|
2003
|
|
|
Txikienak izan dira autobusak proposatutako sentsibilizazio jardueren protagonista nagusiak, dio Laura Abajo jaunak, Espainiatik igarotzean esperientzia horren arduradunak. “Simulazio tailerren bidez, haurrek eta gazteek ezgaitasunen bat
|
duten
hiru milioi eta erdi espainiarren bizitza zein zaila den jakin ahal izan dute”, adierazi du Bajak. Espainiako arduradunak adierazi duenez, minusbaliatuek sentitzen dutena esperimentatzeko modurik onena da gurpil aulki batean eserita edo begien gainean salduta ezgaitasun fisikoa duten pertsonak direla simulatzea.
|
|
2008
|
|
|
Elkarrengandik bananduz gero, aldiz? Lidiaren diruak (bankuan
|
dituen
hiru milioi euroak) eta hiru etxeek (Uriondokoa, Mendikoborda eta Luzarokoa), denak bere izenean daudenez, bereak izaten jarraituko lukete, Gariren kaltetan. Gariren egoera etorri zaio gogora:
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Espainian, gaixotasun arraroak
|
dituzten
hiru milioi pertsona inguru daude (25 milioi inguru EBn). Horien artean daude, besteak beste, Marfanen sindromeak eragindako 12.000 gaixoak, fibrosi kistikoko 5.000 gaixo inguru, Wilsonen 200 gaixo kasuak, Apert en sindromearen 80 kasuak eta Joubert en sindromea duten sei gaixoak.
|
|
|
‘A. garhi’ (Tim White antropologo amerikarrak eta Berhane Asfaw paleontologo etioope etiopiarrak zuzendutako 40 zientzialarik aurkitu zuten 1996an Etiopian.
|
Duela
hiru milioi urte hasi zen istorio hori, txinpantze bipedo eta begetariano moduko batekin. Duela bi milioi urte, gizaki bat (“homo” generokoa), haragijalea eta entzefalo masa nabarmena zituen.
|
|
|
Geroztik, neurri handian, nazioartearen laguntzaren menpe bizi dira korearrak. Datu ofizialak sekretuak diren arren, adituek uste
|
dute
hiru milioi lagun inguru hil direla 1990eko geseteaz geroztik. Horretaz gain, kontuan hartzekoa daherritarren erdiak egunean bi otordu egiten dituztela.
|
|
2009
|
|
|
Aurrekari garrantzitsua Ana María Vázquezek, CNSEko Kultura eta Arte Batzordearen koordinatzaileak, esan zuenez, “aurrekari oso garrantzitsua ari da sortzen gure herrialdeko kultura bizitzan; izan ere, gorren eskubidea aitortzen hasi da Goyak bezalako gertaera herrikoietan parte hartzeko eta gozatzeko, gainerako herritarrek bezala”. Ekitaldiaren irisgarritasunari laguntzeaz gain, helburua da zinemaren sektorea kontzientziatzea zentzumen ezgaitasunen bat
|
duten
hiru milioi biztanlek baino gehiagok erabil ditzaketen ikus entzunezko produktuak egiteko beharraz. Arteen eta Zientzia Zinematografikoen Akademiaren eta CESyAren arteko akordioa lankidetza baten hasiera da, eta haren helburua da mezu bat helaraztea:
|
|
|
Espezie inbaditzaileak ere funtsezkoak izan daitezke klima aldaketan. Joan den urtean Science aldizkarian argitaratutako azterlan batean, Kaliforniako Zientzien Akademiako Peter Roopnarine eta Kaliforniako Unibertsitateko Geerat Vermeij ikertzaileek
|
duela
hiru milioi eta erdi urte Artikoan hainbat molusku espezie inbaditzearen kasua deskribatu zuten. Garai hartan, klima aldaketak baldintza hobeak ekarri zituen han, eta moluskuen inbasioa ekarri zuten.
