|
2000
|
|
|
Esanak esan, zertarako balio
|
du
hizkuntzak jakiteak. Mundua ulertzeko modu ezberdina damaigutelako, akaso?
|
|
2004
|
|
|
Horretara, hiztunaren izaera eta testuinguru soziolinguistikoa erauzirik, hizkuntza pertsonen arteko mintzabide eta tresna mekaniko huts dela uste izanik, izozmendiaren eragin pisua axaleko jarrera eta nahimen psikologikoen lanbropean estaltzen da. Hiztunaren jarrera psikologikoa aztertzen ibiltzen gara zozoak bezala, jarrera horrek erabakiko
|
balu bezala
hizkuntza jakin baten ordez bestea erabiltzea. Identitate kontzientziaren eragina neurtzen ikerketa lan sakonak egiten ditugu, euskararen erabilera identitate balioen araberako zer edo zer delakoan.
|
|
2007
|
|
|
Arteak ez
|
du
hizkuntza jakinik, artea berezko hizkuntza litzateke. Topiko honenazpian estaltzen dira euskarak arte plastikoen munduan dituen gabeziak.
|
|
2010
|
|
|
Egitasmoaren arduradunek haurraren identitatean arakatzea beharrezkoa dela ikusten dute: haurra zein ingurunetan bizi den ezagutzea, nola bizi
|
dituen
hizkuntzak jakitea, zergatik aukeratzen duen bata edo bestea... Haurraren identitatera iristeko ahalegina egin behar delakoan daude.
|
|
|
Umeek erregistroen erabilera kontziente eta esplizitu hori egitea, gure aburuz, hizkuntzaren bizitasunaren adierazle bat da. Umeak hizkuntza jakin batez oso ongi jabetu behar
|
du
hizkuntza jakin horren aukerak baliatzeko. aurpegiaren espresioaren aldaketa barne. Marka gramatikal baten erabilera kontziente batez —" maltzurkeria" eta guzti— ari gara, 3 urteko haur baten kasuan.
|
|
|
Umeek erregistroen erabilera kontziente eta esplizitu hori egitea, gure aburuz, hizkuntzaren bizitasunaren adierazle bat da. Umeak hizkuntza jakin batez oso ongi jabetu behar
|
du
hizkuntza jakin horren aukerak baliatzeko; hizkuntzaz maila horretan jabetu ahal izateko esposizioak handia izan behar du, eta hizkuntza intentsitate handiz jaso behar du, etengabe, eta iturri askotatik. Hizkuntzan zenbat eta trebeago eta osatuago, orduan eta errazago jostatuko da harekin pertsona, logikoa den moduan.
|
|
2012
|
|
|
Beste hainbat autorek (Laurin 1989, Blanche Benveniste 1990, Baque Millet,) berriz, enuntziatu parentetikoek aztergai
|
duten
hizkuntza jakinean zein toki hartzen duten aztertu eta sailkatu dituzte. Sailkapenak, oro har, autoreen, hizkuntza jakinaren, aztergai izan duten corpusaren nahiz egitura mota hau ezaugarritzeko erabili dituzten mugatze irizpideen araberakoak izango dira.
|
|
2015
|
|
|
Matematikaren kanpoko adibide batek lagun diezaguke gertaera hori hobeto ulertzen. Hizkuntza gaitasunez ari garela, Europako hizkuntzen erreferentziazko markoa hartzen da kontuan41 Haren arabera, DBH amaitutakoan, ikasle batek B1 maila lortu beharra
|
du
hizkuntza jakin batean. Ikasle horrek B2 edo goragoko maila erakutsiz gero, zein kalifikazio dagokio?
