2000
|
|
Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz? Zergatik desbideratu zen trena hainbat aldiz eguneroko ibilbidetik,
|
lanen
eta greben eta matxuren aitzakian, azken hogei urtean halakorik sekula egin ez bazuen. Non geunden orain?
|
|
Menderatuta neuzkan; ez zitzaidan, ordea, oraindik garaipenik ospatzea komeni. Banekien
|
lan
luze nekosoa nuela aurretik.
|
|
Brankiek eta kimek, intziri nahasmen zoroan, desioa piztu zuten uharte aspaldian esploratu gabeetan. Gerri behea, aldi berean, gizatiarrago jokatuz, ahalegin neurtuan saiatzen zen akoplatze
|
lanetan
, baina pasiozko sukar hark hartuak zituen jada zainik txikienak ere. Han, ez zegoen treguarik.
|
|
Alditxartuta nengoen, guztiz alditxartuta.
|
Lanera
joan beharra neukan. Berandu zen.
|
|
Erruduna bilatu?
|
Lanera
joan. Mendekua prestatu?
|
|
Su puta madre.
|
Lanera
behintzat ez nintzen joango. Deitu eta listo.
|
|
Kalentura. Ez neukan
|
lanerako
gorputzaldirik. Baneukan aurreagoko lanik.
|
|
Ez neukan lanerako gorputzaldirik. Baneukan aurreagoko
|
lanik
.
|
|
Amaren osasun ajeren bat? Arrebaren nahitaezko
|
lan
bidaiaren bat. Arrazoi gertagaitzak iruditu zitzaizkidan, bi biak ere.
|
|
Franco bazterretan eta hormetan. Hondarretan, presidentziari begira, toldo moduko izara erraldoi bat, eta, haren azpian, beroketa
|
lanetan
. Ez dut gogoan izenik.
|
|
Bidaiatzeko,
|
lanera
joateko, paseatzeko...
|
|
Ezustean oldartzen zuten beti aforismo harrigarriek, eta Brown jaunak abegi onez hartzen zituen, eta goxoki on bat dastatzen den bezala luzaz edukitzen zituen hitz laburño haiek ahosabaian, esanahi guztia xurgatu nahian. Ehundaka zekizkien buruz, bulegoan ehundaka ilustratu behar izan baitzituen aspaldi, eskuz, ordenagailuaren laguntzarik gabe,
|
lanak
oraindik eskulan kutsua zuenean. Ez zitzaion ordenagailua batere gustatzen, eta lehen Brown jaunak egiten zuen lanari ez zitzaion diseinatzea esaten, marraztea edo margotzea baizik.
|
|
Ehundaka zekizkien buruz, bulegoan ehundaka ilustratu behar izan baitzituen aspaldi, eskuz, ordenagailuaren laguntzarik gabe, lanak oraindik eskulan kutsua zuenean. Ez zitzaion ordenagailua batere gustatzen, eta lehen Brown jaunak egiten zuen
|
lanari
ez zitzaion diseinatzea esaten, marraztea edo margotzea baizik. Nahiago zituen lapitza eta pintzela, xagua baino.
|
|
Nahiago zituen lapitza eta pintzela, xagua baino. Eskulana, eskuez
|
lan
egitea. Horrexegatik urratu zion garrasi malkats batek eztarria; laztu, gorputz osoko ilea, bizarra kentzera joan, eta xaboi apartsua gotorki zabaltzen ari zela, bere eskuak ikusi zituenean.
|
|
Deseroso sentitzen zen, eta bat batean berealdiko izu batek jan zizkion begiak. Bizarra egiteko makina zuen eskuetan hartuta, tinko, eguneroko
|
lan
horri ekiteko asmoz; baina menderatuko ote zituen bereak ez ziren esku haiek. Ez al zen arriskutsuegia esku ezezagun haiekin bizarra kentzea?
|
|
Eta halaxe egin zituen lehen hiru egunak, lanean, aparteko aldaketarik gabe: norbait
|
lan
mahaira gehiegitxo hurbiltzen zitzaionean, eskuak poltsikora, eta kitto. Zapatak ere ez zituen txikiagoak erosi behar izan berrogeikoak, hain zuzen ere, goiz batean, jaiki, armairura joan, eta hantxe aurkitu baitzituen, errenkada luze txukunean, bere oin berriari zegozkion sei zapata pare, denetarikoak, mokasinak, botak eta zapatilak.
