|
2000
|
|
|
Pilotaren historian begiratzen bada garbi ikusten da aurreko mendearen bukaeran eta mende honen hasieran pilotariek partidak marradun kamisetekin jokatzen zituztela. Eta
|
hori
adibide bat besterik ez da. Gainera garbi ikusten da kirol honetan beti aldaketaren aldeko joera egon dela.
|
|
|
" Ez dakit zein arrazoi dela medio, meteorito bat erori zitzaigulako edo, Euskal Herrian zinemagile kopuru ikaragarria daukagu. Horrezaz gain, zinemazaletasun handia dago,
|
horren
adibidea da Donostiako Zinemaldia. Horregatik, potentzial hau bideratu beharra dago proiektu baten bidez", iritzi dio Enrique de Santiagok.
|
|
|
Egitasmo horren baitan antzerkigintza, kantagintza, bertsogintza tailerrak dituzte, euskarazko ikastaroak eskaintzen dizkiete gurasoei, eta barnetegiak antolatzen dituzte, ikasleek etxetik eta herritik kanpoko inguru euskaldunak ezagutu ditzaten. Baina eskolaz kanpoko bestelako jarduerak ere egiten dituzte, futbito, atletismo zein karate taldeak, edo informatika, dantza eta trikitixa ikastaroak dira
|
horren
adibide.
|
|
|
Etorkizunera begira, badirudi nobela eta saiakera elkartzeko joera datorrela.
|
Horren
adibide da Jon Alonsoren" Camembert helburu". Saioa ez da batere errentagarria.
|
|
|
literaturaren militante, hizkuntzaren militante (txineraz idazten dutenak txineraren militante dira, gaztelaniaz idazten dutenak gaztelaniaren militante diren bezalaxe) eta egoera baten aurrean aldeko edo kontrako postura hartzearen militante.
|
Horren
adibideak ikusteko ez dugu oso urrun joan behar: Jon Juaristi da militante, idazle militanterik bada.
|
|
|
Omenaldiak beti berant, baina etorkizunaz baino hemengo historiaz arduratu zela mahaigaineratu beharra dago, zeren eta oraintxe plazaratu diren" Me dijo la virreina" eta, batik bat," El coqueto don Sancho Sanchez" (1937)
|
horren
adibide garbia baitira.
|
|
|
Bertako seme den J. Sergio del Campok lan honetan adierazten duenez, lau mende baino gehiagotan organo jarduera erabat azpimarragarria garatu zen Otxandioko Santa Mañe parrokian, eta horrek ageri agerian uzten du Otxandiok bizi izan duen musika giro aparta. Jose Etxebarria fraidearen etorrera (fraide honek organoari egindako berrikuntzak mundu osoko organo zaleen esker ona jaso zuten) eta Santiago Herdoizaren bidez Otxandion martxan jarri zen organo tailerra,
|
horren
adibide baino ez dira. Harrituko al da, bada, inor, Arostegitarrak bezalako organojole ospetsuak otxandiotarrak izateaz?
|
|
|
Bestaldetik badira, ere bai, euskararen presentzia gero eta nabariagorekin kaltetuak edo beldurrez sentitzen diren gizarte sektoreak: unibertsitate eta hezkuntza egituretako partaide zenbaiten jarrera litzateke
|
horren
adibide argigarria. Euskararen edozein aurrerapena arrisku politiko bezala ikusten dutenak ez ditut aipatu, hor daude betidanik, ez dira berriak.
|
|
|
2 Mende amaierako mugimendu eklektikoaren zantzuak nabarmentzen dira beraiengan, jatorri eta joera guztiz ezberdineko poemak, sentimenduak edo eskolak ametitzen dituzte. Sarrionandiaren Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburua da
|
horren
adibide nabarmena, egileari ez zaio axola iturriak, kulturak eta garaiak guztiz ezberdinak izatea.
|
|
|
Eta horren ondorio ageriak ere hor ditugu. Lekukotzat, hara zer gertatu zen Nafarroako Epaitegi Nagusiak Barañaingo Udalaren kontra jarri zuen auziaz;
|
horren
adibiderik egokiena Euskaltzaindiaren salakuntza izan zen, Bilbon 1997ko apirilaren 25ean sinatua (ikus Euskera, XLII, 1997, 193 orr.).
|
|
|
Bada gure artean, bestalde, probintzia bakarra ikusten dueniklurralde bakartzat: eredu
|
horretako
adibiderik argiena, beharbada, beste zenbaitsentsibilitate foralistaren artean, zenbait arabarren eskakizuna da. Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur egun ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan.
|
|
|
Dagoeneko badira Interneten ahalbideetan irrati estazioak kokatzeko konfiantza duten pertsonak. Pertsona bakarrak abiaraz dezake estazioa;
|
horren
adibidetzat hartu ohi dena, Radio Cable izenekoa dugu. Fernando Berlinen irratiak nazioarte mailako ospea lortu du Microsoft enpresari esker, zeren, azken honen aburuz, baita Washington Post eta Wall Street Journal kazeten ustez ere, Sareko onenen artean egon baita 7 hilabetez.
|
|
|
altuera handietan, malda gogorretan... egin dira, eta ondorioz, ekoizpen eskasa, eguraldiak eragindako kalteak eta bestelako arazoak ere azaldu dira. Gure lurraldean alertzearekin gertatutakoa
|
horren
adibidea da. 1956 urtean sekulako izotzak egin zituen eta intsinis pinuaren landaketa gazte asko alferrik galdu ziren.
|
|
|
Autoa dela eta, Volkswagen Golf txuri bat daukadala erantzuteaz gain, esan diot gurean autoa jainkotu samartua dugula.
