|
2000
|
|
|
Ponpaketa
|
lana
burutzen dute
|
|
|
1970eko azken aldera abiatu nintzen Venezuelara. Han
|
lana
aurkitu nuen, Donostiako Garatetar batekin. Garate hau Caracasen bizi zen 50etatik.
|
|
|
Subkontrata horretan 45 pisuko 8 eraikuntza neuzkan, eta pisu bakoitzak 15 apartamentu bikoitz zituen. Sei urte iraun zuen nire
|
lanak
.
|
|
|
Dorre bakoitzak 65 pisu zeuzkan. Beste zazpi urte iraungo zukeen
|
lanak
guztira. Nire gogoa, ordea, Euskal Herrira itzultzea zen, baita hara joan aurretik ere.
|
|
|
Ameriketatik harrapa zezakeen guztia lapurtu zuen Espainiak, aberastasun iturri osoa hirietara ekarri; eta orduan, jendeak hirietara jo zuen... Askok, fabrika textilean
|
lana
eginez baino gehiago irabazten zuten eliz atarian eskale jardunda. Venezuelan horrelako zerbait gertatu zen nekazaritzan aritu izandako jendearekin, petrolioa aurkitutakoan.
|
|
|
Eta rantxito miserable haien ondoan, hirian, egundoko txaletak zeuden. Txalet haietako zenbaitetan
|
lan
egitea egokitu zitzaidan... Urrezko iturriak zeuzkaten!, Italiatik inportatutako urre mazizozko iturriak, aizu!
|
|
|
Santa Rosara abiatu ginen Rio Negron behera. Han egun batzuk igaro eta ostera Puerto Ayacuchora buelta, kroaziarraren
|
lana
zain baineukan. Sei aste inguruko bidaia izan zen, inori aipatu ere egin ez nion ibilia.
|
|
|
Han ez zegoen giro abertzalerik. Beste ingurune batean ibili ohi ginen gure taldetxokoak; Bilboko Arnaizen inprimategian elkartzen ginen
|
lanaren ondoren
, zahar eta gazte. Tabernetara joan, garagardoren bat hartu, berriketan egin...
|
|
|
Nik praka bete
|
lan
daukat Antxonen idazkari izate kontu honekin.
|
|
|
Emakumeak, beti emakumeak... Inork ez ditu egiten horrelako
|
lanak
beraiek bezala.
|
|
|
Hiru hilabetera desagertu zen Herreratik. Geroago jakin genuen, beste kartzeleroren batek esanda, urdaileko ultzera bat sortu zitzaiola eta alde egin beharra izan zuela
|
lan
hura utzita.
|
|
|
Ate jotze saioaren ostean ohean etzaten nintzen, eta begira egoten nintzaion, hurrengoan non kolpatu, non luzatu marra, bekaina norantz egin pentsatzen... Bost minutu haiek baliatu behar nituen, eta ez zen
|
lan
erraza ateari pintura kentzea, gogotsu jo beharra neukan. Eta beste saio baten ostean, hurrena non joko begira ohetik:
|
|
|
Oloteko egonaldi hartan, denen beharra izango zen-eta, ama eta izeba beste etxeren batzuetan aritu ziren lanean. Haurrak kalean edo bazterrik bazter ibiltzen ginenez, amak eta izebak
|
lan
egiten zuten etxeetara hurbiltzen ginen. Eta haietan ere jostailuak!; izebak leihotik ezkutuka jaurtitzen zizkigun jostailu haietako zenbait.
|
|
|
Edozein umek kanikak gordeko lituzkeen moduan gorde nituen. Balio handikoak ziren, geroago jakingo nuenez, etxean, Ordizian nintzela; aitak ikusi zizkidan nire terrailazko jostailuak, eta beretzat hartu zituen,
|
lanerako
, mekanikaria baitzen gure aita. Gerraosteko urte luzeetan terrailarekin, errodamenduekin eta horrelakoekin kontrabandoa eginez aberastu ziren batzuk.
|
|
|
Ziegan lixiba botila hustu du harraskan, komunean, dutxan... Gauean izango du
|
lana
bazterrak txukuntzen, bizilekuari itxura airosoagoa ematen.
