|
2001
|
|
|
Beldurrik gabe eta erdi egiak, erdi gezurrak bazter batean utzita mintzatzen hasi behar
|
dugu
euskarari buruz ere. Euskararen etorkizunaz ditugun itxaropenak argi eta garbi azaldu behar dizkiogu elkarri.
|
|
2002
|
|
|
Gizartean gerta ote zitekeen mirari baten antzeko zerbaiten pare. Euskara nahi genuen gureganatu, denonganatu hobeki esan, guk bai baikenuen dagoeneko gureganatua, eta ehiztariak xoria saretan atzematen duen gisa, uste
|
genuen
euskarak ere halako batean erdara bere sareetan harrapatuko zuela behin hegoak mozturik. Indartsu sentitzen genuen gure burua, gogoz betea, adoretsu eta kementsu, eta gai ginen beroaldi batean horretan sinesten ez zuena ezpatarat deitzeko ere harresi baten gibeleko aldean ezkututako lorategian.
|
|
|
Ez da gauza ona, euskararen etorkizunerako ez da gauza ona, esan nahi dut, nahiz batzuen orainerako ezin aproposagoa izan. Euskarak normalizazio bidetik sartu behar baldin badu noizbait, eta sartuko ahal da egunen batean!, gizartean normalean erabiltzen ditugun prozedura berberak erabili behar
|
ditugu
euskararekin ere. Bizitzan aurkituko duzu maizki prozedurak ilunak izaten direla, orekarik gabekoak, eta horrek sulfuratuko zaitu, eta norabaiteratu.
|
|
2007
|
|
|
a) Gaztelaniazko promover, fomentar, estimular, impulsar eta favorecer kontzeptuek euren parekoak behar
|
dituzte
euskaraz ere. Horregatik, euskaraz modu honetara eman dira horiek:
|
|
|
a) Gaztelaniazko discapacidad, minusvalía, incapacidad, invalidez, ineptitud eta disminución kontzeptuek euren parekoak behar
|
dituzte
euskaraz ere. Horregatik, euskaraz modu honetara eman dira horiek:
|
|
2008
|
|
|
Euskaltzaletasuna handia zuen, eta euskararekin zerikusia izan zezakeen guziaren maitale zen. Euskal dantza eta euskara bi gauza desberdin dira, jakina, baina maiz egon dira aski lotuak, dantza maite
|
zuenak
euskara ere maite baitzuen. Mariano zen horietako bat.
|
|
|
Euskaraz agertzean, ordea, itzultzaileak, abertzalea nonbait, gaztelau deitura horien espainol kutsu nabariegia ikusita, jatorrizko frantses iturrietara abiatzea nahiago izan zuen, gure Iparraldeak, hizkuntzari dagokionean, Frantziapean are kolonialismo zama pisutsuagoa pairatzen duela ahantzirik. Hortaz, Dupond> eta Dupont>
|
ditugu
euskaraz ere.
|
|
2009
|
|
|
Aipatutako arlo horietan duen indarrak erakusten baitu zenbateraino atxiki zaizkion gizabanakoak hizkuntzari. Esandakoak bete betean balio
|
du
euskararentzako ere.
|
|
|
Nolanahi ere, hizkuntza jarreren eremutik diskurtsoenera itzulita, esan dezagun batzuk eta besteak euskarara hurbiltzeko balio duten argumentu guztiek beren tokia izan behar dutela, modu baztertzailean planteatzen ez diren neurrian behintzat. Euskal gizarteak joera politiko eta identitate guztietakoen etxe propioa izan behar duen antzera izan behar
|
du
euskarak ere gu guztion tresna. Horregatik izan behar dute tokia nornahirengan euskararekiko atxikimendua pizteko edo sendotzeko balio duten argumentu guztiek, euskara egiazki bere egiteko ez baitio inork bere pentsamoldeari uko egin behar.