|
|
takoirik gabe ibiltzea erabaki zuela, adibidez. Baina inor ez zen ezertaz ohartu, eta Brown jaunak ahaztu egin zituen estura haiek guztiak
|
lanean
jardun zuen bitartean; eta etxeratzerakoan, jabetu zen hurbilago ikusten zuela orain espaloi zorua, eta hanka haiek bereak baino askoz ere indartsuagoak zirela, gihartsuagoak, horiek kuadrizepsak eta izterrak, hura nekerik gabeko abaila, riii raau, eta besoak ere berdin, ikusi besterik ez zegoen bizeps haien taxua eta sendotasuna, mendi gailur leunak, horixe pentsatu zuen bere kabutan Brown jauna...
|
|
Egun hartako
|
lanak
bukatu, eta etxera erretiratu zen. Gogoz kontra afaldu zuen, eta, afaltzen ari zela, konturatu zen ezin zituela makarroiak irentsi, haiek plateran ikusi hutsarekin sekulako goragalea etortzen zitzaiola.
|
|
Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago. Eta ikusmenak eman zion Brown jaunari
|
lanik
handiena, beste laurek baino hagitzez gehiago, konturatzerako joan egiten baitzitzaizkion begiak, lotsagabeki eta jendetasun arrastorik gabe, edozein lekutara edo egoeratara, eta batez ere emakumeen bularretara zenbat eta beteago, orduan eta lotsagabeago, eta neskatoen titietara; gizonezkoei ere kontu handiz erreparatzen zien, baina ez guztiei, soslai jakin batera atxikitzen zirenei bakarrik, eta...
|
|
Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da. Hala ere, nondik edo handik indarrak bildu ez legoke soberan orain esatea Cola Cao katilukada bete betea gosaldu zuela, eta
|
lanera
joatea erabaki zuen, txoritxoa inori erakutsi beharrik izango ez zuela eta. Bulegora iritsi ahala, komunera bideratu zuten oin sendo gihartsuek; ispilu aurrean jarri, eta, haur aplikatuen gisa mihia hortzartean zuela, galtzak jaitsi, eta ordurako leher zorian zuen zakil izugarriari sekulako astinduak eman zizkion, berrogeita hamazazpi hain zuzen ere, eta, esnetzean, intziri luzeetan eta dardar hordigarrietan ito zen.
|
|
Aurrera dezadan orain aste hartan ere hu  tsik egin gabe joan zela egunero egunero bulegora; hiru aste egin zituen, beraz, bulegora joanez eta bere diseinuak eginez, itxuraldaketa prozesua hasi eta gero. Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere
|
lana
txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren. Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten, ez baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek.
|
|
Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten, ez baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek. Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan
|
lanak
mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak eman behar izatetik. Baina orain galdetuko du norbaitek, mekaguensandios, plantak eginagatik, nahikoa al da hori horrenbeste aldaketaz inor ez ohartzeko?
|
|
Lehen bi asteetan gertaturikoak oharkabean joan zirela ontzat emanik ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean gertatu zitzaizkionetaz? Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri batzuekin azaldu zela
|
lanera
–Inor ez al zen ohartu betondoan luzitzen zuen orban nabarmenaz?
|
|
aurpegi berri harekin ordurako zuela atzera bulegora itzuli, jada ez zelako Brown lankidea, beste gizon bat baizik. Beraz, garbi zegoen ezin zuela jada etxetik irten, ez
|
lanera
joateko ez ama bisitatzeko ez arrebengana hurbiltzeko ere, eta horretarako premiazko zituela aitzakiak, arrazoi xume baina sinesgarriak, errezelorik sortu nahi ez bazuen. Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota.
|
|
Airean utzi zuen esaldia, eta Deerek ezpainak busti zituen ur tragoxka batez. " Iturri onetik dakigu Armando Bonillak Afrikan egin zituen misiolari
|
lanak
zer  tzuk ziren, eta ez dira, lagun maiteak, erraz, itsu itsuan sinesteko modukoak. Bagenekien basakeria gurekin bizi zela, guregan sortzen eta zornetzen zela, bai, baina hainbesterainokorik... hainbesterainokorik ezin dezake bururik gaiztoenak ere irudika".
|
|
Eta zendu ubelduak erretiratu ahala, hain zen nabarmena harmailetan haiek uzten zuten hutsunea egizu kontu, irakurle, berrehun bat gizaki zein animalia erretiratuak izango zirela aise, gehiago izan ez baziren, non ezuste berri hura nola edo hala konpontzearren, panpinak jarri baitzituzten hildakoen eserlekuetan, txotxongiloak, kartoi harrizko tigreak edo putreak edota salamandrak, igel  tsuzko giza irudiak, pelutxezko hartzak, granitozko edo alabastrozko giza-enborrak, marmol txuriko emakume biluzi estaliak, altzairuzko lehoi inurriak eta mantikorak, zementuzko zikoinak, zurezko neskato abstraktuak eta alanbre herdoilduz egindako mutikote geometrikoak. Ordezkapen hark guztiak jakina, gastu erantsi bat ekarriko zion programa lehen ere sobera garestiari, esku-langile eta eskultore eta artistei eskaturiko
|
lana
ordaindu egin behar zitzaienez, eskuzabal ordaindu ere segur aski. Nola aurre egin gastu ezusteko hari?