|
|
|
Baita hango langileei euren zereginean laguntzen ere. Ajuria zeritzan arduradunak bere ondoan nahi izaten ninduen
|
lanean
erakusteko. Betaurrekorik gabe eta begietarako babesik gabe soldeatzen ikusi dudan gizon bakarra hura zen; zahartuta ere, hark ez zuen betaurrekoen beharrik izan.
|
|
|
Argazki harekin etxeratutakoan zeharo aztoratu zen gure ama. Bizitzako
|
lanak
eta planak antolatzen hasi gabea, artean gaztetxoegia nintzela pentsatu bide zuen.
|
|
|
Eguneroko beharretan izango zuen nahiko kezka eta buruhauste niri kargu hartzen ibili gabe. Boladaren batean behintzat, Acumuladores Oxibol enpresan
|
lan
egin izan zuen.
|
|
|
Goenaga kutxillerian
|
lanean
urte pare bat neramalarik, sasoi hartan ezkondu zen berriro ama, Rafaelekin. Aitaordeak konbentzitu zuen gure ama ni lantokiz aldatzeko, eta CAFeko forja batera joanarazi ninduten.
|
|
|
Hamabosten bat urte izango nituen. Oso
|
lan
gogorra zen forjakoa: aurpegia eta aurrealdea sutan eta bizkarra izoztuta lanean, ofiziale guztien pintxe gainera.
|
|
|
Oso lan gogorra zen forjakoa: aurpegia eta aurrealdea sutan eta bizkarra izoztuta
|
lanean
, ofiziale guztien pintxe gainera. Urtebete iraun nuen han.
|
|
|
Ortiz y Abellan tailerrean hasi nintzen Donostian. Leku horretan
|
lanean
hastean, ordea, medikuarengana bidali ninduten, Don Emiliano Eizagirrerengana. Aztertu ninduen, eta tuberkulosia neukala esan zidan.
|
|
|
Hilabete batzuen buruan sukar handiz oheratu beharra izan nuen arte.
|
Lanean
aritu nintzen denboran jarraitu izan nion sendagilearengana joateari, hark aztertzen ninduen, baina ezer askorik ezin zuen egin, zer neukan jakinda. Ondo jatea eta atseden osoa hartzea ziren orduan tuberkulosiaren kontrako erremedioak.
|
|
|
Ondo jatea eta atseden osoa hartzea ziren orduan tuberkulosiaren kontrako erremedioak. Atseden hartzekotan ezin zenuen
|
lanik
egin, eta lanik egin ezean ezin zenuen jan, ez ondo ez gaizki. Beraz, aukera bakarra zen lanean jarraitzea, eta halaxe egin nuen, erabat jota geratu nintzen arte.
|
|
|
Ondo jatea eta atseden osoa hartzea ziren orduan tuberkulosiaren kontrako erremedioak. Atseden hartzekotan ezin zenuen lanik egin, eta
|
lanik
egin ezean ezin zenuen jan, ez ondo ez gaizki. Beraz, aukera bakarra zen lanean jarraitzea, eta halaxe egin nuen, erabat jota geratu nintzen arte.
|
|
|
Atseden hartzekotan ezin zenuen lanik egin, eta lanik egin ezean ezin zenuen jan, ez ondo ez gaizki. Beraz, aukera bakarra zen
|
lanean
jarraitzea, eta halaxe egin nuen, erabat jota geratu nintzen arte.
|
|
|
|
Lan
egin nuen fabrikako nire baja osaba Juanitok eta bere amak kobratzen zuten, baina behin bakarrik joan zitzaizkidan Andazarratera bisitan, kilo bat platanorekin.
|
|
|
Ireki bezain bizkor esan zidaten han ez zegoela niretzako lekurik. Sanatoriotik jaitsi berria, ahul eta aterperik gabe, sendagilea
|
lanik
ez zitzaidala komeni esanez, haatik lehengo lantegira itzulirik... txarto!
