|
2000
|
|
|
Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
Baina
garai hartan ez zen horrelakorik. Garai hartan lapur jendea eta litxarreritan hasitako jendea zen eta tristea zen haien artean egotea.
|
|
|
Ez zegoen mugarik. Muga Gipuzkoa zen, baita Araba ere,
|
baina
garai hartan Pirinioak ez ziren inongo muga. Hango jendearen artean, halaber, jauntxo tiki anitz zegoen eta une horietan, zergatik ez badakigu ere, Nafarroa Garaian horietako leinu historiko anitz desagertu zen, bertze horiei tokia hartzeko aukera emanez.
|
|
|
Ni beti izan naiz baikorra,
|
baina
garai hartan ilun ikusten genuen dena, oso goibel eta triste. Hala eta guztiz, bistakoa zen diktadoreak ez zuela luzaroan iraungo, azkenetan zela tiranoa.
|
|
|
Gaur egun edozein herritan badaukazu lekuren bat, biltoki edo tabernaren bat, bertara joan eta edozertaz mintzatzeko, politikaz, herriko kontuez edo nahi duzunaz.
|
Baina
garai hartan ez zen halakorik. Beldurrez ibiltzen ginen leku guztietan, esatekoekin kontu handia edukiz.
|
|
2001
|
|
|
Euskal libururik gehienak garai hartan Iruñean argitaratzen ziren; badirudi inprenta lanetarako erraztasun handiagoa zegoela han. Jesuitak Espainiatik bota baino urte pare bat lehenago aurkeztu zuen hau aita Kardaberazek baimena eskatuz,
|
baina
garai hartan agintariak ez zeuden oso jesuiten alde. Hori  horrela da, baina ezagutzea merezi du baimenik ez emateko atera ziren arrazoiak edo aitzakiak.
|
|
|
Neure gaxtean, hiru urteko batxillerra egin ondoan, fabrikan hasi nintzen lanean, hamabost urte nituela. Gorbatadun horietakoa nintzen, egia,
|
baina
garai hartako gorbatadunek ere langiletzat zeukaten bere burua, soldatakotzat. Batez ere, beti bezala, ni bezalako behe baino beheragoko gorbatadunek.
|
|
2002
|
|
|
Pezonagak gauza polit bat atera du lehen mahaira, nola baziren euskal nazionalistak Erriberan gerra aurretik.
|
Baina
garai hartan gutxienez iraunkortasuna lortu zuten, nahiz eta gutxi izan eta ezker muturreko inguru batean inguraturik bizi, EAJk beti lortu zuen bere udal batzordeak mantentzea Franco etorri arte. Zergatik ez da gai izan hemengo jendea iraunkortasun bat lortzeko?
|
|
|
Eta euskaraz ikas dezakezu, dena ez bada ere, zenbait gauza bederen.
|
Baina
garai hartan euskarak ez zuen tokirik unibertsitatean, besteak beste unibertsitate publikorik ez zelako (horregatik joan behar zuen jendeak Salamancara, estudiante tunante gisa), eta ez zuen tokirik irrati telebistetan, horretarako adina ere balio ez zuelako. Santo Tomas egunean entzun zitekeen euskara, tomate eta sagarren artean, pues, eguberrietako oiloa erostera joaten ginenean.
|
|
2003
|
|
|
Eta haren muxua kopetan. Gaur ez dago horrelako txanponik,
|
baina
garai hartan asko erabiltzen ziren berrogeita hamar xentimoko edo pezeta erdiko txanpon haiek.
|
|
2004
|
|
|
" Zer izan da gure aurretik?". Gaur egun, esate baterako, ugari xamar eta onak ditugu emakumezkoak literaturan, bidea urratu da,
|
baina
garai hartan, ausart xamar behar zuen batek gizonezko horien denen artean idazten hasteko.
|
|
|
Ezezko jarrera, gaur egun datorkigun sektore berdinetik zetorrela. Oso mingarria zen
|
baina
garai hartan, boluntarismoz beteta, guk nahi genituzkeen goi mailako helburuetara, hots, lurralde batasunera, autodeterminazio eskubidera eta independentziara joatea ezinezkoa zen. Nik uste dut urrunen iritsi gintezkeen lekura iritsi ginela.
|
|
|
Orduan alde bat hartzen duzu eta ez duzu balio telebistan kronika egiteko. Nola izan litekeen objektibo ez dakit,
|
baina
garai hartako egunkari batek, La tribune de Genevek oso ongi egiten zuen. Bi orritan zabaltzen zuen albistea, erdian marra bat jarri, eta alde batera korrespontsal bat zegoen, beste aldera bestea.
