|
2000
|
|
|
Asiarrak isilak dira oso. Ez dute beste kultura eta
|
herri
batzuetakoek adinako espanturik eta zalapartarik sortzen. Ezta hurrik eman ere.
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere nahi ez dudan Manchako basa
|
herri
batean, orain denbora asko ez dela, aiton seme bat bizi zen, arma tokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo zakur korrikalaria zeukaten horietatik bat". Horrelaxe hasten da On Kixote liburua.
|
|
|
Buzo urdin bat eta udako zapatilak eman zizkiguten, ez barruko arroparik ez galtzerdirik. Egin kontu negu gorria zela, sekulako hotza egiten duela Manchako basa
|
herri
hartan, berehala izozten direla patioko putzu zulotxoak. Halaxe geratu ginen denok urte amaiera hartan:
|
|
|
Jende asko zen gerraren beldur eta ihesi zebilena, eta bidean aurrera egin ahala handitzen ari zen iheslarien saldoa. Ordiziatik abiatu ginenean familiaren kontua zirudiena,
|
herri
osoen hustea eta ihesbidean pilatzea izan zen Bilbon. Hango egonaldia arrunt luzatu izango zen.
|
|
|
Dena den, Oloten bazegoen lau muturreko iturri bat
|
herri
erdian, gainean harrizko untxia zeukana; huraxe nuen nik denbora pasatzeko lekurik gustukoena. Atzamarrez jarioa estutu eta ura hara edo hona bideratuz, ingurukoak zipriztinez bustitzen ibiltzen nintzen.
|
|
|
Gustatu egin zitzaigun Granadako Almuñecar... eta guk han pisu bat erosi! Orduan oso
|
herri
txikia zen Almuñecar. Goizean itsasotik etortzen ziren arrantzaleei erosten genien.
|
|
|
Urtero oporretan
|
herri
horretara joaten hasi ginen. Bigarren urterako bizkaitar batek jatetxea ipini zuen:
|
|
|
Edo agian interesatzen zitzaion, edozein oligarkiari interesatzen zaion moduan. Eta hori gutxi balitz,
|
herri
arazoari zegokionean ere, begiratu besterik ez zegoen zelako tratuetan eta lanetan zebilen. Burgesak ziren niretzat, eta eskuindarrak; abertzaletasun ezkertiar baten aurrez aurre zeudenak, Espainiako erregimena bera bezain konfesionalak.
|
|
|
– Kontxo, Sanchonuño –esan du, erremolatxaren plastikozko zorroari beha– Segovia eta Cuellar artean dago
|
herri
hau. Alkateak Jose Luis izena du, eta emazteak Sara, Sarita.
|
|
|
|
herri
desberdinetan bizitzea
|
|
|
Muga ondoko
|
herri
batean bizi gintezke
|
|
|
Ordubete ingururen buruan,
|
herri
barrutik zetorren mutil gazte bat hurreratu zitzaigun, 20 urte pasatxokoa, zira jantzita.
|
|
|
Baietz esan genion, jakina, eta
|
herri
barrura itzuli ginen oinez, mutilarekin batera. Plazako ostatuaren parean zegoen autoa, 4L gorri zahar bat.
|
|
|
Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz borroka bat iradoki zidaten hitz haiek. Hitz haiei kasu egitera, Tolosatik gertu zegoen
|
herri
batera joan behar nuen. Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean.
|
|
|
Otsabiotik Lizartzara, mendi gailur batetik
|
herri
batera jaistean ohi denez, gero eta bide hobea aurkitu genuen. Herrigune nagusira heldu baino lehen, bide ertz batean eseri ginen, Lizartzako etxeei begira.
|
|
|
Gorbeiapeko txatartegian berriro elkartu ginenez geroztik, etenik gabe gabiltza Lauaxeta eta biok bidez bide, aste eta jai, udazken, negu, udaberri eta uda, txararik txara, zelairik zelai, sororik soro, basorik baso, mendirik mendi, herririk
|
herri
. Lauaxetari niri bezain atsegin zaio orain mendian oinez ibiltzea, eta baita oskarbi denean izarren azpian eta euria ari duenean eliz atari edo borda batean babestuta lo egitea ere, edo behiala isotermo izandako kamioi kaxa orain txabola bihurtuan bestela, inoiz edo behin suertatu izan zaigun bezala.
