|
2000
|
|
|
Hogeita bost urte bete zituela eta (27
|
baditu
jada), Haritz euskal dantza taldeak Elgoibarko dantza eta txistuaren historia biltzen duen liburua kaleratu du, Danobat taldea eta Elgoibarko Udalarekin elkarlanean. Argazkiz beterik eta kronologiari jarraiki, XVI. mendetik honainoko gertakizunak kontatzen ditu.
|
|
|
San Bartolome jaietan dantzatzen zen Soka dantza berreskuratzeko sortu zen Haritz duela urte. ehun urte
|
baditu
, eta 25 urteotan Haritzek eutsi dio ohitura horri. Hargatik, dantza honi atal bat eskaini diogu.
|
|
|
Izan ere dantza generikoa da, Europa osoan zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian
|
baditu
berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Izan ere dantza generikoa da, Europa osoan zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere
|
baditu
bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Gehiegikeria gure aldetik etorri dela ikusten da, ez dugu jakin izan eredu literariora joten. Bizkaierak
|
baditu
klasiko modernoak Mikel Zarate, Txomin Agirre, Amuriza eta egon da fonetismorako joera.
|
|
|
Istorio laburrak dira, egitura sinple eta errepikakorretan oinarrituak. Baina
|
baditu
lagungarriak: hiztegia eta abar.
|
|
|
», Francho Nagorek aipatu duenaren arabera. Orain arte poema, ipuin eta ikerkuntza zenak alor berriak ere
|
baditu
gazteei esker. Zaragozan adibidez, fanzine eta komikigintza ere landu izan dituzte, horrela kutsu modernoagoa eman diote hizkuntzari.
|
|
|
Era berean, irakaskuntzan txertatzeko helburua ere hor daukate. Baina hori gauzatu bitartean, aragoeraren jatorrizko hiztunak hil egingo dira, eta gazteagoek, kontzientzia handiagoz behinik behin, hizkuntzaren alde jarraituko dute, diglosiak irensten ez
|
baditu
|
|
|
Jokalariek aurreko klausulan jarritakoa kontuan hartuta, partidak abuztua, iraila eta urrian egingo dira ohitura den egun eta orduetan. Esleitutako proposamenak frontoiaren gaur egungo lan eta eraldaketak hartzen
|
baditu
kontuan, erreboteko partidak joka daitezen ahaleginak egingo dira. Baldintzak lehen aipatutako berak izango dira.
|
|
|
Hala ere, Laspiurrek egindako lanak ez dira euskarara bakarrik mugatzen,
|
baditu
idazten hasi zeneko zenbait bertso eta itzulpen eta Eibarko ikastolaren historia txikia berak idatzia da. Bestalde, bereziki azpimarragarria da, Imanolek aldizkari eta egunkariekin izandako harreman sendoa.
|
|
|
PPren Gobernuak ez du daturik 15 urteko erabilgarritasuneko zentralei buruz. Aldiz,
|
baditu
datuak 40 urteko erabilgarritasuna duten zazpi zentral nuklearrei buruz: ixtearen kostua 327.714 milioi pezetakoa litzateke.
|
|
|
Europaren baitan Espainiako Estatuak duen potentziala garrantzitsua dela ematen du, Interneten erabiltzen den hizkuntza ingelesa izan arren, Europako beste estatuek ez dituzten aukerak ematen baitizkio Hego Amerikako merkatuak Espainiako Estatuari. Adituen arabera, Hego Amerikako merkataritza elektronikoak egun 26.000 milioi pezeta mugitzen
|
baditu
, ia 1,3 bilioi pezeta mugituko ditu 2003 urtean. Asociacion Española de Comercio Electronico (AECE) elkarteak emaniko datuen arabera, merkataritza elektronikoak 8.500 milioi pezeta mugitu ditu 1999an Espainiako Estatuan.
|
|
|
Lan oparoa egin zuenez, ilustrazioak ere
|
baditu
. Hala ere, ikerketa bat egin litzateke gehiago jakiteko, gizon bakar batek ezin baitio hainbeste enkarguri aurre egin.
|
|
|
Hala ere, gauza magiko dezente kendu nizkion nobela iradokitzaile uzteko. Errealitatetik hurbil dago, gauza ezinezkorik ez dago; ordea, printza batzuk
|
baditu
, giro magiko bat badu
|
|
|
Matxinsalto bildumako istorio hau zortzi urtetik gorako haurrentzat idatzi du Antton Kazabonek eta Andoni Odriozolak marraztu. Kontakizunaz gain, ipuinak hiztegi labur bat eta oroimena neurtzeko ariketak ere
|
baditu
|
|
|
Gaur egun, irlen isolamendu baldintzak galdu
|
baditu
ere, bere itsaslabar malkartsuek hainbat landare eta animalia bakanen gordeleku izaten jarraitzen dute, hala nola, Armeria euskadiensis edo Limonium binervosum itsaslabarretako belarrak edo belatz handia edo harkaitz zozo urdina hegazti espezieak.