|
Horren
adibide, kontatu diot badudala lagun bat orain dela gutxi marka bereko auto bat erosi duena eta, egun batez, garajetik irtetean, zutabearen kontra igurtzi ez oso nabarmen bat egin ziola autoaren hegal bati. Gaineratu diot lagunak pena handia hartu zuela, baina are penatuago eta harrituago geratu zela senarrak egin zion errietaldi lekuz kanpokoarekin (noski, ez diot esan Dabidek" luxuzko er  tzain" egin izana ospatzeko erosi genuela auto hori, ertzainei egiten zaien deskontu ederraz baliatuz, bestalde; eta errietaldia jaso zuena ni neu izan nintzela, eta harrezkero nahiago izaten nuela oinez edo autobusez ibili, kasik gidatzea ahanzteraino (orain, ordea, berriro ikasi behar nuke).
|
|
|
Promozio sareen bazter batean, Igela argitaletxea literatura ingeleseko perla bitxiak ale aleka ekartzen ari zaigu aspaldian, builarik gabe, bazka harrigarriro gozoa emanez irakurzaleei. Ford Madox Forden Historiarik goibelena da lanmolde emankor
|
horren
adibide bat.
|
|
|
Tradizio handiko talde asko aritzen ziren lanean Euskal Herrian, baina gaur egun oso gutxi dira obra berria prestatzen ausartzen direnak.
|
Horren
adibide garbia Azpeitiko Antzerki Jaialdia da, antzerki amateurraren berariazko eremua izana, gaur egun ia testimoniala bihurtu da euren parte hartzea eta antzerki talde profesionalek osatzen dute ia guztiz kartelera. Arrazoiak ematea ez da zaila.
|
|
|
giza talde horien kulturak bere eramaileen gustuak eta aukerak itxuratzen ditu neurri esanguratsu batean, beraien nortasunei euskarri sendoak ere eskaintzen dizkielarik.
|
Horren
adibiderik nabarmenenak talde etniko, erlijioso eta nazionalak dira. Talde hauek izango lirateke, gure ustez, babes kulturalerako hautagairik egokienak.
|
|
|
Giro horretan eta Iparraldeko intelektualen eskutik, euskal aldizkariak berriro ere poliki poliki sortu ziren.
|
Horren
adibide bezalaAintzinaaldizkaria dugu, kontserbadore eta abertzale kutsukoa, 1942 urteko ekainean berragertu zena, oraingoan A. Ospitalet eta Marc Legasseren zuzendaritzapean. Bi urte gehiagok pasatu behar izan zuten Herria aldizkariaren agerpena ezagutzeko.
|
|
|
Hor frankismoaren aurkako nukleoak sortuz joan ziren, hein batean Iparraldeko kultur munduan integratuz. Telesforo Monzon, Manuel de la Sota eta Antonio Armentia
|
horren
adibide goiztiarrak izan daitezke, ezen laster Herria aldizkarian kolaboratzaile gisa idazten hasi baitziren. Giro horretan proiektu berriak ere agertuko dira, esaterako Gernika kultur aldizkariarena, erbesteko publikazioen artean maila altuenetarikoa lortuko zuena.
|
|
2001
|
|
|
Kontuan hartu beharreko arlo bat bikoizketarena omen da. Dioenez, Tinko kalitatea bermatzen saiatzen da, eta lortu ere egiten du, elkarteak bikoiztutako" Banpiro txikia" eta" Asterix Zesarren aurka" filmak izanik
|
horren
adibide. Beste batzuek ordea, bikoizketa" pixka bat arraroak" egiten dituztela aipatu digu, noizbehinka ETBn entzun daitezkeenak kasu.
|
|
|
Barton Filmseko Maria Jesus Diezek, bestalde, bikoizketei dagokienez denetarik aurki daitekeela dio. Bartonek banaturiko filmak bikoiztu ohi dituen Irusoin etxeak, dena den, emaitza onak lortzen dituela adierazi digu, eta arrakasta handia izan duen" Karramarro uhartea" marrazki bizidunetako filma dela
|
horren
adibide.
|
|
|
Orain arte gune erdalduntzat eduki den arren, gero eta handiagoa da Trebiñoko konderrian euskararenganako kontzientzia.
|
Horren
adibide da, euskalduntzeko eta alfabetatzeko prest dagoen herritarren kopurua. Araba osoko batez bestekora heltzen da Argantzunen alfabetatzeko eskaera egiten duten herritarren kopurua," oztopoak, baina, beste leku batzutan baino askoz handiagoak dira", Alfredo Oraa alkatearen ustez.
|
|
|
Pasa den mendeko arazoak izan baino lehen, Leako herritarrak betidanik bere premiak asetzeko gai izan zirela esan liteke, bertako gizarte nekazariak beharrezko zituen elementu oro (tresneria, jantziak, oinetakoak...) egiteaz norbera arduratzen baitzen; horrela, 1850 arte inguruan ez zen ia artisautza edo merkataritzarik ezagutzen, eta industriaren eragina burdinola eta errota (ugariagoak, garia eta artoa eho behar zuten neurrian) batzuetara mugatzen zen; gaizki komunikatua zegoen bailara honetan gizarte mota ere nahikoa itxia zen, botere politiko ekonomiko osoa kontrolatzen zuten leinu sendi gutxi batzuek eta hauen maizter aritzen ziren beste guztiek osatua, menpetasun harreman gero eta okerrago batean (uztaren eta jaunen menpe erabat). Gizarte egoerak jadanik ez du zerikusirik antzinakoarekin, jakina, baina jarraitzen duena leatarrek beren arazoak beraiek konpontzearen aldeko jarrera da, eta
|
horren
adibide nagusia dugu gaur egun 1983an sortutako Lea Ibarreko Udal Mankomunitatea. Horrek bertan bildutako udalerri bakoitzaren hainbat gastu murriztea ahalbidetu du, baina hori baino garrantzitsuagoa dena, bailararen hondoratze isila gainditu ahal izatea ekarri du, Okamikako Industrialdea bezalako ezinbesteko ekimenak aurrera eramateko gai izanez.
