|
2003
|
|
|
Horregaitik, D" Abbadieren Lore Jokoetan, euskal baratze horretako lora ta landara asko landu ta jorratuko dira beti: hizkuntzea bera, aurrenengo, literaturearen esparru zabalean;
|
baina
baita euskal soinuak eta dantzak, kirolak eta antxinatiko ohiturak be. Eta hori danori, jai usainean, herritar gogo landuak eta ezjakinak alkar harturik, euskaldun jokozalearen izakereak hain gogoko dituan norgehiagoka ta txapelketak eratuaz; meza nausiaren ostean abeslari onak koruan, sermolaririk entzutetsuenak pulpituan, aurresku ta, olerki sariketak eta bertsolariak, zantzolari ta irrintzilariak, eta euskal kirolak:
|
|
2004
|
|
|
Liburu hau aurkezterakoan, ezer esan baino lehen, garbi utzi behar da lehendabiziko unibertsitate mailako Artearen Historiaren eskuliburua dela. Horrek gurearloan,
|
baina
baita Euskal Herriko unibertsitate hezkuntzan eta orokorrean kulturaren barruan, duen garrantzia izugarria da.
|
|
2006
|
|
|
Sarrionandiak dioen bezala, aberriaren zama zeramaten paparrean. Erbesteak azkenkarlistaldien ondorioak utzi zituen agerian
|
baina
baita Euskal Herria kontinentaleko, ez imaginarioko bestelako arazoak ere. Erbestea izango da herrimina ere, erbestea izango da esperantza, erbestea izango da mundu berria... hasieran aipatudugun kanpo semantiko horretako kontzeptuak.
|
|
2007
|
|
|
Bizi garen muga honetan euskalduntzeko giltza ikastolak du. Euskararen giltza beraz,
|
baina
baita euskal kulturarena ere. Alor hori ere askok ikastolan ezagutu baitute.
|
|
2008
|
|
|
Lenengo> > Biskattarra> zeritzana (1897/ 1898). Tako honetan ere izendegiak leku nabaria zuen,
|
baina
baita euskal historiak eta geografiak, eta ideia politiko abertzaleek ere (ikurrina, Gernika, debeku politikoak, Bergarako Ituna, etab.). Tresna politiko baliaga rri bezala ikusi zuen, bada, Aranak egutegia, baina ez berak bakarrik.
|
|
2010
|
|
|
Kudeaketarako gaitasunari zor nion lehendakarigai izendatzea,
|
baina
baita euskal nazioaren etorkizunaz genuen ikusmolde partekatuari ere bai; gizarte orekatu eta garatua nahi genuen, egunetik egunera erabakitzeko ahalmen handiagoa izango zuena. Horixe dago EAJ PNVren Aberri Batzarrak ni lehendakarigai izendatzeko hartu zuen erabakiaren oinarrian.
|
|
2012
|
|
|
–Askok euskara eta euskal kultura gauza arrotzat zuten; hortaz, herritarrei parte hartzeko bidea emanez bertakoagoa bihurtu dute jaia eta, gaur egun, eguna noiz heldu zain egoten dira herritar asko?. Baina Euskararen Egunaz gain, urtean hainbat hitzaldi antolatzen dituzte Nafarroako historiari buruz gehienak,
|
baina
baita Euskal Herriko pertsona ezagunekin ere. Arrakastatsuenen artean Barricadako El Drogas eta Ska P taldeko Joxemi Redinek beste musikari batzuekin egindako mahai ingurua; Toti Martinez de Lezearen hitzaldia; Emakumeak Politikan leloarekin Uxue Barkos eta Baztango alkate Virginia Aleman batu zituztenekoa; eta Javier Clementeren bisita nabarmentzen dira.
|
|
|
Euskal Herriko komentuen limosna eskeen emaitzak, serie jarraituetan bilduta, uste dut zinez esanahitsuak izango liratekeela, eliz historiako alde hori ezagutzeko, noski,
|
baina
baita euskal gizartea bera osotasunean ezagutzeko ere. Hortaz, eskueran dituen artxibo eta ezagutzarekin, ez legoke Urkiza norabide honetan saio on bat egiteko abiapunturik txarrenean.
