2004
|
|
Balantzategi paradisua dela behientzat, hemen behiek ez daukatela ez lanik, ez diziplinarik eta ez ezer, eta batzuetan banketeak ere ematen dizkietela... holako kontuak esan ditu. Eta, pentsatzen jarrita, ez al da
|
hori
bitxia. Ez al da arraroa?
|
|
—Zein piztiak ateratzen du soinu
|
hori
–—esan nion La Vacheri.
|
|
Nire balantzategiko bizimodu eztia eta
|
horren
ondorio txarrak. Genovevaren nortasuna.
|
|
Guztiarekin, nik Balantzategin aurkitzen nuen eztia ez zuten behi makalek bakarrik egiten. Banuen beste arrazoi bat etxe inguruetan geratzeko, eta
|
hori
Genoveva zen, gerran gizona galdutako gure nagusia.
|
|
Izanez ere, nire mojatxoak zera ematen du, bihotz baten partez hamar bihotz ttiki ttiki dituela handik eta hemendik partituak, hamar bihotz ttiki katuen txintxarriak bezalakoak, eta beraietan mugimendu handia dabilela beti, alai edukitzen dituela esate baterako hiru, goibel eta mutu bi, eta beste bat zartatua, eta beste lau haserre eta soinu txarrarekin.
|
Horregatik
erantzuten dit erantzuten didan bezala, eguna komentutik kanpora pasatzen duenean:
|
|
Genovevak ia inoren laguntzarik gabe antolatzen zuen Balantzategiko bizimodua. Bazuen,
|
hori
bai, haranaren inguruko herrian bizi zen morroi zahar zaharra, guk Bizkarroker deitzen geniona, eta enkarguak eta beste zenbait lan arin egiten zizkiona. Ordea Bizkarrokerrek laguntza eskasa eman ziezaiokeen, zeren gizon hark, guk ematen genion ezizenak adierazi bezala, bere onenaz aurrera baitzirudien ordurako, eta sarritan goiza besterik ez baitzuen egiten lanean.
|
|
Baina bizimoduak ez zuen bere martxarekin jarraitu; eta gure adiskidetasuna ez zen hautsi. Eta
|
hori
nola gertatu zen segituan kontatuko dut, eta kontatu zahar naizenari esker, zeren urak, urak edota denborak, gu zaharrokin zereginik ez baitauka. Ez dira gure arrastoak hondarrean marraztuta egoten, baizik eta harri harrian, eta mendeak lirateke haiek ahaztarazteko.
|
|
Itsusia! Behi harro
|
hori
! komentatu zuen isilka Bidani izeneko behi gorriak, niri Aingeru Guardakoaren istorioa azaldu zidan berberak.
|
|
—Zergatik diozu
|
hori
–La Vache qui Rit ez da harroa —atera nintzen ni orduan.
|
|
Beharbada bera bezalako gorrientzat izango zen, beharbada ni edo La Vache bezalako beltzentzat. Auzia erabakitzekotan zegoen, eta Bidanik lehenbailehen erabaki zedin nahi zuen— Harroa ez bada, zergatik ematen dio izen
|
hori
bere buruari. La Vache qui Rit!
|
|
Ordu arte hain harroxko ibilitako Rubio hura ilundu egin zen une
|
horretan
. Bere lagunak buruz motzak bezala, bera zikina zen, simaurra.
|
|
—Non da beste beltz babo
|
hori
–—galdetu zuen ukuiluko atarian geundenak kontatu ondoren.
|
|
Argia eta gartsua izateaz gainera, noski. Bizkarrokerrek ere, nahiz aurretik babo deitu, onartu egiten zuen
|
hori
:
|
|
Gai hartaz ezin nuela inorekin hitz egin,
|
hori
zen pena. La Vachek ez zuen gure tratabidearekin jarraitzeko asmorik erakusten.
|
|
Jakina, egoera
|
horretan
ezinezkoa zen berarekin hizketa saioa egitea, eta banketeko jakiei heldu nien.
|
|
Baina, nahiz den dena lasai egon, nire barruko Setatsuak kezka zeukan. Ez zuen pentsu bankete harena konprenitzen, eta urduritasuna ematen zion
|
horrek
.
|
|
—Ene lagun on ona, zergatik pentsua? Balantzategin dagoen belar fin, goxo eta elikagarriarekin, zer dela-eta kamioi etan ekarri behar den elikagai
|
hori
–Zenbat kostatzen ote da pentsu zaku bat?