|
|
|
Itxitako azken ekitaldia, 2000 urtea, euskal ekonomiaren pixkanakako hobekuntza
|
horren
adibide garbia da. Izan ere, 2000 urtean Hego Euskal Herriko merkataritza portuek 32,5 milioi tona mugitu zituzten, eta beraz %3, 4ko hazkundea izan zuten 1999arekin alderatuz.
|
|
|
Batek daki, halakoen egiatasuna norainokoa den, jakin dakiguna da katua eta saguaren arteko joko latz honetan behin eta berriro errepikatzen direla antzerako argudio eta egoerak, eta euskal gizartean bizi den gatazkak, gorabeherak gorabehera, bere horretan dirauela azken 40 urteetan. Aurkariak, izan hauek armatuak ala ez, polizialki garaitu daitezke, munduan
|
horren
adibide ugari dago; gatazka politikoa gainditzea, ordea, beste kontu bat da, eta konponbide baten aldeko benetako urratsak norabide horretara bideratu lirateke, horretarako elkarrizketa balore garrantzitsuena bihurtuz.
|
|
|
Gero eta gehiago dira, esate baterako, norbere etxetik egin daitezkeen masterrak.
|
Horren
adibide dira Eusko Ikaskuntzak eskaintzen dituen master biak eta lau ikastaroak. Masterren kasuan, 680 ordu dira ikasleek bete behar dituztenak, bai Ingurugiro Zuzenbide masterrean eta bai Nazioarteko merkataritzaren gainekoan.
|
|
|
Gernikan 1994 urtean ospatu zen txapelketan Benny eta Danny zestalariek, Felix eta Uriarterekin osatu zituzten bikoteak. Mexikotik ere etorri dira pilotariak Euskal Herrira, Elorduy eta Inclan dira
|
horren
adibide. Lehenengoa txapeldunordea izan zen 1991 urtean eta bigarrenak 1992 urteko txapelketan hartu zuen parte.
|
|
|
Su etena hautsi ondoren, Lozanok dioenez, ELAren eta LABen bideek elkarrengandik urruntzea besterik ez dute egin, bai" ETAren jarduera odoltsuari buruz" duten jarrera ezberdinean eta bai negoziazio kolektiboetan. Eta
|
horren
adibide garbitzat metalaren arloan gertatutakoa aipatzen du. ELAk bere alderdi errebindikatzaileena indartu zuen, nahiko egokiak irizten ez zitzaizkion akordioak sinatzeari uko egin zion eta mobilizazioak bultzatu zituen.
|
|
|
Rodin ez zegoen bakarrik, hala ere, eta beste eskultore batzuek ere ekin zioten mendearen hastapenetan bidea zabaltzeari. Rodriguez edo Rosso
|
horren
adibide dira, baita Aristides Maillol frantziarra ere. Rodinen lanean sinbolismoa nabari bazitekeen ere, mugimenduko eskultura adibide nagusia Maillol eta bere emakumezko gorputzak direla esan daiteke.
|
|
|
Expresionistek Afrika beltzaren eragina ekarri zuten, futuristek mugimendua erantsi eta konstruktibistek, aldiz, espazio egituratuak. Eskulturaren ikuspuntu aniztasuna kubisten eskulturen planoek ekarri zuten eta
|
horren
adibide mordoa dago bildurik Gasteizko erakusketan: Archipenco, Lipchitz, Picasso...
|
|
|
Ordudanik, bertako monumentu, jauretxe eta jauregiek erakusten duten moduan, garrantzi historiko handia izan du.
|
Horren
adibide, 1423an Carlos III. Nobleak Bianako Printzerria fundatu zuela. Nafarroan eta geroago Gaztelan sartu ondoren, XVI. eta XVIII. mendeen artean hiriak garapen handia ezagutu zuen; ordukoak dira ikus dezakegun monumentu eta jauregi askotxo.
|
|
|
Gerra Zibileko eta ondorengo urteak lehorte garaiak izan ziren familia ekoizpenak, boterean zegoen erregimenaren propaganda edo turismo kutsuko produkzioak izan ezik. 60ko hamarkada arte itxaron behar da berriro ere guztiz euskaldunek ekoiztutako zinema ikusteko," Pelotari" (1964) eta bereziki" Ama Lur" (1968) dira
|
horren
adibide, biak Nestor Basterretxea eta Fernando Larruquertenak. Azken honek, bere estetikaren bidez, lo zegoen zinemaren balorearen kontzientzia hartze bat sortzen du.
|
|
|
Madril ari da markatzen Kontzertuaren negoziazioaren erritmoa, eta
|
horren
adibide bere garaian presio osagai gisa erabilitako luzapenaren mehatxua gauzatu izana. Negoziazioaren ateak zabalik dira oraindik, baina emaitza positiborik ezean, alde batek bere bidea ezagutarazi du, beste aldearen iritzia kontuan hartu barik:
|
|
|
Boterea hauteskunde bidez hartu eta sistema demokratikoak eraikitzen saiatu diren erakunde tradizionalenek porrot egin dute. Arafati gertatzen ari zaiona da
|
horren
adibiderik esanguratsuenetakoa: bera ahul dago eta Hamas, aldiz, posiziorik onenean.
|
|
|
Beraz, abortoaren gaia 60ko hamarkadan puri purian zegoen gaia da.