|
|
|
Jende askorekin egiten dugu topo hala ere. Bigarren mailako errepide batera edo
|
herri
txiki bateko plaza ingurura jaisten garelarik maiz ikusten dugu Goizeder, ihesean beti, polizia autoen uluak eta argi urdin birakariak orpoz orpo; batzuetan, haatik, mendian ere ikusten dugu, herri batetik besterako bidea oinez egiten, eta horrelakoetan gurekin solasaldi labur bat egiteko astia hartzeko moduan izaten da. Mateo Txistu noiznahi ikusten dugu basoan, baina hark ez du sekula guregan erreparatu ere egiten, hain dago bere etenik gabeko ehizean tematua.
|
|
|
Jende askorekin egiten dugu topo hala ere. Bigarren mailako errepide batera edo herri txiki bateko plaza ingurura jaisten garelarik maiz ikusten dugu Goizeder, ihesean beti, polizia autoen uluak eta argi urdin birakariak orpoz orpo; batzuetan, haatik, mendian ere ikusten dugu,
|
herri
batetik besterako bidea oinez egiten, eta horrelakoetan gurekin solasaldi labur bat egiteko astia hartzeko moduan izaten da. Mateo Txistu noiznahi ikusten dugu basoan, baina hark ez du sekula guregan erreparatu ere egiten, hain dago bere etenik gabeko ehizean tematua.
|
|
|
Intxurre, Otsabio, Mendikute, Illaun, Irukurutzeta, Atxolin, Azkonabieta, Gaintxipitxa, Gaztelu, Ertxin, Indamendi, Aldura, Igoin, Urdaburu, Zaburu, Urdelar... Batzuetan, inongo gailurretara igo gabe,
|
herri
batetik besterako bidea egiten nuen, mendizalerik gabeko bide galduetan barrena maizenik, txara sasiz betetakoetan galtzak urratzeko beldurrik gabe.
|
|
|
ustez irri gaixto bat, beti azio txarren bat barrundatzen ariko balitz bezala; zeinerako, bestalde, guztiz inkapablea zirudien. Biak ere
|
herri
koskorra atzean utzi duten mutilen legean, garbi, sinple, galtza bakeroez, koadroekiko alkandorez jantzita zeuden. Handia zen bien arteko konplizitatea, erraza tratua etxeko emakumeekiko.
|
|
|
Handik gutxira berriz, kasernako leherketa hura izan zuan eta... hi orduantsu atzeman hinduten ala?"; Xanek baiezkoa egin zuen;" ba, beharbada jakingo ez duana duk, Henrik egun haiek, edo aste haiek, ez zakiat, herritxo batean eman zituela, hemendik ez urruti. Eta, leherketa izan zen egun hartan,
|
herri
hartako ostatuan zela, ostalariari (nire ezaguna dena, nik hau berak esanda zakiat) esan ziola, tipo bat han bazterretan ostuka ikusi zuela; bere kusan ote zebilen; eta gure etxeko telefonoa eman zioan, edozer gertatzera guri abisu emateko"; apur batean isildu egin zen, gero jaiki egin zen eta: " egon hadi pixka batean", esan zuen.
|
|
|
" Harantza zer dago?", galdetu zuen. " Hor badago
|
herri
bat", esan zuen enplegatuak, korrok egin zuen. Pausaldi baten ondoren:
|
|
2001
|
|
|
gustatzen zitzaidan, bihurgune bakoitzean Cyberoa deitzen nuen tupina horren barnera lerratzen nintzela itxuratzea, anitzetan euriak zein haizeak kolpatu bazter hutsak zeharkatuz. Noizbehinka kabala errebelatu bat gurutzatzen nuen, gautxori baten auhena hautematen eta bat batean
|
herri
argiztatuaren muinera heltzen nintzen, bideak ez zirenez are luzeagoak moldatzen ahal galdezka. Autoko leiho apaldutik, mazela freskoetan alhan utziak izan ziren ardien marraka ahulak preziatzen nituen.