|
|
Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka. Lehen erasoaldia nirea izanik, orain defentsa
|
lana
egitea egokitzen zitzaidan. Argi zegoen ez neukala horren bortitz aritzerik, handik onik irten nahi banuen, eskuratu beharra neukala nolabait ikusleen sinpatia.
|
|
Errukia bai noski, baina ez erruki mixerable baldarra, oinarri sendoekikoa baizik, jasoa, ongi argudiatua, erudizio puntu bat zuena. Eta helburu hori lortzeko asmoarekin ekin nion, bada, defentsa
|
lan
nekosoari.
|
|
Bazetorren Kandido, eta kale ertz estu batean gorde zen Anton. Migelek Kandidoren etxeko eskaratzea gorde zuen, eta nik... nahiko
|
lan
banuen nire barrengo taupada azkarrak gordetzen. Neu nintzen, nonbait, joko hartan parterik ez zuen bakarra.
|
|
Frantzisko izan nuen egun luze haietan lagun bakar. Nire aldamenean izan nuen une guztietan, eta eskolako
|
lanetan
lagundu nion.
|
|
Eta bere dohainak bide zuzenetik zuzenagora eraman ez bazituen, haren kemen handiagatik zela pentsatu nuen. A, eta gure etxeko
|
lanak
asko lotzen zuelako. Berak" aitortzen" zuen hori.
|
|
Baina alferrik. Egun ere, bere
|
lan
eta dirubide garrantzisua gorabehera, ziur naiz, gosaritan, eta bazkaritan, eta afaritan, zopa nahiz esnea nahiz mamia hartzerakoan, sssuup! egiten jarraituko duela.
|
|
Lainoek sortzen zidaten inpresioagatik, nahigabe luze bat iruditzen zitzaidan Astarraingo Kale Nagusia. Kalea ez zen artean lehortu, eta salto txikika zebiltzan
|
lanera
zihoazten guztiak, oinetako garbiak ez zikintzearren.
|
|
Zoaz amonaren bila esan zidan. Bestela ez dugu
|
lan
hau arratsalde guztian amaituko.
|
|
Artean gerra odolean zuela ekarri ninduen amak, eta, odolak odol, gerra daramat neure bihotzean ere. Aitak itxaropen baino fede gehiagoz ekin zion
|
lanari
. Senide ugari ginen, eta aitaren bazkalondoko sagarraren azalak jan behar izaten genituen.
|
|
Aita arrautza frijitua jaten ari zen. Nekatuta etortzen zen
|
lanetik
eta errespetuz eta erdi isilik egoten ginen, harik eta hark hitz egiteko baimena ematen zigun arte.
|
|
Sarreran bertan, hobeki zegoen Adelak agurtu gaitu (ziurtasunik ez badut ere, egingo nuke ez duela oraindik apustua irabazi) eta aurreraxeago, ustekabean, denda guztiak muntatuak zeudela ikusi dugu! Hori
|
lana
, hori! Jendea orduan Danekin doi bat adiskidetu da keinu hori dela eta (nahiz eta agentziaren eta hotelaren berri gehiago oraindik izan ez).
|
|
Rubenek asko estimatu du nire jarrera. Askatu beharra zeukala esan dit, eta pozten dela nik aitorlearen (hitz hori esatean, eskuekin komatxoak marraztu ditu airean)
|
lana
egin izanaz. Ni, ordea, ez naiz hain lasai geratu, azken batean aitortu gabe atxiki baititut neure egoera eta arazoak, eta azkenean hauxe besterik ez diot azaldu:
|
|
Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka
|
lan
egingo dugunez, lau talde egin ditugu, eta talde horietako batek gaurko afariaz arduratu du. Hale hop!
|
|
Duela hiru bat urte, gorputz osoa pikor gorriz bete zidan astanafarreriak harrapatu ninduenean, Dabiden amak ikustaldi bat egin, eta esan zidanean: " Gutxienez ez eman
|
lan
eta ardura handirik nire semeari".