|
Horren
adibide dugu, J. Juaristik gogorazi bezala (1987: 125), 1968ko udan kaleratu zen Humanae Vitae entziklika polemikoa, edo garai hartako film berritzaileenetan arazoak zuen protagonismoa3 Horiekin batera, etengabe kaleratzen hasi ziren abortoaren aldeko manifestuak gogoratu nahiko genituzke, eta bereziki, 1971n 343 emakumek sinatu zutena. Emakumeok guztiok abortatu egin zutela aitortzen zuten eta zerrendakideen artean, lehenengoa, S. De Beauvoir bera izan zen.
|
|
|
Intimitate eta pertsonalizazio joera
|
horren
adibiderik soilena, eta gardenena" Aspaldian utzitako zelda" litzateke, non idazleak bere dobleari hitz egiten dion, bera izan zen tokian dagoenari zuzentzen zaion:
|
|
|
Borges zaharrak aspaldi esan zuen bikoitzaren ideia dela literatura fantastikoa aurrera eramateko gairik oinarrizkoena. Errealitatean bazen literatur gai
|
horren
adibide garbirik: bikiak betidanik izan dira herri ipuingintzan antzaren eta izaeraren arteko zubi.
|
|
|
|
Horren
adibideak, erlaiz bat bere tokitik jaustea edo pertsona bat argizariz distiratsu bezain labaingarri dagoen eskaileran erortzea dira: ezbehar horien ondorio guztiez arduradun jokatu behar du aseguruak.
|
|
|
|
Horren
adibide garbia etxean bertan dugu: fruta, lekale eta ore lehorrek, hestekiek eta bakailao gaziak askozaz ere gehiago irauten dute jangarri elikagai horiek berak freskotan baino.
|
|
|
eta abar). Zerrenda luze
|
horretatik
adibide bataukeratuz, gogora dezagun. Tiroa, delakoaren hitz sarrera:
|
|
|
Hegoak barne errentaren zati positiboa emanez soilik zerbitza dezake bere bere kanpo zorra. Azter dezagun
|
hori
adibide baten laguntzaz. Izan bedi I diruko z unitate Hegoak irabazten duen kanpo errenta netoaren kopurua, eta demagun errenta hori guztia Hegoaren kanpo zerbitzurako dela zuzendua.
|
|
|
Gero eta ezagunago da feromonen bitartez gertatzen den komunikazioa, batez ere intsektuen artean. Lengoaia kimiko
|
horren
adibide bat, egurrean bizi diren, karraskari, taldeak dira: Pinuan bizi den Dendroctonus frontalis delakoaren kasuan emea da pinu hori erasotzen duena, ziur aski zuhaitzaren erretxinak erakartzen duelako, edo behintzat erretxinak uxatzen ez duelako.
|
|
|
Omen handia lortu zuen kazetaritzak borrokan eta bere burua antolatzen saiatzen ari zen gizarteak erakarritako aldaketetan eman zuen laguntzagatik;
|
horren
adibidea dugu irrati berriemailearen boom delako hura. Omen haren ondorioz, modu esanguratsuan duindu ziren hedabideetako profesionalen soldatak eta kontratuak, baina joera honek ez zuen segidarik izan Moncloako Itunak izan zirela medio, ezkerraren utzikeriagatik?, aldaketak egosten ari ziren guneetan, garai hartako enpresetan?, beste diziplina logika bat inposatu zelako.
|
|
|
Baina gauzak bestela gertatu zirela esan genezake: Lizarraren aurka sortu zuten fronteak zehaztu zuen hedabideen jokabidea; Hauteskunde Autonomikoetarako kanpaina izan zen
|
horren
adibidea. Areago, gehiegizkoa izango litzateke agian CDN alderdiaren ukoa hedabideei leporatzea (badirudi alderdi honi zuzendu zela bereziki urtarrileko adierazpena).
|
|
|
25 Gara da agian moderazio
|
horren
adibide garbiena. Egunkari horren lehean alean, kontuan har bedi Euskadi Información eta Egin egunkari debekatuaren ordea hartu zuela nolabait hedabide honek?
|
|
|
Sinboloen mailan batzuetan, ekonomiarenean bestetan, erabilpen publikoarekin zerikusia duen guztiarekinportaera errespeturik gabeko
|
horren
adibide asko eman dizkigute. Bat emateko, Nafar Gobernuak ikastaro unibertsitario deituriko batzuk inprobisatu zituen, ez oin ez buru, saski berean Hemingway eta Egiptoko faraoiak nahasiz, edo plangintza hidrologikoa, inmigrazioa edo gastronomia.
|
|
|
Gerra bukatu ondoren botere hutsune asko izango dira, eta urte gutxiren bueltan botere aldaketa ugari izango da (demokrazia, oligarkia, berriro demokrazia...), garai ezegonkor eta gizarte egoera nahaspilatu batean sartuz. Aurreko mendeko egoeran ez bezala, boterea lortzeko borrokak eta konspirazioak ugariak izango dira gerra bukatu ondorengo lehen urteetan (azkenik Periklesen garaiko demokraziaren antzeko bat ezarriko da); eta giro
|
horren
adibidetzat har dezakegu Sokratesi egindako epaiketaren salaketak (K.a. 399):
|
|
2002
|
|
|
Nahita edo nahi gabe, garaiaren bere ikuspuntu «bereziak» eraginda edo behar bezala dokumentatu ez delako. Jean Plaidy ren lanak
|
horren
adibide garbi batzuk eskaintzen ditu. Idazle honek errege normandoen eta Plantagenetekoen inguruko nobelak idatzi ditu.