|
|
|
Urtero joaten nintzen Ordiziako jaietara; nola ez nintzen ba joango. Baina urte hartakoan ezinezkoa gertatu zitzaidan,
|
lanarengatik
. Neure kontura aritzen nintzen orduan, eta lan asko neukan, eta ezin libratua egokitu zitzaidan Santanetan.
|
|
|
Baina urte hartakoan ezinezkoa gertatu zitzaidan, lanarengatik. Neure kontura aritzen nintzen orduan, eta
|
lan
asko neukan, eta ezin libratua egokitu zitzaidan Santanetan. Nola edo hala ospatzeko asmotan, lanean jardun ondoren, bazkaltzera sartu nintzen jantoki on batean.
|
|
|
Neure kontura aritzen nintzen orduan, eta lan asko neukan, eta ezin libratua egokitu zitzaidan Santanetan. Nola edo hala ospatzeko asmotan,
|
lanean
jardun ondoren, bazkaltzera sartu nintzen jantoki on batean. Egundoko bazkaria egin nuen, arkumea eta guzti.
|
|
|
Bere aitaren esportazio negozioko kontuak eramaten zituen Maria Victoriak, arrain esportazioa, negozio joria, zinez. Nire
|
lanari
dagokionez, aldiz, pintura tailertxo bat neukan, etxeak eta pintatzen aritzen nintzen. Hogeita bost urte izango nituen orduan, Maria Victoriak hogeita hiru.
|
|
|
Hogeita bost urte izango nituen orduan, Maria Victoriak hogeita hiru. Nire asmoa, ordea, Venezuelara
|
lanera
joatea zen, eta Maria Victoria bera ere ados zegoen horretan. Aukera oso onak zeuden Venezuelan, 1958an hango diktadore zen Perez Gimenez erori arte; orduan inmigrazio guztia itxita edo etenda laga zuen gobernu berriak.
|
|
|
Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk eman nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana handi bat bai ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez,
|
lanera
bidean, autobusera igo eta, ez dakit nola, nahi gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati. Nik ez nion jaramonik egin hala ere, eta esertzera joan nintzen.
|
|
|
Laster batean bidali zuten etxera. Generaman kontratua amaitu eta beste hiru hilabete gehiago jarraitu behar izaten zen,
|
laneko
agiria emango bazizuten. Agiri hori gabe ezin zitekeen inora joan lan eske.
|
|
|
Generaman kontratua amaitu eta beste hiru hilabete gehiago jarraitu behar izaten zen, laneko agiria emango bazizuten. Agiri hori gabe ezin zitekeen inora joan
|
lan
eske. Beraz, Eusebiok ez zuen kontratua betetzerik izan, eta etxera.
|
|
|
Aurrerantzean ere, libre neuzkan larunbat gehienetan ibiltzen nintzen Parisen batera eta bestera.
|
Lanean
gurekin jarduten zuen madrildar batek esan ohi zuen, Madril ederragoa zela Paris baino. Harekin kontrakarrean aritzea alferrikakoa zenez, adarra jo nion.
|
|
|
Simcan milaka behargin ginen. Automobilen muntadura katean egiten genuen
|
lana
. Han ez zegoen txantxarik, hutsik gabe jarraitu beharra zegoen norberaren postuan.
|
|
|
Han ez zegoen txantxarik, hutsik gabe jarraitu beharra zegoen norberaren postuan. Nire
|
lana
auto barruan bosna zentimetroko lau kordoi egitea zen, soldadura automatikoarekin. Bi kordoi aurrean eta beste bi atzean.
|
|
|
Maitagarria zen jendea. Goizeko lauetan astoekin
|
lanera
zihoazenean ere kantari joaten ziren. Kilo bat mahats eskatu, saltzaileak bost pezeta zela esan, zuk hogei durokoa eman, eta hark:
|
|
|
Edo agian interesatzen zitzaion, edozein oligarkiari interesatzen zaion moduan. Eta hori gutxi balitz, herri arazoari zegokionean ere, begiratu besterik ez zegoen zelako tratuetan eta
|
lanetan
zebilen. Burgesak ziren niretzat, eta eskuindarrak; abertzaletasun ezkertiar baten aurrez aurre zeudenak, Espainiako erregimena bera bezain konfesionalak.