|
|
|
Azken urteotan jendeak Eugi Beloki finala ikusi nahi du eta horiek bidean geratuko balira, finala Arretxe Errandonea edo horietakoren bat izango litzateke. Sistema honek
|
baditu
bere abantailak baina baita bere desabantailak ere.
|
|
|
Onarpena handia bada ere, erdialdeko dialektoetan oinarritutako asturiera batua darabil, Asturiesko hiztunen% 80k hizkera hori baitaukate. Baina ekialdeko eta mendebaldeko dialektoetan sartzen diren hizkerak ere
|
baditu
asturierak, eta erdialdeko eredua zenbaitzuek euren hizkerara moldatu ohi dute (lleondarrek batez ere, lurralde horretan iraun duten hizkerak mendebaldekoak baitira). Miranderazko eredua portugesaren ortografiatik hurbilago dago.
|
|
|
Horren aurrean zerbait esan beharra daukagu. Kudeaketa plangintza onartua bada eta Udalbiltzak legimitatea eta errespetua irabazi nahi baldin
|
baditu
, herriaren eraikuntzan ari den aldetik instituzio honi giza-eskubiden errespetua eskatu behar zaio. EHk erantzukizuna ETAk daukala pentsatzen badu, bere jarrera argitu behar du.
|
|
|
Akzioz beteriko liburua da. Bizitzaren filosofia duela esatea gehiegi litzateke, baina
|
baditu
bere mezuak ere. Sexismoaren kontrako mezua, lehiakorkeriaren aurkakoa, beti irabazle izan behar horren aurkakoa...
|
|
|
Erdialde politiko soziala hartzeak
|
baditu
bere abantailak eta bere eragozpenak. Muturren arteko konfrontazioa gero eta gehiago polarizatzen den heinean erdialdea gero eta txikiago bihurtzen da.
|
|
|
Kirol munduan ere jarduten duzue. Kirola Euskaraz ekimenak urte batzuk
|
baditu
dagoeneko.
|
|
|
hor zebilen Lazkao Txiki arrakasta ikaragarriarekin, gaur Joxe Agirre bezala. Bertsolaritzak
|
baditu
beste eremuak eta komeni da horiek mantentzea.
|
|
|
Ikerketak salatzen duen arazo bat bi euskarrien arteko bateraezintasuna da, hau da, bai Canal Satelitek zein Via Digitalek satelite ezberdin banarekin funtzionatzen dutela, eta, ondorioz, baten batek biak kontratatu nahi
|
baditu
bi antena paraboliko eta bi dekodagailu desberdin izan dituela. Kontutan izanik antena baten instalakuntzak 20.000 pezeta (800 libera) inguru kostatzen duela eta honi izen emate bakoitzeko beste 15.000 bat pezeta (600 libera) gehitu behar zaizkiola, erabakia argi dago, bata ala bestea aukeratu behar da, biak batera sekula ere ez.
|
|
|
animaliak hil, zati bat saltzeko eta bestea animaliak elikatzeko. Gainera, larrean ibiltzen den behi batek ongi gizentzeko hiru urte behar
|
baditu
," haragijale" bihurtutako behiak 20 hilabete besterik ez ditu behar, eta bere esne ekoizpena ere askoz handiagoa da. Negozio biribila zirudien, baina gertatutakoa ikusita industria osoa hondamendira eraman lezakeen esperimentu arriskutsua suertatu da.
|
|
|
Izan ere, eleberri honetan anakroniak ugariak direnez, beharrezkoa dugu denbora eta espazioaren arteko identifikazioa egitea gertakizunak bata bestearen ondoan egoki txertatzeko. Gertakizunak garai jakin hauetan girotzen
|
baditu
ere, testuinguruak ez du leku berezirik beteko, (nahiz eta garaiko giroaren aipuak badauden: manifestazioak, Francoren heriotza,...) bizitzaren aurreko aholku unibertsalak baitira eleberri honen euskarriak.
|
|
|
Garaiarekin gauza bera ikusten dugu. Ipuin gehienak gaur egungo giro batean kokatu
|
baditu
ere, hirugarren ipuinean, adibidez, XVII. mendera jauzi egiten du.
|
|
|
Azken hauek lehengoaren antz handiago dute, baina ez dira betetzen generoaren ezaugarri guztiak" Pasaia Blues" ez da akzio hutsezkoa. Nobelak
|
baditu
, hala eta guztiz ere, hainbat eta hainbat ezaugarri, nobela beltzen ezaugarriekin bat datozenak, adibidez, badu sintesirako ahalmena, esaldi laburrak erabiltzeko joera... (Benito, Jon:
|
|
|
29 artikulua. 1 Pertsona orok komunitatearekiko betebeharrak ere
|
baditu
, komunitatea baita bere nortasuna guztiz eta era askean garatzeko toki bakarra.
