|
2000
|
|
|
Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan liteke lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta
|
badakit
, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala. Han eta hemen hori aitortzen didate eta dena ez da zurikeria izango.
|
|
|
Belarriz ikasi nuen, eta gaur ere hala jotzen dut. Solfeoa irakurtzen
|
badakit
, baina ez dut idazten.
|
|
|
Aspaldian donostiartua bada ere, herri kidea eta lehengusu propioa dut. Gaztetan norbaitzuk" El pajas" deitzen ziotela
|
badakit
; bere" pajamentalak" egiteko ohiturari zitzaiola pentsatzen dut.
|
|
|
3 Uste al duzue Luca Cavalli Sforza munduko genetista omentsuenak neu bezalako Fernandez Gutierreztar bat hartuko lukeela aztergai baskoen gaineko ikerketa bat egin nahi balu? Eta
|
badakit
deiturek ez dutela guztietan etorkia islatzen.
|
|
|
Liburu txikiekin oso ondo joan dela dirudi, eta gazte alorrera zabaldu nahi dute ekimena. Sari hau jarri dute, eta
|
badakit
asmo zabalxeagoak ere badituztela. Hau pauso planifikatua da eta aukera handia ematen du.
|
|
|
Handienetan behintzat bai. Aragoerarekin ez dakit zer pasatuko den, asturieraz
|
badakit
aurrera doala. Gazteleraz, katalanez eta galizieraz ziur aterako direla.
|
|
|
Salatzen ahal dut bere zorroztasuna baina hoberena litaike aurkitzea idatzi zahar bat kritikatzeko. Zerbait atzemanen dut ba edo beharrez
|
badakit
nori galdegin...
|
|
|
Herri hunentzat eramaiten duten lanak gainditzen du mediatikoki erakutsia dena. Ulertzen ditut beren ezadostasunak, zonbait aldiz adierazle eta partaide naiz ere, eta
|
badakit
herritarrak adierazi behar direla. Baina ez da medioen zepoan erori behar berehala eta denentzat.
|
|
|
Hala ere, batzuetan desafioa botatzen baduzu, jendea marmarka hasten da: " hau harrotuta dago", bada, niri bost axola, jakin
|
badakit
hori dela herri kirolari saltsa ematen diona.
|
|
|
" Hainbeste urte pilotan eta oraindik beldurra?". Horixe dudala beldurra;
|
badakit
zer gertatzen den, askotan buruak eta mingainak gehiago ematen dute gorputzak berak baino.
|
|
|
Mari Karmen Garmendia izan da Ardanzaren garaiko sailburua: nik
|
badakit
zer pentsatzen duen Mari Karmen Garmendiak, baina Mari Karmenek ere bazekien zer pentsatzen zuen Ardanzak. Eta gobernua fosildu egin zen.
|
|
|
Sari hau irabazi aurretik, luzemetraiaren bila ibili naiz, presarik gabe, baina etenik gabe. Sari hau lortzeagatik ere, ez naiz famatua izanen, baina
|
badakit
helduko dela. Orain zenbait proiekturen atzetik nabil, baina ez ditut esanen, ateratzen ez badira oso gaizki geldituko naizelako.
|
|
|
Orduan, proiektu on batekin atera gura duzu, zertxobait nabarmendu daitekeena. Esaterako, orain Iñaki Elizaldek luze bat egiten badu,
|
badakit
zein lana izanen dudan, bere narratiba ezagutzen dudalako eta gu bion artean halako konexioa dagoelako. Ahatik, Espainian pelikula asko egiten da baina erdia baino ez da estreinatzen eta ikusi, hamar besterik ez.
|
|
|
Demagun:
|
badakit
gaurko gazteek zokormazoa zer den ez dakitela, baina funtzionatuko duela. Orduan erraza da imitazioz" tontomazoa" edo" kabroimazoa" sortzea," kabroi" soila baino urrutirago doana.
|
|
|
Baina alderantziz: lurraldetasun espiritual batean bizi izan naiz 52 urtetan, eta aurrera segituko dut horretan,
|
badakit
eutsiko diodala. Eta lurraldetasun politikorik gabe ere funtzionatzen du, eta iraungo du, baina alderantziz, ikusteko dago.
