|
2002
|
|
|
Urte honetako lehen bost hilabeteetan 53 langile hil dira lan istripuen ondorioz, horietako bi Iparraldean. Joan den urtean, 2001ean, 121 langilek galdu zuten bizia lantokian edo
|
laneko
joan etorrietan. Urte batzuetan gehiago, beste batzuetan gutxiago, baina batez beste 120 pertsonak galtzen dute bizia urtero Euskal Herrian, laneko istripuetan.
|
|
|
Bizimodu eta bizitza erritmo berriek, gero eta lehiakortasun handiagoek,
|
laneko
joan etorriek eta ordutegi aldaketek ez dute askorik laguntzen loaldi erregular eta sakona izateko.
|
|
2003
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, adibidez, Lapurdiko Milafrangan galdu zuen bizia subkontratazioan zebilen elektrikari batek. Bestalde,
|
laneko
joan etorrietako heriotzak ere aski ugari izan ziren hilabete horretan. Hain zuzen, otsailaren 12an hil ziren Irango Jarramabad hirian Fagor enpresako lau enplegatu:
|
|
|
Nahiz eta egoeraz ongi jabeturik egon, Patronala garrantzia kentzen ahalegindu da. Arduradunen hitzetan, istripuen %60 enpresetatik kanpo gertatu ziren, hots," in itinere" deritzan egoeran(
|
laneko
joan etorrietan) edota arazo kardiobaskularren ondorioz. Aurten, bada, laneko hainbeste ezbehar eragozte aldera, sindikatuek eskari zehatzak egingo dituzte negoziazioetan, bai laneko baldintzak hobetzeko, bai prebentzioko eta segurtasuneko planak aplikarazteko
|
|
2004
|
|
|
Dokumentu horretan, ekintza hauen alde egiten zen: garraio publikoen kalitatea eta maiztasuna sustatzea, EB osoan antzeko prezioak murriztu eta sustatzea, garraio publikoen intermodalitatera jotzea (hainbat garraiobide integratzeko estazioak ezartzea, erabiltzaileak erosoago eta azkarrago joan daitezen), garraioetako emisio kutsatzaileak murriztea, partikularrek beren ibilgailuak partekatzea sustatzea, batez ere
|
laneko
joan etorrietan, garraiobide ez kutsatzaileak sustatzea, etab.
|
|
2008
|
|
|
Irlandan (3,5 milioi biztanle) enpresetan dauden automobilen aparkalekuen gainean zerga bat sortu berri dute. Hartara, garraio publiko eta kolektiboak indartu nahi dituzte
|
lanerako
joan etorrietan. Danimarkan, eta baita Holandan ere, ia edonora trenez joan daitezke biztanleak eta gainera, bizikletaren erabilera oso hedatua da.
|
|
2010
|
|
|
Garraioa izango litzateke hobetzeko beste elementuetako bat. Hiri handi batean, herritar batek, batez beste, bi edo lau ordu gastatzen ditu egunean,
|
laneko
joan etorrietan. Eraikuntza futurista horien aldekoek kalkulatu dute kontsumitzaileek energiaren %75 aurreztuko luketela eta emisio kutsatzaileak %90 arte murriztuko lituzketela.
|
|
2012
|
|
|
Citroën zaharra, noizbait urdina izandakoa, pinporta zuriz betea. Kolpe bat edo beste alde banatan, baina itxurosoa oraindik;
|
lanerako
joan etorriak egiteko nahikoa. Ez zegoen garaje ez sotorik autoak lo egin zezan.
|
|
|
In itinere izeneko lan istripuak:
|
lanerako
joan etorrietan gertatzen direnak. Hala ere, jurisprudentziak kontzeptu hori zehaztu du, eta hiru betebehar hauek eskatzen ditu in itinere gertatutako istripua lan istriputzat hartzeko:
|
|
|
Arrebaren egoeraz zertxobait kezkatuta oheratu bazen ere, arin antzean hartu zuen loak, biharamunean egin zituen
|
lanen inguruko
joan etorriak errepasatzen zituen bitartean; ametsetan ere haiekin jarraitu zuela iruditu zitzaion. Kanpoko lanak zirela-eta, zain gelditu zuen zer eguraldi egingo.
|
|
2014
|
|
|
Baina Arratian ez zuen bestelako eraginik izan horrek, artean ikasi gabeko eskualdea zen gurea. Beraz, Arratian XX. mendearen bigarren erdian hasi zen industrializazioa sartzen zein Bilbo ingurura bertakoen jarduna zabaltzen, tranbia ardatz izanik
|
laneko
joan etorrietarako: Labe Garaiak Deustun, Basconia eta Firestone Basaurin, Galdakaoko Dinamita...
