|
2000
|
|
|
Ez
|
nekien
hori esan nuenik, baina bai. Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino.
|
|
|
Aurretik ipuin labur batzuk idatzita, ez
|
nekien
zer nolako harrera izango zuen nobelak. Ipuinekin sariak irabazi nituen, baina gainerako lehiakideak ezagutu barik, horrek ez zidan esaten ipuin ona zenik.
|
|
|
Ez nuen intentzioz egiten, nik neuk neuzkan baliabideak. Konturatzen nintzen nire bertsokera ezberdina zela baina ez nuen egin tradizioa puskatzeagatik, bertsotan egin nuen
|
nekien
moduan eta beste moldea ere gustatzen zitzaidan. Oso mentalidade ruralekoa ere izan naiz.
|
|
|
Ez
|
nekien
. " Carla" n muturreraino eramanda daude bai gaia eta baita euskara ere.
|
|
|
Beraz, linboetatik ezin jalgiz ari zen erle kofoin bikoitz horretan irakasle sartunintzen 1961eko lehen egunetan. Ez
|
nekien
orduan urte mordo batez borrokatubeharko nuela halako. Far West, moldagaitz batean.
|
|
|
Han ikusi nuen lehenengoz Txillardegi eta, egia esan behar badut, bileretanhitz egiten zenaren erdiaren erdia ere ez nuen ulertzen. Alde batetik, nire euskara mailahausnarketa sakonetan murgiltzeko modukoa ez zelako; beste aldetik, erreferentziapolitiko eta kultural asko falta zitzaizkidalako, eta ez
|
nekien
nortaz edo zertaz ariziren; eta, azkenik, zenbait gauza hitz erdiaz edo klabez esaten zirelako, gauzakzehatz mehatz azaldu gabe. Horiek ziren klandes tinitatearen morrontzak, eta nireeuskarak oraindik ez zuen hura guztia ulertu ahal izateko finezia nahikorik.
|
|
|
Bigarren ikasgaia eskaini zidan orduko hartan: linguista, gramatikaria etaidazlea izateaz gain, militante politiko eta pertsona konprometitua ere bazela, nikoraindik ez
|
nekien
norainoko konpromisoaz gainera.
|
|
|
Ez
|
nekien
nola iritsi mamira; beharbada huraxe izan zitekeen bidea...
|
|
|
Ez
|
nekien
nora iritsi nahi zuen, baina baietz esan nion berriro.
|
|
|
Frantziatik edo Albaniatik, gutxienez. Toki horiek non zeuden ere ez
|
nekien
, baina urrunekoak ziruditen behintzat.
|
|
|
Oker nago?", galdetu dit Rocíok ukondoak nire koltxoian jarrita, bion aurpegiak hurbil geratzen zirela. Ez dakit (eta ez
|
nekien
momentu horretan ere) oker ala zuzen zegoen. Ez dakit zerekin ibiliko nintzen ametsetan, Rocíok deskribatu didan irri hori izateko.
|
|
|
—Bai —ihardetsi zidan apezak, begiak zabaltzen zituela eta muturra okertzen, ez
|
nekien
haserretzerat zihoakidalako, edo harri eta zur zegoelako, edo biak baterat.
|
|
|
Baina ez, orduan ere oker nenbilen... Zeren eta, hau
|
nekien
, hura nekien, baina ez nekien ezen neure bizitzako ustekabekorik ustekabetsuenaren aitzinean nengoela. Izan ere, ni ezin nintekeen familiako bigarren protestanta izan, nola idaroki baitzidan aitak, zeren leku hura beterik baitzegoen jada... eta, izaitekotan, etxeko hirugarren protestanta baizik ezin izan nintekeen, edo laugarrena, benturaz, edo auskalo zenbatgarrena...!