|
|
|
Zer uler dezakegu, euskarazkoak zirela ez bada? Zeren gure mintzairak
|
baditu
zenbait ahoskera haien latinak ez zituenak. Jarraian zioen, alde horietan, vardulli horiek nazio bakarra osatzen zutela Pirinioetaraino.
|
|
|
Taaldaguijalaeguitenez
|
baditu
, gauzaaguirijada, arerijuarentzatvoron date chaarradauca nataameetanezdavena (Icas I, 101).
|
|
|
Hiruren kasuan, egunkarietan bertan emaniko datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000) emaniko datuak erabili ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere. ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez, berek luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere
|
baditu
, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak. Azpi edizioetan, eskualdeari buruzko informazioaz betetzen dituzte hainbat orrialde.6Espainiar Oficina de Justificacion de la Difusion (OJD) erakundearen datuen bidez saldutakoenartean Iparraldean zenbat diren eta atzerrian zenbat diren jakiterik ez dagoenez, guk multzo berean kokatuditugu kopuru biak.7OJDren (1998 eta 1999) eta CIESen (1999ko lehen olatua) datuak hartu ditugu kontuan egunkaribakoitzak aleko zenbat irakurle dituen jakiteko.
|
|
|
Bestalde, badu presentzia txiki bat kablean ere. Santander enhain zuzen?. Eta enpresa hauen guztien gestio komertziala eta logistikoa egiteko, CMXXI eta Mediasal, Erosketa Zentrala eta agentzia eta hainbat banatzaile ere
|
baditu
: Beralan, Norcopa, Gelesa...
|
|
|
22 Salbuespen gisa honako hauek nahikoa dute deklarazio sinple batekin: sarea ezarriko deninguruan normalki ikus daitezkeen lurrazaleko programazioak bakarrik eskaintzeko asmoa duten sareeketa, lurrazalekoez gain, satelite bidezkoak ere eskaintzeko asmoa dutenek, baldin eta sareen hedapen eremuak ehun etxebizitza baino gutxiago hartzen baldin
|
baditu
.
|
|
|
Hori da egoera, aldrebes samarrean azalduta beharbada. Eta egoera horrek
|
baditu
bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi. Edo, bestela, zintzoak izan eta dramatismorikgabe abertzaletasun politikoa baztertu.
|
|
|
Herritartasuna bi mailatan finkatzen da: maila ekonomikoan, herritar bakoitzak
|
baditu
Estatuarekiko betebeharrak (zerga kontuak) etaeskubideak ere (Estatutik jaso ohi den gizarte asegurantza, hezkuntza, bideak etahorrelakoak). Herritartasunaren bigarren dimentsioa politikoa da; alegia, norberakomunitate baten partaide sentitzen da eta hori hauteskundeen bitartez gauzatzendu.
|
|
|
Hori gainditzeko zer egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten badute, lan horrek emaitzak ematen
|
baditu
, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik ezin dugu pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela. Prozesu luzea izango da, baina UPNk gaur egun Nafarroan duen pisupolitikoa izateko, guk ere zerbait gaizki egingo genuen, ezta?
|
|
|
Beste hauetako bakoitzarekin dituen esperientzien sentipen eta hunkipenak emango diote objektu horienmaitasunezko edo etsaigozko esanahia. Hau da, eta sinpleki esanda, ingurukoekinesperientzia atseginak
|
baditu
, ingurune atsegin modura errepresentatuko ditu berebaitan. Eta lehen esan bezala, bera besteentzat atsegin sentitzen bada, bere buruabesteekiko atsegin errepresentatuko du.
|
|
|
Hots, hemengo eta oraingo berriemaileen hitzetan nabari da mito batzuetakogertakariak ez direla hain aspaldian jazo, eta ez dira, hargatik, antzina gertatuarenerrepikapen edo imitazioak; aitzitik, behin bakarrik gertatu direla uste dute kontatzaileaskok, haiek esandako aldian hain zuzen. Badira behin eta berriz, han eta hemen agitudirenak (adibidez, laminak ogi eske etortzen ziren labekada egiten zenean; maiz, beraz), baina gauza gogoangarri eta erreferentzial asko behingotzat eta ez oso aspaldikotzat hartuak dira; esan nahi baita, protagonistak ongi identifikatuak direla, berriemaileak berak zuzenki ezagutu ez
|
baditu
, haren gurasoek edo aitita amamek bai.
|
|
|
Ezin uka marxismoak harrapakaritza ezabatzeko egin duen ahalegina eta teoriasoziologikoari egin dizkion ekarpen handiak. Baina, nola ez??,
|
baditu
beremugapenak. Horietako bat da, nire iritziz, ustiaketa guztiak kapitalismoaren klase ustiaketan urtu nahi izatea.