|
|
|
Ikusia dugu bada polaritatea ez dela hain erraz azaltzen bere osotasun horretan(, ezezkoetan baizik ez?,, baiezkoetan baizik ez?). Lehenengo eta behin, polaritatea duen osagai bakoitzak,
|
baditu
hizkuntza jakin batean bere ezaugarri lexiko propioak, besteak beste hizkuntza horren bilakaerari eta osagaiaren jatorri etimologikoari lotuta. Adibidez, inongo (txoririk) ere eta inolako (txoririk) ere bat datoz ezezko perpausetan azaltze horretan, hau da, esan daiteke bai polaritate negatiboko osagai direla eta bai antzerako esangura dutela.
|
|
2017
|
|
|
Hain zuzen, hau da transmisio naturalaren etena dakarrena. Berezko mintzaira aski baloratzen ez dutenek ahal duten guztia egingo dute (edo utziko dute egiten) beren seme alabek prestigioa eta balioa
|
dituen
hizkuntza jakin dezaten"... bizitzan aurreratzeko", zeren" Erdara ja beste kategoria sozial bat zen. Mediku, eskribau, botikario, maisu, apaiz eta lanik egiten ez zutenena" (Gandiaga).
|
|
2019
|
|
|
Sailkapen horren arabera munduko hizkuntzen artean soilik %17 desagertuta daude, eta %20a arriskuan (6b kategoria); beraz, geratzen den %63a osatzen duten hizkuntzak egoera onean daude, ziur asko goAndras Kornai – Hizkuntzen Heriotza digitala rabeherekin (zenbaki hauek Simons gF, Lewis mp, 2013, erreferentziatik hartuak dira). datu horiek ohiko adieran zuzenak izan badaiteke ere (tradiziozko bizindar linguistikoa), gure ikerketaren aurkikuntza nagusiak ezeztatzen ditu, hizkuntzen gehiengo zabalak (%95etik gora) igoera digitala lortzeko ahalmena galdua baitu. azken hiztuna hil ondoren ere datu digital (izatu) ek irauten dutenez gero, ezin dugu lotu, besterik gabe, datu digitalen gabezia eta igoera digitalarekiko ezintasuna. horregatik bereiziko dugu alde batetik ondare digital egoera (digital heritage), (L1) ikerketarako eta dokumentaziorako material digitala egon arren, bertako hiztunek komunikazio digitalerako erabiltzen ez duten kasuetarako; eta moteltasun digital egoera (digital still), inolako agerpen digitalik ez dagoen kasuetarako, ezta atzerriko (L2) erabiltzaileek sortua ere. garrantzitsua da, zalantzarik gabe, hizkuntzak egoera moteletik ondare egoerara igarotzea, eta, zentzu horretan, ekimen anitz ari dira burutzen hizkuntza horiei dagozkien datuak eta metadatuak online jartzeko, eta baliabide lexikalak eta oinarrizko testuak atzigarri jartzeko web bidez (ikus Materialak atala). emaitzen atalean ikusiko dugu nola ekimen horiek goraipatzekoak izanda ere, ekarpen txikia egiten dioten galzorian dauden hizkuntzen indartze digitalari. Bere hezurdura gordetzeak edota museotan bere fosilak gordetzeak dodoaren desagerpena moteltzen ez duen moduan, tribuetako adinekoen herri poesiaren errezitazioko ahots fitxategiak online jartzeak ez
|
du
hizkuntza jakin horren igoera digitala suspertuko; motel zein ondare egoerako hizkuntzak digitalki hilda daudela esan daiteke, ez baitute hizkuntza komunitatearen komunikazio beharretarako balio.
|
|
2020
|
|
|
Hori egiten da ahots sintetiko pertsonalizatuetan. Batez besteko ahotsak jada
|
baditu
hizkuntza jakin bateko ahotsaren ezaugarri orokorrak, eta aldaketa batzuk baino ez dizkiote egiten pertsona bakoitzari egokitzeko.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza gutxituetako Wikipedia batzuek indar osoa corpusa sortzen jartzen dute, eta adimen artifizialak Wikipedia ere beharrezkoa
|
du
hizkuntza jakin batean funtzionatuko badu. Beste Wikipedia batzuk, gainera, bisitekin kezkatu gara.
|