|
2002
|
|
|
Nolanahi ere, alde batera uzten ditu omenduen filmen proiekzioak eta izarrak ikusten saiatzen da, baina, salbuespenak salbuespen, horretan ere ez du denbora askorik xahutzen.
|
Badaki
han dabiltzala eta telebistan ikusiko dituela. Publikoak, bestalde, ez daki horiek ere humanoak direla, gauza xumeak eskatzen dituztela(" Chinchon" bat; Dom Perignon eta antzekorik ez); gainerakoak bezalaxe, kokteletan kanape harrapaketan ibiltzen direla; batzuetan, besteren logelara sartzen direla Los Angelesekin telefonoz hitz egitea doan gerta dakien; zenbaitek uste duela azafaten beharra dela, besteak beste, zinemagileen apeta sexualari erantzutea eta abar.
|
|
|
Eta Schommer bere tresnakaz heldu baino lehen, aipaturiko bide lerroetan zehatz mehatz ibili nintzan beharren neban uneetan eta lekuetan hain minberatsu ta sentikor dana lagun nebala, eta gero ixil ixilean alde egiten
|
dakiana
han hor gertuz, errekondoetako dirdaiak, erdiaroko torrearen irudia, ehun urteko aretxaren sendotasuna, urrun lanbrotsuaren misteriopean datzan bazterraldearen edertasuna edo baserritar baten begirakune susma ezina... guztiok zirkin eragiten eutsoen nire arkatzari, argazki baten sorrera nun izan ete zeintekean ohar eginez.
|
|
|
Ez dakigu gauza handirik bere bizitzari buruz. Afrikako iparraldean zuen jatorria, baina ez
|
dakigu
han ala Italian jaio zen. Erdi goi mailako familiakoa zen, zaldun artekoa baitzen aita (equites).
|
|
|
Gainera bere ikuspegia da irakurleak, ia nahi gabe eta ia konturatu gabe, onartzen duena. Bestalde, Zesar gertakizunen lekuko izan ez denean ere
|
badaki
han izan balitz bezala idazten.
|
|
|
“haurrek oso ondo hartzen dute, baita gurasoek ere. Askotan, triste egoten dira, eta, batzuetan, asko harritzen ditugu, ez
|
baitakite
han gaudela”. Hala ere, inprobisazioa eta enpatia menderatu behar dituzten ahalmenak dira, ospitaleko pediatria instalazioak adin oso desberdineko haurrak baititu (hasi haurtxoak, hilak dituztenak, eta 14 urteko haurrak, ipuinak entzuteari uko egiten diotenak).
|
|
2003
|
|
|
Unax ortzira begira zegoen, leihoan.
|
Bazekien
han, hodei ilunen atzetik, begia zegoela. Baina gaur ez du gorrotoz edo etsipenez begiratzen; begiratu egiten du, soil soilik.
|
|
|
Baina Buruk bazekien posible zela.
|
Bazekien
han aurrean genituen militarrek Afrikan gasak erabili izan zituztela. Mairu edo beltzen edo afrikarren kontra, bai, baina azken batean erabili egin zituzten.
|
|
2004
|
|
|
Guk bagenekien bihar edo etzi euskarazko telebista sortuko zela, baina ezin
|
jakin
han lanik izango ote genuen. Eta nire lagun askok ez zuten izan.
|
|
|
Bera baita, besteak beste, hizkuntza bat jakitetik erabiltzera dagoen amildegiaren irudia gogoan atxiki digun lekukotasuna. Ez
|
dakit
han zenbateraino landu zen ikaskuntzaren baratzea, zenbateraino erein zen bertako hizkuntzaren hazia. Nolanahi ere, ikasiaren eta erabileraren arteko tarte izugarria euskaltzale askoren kezka iturri izan da aspalditik:
|
|
|
Horrek ez zuen arinago egiten itsumustuko oinazea. Lehen, Mireia urrun zegoen arren, bai
|
baitzekien
han zeukala. Amets batetik bortizki egotzia sentitu zen.
|
|
|
Ez
|
dakit
han ikusi ote duen
|
|
2005
|
|
|
Irudi hori irakasle askoren gaitasunik ezaren atzean ezkutatzen da, ez baitakite argi zein den ikasleei egitera behartzen dituzten saioen helburua; ez baitituzte ikasle horiek eztabaidatzera bultzatzen —hori filosofoen gauza da, dio zientzietako irakasle" sasi zientzialari" askok—; oso modu eskasean ilustratzen baitute zientziaren metodoek ezagutzara nola eraman gaitzaketen.