|
|
|
Errealitateari lotutakoak gehienak, Euskal Herrian kokatuak, Urolan bereziki, paisaia identifigarria baita oso. Errealitate horretan politikak(
|
badakit
esateko modu bat dela, baina ez zait bestelako hitzik ateratzen) toki aparta du. Kezka, samina, itxaropena ere bai.
|
|
|
Horretarako, gure iritziz, ezinbestekoa da gizartearen parte hartzea, gizartearen sektoreguztiena, herritarrena zein sindikatu, gizarte mugimendu, Udalbiltza eta abarrena.Ezinbestekoa da, baita ere, alderdi politiko guztien artean proiektu hori jorratzea etalantzea, ezinbestekoa den bezala, denen artean, alderdi abertzaleak ere berenproiektua gauzatzea, momentu historiko honetan horixe baita eskatzen zaiguna etaegin genukeena. Guk, jeltzaleok, geure ahalegina egin dugu ponentzia politiko baten eta horren gehigarriaren inguruan, eta nikuste dut beste alderdiek ereegina dutela (EAk egin du, eta
|
badakit
EH ere lehenengo proposamena gehiago lantzeko asmotan dabilela). Kuestioa da, norberak bere proposamena eginbeharko duela, eta ondorenalderdi abertzaleon arteansaio bat egin dugula, elkarrekin gutxienekopuntu batzuk gauzatu ahalizateko.
|
|
|
Hemen psikoterapeuta izateari uko egiten dionean irekitzen du diskurtsoarenberezko dimentsio analitikoa. . Badakit zu zer zaren,
|
badakit
zer behar duzun, zureonura ezagutzen dut, jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du.
|
|
|
Jakintsuak egia adierazten saiatubeharko luke, egiara apalki hurbiltzen. Izan ere, Luis Berrizbeitia-ren esanetan, egianon dagoen ez dakit, baina
|
badakit
hurbilago duela bila dabilkionak? 25.
|
|
|
–bota zidan atea ireki bezain laster. Betidanik izan duenzakarrerako joera areagotu egin zitzaion alargunduz geroztik; hala ere,
|
badakit
jakinmaite nauena eta seme alaben ikustaldiak estimatzen dituena. Hortaz, haren zapuzkeriari jaramonik egin gabe erantzun nion, xalo:
|
|
|
Dena dela, autotik lasai irten ziren, boskotearengana pauso batzuk eman eta tiroka hasi ziren. Eta
|
badakit
zerbait absurdua ematen duela, ezin dela hain modu sinplean bost pertsona hil, baina holaxe izan zen. Lealista protestanteek ez zuten zirkinik ere egin, pistola ateratzeko edo oihu egiteko.
|
|
|
Eta tipo honek auskalo ze intentzio duen nirekin... Bestalde,
|
badakit
zakar jokatu dudala berarekin (eta" kakatara bidali" esan dudanean, literalki bota diot hori nire ingeles eskeletikoan), baina mutil hauekin berba egiteko euren hizkera erabili behar da.
|
|
|
beldur handia ematen dit deskubritu berri dudan Eider aske hau nire herrian kokatzeak. Talka egingo dut eguneroko erritmoarekin, hori
|
badakit
. Herrira bueltatzeak eguneroko loturak baino ez dizkit ekarriko, eta argi daukat inoiz baino estuago sentituko naizela, eta akaso ito egingo naizela.
|
|
|
Irtenbidea ez da hori. Irtenbidea Txemari dena kontatzea da, hori
|
badakit
, edonork dakien moduan. Baina nora joango nintzateke Txemarekin amaituz gero?
|
|
|
Txemarekin egunero egoten naiz, eta pozik egoteko ahalegina egiten badut bera ez tristatzeko da. Kontraesanez beteta nago,
|
badakit
. Neuk ere, beste norbait balitz nire lekuan legokeena, eta ni nahaste honetatik kanpo banengo, erraz emango nuke iritzia.
|
|
|
Ai, barkatu, Bitakora: ez nabil fundamentuz idazten,
|
badakit
. Arinegi eta horrela.
|
|
|
Ez dakit nola ikusi nuen ere. Beno, bai,
|
badakit
, baina esan nahi dut bidetik ia ezinezkoa zela urtegia ikustea. Batez ere autoa gidatzen joanez gero.