|
|
|
Baina ez, orduan ere oker nenbilen... Zeren eta, hau nekien, hura
|
nekien
, baina ez nekien ezen neure bizitzako ustekabekorik ustekabetsuenaren aitzinean nengoela. Izan ere, ni ezin nintekeen familiako bigarren protestanta izan, nola idaroki baitzidan aitak, zeren leku hura beterik baitzegoen jada... eta, izaitekotan, etxeko hirugarren protestanta baizik ezin izan nintekeen, edo laugarrena, benturaz, edo auskalo zenbatgarrena...!
|
|
|
Baina ez, orduan ere oker nenbilen... Zeren eta, hau nekien, hura nekien, baina ez
|
nekien
ezen neure bizitzako ustekabekorik ustekabetsuenaren aitzinean nengoela. Izan ere, ni ezin nintekeen familiako bigarren protestanta izan, nola idaroki baitzidan aitak, zeren leku hura beterik baitzegoen jada... eta, izaitekotan, etxeko hirugarren protestanta baizik ezin izan nintekeen, edo laugarrena, benturaz, edo auskalo zenbatgarrena...!
|
|
|
Mattin, finean, mundukoa zen, eta mundua zen; ni, berriz, haren itzalean, ez
|
nekien
mundukoa ere ote nintzen...
|
|
|
Ez
|
nekien
zer erran, hain nengoen leku hartan deslekuan.
|
|
|
Eta nik zure hitzak aditzen nituen, eta hiriko harri haien artean aditzen nituen... eta ez
|
nekien
azkenik harri haiek zure hitzen babesleku gertatzen ote zitzaizkidan, edo zure hitzak harrien babesleku.
|
|
|
" Honat etorri nintzenean, mila bider aditu izan nuen ezen Pagabasoko leizea infernuko zuloa zela, eta nik ez
|
nekien
zer erran, zeren eta egia izan baitzitekeen, baina baita sineskeria eta superstizionea ere. Ordea, guztiz sinesten dut orain, zeren eta tigre haren begietan ikusi bainituen Satanen begiak, eta tigrearen orro hartan aditu Beeltzebulen orroa.
|
|
|
Nik ez
|
nekien
irri egin edo nigar egin: ordea, ohartu nintzenean ezen osaba osorik zegoela, zeren eta zilipurdi batzuen ondoren zutik jarri eta berriro hasi baitzen irri karkaraka, berdintsu eta orobatsu ekin nion nik ere.
|
|
|
Izan ere, ba ote
|
nekien
, Venezian porturatu eta hango karriketan ibiltzen hasi ginenean, non nengoen eta norat nengoen, egiazko paisaje bati edo amets bati beha. Zeren eta, Alessandrok bere etxerat ginderamatzala, laino batean bezala bainindoan, ongi jakin gabe oin zolak ere lurrean ote nituen edo airean...
|
|
|
—Ez
|
nekien
zure zaldi horiek hegan zekitenik, don Kixote ko apezaren mandoak bezala eta Pegasok bezala...
|
|
|
Halarik ere, eman egin nahi nion, baina ez
|
nekien
zer estakuru asmatu, harik eta bihotzean bat batean zerbait sentitu, eta bihotzari hitz egiten utzi nion arte, neure mihitik:
|
|
|
Eta zein urrun nengoen Axularren gogoetez, zeren Sarako apezak ere bekatutzat baitzituen emaztekiekin loturikako kasik gauza guztiak... nahiz eta bertze alde batetik, neure estatuaz denaz bezainbatean, arrazoin zuen, zeren eta ni ere amorosturik bainengoen, eta pertsona amorosak bezala ez nekusan eta ez
|
nekien
zer ari nintzen; neure gogo guztia Elbiraren baitan neukan: jatean, edatean eta ohean netzanean hartan pentsatzen nuen, eta ametsak ere hartaz egiten nituen; ero nintzen, itsu nintzen, zentzutik kanpoan nintzen, zeren, Plutarkok ere zioen bezala, gaitz zen amoros izaitea eta zentzuan egoitea... baina, ai zer dohatsua nintzen, bertzalde, jaun André!