|
|
Azterketa gogorrak gainditu ondoren," luxuzko ertzain" izatearekin batera, Dabidek politikarien mundua barne barnetik ezagutzea lortu zuen. Egokitu zioten lehendabiziko
|
lana
politikari bat zaintzea izan zen eta, hauteskunde garaia izaki, hara eta hona ibili behar izan zuten. Behin batez, Madril aldean zebiltzan batean, dena delako politikariari telefonoz deitu zioten eta Cuencako herrixka batera joateko eskatu, bertako alderdiaren egoitza inaugura  tzera.
|
|
" Gerezi bat ahora eraman, eta zeure egin dezazula nahi dut, dasta dezazula, ahogoza dezazula. Baina gereziaren hezurra bota beharrean, goiz osoa ahoan erabil dezazula eskatzen dizut, eta berarekin josta zaitezela, eta gero,
|
lanetik
irteten zarenean, nirekin elkartzen zarenean, musu baten bidez ahora eman diezadazula". Eta ni, gerezi baten hezurra eztarrian trabatu izan balitzait bezalaxe sentitu naiz, eta gerezien antzera gorritu ere egin bide naiz, zeren, Rubenek, kopeta ilundu, eta honela galdegin baitit:
|
|
Albistearekin gaizkitua, Karmelo egun batetik bestera desagertu zen eta herrian zabaldu ere egin zen ETArekin zerikusia izan zezakeela. Dabidek, bestalde, sos batzuk aurreratuak zituen, uda partean Gernikako taberna batean egiten zuen
|
lanari esker
, eta Karmelok norabait alde egiteko beharra zuela eta, utzi egin zizkion. Eta Karmelo Montpellier-era joan, joan zen, eta ez zen gehiago itzuli.
|
|
Ilunabarra izan arren, Tom, Tomas edo Popok ez ditu eguzkitako betaurrekoak erantzi, baina egingo nuke begirada apaldu duela aitortu didanean funeraria batean
|
lan
egiten duela. Gero, azalpen horiek egin izanak besteei buruzko informazioa jasotzeko eskubidea eman izan balio bezala, galdezka hasi zait:
|
|
Orain arte, oporretara joan izan garenean, Dabid arduratzen zen erantzungailuko mezuak entzuteaz (normalean berarentzat eta beti
|
lanarekin
zerikusia zutelako), eta nik ez dakit erantzungailuaren irteerako mezua en  tzun eta, grabatu diren mezuak entzungo baditut, zein den markatu beharreko zenbakia.
|
|
atsegin dut nire izena haren ahotan entzutea; uste baino esku zailduagoekin (kasualitatez, aita arotza du eta sarritan laguntzen dio aroztegiko
|
lanetan
) ematen dizkidan laztanak atsegin ditut, eta haren eskuen zuritasuna, eta ni laztantzen nauen bitartean nire izena ezin leunago xuxurlatzea.
|
|
bere hanka sartzeagatik, Karmelo niri segika bidaltzeagatik, azken aldian erakutsi izan zidan arreta eskasagatik, ez duelako ni behar bezala estimatzen jakin... Horren ondoren, maitalea guztiz ahantzi, eta beraren bihotza niretzat beste inorentzat ez duela esan ere, esan dit, baina gero tar tar tar jarraitzen ari zela, zeren isildu ere ez baita egin, iruditu zait denerako zuela zuribidea, eta hori batez ere beraren
|
lanaren
gogorrean, bere lanaren zailtasunean eta estresean zetzala. Hala ere, gero berriro hasi da barkamen eske.
|
|
bere hanka sartzeagatik, Karmelo niri segika bidaltzeagatik, azken aldian erakutsi izan zidan arreta eskasagatik, ez duelako ni behar bezala estimatzen jakin... Horren ondoren, maitalea guztiz ahantzi, eta beraren bihotza niretzat beste inorentzat ez duela esan ere, esan dit, baina gero tar tar tar jarraitzen ari zela, zeren isildu ere ez baita egin, iruditu zait denerako zuela zuribidea, eta hori batez ere beraren lanaren gogorrean, bere
|
lanaren
zailtasunean eta estresean zetzala. Hala ere, gero berriro hasi da barkamen eske.
|
|
Astebete libre dut, eta Gasteizera itzuli beharrean, zergatik ez goaz Karibe aldera denbora hori biok biotara igarotzera? Gurea konpontzeko aukera ezin hobea izan liteke ekin dio Dabidek; baina nik errepikatu behar izan diot orain bakardadea behar dudala, bakardadea; eta, bestela pentsatuko banu ere, egun gutxiren buruan
|
lanean
hasi beharra daukadala.