|
|
|
Hala ere, arazoa bestemodu batez agertu da: unitate monetarioak merkantziak neurtzen
|
baditu
, ez al da egia, era berean, merkantziek unitate monetarioa neurtzen dutela. Moneta, neurkor?
|
|
|
Mariano Cebrián ek ere horrelaxe ikusten du irrati publikoaren programazioaren erronka. Irrati publikoak errentagarriak ez diren sektoreak baino hartzen ez
|
baditu
, bazterturik gera daiteke betiko eta zeharo subsidiarioa izateko arriskuan dago, komeni ez dena; are gutxiago, Euskal Herrian gizarte diglosikoan bizi garela kontuan izanik. Hortaz, Díaz Mancisidor ek (1994), zeharbidez bada ere, irrati publikoei esleitu zien programazio joeraren aurka (erabateko subsidiariotasunean murgiltzerainokoaren aldekoa zen), Euskal Irrati Publikoak orain arte eduki duen joera programatikoari ondo deritzot, entzuleria eskuratzeko lehian sartzea ezinbestekoa baita irrati publikoarentzat.
|
|
|
Albisteak iraupen laburrekoak dira irratibidean, apika minutukoak; telebistan zenbait orduz iraun dezakete albisteek, nahiz eta urtez urte informazio zerbitzuak handituz doazen, eta telebistak ere berrikitan gertatu denari buruzko informazioa bilatzen duen. Hortaz, irratiak informazioaren esparruan ere segitu behar du lehiatzen beste hedabideekin, baita Internetekin ere, entzule kopuruak emendatuko
|
baditu
.
|
|
|
Ikusgarri hauez guztiez gain, Karrantzak
|
baditu
beste asko: bainuetxea, Venta Laperrako grabatuak eta ondare historiko eta arkitektoniko aberatsa (elizak, dorretxeak jauregiak...).
|
|
|
alde batera Ranero dago eta bestera Mazo eta Peña del Moro. Mendi Raneroko karsta. horietan kareharri biluzia da nagusi, zenbait tokitan landarediak haitzak estali
|
baditu
ere. Ingurune karstikoaren multzo handienetik banatuta, harkaiztegi kalkareoak ere ageri dira Sopeñan, Aldeacuevan eta La Calera del Pradon.
|
|
|
herritar berriak legeak bete ditu eta Estatuak nazioaren herritarrek, berez nazioarenak direnak? dituzten eskubideak ziurtatuko dizkio, nazioaren hizkuntza eta kultura bereak egiten
|
baditu
, esate baterako?.
|
|
|
—Urteen poderioz gorputzak estalpearen epela bilatzen din eta auskalo non izanen duen orain habia. Duela hogei hogeita hamar urteko ohiturak gorde
|
baditu
, uda partean nonahi: plazetako bankuen gainean, lorategietan...
|
|
|
Nik itxaron nuen, jakin nuen itxaroten, baina bide okerrak zeuden idatziak neure oinentzat, patar malkartsu eta galmendirakoak; dena goitik emana datorkigunean, ez dago zeregin handirik. Borroka nahiak ez du arnas handirik, fruituak behar ditu, ahalik eta lasterren, indarrak baz  katuko
|
baditu
; gero noraeza dator, etsipena, gorrotoa; eta behin zirkuluaren baitan sartua, itxi egiten dira itzulbideak eta estutu sarezuloak. Bizitza, esaten den bezala, tonbola bat da, baina ez argiztatua eta koloretsua, iluna eta beltza baizik.
|
|
|
Nahiago dut oinaze une hura zehazgabetasunaren lanbroan gal dadin, hartara errazago jarraitu ahal izango baitut narrazioarekin. Zahartzaroak
|
baditu
bere pribilejioak, eta horietako bat, garrantzitsuena akaso, ahanztura da; edo, beste era batera esanda, erotasuna. Dagokidan erotasun eremuak salbatu izan nau askotan neure buruaz beste egitetik, adibidez; eta, gauzak hain muturreraino eraman gabe, zahartzaroak ekarri didan erotasunak, erotasun funtzionalak, egin du posible lekukotza hau kontatua izan dadin.
|
|
|
oihaneko errege izugarriak beldurrez airean dauzka etsai guztiak; hala eta guztiz ere, sekulako ikara die gurdi hots kirrinkariei eta oilarraren kantuari, eta, aurpegia estaliz gero, kemen asko galtzen du. Alegia, piztiarik ausar  tenak ere
|
baditu
, eta ez hain ezkutuan, bere ahulezia barregarriak. Eta zer hausnarketa egin nuen Otsotzarmendi jaunaz?