|
Bagenekien
han eta hemen laborategi txarrak daudela, baina ez gehienek ez dituztela kontuan hartzen hezkuntza zientifiko eraginkorraren oinarrizko printzipioak. Horrekin batera, egia da baita ere irakasle asko ez dagoela prestaturik laborategi bat zuzentzeko, eta haien azterketek —curriculumak behartuta— ez dutela apika estimatzen ikasleen abilezia praktikoa.
|
|
|
– Ez nuke esandakoa oker hartzea nahi, A. Nik ere
|
badakit
han jende errugabea hil zela.
|
|
2006
|
|
|
Batzarrak egiten ziren eta hau eta hura. Bertakoek
|
bazekiten
han burdinazko mineral asko zegoela eta, batek mineral hura atera nahi zuela eta, baimena eman zioten, baldintza batzuk gorabehera jarrita: "... lan egin dezan, berak, eta bere familiakoek".
|
|
2007
|
|
|
Gimnasioko ate zahar horren atzean izan behar zuen.
|
Banekien
han izango zela hurrengo une garrantzizkoa ere. Banekien, beno, uste nuen, hantxe hasiko zela gure maiteminduen historia ederra.
|
|
|
Nik esan diot ez ditudala gauzak horren argi ikusten, eta harrigarria iruditzen zaidala berak horren ziur
|
jakitea
han zer gertatu zen.
|
|
|
Bere bizitzaren ia bi heren eman ditu herrialde horretan, eta misiolari lanetan aritu da Megalaya, West Bengol, Gujarat eta Majasastrako estatuetan. Indiara bidaiatzea" urrezko ametsa" izan zen beti, eta gaur egun, 81 urterekin,
|
badaki
han egon nahi duela. Baztertutako pertsonak beti izan dira, eta hala dira oraindik ere haien helburu nagusia, batez ere emakumeak.
|
|
|
Handik landa dituzu Ehun Eguneko Desertua eta engoitik anitzetan entzuna izan duzun Ilunpeko Erreinuaren hastapena. Eremu haietara hurbildu direnek
|
badakite
han ez daitekeela nehoiz ikus, ez egunaz, ez gauaz. Ehun Eguneko Desertua eta Ilunpeko Erreinuaren ekialdetik Lurreko Paradisua duzu.
|
|
2008
|
|
|
erakundeak eman ditu datu horiek), baina herrialde guztiek ez dituzte biltzen datu horiek, Espainiak, adibidez, eta ezin da
|
jakin
han zenbat lagunek pairatzen duten.
|
|
|
Frantziako mugara hurbildu denerako, denek
|
zekiten
han, zer eskaini zion mandatariak komandanteari. Bai eta Esquinazauren despedida zein izan zen ere:
|
|
|
Eskoziako oihartzunak iritsi zaizkigu gurera, eta
|
badakigu
han, nazio kulturala eta linguistikoa galduta ere, orain nazio politiko independente baten bila dabiltzala. Guztiarekin ere, ordea, naziotasunaren baliorik behinena nazioaren izaera bereizgarrian datza, berezkotasun berezian, giza kultura unibertsalari eskain diezaiokeen aniztasunean, eta ez estatua bezalako egitura politiko bat sortzean.
|
|
|
Eta Squalus a ur haien azpian. Mundu guztiak
|
zekien
han behean jendea bizirik zegoela. Egunkariek laster zabaldu zuten berria.
|
|
|
Gazteriak, lehenik eta behin, ekonomia egoera neketsua bete betean pairatzen du. Nahikoa da
|
jakitea
han dela topatzen 16 eta 24 urte bitartekoen langabezia tasa altuena, azken datuen arabera, %22, 9koa. Goi ikasketak egin dituzten gazteek ere neke handiak dituzte lana aurkitzeko, eta lortzen dutelarik lan sari oso apalak onartu behar dituzte, nahitaez.
|
|
|
Barrutiaren arnasa baino ez da entzuten gelan. Badakit Ermuko Foroko prentsaurrekoetan agertzen dela Savaterrekin batera, badakit Lekunberrikoa dela,
|
badakit
han ez dela aspaldi agertzen, eta badakit gorrotoa eragiten duela bertan, Iboni entzutea besterik ez dago.
|
|
|
Eta gure poza sekulakoa zen. Ez genekien non, baina
|
bagenekien
han, Txina urrun eta erraldoiaren tokiren batean, Enara zegoela gure zain. Ez genekien zehaz  ki zein datetan, baina bagenekien ordurako jaioa zela, bai eta, ziurrenik, abandonatua izan zela ere.