|
|
|
Borroka guztiak, euskal
|
herri
suharrak apaltasunera derrigortzen baikaitu hondarrean diot ene uste apalez, laborantzan edo lantegietan, ele gutxikoak ziren eta aski zen ildo horretan sartzen zirenen begien hondoen jotzea, zeinen indartsua zen deus ere galtzekorik ez zutenen tema eta kemena jakiteko. Bazter inarrosleak eta saloietako iraultzaileak ere trenpu txarrean uzten zituzten.
|
|
|
Aspaldidanik sentitzen nuen interes izpirik ez neukala, ez nuen bilatzen ere: dirurik ez, osperik ez, edertasunik ez, etxerik ez, larderiarik ez,
|
herri
honetan balioski susta nezakeen ahaidegorik ez, ezer ez. Kaxako andreak soa ezeztatzen zidan oroz, ikustea bera debalde zen ingurumen hutsa nintzen.
|
|
|
Denak seminario ezberdinen tupina berdinetako saltsetarik zetozkigula gehitu behar zena? Halatan, abertzale sutsua bihurtu zen urteetan Joanes,
|
herri
xeheetako plazetan bildu betizu eta ardi zainen aurrean, predikari lanetan suhar higatzen anitzetan miretsi nuen.
|
|
|
Aski izan zitzaidan lasaitzeko. Hastapenean ez nekien hiri edo
|
herri
izena zitekeena nondik zetorkidan. Sagarroia ipularrera hupatzen lagundu nuen eskuz, disgustua gaindituz.
|
|
|
Azken eskualduna nonbaitik ere emaztea zen. XX. mende erditsuan sortu zen izenda ez dezakedan barnealdeko
|
herri
ahantzi batean erran zuen apezak erdararik aberats eta ederrenean. Derrigorrezkoa izan arren, gurasoek ez zuten Maddalen eskolara biziki igorri, are gutxiago ikastolara garestiegi zelako artzain familia" pobre" batentzat eta asteburuetan talo saltzen eta kontzertu antolatzen aritzeko astirik ez zutelako.
|
|
|
Irri konplizeak trukatu zituzten, eta euskaltzaleak Iditegiko aditzaren bilakaera polifazetikoaz eztabaidatzen ari zirela, Bordele Iruñea autobideak
|
herri
isil eta baztertu hau egokiro zeharka lezakeeneko xedearen inguruan bat egin zuten biek, sobera zalapartarik gabe. Txin txin.
|
|
|
Goitika botatzen hasi zenean, Bixenteren iruditua segurua zela hartu zuen segituan jendeak. Berria aitaren orduko zabaldu zen
|
herri
osoan. Etxez etxe, kontrabandoko paketea eskutik eskura bezala.
|
|
|
|
herri
txikietako plazetan
|
|
|
Hortaz, niretzat zalantzarik ez dago cocuyo delakoa, euren hizkera arruntean, konnotazio eta iradokizun sexualez mukuru zamatutako hitz markatua izango dela. Are, txosten hau, premia zela ta, oraintxe bertan idaztera honetaratua, ez dut egiterik izan, nire hasierako asmoa zen bezala, hango
|
herri
literaturaren azterketa. Esan gabe doa ziur nagoela azterketa horrek, inork egingo balu, nire tesiaren aldeko froga ugari eskainiko lituzkeela.
|
|
|
sororik soro, herririk
|
herri
.
|
|
|
beti arrotz izan, herririk
|
herri
.
|
|
|
Urrunera begira dabil, herririk
|
herri
.
|
|
2002
|
|
|
– Ez da larregi hiru zinematoki Portugalete lako
|
herri
batentzat?
|
|
|
– Bada halakorik
|
herri
honetan?
|
|
|
Generalisimoaren plazan gramolak oraindino dantzara zekartzan gazteak, eta Mentxuk irribarre egin zuen hilean behin orkestina egon ohi zelako herrikoen harrotasunaz oroituta, inguruko
|
herri
askotan dantzaldiak anplifikadoreetatik Radio Nacional goratuta egiten zituztela eta. Udaletxeko erlojuak adieraziko zion bederatziak laurden gutxiagoetarako zenbat denbora falta zen, eta ordu erdi baino gutxiago izanez gero, tren geltokiraino helduko zen; bestela, Vicuña kaleko bodegoira joko zuen, kafea –edo kafearen halakotsua– zerbitzen zuen bodegoi bakarrera.