|
|
Belar kontuetan ez behintzat, eta are gutxiago behioi gehien komeni zitzaigun elikaduran. Nabari zen,
|
hori
bai, eta beste arrazoiengatik bazen ere, nire Setatsua bezain urduri zegoela, zeren diskoen arteko isiluneak desohizko zaratatxoez narrasten baitziren maiz: fuertegi itxitako ate baten kolpearekin edo lurrera eroritako antoxina baten kinketakoekin.
|
|
Ordubete inguru aritu zirela zaldiak kargatzen,
|
hori
izan zen belarriek erakutsi zidatena. Zer kargatzen zuten?
|
|
Behi makalen konpainia uzten dut, eta
|
horrek
desertura eramaten nau. Chevrolet kamioiak gero eta pentsu gehiago ekartzen du.
|
|
Hondar artean, belar edo ur izpirik gabe, berdamenaren gozotasunik gabe, behiak sufritu egingo du, eta maiz, eguzkiak ankerki jotzen duenetan eta, atzera egin eta ukuiluratzeko gogoz erotuko da. Baina benetakoa izan nahi duen behi
|
horrek
, eta ez behi ustel edo makal, ez dio etsipenari amore emango; aurrera jarraituko du desertua zeharkatu eta mendi hezeak, baso itzaltsuak, begietan har ditzan arte. Orduan, poetaren esana gogoratuz, halaxe deklaratuko du:
|
|
Cela s’estpasse, pasa da guztia, atera naiz infernutik, begi eta bihotz berriekin ikusten dut orain mundua. Lehenago, neurria hartzeko gaitasuna falta zitzaidan, gauzen balioa neurtzeko balantza; baina balantza
|
hori
desertuan aurkitu dut.
|
|
—Altzurukun bizi nintzelarik —kontatu zidan egun batean—, irus eta kuntent bizi ninduzun. Egun osoa bortuan nihaur bakarrik iragaiten nizun, kabalen begiratzen, eta
|
horrekin
eta Jinko jaunari egin otoiekin aski nizun. Hartan gizendu eta edjertu ninduzun, izigarri neskatila polita ninduzun.
|
|
" Bada, egun
|
hortan
erori ninduzun infernuala, Mo. Zeren eta joaiten beinintzen sonura eta denek nahi beitzien enekin dantzatu.
|
|
" Polinañi", erraiten zitadazun," ezkontzen garelarik, azienda eta lurrak sal, eta Pariserat joanen gituzu errestorant baten ezartzera". Egiatan erraiten deitzut, Mo,
|
hori
behatu neion lehen egunean heda heda erori nintzela destrenputurik. Daigun egunean erran neiozun:
|
|
Eta berak: " Irringarri duzu
|
hori
, Polinañi, nik badiakizut maite nuzula". Eta nik ezetz, eta harek baietz.
|
|
Laguntasuna hausten denean Pauline Bernardettek geranioen adar hautsiekin bezala jokatu behar da: laguntasun
|
hori
lur berri batean jarriz eta itxoinez, pazientzia hartuz harik eta itsasten den arte.
|
|
Ikerketari ekin nion bakarrik gelditu eta aurreneko egunetan, eta nahiko alaitasunez gainera. Zeren
|
hori
baitu Bakardade izeneko desertuak, hasiera batean ez duela ematen gogor, baizik eta gozo, lasaigarri, arnasa emaile. Abioi eroriaren bila haranean gora eta behera nenbilela, sekula ez bezala sentitu nintzen, eta eskerrak ematen nituen ukuilua eta behi makalak begi aurretik kenduak nituelako.
|
|
Zoritxarrez, poz
|
hori
hasieran bakarrik izaten da, berehala azaltzen baita Bakardade basamortua zeharkatu behar dutenen arrisku eta etsairik handiena: Asperkeria.
|
|
—Orain libreak gara —atera zen La Vache suspertuki, bere zauri eta nekeak ahaztuz— Esnatuko gara bihar goizean, eta gure inguruan biderik ez dagoela ikusiko dugu. Eta biderik ez badago,
|
horrek
esan nahi du nahi adina bide daukagula. Zergatik ez gara bihar harako gailur hartara joaten?