|
|
|
Gizon izan nahiak
|
baditu
bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean, ez dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez baduzu, badakizu, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua duzula urtetarako.
|
|
|
Haize finak
|
baditu
mila kolore Hamazazpi gorri eta bost more.
|
|
|
Baina balio positibo horrekin batera, kezkatu egin nau Chillidaren museoa zabaltzeak sortu duen oihartzun mediatiko ikaragarrian, bere obraren inguruko debate handirik ikusi ez izanak. ...ina aho bakar batek hitz egin du Chillidaren lanaren inguruan aste guztiotan, eta faltan bota dut orain hamarkada batzuk Jorge Oteizarekin sortutako tirabira, haserre eta eztabaidak gaur egun berpiztu ez izana, ez Oteizarekin —ez zuten eta alferrik elkar besarkatu bi artistek, lehenagoko gorabeherak atzean utzi izanaren sinbolo gisa— baina bai Chillidaren obrak dituen kritiko gogorrekin,
|
baditu
eta.
|
|
|
Eztabaidarako foroak ere
|
baditu
. Baina publikoaren artean arrakasta izan duen zerbitzua azken orduko albisteena da.
|
|
|
Proxy a Internet eta sare pribatu baten arteko trafikoa zentralizatzen duen zerbitzari berezia da; zubiarena egiten duena, alegia. Honela, sarearen erabiltzaileek eskatutako orrialdeakproxy etan grabatuta gelditzen dira, beste norbaitek erabili nahi
|
baditu
askoz azkarrago sartu ahal izateko. Baina sistema honekin sare osoko bisitaldiak bat bakarra bailiran kontatzen dira.
|
|
|
Bai Expan sion ek baita Cinco Das ek ere erraz gainditzen dute Bartzelonako egunkari nagusien — La Vanguardia eta El Perio dico, alegia— edizio elektronikoen bisitari kopurua. Honi buruz, gogoratu behar dugu El Periodico k 230.724 ale banatzen
|
baditu
eta La Vanguardia k 212.202, Expansion ek 59.021" soilik" hedatzen dituela eta Cinco Das ek 28.581.
|
|
|
" Diari electronic independent" lelopean agertzen den webgune honek
|
baditu
informazio arrunta eskaintzen duten sail arruntak eta erabiltzaileen parte hartzea bultzatzen duten beste batzuk ere; besteak beste, chat direlakoak (berriketa guneak) eta eztabaidarako foroak. Zerbitzu hauez guztiez gain, Europa Press berri agentziak eskainitako azken orduko albisteen atala ere badu eta baita herrietako berriak jasotzeko gunea ere.
|
|
|
[banau malko behar zuten urak abuztuak itotzen
|
baditu
nork aseguratuko dit ez dudala sekula santan trapuzko lorez egindako sonbrerorik eramango lau kanpai asper eta bigun bat zer egingo dut
|
|
|
Galderak, alabaina, nor eta non horien nondik norakoak ere
|
baditu
. Horiek, dudarik ez, erantzuten zailak.
|
|
|
Susmoa dut ez ote den hori, besterik ezean, diru publikoaren bidea baino. Izan ere, diru pribatuak nekez helduko dio zeregin horri, bien bitartean etekinak eskuratuko ez
|
baditu
. Epe laburreko etekinak, alegia.
|
|
|
Paperezko dokumentuetan egitura hau argia da, paper berean agertzen da guztia. Dokumentu elektronikoak
|
baditu
berezitasunak paperezkoarekin konparatuz gero. Erabiltzaileak ezin du dokumentua zuzenean kontsultatu, interfaze elektroniko baten beharra dauka, hau da, makina baten beharra dauka dokumentua irakurri ahal izateko.
|
|
|
Lizentziatura ikasketak bost urte besterik ez
|
baditu
Estatu espainiarrean, begi bistakoa da gure lanean espeBiblinleka zializazio ezberdinek ekarri dituzten onurak. Horrela, zentroen kudeaketan, dokumentazio espezialduan, informazioaren teknologian, erakundeetako dokumentazioaren kudeaketan, ikerketan eta irakaskuntzan bereziki formatutako profesionalak gehitu ditugu gure lanean.
|
|
|
Nazio batek ez
|
baditu
bere egoeran ikusten zio handiak arrazoi politikoari jarraitzeko, zuhurtasun handiz jokatuko du, arrazoi zibila gidaritzat hartzen badu. Arrazoi hori ez doa inoren aurka, elkarren arteko lehiakeriak baztertu eta familien arteko gorrotoak saihesten baititu.