|
|
|
ez genuen nahi talde ezagunen bilgune bat izatea bakarrik. Ziorek, Ufestuek, Bersek edota Maider Ansaren kasuak dira
|
horren
adibide", dio Iñigo Ibarrak.
|
|
|
Karbono batera, dendrokronologia zientzia askoren datazio tresnarik nagusiena bihurtu da.
|
Horren
adibide dira ondoko aplikazioak: dendroarkeologia, dendroklimatologia, dendrogeomorfologia, dendrohidrologia, dendropirokronologia eta dendroekologia.
|
|
|
Bost urteko ibilbidean euren lekutxoa egin dute eta arte eszenikoetan ari den jendeak haien lana eskertu du.
|
Horren
adibide dira jaso dituzten sariak. Txema Zubia antzerkiaren lagunen elkarteak, Leioako Umore Azokak, Argentinako Rosario hirian egiten den Experimenta jaialdiak eta Parisko On Kixote jaialdiak emandako sariak.
|
|
|
Batez ere, idazlea emakumezkoa denean.
|
Horren
adibide batzuk badira. Hala ere, ez dut uste gurean haserraldi itzelak izaten direnik, kritika txarrak ere ez baitira ugariak.
|
|
|
Adibidez, Laudion, Amurrion eta Errioxa aldeko herri batzuetan hartu genituen udal mailako erabakiak ez ziren egokiak izan.
|
Horren
adibidea da, herri askotan Europako hauteskundeetan botoak irabazi genituela, Udaletxetan eta Batzar Nagusietan, berriz, galdu genituenean. Zigor moduko bat jaso genuen udal hautagai zerrendak burutzean.
|
|
|
Zela trenaren historiaz, trenbidea eraikitzeak erakarri zituen aldaketa izugarriaz, trenean bertan gertatutako egiazko edota fantasiazko gorabeheraz, ala trenean joan zitezkeen bidaiarien konportaeraz, gauza da trenaren inguruko lan ugari eta oso ezberdinak plazaratu direla. Eta
|
horren
adibide garbia ditugu Seve Callejak osatutako antologia honetan agertzen diren hamazazpi kontakizunak, Zane Greyk, R. L. Stevensonek, Stephen Cranek, O.
|
|
|
Zoritxarrez, EAJ, EA eta EBk (Ezker Batua), batez ere azkeneko biak kontrako irudia ematen saiatzen badira ere, amore ematen dute Garzonek eta Espainiako Gobernuak agintzen duten guztiaren aurrean. Ertzaintza gure egoitzak asaltatzen ikustea da
|
horren
adibide argiena. Egun hori tristea zela esan nuen nik, horrek euskaldunak euskaldunen aurka jartzen zituelako eta Estatuaren tranpan erortzea zelako.
|
|
|
|
Horren
adibidea da soja lezitina: batez ere emultsionatzaile gisa erabiltzen den produktu hori soja hazietan datzan olioak hainbat birfintze prozesu nozitu ondoren erdietsi ohi da.
|
|
|
Bainera da
|
horren
adibide argia: 300 eurokoak ere badiren arren, beste batzuek masajeak eman, ur eta xaboi zorrotadak jaurtitzen dituzte, zenbaitek irratia, telefonoa edota CDak erreproduzitzeko aparatua daukate...
|
|
|
Errektorea, eta, ondorioz, Euskararako Errektoreordea? aukeratzeko izandako zailtasunak dira giro
|
horretako
adibidea. Lehen euskara errektoreordea Jazinto Iturbe izan zen eta berarenondoren Andoni Iriondo izendatu zuten.
|
|
|
sendotu da. Aldaketa
|
horren
adibide dira ezarritako aginpide ezberdinak (politikoak, administratiboak eta sozialak) arbuiatzea, gizabanakoa taldearen menpe egon dadinerrefusatzea eta zientzia, teknologia eta arrazionaltasuna gutxiestea.
|
|
|
Espainiak eta Frantziak beti oztopatu dute gure herriaren garapena egituraketa maila guztietan, eta unibertsitatearen arloa ere
|
horren
adibidea da. Era horretan, historian zehar euskaldunok ikasketa unibertsitarioak burutzeko asmoa izanik, atzerrira joan behar izan dugu.
|
|
|
Nolanahiere, inposaturiko egitura unibertsitarioa gainditzen duten ekimenak ere abiatuditugu euskaldunok. Udako Euskal Unibertsitatea da
|
horren
adibidea. Sortuzenetik (1973 urtea) aurrera egindako lanaren bitartez gaur egungo barrutieneskema gainditu du, ikuspegi nazionala mantenduz.
|
|
|
Irudi artistikoek bestelako zehaztapenak eskain ditzakete gizakiaren bizimoduaz.
|
Horren
adibide garbiena, Donostian egindako paleopatologiako Lehen Kongresuan erabilitako ikonoa da. Irudi hori lebantiar pinturaren garaikoa da; bertan gizaki bat ikustenda, besoetan beste gizaki bat daramala, azken hau zaurituta edo hilda.
|
|
|
Gauza jakina da Aro Berrian zehar Europako mendebaldeko Estatuetan lurraldeen bateratzeaz erregeen boterearen absolutizazio prozesu garrantzitsua garatuzela, prozesu
|
horren
adibiderik esanguratsuena Frantziako Luis XIV.aren erregetzaizanik. Gauza jakina da, baita ere, orduko teoria politiko eta ekonomikoen (merkantilismoa) arabera, merkataritza Estatuaren indartze prozesu horretako elementurik garrantzitsuenetako bat zela, batetik norberaren Estatua aberastu eta indartzeko eta bestetik inguruko Estatuak, etsaiak izan zein izan ez?