|
|
Hitz batean esateko, zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak dauzkate ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko. Baina, hauxe da galdera, su
|
hori
zotzekin egindako ttikia baino hobea izaten al da beti. Ez dut uste.
|
|
Mendiko boladari buruz halaxe pasatzen zait, zoriontsu izan nintzela eta laino batean bezala gelditu zaidala buruan. Gogoratzen dut,
|
hori
bai, gehientsuenetan ibili egiten ginela, alde batera eta bestera.
|
|
—Zergatik ez dugu baso handi
|
hori
zeharkatzen? —esaten zuen biotako batek, eta hurrengo mementoan bagindoazen, bagindoazen biok martxa politean baso hartarantz, bagindoazen trostan.
|
|
Horixe, trostan ez genuen zaldiek bezain dotore egiten, baina bai munduko beste edozein behik baino hobeto. Beharbada
|
horregatik
izan ginen zoriontsu, behi errariak izan ginelako.
|
|
Ondo nekien nik La Vacheri gertatzen zitzaiona. Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka
|
hori
mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain.
|
|
Dudarik gabe, erotzekoa izan behar zuen borrokak, eta nahikoa eta gehiegi egiten zuen La Vachek nire ondoan jarraitzearekin. Nik ondo konprenitzen nuen
|
hori
. Nik bere egonezin hura izan banu, auskalo zer jokaera maltzur hartuko nuen...
|
|
Copine ginenez gero, pasa egiten nizkion denak. Jakina,
|
horrek
ezin zuen iraun. Azken batean, ez zen zuzena, ez zen justiziakoa, desberdintasun handia zegoen kontu hartan, zeren berak pagatzen ez zuen prezioa pagatu beharra baineukan laguntasunagatik.
|
|
—Leku on batean,
|
hori
seguru. Nahi luke, hemen egin dituzten lapurreta guztiak egin eta gero.
|
|
soilik kanposantu ttikiaren ingurua zegoen tupitu xamar. Baina, niretzat, ez zen
|
hori
okerrena. Okerrena zen behi bakar bat ere ez zela ikusten, belazeak bakanduta zeudela zeharo.
|
|
Handik aurrera eta udazkenak iraun zuen bitartean, ez zidan erantzun txar bat eman, eta petraldu ere gutxiagotan petraltzen zen.
|
Horren ordez
, mutu jokatzen zuen, niri ezer kontatu gabe, eta gau batzuetan —mutu eta isil orduan ere— nire aldamenetik altxa eta alde egin egiten zidan. Nora?
|
|
—Ene lagun on ona —entzun nuen orduan—, alde kobazulo
|
horretatik
. Zoritxarrez, zure lagun hori nahastu egin da burutik eta, bere naturalezaren aurka jokatuz, atzerapauso bat eman du.
|
|
—Ene lagun on ona —entzun nuen orduan—, alde kobazulo horretatik. Zoritxarrez, zure lagun
|
hori
nahastu egin da burutik eta, bere naturalezaren aurka jokatuz, atzerapauso bat eman du. Baina zu ez zaitez itsutu.
|
|
Ezer jakinagatik ez. La Vache ez nuela berriro ikusiko,
|
hori
zen dena. Hain lagun izan eta gero!
|
|
—Behia da animalia sakratu
|
hori
—jarraitu zuen ondoren— Go esaten digute, eta sazerdotearen maila berbera daukagu gizartean. Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez dio inork kentzeko esango, baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte.
|
|
Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez dio inork kentzeko esango, baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte. Eta bitarte horretan guztian, jendeak ukitu egiten du behi
|
hori
, eta gero bere eskua kopetara eraman errespetu seinaletzat. Eta entzun azkenekoa:
|
|
—Ondo dago, bai, Pakistango kontu
|
hori
. Behi bezala, harro sentitzen naiz —esan nion goiz eguzkitsu batean neure buruari.
|
|
Hartzak bai, basahuntzak, basurdeak eta zaldiak ere bai, baina gu ez. Zergatik da
|
hori
–Antzinako garaietan ez al gintuzten aintzakotzat hartzen?
|
|
Izugarri gustatu baitzitzaidan istorioa, eta erabat sinistu bainion Setatsuari. Istorioa faltsua zela eta ez niola sinistu behar,
|
hori
orain badakit, baina ordu hartan, nola susmatu Setatsu zuri eta dottoreak ziria sartu nahi zidala. Ez zitzaidan burutik pasa ere.