|
|
|
Familia baten egoera nolakoa izan eta seme alaben artean banaketa zati berdinetan egitea, ez ote litzateke, besterik gabe, desberdintasun izugarriaren iturburua? Gizartearen maila langintsuetan, zein seme alabek bilduko ote ditu bere ahaleginak gurasoenekin, nekearen ordez irabazpideak ikusi ez, eta okerragoa dena, bere industriaren emaitzak galtzeko tenorean sumatzen
|
baditu
–Zer gertatuko da artisau eta nekazariekin, behin bizitza norbaitzuei eman, eta horiek, lehenengoak bertan behera uzten badituzte, euren zahartzaroa dela eta?
|
|
|
Jakin mineko zaizkion gaietan ere, legegileak
|
baditu
batu ezineko makina bat ñabardura. Ñabardurok, bestalde, txit eztabaidatsu eta aldakor suertatzen dira, lege testuaren objektu izateko adina, behinik behin.
|
|
|
Oraina eta geroa, etorkizuna eta egungoa, horra hor, urri nahiz oparo, berezko eta betiko harremanak. Horiei adi egon behar du legegileak, berak ezarritako erakundeak lur gaineko euskarrietatik bakartuta ikusi nahi ez
|
baditu
. Berezko harreman horiek ahalbideratzen dute herri baten nortasuna eta eitea ez galtzea, herri hori azkendua edo hori baino makurragoa dena, beheratze maila espantagarrian amildua izan ez bada.
|
|
|
Zio laguntzailea zozketa antzeko zerbait da. Norbait ez bada gai arazo baten aurrean modu batean edota bestean jarduteko, eta aukera anitz
|
baditu
, zozketaz egin dezake ala, beste modu ez hain adierazkorrean, zain gera daiteke ezabapen metodoaren emaitzak izan arte. Baina denboraren premia badu, nahiago du ziur asko lehenengo aukera.
|
|
|
Fisikaren hizkuntza haurtzarotik ikas daiteke. Norbaitek aurresateak ematen
|
baditu
eta bere kabuz nahi baditu aztertu, bere sentimen sisteman ematen diren aldaketak hartu behar ditu kontuan, erlojuak eta erregelak erabili behar ditu; laburbilduz, ustez isolaturik dagoenak hizkuntza sentimenarteko eta ‘subjektuartekoa’ erabiltzen ditu jadanik.96
|
|
|
Fisikaren hizkuntza haurtzarotik ikas daiteke. Norbaitek aurresateak ematen baditu eta bere kabuz nahi
|
baditu
aztertu, bere sentimen sisteman ematen diren aldaketak hartu behar ditu kontuan, erlojuak eta erregelak erabili behar ditu; laburbilduz, ustez isolaturik dagoenak hizkuntza sentimenarteko eta ‘subjektuartekoa’ erabiltzen ditu jadanik.96
|
|
|
Hau edo hori probablea dela?! Eta, ondorioak berak atera ahal baldin
|
baditu
, nola hunkitu ahal izango dute bera ondorioek. Bera hunkitzen duena berak egin ez duena izango da!
|
|
|
Maria Cristina hoteleko matraketan eta ibilia izango zen. Hotel horrek oraindik
|
baditu
orduko zaurien arrastoak. Guk, hala ere, ez genuen aitaren aztarnarik, eta gerra amaitu eta gerora arte ez genuen ikusiko.
|
|
|
Konpromiso berezi bat ez badu behintzat. Egun berezietarako
|
baditu
gorbatak.
|
|
2001
|
|
|
Baina bidea ezin daiteke bakarra izan. Orainartekoak bere mugak adierazi
|
baditu
, beste batzuk bilatu dira.
|
|
|
Dorreak Olazagutian egiten dituzte eta palak Altsasun. Aragoin ere
|
baditu
planta batzuk, Tausten (muntaketa) eta Cadreten (dorreak egin eta muntatzeko). Miranda de Ebron ere egiten ditu dorreak, Albaceten palak, eta Galiziako Somoza eta Santiago de Compostelan palak eta muntaketak.
|
|
|
Bai, beste iturririk ez duzulako. Orain ETBk
|
baditu
bere korrespontsalak Brusselan, Paris, New York, Venezuelan... eta orain nola Canal Vasco edo Ameriketarako kate hori hedatu duen, hango jendeak ere deitzen du zerbait gertatzen denean. Baina bestela, agentziakoarekin moldatu behar.
|
|
|
Lur denak zentsatuta daude eta agiriaren arabera produzitu daitekeena pasatzen duen kantitate guztia deskalifikatu egingo dute, ez du Errioxako ardotarako balioko. Alegia, 6.500 kilo eman ditzakeenak 12.000 kilo ekoizten
|
baditu
, 5.500 kilok ez dute Errioxako izendapenik jasoko. Ardo hori etxe ondotik pasatzen diren turistei saldu diete.
|
|
|
Ados nago Julenekin gizartea aldatzeko edo iraultzarako gogo hori berpiztu daitekeela, baldin eta ezkerrak gauza asko aldatzen
|
baditu
eta aldaketen aurrean irudimentsua izateko gai bada. Aldaketa horretarako subjektuak zeharo aldatu dira.