|
|
2009
|
|
|
Halleyren zorionerako, atsegin handiz hartu zuen Newtonek astronomoaren bisita. Newtonen konfiantzako lagun Abraham DeMoivre k gerora kontatutakoari esker
|
dakigu
han gertatutakoaren berri. Hamaika konturi buruz solasean aritu ostean, Halleyk galdetu zion, azkenean, zein kurba egingo ote zuketen planetek suposatuz gero Eguzkiaren eta planeten arteko erakarpen indarra haien distantziaren karratuarekiko alderantzizkoa zela.
|
|
|
Ondo zekien konpainia onean egoten. Herrian esaten zen emakume asko kontsultara joaten zela gaixo egon gabe, eta batek
|
zekiela
han barruan zer gertatzen zen. Carmen askotan joaten zen hara, bereziki umerik ezin zuela eduki susmatzen hasi zenetik.
|
|
|
Lana, “Nature” aldizkarian argitaratua, segmentu bikoizketetan oinarritzen da, hots, kate genomiko osoan askotan errepikatzen diren dna atal handietan.
|
Bazekiten
han zeudela, eta haien garrantzia sumatzen zen, baina teknologiak posible egin duenean bakarrik isolatu, aztertu eta, emaitza gisa, hobeto definitu ahal izan dira espezieen arteko desberdintasunak eta zein eboluzio unetan agertu ziren. Distantzia “kualitatiboa” Ikertzaile taldeak aurkitu duenez, gizakiak eta txinpantzeak ez dira ezagutzen den DNAren %1, 2 horretan bakarrik bereizten, distantzia “kualitatibo” handia ere badago.
|
|
|
Mendialdean daudenez, inork ez dakienez non dauden, gizakiak berak hondatu ditu. Basoko zuhaitzak bota egin dira, sasiek eta bestelakoek estaltzen zuten, inork ez
|
zekien
han egitura megatilikorik zegoenik eta lurra mugitzerakoan hondatu egin dira.
|
|
|
Une hartan ez zekien, ordea, zenbat iraungo zuen. . Inork ez
|
zekien
han nengoenik, eta oso urduri nengoen?. Hala deskribatu ditu lehen une haiek.
|
|
2010
|
|
|
Inor ez. Jo duzu… Jo duzu hilerrira,
|
badakizu
han euskaldunak beti dituzuna zain, bakardadean, haizearen hegaletan espiritu… Hala ere, ez ohiko mugimendua McDermitteko hilerrian. Langileak, hura apain dotoretzen.
|
|
|
Atea itxi eta alde egin zuen. Emakume hark baino ez
|
zekien
han zegoenik, baina hala ere dozenaka begi pare sentitzen zituen paretetan eta beste hainbeste aho marmarti airean: Zer dabizu?
|
|
|
Esan nahi dut eguna nobela baten pasarte bat idazten igaro eta gauean bertso saio bat baldin baduzu, ez da hain zaila iluntzeko 8etan altxatu eta Alkizara joatea.
|
Badakizu
han 400 lagun zain dituzula. Bidean zer kantatuko duzun pentsatuz zoaz, buruan ez duzu errimarik edo neurririk, baina hara iritsi eta etorri egiten dira.»
|
|
|
Baina hogeita bosgarren orrirako jada etsita geunden. Argazkiei kasu gutxi egiten genien, bai
|
baikenekien
han ez genuela baliagarri izan zekigukeen ezer aurkituko.
|
|
|
Adibideak ere badituzte guraso horiek: " Urretxuko adibidea gertutik ezagutzen dugu eta
|
badakigu
han fenomeno funtzionatzen duela. Adin guztietako umeak ibiltzen dira han jolasten, gurasoek ere badute egoteko aukera, doakoa da… beste adibide batzuk ere badaude:
|
|
|
Buenos Airesetik alde egin zuenean, ez zuen hain goiz bueltatzerik espero, Eguberrietan itzultzeko asmorik gabe abiatu zelako Europa aldera. Orduan ez
|
zekien
han ez zuela espero bezalako ihes lekurik aurkituko eta Nicolasen fantasmak hego zabalak zeuzkala, berak uste baino urrutiago iritsiko zirenak.
|
|
|
Barre egin zuen.
|
Bazekien
han ginela ostiralean, alkatearen idazkariak leku eske deitu zuelako. Hiru omen ginen.