|
|
|
Ez
|
nekien
zer egin, ez nekien zer erran.
|
|
|
Ez nekien zer egin, ez
|
nekien
zer erran.
|
|
|
Aitortzen dizut, jaun André: soinekoen kontu hark ustekabean harrapatu ninduen... zeren eta nik bainekien ezen don Fidelek, aldarte gaixtoan zegoenean, bere emaztekiak jotzen zituela, baina ez
|
nekien
ezen, haien jotzeaz apart, bazerabilela eta bazerakusala, bere desiren asetzeko, bertze modu eta bertze mundu partikular bat, hagitzez ere finagoa, baita adimendutsuagoa eta kilikagarriagoa ere, nik uste...
|
|
|
Eta nik Gorukirekin hitz egin nahi izaiten nuen, haren kontsolatzeko, baina ez
|
nekien
nola, egunez ezinezkoa zelako, zeren eta trabailuz trabailu baitzebilen, eta gauez ere neke eta gaitz izaiten zelako, indiar guztiak lastozko txabola haietan pilaturik bizi zirenez gero, borzpasei guardiak guardiaturik.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik hasi eta begietaraino, justifikatzeko ezen ez nuela komunionerik egin nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok, ez
|
nekien
nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
Ez
|
nekien
norat eraman nahi ninduen, baina baietz erran nion.
|
|
|
Eta Antonio gogatsu zihoan, eta ni ere gogatsu nindoan, lepotik neure behatzezurren erlikiak dilindan neramatzala eta gerrikoan puinal bat, zeren eta, bertze nonbait kontatu dizudan bezala, ez bainintzen ezpatazale, eta ez
|
nekien
, halatan, hura ongi manaiatzen. Eta gogatsu nindoan eta sinetsirik nengoen ezen Jainkoak gidatuko zituela gure urratsak, nola gidatu baitzituen ene konbertsione iduriko hartan, Antonio Ibarbia ene bidean jarriz.
|
|
|
Eta Alain Coup d’Œil irri karkaraka hasi zen, eta haren gizonak ez gutiago... Eta nik ez
|
nekien
zer egin, irri egin edo ez egin... eta hala nengoela, zalantza hartan, Alain Coup d’Œil ezin irritsuago hurbildu zitzaidan. Eta ahoa zabaldu zuen, zerbaiten erraiteko, baina ahoa zabaldu bezain fite hertsi zuen.
|
|
|
Zeren baitzirudien ezen etxe hura hainbat gelaz osatua zegoela eta hainbat korridorez, eta batzuen eta bertzeen artean barren leiho haiek zeudela, erridau edo errezel batzuek estaliak... bezeroei jateko, edateko edo bertze edozein zerbitzu eskaini ahal izaiteko diskrezione osoz, Mignonek erran zidanez, eransten zuelarik: " Baina munduan diren trabailari onest guztiek bezala, trabailua ongi eginez gero eskatuko ditugu guk ere eskatu beharrekoak, ongi baderitzozu..." Eta Mignonek biluztu eta solastu, biak baterat egiten zituen, eta nik ez
|
nekien
zerk nindukan liluratuago, haren gorputzak edo haren mintzamoldeak, gorputz hark eragiten zidan sukarrak edo haren hitzen egokitasunak... Eta ezpainak belarrian jarri, eta ezpainez ez ezik hitzez ere pot egiten zidala, biluztu ondoren erran zidan:
|
|
|
Ordea, deusetan aitzinatu baino lehen, derradan ezen, Mattinek Ubarneko damen kontu hura aipatu zuenean, amari behatu niola nik... eta haren behako urrunean halako nahigabea eta halako oinazea igarri niola, igarri eta irakurri. Ongi
|
nekien
nik nahigabe eta oinaze haren berri, zeren eta gogoan bainuen gurasoen isilpeko solasaldi hura —eta solas hartarik, dama damatxoen bertze fabore haiek, bereziki: hiru hitz haiek, bai, burmuinetan ereinikako hiru hazi balira bezala, erein orduko hozituak, bihituak eta landare indartsu bihurtuak—, egun batzuk lehenago aditu niena!