|
|
|
– Eurek horretarako antolatu dute dena, maitea. Ordu perfektua aukeratu dute, oharkabean aritu gura izan dute, baina aldi berean seguru zegozen handik ordu batzuetara
|
herri
guztiak izango zuela Santosenaren berri. Jendearen esamesetara ohitu beharra edukiko dugu.
|
|
|
– Birritan pentsaturik, gerrari esker izan diagu
|
herri
zoragarri honen berri. Ezagutu duk Espainia zeharo anakronikoa dela.
|
|
|
–... Eta gerrari esker izan badugu
|
herri
zoragarri honen berri, gerra hau ere zoragarria da!
|
|
|
Norbaiten kexu garrasi intziri italieradunek ihes egiten zuten behin eta berriro Donatella pisukidearen gelatik. Galderren gelan, ordea, oro zen jantziei itsatsi garagardo beltz hats lika arrisku
|
herri
bateko jaiak. Umetako Gernika azaldu zitzaion begietara.
|
|
|
Harritu zaitu pixka bat Bilboko horrenbeste argazki Londresko prentsan ikusteak. Afrikako
|
herri
bateko edozein auzunek aukera gehiago du, bai horixe, arreta handiagoa. Baina hor dago Bilbao, garbi eta distiratsu zeru urdinaren pean, titaniozkoa.
|
|
|
Emakume aberats batek erran zuen abertzaleak alde egiten ari zirela Hendaiara Bordelera Southamptonera. Frantzia eta Ingalaterra
|
herri
traidoreak ziren: abertzaleen eta komunisten lagunak.
|
|
|
ez gara
|
herri
bereko,
|
|
|
denboran galdutako
|
herri
bazter honetatik.
|
|
2003
|
|
|
Partaide guztiek bazutela beste berezitasun bat ere: guzti guztiak ziren Ingalaterrako
|
herri
horretako unibertsitatean ibilitakoak edo, besterik ezean, Deustukoan. Ez zutela nornahi onartzen euren ezkutuko sarean.
|
|
|
Eta ez gizona aurrez aurre izatearen beldur nintzelako, bulego haietara agertzea berez zelako samina baino. Gureek ebakuaturiko
|
herri
bakoitzak bere bulegoa zuen, eta zenbat bulego, ebakuaturiko beste hainbeste herri.
|
|
|
Eta ez gizona aurrez aurre izatearen beldur nintzelako, bulego haietara agertzea berez zelako samina baino. Gureek ebakuaturiko herri bakoitzak bere bulegoa zuen, eta zenbat bulego, ebakuaturiko beste hainbeste
|
herri
.
|
|
|
–Ba, esaten ari nintzen moduan,
|
herri
horretako elizaren barruan lanetan ibili izan dira eta, hara non, aldare nagusia mugitzean dokumentu batzuk azaldu dira.
|
|
|
Saltzaile ibiltzen zen herriz
|
herri
,
|
|
|
Autobusak
|
herri
sarreran utzi ditu,
|
|
2004
|
|
|
Etxean nola sartu zen begira gelditu zen, zerbait ongi ez zegoelako gogoeta buruan jirabira. " Bai, beti bezala zen hango legea" haserretuko zitzaion Marcki," bai erantzun nion Iruñean erosketak egitetik etorriko banintz bezala, bai urtetan eta urtetan
|
herri
hartan elkar agurtzen dutenek bezala, bai itzultzea, herrira itzultzea garrantzia duen bakarra balitz bezala, bai kanpoan ikusi, bizi eta sufritutakoak batere inportantziarik ez balu bezala".
|
|
|
" Orduan ohartu nintzen" aitortuko zion Marcki," min haustura eta hondamendi haren ondoren, euskaldun patu gogorra,
|
herri
hura eta kate guztiak atzean utzi nitueneko ustea hausten ari zitzaidala portzelanazko ilusio bat bezala. Zuk ez dakizu nolakoak ziren gure amaren Zer egin didazu haiek".