|
|
|
Hizkuntza arazoak genituen, txikitatik eskolan gaztelania hitz egitera behartuak geunden, baina abilezia urria geneukan horretan, eskolara joatea zigor bat bezala zen. Saminduraz ikusten dut orain hori,
|
baina
garai hartan oso gogorra zen zerbait bezala gogoratzen dut?. 449
|
|
|
Urte batzuk pasatu dira,
|
baina
garai hartan aipatzen zenuen Di Ruggeroren izena, esaten zenuen Pietro Di Ruggero, eta jendea zoratu egiten zitzaizun. Ez ardoagatik, ze oraindik ez zuen mahasti erdirik ere, ezpada mendian egin zituen balentriengatik.
|
|
|
Haiek baino lehentxeagokoa, berriz, beste esperientzia hura nuen, igande arratsaldeetan tabernara etortzen zen psikiatrarena, gaur egun hobeto ulertzen dudana, baita beste dimentsio batekin ikusten ere,
|
baina
garai hartan arrasto berezirik utzi ez zidana, nire jarrera sexualari dagokionez... hutsune afektibo bat bai ordea, bere momentuan kontatu dudanez.
|
|
|
Egia esan, eskatu behar izaten genituen gehienetan, animatu ere bai liburuxka horiek prestatzera. Gaur egun, argitaletxeek izango dute zer aukeratua,
|
baina
garai hartan sortu egin behar ziren, egoera oso bestelakoa zen.
|
|
2006
|
|
|
1947tik 1991 bitartean urtero batez beste %3, 5 inguru hazi zen Indiako ekonomia.
|
Baina
garai hartan populazioa %3 handitzen zenez urtean, azkenean %1ekoa zen ekonomiaren hobetzea. 1991tik aurrera ordea, hazkunde tasak %6tik gorakoak izan dira ekonomian eta populazio gehiketa berriz %2an dabil.
|
|
|
Babarrunak, esaterako.
|
Baina
garai hartan ez zen bat ere erraza babarrunak jatea. Lokomotor gidariak hor nonbait ibiltzen ziren estraperloan.
|
|
|
Nahiz eta haurdunaldiak ekiditeko garaiko metodoek efikaziagutxiago eduki, planifikazio familiarra existitzen zen.
|
Baina
garai hartan, ezkontza eta geroko erabakia ez zen hainbeste umeak eduki bai ala ez, baizik eta zenbatume edukitzera murriztu eta baita ere nola banatuta (Luxan, 2005). Gaur egun, ordea, bikotearen eta gurasotasunaren arteko bereizketa nabaria da eta, batzuetan, bai senitartearen aldetik, baita gizarte ingurunetik ere, haurrak edukitzeko nolabaiteko presioa existitzen den arren, erabakia bikotearen baitan dagoela onartutakoprintzipioa da.
|
|
|
Txillardegikpertsonaia erabiltzen du 1988 arteko erakundearen bilakaeraren kontatzeko.Nabaritzen da, zilegi den bezala, nobela idazlearen esperientzian oinarritzen dela.Lehen atentatuak, eztabaida politikoak taldean eta taldetik kanpo, Frantziaraerrefuxiatzea, banda armatua barnetik ezagutzen laguntzen gaituzten hainbat etahainbat elementu jartzen dizkigu izkiriatzaleak orrialde hauetan. Exkixu fikzio batda,
|
baina
garai hartan, gure herrietan ehunka Exkixu harrapa zitezkeen. Exkixubizkaitar rock talde baten izena bilakatu zen.
|
|
|
Orain dena dago komunikabidez etahedagailuz beteta.
|
Baina
garai hartan mundua ez zen hain zaratatsua informazioarizegokionez. Adibide batzuk jar ditzaket.
|
|
|
Disko bat eskatzen dut eta ia egunero joaten naiz garbigailuak saltzen dituzten dendara, diskoak iritsi diren ala ez jakitera. Eibarren baomen dago disko denda bat, esaten didatenez,
|
baina
garai hartan Eibar urruti dagoniretzat. Autobus interurbanoa ordaindu egin behar da, eta hori dirua amiltzea da.
|
|
|
Pisura sartu ginenean eskuratu genuen sofa ohe hura; Elenaren izebaren batek utzi zigun herentzian, oker ez banago.
|
Baina
garai hartan ezinbestekoa iruditu zitzaigun. Bisita asko izaten baikenituen etxean.
|
|
|
ohol gazteluetara harriak igo eta handik harrika hasten zitzaizkien batzuetan, txokoren batean ezkutuan gorde eta bat batean oihuka eta espantuka agerturik sekulako sustoak ematen beste batzuetan... Ez dakit orain nolakoak diren,
|
baina
garai hartan horrelakoxeak izaten ziren neska mutilen arteko gorabeherak.
|
|
2007
|
|
|
Bai. Toki guztiak zaizkit politak,
|
baina
garai hartan Iruñean geratu nahi nuen. Aukerak aztertu nituen.