|
|
|
Ai, jaun André, deus ere ez
|
nekien
nik amorioaz, baina zin degizut ezen istant haietan pentsu haiek guztiak iragan zitzaizkidala burutik...!
|
|
|
Zeren, hasteko, leku jakin baterat eraman baininduten, bai, baina han ez zen erraza deus ere jakiterik. Eta lur baten gainean nengoen, baina ez
|
nekien
zein zen lur hura. Zeren akusatua bainengoen, baina ez nekien nork akusatu ninduen.
|
|
|
Eta lur baten gainean nengoen, baina ez nekien zein zen lur hura. Zeren akusatua bainengoen, baina ez
|
nekien
nork akusatu ninduen. Eta testigu batzuk zeuden, baina ez nekien testiguen berri.
|
|
|
Zeren akusatua bainengoen, baina ez nekien nork akusatu ninduen. Eta testigu batzuk zeuden, baina ez
|
nekien
testiguen berri. Eta zerbaiti heldu nahi nion, eta ez nuen heldulekurik, zeren sekeretuaren gorputza ikustezina baita, eta ohartu nintzen, azkenean, ezen harrointzat nuen lurra bera ere bertze amesgaizto bat zela, errealitatea zulo hondargabe bat bertzerik ez balitz bezala, non hondoratzen bainintzen atergabe eta etengabe.
|
|
|
Ez
|
nekien
nondik has. Eta, galderaren aitzinean larri ikusten ninduela, erran zidan:
|
|
|
—Ez
|
nekien
eulien zaintzeko kanoiak manaiatzen zenituztela, zeren eta, nagoen bezala nagoela, euli bat baino gehiago ez bainaiz... —erran zion.
|
|
|
Izan ere, denbora hartan, buru buruan sarturik nituen zure hitz haiek, jaun André, noiz eta kontseilatzen baitzenizkidan, atsegintasunaz denaz bezainbatean, neurria eta moderazionea, zeren plazerrarekin itsutzen zenak edireiten baitzuen, finean, desplazerra. Ordea, zer
|
nekien
nik plazerraz. Deus ez!
|
|
|
Ordea, bazkalduz gero kapitaina bere balentriak kontatzen hasi zitzaidanean, osabari gertatuak jada ahantzirik, nigarrari eman nion, halako batean, nehongo arrazoinik gabe... arestian konplitu ezin izan nuèn desira orduan konplitu izan balitz bezala, behar ez zenean. ...ari, jaun André, zeren atzo gertatuak balira bezala oroitzen baititut istant haiek eta istant haietako gorabeherak, ene desiren eta ene izatasunaren arteko liskarra islatzen zutenak —ene barrengo haustura, alegia—, huraxe izan zelako halako zerbait gertatzen zitzaidan lehen aldia; edo erran nuke ezen hura ez zela izan, benturaz, gertatu zitzaidan lehen aldia, baina bai gertatuaren berri
|
nekien
lehen aldia, ene barren hausturaren kontzientzia klar eta garbi harekin, gorputza leku batetik balihoakit bezala, arima bertzetik; edo erran dezaket, finean, ezen orduan bizi izan nuela neure baitan bataren bitasuna, zeren ustez bat nintzena bitan banatua banengo bezala sentitu bainintzen, leku batean egon arren bitan banengo bezala, han eta hemen, sentimendu kontrajarri haien zurrunbiloan. Eta Joanes bakarra nintzen arren, bi Joanes sentitzen nituen neure baitan... nola Mattinen baitan bi Mattin haiek hauteman bainituen, bata argia eta bertzea iluna, hark hartu kolpearen ondorez, noiz eta zalditik erori baitzen, nahiz eta, egia erran, nik zerbait disimula nezakeen eta anaiak ez...