|
|
|
Ez dakit, pixka bat artifiziala iruditu zait, turista estatubatuarren neurrira eginikoa. Eta
|
badakit
hori ez dela bilatzen ari naizen Irlanda esmeralda, nire gidaren azaleko paisaia ez dudala inguru horretan aurkituko. Hala ere, inguru hau zerbait desberdina da, itsasoa usaindu daiteke eta nonahi daude zohikatza ateratzeko zuloak.
|
|
|
Ez ote dugu aski, arrazoin horren frogatzeko, Nafarroako erregina Margaritaren Heptameron eta Axularren Gero elkarren ondoan ipintzea eta konparatzea, ikusteko zein denborak ziren batarenak eta zein bertzearenak? Bai,
|
badakit
oso liburu diferentak direla, konparaezinak eta juntaezinak alde batetik, jeneroetarik hasi eta prosaren azken gorabeheretaraino; baina, bertzetik, zalantzarik ba ote dago, batari zein bertzeari darion spirituaz denaz bezainbatean, ezen Gero k ez duen zabaltasuna eta irekitasuna duela Heptameron ek, gizarte libreago eta permisiboago baten aieru eta seinale.... Eta ez al zaizu iduritzen, ildo beretik, ezen mosen Bernat Etxepa reri ere neke eta gaitz gertatuko zitzaiola egun hainbat poemaren skribatzea, nola skribatu baitzituen bere denboran?
|
|
|
Bai,
|
badakit
ezen aita ere, bere sasoinean, etxeko lehena izan zela bere anaia bakarraren —osaba Joanikoten— aitzinean, eta aitona Nikolasek eurekin egin zuena egiten ari zela bera ere gurekin —Mattinekin eta biokin—, eta aitak, beraz, garbi zituela gauzak lehenbizikotik, eta etxearen eta leinuaren jarraipenak kezkatzen zuela oroz gain; eta badakit, hargatik, ezen erabiltzen zituen hitzak ... Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
|
Bai, badakit ezen aita ere, bere sasoinean, etxeko lehena izan zela bere anaia bakarraren —osaba Joanikoten— aitzinean, eta aitona Nikolasek eurekin egin zuena egiten ari zela bera ere gurekin —Mattinekin eta biokin—, eta aitak, beraz, garbi zituela gauzak lehenbizikotik, eta etxearen eta leinuaren jarraipenak kezkatzen zuela oroz gain; eta
|
badakit
, hargatik, ezen erabiltzen zituen hitzak eta keinuak, eta egiten zituen komentarioak, kasik oharkabean egiten zituela, zeren eta hark ez baitzuen nehori ere kontu eman beharrik, azken finean, eta bai hartu bertzeei, etxeko jauna izanik; baina oharkabetasunak ez gaitu bertzeei min egitetik libratzen, kulpatik libra bagaitzake ere, zeren ohartasuna zein oharkabetasuna, biak ere berdintsu eta orobat... Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
|
Eta han ez zitzaizkidan Fortunaz mintzatu, baina Probidentziaz. Bai,
|
badakit
ezen solasaldi hura ulermolde zabalago batean hartu beharra nuela, eta enea zela hobena, ez zurea, baina jakin badakizu ezen gizon bakoitzak buruan duela bere gartzela, eta nik neure buruari Iruñako kolejioan ipini nizkion burdinak ez ziren nolanahikoak. Eta buruan preso nuen usoa —libertatearen usoa— ezin zitekeen buruko kaiola hartarik jalgi, ez hegalda.
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut, baina
|
badakit
ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. Anitzetan galdetzen diot neure buruari nola atera zitzaizkidan hitz haiek, eta oraino ere neke eta gaitz egiten zait bertze argibide baten edireitea... baina bai erraiten ahal dizudala ezen, hitz haiek trenkatu orduko, bi sentimendu errotu zitzaizkidala, biak ere kontrakarrean zeudenak, zeren sentitu bainuen, batetik, halako kezka bat, osabari modu hartan trufa egiteagatik eta zor nion begirunearen hausteagatik, berak napolitarrari zor ziona hautsi zuen bezala, bertzalde; baina baita halako alegrantzia eta halako satisfazionea ere, bertzetik, ene kezkaren gainetik zegoena mementu hartan, zeren bidaia oso hartan osabaren erranetarat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik atera ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea?