|
|
|
Atxiloketa, hilketa eta ahal zuen guztiarekin erantzuten zuen Poliziak. Guk
|
lanean
jarraitzen genuen artean, baina mobilizazio haietara joaten nintzen, hurbiletik bizi nahi nuen.
|
|
|
Greba orokorrari ekin zitzaion astelehenean; orokorra, erabatekoa, guztizkoa, salbuespenik gabe. Frantzia osoa paralizatu zen; gelditu egin zen
|
lanik
egiten zuen oro. Trenak, metroak, ospitaleak, posta, telebista, irratia...
|
|
|
Kontua da, apirilaren 14ko kontsulta galdu egin zuela, eta hurrengo bisita maiatzaren 21erako lortu zuela. Bolada txarra zeraman Maria Victoriak, gero eta okerrago, baina
|
lanean
jarraitzen zuen hala ere. Ez baikenuen uste hain gauza larria izango zenik, hurrik eman ere.
|
|
|
Eskolaren azpian frontoia zegoen, eta behin, pilotan ari ginela, bat batean joka hasi zitzaidan Lonbide hori; Munduate atera zen nire defentsan, Oreretako apaiz izango zena. Eskola sasoia amaitu ondoren ere,
|
lanean
hasita nengoela, berdin jarraitzen zuen Lonbide horrek. Bere frustrazio eta zapuzkerien askabidetzat hartua nindukan, nonbait.
|
|
|
Itsasontzien maketak ekarriko zizkiotela agindu bai, baina ez da horien aztarrenik.
|
Lan
tresnarik ere ez. Denari baietz esaten diote tailerretako arduradunak eta hezitzaileak.
|
|
|
Gure amaren aitak, aitonak alegia, Inazio del Molino Ilarregik," Molinos" ek, CAFeko tailer batean
|
lan
egiten zuen, baina bazuen bere tailertxo bat ere, josteko makinena. CAFetik irten ondoren, josteko makinak konpontzen zituen inguruetako baserrietan.
|
|
|
Horixe izan behar du. Kartzela bakoitzean atera ditzakegu ondorio eta irakaspenak geure izateaz, kartzelaren funtzioaz, kartzeleroen
|
lanaz
... Horretara ezkero, egun bakoitzari aterako diozu bere ondorioa eta moraleja.
|
|
|
" Banoa,
|
lana
daukat" ohar zimurtua bioleta olioz bustita.
|
|
|
Dena
|
lanera
joateagatik. Dena sukalde zikinean.
|
|
|
hurrengo egunean
|
lanera
joan aitzinetik.
|
|
|
Alabaina, ez ginateke ausartuko
|
lana
uztera;
|
|
|
batean
|
lan
egiten du,
|
|
|
Atsedenaldiko tartean, ordura artean sekula ikusi gabea nuen iragarki bat eman zuten. Dotore jantzitako dozena bat lagun ageri ziren zein bere sakelako telefonoaren bidez hizketan, gizonezko gorbatadunak batzuk, gona motzeko emakumeak besteak, seriotasun osoz
|
lanean
gogor ari ziren exekutiboak guztiak itxuraz; inpentsan, baina, gizon gorbatadun haietako batek, telefonoa barik maskor bat zuen belarri ondoan eta, bere zorion aurpegiari kasu egitera, liluratua zegoen entzuten ari zenarekin. Futbol partidako jokaldirik interesgarrienen errepikapena babesten zuen haririk gabeko telefonia konpainiarena zen iragarkia.
|
|
|
Landan
|
lanean
ariko ziren nekazariak. Mortu zeuden behintzat Orexako plaza nagusia, frontoia eta inguruak.
|
|
|
" Ez zakiat zergatik, baina hementxe egon beharra nian eta hementxe nagok", esan nion neure buruari," Leku eta tenore egokian. Hainbeste ibilaldi zoro hara eta hona, hainbeste ikasketa eta
|
lan
, hainbeste min eta neke, hainbeste izu eta negar, hainbeste amore emate eta umiliazio bizitza osoan zehar, honetarako. Honetarakoxe ba, honetarakoxe, zertarako bestela?"