|
|
|
Indar galduak berritu behar noski. —Beraz, eskaileretako argia ez duzue konpondu, baina, behinik behin, adiskidetu zarete egun hauetan —atezuan jarri nintzen— Alde egin nuelarik, ez
|
nekien
korridorean lubakiak eta metrailadore hobiak ez ote nituen aurkituko itzultzean.
|
|
|
Hiritik kanpora ginen jadanik, haiek aitzin eta ni gibel. Ez
|
nekien
nora gindoazen eta nahasixea nenbilen, kilometroz kilometro huts egiten zuten hipotesien dantzan. Ttipi zenaren txostenaren lehen parteaz oroiturik, gogoratu zitzaidan landetxe bakartiren batean izan zezakeela egoitza izen osorik gabeko Taldeak.
|
|
|
Atariko pasabidean barna galdu nituen begitik, zapore mikatz eztia gelditzen zitzaidala ezpainetan: ez
|
nekien
poztu behar nuen, edo penatu, berriki arte niretzat baizik ez ziren zakarkeriek erakusten zuten intimitate mailagatik.
|
|
|
nahi ahala haragi fresko omen —ez bakarrik plater barnean—, eta halaber hauts xuria nasaiki, sudur zuloen alaigarri. Atsoak akabatu eta hatz gabetzeaz landa, ez
|
nekien
juxtu zertan aritzen ziren gure" hilezkorrak". Nerabezaroa gainditzearekin makestuta, nire irudimenak ez zezakeen hainbertze.
|
|
|
Bertzetik, Ximurraren eta Kristinaren jokabideari, anarteraino, bikote arruntaren ezaugarriak baizik ez nizkion hauteman, bere tasun —guti— eta keria —ausarki— guztiekin. Orain, ez
|
nekien
gehiago nondik argi printzarik ekarri afera gero eta ilunagoari. Egon, horixe baizik ez nezakeen egin.
|
|
|
Nire mina, ordea, nire egarria, bizi markak ziren, zer nolako purgatoriotan nintzen batere garbi ez izan arren. Ez jakin eta, ondotik mintzo zitzaidan boza egiazkoa ala ametsezkoa zen ere ez
|
nekien
oraindik.
|
|
|
Behin berriz, betaurrekorik ez nuen. Norat galduak ziren ere ez
|
nekien
. Alabaina, gure arteko tartea hain zen tikia, neurtzen ahal bainion begietako kolorea, iluna eta izarniatsua.
|
|
|
—Ximurra oporretatik itzulia zela erran zenuen orduan. Eta nik deus ez
|
nekien
. Zain txarrak jota, haren deiaren esperoan egon nintzen asteburuan eta hurrengo astearen hasieran.
|
|
|
Orduan, noizbait horrela jarduteko planak asmatu genituen hainbat egunetan. Orain ez
|
nekien
zinez ala txantxetan ari zen, baina neure baitan eskertu nion Charlyri. Nengoen nengoenean —204 egun zertu gabe! —, erdibanakako hori ere ez zen hain moldaketa txarra niretako.
|
|
|
Ez
|
nekien
nondik heldu zen erantzun hori, baina hala ere ez nintzen kikildu. Galdetzeko franko nuen, eta orain ez zen agituko lehengo larunbatekoa, hark oihu eta ni mutu.
|
|
|
Malko batzuk agertu zitzaizkidan begietara. Ez
|
nekien
tristuraz ala erresuminez.
|
|
|
Zorioneko" I." zeinua, sekten gaineko txostenari ezarri beharrean, autobideko lapurketei buruzko erreportaian paratu nuena! Orain ez
|
nekien
zer egin, negar ala irri.
|
|
|
Ez, ez
|
nekien
. Jakin ere, ez nezakeen jakin.