|
|
2013
|
|
|
Ipar isurialdean ez zen egin VI. eta VII. mende arteko indusketarik, beraz, mendietan era arkaikoan bizi ziren ustea zabaldu zen mende batez. «Teoria hori Espainian ongi hartu zuten,
|
baina
baita euskal abertzaleek ere». Beranduago jakin ahal izan den gisan, ordea, baskoiak ez ziren era arkaikoan bizi.
|
|
|
Abadia() irlandarra zen sortzez, baina aita zuberotarra zuen. Zientzialari izan zen,
|
baina
baita euskal kulturaren sustatzaile. Beste eskualde batzuetan antolatzen ziren gisako Lore Jokoekin, euskal literaturari hauspo handia eman zion XIX. mendeko bigarren erdialdean.
|
|
2014
|
|
|
«Ezinbestekotzat dugu dokumentazio zentro bat sortzea ere. Garrantzitsua da antzerki metodoak ikastea,
|
baina
baita Euskal Herriko historia ikastea ere, eta oraindik oso oso gutxi dakigu horretaz».
|
|
|
Gainera, lurralde eremuaren araberako informazioa eskuratzeko aukera ematen du. Hau da, udalerri, eskualde edota herrialde mailakoa bai,
|
baina
baita Euskal Herria Europako herrialdeekin alderatzen duena ere. Informazio hori guztia estatistika erakunde ofizialetatik eratorria da eta, zenbait kasutan, Gaindegiak berak metodologia bateratu bidez kalkulatutakoa.
|
|
2016
|
|
|
Sorabillan, Elgoibarren eta Arrasaten ibili zen apez 1880.az geroz Tolosako artzapez jardun arte. Karlistadan Santa Kruz apezaren laguna izateak berebiziko ospea erakarri zion,
|
baina
baita euskal letretan aritua izanak ere. " Euskel dantzak" izenburupean, bertsoz taxuturiko elkarrizketa agerrarazi zuen 1914.eko Euskal Esnalea n lehenbizi eta 1932.eko Antzerti aldizkarian geroago:
|
|
2017
|
|
|
Katalanen momentua da,
|
baina
baita euskal herritarrena ere. Haien ondoan egotea dagokigu datozen egunetan, eta gure bidea markatzen hastea ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Bertan, misiolari eta idazle aritu zen, 1830ean hil zen arte. Gutxi publikatu bazuen ere, asko da idatzi zuena, gehiena bizkaieraz, zerbait gipuzkeraz ere, oro har eliz gauzak,
|
baina
baita euskal hiztegi eta gramatika ere. Argitara eman zituen liburuen artean bada bat gure interesekoa dena:
|
|
2019
|
|
|
Honek Dictionnaire basque française() amaitzea agindu zion, eta horren ondorioz 1928an urgazle izendatu zuten. 1926an hasita, hainbat ikasgairen irakasle izan zen Uztaritzeko seminarioan, filosofia eta erlijioa nagusiki,
|
baina
baita euskal hizkuntza literaturak ere. Pentsalari katoliko pertsonalisten jarraitzailea izan zen, eta ikuspegi sozial eta federalista batetik bere ikasleen artean zabaldu zuen ideologia hau.
|
|
|
Azken hamar urteak aski emankorrak izan dira euskararen estandarizazioan eta leku izenen dokumentazioan, eta zeharka nahiz zuzen karrika izenen arloan eragiten duten arau, hobespen eta datu berri ugari plazaratu dira. Ez da ahaztu behar irizpideen azken bertsioa argitaratu zenetik gaur egun arte ia 50 arau eman dituela Euskaltzaindiak, haietako asko Euskal Herritik kanpoko leku eta pertsonen izenei buruz,
|
baina
baita Euskal Herriko toponimoei buruz ere. Eta, bestalde, kontuan hartu beharrekoa da Euskaltzaindiaren Hiztegia argitaratu zela 2012an eta geroztik etengabe handitzen eta osatzen ari dela.