|
|
|
Nicolas eta Patricia irabazle atera ziren, baina horri ez zion garrantzirik eman nahi. Obra konkretuek sufritu zuten kalteak ere ez zion kezkarik sortzen, ondo
|
baitzekien
han zeudenak bezalakoxeak dozenaka egin zitzakeela Nicolasek, behin ideia garbi edukiz gero. Beraz, produktuari egindako minak ez zeukan garrantzirik.
|
|
|
|
Banekien
han mendiez bestaldean egongo zela Erronkari, eta bitartean muga zegoela han nonbait mendietan barrena.
|
|
|
Eskola ongi moldatzen da ikasleen buruetan erru sentimendu hori uzteko. Ia denei gertatu zaigu gaitasunik gabeko irakasleekin behin eta berriz topo egin beharra, denok
|
dakigu
han ez zegoela ezer irakasteko bokazioa zeukan ia inor, baina azkenean eskolaren izen ona edo ospea gailentzen da. Konturatu zara horretaz?
|
|
2011
|
|
|
Horixe da gehienek egiten duten galdera atzo epaileak DSK bermerik gabe aske utzi ondoren. Erantzuna asmatzea errazagoa izango litzateke DSK estatubatuarra balitz,
|
jakinda
han sexu kontuak, baimendutakoak barne, azaleratzeak edonoren ibilbide politikoa ia automatikoki geratzen duela. Frantziak, ordea, bizitza pribatuarekiko begirunea harro aldarrikatzen du herrialde anglosaxoiarrekin duen aldea markatu nahi duen aldiro.
|
|
|
Ikastaro hartan zer gai erabili ziren ere ez naun ia oroitzen. Ez
|
zekinat
han egon nintzela esaterik ere badagoen, izan ere fisikoki egoteak ez baitu maiz ezer askorik esan nahi izaten. Asteburu hura joan zunan eta Donostiara itzuli gintunan igande arratsaldean, nor bere txokora, nor bere ingurura.
|
|
|
PERU. Zainketa berezietako gelan pasatu ditu egun batzuk. Eta
|
dakizuenez
han bisitak neurtuak dira.
|
|
|
JOANA. Eskerrik asko, baina aitak lagunduko dit. Berak guk baino hobeto
|
daki
han barruko bizimoduaz eta Manexi ondo etorriko zaio berarekin hitz egitea.
|
|
|
ez duzu zertan kezkatu. Urte asko egin ditu Inesek Afrikan, eta ondo
|
daki
han nola mugitu.
|
|
|
Kontuan izan behar da, era berean, egoera hori ez dela gertatzen lehenengo egunean bakarrik; bigarren egunetik aurrera, haurra prest dago, bai
|
baitaki
han utziko dutela, eta bere erantzuna aurreratzen du. Lehenengo asteburuaren ondoren ere, baliteke antzeko jarrerak egotea, haurrak bi egunez ohitura aldatu baitu, eta astelehenean berriro errealitatera itzultzen baita.
|
|
|
Ez nuen umeen berririk, baina ez zuen axolarik, bai
|
bainekien
han ongi zainduko zituztela. Egun batean, Joxe ilobaren eskutitz bat iritsi zitzaidan eta esaten zuen denak oso ongi zeudela eta alde batetik bestera zebiltzala lehengusu eta osaba izeba guztiekin.
|
|
|
Kanabera niri luzatu dit eta berak poltsikotik zigarro paketea hartu du. Nik kanaberari zizarea jartzen nion bitartean, Benardek zigarroa piztu du eta lasai aski (oraingoan bai) hasi da erretzen,
|
bazekielako
han gu biok bakarrik geundela eta bere gurasoek ezin ziotela ezer esan.
|
|
|
Bidebarrietako Liburutegira joan nintzen. Jakin
|
banekien
han bazeudela bi edo hiru liburu. Ordenadorean ez zitzaidan ezer agertu.
|
|
|
– Ez
|
nekien
han bertan zinenik, Lazkano... Gloriak estimatuko du norbait ezaguna zain izatea.
|
|
2012
|
|
|
Nik ez
|
zakiat
han zer gertatu zen. Nik zerbait egingo nian, dudarik gabe, baina inkontzienteki egingo nian, baina ez diat kontatzen ahal.
|
|
|
Laburtuz, duela 500.000.000 urte bizi zen bizidun bat, aztarna bitxiak uzten zituena, duela 50.000.000 urte Euskal Herria zeharkatzen zuen ozeano fosan bizi zena, flyshean harri bihurturik ikus dezakeguna, gaur egungo itsas sakoneko lohietan bizi da, oraindik.