|
|
|
Histerikoa, eginen zion arrapostu Marckek, hori egiten bazuen amak, gehienak bezala, histeriko bat baino ez. Ez, esanen zion Bazterrek, edo bai, baina baita ere ni bezain preso
|
herri
hartan.
|
|
|
" Zu beti Londresen bizi izan zara. Zuk ez duzu ulertzen zer den
|
herri
batean bizitzea" erabakiko zuen Bazterrek.
|
|
|
" Lehendabizi, eskerrik asko etortzeagatik. Ezin izanen dute gurekin", oihukatu zuen," okupazio indar guztiek ezin izanen dute
|
herri
honen garrasia isilarazi, ze herri hau bizirik baitago, herri honek indarra baitauka, herri honen zainetatik odola baitabil; Espainiako komisaria guztiek ezin izanen dute herri honen askatasun egarria ito. Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana.
|
|
|
" Lehendabizi, eskerrik asko etortzeagatik. Ezin izanen dute gurekin", oihukatu zuen," okupazio indar guztiek ezin izanen dute herri honen garrasia isilarazi, ze
|
herri
hau bizirik baitago, herri honek indarra baitauka, herri honen zainetatik odola baitabil; Espainiako komisaria guztiek ezin izanen dute herri honen askatasun egarria ito. Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana.
|
|
|
" Lehendabizi, eskerrik asko etortzeagatik. Ezin izanen dute gurekin", oihukatu zuen," okupazio indar guztiek ezin izanen dute herri honen garrasia isilarazi, ze herri hau bizirik baitago,
|
herri
honek indarra baitauka, herri honen zainetatik odola baitabil; Espainiako komisaria guztiek ezin izanen dute herri honen askatasun egarria ito. Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana.
|
|
|
" Lehendabizi, eskerrik asko etortzeagatik. Ezin izanen dute gurekin", oihukatu zuen," okupazio indar guztiek ezin izanen dute herri honen garrasia isilarazi, ze herri hau bizirik baitago, herri honek indarra baitauka,
|
herri
honen zainetatik odola baitabil; Espainiako komisaria guztiek ezin izanen dute herri honen askatasun egarria ito. Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana.
|
|
|
" Lehendabizi, eskerrik asko etortzeagatik. Ezin izanen dute gurekin", oihukatu zuen," okupazio indar guztiek ezin izanen dute herri honen garrasia isilarazi, ze herri hau bizirik baitago, herri honek indarra baitauka, herri honen zainetatik odola baitabil; Espainiako komisaria guztiek ezin izanen dute
|
herri
honen askatasun egarria ito. Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana.
|
|
|
Eta lan egiteko modurik hoberena antolatzea da, militatzea, nahi den tokian: Gestoretan, Herri Batasunan, beste erakunde batean; baina
|
herri
hau askatzeko denok antolatu beharra dugu, eta lan egin. Euskadiren askapenaren aldeko borrokan aurrera jarraitu behar dugu.
|
|
|
Are gehiago, batzuetan bat bateko sukar ilaun batek jota, British Film Institute ra joan eta filmak arakatzen aritzen zen irudi haien bila. Zuri beltzean, gizon bat ailegatzen da maleta beltz batekin
|
herri
batera; gizonak, herrian sartu ahala, jendea etxeetan nola ezkutatzen den nabaritzen du; hasieran uste du hargatik dela, baina, hobeki erreparatu ondoren, maletarengatik dela ohartzen da; maleta lurrean utzi eta itzulika hasiko da; kuzkurtu eta maleta irekitzera doanean, atzera egiten du izuturik, eta horrela behin eta berriz.
|
|
|
Eta gero Marcki esan zion: " Gure
|
herri
inguruan bada mendi eder bat, Beriain izenekoa; Bazterri asko gustatzen zitzaion hara igotzea, eta han haizatuko ditugu errautsak. Omenaldi txiki bat antolatuko diogu Lekunberrin; herri guztia joanen da, ikusiko duzue".
|
|
|
" Gure herri inguruan bada mendi eder bat, Beriain izenekoa; Bazterri asko gustatzen zitzaion hara igotzea, eta han haizatuko ditugu errautsak. Omenaldi txiki bat antolatuko diogu Lekunberrin;
|
herri
guztia joanen da, ikusiko duzue".