|
|
Atzealdean, Ruben eta Karmelo ere eseri dira: lehenengoa Segoviakoa da eta, haren portzelanazko zurbiltasunari erreparaturik, egingo nuke bolada txarra pasatzen ari dela; bigarrena Madrilekoa da, baina duela urte asko Frantziako hiriren batean bizi da, liburuzain
|
lanetan
. Biak ere aski diskretoak dira eta bidaia apenas mintzatu gabe egin dugun arren, abiatu berritan barteko kontu batzuk entzun dizkiet:
|
|
Goizean zehar, jendea zinez artega eta bere onetik aterea ikusi dut, opor hasiera honetan oraindik ere urtean zeharreko egonezina kendu ezinik balute bezala; hain urrunera etorririk, azken segundoa ere aprobetxatu nahi luketela ematen du. Nik, ordea, neure buruarekin badut aski
|
lan
, bai, eta ez dut gehiago nahaspilatu nahi izan. Hala ere, taldean ibili beharraren desabantailak nabarmen baino nabarmenagoak iruditu zaizkit Adelak honela esan duenean:
|
|
Neuk ere orain arte halako norabide finko bat izan dudala irudi  tzen zait, bidegorriarena bezalakoxea, metroarena bezalakoxea, eta nire bizitza bide seinaleztatu eta zapaldu bati segitzera mugatu dela:
|
lana
, etxeko ardura, Dabiden zain egotea (gero eta gehiago Dabiden zain egotea, gero eta gehiago Dabiden etxeko anderea landarea, izatea...). " Denon bizi  tza aski mediokrea dun", esaten zidan orokorki Teresak," horrexegatik ez dinagu ahantzi behar, tarteka, txinparta ba  tzuk piztea".
|
|
Orduan esan izan balidate hark gerora hartuko zuen norabidea, ezinezko iritziko niokeen. Hala gauzak, Dabid maisuak klase partikularrak besterik lortzen ez zuela ikusirik, bestelako
|
lanetan
hasi zen izena ematen: etxez etxeko saltzaile, inkestagile, gauzaintzaile...
|
|
Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela, baina batez ere lotsaren lotsaz zer esan, nola esan ez zekiela. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde azaldu nahi hartan eta
|
lana
behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri bat eragin zion bere buruari. Baina handik gutxira lapurrak harrapatu zituztenean, denen begien bistan geratu zen Dabiden koldarkeria jokabide okerra.
|
|
Harrezkero ere izan genuen beldurtzeko arrazoi bat baino gehiago. Euskal Herriko egoera lazgarrian
|
lan
egitea betiere arrisku  tsua da, baina horretaz kontzienteago egin ginen telefonoz ilea lazteko gisako mehatxuekin deika hasi zi  tzaizkigunean. Alabaina, Dabid ordurako errotik aldaturik zegoen eta ez zen jada gaizkileen beldur ezkutatu zen oilobusti gauzaintzailea.
|
|
Dâailleurs, arratsaldeko beharra gaitzagoa egin zait eta, egia berdaderoa esatearren, nahiko lotsagarri sentitu naiz betaurreko beltzak jantzita eta neure burua txitean pitean aldizkari baten atzean ezkutatuz. Ikusten duzunez, gero eta
|
lan
sofistikatuagoa egiten ari naiz... ezer ez lortzeko, ze Rakelek hara eta hona ibili besterik ez du egin, unibertsitate inguruan edo zaharkin denda batzuetan. Farmazia batean ere sartu da, baina net gaixorik ez da egongo, ze oraintsu The Kinsale izeneko pub irlandarrean sartu da.
|
|
Eta horrekin batera originala iruditu zitzaidan operazalea izatea (Miren eta Koldo lagunik intelektualenak izanik ere, ez ziren sekula joaten), eta gustatu egin zitzaidan haren frantses doinua, eta solasaldian nik ulertzen ez nituen hitzak tarteka  tzea. Gustatu egin zitzaidan nitaz ezertxo ere ez galdegitea (ezkondua naizen, zein
|
lan
mota dudan edo orain arteko bidaiak nora egin ditudan jakiteko Adela edo Esther bezalakorik ez dago) eta, aldiz, haren gaiak zeintzuk ziren ikustea. Pubetik irten ginenean, esate baterako, gaugiro ederra egiten zuen eta, laranja atal bat ematen zuen ilgora ikusirik, honela mintzatu zitzaidan:
|
|
Gaur goizean ere, fardelak eta kargatzeko bildu garenean, begien bistakoa izan da gure arteko tentsioa eta, bide batez, gaur elkartu zaigun bidaiari berriaren euforia zeren, banan banan ahots handian agurtu gaituenean, aski lekuz kanpo geratu baita. Bestalde, nabarmen samar jantzirik egoteaz gain zapata eta galtzerdi txuriak, fraka motzak doi doian agerian uzten zituen alkandora hawaiar koloretsu bat eta begiak ikusezin egiten zizkioten eguzkitako betaurreko ispiludunak, berak egin du kopilotu
|
lana
(gaur inork ez zuen Danen alboan joan nahi). Eta bidaian zehar Tomek, horixe baita bidaiari berriaren izena, behin baino gehiagotan ohartarazi dio Dani hain agudo ez joateko, estatu honetako poliziak oso zorrotzak direla eta isunak, berriz, oso handiak.