|
Badakite
han bizi dela, sumatuegin dute, baina ez dute inoiz ikusi, ez ehizatu!
|
|
|
halako batean, wendigo bat atzetik duela konturatzea.
|
Badaki
han norbait dela. Zuhaixka batean entzundako kraskateko batengatik, atzean txistu txikiren bat entzun duelako?
|
|
|
Baratzean harat honat paseatzen hasi zen, pausoka; bidean barrena joan zen hesiaren kontra, eta arin itzuli zen, andre gajoa beste bide batetik itzulia izango zen esperantzan. Azkenik, itxoiten asperturik, hastantzen zituen susmoek erasorik, jada
|
jakin gabe
han duela mende bat edo duela minutu bat ote zegoen, bazter batean eseri zen eta begiak itxi zituen, belarriak bozatu zituen. Atakak kirrinka egin zuen:
|
|
|
ez
|
genekien
han gerra zegoela.
|
|
|
Ia? Goizean, hamen izan zarenean,
|
bazenekien
han zeudela, ezta?
|
|
|
KANDIDO. Xabinek
|
bazekien
han izan ginela eta horregatik eraman du kotxea. Matxurarena aitzakia da.
|
|
|
JON. Gu biok
|
badakigu
han zer gertatzen den. Afrikak asko eskatzen du, baina baita eman ere.Momentu on asko bizi izan ditut bertan.
|
|
|
Estututa zeraman arnasa, aurrera egin ahala bizitu egin zuelako pausoa. Ezustekoa gertatu zitzaion etxola aurrez aurre aurkitu izana; jakina,
|
bazekien
han zegoela, baina bestelako burutazioetan murgilduta joanik ez zuen halakorik espero. Abiada txikian hurbildu zen Galo hil zuten gunera.
|
|
|
...zarrak irekita, bere lehiakideari oldartu zaio, lepora, eta ikusleek kantxara sartzera egin dute, eta tropak ere sartzekotan dira printzea defendatzera, baina, orduan, Filipek eskua goratu du soldaduak sar ez daitezen, eta, apezari eta biek dakiten latin apurrari esker, aditzera eman diote Gerenabarrena suminduari bere lurrean ohiko jokaldia dela pilota hartu eta berriz botatzeko modu hori, eta ez
|
zekiela
han hain gauza lotsagarria zela hori egitea, baina onartzen dituela ohitura nafarrak eta, horren erakusgarri, bere lehiakidea dela partidaren irabazlea, eta onartzen duela diru guztia harentzat izatea.
|
|
|
Euskal Herria ixilik dago gazten irriak ixildurik gure mendiak husten gure Herriak ez du irririk udan baizik arrotz irriak euskalduna bere xilotik lurrak saldurik same alabak saldurik gure mendiak husten euskalduna ttette bezala arrotz hexur muña jastaturik oihartzunak erranik mendian ihintz pean ur xirripa nigarrez hain jasankor hain herabe hain zozo jartzeko zer egin ote daukute? ...in fier euskal mendek moldatu aurpegi zorrotzetan boneta beltz ile xurietan zahar suhar sendoak hamalaueko gerlan egin balentriez eliza ama sainduaren alabaren laudan errepublikak pixatoki berriak eraiki ondoan haatik hemengo idi eder maltsoen akulariek baitakite ez baldin badu iduri ere gorderik atxiki daukuten egiak noizbait auzitegiratuko dituela zaude zaude gurekin zaude hemen mendien itzalean
|
badakit
han bertze mendiak badirela eta hango mendiak izarretarik hemen baino hurbilagokoak eta heien itzalean zure bihotzaren zabala zure maitasunaren neurria duten herriak bainan zaude emanen derauzkitzut nehungo erregeek ukan ez dituzten iguzkizko loreak eta aments irudizkoak emanen derauzkitzut nigarrez busti harri xuriak erranen derauzkitzut
|
|
|
|
Badakit
han dagoela.
|
|
2013
|
|
|
Harrik ez du espetxe garaia gogoratzen. " Jakin
|
badaki
han egon zela guk azaldu diogulako, baina modu naturalean bizi du eta ez da zerbait traumatikoa beretzat. Inkontzienteki eragiten al dien?
|
|
|
esan nizun. . Baina ba al
|
dakizu
han tabernaren bat oraindik irekita egongo den??. Baietz erantzun nizun, Mikeli deitu niola eta oraindik txosnak beste ordu pare batez irekita egingo zirela.