|
|
|
Carlos Mejía Godoy y los de Palacagüina, izen osoa esatera. Musikari nikaraguarrak,
|
baina
garai hartan Espainian arrakasta gaitza lortu zutenak. Geroago jakin genuen, sandinistek Somoza diktadorea bota zutenean, matxinoen aldekoak zirela eta horregatik zebiltzala, nonbait, erbestean.
|
|
|
Gaur egun kasik desagerturik dago. Ontzi bakan batzuek oraindik jarraitzen dute legatza harrapatzen teknika hori erabiliz, batez ere Capbretón inguruko uretan,
|
baina
garai hartan kako arrantza oso hedaturik zegoen, eta 200 metroko sakoneran aritzen ziren arrantzan, eta ez bakarrik legatza harrapatzen, espezie gehiago ere harrapatzen baitzituzten: berdela, e.a. Ontzi flota hark bisiguaren harrapaketan ere jarduten zuen, Kantaurian bisiguak bazirenean.
|
|
|
Aristotelesen liburua galdu eta zenbait mende geroago, arabiarren bitartez heldu zen halako batean –erdia, bedere– Arte Poética bedeinkatu hura kristauen artera,
|
baina
garai hartako itzultzaileak ez omen ziren arras fidagarriak; beraz, gaur egun ezagutzen dugun bertsioa, Maria Josefaren ustez, urrun samar ere egoten ahal zen jatorrizko lan hartatik.
|
|
2008
|
|
|
Aurrerago aipatutako taldeez gain, han daude erreferentzia izan diren beste batzuk, Cicatriz, Odio, Tijuana in Blue eta Eskorbuto, adibidez. Grabazioak ez dira kalitate oso onekoak,
|
baina
garai hartako giro sutsuaren ispilu fidelak dira. Ispilu horri begiratzen diote oraindik gazte askok, mitifikatzerik nahi ez duten" mito" horien energiak kutsatuta.
|
|
|
Hemen ildo gogorragotik joan izan da kontua urtetan. Badirudi orain panorama askoz irekiagoa dela,
|
baina
garai hartan, 1990eko hamarkadaren hasiera erdialdean...
|
|
|
Montserrat, San Antonio, San Luis, Aingeru Guardakoa, Ave Maria, Cantabrico Berria eta Gure Gogoa.
|
Baina
garai hartan bapore asko zen Orion, 28 izatera iritsi ziren. Izenei erreparatuta, Vatikanoaren flota ematen zuen oriotarrenak:
|
|
|
Azkuek Renan en edo Bàrres en obra horiek ezagutzen zituen konstantziarik ez dut aurkitu, eta ziurrenik ez zituen irakurri.
|
Baina
garai hartan mugitu zelarik, gisa horretako ideiak aldez edo moldez, bertsio jasoago edo dibulgatiboagoan iritsi zitzaizkion. Edozein kasutan Azkuek ez zuen Alemaniarekiko autore frantsesek izan zezaketen higuina.
|
|
|
Talde gisa, Whitesnakek 1978an atera zuten lehen diskoa, Trouble. Disko horretan bildu zituen denboraren poderioz klasiko bihurtu diren kantuak, hala nola, Take me with you eta Lie down. 1979an Lovehunter lan arrakastatsua argitara eman zuen, Walking in the shadow of the blues eta Medicine man abestiekin.
|
Baina
garai hartako diskorik gogoangarriena 1980an sortu zuen, Ready an' willing. Dowlek ez zuen jada disko horretan parte hartu; Ian Paicek bete zuen hark utzitako lekua. 1982an Saints & Sinners grabatu zuten, eta orduan hasi ziren taldekideen arteko gorabeherak.
|
|
|
Etxez etxe dirua eskatzen hasi ginen herrian gauzak egiteko. Orain auzolanean egiten dira gauzak eta diru sarrerak bankutik,
|
baina
garai hartan ez zen horrelakorik.
|
|
|
UCEMen negozioa ez zen argindarra,
|
baina
garai hartan ez zuen beste erremediorik izan, munduko beste enpresa gehienek bezala, bere lantegiek behar zuten argindarra sortzea baino, horiek zekartzan gastu guztiekin. Harik eta enpresa batzuk agertu ziren arte argindarra modu fidagarrian eta nahi adina eskaintzen zutenak.
|
|
2009
|
|
|
Taldearen jardun heroikoaren xehetasunak literaturak eta zinemak kontatu dizkigute, Eliot Nessek berak argitaratutako liburuan oinarrituta, eta egiatzat jo izan dira luzaroan.
|
Baina
garai hartako lekukoek beste bertsio bat dute.
|
|
|
Gerrak bitan banandu zuen Europa,
|
baina
garai hartan arerioak zirenak aliatu dira gaur Europar Batasunean.
|
|
|
Hasieran ez genion eman duen garrantzia (eta ematekoa zen), baina C 60 aren egitura berez sortzen da. Gaur egun begi bistakoa da,
|
baina
garai hartan ez zen.