|
|
|
Arrapalada batean traste guztiak bizkar zorroetan sartu eta errepiderantz abiatu ginen lasterka. Lauaxetak geroko utzi zituen bere eguneroko txukuntze
|
lanak
.
|
|
|
Eta nik ez zaukaat batere gogorik orain pikoletoei esplikazioak ematen hasteko. Nola azalduko diet ba zertan nabilen, paraje hauetan eta itxura honekin, hire ondoan,
|
lana
eta etxea utzita, bidez bide baina ibilbide jakinik gabe, oinez beti, Gorbeiapeko sagasti baterantz. Eta ni baino askoz ere okerrago hago hi inori ezer azaltzeko.
|
|
|
Gorantz abiatu aurretik, ordu laurden inguru eman zuen Lauaxetak ostatuko komunean, garbiketa eta bizar mozketa
|
lanetan
. Nik bitartean, baxoerdi pare bat hartu eta ostatuko Diario de Navarra ko gurutzegrama egin nuen.
|
|
|
Baditek zerbait, ez zakiat zer, barru barruraino sartu izan zaizkidak beti, neure anaia batek idatziak balira bezala. Hire poema batzuk ere izan ditiat batzuetan buruan, Antton Valverdek hire
|
lanekin
osatu zuen diskokoak batik bat, baina Lizardi hunkidura iturri oparoagoa izan diat beti. Eta ez duk nire kasua soilik.
|
|
|
Normala zen, beraz, ezagutzen ez nituen iragarkiak ikustea. Iragarki batean etxe baten eraikuntzan
|
lanean
ari ziren neska gazte batzuk ikusten ziren, aldameneko kaletik pasatzen zen mutil lerden bati sexu irrikaz begira. Beste batean, kale batean exekutibo pila bat ikusten zen, gizonezkoak nahiz emakumezkoak, guztiak dotore jantzita eta karteratxo bana aldean, alde batetik bestera lasterka eta elkar trebetasun handiz zangotrabatzen, horretan futbolarien neurriko teknika bikaina zutela erakutsiz.
|
|
|
– Tira, zeozer ikasi diagu Egunkaria n hainbeste urtez tolosar artean
|
lan
eginda –asmatu nuen esaten, urduri artean ere ikusi berri nuenak sortutako harriduraren ondorioz.
|
|
|
– Dena dela, ez ezazula pentsa erraza denik egungo baserritarraren bizimodua. Nahikoa
|
lan
badute globalizazioak sortutako arazoei aurre egiten. Munduko edozein bazterretatik heltzen dira era guztietako produktuak merke merke, eta zaila da konkurrentzia horri aurre egitea.
|
|
|
Berehala ikusi zen ez zegoela kolorerik, askoz gehiago zela mutikoa Lauaxeta baino, pilotari ematen zizkion zartada ikusgarriekin Lauaxeta batetik bestera ezinean lasterka egitera behartzen baitzuen. Horregatik, Lauaxetaren atzelari
|
lanetara
sartu nintzen frontoira, baina alferrik izan zen, 22 eta 8 irabazi baitzigun hala ere mutiko isilak.
|
|
|
Itxura oneko gizon gazte mardul bat, geunden tokitik ikusi ahal zenez: Sorkunderen senarra izan behar zuen, dudarik gabe,
|
lanetik
itzulia. Sorkunderengana inguratu eta musua eman zion.
|
|
|
Ugariak dira haren bilobak. Bat sarri samar joaten da Egunkaria ko erredakziora, neska lagunak han egiten baitu
|
lana
. Liburuek ez dute ezer balio, liburuak hilda jaiotzen dira, seme alabak dira benetan balio dutenak, benetako bizitza bizia; ondorengoak eta ondorengoen ondorengoak.
|
|
|
Zuk utzitako arrastoa, aldiz, barkaidazu horren gordin esatea baina hala da, zuk utzitako arrastoa hutsaren hurrengoa izan zen, Estepan, hutsaren hurrengoa. Poemak, artikuluak, antzerki
|
lanak
... Hutsala guztia!