|
|
|
Eta burua zuritu zitzaidan eta neure burua zuritzen nabil,
|
badakit
, baina ba ote dugu gizonok bertze biderik eta bertze ihesbiderik, jaun André?
|
|
|
Nik ez dakit napolitarrak vesubio tipi bat ote zuen bere baitan eta bere erraietan, baina jakin
|
badakit
ezen, hitz haiek aditu bezain fite, ez nekièn su batek hartu ninduela barrendik, eta su hark bihotza bizkortu eta masailak garretan jarri zizkidala.
|
|
|
—Sosega zaitez, seme. Badakit nik ere zer den imajinazinoa, eta
|
badakit
ezen imajinazinoak gal gaitzakeela. Eta segur nago ezen ni ez nintzela horretan zu baino gutiago izan.
|
|
|
Eta gehiago erranen dizuet:
|
badakit
ezen Joanikot baztertu nahian zabiltzatela, eta alde batetik ulertzen dut, baina jakizue, halaber, ezen, Joanikot bakarrik utziko bagenu, gaitzago litzatekeela... zeren eta jauregiaren iduria baita jauregiaren funtsa.
|
|
|
Baina, baldin deus ez
|
badakit
neure buruaz, zer nabilkizu ni hemen nitaz orriak eta orriak skribatzen...?
|
|
|
Eta, jaun zelako, gizon berezia zen eta bere eskubide bereziak zituen: erran nahi baita ezen bere berezitasun hari iduri guztiz berezi bat zegokiola, guztiaren eta guztien gainetik zegoèn jaunaren iduria, bere baitarat araua eta arauaren salbuespena biltzen zituena... eta, hala,
|
badakit
—zeren gerorat jakin bainuen— ezen, itsas portuetarat joaiten zenean, ez zela elizaz eliza ibiltzen, egarria ur benedikatuz asetzeko asmotan, baina Priaporen ohorez egin zitezkeen bertze bederatziurren haietarat joaiten zela, halakoa ere zelako bere gizonezkotasunari zion debozionea.
|
|
|
Eta eratxiki zian: " Mediku jauna, nik deus guti dakit medizinaz, baina astronomiaz bai, zerbait
|
badakit
, eta hala erraiten dizut ezen Paracelsok planetez dioena ergelkeria handi bat dela, eta halatsu izanen dela haren erremedioa ere, zeren, argumentuaren zura nolako, erremedioaren ezpala ere halako... eta hala hasiko naizela ni guaiako ura eta guaiako bainuak hartzen..." Eta hire osaba guaiakoa hartzen hasi zuan, eta ni, aldiz, usterik ezen medikuaren erranetarat nengoela eta haren manua bete ... Eta iragan zuan astebete, eta hire osabak onerat egin zian, eta nik, aldiz, okerrera... harik eta nihaur ere guaiakoa hartzen hasi nintzen arte, eta guaiakoak sendatu nindian...
|
|
|
Bai,
|
badakit
, jaun André, ezen gizona konplexua dela eta uste baino korapilatsuagoa. Nola ez da korapilatsua izanen, baldin humoreak lau badira eta haien nahasteko eta konbinatzeko posibilitateak, mementu bakoitzean, infinitu badira, zeren neurriak ere —odoletik zein behazunetik, flematik zein behazun beltzetik— infinitu izan daitezkeen!
|
|
|
heroi sentitu nintzen... denbora ezin laburragoan, ordea, zeren, haren jarraikian, bere lekutik altxatu baitzen aita, odola sutan, haragia eta biandak ebakitzeko labana eskuan... Bai,
|
badakit
ezen oharkabean zeramala labana eskuan, mementu hartan zerbaitetan erabiltzen ari zelako... baina, bertze deusetarako betarik gabe, ikusi nuena ikusi nuen nik orduan, eta hala agertu zitzaidan hura, Abraham erresuzitatu bat balitz bezala, ustekabeko hark itsutua, bere seme Isaak semearen gibeletik, haren sastatzeko disposizionean.
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai,
|
badakit
ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Baliteke, baina ez naiz errai ten ari naizenaz fido. Izan ere ni ere zahartua nago, eta ezagutzen ditut eta ezagutu izan ditut zahar jendeak, eta
|
badakit
ezen zahar jende batzuen logikak anitzetan ez duela logikarik... zeren batzuetan ariman edo adimenduan zulo eta hutsune izugarri batzuk bezala egiten baitzaizkie —eta ni ez nago, ez, horietarik libre! —, eta zeren, hutsune haietarik, ez bururik ez buztanik duen edozein zentzugabekeriarekin atera baitaitezke.