|
|
|
Txoritan ari ginen, badakizu, karabinekin eta. Orain debekaturik dago,
|
baina
garai hartan sekulako hamaiketakoak prestatzen genituen. Asteburu hartan Berriogoitiko neska batzuk gonbidatzekoak ginen eta... tira, horrek ez du axola, barkatu...
|
|
|
Handik pikotxa eta pala hartuta, hilotzak zeuden tokira joan ginen. Orain galsoroak eta daude toki horretan,
|
baina
garai hartan sasia besterik ez zen. Harrizko gurutze zahar bat zegoen handik hurbil.
|
|
|
–Arraroa ote den? Bai,
|
baina
garai hartan dena zen arraroa?.
|
|
|
Migel Goiaingeruari bedratzi urrena (1956), Meza saindua (1958) eta Bederatzi urren beharrezkoenak eta eliz otoitz batzuk (1958). Horietaz gain, Urte guziko homiliak izeneko bilduma ere prestatu zuen, liburu mardul batean argitaratzeko asmoz,
|
baina
garai hartan atera zen ordenatik eta argitaratu gabe gelditu zen.
|
|
|
Halere, instituzio zibilek ere askotan parte hartu izan dute Elizaren prozesu horretan, bi aginteak (zibila eta eklesiastikoa) elkarrekin aritzen baitziren lanean. Gure garaietan beharbada ez da ongi ulertzen,
|
baina
garai hartako mentalitatea oso bestelakoa zen. Autoritate zibilak kristauak ziren eta erakunde zibilek ere Elizak irakatsitako kristau fedea, morala eta ikuspegia onartzen zituzten oinarri bezala beren eginbeharra betetzeko.
|
|
|
EAk ere argi dauka sozialistek eta popularrek erdietsi egin dutela bere garaian Orejak eta Redondok bilatutako gobernu frontista. Moduak aldatu dituzte,
|
baina
garai hartako filosofia ez. Mikel Irujo EAko eledunak kritikatu du akordio horrekin Patxi Lopezek euskal gizartea zazpi urtez engainatu duela, idazkari nagusi izendatu zutenetik Redondoren jokamoldetik urrundu nahi izan badu ere, azkenean hark bultzatutako akordioa sinatu egin duelako.
|
|
|
Diplomatikoa da Ladis, baina gure arteko lehia erabatekoa zen. Orain oso ondo konpontzen naiz berarekin,
|
baina
garai hartan, biak goian geundenean, harremana ezin zen izan hain ona. Baina, tira, orain orduko pasadizoak eta anekdotak kontatzen dizkiogu elkarri?.
|
|
|
latina, matematikak, zientziak...
|
Baina
garai hartan nire ardurarik handiena parrokia bera izan zen eta, gero, Herri Gaztedi.
|
|
2010
|
|
|
Pixka bat pairatu dugu egoera. Pentsu nuen eskuaraz mintzatzea gauza naturala zela,
|
baina
garai hartan, Maulen hasteko, zokoratuak izanak gara eskualdunak ginelakoz… Esan dezaket gauzak aldatu direla gaur, Mauleko burgesia ikusi dugularik pastoralerat jiten edo euskara kurtsoak hartzen. Halere haur denborako pairamenak ez baitira aisa ahazten, oinarri horren gainean izan ditut geroztik sentimendu asko.
|
|
|
Berorik eman gabe ere eraldatzen zituzten jakiak, gatzetan jarrita, ketuta, onduta edo marinatuta; gaur egun gutiziatzat hartzen ditugu,
|
baina
garai hartan ezinbesteko baliabideak ziren elikagaiak kontserbatzeko.
|
|
|
Berorik eman gabe eraldatzen diren jakiei dagokienez, berriz, hor daude gatzetan jarriak, ketuak, onduak edo marinatuak; gaur egun gutiziatzat hartzen ditugu,
|
baina
garai hartan ezinbesteko baliabideak ziren elikagaiak kontserbatzeko.
|
|
|
Ereagatik Matxitxakora, Elburua Gernika eta Aberria. Izatez, Getxokoa da Elortza,
|
baina
garai hartan Parisen bizi zen. Hizkuntzaren biziraupenerako ikus entzunezkoak zuen garrantziaz jakitun, hainbatetan gainditu zuen muga, orduko pertsonaia eta egoerak plazaratzen dituzten euskarazko lanak filmatzeko.
|
|
|
...n Más allá del bien y del mal irakurtzerakoan hantxe ikusi, eta irakurtzen hasi orduko argi bat piztu baitzitzaidan oroimenaren gelarik ilunenean; geroztik, bospasei liburu itzuliak ditut euskarara, baita munduko poeta handi batzuen poemak ere, zure akuiladari zor diot, Damaso, maila handi batean, neure ahalegin hori, bihotzez eskertzen dizudana?, eta ez nuke gaur lan handirik esaldia itzultzen,
|
baina
garai hartan, astindu ederra eman zenidan, Damaso, mailutzar batekin buruan jo baninduzu bezala; eta mailukadak Axularrengana eraman ninduen, jakina, zeinak aspaldi esan baitzuen problema euskaldunona zela eta ez euskararena; garai batean, haatik, gaiarekin obsesionatuta ibili nintzen: irakurtzen nuen egunkarian gaztelerazko esaldi bat, ahalegintzen nintzen buruz itzultzen?