|
|
|
Gorputzak eskatzen didanean bakarrik ateratzen naiz etxe ondoko dendara erosketa egitera. Nagikeriagatik ez naiz supermerkatura ere joaten, nahiz eta
|
badakidan
han aukera gehiago eta merkeagoak aurkituko nituzkeela. Latako barazki zopa, gazta eta ogia dira nire dietako osagai nagusiak.
|
|
|
–Joango gara ondoko herriko jaietara??,. Zer ordu da??,. Laurak hogei gutxi?, esan nizun. . Baina ba al
|
dakizu
han tabernaren bat oraindik irekita egongo den??. Baietz erantzun nizun, Mikeli deitu niola eta oraindik txosnak beste ordu pare batez irekita egongo zirela.
|
|
|
Bai, gitarra jotzen zutelako akordatzen naiz. Ez
|
dakit
han, baina hemen ez da jende askorik ibiltzen gitarra soinean eta edonon jotzen. Gure aitona fijatu zen.
|
|
|
Hain presente, hain zaindariIruñea gainean. Inork luke esan ez
|
zekiela
han goian zer gertatzen zen.
|
|
|
Ez, oso garbi dago jendeak
|
bazekiela
han goian zer zegoen. Arriba España egunkarian «Zer gertatzen da presondegiarekin?» izeneko artikulu bat kaleratu zuten 36ko udan, eta arratsalde batez hara abiatu ziren Iruñeko falangista guztiak, senideekin.
|
|
|
b) Kartelarekin ere hainbat zalantza sortu zaizkizue, ez
|
baitakizue
han adierazitako denboretan proba amaitzeko denborarik izango duzuen.
|
|
|
Ezjakintasun handia dago pertsonaia horren inguruan, ekimenaren bultzatzaileen esanetan: " Araotzekoa dela diote historia liburu gehienek, baina badaude Aramaiorekin lotzen dituzten dokumentuak ere; badakigu Perun 30 urte egin zituela, eta, horrela kontatu badigute ere, ez
|
dakigu
han egin zituen astakeriak egiazkoak diren edo zelakoa zen; besteak beste, indigenekin zuen harremana", dio Anjel Mari Milikuak, ARTasoko kideak. Horiek guztiak argitzen saiatzeko tresnak prestatu dituzte, bada:
|
|
|
Eskerrak garaiz iritsi nintzen! Erbestera bidali nuen, eta
|
badakit
han dabilela, alderrai, inon lanik aurkitzen ez duela, sekula baino apalago.
|
|
2014
|
|
|
–Ez
|
nekien
han zegoenik, benetan?
|
|
|
Balkoi luze baterako irteera zegoen gelaren buruan, eta hara joan nintzen, zigarro bat erretzeko asmoz: ez
|
nekien
han kanpoan erretzea baimenduta zegoen ala ez, baina berdin zitzaidan. Kaleko giroa ez zegoen jada horren bero, eta polen elurteak jarraitzen zuen, malo malo:
|
|
|
Ea nola iritsi zen tabernara, ondoren. Alemanik apenas
|
zekien
han inork, eta Beihl ek zubereraz berba erdirik ez. Beraz, ahal zuten moduan ulertu zuten elkar.
|
|
|
Dantza munduan entzuten diren kritikak funtsik gabekoak dira ardura nahasten baitituzte errituala eta sorkuntza, eta gaitzago dena, estetika mailan, oholtza eta karrika. Fauxtin Bentaberrik Euskaldunak Sorginak sortu zituen Ingalaterrara joateko,
|
baitzekien
han antzokian ariko zirela. Ez libertimendua dudan ezartzeko.
|
|
|
Imajina: umezurtz batek ezer ez du amaz oroitzeko, eta
|
badaki
han, ibaiko uharteko sahatsetan korapilaturik den lepokoa harena izan zitekeela. Lainoak eramaten du uhartea berekin, aitzinatzen da haurra ziliport azauak altxatuz, gerrian du ura jada eta sentitzen du hondarra ihes egiten zangopetan.
|
|
|
Leihora hurbildu zenean, Manuk erradiadorean lotutako soka deskubritu zuen. Ez
|
zekien
han zegoenik, burdinazko zeraren atzean ezkutaturik baitzegoen. Soka berde pitzatua zen, hondartzan sarri ikusten diren horietakoa.