|
|
|
Baina ikasitako guztia ahalegin pertsonal handi bati esker ikasi zuen bi hilabete pasatxoko tarte hartan, inoren laguntzarik gabe, liburutegi eta hemeroteketan begiak erretzeraino
|
lan
eginez. Autodidakta izatea egokitu zitzaion, eta ez berak hala nahi izan zuelako, beste erremediorik izan ez zuelako baizik.
|
|
|
Ordu horretan kazetari gutxi izan ohi zen erredakzioan, eta neu ere kasualitatez suertatu nintzen han. Bere
|
lan
guztietan etsipenetik abiatzen zen abangoardiako artista plastiko multidiziplinar bati egindako elkarrizketa transkribatu behar nuen egun hartan, eta goi mailako solasaldi hark emango zizkidan buruhausteen beldur joan nintzen horren goiz lanera, aurrez aurre izan nuenean ez bainion piperrik ere ulertu gizon distiratsu hari.
|
|
|
Ordu horretan kazetari gutxi izan ohi zen erredakzioan, eta neu ere kasualitatez suertatu nintzen han. Bere lan guztietan etsipenetik abiatzen zen abangoardiako artista plastiko multidiziplinar bati egindako elkarrizketa transkribatu behar nuen egun hartan, eta goi mailako solasaldi hark emango zizkidan buruhausteen beldur joan nintzen horren goiz
|
lanera
, aurrez aurre izan nuenean ez bainion piperrik ere ulertu gizon distiratsu hari.
|
|
|
Erredakziora itzuli eta bere
|
lan
guztietan etsipenetik abiatzen zen artista plastiko arranditsuaren esaldi labirintikoak transkribatzeari berrekin nion. Itzuli ere egin behar nituen, erdalduna baitzen euskal artearen printze gaindiezin hura.
|
|
|
Barne iraultza haren eldarnioan, ezinbestean eta lehenbailehen hartu beharreko erabakia zen ordura artean funtsik gabeko asmo lanbrotsua baino izan ez zena:
|
lana
utzi eta etxetik alde egin behar nuen, nora eta zertara ez banekien ere.
|
|
|
Horregatik guztiagatik,
|
lana
eta etxea utzi eta mendira jotzeko ideia nuen aspaldidanik buruan bueltaka. Lau pareta artean egoteari utzi eta lurrari lotu, lurra lantzeko eta eguneroko lagun egiteko ez bazen ere –beranduegi bainuen nekazari egiteko–, lurra neure oinekin zapalduz ibiltzeko gutxienez.
|
|
|
Irailaren amaierako egun batean utzi nuen
|
lana
eta biharamun goizean aski goizik alde egin nuen etxetik, bakarrik eta oinez, Inazio Loiolakoak bezala, hari buruzko liburu baten izenburuak dioenez. Ez nekien zenbat denbora emango nuen etxetik kanpo, eta ez nion inori abisurik eman.
|
|
|
Nik neure galtzei erreparatu nien. Alfer
|
lana
izango nuen nik galtza barrenak jasotzea, lokatzez beteak bainituen ordurako. Isilik jaitsi ginen hasieran, jada arrats hautsek iluntzen hasia zuten bide estuan zehar, Lauaxeta aurretik eta ni haren ondoren.
|
|
|
– Utzi egin dut
|
lana
. Betiko seguru askorik.
|
|
|
Informatika asko jakin behar da orain, albisteak ordenagailuen bidez jasotzen baitira gero eta gehiago. Nik galdua dut ilusioa, eta ilusiorik gabe ezinezkoa da ikastea eta
|
lan
egiteko molde berrietara egokitzea.
|
|
|
Badira, guztiarekin ere, oraindik ulertzen ez ditudan gauzak. Hil eta gero ere, Angiozarko ondoezaren ondoren,
|
lanera
joaten jarraitu nuen, eta han lankideek ikusi eta entzun egiten ninduten, aintzat hartzen ninduten. Hainbat artikulu idatzi eta argitaratu nituen, gainera, tarte horretan, orain seguru askorik –ez naiz, egia esan, bilatzen saiatu ere egin baina– inongo hemerotekatan ezin aurkitu ahal izango liratekeenak.