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik ere neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia;
|
baina
garai hartako gizona ere banintzen. Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da?, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak, buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jainkoaren laugarren manamendua hautsi zuela:
|
|
|
Ostatua ez ezik, lan eta bilera aretoak ere baditu etxeak, eta haiek erabiltzeko asmoarekin etorri zen 2006ko udazkenean ere.
|
Baina
garai hartan, egun jakin batzuetan, etxeko zati handi bat itxita topatu zuen. Berak erabili ohi zituen gelak, hain zuzen ere, ezin erabili.
|
|
|
–Halakok edo holakok euskaraz ikastea lortu badu, nola ez dugu lortuko eskola sistema on batez belaunaldi berria osorik euskalduntzea??. Ez dakit esaldi hori orduko paperetan inon idatzirik dagoen hitzez hitz,
|
baina
garai hartako ikuspegi kolektiboan aski oinarri zabala eskuratu zuela uste dut.
|
|
|
Eskola kontuetan ni izaten nintzen buru, eta kalekoetan bera nagusi. Banaketa horrek, urteek aurrera egin ahala, beharbada niri emango zidan nolabaiteko lehentasuna,
|
baina
garai hartan kaleko saltsak eta giroak gaur ez bezalako munta zeukaten gure bizitzetan, eta ikasgaietan txapeldun izateak txori kakaren balioa zeukan harrapaketan, txabolak egiten edo harri jaurtiketan nabarmentzearen aldean. Eskolako aulkiberoa nintzen honek ere onartzen zuen hori; zer esanik ez, beraz, kaleko erregea zen Mikelek.
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik ere neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia;
|
baina
garai hartako gizona ere banintzen —Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da—, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak... buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jainkoaren laugarren manamendua hautsi zuela: izan ere, aita zernahi izan zitekeen, niri ere ez zitzaizkidan sarritan gustatzen haren manerak, baina aita beti aita; buruan nuen anarkistak jainkogabe madarikatu batzuk zirela, eta buruko harrian nituen aspaldi zizelkatutako esaldiak:
|
|
|
...á del bien y del mal irakurtzerakoan hantxe ikusi, eta irakurtzen hasi orduko argi bat piztu baitzitzaidan oroimenaren gelarik ilunenean; geroztik, bospasei liburu itzuliak ditut euskarara, baita munduko poeta handi batzuen poemak ere —zure akuiladari zor diot, Damaso, maila handi batean, neure ahalegin hori, bihotzez eskertzen dizudana—, eta ez nuke gaur lan handirik esaldia itzultzen,
|
baina
garai hartan, astindu ederra eman zenidan, Damaso, mailutzar batekin buruan jo baninduzu bezala; eta mailukadak Axularrengana eraman ninduen, jakina, zeinak aspaldi esan baitzuen problema euskaldunona zela eta ez euskararena; garai batean, haatik, gaiarekin obsesionatuta ibili nintzen: irakurtzen nuen egunkarian gaztelerazko esaldi bat, ahalegintzen nintzen buruz itzultzen... eta askotan ezin izaten nuen; euskara malda gora egiten zitzaidan, beraz, gazteleraren aurrean...
|
|
|
Horiez gain, Madrilera bizitzera joan ziren lehengusuek bidaltzen zizkigutenak, Enid Blytonenak kasu gehienetan. Tintinen album batzuk ere bagenituen,
|
baina
garai hartan hauek ez ziren liburutzat hartzen. Tebeoak ziren besterik gabe.
|
|
|
Elgoibarko elektrotresna denda hartan disko bat eskatzen nuenean ia egunero joaten nintzen hara, iritsi zen ala ez jakitearren. Esan zidatenez Eibarren ba omen zegoen benetako disko denda bat,
|
baina
garai hartan Eibar urrutitxo gelditzen zitzaidan. Herriarteko autobusa ordaindu egin behar, eta hori dirua amiltzea zen.
|
|
|
Gaur egun oso ezagunak diren idazleak
|
baina
garai hartan hasi berriak zirenak ere bazeuden, Antonio Muñoz Molina, esaterako, 1987ko irail hartan bi artikulu liburu eta Beatus ille eleberria baino ez zituena argitaratuta. Berehala egingo zen famatua, udazken hartan bertan argitaratu baitzen bere El invierno en Lisboa eleberria.