|
|
|
Guztira, Albrecht Dürerren 28 lan egongo dira ikusgai Durangoko museoan; lehenengo biderra da euskal bildumazaleen lanekin osaturiko erakusketa bat egingo dena. " Ez ohiko erakusketa da bai Durangon, noski,
|
baina
baita Euskal Herri mailan ere bai. Pentsa, estatu espainiarrean Guggenheimen, Pradon (Madril) eta Bartzelonan baino ez da egin Dürerren obrekin erakusketaren bat" azaldu du Pedro Alberdik.
|
|
2020
|
|
|
Afrikatik eta Txinatik etorritako komunitateetako kideak dira gizarteratze maila apalena dutenak. Bazterketaren pertzepzio subjektiboa hazi da,
|
baina
baita Euskal Herrian gelditzeko nahia ere: %92k dute perspektiba hori.
|
|
|
Urteko batzarrean, sindikatuko presidenteak, Iñaki Goenagak, hartu du hitza eta Familia Nekazaritza defendatu du euskal ekoizleentzat
|
baina
baita euskal gizartearentzat ere egokiena delako. " Familia Nekazaritza da defendatu eta egunerokoan egiten duguna, kalitatezko elikagaiak eta egurra ekoiztean gure ingurunea zaindu eta herri txikiak bizirik mantentzen ditugulako", esan du dio Goenagak.
|
|
|
Nazio gutxituen eskubideez kezkatu baita: Korsikaz, Poloniaz edo Lituaniaz, adibidez,
|
baina
baita Euskal Herriaz ere.
|
|
|
Neskek diote beren sentimenduez hitz egiten dutenean eta egoera pertsonalak partekatzen dituztenean nahiago dutela arabiera erabili gaztelania edota euskara baino. ...etatuek pertenentzia sentimendu bikoitza erakusten dutela eta horrek adierazten duela integrazio kulturala gertatzen ari dela" bikulturalitate" aren estrategiaren barruan, eta ez" ihesaldi etniko" aren estrategiaren barruan (Suarez Orozco; Suarez Orozco 2003); gazte horiek ez diote beren jatorriari uko egiten, eta onartzen eta mantentzen dute beren errotzea jatorrizko kulturan,
|
baina
baita euskal gizartean ere.
|
|
2021
|
|
|
Zerrendako ezezagunena Enrike Elizetxea() izan daiteke. Bertso jartzaile, idazle eta politikari errepublikano honek Ibaizabalen argitaratu zituen bertsolaritzari buruzko bere testu gehienak, tartean Joxepa Antoni Aranberrirekin neskazaharren inguruan jarri zituen bertso batzuk zirela eta piztu zen polemika ezagunaren ingurukoak,
|
baina
baita Euskal Erria edo Baserritarran ere.
|
|
|
Humboldek espresuki aitortu zuen gerora Herderren hitzak akuilu izan zituela,
|
baina
baita Euskal Herrian eginiko egonaldietan hemengo olerkigintza popularraren ganorazko arrastoak biltzea oso nekeza suertatu zitzaiola ere. " Leloren kantua" berak jaso zuen, eta oihartzuna izan zuen deskubrimendua izan zen, baina hizkuntzalaritzan egin zituenak eta haren bidaien kronikak izango dira Euskal Herria Europako ikertzaileen eta bidaiarien mapan jarriko dutenak.
|
|
|
Bere lana izugarria da. Nekazaritzak
|
baina
baita Euskal Herriak ere hainbeste zor diote! Gogoratzeko adibide bat».
|
|
|
Hernani inguruan animalia espezie horiei nola deitzen dieten jaso dute, herritarrek esandako moduan;
|
baina
baita Euskal Herriko beste izendapen batzuekin alderatu ere. Edota euskal literaturako aipamenekin osatu.