|
|
|
DESESPERAZIOAREN ur beltzetan ito ez nadin, gasteizko hiru proposamen interesgarri aipatuko ditut, espero dut irakurleak ikertuko dituela baldin eta oraindik ezagutzen ez
|
baditu
: Tmeo aldizkari beteranoa; Zuloa Espazioa, arte alternatiboko areto berria; eta akitzen ez den AMBA elkartea
|
|
|
94an bakarkako bideari ekin eta bosgarren diskoa ekainean grabatuko du. Hainbat liburu ere
|
baditu
argitaratuak. Musika, literatura eta etxeko lanak ditu lanbide.
|
|
|
John Donneren esaldiak dioenez, erlijio guztiak dira errainu beraren islada. Protagonistak berak umetan
|
baditu
bere zalantzak. Bere osaba bat (Joanikot) protestantea da, eta giro katolikoan bizi izan arren halako haustura bizi du.
|
|
|
Zuberoak ondasunak
|
baditu
. Laborantza beti izan da jarduera sendoenetatik bat.
|
|
|
Seaska giro horretan bizi da aspalditik, batzuen erasoen eta gehienen ezjakintasunaren artean, urte askotako lan handiak giza sektore askorengan fruiturik azaleratzen ez duela ikusiz, eta lehenago ere irudi arazotsu horri aurre egiteko ahaleginak burutu
|
baditu
ere, aurten informazio eta harreman publiko kanpaina zabalari ekin diote Iparralde osoan. Mixel Etxeberri Seaskako lehendakariak kontatu digun bezala," aspalditik jasaten ari gara horrelako erasoak, eta horregatik kanpaina bati ekiteko garaia eta beharra zirela uste genuen".
|
|
|
Gainera oso ezberdina da basamortua lehen aldiz neguan edo udan ikusi, egunez edo gauez... Bertan bizi izaten bazara
|
baditu
momentu nazkagarriak (hilekoa etorritakoan Valium bat hartu eta pare bat egun ohean egotea onena); orain, baditu isiltasuna, argitasuna, egunsentiak, ilunabarrak... Gauetan zerura begiratuta badirudi izar den denak hor daudela, eta han etzanda te bat hartzea lagunarteko hizketan, paradisua da.
|
|
|
Gainera oso ezberdina da basamortua lehen aldiz neguan edo udan ikusi, egunez edo gauez... Bertan bizi izaten bazara baditu momentu nazkagarriak (hilekoa etorritakoan Valium bat hartu eta pare bat egun ohean egotea onena); orain,
|
baditu
isiltasuna, argitasuna, egunsentiak, ilunabarrak... Gauetan zerura begiratuta badirudi izar den denak hor daudela, eta han etzanda te bat hartzea lagunarteko hizketan, paradisua da.
|
|
|
Laguntzera joan nintzen, eta han beste bat gehiago nintzen. Egia da abegi onekoak direla, eta gainera horrelako egoera zail batean inor laguntzera joaten baldin bada, eta eurak bizitzen ari diren momentu txarrak bizitzen
|
baditu
eurek bezalaxe, hori dena apreziatzen badakitela.
|
|
|
Milioi erdi jainko irudi. Eta izenak ere, mordoxka bat
|
baditu
; sorreran Avimukta zena, Benares izan zen ondoren eta hortik dator Varanasi egungo izena. Kashi ere esaten zaio, Argiaren hiria.
|
|
|
Estatuaren politika errepresiboak mintzen duen arazo honetan, eduki sinbolikoa astuna da, anitz dira hunkituak eta jende askok ez du biktima abertzaleen ordezkariengandik baztertu nahi. Baina monopolioa ez da akatsik gabekoa, eta praktika totalitarioak
|
baditu
; jarrera ofizialen ondoan ez da aukera kritiko posiblerik eta, esanahi afektiboa hain astuna izanik, aurka direnek isiltasuna hautatzen dute. Horrela, irtenbide indibidualak edo «teknikoak» arbuiatzen dira, eta eutsi da, nahiz eta gaizki pasatu.
|
|
|
Jada liburua entregatu eta gero ere, segitu dut neure apunteekin, etengabeko liburu bat delako, eta zerbaitetarako balio badu, honetarako izan daiteke: zain batzuk
|
baditu
, oso zain garbiak, eta horietatik tiraka bakoitzak bere esperientziak eransteko.
|
|
|
Washingtoneko metroak egin dion eskaria bakarrik 65.000 milioi pezetakoa da. CAFek Amerikako beste inguru batzuetan ere
|
baditu
mantentze lanetarako lantegiak, hala nola Rio de Janeiron, Sao Paulon eta Buenos Airesen.