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez dakidala non dagoen egia, non gezurra, baina arras egin nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz, baina
|
badakit
ezen zure semetzat gaituzula, eta egunen batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
—Bai, badakizu —ihardetsi zion Domenicok—, eta nik ere
|
badakit
guztia, zeren eta san Frantziskok errebelatu baitit, eta hargatik nengoen, hain zuzen ere, zure etxera bidean, zure emazteak egun hauetan gure elizatik eraman duen erlikia dela kausa. Zeren eta jakin baitzenuke ezen erlikia batzuk ditugula, seme alabarik izan ez dezaketen emaztekien gutizia bete dezaketenak.
|
|
|
—Ez ahantz, ama, ezen bihar berean izan nintekeela jauregiko jauna, ezkonduko banintz, jauregiko herederoa nihaur naizenez... Bai,
|
badakit
ezen zuk ere zeure usufrutuzko eskubideak dituzula eta eskubide horien arabera jauregian bizi ahal izanen zinatekeela, baina jakizu ezen ez zenukeela enekin onik izanen...
|
|
|
Eta ez al dakizu ezen bere dorretxerat bakartu zenetik ez dela mezatarat behin ere joan, eta ez duela Pazkoarekin konplitzen? Bai,
|
badakit
ezen hori ez dela aski arrazoin Joanikot luthertartzat hartzeko, eta froga agerikoago bat genukeela, baina hori ere etorriko da. Eta, hala bada, bere ordaina izanen du...
|
|
|
—Bai,
|
badakit
kaka egitera igorri zintudala...
|
|
|
Nik ere, Potzolok bezala,
|
badakit
laburbiltzen eta neure uztaren eramaten. Bazkalondo horretako kontuak fite burutzekoak ziren.
|
|
|
—Bai,
|
badakit
, oporretan dago —nihaurek bururatu nion esaldia.
|
|
|
—Xehetasunak zaintzera,
|
badakit
gosaria ekarri behar nizuekeela ohera, bikote zoriontsuei dagokien gisara, baina ez didazue kargu hartuko ordu hauetan irekiak dauden kafetegi urrietatik pasatzeko betarik izan ez badut. Oparia ekarri diat, dena den.
|
|
|
Nire konplimenduei ezaditua egin, gainerakoei bai ezka erantzun eta Unai eskaileretatik igortzen zidan, atea ireki ere gabe. Bertze solasaldi telefoniko batean haurra bakarrik ez jausteko komenientzia aipatu bainion —bai,
|
badakit
, zazpi urte izanik, zozokeria nire aldetik—, hurrengoan Kristina bera agertu zitzaidan, semearekin batean, igogailua erabilita. Ez bide zitzaion horren izugarri gertatu buruz buruko topaldia, hurrengoan igotzeko eskatu baitzidan.
|
|
|
Garratz mintzo zen, bisai ozpin, nagusi batek menpekoari errieta eman behar dioneko baldintza gutienekoak betez. Nik ere horrela egin izan dut noizbait,
|
badakit
zertaz ari naizen. Telefonoz baino doinu apalagoa zuen, hala ere, eta horrek haren segurtasun eza salatzen.
|
|
|
Lehenagoko denboretan elkarrekin berrogei aldiz arraildu izana ez da deusetarako salbakonduktoa, alderantziz baizik, aunitzetan. Nik
|
badakit
noraino egin dezakedan nire nagusiekin.
|
|
|
—Bai,
|
badakit
.
|
|
|
Bistan da ez naizela ezagutu berriekin ezti jario urtzen direnetarik. Alabaina, alderantziz jokatzeko arrazoirik aski izan ezean,
|
badakit
bertzeen artean moldatzen eta are lagunkoi agertzen ere. Guti ematen dut, baina guti eskatzen ere, eta hori abantaila da beti inoren estimua gureganatzeko tenorean.
|
|
|
Zer egin? Zer egin hil edo biziko zalantza izugarri honen tenorean, ziur
|
badakit
zeruak diola luzaroan eutsi zama astun horri?