|
|
Une horretan furgoneta denboraren makina bilakatu izan balitzait bezala, berez berez oroitzen hasi naiz: gure harreman hasierako Dabid kasik nerabe eta jeloskorraz oroitu naiz, bihotzean min senti  tzen zuena berarekin baino lehenago birritan oheratu nintzelako beste mutil batekin nahiz eta bera ere bi neskarekin ibilia izan; geroko Dabid jostarinaz oroitu naiz, elkarrekin bizitzen jartzea amestu, eta hori lortzearren edozein
|
lan
egiteko prest zegoena; azken aldiko Dabid arduratsuaz ere oroitu naiz, oharkabean niregandik urrundu, eta beste neska baten kilika bilatu duena. Denboran aurrera egin eta etorkizuna ere igartzen saiatu naiz, eta guztiz imajinaezina egin zaidan arren, gutxienez aukeraz betea dagoela pentsatu dut, eta beldurrezko filmekin gero eta antz gutxiago izatea desio dudala.
|
|
a) Beharbada Dabid nik uste baino maiteminduago kezkatuago dago nirekin, bestela ez baitzuen Karmelo ni zelatatzera bidaliko. Bestalde, erantzungailua nire berri emateko erabiltzeak, argi erakusten du Dabid kanpoan dela,
|
lanean
edo, eta egunero Karmeloren mezuak entzun nahi izaten dituela neurearen antzeko aparailu baten bidez (nik bezalaxe hemendik aurrera...).
|
|
Iazko oporretan italiar bat ezagutu omen zinan, eta uztailean zehar han ibili dun. Orain italiarrarentzako
|
lan
bila omen zabilen, hemen, Gasteizen. Dabid, Patxi (ezkontzekotan, nirekin beste inorekin ezkonduko ez zena), Ruben....
|
|
Grand Canyoneko ilunabarra bezalakorik ez dago, benetan mirakulosoa da jakinarazi digu gidariak kanpinera heltzearekin batera, eta gaur  koan, inoiz baino lasterrago muntatu ditugu dendak. Norbaitek Guinnes liburua ere aipatu du (Luis joan zenetik, Rubenek aski
|
lan
dauka bere dendarekin eta harrezkero batez ere Dan arduratzen da berriro niri laguntzeaz).
|
|
Herri tribunalekoak eta gainerako guztiak harri eta zur geratu gara, eta batzuk marmarka, eta beste batzuk barreka eta txaloka hasi dira (nik, ordea, pentsatu dut Tomek atsegin handia hartu duela fiskal
|
lanarekin
eta asaskatzeko balio izan diola). Horregatik, epaileari (L) ez zaio erraza gertatu isiltasuna berreskuratzea.
|
|
Are gehiago: biak ere beste postu batera bidali zituen bere
|
lanerako
arriskugarri...
|
|
Eta Hilllaryk oilo urkatuaren begiradarekin haren damua nabarmendu nahi izan badu ere, kontua da gizon honek birritan hautsi duela bere zin egitea, eta birritan ibili dela gezurrak botatzen: engainatu gintuen kargurik gorena bereganatu, eta herriaren alde azkeneraino
|
lan
egingo zuela hitz eman zuenean, zertarako eta bekadun teenager batekin lardaxkan ibiltzeko; eta engainatu gaitu hori bere herriaren aurrean solemneki ukatu duenean. Gure herriak ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure herriak bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula.
|
|
gurean inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi dugun egoera sozio-politikoari gainbegiratuz gero, ezin esango dugu bere
|
lana
gaizki egin duenik. Soil soilik esan dezakegu, beraren jokamoldea kasu bakar batean izan dela desegokia, zeren, besteak beste Amelia Hilton bekadunarekin, ezin argiago utzi baitu bere prestutasuna, baina bere hutsa onartu du eta baita barkamena eskatu ere, nola emazteari hala herriari.