|
|
Nora?
|
Hori
esatea zailagoa zen. Balantzategira behintzat ez, aldatuegia zegoen nire sorleku hura.
|
|
" Mendian behera abiatuko naiz, eta gero gerokoak", esan nion neure buruari, eta bidatzurrez betetako parajeetaraino jaitsi nintzen. Orduan, bidatzur haietako bati jarraituz, beste bidatzur lodiago bat aurkitu nuen, eta
|
horren
hurrena are eta lodiagoa zen beste bat. Azken horren buruan, berriz, bide sendo eta zabala abiatzen zen, herri bateraino zihoana.
|
|
Orduan, bidatzur haietako bati jarraituz, beste bidatzur lodiago bat aurkitu nuen, eta horren hurrena are eta lodiagoa zen beste bat. Azken
|
horren buruan
, berriz, bide sendo eta zabala abiatzen zen, herri bateraino zihoana. Non gertatu han ostatu, herri hartan bertan gelditzea erabaki nuen.
|
|
Haundia pazientziako gizona izan ordea, eta ez zituen bere saioak moztu.
|
Hori
bai, aldatu egin zuen kanta. Balkoipean jarri eta, behin ere baino adore gehiagorekin, halaxe esaten zion itzalari:
|
|
Eihera asko ziren inondik ere, baina
|
horrek
gutxi inporta zion balkoiko itzalari. Gortinetaraino hurbiltzen zen, baina aurrerago joan gabe.
|
|
Ez zen oso kantu alaia, are eta gutxiago egiten zuen eguraldi txarrarekin entzunez gero, eta beharbada
|
horregatik
balkoiko itzala desagertu egin zen guztiz. Egun batez, ari zen Haundia Xarmegarria zure berririk kantatzen, eta hosto bat erori zitzaion balkoiaren ondoko intxaurrari.
|
|
—Nik ez dizut nahi ukan nihauren buriaz beste egin —bizitu zen bera—
|
Hori
Jinkoaren kuntre aritzea duzu. Nik jauzi egin dizut zeren komentuala joan nahi baitut.
|
|
Baina nik komentuala joan gogo dizut.
|
Horrendako
eskapu nuzu, horrendako niagozu nagoen lekuan.
|
|
Baina nik komentuala joan gogo dizut. Horrendako eskapu nuzu,
|
horrendako
niagozu nagoen lekuan.
|
|
Baina harek erraiten dizu ez dela ber gauza. Ez diakizut zerendako erraiten duen
|
hori
.
|
|
Pentsamendu
|
horrekin
atera nintzen bidera. Hurrengo goizean komentuan geunden biok.
|
|
ez al dugu garaia? —deitu ninduen nire barruko Setatsu, Ahots edo dena delako
|
horrek
aspaldi, tximista eta trumoi gau batez, eta ondorenean memoriok idazteko agindu zidan. Alegia, ez nuela mundu honetatik alde egin behar aurrez nire testigantza utzi gabe.
|
|
Okerrena, halere, ez da gezur asko egotea, zeren beharbada memoria guztien xehetasuna dugu
|
hori
. Okerrena zera da, arindurik ez duela gogoratzeak edota gogoratutakoa paperean jartzeak.
|
|
Denboraren Gurpila geratzen denean, Sekretuen Gurpilak jarraitu egiten du jiraka eta erantzunak emanez. Agian erantzun
|
hori
jaso egingo du norbaitek, agian galdu egingo da beste edozein gurpilen lokatz izpia bezala: baina, batera edo bestera, antzu ala emankor, Sekretuen Gurpilak bizitza luzea du.
|
|
Zergatik nago hemen? Barrutik hitz egiten didan Setatsu
|
hori
, zein ahots da zehazki. Zeren, nahiz Bernardettek Bidani behi zahar hark esaten zidan gauza bera esan, hots, mintzo hori nire Aingeru Guardakoarena dela, niri ezinezkoa egiten baitzait holakorik sinistea.
|
|
Barrutik hitz egiten didan Setatsu hori, zein ahots da zehazki? Zeren, nahiz Bernardettek Bidani behi zahar hark esaten zidan gauza bera esan, hots, mintzo
|
hori
nire Aingeru Guardakoarena dela, niri ezinezkoa egiten baitzait holakorik sinistea. Batzuetan pentsatzen dut ni neroni naizela, eta bi ahots ditudala, barrukoa eta kanpokoa.