|
|
2015
|
|
|
Apps
|
laneko
joan etorriak aprobetxatzeko
|
|
2016
|
|
|
etxe aski handia eta zabala, argitsua, auzoa ere lasai samarra hiriburuko bataz besteko iskanbilaren aldean, eta alokairua ere ez sobera garestia: Koldoren soldataz, juxtu antxa ibili arren, iristeko modukoa, eta aitak ere zerbait bilatuz gero aise ordainduko zutena; urrun samar geratzen zen hiriaren gune gunetik, baina alde batera abantaila ere bazen hori,
|
lanerako
joan etorrietan galdutakoa patxadan eta lasaitasunean irabaziko zuten-eta. Pozik zegoen Koldo, poz pozik egindako aurkikuntza harekin, eta lehenbailehen nahi zuen familia osoa poz beraren jabe egin, lehenbailehen etxea erakutsi eta alokatzeko erabakia berretsi.
|
|
|
Osalanek eman datuen arabera, hogei langile hil ziren lanistriputan, urteko lehen zortzi hilabeteetan, jaz baino hiru gutxiago. Lantokietan eta
|
lanerako
joan etorrietan izandako lan istripuak hartu ditu kontuan Osalanek, datuak biltzeko. 18.700 lan istripu izan ziren lantokietan (%10, 1 gehiago), eta lanerako joan etorrietan 2.265 (%3, 7 gutxiago).
|
|
|
Lantokietan eta lanerako joan etorrietan izandako lan istripuak hartu ditu kontuan Osalanek, datuak biltzeko. 18.700 lan istripu izan ziren lantokietan (%10, 1 gehiago), eta
|
lanerako
joan etorrietan 2.265 (%3, 7 gutxiago). Eraikuntzan izan zen istripu gehienik.
|
|
2017
|
|
|
Txekieraren arrastorik, ordea, batere ez.Auzoak, babeslekuPlaza gibelean utzi orduko desagertzen dira multzoan dabiltzan turistak, eta errazagoa da bertako esentzia topatzen: adinekoak erosketak egiten, pragatarren eguneroko denda eta ostatuak, parke eta plaza lasaiak,
|
lanera
joan etorrian dabiltzanak... Bertzelako Praga bat, benetakoa.
|
|
2018
|
|
|
33 urte daramatzat etxetik
|
lanerako
joan etorria bide beretik egiten. Bide bihurri samarra da, bihurgune eta gorabehera handikoa, eta maiz aldatu behar izaten dira martxak.
|
|
|
Adibidea: 31 urte daramatzat etxetik
|
lanerako
joan etorria bide beretik egiten. Bide bihurri samarra da bihurgune eta gora-behera handikoa, eta maiz aldatu behar izaten dira martxak.
|
|
2019
|
|
|
Originaltasunaren edo perfekzio singular baten bila ibiltze horretan, emakumeak alferrik galtzen du denbora asko eta makina bat ahalegin; horrexek bihurtzen du haren lana, arreta eskatzen duen zeregin nahasia, zedarririk eta mugarik gabea?, Chardonnek seinalatzen duen bezala, eta horren ondorioz gertatzen da hain zaila konturatzea zein astunak diren egiaz etxeko lanen kezkak. ...u igarotzen dituzte, gutxi gorabehera, etxeko lanetan (garbitzen, erosten eta abarretan) lanegun bakoitzean, eta zortzi ordu jaiegunetan, hau da, hogeita hamar ordu astean, emakumezko obrero edo enplegatu baten asteko lanorduen hiru laurden; hori ikaragarria da lanbide bati gehitu behar bazaio; gutxi da emakumeak beste zereginik ez badu (batez ere, obreroak eta enplegatuak denbora galtzen dutelako
|
lanetik
joan etorrian, etxean ez bezala). Seme alabak zaindu beharrak, asko baldin badira, arrunt handitzen dizkio nekeak emakumeari:
|
|
|
Arrebak beste inork ez zuen dirua irabazten, jostun lana eginez. Isilpean egin behar zituen
|
laneko
joan etorriak, egunsentia baino lehen goizetan, ilunabarra eta gero gauetan. Ugazaba arriskatzeko prest zegoen, langile onena baitzuen.
|
|
2020
|
|
|
Hasierako urratsak ez zaizkit zailak egin: konfinamendu giroa,
|
lanerako
joan etorriak, bizilagunarekin hitz aspertua: eroso sentitu naiz, pozik kasik, besteren larruan aritzearen liberamenduaz edo.
|
|
|
XX. mendeko 70eko hamarkadan autoen zabalkunde handia etorri zen Euskal Herrira. Familia askok lehen autoa erosia zeukaten eta aste gorrian
|
lanerako
joan etorriak egiteko erabiltzen bazuten ere, igandea iristean, familia osoa auto barrenera sartu eta egun pasa egitera abiatzen ziren. Asko eta askok transistore bat eramaten zuten eta horrela zeuden tokian zeudela estropadetako edota futbol partiduetako transmisioak entzuten zituzten.
|
|
|
Dena den, konturatu behar dugu oraindik ere jende gehienak ez dituela distantzia horiek egiten egunero. Estatistikek argi eta garbi erakusten dute egunero batez beste gehienera 50 bat kilometro egiten dituela jendeak,
|
lanerako
joan etorrietan, haurren bila eskolara joaten direnean edo saltokietara, ezer gutxi gehiagorako.