|
|
Abokatu defendatzailearen (I) jardunaren ondoren, herri tribunaleko kideok hitz eta pitz hasi gara, eta zinez nekeza zirudien akordio batera heldu ahal izatea. Baina ordu erdi luze baten buruan (ematen zuen herri tribunalekoen artean epaiketa bersortu, eta Estherrek jaso duela fiskalaren lekukoa, eta Lolak Idoiarena; Preterito, azkenik, epailearena egiten aritu delarik), gure artean bozkatu, eta Karmelori egokitu zaio bozeramaile
|
lana
:
|
|
Hilabeteak joan, hilabeteak etorri, egun batez etxe jantzi berrira afaltzera gonbidatu genituen. Bolada hartan Dabidek
|
lanarekin
hamaika buruhauste izan zuelako (atentatu andana baten eraginez, bizkartzain guztiak gau eta egun mobilizatuak izan ziren) eta ni ere bulegoan aski lanpetua nenbilelako, kontua da afaria prestatzen hasi arte lagunen oparia ahantzirik izan genuela. " Dabid, lanparak jaitsi behar ditugu, azkar!", agindu nion orduan zakar, eta bera arduratu zen lanparak garaiz aldatzeaz.
|
|
Eta, nola esango nuke, Polikarporentzat garbigailuko zuloa bezala, edo amonarentzat azken Polikarporen heriotza nola, halakoxe obsesio zurrupatzailea sortu zitzaidan Dabiden egiaren gezurraren eraginez.
|
Lanean
, ibilian, ohean batez ere ohean, beti harengana joaten zitzaidan gogoa; jasanezina zitzaidan auskalo zenbat denboran hark nire ezkutuan egidako bizimodua. Eta gure hasiera ere oroitzen nuen, eta bizi izan genituen hainbat une eder, eta dena kakaztua zapuztua sentitzen nuen.
|
|
Eta bihotza are bortitzago azkartu zait, kasik zentrifugatzen ari den garbigailu baten pare, aukera batez ohartu naizenean: beharbada Dabidi
|
lan
egitea egokituko zitzaion, eta erantzungailuak amorantearen mezuren bat gorde dezake... Eta geroztik jakingoseak ez nau bakean utzi eta ez dut lasaitzerik izan, harik eta, Tomengana inguraturik, galdera hau egin diodan arte:
|
|
Gaurko saioaren ezaugarri nagusia epaile aldaketa izan da. Danek argudiatu du
|
lan
asko duela, kosta egiten zaiola bere presidenteari buruz egiten ditugun txantxak onartzea, eta ez daukala behar lukeen bezainbesteko objek  tibitaterik. " Clintonek disapointatu egin nau".
|
|
" Clintonek disapointatu egin nau". Jendearen kexuei entzungor egiten ziela ikusirik, berehala abokatu defendatzailea (Idoia) eta fiskala (Tom) bildu dira eta, azken egunotan Laurak Preteritoren emazteak, abokatu buffet batean
|
lan
egiten duela zabaldu denez Laura ere idazkaria omen, bera hautatu dute kasu honetarako epaile.
|
|
" Gerezi bat ahora eraman, eta zeure egin dezazula nahi dut, dasta dezazula, ahogoza dezazula. Baina gereziaren hezurra bota beharrean, goiz osoa ahoan erabil dezazula eskatzen dizut, eta berarekin josta zaitezela, eta gero,
|
lanetik
irteten zarenean, nirekin elkartzen zarenean, musu baten bidez ahora eman diezadazula". Burutazio hori, noski, ezin zen Dabidena izan eta, bai letragatik bai estiloagatik, Patxirena zela sumatu nuen, izan ere oharrak ez baitzuen igorlearen batere berririk.
|
2001
|
|
M (hasitako
|
lanarekin
jarraituz, maitasun lerdez): Oi, oi... hitz egin dezala orain haizeak, mendiak, neguak, hondartzak...
|
|
Ez al gara denak jainko beraren seme? Zergatik ez duzu zuk orduan
|
lana
egiteko eskubiderik izango. Konkordunek ere lan egiteko eskubide osoa dute!
|
|
Zergatik ez duzu zuk orduan lana egiteko eskubiderik izango? Konkordunek ere
|
lan
egiteko eskubide osoa dute! Zergatik ez?
|
|
G: Batzuetan, lagun, ez diagu asmatzen artistok jainkoak agindu digun profeta
|
lana
aurrera eramaten...
|
|
(Haserre bezala, berean tinko):
|
Lanera
joan beharra daukat!
|
|
Pintoreak mantal urdin zikin zikina eta bisera ditu jantzita. Pipa errez ari da,
|
lanean
jo eta ke. Jendea erruz pasatzen da ingurutik, eta denek begiratzen diote koadroari, ia beti zeharka.