|
|
|
Hotzikara bat abiatu zitzaidan bizkarrezurrean beheiti. Ez
|
nekien
zehazki zertan zen begizkoa edo dena delakoa, baina ez nengoen frogatzeko irrikan.
|
|
|
" Lisboatik" aterata, gauerdiari aspaldi egina nion dobla, Alde Zaharreko ostatutzar batean anaiarekin topatu nintzenean. Hirian zenik ere ez
|
nekien
. Urtebete baino gehiago genuen elkar ikusi gabe; dolu, eztei edo bataio, ez dakit zer famili kontu.
|
|
|
Ez
|
nekien
zuzen horrela zen. Etxetik ateraz geroztik ez nuen neure burua ispilu batean begiztatu.
|
|
|
Miretsirik begiratu nion. Ez
|
nekien
irakurtzen hasia zenik ere. Berdin egin zuen bigarrenarekin, eta gainerakoekin gero.
|
|
|
Ez
|
nekien
zertaz ari zitzaidan.
|
|
|
Onez onean ari nintzaion, kasik besta doinuan, urduritasunaren estalki. Ez
|
nekien
zer nintzaion, adarretan neke lagun ala urgazle.
|
|
|
Libertigarria irizten, nonbait, nire dena irentsi behar galgarik gabeari. Ez
|
nekien
zer mirari klase gertatua zen ni hain luze lo egon bitartean. Gustuan nintzen lehenbizikoz hainbat egunetan.
|
|
|
Ez
|
nekien
zuzen nor ziren" bertze" horiek, baina lepoa kulunkatu nuen, baietz berriz ere. Larunbatekoa ez nuen gogoan; Ttipiren irudi hila aulki birakorraren gainean, horixe baizik ez nuen atxikitzen egun horretatik.
|
|
|
Ez
|
nekien
eta, gainera, ez zitzaidan axola. Alabaina, kazetari lanetan egunero gertatzen da batere interesatzen ez zaizkizun kontuak aditzea.
|
|
|
—Ez
|
nekien
autoa luxuzko hotel batera ekarria nuenik. Inoiz etxerik gabe gelditzen banaiz, ez natzaizue ostatu eske etorriko.
|
|
|
Ez zen goxo joan Deereren azken txantxa zakurra. Nik guztiz argi
|
nekien
orain Inkisizioaren aurrean nengoela, eta oso zorrotz jokatu nuela, handik onik libratu nahi banuen.
|
|
|
Ikaragarriren bat egin behar genuen. Ziur nintzen, eta ez
|
nekien
nola parte hartu. Eta utziko ote zidaten parte hartzen?
|
|
|
Itsas-ertz aldera alde egin zuen, eta ez
|
nekien
ongi jokatu nuen une hartan, bai edo ez. Nire amorruak ez zuen funtsik, eta gainera ni ere irrikaz nengoen itsas-ertzera joateko.
|
|
|
Eskutik helduta alde egin zuten biek, hondartzaren ezker aldeko harkaitzartera. Ez
|
nekien
zer egin. Zakur bat xaxatu nuen, nire inguruan askari edo ogi zatiren bat bilatzen ari zena.
|
|
|
Jakin mina, bestetik. Nik, hamar urte bete berri, ez
|
nekien
gauza garbirik, baina, hala ere, hasia nuen kezkaren harra nire barnean hozka. Eta hobe nuen gauzak bere tamainan ipintzea.
|
|
|
Ohean, burukoaren azpian, nirekin egin zuen lo. Beno, nik ez nuen lo handirik egin, baina, tira!, ongi
|
nekien
nire lagunik handiena izango zela. Hurrengo goizean, igandea zen, eta mezetarako prestatzen ari ginen guztiak;" Andre Madalen ikasi behar duzu aste honetan", esan zidan aitak, eta bizarra mozten jarraitu zuen.
|
|
|
Besoak eskaini zizkidan. Ez
|
nekien
zer egin. Barre egiten zuten guztiek.