|
|
|
Nola edo hala, begien bistatik galdu dut doktorea. Orain
|
badakit
zer den ozeanoa. Zer besterik pentsa nezake?
|
|
|
Ezer handirik ez. Baina han eta hemen galdetu nuelako
|
badakit
ororen gurariz, oroz eskas ibili zela beti, azeri aseezinaren antzirudira. Zer gertatu zitzaion egun hartan?
|
|
|
Bai,
|
badakit
. Gogorapen soila zen, noski.
|
|
|
Ana Morenak ez zuen garrasi zizkolatsu bat isiltzerik izan; ez zuen, hala ere, arbel elektronikoa eskuetatik askatu. Bihotzekoak jota hil zela esan ziguten arduradunek gero, baina nik
|
badakit
Ana Morenari ez ziola bihotzekorik eman. Bihotzekoak ez baitu dardarizo hori sortzen; are gutxiago oraindik, haragi erre kirats sarkor oro blaitzen duen hori.
|
|
|
Erdi gaixorik edo gaixo ezagutu nuen ama beti. Txikitan ez dira errealitate baten mugak oso taxuz neurtzen, eta gaur
|
badakit
osasun ahulekoa genuela, baina orduan ama ez zen ama besterik. Oso ongi betetzen zuen bere tokia, asko maite genuen eta beste inguru batean aztertzeko gaia izango dut gaixo edo erdi gaixo ote zegoen auzia.
|
|
|
Elizan konturatu nintzen ez nuela amonarik gehiago ikusiko. Baina
|
badakit
, aurrerago, begiak itxi eta kolpean irekitzen jarduna naizela amona ikusiko ote nuen. Begiak ixteak beste mundu batean murgiltzen gaitu.
|
|
|
Nik
|
badakit
, ongi jakin ere, joko hau beldurti batena dela. Zain ditut egoerak, eta leize zuloko hotsak entzuten ari naiz.
|
|
|
Gero eta sarriago sentitzen dut testu bat argitaratzearen zilegitasun literarioari buruzko kezka. Jakin,
|
badakit
argitarapenak soilik irakurleak zilegi dezakeela testu bat, baina irakurlearen ebazpen aldekoenak ere ez dit kezkarik arintzen. Hala dira kontuok eta argitalpenari buruzko har horixe dugu idazleok gainetik kendu ezineko gure deabru goardako ugarien artean, agian ez saldoburua, baina bai malapartatuena.
|
|
|
Liburua idatzi nuenean ihesi nenbilen erlijioa  ren itzal luzetik. Gaur ez dakit itzalik gabea izatera heldu naizen, baina
|
badakit
ez nukeela nire haurtzaroa kontatuko orain ia hogeita hamar urte kontatu nuen moduan. Nola egingo nukeen orain?
|
|
|
Eta, egia esatera, Teresa da hori esaten didana. Berak unean uneko abenturei" amodio souvenir ak" deitzen die, baina nik
|
badakit
horrela ibiltzea erabakiko banu, horren atzean ere Dabid bera egongo litzatekeela, bere ausentzian presenteegi, eta baliz  ko erabaki hori neurez ez, baina mendekuz hartuko nukeela.
|
|
|
Ruben musu bat ematera hurbildu izan balitzait, erantzun egingo niolakoan nago. Bai,
|
badakit
hilabete batean ezin dudala bizi Dabidekin urtetan bizi izan ez dudana, baina, ez dakit nola esan. Amodio souvenir ak...
|
|
|
Horregatik, jakizu egia dela, goizean, basoan Rakel eta Ruben atzean utzi ditudala, baina aldi berean jakin behar duzu Tomekin itzuli naizela. Bai,
|
badakit
zuri ez zaizula inporta, baina ez nago lasai birigarro horrekin. Gainera, nire atzoko zelataldiak zer edo zertarako balio izan du:
|
|
|
Nahi baduzu gera zaitezke, gure artekoan zuk ere zeresan handia duzu. Nire hitzekin neure burua bera ere harriturik nuen arren, hitz horiek, zergatik ez
|
badakit
ere, adoretu egin naute. Orduan ulertu dut Dabidengana ez naizela joan besterik gabe bakezkoak egitera eta, lehen bezala, amen, amen esatera.