|
|
|
Ziur gaude hori guztia horrela dela. Ziur ote gaude, ordea, herri langileek gaur egun duela hogei urte baino ilusio handiagoa eta motibazio beroagoa
|
dituztela
euskaraz ere lan egiteko. Ziur ote gaude gaur egun duela hogei urte baino suharrago atxikitzen zaizkiola euskarari herri langileak eta arduradun politikoak?
|
|
|
Katalunia, Valentzia eta Balearretako herritar gehienek ez ote dute katalana ere euren arteko hizkuntza komuna? Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko herritar askok ez ote
|
dute
euskara ere euren arteko hizkuntza komuna. Kataluniako, Valentziako eta Balearretako herritar gehienak eta frantses katalanak ez ote dira beren artean katalanez komunikatzen?
|
|
|
Latin hiztunek ere bazuten arte beretik dezente, batez ere aditzen aurre atzetan erantsiko zizkioten aurrizki nahiz atzizkiekiko. Eta kontzisio bilduzale eta trinkozaletik ere
|
badugu
euskaran ere: erreparatu, bestela, hainbat atsotitz eta esaera zaharri.
|
|
2010
|
|
|
Adibidez, atzerritarrendako eskaintza ere badute: " Hasi ginen gaztelera ematen, eta denborarekin ikusi dugu behin hori ikasita askok gura
|
dutela
euskara ere ikasi. Hori ematen hasi eta egundoko arrakasta du…", diote.
|
|
2011
|
|
|
Baina, gauza bera ez direnez, ez ote litzaiguke guri ere bereizkuntza egitea komeni? Ez ote
|
genituzke
euskaraz ere bereizi behar, nahiz eta ingelesez zein alemanieraz berba bakarra dagoen kontzeptu biak izendatzeko??. Jon Sudupe Martija, Hizkuntza ados jartzeko da, Bilboko Udala, 2009, 12 or.
|
|
|
Bilboko Unibertsitateko errektorearen babesa. Une hartan Martin Mateo zen errektore, eta berak argi
|
zuen
euskarak ere etorkizuna eduki behar zuela, euskara eskolak unibertsitatean ere antolatu behar zirela. Izan ere, euskarairakasleak, berarekin noiznahi bildu zitezkeen bere bulegoan, eta zuzenean berarekin tratatzen ziren euskara klaseen gaineko kontuak299.
|
|
2013
|
|
|
Frantziako lizeorik oneneko ikasle izan zen Oihenart, eta bere inguru kultuan ikusitako poesia jasoa nahi
|
du
euskaraz ere, bere aurrekoen euskal poesia moldearekin eten. Apaiz bati bidalitako gutun zati batean, L. Art Poetique izenekoan, daude bere ideia berritzaileak.
|
|
2015
|
|
|
Julio Caro Baroja aipatu dudala, berak esana
|
du
euskaraz ere, hitzik zaharrenak kenduta, dela, itsaso, edo, ur?, itsasoarekin lotutako hitz tekniko guztiak antzekoak direla gainontzeko hizkuntzetan.
|
|
2016
|
|
|
Hor badira" tipula errellenatuac" edo" patatazco cocretac" edo" almendrazco gazta" edo" arrautz errealac".
|
Baditu
euskararen gainean ere erakaspenak: erraspill pepitoria omen da, postrea mai azquen, eta ezetz igarri zer den arrozezco mamia?
|
|
2017
|
|
|
Baina bazekien beste hizkuntza batzuetan horren antzeko soluziobideak erabiltzen zirela, hizkuntzaren eguneroko erabileretatik apartekoak haiek ere, konplexutasun maila batetik gorako testuetan, esaldi batzuetan sortutako premiei hobeto erantzuteko. Horregatik, espero
|
zuen
euskaraz ere bide arrakastatsua izango zuela etorkizunean zeinismoak, normaltasun osoz txertatuko zela erabilera batzuetan, eta horrek zalutasuna emango ziola hurrengo urte eta hamarkadetan euskal prosari.Gaur egun, 45 urte geroago, orduan bezala, Sarasolak uste du euskarak zeinismoaren beharra daukala, ez ahozko eguneroko erabilerarako, baina bai konplexutasun maila batetik gorako testuetarako.... Egungo Testuen Corpus ean arakatzea aski da, ordea, Sarasolak berak liburuan esaten duenez, egiaztatzeko zeinismoaren erabilera ez dagoela oso zabaldua.