|
|
|
Hitzen atzekaldean gordetzeke adibidea: Mikel Goñik Iban Otaegiren aurka neurtu behar
|
baditu
indarrak lau kuadro eta erdiko neurriaren barruan, Oronozkoak pilota fierroak, Fernando Arretxek esango lukeen bezala, edo gizon pilotak, edozein matxistatxok aipatuko lukeen modura, ditu. Hainbesteko kolperik ez duena bigarren mailako enpresan dago eta beraz ez da komeni aurrera egin dezan:
|
|
|
Beste gauza askoren artean teknika honen bidez nobelaren eta errealitatearen arteko harremanaz egiten digu galde autoreak. Egileak badaki bere nobelan pertsonaia" errealak" aipatzen
|
baditu
nolabaiteko muga batez, ezintasun batez idazten duela: pertsonaia ezagun hauetaz" gezur" handiak esaten baditu irakurlea segituan ohartuko da, eta idazleak hasiera batean pertsonaia horri egotzi nahi zizkion tasun eta gertaerez ahaztu egingo da.
|
|
|
Egileak badaki bere nobelan pertsonaia" errealak" aipatzen baditu nolabaiteko muga batez, ezintasun batez idazten duela: pertsonaia ezagun hauetaz" gezur" handiak esaten
|
baditu
irakurlea segituan ohartuko da, eta idazleak hasiera batean pertsonaia horri egotzi nahi zizkion tasun eta gertaerez ahaztu egingo da. Irakurleak ardura gehiago edukiko du egiazkotasun frogetan, bilakaera literarioaren egokitasunean baino.
|
|
|
Ihesak irauten duen hiru minutuak testuratzeko, narratzaileak nobelaren lehenengo bost kapituluak erabiltzen
|
baditu
, protagonistaren heriotzaren ostean pasatzen diren 53 minutuak testuratzeko, nobelaren seigarren kapitulua bakarrik darabil kontalariak. Denbora kronologikoari denbora psikologikoa kontrajarriz (M. Proust-en lanen ostean" denbora proustiarra" deitua), errepikapen eta oroitzapenekin eteten den denbora azaleratzen zaigu nobelan.
|
|
|
Ispiluak
|
baditu
, gorago ere berbera esaten genuen, literaturan adibide garbiak. Lehena, Lewis Carrollen Alice ren adibidea da.
|
|
|
Baina surrealistek erabilitako inspirazioaren elkarketa askatu eta kontrolik gabea, ez da Sarrionandiarengan agertzen. Surrealismoa" novísimo" en eskuetatik igaroa da, eta irudimenaren askatasunak, irudi zoragarri zein berrien aurkikuntzak errazten
|
baditu
ere, poema buruaren egokierara taiutua dago.
|
|
|
Ez da erraza erantzuna. Eta nor nor den jakiteko ere bidaiak
|
baditu
kiribilduak, bere erantzunak, bere lainoak, bere estalkiak.
|
|
|
Zentroaz galdetzea, Atxagak batasunaz egin duen galdera berbera egitea da; zentroa den ala ez den ez jakitea modernotasuna (eta are gehiago, sinesmena) zalantzan jartzea litzateke. Eta bigarren edizioan ziurrago agertzen badu ere idazleak bere burua, eta aipamenok kentzen
|
baditu
ere, lehen edizioan behin eta berriroko aipamenak egiten ditu zalantzaz; ez da bakarra bitakora kaieran agerturikoa. Liburua zabaltzen duen poeman berriro lotzen du poetak bere burua noraezean doan txoriarekin:
|
|
|
Era biko oihartzunak ikusi ditu Aitzpea Azkorbebeitiak. Hiztegi aldetik, batetik,
|
baditu
arlo semantiko zenbait Atxagarekin batera: hauskortasuna, txakur deslaiak, eskifaia eroak, ahate basatiak.
|
|
|
Orain aurkako eszenatokiari begiratu behar diogu. Bidaiak higidura dakar berarekin, hormak gelditasuna; bidaiak aire berria, hormak berdintasuna; bidaiatzea kulturarekin lotzen da, geldirik egoteak
|
baditu
bere abantailak eta abaguneak, geldiak barrenera begiratzen du, barne begiradarako toki aparta da hormaren sendotasuna; kartzela eta autobiografia bildu egiten dira besarkada bertsoan, barne begirada eta idazlearen bakartasun sortzailea biltzen diren bezala... zoritxarrez!
|
|
|
Lan honek Joseba Sarrionandiaren poetikaren azterketa du helburutzat, beti ere Hnuy illa nyha majah yahoo liburua azaldu nahiez edo horren irakurketa proposatu nahiez. Liburuak
|
baditu
arazoak edizioan, neurri baten aurrez agerturiko poemen bilduma ere badelako, eta aipamen hauekin hasi nahi nuke ezertan baino lehenago.
|