|
|
|
" Dena izorratzen ari zarete, Harakin. Denona zen
|
herri
bat zuena bihurtzen. Heriotzaren aurrean jendea isiltasunera kondenatu duzue, erdizka mintzatzera.
|
|
|
Desesperaturik izanen zen, auskalo zein aireportutan iragana galdu zuela-eta pozik izan beharrean. Gustura galduko luke berak iragana, dena atzean utzi eta berriz hasi, beste
|
herri
batean, beste jende batzuekin, beste bizi bat, egin duena egiteko beharbada, baina, hala ere, gauzek berritan izaten duten distira hori berriz ere bizitzeko. Zer eraman zuen Bazterrek Londresera joan zenean?
|
|
|
" Pub bateko arduraduna da, eta nik bertan egin nuen lan. Ez zitzaion zuen
|
herri
zorionezkoaz mintzatzea gustatzen; hala ere, Teruelgo nexka ezkertiar sutsu hari Aranazen erortzeak sortutako lilura aipatu nionean gehixeagotan hasi zitzaidan Sakanaz, euskal arazoaz eta abar mintzatzen. Badakizu grazia izugarria egiten ziola Euskal Herrian politikaren bidez integratu nintzela esaten nionean?
|
|
|
Alizia irudikatu zuen maltzurki barrezka: " Ez duzu sekula zure
|
herri
hori zerorren baitatik deserrotuko". Egia zela pentsatu zuen; urteak zeramatzan Bazterrekin luze egon barik, ez zekien zer pentsatzen zuen, ez zekien non lan egiten zuen, ez zekien, hitz batean esateko, nor zen, eta Lekunberriko aurre-juzgu eta bizipenak etorri zitzaizkion, ez onerako, gainera, Aliziak esanen lukeen bezala, baizik eta lotsaturik sentitzeko, edo errudun, edo traidore, eta azkenik haserre eta sumindu.
|
|
|
Berehala ohartu nintzen Mirenek nirekin nahi zuela zer edo zer, beharbada niregana hurbiltzeko azkartasuna, edo dena utzi eta braust batean nola gerturatu zitzaidan. Ez ginen ia gu baino gelditzen; barreak egin genituen, nahiz eta hurrengo egunean
|
herri
hartan bizitzea erraza ez zitzaigula izan behar susmatu, goizeko bostak izanik, oraindik pertsianen atzetik kukuka egon zitezkeenak zio. Nik ez dakit zer den Iraultza baina, orduan, Iraultza egiten ari ginela uste genuen, uste baino gehiago, sentitu egiten genuen.
|
|
|
Sumin goria nabaritu zuen. " Nobioak egin ziren" erabakiko zion Marckek," homosexual guztien destinu petrala
|
herri
txiki heterosexual batean. Ergelak garelako onartzen dugun destinu petralegia".
|
|
|
Atzera eta atzera egin zuen. Aliziarengana hurbildu zen une batean, eta pentsatu zuen zertarako hots egin ote zion Bazterri, zergatik arakatu behar izaten zuen oroitzapenetan, zer zela-eta zegoen
|
herri
nazkagarri hari estekaturik.
|
|
|
Zuek ere berdintsu ez? Oso
|
herri
txikian bizi zaretenez".
|
|
|
" Guk
|
herri
txiki batean Euskal Herriaren independentzia nahi duen talde politiko baten aldeko jaialdi bat antolatu genuen. Beno, igual lehenago hasi nuke".
|
|
|
Beno, igual lehenago hasi nuke". Eta orduan Carlosek euskaldun jendea bizi zen
|
herri
txiki batetik zetorrela kontatuko zion, eta herri hartara zuela hamar urte edo, 80ko urtearen inguruan Frantziako maiatzaren kontu haren azkenetako uhina ailegatu zela, Franco hiltzean euskaldunen independentzia nahiarekin batera halako ezkerreko mugimendu nazionalista bat sortu zela eta hor kokatu zirela bere belaunaldiko asko eta asko, ordura arteko bizimodu tradizionalagoarekin apurtuz... " edo" zehaztu zion Carlosek" izan ere hori azalekoaren azalpena baino ez da, zeren eta horretaz gain bai baitzegoen Iraultza izkinaren bueltan zegoeneko sentsazioa, denok estatuaren errepresioa gorabehera euforian biziarazten gintuena.