|
|
|
Igande arratsalde hartan, etxera iritsi, eta amari begiratu gabe esan nion: " apaiz izan nahi dut, ama", eta beroaldia igo zitzaidan oinetatik bururaino; ez nintzen amari begiratzera ausartzen, ez
|
nekien
alai edo serio zegoen;" Zatoz hona" eta musu eman zidalarik, ordea, mila poz zaratatsutan lehertu zen nire barrena; arrosak, liliak, San Jose loreak eta mundukoak diren eta ez diren lore guztiak zeuden zelai hartan. Orduan Jainkoaren ahotsa entzun nuen lorategi hartan.
|
|
|
Sukaldera joan, eta kafeontzia jarri zuen su gainean. Nik ez
|
nekien
nora begiratu. Maletak gelara eraman, eta, atzera, sukaldera itzu  li nintzenerako, mahai gainean nuen kafea.
|
|
|
Galtzak busti zitzaizkidan. Ez
|
nekien
zer egin behar zen halako egoera batean, eta uzta hobe baten zain gelditu nintzen.
|
|
|
Ez
|
nekien
noren izenean eta zertarako nengoen han, zertarako eraman ninduten zaborrez betetako gela hartara.
|
|
|
Gero eta baldarrago nuen nik gorputza. Giza-usainak nire besapea irabazi zuenean, ez
|
nekien
ausartuko nintzen dena esatera. Arraina  ren arantza gogoratzen nuen.
|
|
|
Sua egiten genuen afaltzerako, eta su haren ertzean ipintzen zuen zerbait. Ez
|
nekien
zer demontre zen.
|
|
|
Bi hilabete lehenago hara iritsiak ziren gure lagunak, eta haien sarrera ere horrelakoa izango zen, beldurgarria. Baina nik ez
|
nekien
zelakoa izango zen, noraino izango zen izugarria. Furgoitik jaistean" korridorea" egin ziguten kartzeleroek.
|
|
|
Zurezko kaxez bete bete zegoen kamioia, eta zurezko kaxetan terrailak, itzela terraila piloa! Nik orduan ez
|
nekien
zer ziren eta zertarako, aztarrenik ere ez. Hartu egin nuen haietatik mordoska bat, jostailutzat.
|
|
|
Badakit España eta Velasco ere ibili zirela han. Ni haurra nintzen artean, eta, entzuten nuenaz aparte, ezer gutxi
|
nekien
gertatzen zenaz eta han zebiltzan gerra tresnez. Kontua da balkoitik ikusten nuela itsasontzia, Loiolako kuartelera bonbak jaurtitzen, Aldakonea gainetik.
|
|
|
Esan dezaket balkoietan igaro nuela gerra haren zati handi bat. Nik ez
|
nekien
hura benetako gerra zela, balkoitik ikusten nuen zer drama zegoen argazkiaren atzean. Eskolarik gabe, ezer egin beharrik gabe, opor luzeak ziren niretzat.
|
|
|
Ezkondu aurretik elizan froga moduko batzuk gainditu beharra zegoen; elizako kontuak, edo apaizenak, garai batean lehen jaunartzerako egiten zuten moduan. Otoitzak bazenekizkiela eta abar erakutsi behar zen, baina nik otoitzik ez
|
nekien
bat bera ere. Ezkonduko gintuen abadeak bazekien horretan ez nenbilela sobrante.
|
|
|
Eta betiko arazoaren aurrean nengoen berriro: ez
|
nekien
nora jo.
|
|
|
Egunkarien irakurketa amaitu zuenean, begiak telebistari atxikiak nituela ohartu zen Lauaxeta. Uhartedi batzuetako irudiak ematen ari ziren, baina, telebistaren soinurik entzuten ez zenez, ez
|
nekien
zehazki nongoak ziren uharte haiek. Nolanahi ere, Goizuetatik urrun behar zuten.