|
|
|
300. Baldin eta herri menperatu baten baldintzetan ez badago bat konponketa orokor baten atzetik, eta zatia soilik ikusten badu, zati hori euskara izanik ere, jakin behar
|
du
euskaraz ere menperatzen dela herria. Azken batean, inperio ideologia euskaraz ere egin liteke.
|
|
|
(1) ekoek agerian uzten dute izen sintagmatik gorako islapen funtzional bat, behar?
|
dugula
euskaraz ere, ezinbesteko gizona (k) edota hainbat gizon horiek azaltzeko.
|
|
|
lana, zer bada bestela. Gailegoa eta portugesa dakazkio bati gogora, baina trabaillu, trabaillatu, trabaillari... hitzak dotore aski beregandu
|
zituen
euskarak ere latinetik, batez ere ekialdeko euskalkietatik honuntz. Honatx Axular aipatuaren pasarte xoragarri batzuk garbizaleen tentagarri:
|
|
2018
|
|
|
Gobernuburuak erran baitu manifestaldietan ere ez dela bololorik ezarri behar, erran nahi zuen manifestaldiak haizu direla bainan izari bat atxikitzekotan, bazterrak sobera nahasi gabe. Orai denek badakigu beraz zer den bololo eta hitz hori frantsesak beretu duen bezala ez ote
|
du
euskarak ere beretzen ahal?
|
|
2019
|
|
|
Auzotarrek kultur aniztasunari zabaltzen dute, prest dago hori jasotzeko, eta ikuspegi anitzen elkartrukean sinesten du, baina
|
badu
euskarak ere presentzia handia bere identitatean, halako emozio indartsua sortzen duena:
|
|
2020
|
|
|
Erdal hedabideek teknologia oso eskura
|
dute
euskaraz ere publikatzen hasteko.
|
|
|
Euskarazko hedabideek eskura dute itzulpen automatikoa haien edukiak ingelesez, katalanez edo galegoz zabaltzeko. Era berean, erdal hedabideek teknologia oso eskura
|
dute
euskaraz ere publikatzen hasteko eta euskarazko ekosisteman eragin dezakete, euskarazko edukiak handitu, baina lehia areagotuz.
|
|
|
Baina asko aldatu dira hizkuntzak deskribatzeko gramatikariek eskura izan dituzten moldeak eta kategoriak. Begiratu azkar bat emango diegu XVII. mendetik honako gramatikei ohartzeko garaian garaiko gramatiken ezaugarriak
|
dituztela
euskarazkoek ere.
|
|
2021
|
|
|
Ergatiboa: Mintzaira guztiek bezala,
|
baditu
euskarak ere zenbait itzal (Hiriart Urruti). Datiboa:
|
|
2022
|
|
|
Mailegu izen honen beharra
|
du
euskarak ere bolkan fenomenoarentzat. Baina again, honekin lehian, jalgitze edo jalgidura izenak ere bideragarri lirateke.
|
|
2023
|
|
|
Hau da, gure gaurko gizarteko beste hizkuntzekin eta kulturekin batera eraiki behar dugun komunitateak eta elkarbizitzak euskara ardatz izatea nahi badugu, beharrezkoa
|
dugu
euskara ere ardatz izango duten hizkuntza estrategiak birpentsatzea. Hain justu, euskaratik inklusiboak izango diren gizarteratze prozesuak ziurtatuz, elkarrekiko mendekotasuna garatuz eta kulturartekotasunetik elkar elikatuz.
|