|
|
|
Beno, igual lehenago hasi nuke". Eta orduan Carlosek euskaldun jendea bizi zen herri txiki batetik zetorrela kontatuko zion, eta
|
herri
hartara zuela hamar urte edo, 80ko urtearen inguruan Frantziako maiatzaren kontu haren azkenetako uhina ailegatu zela, Franco hiltzean euskaldunen independentzia nahiarekin batera halako ezkerreko mugimendu nazionalista bat sortu zela eta hor kokatu zirela bere belaunaldiko asko eta asko, ordura arteko bizimodu tradizionalagoarekin apurtuz... " edo" zehaztu zion Carlosek" izan ere hori azalekoaren azalpena baino ez da, zeren eta horretaz gain bai baitzegoen Iraultza izkinaren bueltan zegoeneko sentsazioa, denok estatuaren errepresioa gorabehera euforian biziarazten gintuena.
|
|
|
|
herri
oso baten itxaropenak iragazi dira
|
|
|
Zenbat harea ez dugu garraiatzen
|
herri
batetik bertzera
|
|
|
|
herri
honetan
|
|
|
" Aspaldi honetan jendeari gustatzen zaiok ba gure
|
herri
parean kankarrekoak hartzea."
|
|
|
Elur izoztua teilatu gainetan eta inguruan,
|
herri
kale batean etxe villa bi.
|
|
|
Hona gatozela: ‘Bai
|
herri
polita, ’ esan zidatek."
|
|
|
" Nahiago, txiza bakarrik egingo balute txakurrek
|
herri
puto honetan," esan zuen Joxemarik.
|
|
|
" Esaten dute, bere kolega bati utzi ziola telefono mobila, eta amerikanoak herriz
|
herri
kolega horri segika ibili direla."
|
|
2005
|
|
|
Panpili lodi bezain indartsua jende baketsuen artean bortitz sartzen eta gerla pizten zen. Andderen lagunak asaldatzen zitzaizkion eta ardura Ttottek berak,
|
herri
zenbaitetako plazen arrosa sudur puntatik edo matela azpitik zerion odolaz tindatzen zuen.
|
|
|
Alderantziz. Elizaren ekialdean kokatzen zen,
|
herri
osoari bere pobrezia erakusten ziola. Loiroa lohiz emokatua zen eta begimen zeukanez, barrukia oraino iratze eta otez ihaurria, lehenagoko moldean.
|
|
|
Aste bat zuela mendi lehorren erdian kokatu
|
herri
batera iritsi ziren. Herriaren atarian geratu zen troparen gehiengoa, hizkuntza ezagutzen zuten haietariko bi, lekuko arduradunekin solastatzera igorri ondoan.
|
|
|
Zainen tentsioa jabaltzeko, tropako gainerakoak
|
herri
behere hartan alhan zebiltzan poallak harrapatzen jostatzen ziren; oilanda gazte bat atzeman, lumatu, tripatu, erre eta bazkaldu zuten han berean, data ondoaren malda zekenean.
|
|
|
Kakueneko astaina bilo luzea, hala deitzen zuten apalestea airean,
|
herri
hartan emazteek ez baitzuten ez irakurtzen ez eta kiroletan betarik galtzen, jendetza bilduan ezagutzen zituenak agurtuz iragan zen; eskua altxatuz Jessica eskolako lagun ohia zoriondu zuen. Ez zen gelditu aldion ahurrean zeraman ur botilaren betetzeko.
|
|
|
Dantzan ari zen herria, dantzan ohikoan elkar ausikika bazebiltzan auzoak, jaun andere esposak, azkaziak, dantzan sartu zen bekatu zen arren, bereterrez lagundutako apeza, dantzan halaber azkenik
|
herri
horretan zegoen giroa dastatzeko plazan ikusgarriari so kurios gelditzen zirenak oro.