|
|
|
aipatu behar dira; edo, hobeto esanda, idazle bihurtutako politikariakaurkitzen ditugu15 Logikoa den bezala, Gerra Zibilaren ondorengo urteetan areagotu egin zen idazlan antinazionalisten kutsu eskuindarra edo eskuin muturrekoa, euskal abertzaleek galtzaile aterako zen Errepublikaren aldeko apustua eginbaitzuten.
|
Horren
adibiderik nabarmenena da 1941ean argitaratutako Euzkadi. DeSabino Arana a Jose Antonio Aguirre.
|
|
|
Lehenago aurreratu dudanez, erantzuna oso sinplea da: historiografiareneta gizartearen arteko lotura
|
horren
adibide ezin hobea delako Euskal Herriarenkasua; adibide ezin hobea, gaineratuko nuke, gehiegizko lotura horren ondoriokaltegarriak frogatzeko. Izan ere, XIX. mendeko lehen hamarkadan Real Academiade la Historia delakoak bere Diccionario edo hiztegia eta Llorente-k Noticias Historicas de las tres Provincias Vascongadas3 4 izeneko lan ospetsua argitaratu zituztenetik, eta zenbait urte geroago Aranguren, Sobrado, Novia de Salcedo edo Zamakola bezalako foruzaleek Euskal Herriko historiari buruzko beren ikuspuntu alternatiboak aurkeztu zituztenetik, hemengo historia urte askotan zehar zuriz ala beltzezizan da margotua, eta bitarteko tonalitate gris guztiak ahaztuta gelditzen ziren.
|
|
|
Horretarako lehenengo pausoa eman dut hemengo nazionalismoa, biolentzia etabake prozesuari buruzko idazlan bat aurkeztuz (Mees, 2000b). Zernahigisaz, lan
|
horren
adibideak argi eta garbi erakusten ditu historialari batentzatgure egunetako historia lantzeak dakartzan arriskuak. Izan ere, ETAren su etena bukatu baino lehen eta hilketarik gabeko urte luze horretan egindadaude ikerketa eta idazlana.
|
|
|
gainera, norberak lana bilatzea ezarri eta kito. Baieztapen
|
horren
adibiderik argiena 2000ko abenduaren 27an Gasteizko Legebiltzarrean eztabaidatutako Gizarte Eskubideen Agiria (GEA) da.
|
|
|
Halako kasuetan garbi ikusi ahal da aurrez esan den kontzientziaren eta portaeraren arteko desberdintasuna.
|
Horren
adibide garbi bat, 1999ko inkestetan oinarrituta, denbora librearen kudeaketa desberdina da: gizonek emakumeen denbora bikoitza izan ohi dute, lagunekin egoteko inbertitutako denborarekin gertatzen den bezala (Silvestre, 2001:
|
|
|
Arrazionaltasun zientifikoaren eta arrazionaltasun sozialaren arteko kontraesan
|
horren
adibide garbi bat Abra eta Nerbioi beheko aire kutsaduraren inguruan sortutako auzia da.15 Batetik, BBG BBEen Inguruneko Inpaktu Ikerketak, eredu
|
|
|
Bizitzaren kontrolerako eta administraziorako gaitasunak haztearekin batera, biologikotzat eta betierekotzat jo izan diren egitateen izaera historikoa eta aldagarria frogatu da; emakumearen irudiari buruzko gogoetak jar genitzake eboluzio
|
horren
adibidetzat. Bilakaera ez da autonomoa, erabakiak hartzen dira, erabakien ondorioa dira.
|
|
|
Jazoera
|
horren
adibide garbia Silvestre-k egin dituen bi lanetan frogatu ahal da. Bietan ere, bere lanaren xedea femeninoaren eta maskulinoaren eraikuntza sozialak Euskal Autonomia Erkidegoko eta Nafarroako herritarren balio esparruan neurtzea izan da.
|
|
|
Western Electric markakoa zen transmisorea, eta 500 watioko antena zuen; horri esker, hedadura eremua oso zabala zen. Zabalkunde ahalmen
|
horren
adibidea Donostiako irratizaleen elkartera Eire, Bretainia Handia, Casablanca eta Danimarkatik heldutako gutunak ziren, zeinetan bertako irratizaleek zioten herri haietan Donostiako emanaldiak entzuten zirela. Emisoraren arduradun teknikoa Enrique Elizalde zen.
|
|
|
Erregela hauek asko eta oso lokalak liratekeenez, horren ordez lexc konpiladoreak bikoteak onartzen ditu, bi maila horien arteko parekatzea definitzen dutenak. Be+ Pres+ Sg+ P3+ Verb: is da
|
horren
adibide bat, is tarteko mailako karaktere katea dela. Bihurketa hauei dagozkien automaten edo grafoen eraketaz lexc konpiladorea arduratzen da.
|
|
|
Egia esan, zientziak astakeria bat dela aurreratzen du, halako moldez non, problema bat agertzen denean, zientzialari batzuk elkartu eta soluzio bat pentsatzen hasi arte itxaron behar baita.
|
Horren
adibide garbia da Israelgo Hebrear Unibertsitateko Nekazaritza Saileko zientzialari talde bat, lumarik gabeko oilasko bat sortu baitute.
|
|
|
Teknika hori arte ederretako profesionalentzat erreserbatuta dago ia; izan ere, errealismo hori duen objektu bat marraztu nahi da, pintatuta dagoen tokian dagoela ematen baitu.
|
Horren
adibide asko ikus ditzakegu gure hirietan, aspaldi modan jarri zen eraikinen fatxadak marrazki artistikoekin apaintzea, efektu lasaigarria eta estetikoki ederra lortuz. Baina guk ere teknika hori erabil dezakegu gure etxeko dekorazio lanetarako.