|
|
|
[23] D. Juan Antonio Urkizu, 35 urteko goizuetarra,
|
baina
garai hartan Aranoko erretore zena, 1730eko urriaren aurrenetan pilota partida bat ikustera joana Hernanin tokatu omen zen Minondo jaunarekin, eta bazter batera deiturik galde egin ere bai kontzientzia lasa ote zeukan, eta farreaxal bat eginez: pregunto el dicho Minondo porque le decia; a lo qual le volvio a decir, cómo tuvo el valor de pasar a perder una donzella de semenjante calidad, estando apalabrada con Maria Clara Zulaica.
|
|
|
" Bai, ukaezina duk —erantzun zidan berak. Zakartzen ari zen—
|
Baina
garai hartan halaxe ibili zituan gehienak. Esan diat lehenago, Uzkudunen ospakizun horretara etorriko diren kaballeru batzuk kriminalak izango dituk.
|
|
2011
|
|
|
Pentsa ezazu, garai hartako Donostia ingurua guztiz euskalduna zen, eta baserritarrek, esaterako, ez zekiten erdaraz.Euskara batuaren aldeko sutsua izan zinen. Orain egina dagoela dirudi,
|
baina
garai hartan eztabaida latza izan zenuten.Oso eztabaida latzak izan ziren. Gure artean, alde batetik, Mitxelena zegoen; eta, bestetik, Krutwig.
|
|
|
nola funtzionatzen zuen errege olak, zeinen ongi lan egiten zuten garai hartako langileek edota tekniko adituek.Nola eragin zieten eraso horiek bertako langile eta herritarrei. Garai hartan, egun baino jende gehiago bizi zen Aezkoan. Egun ez da mila biztanlekoa ere ibarreko bederatzi herrietako biztanle kopurua,
|
baina
garai hartan bi mila ere baziren. Zeharkako kalteak handiak izan ziren; batez ere, Konbentzio Gerran.
|
|
|
Bukolikoa. " Herri txiki batekoa naiz,
|
baina
garai hartan oso hirizalea nintzen". Bidaiatzako zaletasuna ere bazuen, eta 1989ko Gabonetan Dominikar Errepublikara joan zen oporretan.
|
|
|
Alor politikoa garrantzitsua da eskubide jakin batzuk lortzeko,
|
baina
garai hartan errieta batzuk izan ziren. Politikan aritu nahi zuten emakume batzuk botere gosea zuten, beren buruetan segurtasun ikaragarria erakusten zuten, eta beste guztioi gauzak eurek ikusten zituzten bezala ikusarazi nahi zizkiguten.
|
|
|
|
Baina
garai haretako Busturiaz zuek nik baino gogoramen hobeak eta zehatzagoak eukiko dozuez eta ez dau merezi horrezaz nik ezer gehiago esaterik.
|
|
|
Egia da ez dela soziala gaur ezagut dezakegun moduan; hau da, ez dira azken erabiltzaileak orri baten garrantzia erabakitzen dutenak, beste webgune batzuen egileak baizik.
|
Baina
garai hartan Interneten ez zegoen apenas interakziorik; erabiltzaileak kontsumitzaile hutsak ziren. Webguneen egileak kontsidera daitezke, nolabait, orduko erabiltzaile aktiboak, eta haiek esateko zutena kontuan hartzen zuen PageRank ek.
|
|
|
–Gure neurrietatik ihesi, Europako judu asko eta asko Palestinara alde egiten hasi ziren.
|
Baina
garai hartan Palestina kolonia britainiarra zen. Ingelesek trabak jartzen zizkieten etorkin juduei.
|
|
|
Korrika joan nintzen etxera, eta ez nuen ezer esan. Ez dakit oraingo umeek zer egingo luketen,
|
baina
garai hartan ez genuen ezer esaten. Etxera joan eta txerri janetara bota nuen harmonika.
|
|
|
Ni hasi nintzenean Azpeitian bakarrik nengoen. Orain mutil asko ari da horretan
|
baina
garai hartan ni bakarrik nengoen. Orain toki guztietan daude dantzako eskolak edo klaseak eta gero eta jende gehiago aritzen da dantzan.
|
|
2012
|
|
|
Ondoren, bere anaiak tropa frankistekin lan egin behar izan zuela oroitu du Iturainek. " Egun xelebrekeriak dira gertaera horiek,
|
baina
garai hartan une mingarriak eta gogorrak izango ziren, dudarik gabe. Halako beste kasu batzuk ere badaude herrian,
|
|
|
Bazterketa baten kronika egiten du Koldo Izagirre idazleak Jazinto Rivas Elgeta trikitilariari buruz idatzitako liburuan, Elgeta, Sasiaren sustraiak lanean. XX. mendeko herri folklorearen funtsezko osagaia izan zen trikitia, gurera langile italiarrek ekarritako musika tresna,
|
baina
garai hartako eragile kontserbadore zein ezkertiarrek ez zuten berehalakoan onartu. Tresna izendatzeko erabilitako bost izen aipatzen ditu horren frogatzat Izagirrek:
|
|
|
Bikiniaren adibidea da horren erakusgarri garbiena. 1946 urtean asmatu zuten,
|
baina
garai hartan inork ez zuen jantzi nahi izan, gehiegi erakusten zuelakoan. «Modeloek ere ez zuten jantzi nahi, dantzariek bakarrik erabiltzen zituzten», azaldu du Birksek.