|
|
P (bere
|
lanean
jarraituz, serio): Zuk ere pinta  tzen duzu?
|
|
T. ko erdigunetik urrun ez dagoen baserri dotore bat. Bertan hiru gizon ari dira
|
lanean
, izerdi patsetan blai, lastoa harrotzen, makurturik edo kokorika. Lastategia karez pintatu berria da, eta zurezko habe tzarrak erakusten ditu harro.
|
|
Lau ertzetan, sabaian, amaraun erraldoiak ageri dira, lauak berdin berdinak. Hiru gizonek
|
lanean
dihardute, guztiz bere zereginera, hitzik esan gabe, atean jubilatua azaltzen denean.
|
|
J(
|
lanean
hasita): Eta zenbat egun daramatzazue zeregin horretan?
|
|
J (atzera
|
lanean
jarriz): Eta zein arrazoi dela medio ari zarete, ba, jostorratz baten aurkikuntzan, atrebentzia ez bada?
|
|
Hiru gizonak isilik gelditzen dira, neke aurpegiz, eta, burua makurturik, beren zeregin luzera jartzen dira atzera, lastoa ertz batetik bestera mugituz, etengabe. Jubilatua ere mutu gelditzen da,
|
lanerako
prest. Laster izango dute ilunbista gainean.
|
|
A (ordenagailuari begira, bere
|
lanean
serio): Epe luzerako bat, jauna?
|
|
Primeran iruditzen zait, seme. Hala denbora gehiago izango duzu
|
lanerako
.
|
|
Estatutu estu zorrotz bat, hitzez hitz bete behar duguna. Guk, adibidez, ezin dugu gure
|
lana
afizioz edo debozioz egin: debekatuta daukagu gozamena:
|
|
S: Beraz, zuen
|
lana
zigor gisa hartu beharra dago.
|
|
S (interesaturik): Eta
|
lana
egiteko era, aita. Nola erabakitzen duzue?
|
|
|
Lanetik
bueltan
|
|
Sartu bezala, seme alaba eta ilobek, garrasi zizkolatsuen artean, aurrea hartu zieten aita osabei, eta, hauek konturatzerako, lardaskan hasiak ziren haiek. " Basta!", bota zuen aitak errespetuz," eta nire atzetik!", eta aquariumeko argiek, bat batean, ilunabarreko ekaitz borti  tzaren eraginez, itzaltzeko keinu errepikatua egin zuten, itzali eta piztu, piztu eta itzali; trumoi hotsak dantzan jarri zituen hormak eta beirak; zaintzaileen baretze
|
lanak
eta hitz lasaigarriak hutsalak gertatu zirelarik, arrain-ontzietan nagusitu zen berehala: ostikadak, begirada ikaratuak, oihuak, negar kontsolaezinak, begitarte desitxuratuak, zain irekiak...
|
|
Eta ziur nengoen gainerakoek berdin pentsatzen zutela. Ez genuen, ordea, ongi ezagutzen elkar, hainbat astez
|
lanean
batera jardun arren: oihana ez da, orain jakin dudanez, gizaki baten intimitatea eskuratzeko lekurik aproposena.
|
|
Oraindik berak ere oso ondo ez dakien zerbait aurkitu nahi du. Lo gelditu da senarra Â, aizkora
|
lanek
(eta bestelakoek) eragindako nekeen ondorioz. Marik, inguruak behatu ondoren, lepora eraman du eskuineko eskua.
|
|
Gurean ere lau ahizpok ikasi genuen josten. Neskamea eduki arren, aita zenak etxeko
|
lan
guztiak egiten ikasi behar genuela esaten zigun beti. Gustura aritzen ginen gu, dendaren atzeko  gelan, erdi txantxetan, mutil kontuan gehienetan. Â
|
|
Orduan, amets asko buruan: dirua errazago irabaztea,
|
lan
gutxiago egitea, arropa berriak erostea... Orain, behar edo nahi bakar bat:
|
|
Akabo gosea! esan zuen
|
lanak
bukatzean.
|
|
hots egin zion abenduko goiz batean amonak. Zerbait lortu nahi badezu, jarri zerorren buruari josteko ordutegi bat eta murgil
|
lanean
, kezka guztiak bazterrera botaz.
|
|
Bertan
|
lanean
ari zela, ordea, soinekoa belztu  zitzaion dendariaren alabari. Behin eta berriz garbitu, eta ezin zuritu!
|
|
Gela argitsua eta aireztatua aukeratu, ez oso txikia, eroso
|
lan
egiteko.
|