autodeterminazioaren praktika demokratikoaren ondorio legitimoa izango da independentzia.
|
|
2011
|
|
|
Lehen aipatu dugu trantsizio garaian langileen historiak egin zirela, eta historia soziala hor oinarritu zela.
|
Baina
historia horiek aztertzen baditugu, enpresariak ez dira agertzen. Eta langileak agertzen direnean ere bigarren mailan agertzen dira, alderdien edo sindikatuen historiak direlako azken finean.
|
|
|
Hori egin behar da? Bai, hori ere egin behar da,
|
baina
historia soziala askoz gehiago da. Elizaren, laugarren botere horren historia, esaterako, asko interesatuko litzaidake.
|
|
|
Alejandro ez zen, gainera, iritzi hura jakinarazi ziòn lehena, garbi errana baitzion ordurako Alfredo Huegunek etorkizun gaiztoa izanen zuela, baldin eta emakume harekiko ametsak betetzen ahalegintzen bazen, ez Anastasiagatik, baina beronen aita ankerragatik: ahantz ezak emakume hori, erran zion Alfredok, haren aitarekin ez baituk deus egiterik, ogro hutsa duk eta;
|
baina
historia haiek eta lagunaren aholkuek, kikildu beharrean, are gehiago sutu zuten Atilano, bat batean heroi erromantikoaren paperean sentitu zena: nik salbatuko diat emakume hori ogroaren atzaparretarik?
|
|
|
Oso gutxi izan ziren, ondorioz, liburuan biltzeko balio izan zidaten historiak. Bizpahiru emakumek gonbidatu ninduten auto barrura, egia da,
|
baina
historia horiek laburregiak izan ziren liburua gizendu ahal izateko. Errepide ertz batean bukatu zen lehena.
|
|
|
Hautu librea da. Librea,
|
baina
historiarekin datorrena. Horrela, mendebalean behintzat (agian mundu guztian honezkero), azken mundu horrek funtsean berdin berdina dirudi fededun eta fedegabeentzat, liberalentzat, marxistentzat, anarkistentzat, feministentzat, neofalangistentzat, bakezaleentzat ala terroristentzat:
|
|
|
Euskaldunok prehistorian erosoago sentitu izan ohi gara sarritan, historia oro ahaztea hobe balitz bezala.
|
Baina
historiari ezin diogu jada gehiago ihes egin eta, ondo begiratzen badiogu, Euskal Herriarekin baino askozaz okerrago jokatu du historiak beste herrialde askorekin.
|
|
|
Sartrek berak aitortu du nolako inpaktua eragin zion berari ere Merleau Pontyren testuak. Alabaina, horren planteamenduari jarraiki bai,
|
baina
historiaren irakurkera marxista bere existentzialismoarekin osatu beharra zegoela pentsatu du. Beraz, berriro pertsonarengana itzuliz (marxista dogmatikoei gustatuko ez zaiena), bortxaren historia determinatuari drama pertsonalaren fenomenologia gehitu dio:
|
|
|
Summa summarum, bortxaren auzi moralak beti, a) historiaren filosofia edo antifilosofiaren bat, eta b) gizatasunaren kontzepturen bat konprometitzen ditu.
|
Baina
historiaren filosofia diferenteak daude, eta gizatasunaren ulerkerak ere bai, gaur berton ere, Euskal Herrian:
|
|
|
|
Baina
historia aldatu egin dela dirudi.
|
|
|
Interneten dauden hizkuntzetatik askok eta askok Interneten ez dauden hizkuntza askok baino ahozko erabilera tradizional gutxiago gorde dute.
|
Baina
historiaren ondarea bide bazterrean utzi duten hizkuntzak ez dira, ezta ere, balio txikiagokoak.
|
|
|
Garai batean Historiaren ikertzaileek iturri garrantzitsutzat zituzten kronikak eta lan narratiboak oro har, eta bertatik jasotzen zuten informazioa egiazkotzat jotzen zuten.
|
Baina
Historia idazteko modu positibo hura, gertaeretan oinarritua, alde batera utzi zen aspaldi eta kronikak erabat arbuiatzera pasatu ginen.
|
|
|
Egia, Jainkoaren legeko aginduak daude, hain esplizitoak, eta gero Kristoren doktrina.
|
Baina
historian zehar gizakitzen den Jainkoaz era irrazionalean mintzatzea, edo Jainkoaren izatea eta borondatea halako zein kontziliotan esanaren menera jartzea, gehiegizkoa iruditzen zait.
|
|
|
Bazen hizkuntza, literatura, historia, geografia eta etnologia. Hizkuntza eta literatura euskaraz egiten ziren,
|
baina
historia, geografia eta etnologia, ez. Egun batez ikasleek eskaera bat ekarri zuten, denek sinatua:
|
|
2012
|
|
|
Marion Donovan izeneko emakume batek sortu zuen gaurko fardelen aitzindaria,
|
baina
historiak haren izena ahantzi du. Beranduago Procter & Gamble multinazionaleko ingeniariek 1956an diseinatu zuten beste bat, lehenik zerrautsa zeramana, gero joan dira materialak sofistikatzen.
|
|
|
Frantziako gizonik miretsienetakoa zen orduan, Joana D' Arc en jarraitzaile sutsua, oso fededuna, jantzia, musikazale amorratua, eskuzabala.
|
Baina
historiako serieko hiltzaile krudelenetakotzat hartzen da gaur egun.
|
|
|
Summa summarum, bortxaren auzi moralak beti, a) historiaren filosofia edo antifilosofiaren bat, eta b) gizatasunaren kontzepturen bat konprometitzen ditu.
|
Baina
historiaren filosofia diferenteak daude, eta gizatasunaren ulerkerak ere bai, gaur berton ere, Euskal Herrian:
|
|
|
Hautu librea da. Librea,
|
baina
historiarekin datorrena. Horrela, mendebalean behintzat (agian mundu guztian honezkero), azken mundu horrek funtsean berdin berdina dirudi fededun eta fedegabeentzat, liberalentzat, marxistentzat, anarkistentzat, feministentzat, neofalangistentzat, bakezaleentzat ala terroristentzat:
|
|
|
Sartrek berak aitortu du nolako inpaktua eragin zion berari ere Merleau Pontyren testuak. Alabaina, horren planteamenduari jarraiki bai,
|
baina
historiaren irakurkera marxista bere existentzialismoarekin osatu beharra zegoela pentsatu du. Beraz, berriro pertsonarengana itzuliz (marxista dogmatikoei gustatuko ez zaiena), bortxaren historia determinatuari drama pertsonalaren fenomenologia gehitu dio:
|
|
|
12
|
Baina
historia orokorraren barruan bada gertatu errebelazioaren historia Oriente bezala ezagutzen dugun inguru geografiko desertikoetan, eta hor bada jasotzen ahal figura nagusi bat, Jesus Nazaretekoa. Zergatik?, zeren Harek signoak egiten zituen.
|
|
|
Historiak arazo handi bat du: historia irakurri eta hurbiltzen ahalegindu gaitezke,
|
baina
historia ezin dugu interpretatu gaur egungo ikuspegietatik. Askotan entzuten dira honelako galderak:
|
|
|
Hala ere, «euskal izana» ez da euskara bakarrik. Euskara euskal kosmoikuskeraren ardatza da,
|
baina
historian zehar beste zenbait edukiz inguratuta azalduda. Eztabaidarako proposamen gisa, identitate paradigma honen balizko ildoakazalduko ditugu.
|