|
|
|
– Nik ez
|
nekien
liburu hauen berri.
|
|
|
Aurreko aldietan baino adiskideago irten ginen Hendaiatik. Ez
|
nekien
oso ondo zergatik. " Elkarrekin ibiltzeak elkarrengana bildu gaitik, haurridetu", egin nuen neure kautan.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta ez
|
nekien
zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inongo etiopiarik ez... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
|
Ez
|
nekien
biharamunean nora jo behar nuen ere.
|
|
|
Irailaren amaierako egun batean utzi nuen lana eta biharamun goizean aski goizik alde egin nuen etxetik, bakarrik eta oinez, Inazio Loiolakoak bezala, hari buruzko liburu baten izenburuak dioenez. Ez
|
nekien
zenbat denbora emango nuen etxetik kanpo, eta ez nion inori abisurik eman. Nori emanik ez nuen, izan ere.
|
|
|
Ez ziren munduko parajerik ikusgarri eta miragarrienak, baina ezagunak eta maiteak nituen oso. " Eguraldia beti eta berez da ederra", nuen irakurria nonbait, ez
|
nekien
non," eta gisa berean beti eta berez da ederra planeta osoko paraje oro ere han inoiz ezer sentitu duen inor bizi deino." Guztizko gogaide ninduen hori idatzi zuenak. Gustura sentitu nintzen, biziberrituta, zuhaitz guztiak eta ur guztiak entzuten, Margak bere gutunean agindurik zidan bezala.
|
|
|
Ez nuen benetan sinesten gizon hura Lauaxeta zenik, baina atsegingarria zitzaidan Lauaxetaren antzeko gizon hark bereari eusten ziola ikustea. Nora eraman nintzakeen ez
|
nekien
bide batean sartua sentitzeak kilikatu egiten zidan barrena, ilusioa pizten zidan. Pozik nengoen.
|
|
|
Ohe ondora etorri eta ea zeren zain nengoen esaten zidan behin eta berriz, hiltzeko behingoz, hil egin behar nuela derrigor, dena prest zegoela eta ni hiltzea baino ez zela falta. Ni hiltzeko prestatu nintzen, amak esaten zidan bezala, eskuak bular gainean gurutzatuta, baina ez
|
nekien
nola hil.
|
|
|
Nobela hartako Daniel Zabalegiren deskripzioarekin guztiz bat zetorren morrosko alkandora koadrodunaren itxura. Daniel Zabalegi pertsonaiaren oinarria Anjel Otaegi zenez, ia ziurtasun osoz
|
nekien
nor ziren bi gizon haiek: Juan Paredes Manot Txiki eta Anjel Otaegi, Francoren aginduz 1975eko irailaren 27an fusilatu zituzten bost lagunetako bi.
|
|
|
" Zuk ba al zenekien hura zertan ari zen?", galdetu zion Juneri. " Orduan ez
|
nekien
", esan zuen Junek;" etxean gauza horiek ez ziren aitatzen. Noski zerbait nabari duzu baina...
|
|
2001
|
|
|
Duela bi urte zalantzak izan nituen. Orduan ez
|
nekien
ba ote zegoen osagairen bat alderdian UPNrekin leunago jokatzera behartzen zuena, gaur egun argi dut ez dagoela, eta zuzendaritza sostengatzen dut, nahiz eta gauza batzuetan iri tzi desberdinak ere baditudan.
|
|
|
(TOMASi.) Doan egin daitekeenagatik miloi bat dólar ordaindu, Tomas. Ez
|
nekien
horren desesperatuta zeundenik.
|
|
|
(Zirika) Ez
|
nekien
bonboiek bixigu itxura zutenik!
|
|
|
(Harrituta.) Anton! Ez
|
nekien
!
|
|
|
(JOXEPAri.) Barkatu, Joxepa, ez
|
nekien
Patxi zena poltsa batean zegoenik. Barkatu?
|