|
|
2022
|
|
|
Garai hari kantu batekin lagundu nahi genion, eta modu desberdinetan ulertzeko moduan idatzi nuen: maitasun kantu gisa,
|
baina
baita Euskal Herriaren atzera begiratze bat bezala ere. Ikuspegi baikorrarekin; ez hainbeste uste duzulako baikor izateko moduan zaudela, baizik eta hori bultzatu nahi duzulako.
|
|
|
Horregatik guztiarengatik, maiatzaren 7an Euskal Errepublikaren Eguna ospatuko dugu Azpeitian. Alde batetik, gure memoria historikoa berreskuratzeko eta gure historia hurbileko 1931ko pasarte hura gogorarazteko,
|
baina
baita Euskal Errepublikaren beharra sozializatzeko ere, eta duela 91 urte Azpeitiko Udalak eta Euskal Herriko beste udal askok aldarrikatu zuten mezuaren gaurkotasuna agerian jartzeko. Katea ez da eten.
|
|
|
Pandemiagatik bertan behera utzitako hainbat egitasmo berreskuratuko ditu, euskal konpositore batzuen obrak estreinatuko ditu, baita gutxitan emandako lan «bitxiak» ezagutarazi ere. Eta horiek guztiak jorratzeko, nazioartean «sona handia» duten zuzendari eta bakarlariak gonbidatuko ditu EOk,
|
baina
baita Euskal Herrikoak ere. EOren egoitza nagusian, Donostian egindako agerraldian xehatu dituzte denboraldiaren nondik norakoak Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak, Oriol Roch orkestrako zuzendariak eta Robert Treviño zuzendari titularrak.
|
|
|
11 agertoki egongo dira guztira, eta horietako bakoitzetik musikari eta jazz izar handiak igaroko dira bost egunez. Lehen egunean, adibidez, Vadim Neselovskyi piano jolea izango da musikari horietako bat,
|
baina
baita Euskal Herriko Oreka TX taldea ere. Eta hurrengo egunetan Hiromik, Sofiane Pamartek, Louis Colek eta Sara Mansillak hartuko dute parte, besteak beste.
|
|
|
gure aberria inkluientea da». Bere hitzetan, ezker independentistak burujabetza eskatzen du «identitate nazionala defendatzeko»,
|
baina
baita Euskal Herriak «behar besteko tresnak» izan ditzan erronka nagusiei buru egiteko: krisi klimatikoa, genero berdintasuna, berdintasun soziala eta bestelako poitika industrialak aipatu ditu, besteak beste.
|
|
|
Eta hori aldarrikatzera gatoz». Haren arabera, ezker independentistak burujabetza eskatzen du «identitate nazionala defendatzeko»,
|
baina
baita Euskal Herriak «behar besteko tresnak» izan ditzan erronka nagusiei heltzeko: klima krisia, genero eta gizarte berdintasunak eta bestelako politika industrialak aipatu zituen, besteak beste.
|
|
|
Nekropolitika ezartzeko, gobernuek migratzaileen estereotipoan eta deshumanizazioan sakondu dute, izan ere, pertsonak ilegal bilakatu ahal izateko beldurra, xenofobia eta bazterkeria beharrezkoa dira. Horren guztiaren aurrean, etengabe salatuko dugu Atzerritarren Lege hiltzailea,
|
baina
baita euskal gobernuek duten ardura ere: etxebizitza eskubidea bermatzea, erroldatzeko baliabideak ematea, arma industriak armak kargatzeari uztea eta, nola ez, mugak desmilitarizatzea.
|
|
2023
|
|
|
Poemek asko hitz egiten dute maitasunaz eta sexualitateaz,
|
baina
baita euskal gatazkaz ere, adibidez. Itxaroren poesia oso ausarta da, eta aldarrikatzen du bere identitatea, oso testuinguru konplexu batean.
|
|
|
Aurten 67 egin ditu, eta 2.905 lagunek parte hartu dute, inoiz baino gehiagok. Bisitari gehienak Gasteizko ikastetxeetako ikasleak izan dira,
|
baina
baita Euskal Herriko beste leku batzuetako taldeak eta herritarrak ere. Nazioarteko bisitariak ere izan dituzte:
|