|
|
|
|
Lanaz
aparteko ilusiorik ere ez nuen, ordea, garai hartan, eta horrexek eusten ninduen eguneroko zeregin hutsal hari lotuta. Aizarnazabalen jaio nintzen ni, Urola bailarako herririk gordeenean, eta gazte samarrik Tolosara ezkondu, baina Sorkundek utzi ninduenean Andoainen hartu nuen pisu koxkor bat errentan, lantokitik gertu, Martin Ugalde idazle eta Euskaldunon Egunkaria ko Ohorezko Lehendakaria jaio zen kale berean, Kaleberrin.
|
|
|
Aizarnazabalen jaio nintzen ni, Urola bailarako herririk gordeenean, eta gazte samarrik Tolosara ezkondu, baina Sorkundek utzi ninduenean Andoainen hartu nuen pisu koxkor bat errentan, lantokitik gertu, Martin Ugalde idazle eta Euskaldunon Egunkaria ko Ohorezko Lehendakaria jaio zen kale berean, Kaleberrin.
|
Lanetik
etxera itzuli orduko telebista pizten nuen garai hartan, egunero, inon ziren lehiaketarik lerdoenak edo futbol partidarik aspergarrienak ikusteko prest. Pizza zatiren bat edota beheko tabernan erositako ogitartekoa jango nuen, edo lardaskatu askotan hura ere, osorik sabeleratu gabe, hiru laurdeneko botila ardoa lagun.
|
|
|
Hamaika eta erdiak ziren Andra Mari elizako erlojuan. Herriko kaleetan barrena,
|
lanak
ematen zizkion Lauaxetari benetan Gernikan zegoela sinesteak. Batez ere erlauntza itxurako etxe eskerga haien artean ibiltzeak ikaratzen zuen, baina autoen abiadurak ere eman zion sustorik.
|
|
|
1990ean Egunkaria n
|
lanean
hasi nintzenean 33 urte nituen. Aspaldisko errauts bihurtuak ziren ordurako nire gaztetako suak.
|
|
|
Desartikulatuta nengoen. Jitoan nenbilen, galduta, eta Egunkaria ko kontratua sinatu nuenean izar gidari bat atxiki nuela uste izan nuen, kontratu hartan bat egiten baitzuten hileroko soldatak eta militantziak, eguneroko
|
lan
arautuak eta euskararen eta aberriaren aldeko borrokak. Egunkaria ko erredakzio nagusia ez zegoen artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik, baina hara lan egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan.
|
|
|
Jitoan nenbilen, galduta, eta Egunkaria ko kontratua sinatu nuenean izar gidari bat atxiki nuela uste izan nuen, kontratu hartan bat egiten baitzuten hileroko soldatak eta militantziak, eguneroko lan arautuak eta euskararen eta aberriaren aldeko borrokak. Egunkaria ko erredakzio nagusia ez zegoen artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik, baina hara
|
lan
egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan. Koldo Izagirre idazlea erredakzio nagusira etorri zen aurreneko zenbakia plazaratu zen egunean, guri zorionak ematera.
|
|
|
Han pasatu nuen eguna, gerra garaian inguru hartan gertatutakoak buruan bueltaka nituela, faxisten hegazkinen erasoak eta gudarien mugimenduak irudikatzen. Agirre’tar Nikola Metxa ere –Koldo Izagirrek sortutako pertsonaia suhar, herren eta erretxina– han ibilia izango zela oroitu nuen, enlaze
|
lanetan
jo batera eta jo bestera.
|
|
|
Nazkatuta ninduten, leporaino beteta, egunero tratatu behar nituen artista, idazle, musikari, aktore, zinema edo antzerki zuzendari, bertsolari, dantzari eta abarrek. Munduaren zilbortzat zuten gehienek nork bere burua, eta gizadiaren historiako monumentu garrantzitsu eta funtsezkotzat nork bere
|
lana
; apalenak, berriz, gizajo hutsak ziren, edo hipokrita handinahi errukarriak. Horrela ikusten nituen nik behintzat, horrelaxe ikusarazten zizkidan horrenbeste urtetako errutinak.