|
|
|
Bi arlo ezberdin dira, baina orduan ez ziren bereizten, garai hartan esan nahi dut. Orain ikasleek biak bereizteko aukera daukate,
|
baina
garai hartan ez.
|
|
|
Gure pentsatze mahaian esertzen zaigu egunero. erromatikoei esker herriari ere atera ahal diogu zukurik zerbait, baina hirirako eta hiritarrentzat den heinean. ez berez, ez bere baitarako, ezta bere onerako ere. hiria da gure gogoaren bazkalekua. hiriaren ideologiak hiria historiaz eta kulturaz haraindi izan den eta den jendarte proiektu (askatzaile) gisa aurkezten digu. hiribarne, uriguen, uribarri eta Irizar guztiek pentsatuko dute euskal herria hiriz gainezka zegoela abizen hiritar horiek sortu zirenean; ez dabiltza oker.
|
Baina
garai hartako hiriak, besterik gabe, biziguneak ziren. Bazuten izan geroago hiriaren muina izan zuena:
|
|
|
Gainera, ARCOko zuzendariak gaineratu duenez, duela 15 edo 20 urte bezain berritzailea eta esperimentala izaten jarraitzen du azokak. Agian, gaur egungo esperimentatzeko modua gogoetatsuagoa da eta ez hain ikusgarria edo bisuala,
|
baina
garai hartan bezain berritzailea da, edo gehiago, adierazi du.
|
|
|
Zerorrek erabaki, zer erantzun nezakeen nik horren aurrean?...
|
Baina
garai hartan ezertxo ere ez nekien haien hitzarmenari buruz. Halatan, behinola, Kazbitx etorri zen eta galdetu zidan ea ez nuen aharirik edo eztirik behar; biharamunean ekartzeko eskatu nion.
|
|
|
horixe da hitza!
|
Baina
garai hura joan zen, orain aurrera begiratu behar da. Eta nik ere ez dut ahaztu ondo portatu zinela hura baino lehen!
|
|
|
Helduaroan, Markina Xemeingo biztanleengan gerrak izan zuen eraginari buruz gehiago jakiteko gogoa piztu zitzaidan,
|
baina
garai hura bizi izan zuten inguruko pertsona gehienak hilda zeuden, eta liburuen bidez gehiago jakitea zaila zen; besteak beste, Gerra Zibilean gure herrian gertatu zenari buruz gutxi zegoelako idatzita.
|
|
|
Nere ametsak musikan zeuden oinarrituta eta nahiz eta suposatu genezaken amets hoietara gerturatzeko BUP zala bide egokia, ez geneukan batere garbi. (...)
|
Baina
garai hartan inork ez dizu esaten zein den egin beharreko bidea. Dana da laino bat.
|
|
|
Ez dakit Odriozolak nola pentsatzen zuen duela 35 urte,
|
baina
garai hartan inork uste ez zuena aurreratu dugula esango nuke, inork pentsatzen zuena baino askoz gehiago egin dugula aurrera uste dut nik seguru Odriozolak hori ere ikusten duela. Agian berarentzat izpi hutsak besterik ez dira zango.
|
|
2013
|
|
|
Neskekin hasi ginenean oso konplikatua zen. Jende gutxi, zerbait egin nahi eta ezin…
|
Baina
garai hartan txapelketa dezente irabazi genituen, jubeniletan eta. Ordutik egin da lan eta orain fruituak iritsi dira".
|
|
|
Ez. Gerora, baten bat inplikatu zen horretan ere,
|
baina
garai hartan gure artean ez zen ETAkorik. Guk geure lana egiten genuen.
|
|
|
|
Baina
garai hartan oraindik, Franko hil eta gero ere, zentsura giro izugarria zegoen. Adibidez Anaitasuna aldizkariaren orduko aleari erreparatuz gero, argi eta garbi islatzen du gertatu zena.
|
|
|
Zarata kenduta, orain oso garbi aditzen dira haien ahotsak eta musika tresnak; mirari bat bezalakoa izan da», azaldu du Agerrik. Beste diskoan, berriz, egun grabatutako kantuak daude,
|
baina
garai hartan jotzen zituztenak. Jo arren, grabatu ez zituztenak batzuk, eta bestelako dantzak besteak:
|
|
|
Eta, hala izanda ere, eskubidea dugu erabakitzeko bi seme alaba, hiru... nahi ditugun, edo batere ez.