|
|
Batzuetan pentsatzen dut ni neroni naizela, eta bi ahots ditudala, barrukoa eta kanpokoa. Memoriok irakurrita ere, esplikazio
|
hori
iruditzen zait serioena. Baina, horixe, ondo jakiterik ez dago.
|
|
Errazu egia, Mo. Zuk beste zerbait derabilzu buru beltz
|
horretan
.
|
|
—Bai, egia da —aitortu nuen, eta gogoratzeak berarekin dituen nekeak aipatu nizkion gero. Nire memoriok ez dutela egia guztia esaten, eta
|
horretaz
gainera kezka eta galdera besterik ez didatela sortzen— Horregatik nabil erorixea —bukatu nuen.
|
|
—Bai, egia da —aitortu nuen, eta gogoratzeak berarekin dituen nekeak aipatu nizkion gero. Nire memoriok ez dutela egia guztia esaten, eta horretaz gainera kezka eta galdera besterik ez didatela sortzen—
|
Horregatik
nabil erorixea —bukatu nuen.
|
|
Eta aurren aurrena ez, baina aspaldi honetan oso konturatuta nabil. Alegia, oso agindu arriskutsua izan zela
|
hori
. Izanez ere, noiz idazten dira memoriak?
|
|
Zer pasako da memoriak bukatzen ditudan egunean? Barrukoak zerbaitengatik aipatuko zidan testigantza uzteko kontu
|
hori
.
|
|
—Baina
|
hori
ezin da, Soeur. Barrukoak idazteko agintzen dit.
|
|
—Bai, prefosta. Baina baithako
|
hori
plantako bada, ontsa izkribatzeko galtaturen deitzu. Eta zer egin behar duzu ontsa izkribatzeko?
|
|
Apaintu, Mo! Eta
|
hori
duzu egin behar duzuna baitakoari obeditu nahi badeiozu: orain artinoko paperak korrejitu, orraztatu eta apaintu, Mo.
|
|
Nire Balantzategiko bizimodu eztia eta
|
horren
ondorio txarrak. Genovevaren nortasuna.
|
|
Behi makalen konpainia uzten dut, eta
|
horrek
desertura eramaten nau. Chevrolet kamioiak gero eta pentsu gehiago ekartzen du.
|
|
Une
|
horretan
, Aingeru Guardakoak edo dena delakoak, Setatsuak alegia, barrexka egin zuen. Uste dut huraxe izan zela berak barre egin zuen aurreneko eta azkeneko aldia.
|
|
Baina, hortik aurrera, larritasun galantak. Balantzategin, berriz, inolako arazorik ez alde
|
horretatik
. Belazeak, basoa, mendia, ukuilua:
|
|
—Eta esaten duzun beste kontu
|
hori
, katu izan nahiko zenukeela, ez dakit bada, lagun, ez dakit bada. Ni ez naiz nor katuen bizimoduan sartzeko, baina niri iruditzen zait asko sufritzen dutela eta oso gaizki konpontzen direla elkarrekin, batez ere otsailean eta abuztuan.
|
|
Nik ez dakit zer, baina zerbait gertatzen zaie. Eta gero, badakizu, asko ibiltzen dira teilatuetatik eta
|
hori
ezin daiteke serioa izan. Esandakoa, ni ez naiz nor katuei buruz aritzeko, baina aukeran, nahiago dut behi izan.
|
|
Urduriegia da horretarako. Eta
|
hori
akats handia da, nire ustez. Izan ere, gure bizitzaren parte handi bat lotan pasa beharra daukagu, eta lo txarra esatea bizitza txarra esatea da.
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi
|
horren aurrean
, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen hura bakarrik ikusi.
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago
|
horren aurrean
, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen hura bakarrik ikusi.