|
|
|
Bart lo gutxi egin arren, gaurko eserialdi eta geldotasunaren eraginez, beldur naiz ez ote zaidan gaua basamortu amaigabea bihurtuko. Bestalde, gainerako bidaiariek burua hotelaren afera horretan izango duten bitartean,
|
badakit
niri gogoa norengana joango zaidan. Lo egin ezinik, amorrazioa sentituko dut Dabid Loti Ederra baino lokartuago dagoela imajinatzean, izan ere hark egundo ez baitu arazorik izan lo egiteko (nik dakidala, lapurretarena gertatu, eta ondoko egunetan bakarrik ibili zen loezak joa), ezta egiaz tiro egin zidan gauean ere; gau hartan garbi asko iritsi zitzaizkidan gonbidatuen gelatik haren zurrunga hotsak.
|
|
|
Bizitzaren ibilbide malkartsu honetan, beraren presentzia makila gisa edo akuilu, edo makulu sentitzen dut: aurrera begiratzera behartzen nau eta
|
badakit
berarengan berma fida naitekeela. Horrexegatik desiratzen dut haren bisita laster nire jauregi honetan.....
|
|
|
Horrexegatik, Bill Clintonek kargutik kanporatua izatea merezi du, bere koherentzia eskasagatik, bere animaleko itxurakeriarengatik, behin eta berriro erakutsi duen bere prestutasun ezagatik. Bai,
|
badakit
orain emaztea eta abokatu defendatzaileak haren asmo ona eta apaltasuna goraipatzen hasiko direla, baina ezin izango dute haren errugabetasuna frogatu. Korajea ematen du, baina gure herriak presidentea egokia izan dezan, nik Bill Clintonen kontrako epaia eskatzen dizuet, eta denon artean behingoz kargugabetu dezagula espero dut.
|
|
|
Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada jakin bera zer moduz dagoen. Teresak, Dabid bihotzera tiro egin zidan gansterra dela oroitarazi dit (noski, Chicagon nagoelako esango zuen hori); berak ez dauka hori zertan oroitarazi, nik hainbeste
|
badakit
, baina aldi berean ezin dut ahantzi elkarrekin igaro ditugun urteak, urte gehienbat atseginak. Ez dakit:
|
|
|
Hilabete osoan horrela jardun dudala pentsatze hutsak gaizkitu egiten nau. Bai,
|
badakit
luzatzen ari naizela eta oraindik ez dudala garrantzizko ezer esan. Tira, ba, jakizu Bruselan kostatu egin zitzaidala Rakeli antzematea.
|
|
|
Bai,
|
badakit
erantzun nik, irri firfira bat ezpainetan, baina ezin dut lorik egin eta gaugiro eder hau oso kilikagarria zitzaidan.
|
|
|
Malutetan lokarturiko hegazti tristeengatik Zilarrezko esnea edanen duten hodeietara Ez naiz argi mintzatzen, eta
|
badakit
: Itsaso bat lizarraren erdian ernetzen da
|
|
|
Honek guztiak testuaren indar konnotatiboa areagotzen du eta, beraz, irakurle adoretsua eskatzen. Zailtasun hori, erran gabe doa, poetaren beraren hautu kontziente baten ondorioa da(" Ez naiz argi mintzatzen, eta
|
badakit
").
|
|
|
– Bai, bai,
|
badakit
, eskerrik asko, Julen, eskerrik asko...
|
|
|
Xanek hotzikara bat sumatu zuen. " Ez", esan zuen," papera... ospitalekoa da"; alabaina Junek orain halako uste onez, halako errukiz begiratzen zion;"
|
badakit
hemen izan zela", esan zuen Xanek;" inportantea da"; June jarri egin zen; hala ere, hanka ipurdipean zuela, jarrera prekario samarrean; estututa zegoen;" soil soilik, orain non den ote dakizun, galdetu nahi nizun"; Junek bekainak oso goititu zituen: hura jakin ezina zela, garbi adieraziz;" hemen azkenekoz, noiz izan zen?", saiatu zen Xan.
|
|
2001
|
|
|
Hala ere,
|
badakit
gauzak ez direla horren errazak eta beste gai bat ere kontuan hartzekoa da: heziketa errazten ez duten museoak.