|
|
|
Espezialista horren arabera, «arriskuaren pertzepzio distortsionatua dago, era guztietako gaixotasun psikosomatikoak eragin ditzakeen iritzi egoera bat». Bere ustez, pertzepzio desitxuratu
|
horren
adibide bat Valladolideko García Quintana ikastetxean bizi izan zen aurten. Zenbait asteren ondoren, epai judizial batek telefonia mugikorreko antena batzuk kendu behar izan zituen, baina aditu batzorde batek ondorioztatu zuen ez zegoela loturarik antenen eta ikastetxean erregistratutako minbizi kasuen artean.
|
|
|
produktu gutxi batzuetan oinarritutako eguneroko irensketa batez ere industria prozesaketako instalazioetan egiten dena kaltegarria da epe luzera kontsumitzailearen osasunerako. Akrilamida
|
horren
adibiderik berriena besterik ez litzateke izango.
|
|
|
Alterazio hori gene bakar batean kokatzen den genea, halako moldez non gene horrek sortu behar zuen entzima edo proteina ezohikoa den edo ez den gertatzen. Horrelako gaixotasunetan bide bat irekitzen ari da azken urteotan etorkizuneko tratamenduetarako, eta
|
horren
adibide da, hain zuzen ere, Pomperen gaixotasuna”. Kasu horietan, falta den entzima identifikatzen denean, aldatutako genea aldatzen saia daiteke, edo pazienteak fabrikatu ezin duen entzima osatzen.
|
|
|
Gertatzen ari den atzerakadak mendebaldeko beste lurraldeengandik soziologikoki eta politikoki are gehiago bereizteko arriskua ekar dezake. Eta
|
horren
adibidetako bat da Euskaltzaindiari sinarazi dioten akordioa.
|
|
|
Hori kasu batzuetan argiagoa izan da, eta ikerkuntzarako joera handiagoa duten unibertsitateetan ere (EHU, UN edo NUP), badira jakintza arloak eta ikastetxeak non gutxiengo batek baizik ez baitu ikerkuntza helburu.
|
Horren
adibide adierazgarri bat jartzearren, esan daiteke EHUn diren irakasle guztien heren batek baino ez duela ikerkuntza lanik egiten. NUPen apur bat garaiagoa izan daiteke ehuneko hori, baina beste unibertsitateetan ez da heren batera iristen.
|
|
|
Era horretako erakundeak oso garrantzitsuak dira gure inguruko herrietan.
|
Horren
adibide argia dira CNRS Frantzian, CSIC Espainian, NERC eta horren parekoak Britainia Handian eta Max Planck Institutua Alemanian. Euskal Herrian ez dugu horren parekorik, eta horrek berebiziko ondorioak izan ditzake hain garrantzitsua den estrategiazko ikerketaren alorrean.
|
|
|
Arriskuak ere badaude, noski, gauza guztietan bezala, baina euskarazko unibertsitatearen aldean eskaintzen zaizkigunalte rnatibak ere arriskuz josiak daude. Esperientziak erakusten digu elebitasunaren ereduak (euskara erdararen baten aldamenean/ menpean jartzea) porrot egin duela, eta prentsa dugu
|
horren
adibiderik argiena: elebidunak izateko bokazioz jaio ziren komunikabideetan, erdarakbe re nagusitasuna indartu du eta euskara apaingarri edo kontzientzia lasaigarri soila izatera mugatu da.
|
|
|
Hemengo honen oinarri den ingeles jatorrizkoan Panoptikoaren eraikuntzarako behar beharrezkoak diren zehaztasun guztien berri ematen zaigu. Egileak aztergai duen eraikin mota perfekzionamendu gradu handienera eraman ahal izateko ezinbestekoak ziren azterketa amaigabeak egin behar izan ditu;
|
horren
adibide, arkitektoekin egindako bilerak eraikinaren alde formalen inguruan ahal beste jakiteko; ospitaleetan egindako esperimentuez ere baliatu da egilea eta, jakina, asmakizun berrienak aplikatu dizkio bere planari. Hala ere, Panoptikoaren batasunak eta beronek aurkezten duen forma partikularrak arkitekturan nahiz ekonomian gertatu diren berrikuntzetan ere izan du eraginik.
|
|
2003
|
|
|
|
Horren
adibide izan omen daiteke gaur egun merkatuekin gertatzen ari dena. Orain arte ezagutu ditugun merkatu zabal horiek, erosketak egin bitartean harekin edo honekin hizketan egoteko aukera ematen ziguten horiexek desagertzen ari dira eta trukean supermerkatuak eskaintzen zaizkigu.
|
|
|
Euskaldunok umore berezia al dugu? «Umore unibertsala badago», dio Castellanok, «Woody Allen da
|
horren
adibidea, edo Marx anaiak. Orokorrean juduen umorea unibertsala dela esan dezakegu».
|
|
|
Orokorrean juduen umorea unibertsala dela esan dezakegu». Euskal Herrian
|
horren
adibide bat aurkituko dugu XII. mendera atzera eginez gero: Benjamin Ben Yonah Tuterako errabinoa.
|
|
|
Bost miloi funtzionario logika baten barnean ari dira, Parisko aginduen araberako funtzio publikoa aplikatzen ari dira berrehun urte luzeko praktikari jarraikiz. Irakaskuntzan dugu
|
horren
adibide nabarmena. Oro har, oraindik ere armadako diziplina dago Frantzian.
|
|
|
Subiranotasunak boterearen gogortasuna eta arbitrariotasuna dakartza. Egungo Europako Estatu indartsuenen izaerak
|
horren
adibideak al dira?