|
|
|
Gure Aitaren erranarazteko ardura zeraman. Alabaina, bitxi zen bizkitartean Euskal Herria bezain fededun fama zeukan
|
herri
batentzat, ez zen apezik kausitzen etxeetako ezkaratzetan, behi eta ardi marraken artetik otoitzen marmarikatzeko. Gehiago zena, apezak herrietarik kanpo bizi ziren eta, norbait hiltzen zenean, familiakoek gizon sainduaren mugikorreko mezugailuan SMS moldeko abisua uzteaz beste erremediorik ez zuten.
|
|
|
Parisera abiatzen zirenek ez omen zuten trufa garratza baizik merezi, hirira joaten zirelako, mutikoak mutil izateko eta neskak, nola ez, puta bilakatzeko. Alta, errepikatzen zuen Xarlesek etengabe, ez ziren denak
|
herri
honetan bizitzen ahal: ez zen lanik, ez zen dirurik eta bigarren gerla bururatu ostean etxeetara zetorren dirua Paris edo Bordeletik faturrak zuen mandatez ekartzen zuen.
|
|
|
Mahai baten inguruan hasten ginen, halako seriotasun kutsua eman nahian beti ere. Hau da, geure burua aurkeztu behar baldin bagenuen, ez genuen esaten" Martxel naiz, hamalau urte ditut, halakoren semea naiz eta
|
herri
inguruan azeriak harrapatzea gustatzen zait, edo amuarrainei tranpak jartzea". Ez.
|
|
|
Gure etxe ondoko plazan bizi zen Fermina, ibai gaineko ezpondan,
|
herri
bukaeran berez, Iruñetik iristen zen trena entzuten zen lehen tokian. Han, lau etxek osatutako plazatxoan, hantxe ziren haurtzaroarekin lotzen nituen irudiak.
|
|
|
Leihoak barrualdean zuen arasan, bi liburu, artean zabaldu ere egin ez zituenak: Ithurralderen Pierre Topet Etxahun eta Gabriel Arestiren Harrizko
|
herri
hau, suomiera ikasteko eskuliburu alemaniar baten aldamenean biak. Hogei urte lehenago idatzitako testu argitaragabe bat zeukan eskuetan, bere garaian Euzko Gogoa k atzera bota ziona.
|
|
|
Ez zeru eta ez infernu, minaren sentipenak eta plazerarenak nahasten diren linbo badaezpadakoa begitandu izan zaio beti bizartegia. Badaki herriko alkatearen eta abadearen ondotik eta sendagilearekin lehian, bizargina bera zela garai batean
|
herri
txikietako hirugarren botere faktikoa. (Aipatu beharrik ere ez dago aseguru saltzailerik onenak zirela antzina bizarginak, bizar labana zorrozten zuten bitartean galdetzen zutela," bizi asegururik ba ote duzu?
|
|
|
Aire freskoa biriketan, oinez egin nuen bidea. Han zegoen
|
herri
kaskoa, alde egin nuenean bezalaxe, metrailak hormetan egindako baztanga zipriztinen aldea baino ez. Musika eskola itxita zegoen gerra hasi zenetik, baina atzeko atearen giltzek hantxe jarraitzen zuten, postontzian gordeta.
|
|
|
Zalantzan egon zen une batez, txirrina jo edo ez jo. Azken bi urteetan izan zuen beti afari hartara ez agertzeko aitzakiaren bat, zela Galiziako
|
herri
galduren batean saihestu ezinezko azken orduko lan bat, zela bat batean ohera kateatu zuen hotzeria bortitza. Matrailezurra aurreratu zuen, goiko ezpaina behekoarekin bilduz.
|
|
|
Kostako
|
herri
batean bizi naiz orain, eta ez dakit zergatik, inoiz baino presenteago ditut egun hauetan kartoizko kaxak, arrain laranjak, aitaren zapata bustiak, gure urte urperatu haiek. Lauraren haserreak edukiko du ziur aski horretan zerikusirik.
|
|
|
Mamu
|
herri
osoari zorte ona opa izan eta jendea desio onen kariaz agurtu nuelarik, zakurrak han jarraitzen zuen, nire ondoan, mihia ahotik zintzilik eta begiradan distira, balizko erroten kontra borrokatzen lagundu ziolako bere nagusiak intsula bat oparitu zion eskudero haren istorioaren berri balu bezala.
|