|
|
|
Niri ongi iruditzen zait, besterik ez bada zer ezberdintasun dauden ikusteko, baina azkenean nik
|
badakit
zeren alde nagoen: pertsona bakoitzak aukeratu behar duela nola bizi nahi duen, gizona ala emakumea den kontuan izan gabe.
|
|
|
erdaraz' chalupas boniteras en el puerto de Bermeo' dakar eta euskaraz itzultzeko Bermeoko portuan hegaluze txalupa edo egingo lukete askok, baina ontzi horren betiko izen teknikoa txalupa handia da. Nik urte asko daramat hemen eta
|
badakit
, baina itzultzaileak hori ez du inon aurkituko", azaldu digu.
|
|
|
Ez? Ah, zaila zen, e, zer uste zenuen, asmatuko nuela, ala?» Orain
|
badakit
, joko bat gaizki ateratzen bada, ez zaiola kasurik egin behar. Jendea ahaztu egiten da.
|
|
|
Gurasoek ia ehun urtez izan dute irekita Antiguan Etxeberria taberna, eta han ikasi nuen psikologia. Jendea ikusi, eta gutxi gorabehera
|
badakit
nondik datorren eta nora doan. Badakit emakume bat gizon bat baino askoz hobeto portatuko dela oholtza gainean, askoz hobeto.
|
|
|
Magian badago psikologia bat ere. Nik esango ditut lau zenbaki, eta
|
badakit
zuk zein aukeratuko duzun. Pentsatu zenbaki bat batetik laura.
|
|
|
Ez dira beltzak, ni bezala. Eta
|
badakit
beltzak asko maite dituztela; bai, baina ez bazara beltza… zuri taberna honetara pasatzen utziko dizute eta niri ez. Eta ezin zara jarri besteon tokian, ezinezkoa da, zuk ez duzu beltzen arazorik sufrituko.
|
|
|
" Oroitzen zaitudanean, ama, sukaldean egoten zara mahaia bostentzat atondu, aulkian eseri eta leihotik kristala lausotzen duen lurrina ezabatu gabe neguari begira eta ni
|
badakit
zure begien ondoan nagoela.
|
|
|
" Edozelan ere
|
badakit
gauza bat, aitzakia izan nahi ez duena: ez dudala aurrerantzean era honetako poesiarik eginen." (IGB, 5)
|
|
|
Zein ote den gurea? Ez dakit erantzuten, baina
|
badakit
zein literatura bilatzen den ahalegin honetan. Berria nahi da, Europara zabalik dagoena, kultista, José María Álvarez, eta Gimferrer en oihartzunaren pean ere sortzen dena.
|
|
|
" Oroitzen zaitudanean, ama, sukaldean egoten zara mahaia bostentzat atondu, aulkian eseri eta leihotik kristala lausotzen duen lurrina ezabatu gabe neguari begira eta ni
|
badakit
zure begien hondoan nagoela" (GP, 33)
|
|
|
(Misterioa emanez) Iritsi da egun handia... Eta nik
|
badakit
neska izango dela...
|
|
|
Lasai,
|
badakit
ez duzula Rosamunda izena gustuko, pentsatuko dut besteren bat...
|
|
|
(Serio) 40 urte betetzear nago,
|
badakit
neure burua bakarrik zaintzen... (Bizkorri) Bizkor nirekin bat dator, ezta?
|
|
|
Anatxu, maitia,
|
badakit
ordubete egon zinela nire zain... Motorraren gurpila zulatu zitzaidan...
|
|
|
Bakarrik espero ninduzun,
|
badakit
... Baina ez nuen senarra hotelean utzi nahi...
|
|
|
(Irribarrez.) Egunkari batean galtzen direnak berriak izaten dira,
|
badakit
–Sari bat eskaini nahi diogu kiniela aurkitu duenari.
|
|
|
(Eskuak ANGELAren sorbaldetatik kenduta.) Angela,
|
badakit
gogorra dela, baina ni ez nago zutaz maiteminduta.
|
|
|
Kurrikuluaren oinarrietara hurbiltzea zen beste helburu bat; horretaz, irakaslegehienek hauxe erantzun zuten: , orain
|
badakit
zer den kurrikulua?. Baina gukikusi genuenez, egindako lanetan oso maila ezberdinetan gauzatu zen hori; esatebaterako, bi edo hiru mintegitan parte hartu zuten irakasleengan ikuspegi osoagoaantzeman genuen.
|