|
|
2012
|
|
|
Kanpaina horretan, 100 ekintza baino gehiago sartzen dira gaixotasun arraroak “gizarte eta osasun lehentasun gisa” kokatzeko, eta, batez beste, gaixotasun horiei buruzko informaziorik eta ezjakintasunik ez izateak bereizkeria eragiten du. Gaixotasun horiek
|
dituzten
hiru milioi espainiarren bizitza hobetzeko premiazko neurriak aldarrikatu nahi ditu kanpainak. Horregatik, gizarte zibila patologia horiei ekitearen garrantziaz kontzientziatzeaz gain, EGEFek administrazio publikoak nazionalak eta autonomikoak sentsibilizatu nahi ditu, familien eguneroko bizitza hobetzeko neurri zehatzak bultza ditzaten.
|
|
2014
|
|
|
Eusko Legebiltzarrak ere plan hori laguntzeko eskatu dio, alderdi politikoek proiektua garatu dutenen ahotik 260 lanpostu sortuko direla entzun ondoren (beste 80 inguru zeharka). Taldeak ez
|
baditu
hiru milioi jartzen, bideragarritasun planak behar dituen beste hamazazpi milioi inguru lortzeko bidea itxiko da. Erakunde publikoek Arrasateren parte hartzea jarri baitute baldintza gisa.
|
|
2017
|
|
|
Haur diseinuzkoak egitearen arriskuez mintzo, gainera, ez dago oso urrutira joan beharrik munstroak topatzeko. Ematen du munstrokeriarako grina
|
duela
hiru milioi urtetik daukagula DNAn txertatuta, zutik jarri ginenetik. Are, paleoantropologoek nahi dutena esango dute, baina nik uste dut zutik jarri ginela hain zuzen ere hurkoari zartada handiagoa eman ahal izateko.
|
|
|
Hala ere, Osasunerako Mundu Erakundearen (OME) arabera, 7.000 gaixotasun arraro daude, eta horietatik %7ri eragiten diete gaitasun fisikoetan, adimen trebetasunetan eta zentzumen eta portaera kualitateetan. Espainian, gutxi gorabehera gaixotasun larriak
|
dituzten
hiru milioi pertsona daude, 30 milioi europar, 25 milioi estatubatuar eta 42 milioi Iberoamerikan. 7.000 gaixotasun arraro inguru daude, munduko populazioaren %7ri eragiten diotenak Gaixotasun arraro gehienak kronikoak, endekapenezkoak eta sendabiderik gabeak dira.
|
|
2019
|
|
|
23 bat genituen egunero. 2015etik jaitsi egin dira eta egun hamar bat
|
ditugu
hiru milioi eta erdi biztanleko hiri batean. Kaltetuentzat dramatikoa da, baina ez da arazo nagusi gisa ikusten.
|
|
2022
|
|
|
Garai hartan, orain baino bi eta lau gradu artean altuagoak ziren tenperaturak —oraingo joerari jarraituta, hazkunde hori espero liteke mende honen bukaerarako—, eta itsasoaren batez besteko maila gaur egungoa baino hamar eta 25 metro artean altuagoa zen. Sedimentuak aztertu dituzte, eta ikusi dute Antartikako izotz geruza pitzatu egin zela garai hartan; uste dute horrek ere eragin zuela itsasoaren maila igotzea
|
duela
hiru milioi urte.
|
|
|
Atmosferan dagoen karbono dioxido kontzentrazioa aspaldiko handiena da gaur egun; gaurkoaren antzeko mailara
|
duela
hiru milioi urte iritsi zen planeta azkenekoz. Garai hartan, orain baino bi eta lau gradu artean altuagoak ziren tenperaturak —oraingo joerari jarraituta, hazkunde hori espero liteke mende honen bukaerarako—, eta itsasoaren batez besteko maila gaur egungoa baino hamar eta 25 metro artean altuagoa zen.
|