|
|
|
Ostia!" erran eta erran, Emile Intxauspe sarjantak eman behar izan dio zaplastako bat, isil zedin. Alemanak fueratu eta 218.eko soldaduak lekuaren kargu utzirik, partitu lekurat itzuli dira goizaldean,
|
jakin gabe
han utzi dituzten adiskideak oraino han izanen ote diren, anabasa hutsa baita Verdun, etenik gabe aitzinatzen eta gibelatzen den su lerro infinitu bat, bretxak irekiz etsaiari edo etsaiak irekiz bretxak, hain da behin behinekoa egoera. Fortunaz, 49.eko bertze bi batailoiek eutsi diete beren lekuei, ez neke gutirekin, eta lortu dute Douaumonteko erreka poxi bat sakontzea, geriza hobetuz, auskalo zenbat denborarentzat.
|
|
|
Eustakio Mendizabal Txikia, ETA (V) eko fronte militarreko arduraduna, Itsasondon jaio zen 1944an, baina Algortako tren geltokian itxaron zion Poliziak 32 urte geroago. Informeak zituzten,
|
bazekiten
han elkartu behar zuela Jose Manuel Pagoaga Peixoto arrasatearrarekin," gazte ilehori batekin" esan zuen orduko egunkari batek.
|
|
|
|
Bazenekien
han zeudela?
|
|
2015
|
|
|
Egin beharreko urrats bat da, baina landa eremu horietara legea ez da ailegatzen. Inork ez
|
daki
han zer gertatzen den. Eta polizia etxeren batean agertzen bada, erosi egiten dute haren isiltasuna.
|
|
|
" Errekaballarako bidean, errepidearen ondo ondoan sasiak erabat hartua zuen Urniategiko errota garbitu eta egokitu genuen. Asteasuar askok ez
|
zekien
han errota bat egon zenik".
|
|
|
Herri txiki polita da Ciego de Avila, nahiko aurreratua. Ez
|
dakit
han euskaldunik izango zen orduan, oso txikia nintzen, eta ez dakit. Izatekotan, ez ziren asko izango, hori seguru, eskolan ez dut batere zenik gogoratzen.
|
|
|
Nola zekiten hura guztia ez zela amarru bat besterik? Nola
|
zekiten
han ez zegoela azpijokorik. Nola, kaiola aurrean zintzilik ipini zuten karteltxoak (alegia, 17 egun edo 32 egun ezer jan gabe zeramatzala) egia zioela?
|
|
|
Hay que joderse. Eta auto klasikoen feriara joatea proposatu nion senarrari,
|
banekielako
han egongo zinela. Han zeunden, zuk horrenbeste gorroto ditudala dakizun Dos caballos horietako baten barruan neska harekin.
|
|
|
Valdecillako ospitalean ondo eman ziguten jaten, batez ere bakargelan.
|
Badakite
han dagoen jendeak arazoak dituela jateko, kimioak eraginda denak, eta horregatik saiatzen dira denetik eskaintzen.
|
|
|
Rita eta bion harremana estaltzeko modukoa ez zen baina distira kentzen zion behintzat gure zorionari. Hansi buruz ezin zen lasaiki mintzatu gure etxean, denok
|
baikenekien
han, inori ez ziola mesederik egiten haren aipuak.
|
|
|
Nik neuk, artez bideratu nituen neure pausoak hoteleko gelarantz eta ekipaia jaso ostean, taxi bat hartu nuen aireporturantz. Ez nuen atzera begiratu nahi, hildakoren bat gora edo behera, inork ez bezala
|
bainekien
han gertatutakoaren berri.
|
|
|
Zuhaitzen parera iritsi baino lehentxeago hegaldatu zitzaien, aurrez aurre, zalaparta bizian. Harritu ere egin zen andrea, jakin
|
bazekien arren
han inguruan egiten zutela habia. Maizenik, ordura arte, besterik gertatu izan baitzitzaien:
|
|
|
2 Orain begira dezagun, aurreko kapituluan esan dizuedanez, nola dagoen Jaun hau, urrezko gauza batean balio eta bertute handi handiko harribitxi preziatua edukiko bagenu bezala baita; sekula ikusi ez arren, ziur ziur
|
dakigu
han dagoela; baina harribitxiaren bertuteek ez gaituzte onurarik gabe uzten, aldean badaramagu. Sekula ikusi ez badugu ere, ez du horratik gure estimua galtzen, esperientziaz ikusi dugulako, hartarakoa izanik, gaitz batzuetatik sendatu gaituela; baina ez gara ausartzen hari begiratzen, ezta erlikia ontzia irekitzen ere, eta gainera ezin dugu, hura irekitzeko modua bitxiaren jabeak dakielako soilik, eta hartaz balia gaitezen utzi bazigun ere, giltzarekin bera geratu zen eta, berea duenez gero, erakutsi nahi digunean irekiko du, eta hartu ere, egin ohi duenez, berak deritzonean hartuko du.