|
|
|
" Aita eta ama?". "
|
Lanera
joan dira", esan zuen Ivanek. " Aita ere bai?
|
|
|
" Aita ere bai? Non egiten du ba aitak
|
lana
–". " Ez dakit... makina batean", esan zuen Ivanek.
|
|
|
Segitzen zuen, ikus zezakeen Xanek bere txokotik, aitatxik salan espatula jardunean. Berez,
|
lan
arina zirudien. Hura berriz nekez, hasgeldika, baldarxka ari zen; ez izaki, seguru aski, ofizio horretakoa.
|
|
|
Edota, artega zegoen: hain zuzen, Xan begira zuela nabarituz; eta hartara, ahalegintzen zen
|
lana
hobeto egiten, are gehiago nekatuz. Afan hartan, hauts pila ateratzen ari zen.
|
|
|
" hori da", esan zuen aitatxik; Xan paleta garbitzen ari zela: " orain
|
lanik gabe
egongo zara?", galdetu zion. " Hala nago bai", esan zuen Xanek;" non han zeozer bilatu dut".
|
|
|
Beti zerbait makinatzen. Gero jakin genuen
|
lanean
hasi zela. Olaben:
|
|
|
Ja hari heldu behar zioten, ja handiak paratu zion esku mazoa gainean. " Ni ez", esan zuen sumindurik amatxik," hura"; heldu ziren bada aitatxigana gizaseme biak; han eta hemen apur bat ukitu, errutinazko galdera pare bat egin, aitatxik hinkik esaten ez zuenez, kamillan ezarri zuten; laga zuen aitatxik eramaten; agian ulertu zuen kontra egitearen alferra, gizaseme lar sendo eta propio
|
lan
hartarakoxe entrenatuak ziratekeenez; guztiaz ere, nabari zen haren begietan izua, noski, etxea behin betikoz lagatzeko izua, baina izu konkretuago bat ere, bertan behera erortzekoa: atera helduta, orain zutik, kili kolo zegoen amatxi ebitatzearren, kamilla apur bat okertu zutenez, aitatxik hanka bat paratu zuen lurrean; erizain handiak etzanarazi zuen;" suabe", eskatu zion amatxik.
|
|
|
Mahai apal, zabal biribil batean kafeontziak, kikarak, pasta batzuk ere bazeuden platertxo batean. Bat batean bizkarrekoa bordatu
|
lan
batez estalia zuen besaulki batean emakume xahar xahar bat ikusi zuen Xanek. Ximur ximur egindako mahaspasa zirudien.
|
|
|
Zer ari zen, zer inporta zitzaion, izan ere, bere bizitza antigoaleko emakume lotsagabe hari? Alta, amatxi zaharra hain leiala zen; bere
|
lanean
aplikatuta, irribarre ezti harekin... Ez zion behintzat hari ja ta bertan laga eta itsusirik egingo.
|
|
|
" Listo", esan zuen amatxi zaharrak. Josi
|
lana
alde batera laga eta: " nahi duzu beste kafe xorta bat?", galdetu zion Xani.
|
|
|
" Bai, Lazarok esan zidan atzo", esan zuen Xanek. " Familiarekin bizi zen hemen", segitu zuen Elik;" gero,
|
lanean
hasitakoan, Erdira joan zen. Han zen, izan zenean istilu guztia".
|
|
|
Ez zen, ordea, apeaderorik hantxe. Euren parean, bietatik hara,
|
lan
kabina prefabrikatu baten ondoan, bi langile, borra bana erabiliz, iltze antzeko burdina erraldoi bat lurrean sartzen ari ziren.
|
|
|
" Zatoz", esan zuen etxekoandreak. Korridorean, pareta argi motel baten azpian, gizon heldu tripati bat, mahonezko galtzak, mahuka hutsik, lurrean
|
lanen
bat egiten ari zen.
|
|
|
Hartan ari zirela, korridoreko behargina sartu zen sukaldera: beso hutsik,
|
lan
arropak aldatu gabe. Bera zen, beraz, osaba.
|