|
Baina
garai hartan, duela zortzi urte, abortatu nuenean, hiru ume nituen: bi urteko mutil bat, hamazortzi hilabeteko neska bat, eta lau hilabeteko mutil bat.
|
|
|
|
Baina
garai hartan... Orain oso argi dago, baina garai hartan, ikerketak hasi genituenean, asko kostatu zitzaigun.
|
|
|
Baina garai hartan... Orain oso argi dago,
|
baina
garai hartan, ikerketak hasi genituenean, asko kostatu zitzaigun. Ni bizi nintzen tokian, adibidez, bizilagun askok, lagun askok, hitza ukatu zidaten; ordu arte nire lana txalotzen zuen jendea zen, komunikabideetan eta ETAren eta GRAPOko komandoen kontra ikusten nindutenean animatzen ninduen jendea, baina Galindo jenerala espetxeratzeko eskatu nuenean, ez zuten ulertzen nola gal genezakeen denbora horretan, ETAk atentatuak egiten jarraitzen zuen bitartean.
|
|
|
Desagertuek eta hilek mina eragiten zuten, baina ikusi dugu erlatibizatzen zituztela ere, eta aise baikortzen zituztela hilak, sakrifizio gisa, alferrik isuri ez zen odol gisa.
|
Baina
garai hartan, biziak eta heriotzak ez zuten oraingo balio bera, bizi itxaropena ez baitzen 50 urtetik gora joaten eta haur anitz hiltzen zelako. Ez dezakegu gaur egungo begiekin interpretatu gerla hartako heriotzek sortzen zuten erreakzioa.
|
|
|
Langileak ez ziren profesionalak, nahiz eta batzuek bederen inplikazio handia izan zutela hauteman dezakegun. Hori kontuan harturik, begi bistakoa da ez dezakegula egunkari edo astekari profesionalekin parekatu,
|
baina
garai hartan nagusitzen ari ziren informazio iturri eta kazetaritza ereduen eta Eskualduna k zituenen arteko konparaketa bat egin dezakegu.
|
|
|
Graf von Stauffenberg nor zen eta zer egin zuen irakasle batzuetatik kanpo, inork ez du ezagutzen gure artean. Alemanian uztailaren 20an bere oroimena ospatzen dute,
|
baina
garai hartako aliatuek, ez dute ezer ospatzen. Hitlerren kontra erasorik handiena antolatu zuen 1944an.
|
|
|
c) Ikusten duzunez, Historiaurrean eta Antzinaroan ere baziren gaur egun arruntak diren hainbat objektu.
|
Baina
garai hartan arruntak ote ziren?
|
|
|
" Manolo Sanjuanek esan izan du gaztetan mekanikoa izan nahi zuela,
|
baina
garai hartan mekaniko bezala ez zela ezer askorik irabazten, eta tailagile moduan lana eginez gero, berriz, hiru pezetako soldata ematen zietela; badaere, horrekin arrautza bat erosteko aukera zutela.
|
|
2014
|
|
|
Autobusetik kanpo baturik zirudiena autobusera igotzean banatu egiten zen, ordea. Futbola izan zitekeen,
|
baina
garai hartan politika izaten zen eztabaidagai nagusia metro erdiko haien artean. Pentsa.
|
|
|
Esteparen alderdi horretan artzain siberiarrak ibiltzen ohi dira urtaro beroan, nahiko larre baitago han haien abere talde ugarientzat.
|
Baina
garai hartan alferrik bilatuko zenuen artzain nomada horietako bakar bat ere. Eta ez lautadan inor ez zegoelako.
|
|
|
Kasete hura berriz entzutea da nire buruari jarri diodan ariketa, honenbestez. Gaur egun pirata> esango li tzaioke, ez baitzuen osKorri beste hitzik gainean,
|
baina
garai hartan inori ez zitzaiokeen halako izendapenik burutik pasako. Ez dut, ordea, kasete hura zintaz betetako zapata kaxa hautsezta tuetan topatu.
|
|
|
Arazo handia zegoen, baita hizkuntzalaritzaren ikuspegitik ere. Gaur egun gauzak normalizatuta daude,
|
baina
garai hartan oraindik batuari buruzko eztabaidaren arrastoek irauten zuten. Batzuek onartzen zuten, beste batzuek ez.
|
|
|
" Gaur egun, astebetean sendatzen da
|
baina
garai hartan hainbat milioi hil zituen".
|
|
2015
|
|
|
Aurretik ere ibilitakoa nintzen, eta ezagutzen nuen jendea.
|
Baina
garai hartako herri eskolak elkartu egin ziren Plentziakoan, eta itzulera ez zen gozoa izan. Moldatu egin nintzen, hala ere".
|