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago
|
horren aurrean
, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen hura bakarrik ikusi.
|
|
Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat,
|
hori
ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan.
|
|
Jakina, umea izan eta artean ez jakin munduan hizkuntza desberdin asko zeudenik. Geroago jakingo nuen
|
hori
, eta geroago halaber, Pauline Bernardettek kontatuta, Babelgo dorrearen istorioa.
|
|
Nola ez beitzioen elkarri entelegatzen, kexuak eta aharrak sortzen zituzun nonahi, eta ez zeien lanean aritzen ahal. Halatan, torrea bere
|
hortan
utzirik, jendea oro, saldoka, nor bere mintzaje berriarekin, mundurat buruz partitu zen. Gu uskaldunok, Pirinio bortura dino heldu ginen.
|
|
—Gezurra!? —izutu zen moja ttikia— Nola erraiten duzu
|
hori
, Mo?
|
|
Pauline Bernardette begi zabalik gelditu zen nire arrazoiak entzun zituenean, eta belauniko jarriko ninduela ere uste izan nuen. Baina
|
horren ordez
harat honat hasi zen komentuko lorategian, begi zabalik orduan ere, eta gutxienez ordu erdia pasa zuen modu hartan. Gero esan zuen:
|
|
Orduan ia ez nekien ezer, ezta hizkuntza asko zirenik ere. Eta, alde batera,
|
hori
izan zen nire suertea. Zeren, harridura zela eta, askatu egin baitzitzaizkidan begiak antiajuen kristal berdetik, eta hartara bi anaia hortzaundi haiek ikusi ahal izan bainituen niregana korrika.
|
|
Horixe gertatu zaio errotako honi ere: lo zegoela, eta bat batean esnatu, eta behi beltz
|
horrek
eragindako iskanbila sentitu duenean, ahotik ateratzeko zorian jarri zaiola bihotza.
|
|
—Berrorek ez daki nolakoa den beltz
|
hori
. Oso behi txarra da, erotua dago —esaten zion Antiaju Berderi La Vache qui Rit seinalatuz, errotaren kantoi batean gelditua baitzegoen.
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan— Egidazu promesa bat. Ukuilura erretiratuko zarela zure lagun
|
horri
agur esanda. Esaiozu agur edukazio guztiarekin eta zoaz lo goxoa egitera.
|
|
—Beraz, zer esaten didazu? Gaur errotako
|
horri
hautsitako hezurra zure aurrenekoa dela? —bururatu zitzaion azkenean.
|
|
—Zer da? Barruko
|
hori
–—esan zidan La Vachek eguraldiaz ari denaren tonuaz.
|
|
Beti gauza berdinak esaten dizkit, borroka kontuak beti: " Jo
|
horri
, sartu adarra hari", eta antzekoak. Eta ukuilutik alde egiteko ere esaten dit:
|
|
Alde batera, ezinezkoa ematen zuen, baina bestera La Vacheri baso usaina antzematen zitzaion, behi batek oso gutxitan izaten duen gauza. Beharbada,
|
horregatik
iruditzen zitzaien eroxko Antiaju Berderen bi morroi hortzaundiei.
|
|
—Ez dakit. Oso hiztun dotorea dela,
|
hori
bai. Geldiro hitz egiten du, eta gehiegi luzatzen da.
|
|
—Zeozer bada —komentatu zuen. Baina, berriro ere, bere burua beste norabaitera joan zitzaion, eta isildu egin zen— Oso jende gaiztoa, errotako jende
|
hori
—hasi zen gero, buruan zein pentsamendu zerabiltzan erakutsiz— Gaiztoak hortzaundiak, eta askozaz ere gaiztoagoa beste zahar hori, antiaju berdeekikoa. Nire barruko ahotsak berak, den borrokazalearekin, zahar horrengandik apartatzeko esaten dit.
|
|
—Zeozer bada —komentatu zuen. Baina, berriro ere, bere burua beste norabaitera joan zitzaion, eta isildu egin zen— Oso jende gaiztoa, errotako jende hori —hasi zen gero, buruan zein pentsamendu zerabiltzan erakutsiz— Gaiztoak hortzaundiak, eta askozaz ere gaiztoagoa beste zahar
|
hori
, antiaju berdeekikoa. Nire barruko ahotsak berak, den borrokazalearekin, zahar horrengandik apartatzeko esaten dit.
|
|
Baina, berriro ere, bere burua beste norabaitera joan zitzaion, eta isildu egin zen— Oso jende gaiztoa, errotako jende hori —hasi zen gero, buruan zein pentsamendu zerabiltzan erakutsiz— Gaiztoak hortzaundiak, eta askozaz ere gaiztoagoa beste zahar hori, antiaju berdeekikoa. Nire barruko ahotsak berak, den borrokazalearekin, zahar
|
horrengandik
apartatzeko esaten dit. Hortik atera kontuak.
|