|
|
|
Asistentzia medikuak bere arrakastatzat hartzen dituen hobekuntza asko, baldintza sozialak hobetzeari esker lortutako arrakastak dira berez.
|
Horren
adibidetzat jarri ohi dute nola gutxitu zen tuberkulosia, langile borroken lorpenei esker (lanorduak gutxituz, soldatak hobetuz, etxebizitza eta elikadura hobea lortuz...); eta hori dena, Koch en baziloa, antibiotikoak eta txertoak deskubritu aurretik gertatu zen. Gaur egun, agian ekologistak izango dira etorkizuneko belaunaldien osasunean eragin gehiago izango dutenak, kutsadura murriztea lortzen badute.
|
|
|
Trentoko kontzilioan, aldiz, nahikoa izan zen hizkuntza politika berria protestanteek aitzinatzea eta
|
horren
adibideak eskaintzea,, fede zuzenaren, zaintzale bipilek berehala ezezkoa eman zezaten.
|
|
|
Ludger Meesek eta Joseba Agirreazkuenagak defenditzen dute, Ikerketa Berrien liburuan hain zuzen ere, mota honetako sintesi lanen beharra euskal historiografiaren garapenerako. Ba, alde horretatik, bi liburu hauek bigarren mailako ikerketa mota
|
horren
adibide bikainak iruditzen zaizkit.?
|
|
|
orain dela gutxiAEBek epaiketa egin zion Europar Batasunari, transgenikoen kontuan, EuroparBatasunak daukan moratoria kendu nahi dutelako.
|
Hori
adibide argia da, zelanAEBek gura duten, merkataritzaren bidez, gure bizitza osoa kontrolpean eduki. Ezbakarrik baliabide naturalak, kolonialismo ekonomiko berria inposatu nahi dute.Testuinguru horretan, Cancuneko negoziazioetan sartuko garela esango nuke.Cancunera joan baino lehenago porrota egon daiteke, AEBek mundu osoari esatenbadiote ez doazela MMEaren dinamikan negoziatzera eta nazioarteko erakundeengainetik egingo dutela edota akordio batera heldu nahi dutela dena liberalizatzeko.Liberalizazio horren barruan, hiru arlo nagusi dauzkagu:
|
|
|
Besteak partaide gura dituzten jokoan arauak ezarri eta gero arau horiek ezbetetzen eurak lehenak izanagatik, jokoak iraun badirau.
|
Horren
adibide, 2000koudan, Gara egunkarian irakurritako albiste hau:
|
|
|
geroz eta bloke ekonomiko politiko handiagoak ari dira eratzen munduan: Afrikako eta Europar Batasunak, APEC edo Asiako merkatu batua eta arestian aipatu dugun ALCA dira adibideak.Ezin uka, hala ere, bloke horiek sendotu edo zabaltzeko oztoporik izango ez denik.Europar Batasunaren eraketa prozesu katramilatsua dugu
|
horren
adibide: ErresumaBatuak, Suediak eta Danimarkak diru batasunetik at geratzea erabaki zuten etaIrlandan ezetza gailendu zen Nizako hitzarmenari buruz eginiko lehen erreferendumean.
|
|
|
Abiapuntu hori, globalitatea eta tokian tokikoa elkarri lotutako osagaiak balira bezala aipatzen den, agian etorkizunean eusteko zail samarra den oreka izan daiteke, baina gaur egun emaitzak ematen ditu.
|
Horren
adibidea dugu UGT (sozialista estatalista) eta LAB (ezker abertzalekoa) sindikatuak, programari eta praktikaridagokienez elkarrekiko hain urrun, MMEren Qatar-eko goi bilera zela eta, bestehainbat euskal erakunderekin batera batu eta elkarrekin batera jarduteko konpromisoa hartzea.
|
|
|
Beste atal batzuetan azpimarratu zen moduan, hemen ere, sailen irekitasuna eskatzen zen, eta hori lortze aldera, euskaraz lanean ari zen ahalik eta jende gehien biltzea izan behar zuten jomuga. Ikastaroek irekitasun
|
horren
adibide izan behar zuten. UEUk, azkenik, ordura arte unibertsitatetik kanpo zeuden zenbait arlo bereganatu nahi zituen:
|
|
|
Bigarren ikastaro mota ikastoletako irakasleen prestakuntza osatzeko antolatutakoak dira.
|
Horren
adibide dugu 1973ko irailaren 3tik 5era, UEU egiten zen bitartean, hain zuzen, Loiolan antolatutako, lan ekinaldia?. 120 andereño eta maisu bildu ziren Xabier Mendigurenen eta Anjel Lertxundiren eskutik irakaskuntzaren zenbait premiari erantzuteko asmoz, bereziki euskararen arazoari eta testugintzari33 1973 ikasturtean gutxi gorabehera 1.200 irakasle ari zirela lanean ikastoletan kontuan izanik34, garbi dago bazela inguru horretan balizko bezeria.
|
|
|
UEUk itxaropen handia zuen aukeratu berri ziren erakunde hauetan.
|
Horren
adibide dugu Bizkaiko Aldundiari (ordura arte ez zuen laguntzarik eman) bidalitako eskutitza:
|
|
|
33
|
Horren
adibide ditugu Xabier Kintanak berak botatakoak, aukeratutako zenbait laguni iluminista izatea egotzi baitzien. Egin. Euskararen aholku batzordea dela eta?.
|
|
|
Dialektika
|
horren
adibiderik esanguratsuena garai hartako euskalduntze alfabetatzean aurki daiteke. Hezkuntzarekin batera, euskalduntzeak hartu zuen urte haietako protagonismoa, bereziki euskaltegien bitartez, milaka eta milaka lagunek ekin baitzioten euskara ikasteari sasoi haietan.
|