|
|
|
Ez da nahitaezkoa, baina komeni da
|
lanerako
joan etorrietan eramatea. Eusko Jaurlaritzak erantzukizunpeko adierazpen eredu bat eman du, eta BOEn ere beste bat argitaratu da.
|
|
|
1 Langileek ziurtagiri edo agiriren bat eraman behar al dute beren lanera oinez edo autoz joatean? Ez da nahitaezkoa, baina komeni da
|
lanerako
joan etorrietan eramatea. Eusko Jaurlaritzak erantzukizunpeko adierazpen eredu bat eman du, eta BOEn ere beste bat argitaratu da.
|
|
|
Ez da nahitaezkoa, baina komeni da
|
lanerako
joan etorrietan eramatea. Ziurtagiria izan ezean jasotako informazioa baloratuko dute, eta zalantzarik sortuz gero, egiaztapenak egingo dituzte.
|
|
|
Askok bulegoko lankideekin giza harremana berriro berrosatu nahi duten bitartean, soilik familiengandik ihes egiteko bada ere, enpresek abantailak aurkitu dituzte etxez etxeko lanean. Egoera berriak bulegoan lekua izateko beharra murrizten du, eta
|
lanerako
joan etorriak ezabatzeak langilearen eraginkortasuna areagotzen du (batez ere eskolak berriro irekitzen direnean). Etxez etxeko lanaren ondorioz, enpresek irudimentsuagoak izan behar izan dute teknologiaren erabileran, bereziki bideokonferentziei eta online bilerei dagokienez.
|
|
|
5.4
|
Laneko
joan etorrien ondoriozko laneko lesioak murrizteko tresnak
|
|
2021
|
|
|
Osalanek emaniko datuen arabera, 2019an baino %19, 5 gutxiago izan ziren guztira. Lantoki barruan izandako istripuak %19 murriztu ziren;
|
lanerako
joan etorrian gertaturikoak, berriz, in itinere deritzenak, %23 Istripu mota guztiak, baina, ez ziren modu berean gutxitu. Izan ere, iaz 2019an baino langile bat gehiago hil zen lanean —29 guztira—, eta lantoki barneko istripu larrien kopurua %5 handitu zen.
|
|
|
213 milioi pezeta gastatu ziren 26.000 biztanlek etxebizitza bat izan zezaten. Ur bila joateko, emakumeek hiru ordu laurden eta bi ordu bitartean behar dituzte, medikuarenera joateko 10 minutu eta ordubete bitartean,
|
lanera
joan etorria egiteko ordubete edo bi ordu. Etxoletako biztanleen batez besteko adina 23 urtekoa zen, haur asko zeuden eta agure gutxi.
|
|
2022
|
|
|
Sindikatuak ukatu du istripua in itinere
|
lanerako
joan etorrietakoa kontsideratu daitekeenik. Enpresak gertutakoan erantzukizun zuzena duela uste du, aparkalekua publikoa izan arren, lantegiko beharginek erabiltzen dutelako ia esklusiboki, berariaz» eraiki zela beharginak lanpostura iristeko.
|
|
|
Aldea handia da, eta Izaro Mujika ELAko osasun arloko arduradunak azaldu du zergatia: «Guk istripu ez traumatikoak, in itinere gertaturikoak[
|
lanerako
joan etorrian] eta garraiolarien guztiek zenbatzen ditugu. Azken horietako asko trafiko istripu bezala hartzen dituzte erakundeek, ez direlako lantokian izan.
|
|
|
Bertze garai batzuk ziren, bistan da. " Oinez" egiten zuen
|
lanerako
joan etorria Felisak. " Etxetik eramandako jantziekin egiten genuen lan.
|
|
2023
|
|
|
Oarsoaldeko lan mundua euskalduntzeko egitasmoek izandako esperientzietatik ikasteaz gain, bailarako arlo sozioekonomikoaren ez ezagutzari erantzuna eman nahi izan zaio lan honekin, ikerketa honen bigarren zatia osatzen duen galdetegiaren bitartez. Horrela, bailarako entitateetan euskarak duen egoeraren inguruko datu eguneratuak,
|
lanerako
joan etorrien fluxua, lan munduan euskarak duen presentzia, lanerako erabiltzen diren hizkuntzak eta Oarsoaldeko entitate pribatu zein publikoetan lan egiten dutenen hizkuntza jarrerak jaso dira, besteak beste. Udalerriaren, adinaren, sexu/ generoaren eta sektorearen arabera sailkatu dira datuok.
|
|
|
Ordurako, ordea, pandero jotzaile ezaguna zen herrian. Izan ere, Zeberion, Fabrica de Hiladosen egiten zuen lan, beste hainbat gazterekin batera, eta
|
lanerako
joan etorriak bere kopla zaharrek eta pandero hotsek alaiturik egiten zituzten. Ondoren, garai hartako hainbat soinu jotzailerekin aritu zen plazan, eta horrela ezagutu zuen bere senarra:
|
|
|
BAT Langile txartela sortzea,
|
laneko
joan etorriei hobariak emateko.
|