|
|
|
28 Aipatu dudan serorak egin nahi zuen beste etxeari ere Jaunak laguntza eman dio, eta Alcalán egina dago; honi ere ez zitzaion falta izan kontrakotasunik, ezta ez zituen neke gutxi igaro behar izan.
|
Badakit
han ongi gordetzen dela erlijioa, gure hasierako Erregelaren arabera. Jaunak nahi beza bere aintza eta gorespenerako izatea eta baita Andre Maria Birjina aintzatsuaren gorespenerako ere, beronen abitua baitaramagu, amen.
|
|
|
8 Ez dut esaten konparazioa denik, hauek sekula ez baitira izaten bete betekoak, egia dela baizik; biziaren eta pintatuaren artean den aldea dagoela batetik bestera, ez gehiago eta ez gutxiago. Izan ere, irudia bada, irudi bizia da; ez gizon hila, Kristo bizia baizik; eta gizona eta Jainkoa dela aditzera ematen du; ez hilobian zegoen bezalakoa, handik pizturik irten zen bezalakoa baizik; eta batzuetan halako handitasunez dator, non ez baita inor Jauna bera dela zalantzan jar dezakeenik, batez ere Jauna hartu ondoren;
|
badakigu
han dagoela, fedeak esaten digulako. Egonleku haren jaun jaun agertzen delarik, guztiz ezerezturik dirudi arimak eta bere burua Kristogan urtuz doala ikusten du.
|
|
|
...aditzen eta entzuten duenik liluramenduaren gorenean denean (gorenean diot, ahalmenak galdurik daudenean, Jainkoarekin bat eginik daudelako), orduan ez baitu ez ikusten, ez entzuten, ezta sentitzenere, nire iritziz; baina, aurreko bat egitezko otoitzean esan nuen bezala, arima Jainkoagan guztiz eraldatze honek gutxi irauten du; baina irauten duen horretan ez da sentitzen inolako ahalmenik, ezta ez
|
daki
han zer gertatzen den ere.
|
|
|
...galdetu zidan ikuste moduaz esan behar da, ez dela ezer ikusten ez barrutik ezta kanpotik ere, ez delako irudizkoa; hala ere, ezer ikusi gabe, arimak ulertzen du nor den, eta norantz irudikatzen zaion, ikusiko balu baino argiago, bakarrik ez zaiola irudikatzen gauza banakakorik, pertsona batek beste baten ondoan dagoela sentituko balu bezala baizik, eta ilunetan dagoelako ez du ikusten, baina ziur
|
daki
han dagoela; kontua da konparazioa ez dela nahikoa; izan ere, ilunetan dagoenak, bideren batetik, edo zarata entzunez, edota aurrez pertsona hura ikusi duelako, han dagoela jakiten du edo aurretik ezagutzen du. Hemen ez dago horrelako ezer, bestela baizik:
|
|
|
Hemen izan da etxe hau bisitatzen aita bikario frai Anjelekin batera, eta etzi nirekin batera Ávilara itzuliko da. Ez
|
dakit
han izatea beharrezkoa izango den, Teresari eman behar zaiona nola geratzen den ikusteko; bere aita galtzean gaixoak asko galdu du, bihotz bihotzez maite baitzuen?, eta berdin etxeak ere. Jainkoak erremedia beza.
|
|
|
Berorren agurgarritasunak egin beza gauza bera, biziki pozten bainaiz berorren gutunekin. Ez
|
nekien
han gertatzen den ezer, gure aitak oso labur idazten baitu; ezin izango du luzeago idatzi. Jainkoa izan bedi berorrekin eta oso santu egin beza.
|
|
|
Orduan komeriak. Ez luke
|
jakingo
han zer egin. Nora ezean ibiliko litzateke, jende guztiari enbarazu egiten".
|
|
|
Ezertan hasi aurretik, kurduez eta gertatzen ari denaz nik dudan iritzia eta ikuspuntua jakin nahi dute. Interes bizia dute jakiteko ea atzerritarrak ba ote
|
dakien
han zer gertatzen ari den. Ea ohartzen garen zeinen baliotsua eta hunkigarria den azken aldiko egoera.
|
|
|
Ez
|
dakit
han zeundeten.
|