|
2000
|
|
|
Batetik egungo instituzioak eta, bestetik, marko berriaren bila bultzagile lana egingo luketenak:
|
herri
mailako Udalbiltza, Euskal Herri osoa hartuko lukeen batzar eratzailea eta, Euskal Herria osatzen duten herrialdeak ordezkatuko lituzkeen herrialdeen ganbara bat.
|
|
|
Herri bakoitzak bere kabuz burutzea baino, nahiago izan dute egitasmoa eskualde mailara hedatzea. Gaur egun
|
herri
mailako hiru telebista ari dira lanean eskualde honetan: Telesko (Eskoriatza), Arrasate Telebista eta Atxabalta Telebista (Aretxabaleta).
|
|
|
bata, demokraziaren defizitak izan ditzakeela neurri zuzentzaileak, herritarra lau urtetik behingo botante huts izatetik aterako dutenak. Bestea, elkarrizketa praktikan jar daitekeela
|
herri
mailan, bakoitzak dakien eta interesatzen zaion hartaz iritziak eman eta proposamenak luzatzen dituela.
|
|
|
Atzera begira, ezker abertzalean azken lau hamarkadatan egindako ibilbidearen azterketa egiten da txostenean eta aurrera begira, herritar batasunaren eraketari erantzun nahi zaio. Prozesuaren bukaerarako, egungo ezker abertzaleko erakundeekin bateragarria izango den Euskal
|
Herri
mailako egitura politikoa sortuko da.
|
|
|
Udalbiltzak erantzun diezaioke horri. Eta horiez gain, hor daude gizartean sortzen ari diren Euskal
|
Herri
mailako gune horiek (kirol federazio nazionala eta abar), Udalbiltzak babestu eta garatu lituzkeenak. Udalbiltzaz gain, sei lurraldeen batzar bat ere behar dugu.
|
|
|
Aipatu aldizkari gehi Arrasate eta Aretxabaleta telebisten bidez, kazetariak
|
herri
mailako informazioa landuz trebatu egin dira eta, bide batez, jendartean ohitura ere sortu da berriak euskaraz irakurri eta entzuteko. Orobat, azpimarratzekoa da herri aldizkari eta telebistei esker, euskarak, aspaldiko partez, dirua egiteko balio izan duela.
|
|
|
Oraindik ez dago erabakita zein taldek parte hartuko duten, bai ordea denek euskaraz jardungo dutela. Euskal
|
Herri
mailan euskara hutsezko antzerkia sustatzeko egiten diren topaketa bakarrak dira eta antzerki talde andana igaro da Azpeitiko Zelaitxo aretotik, hala amateurrak nola profesionalak.
|
|
|
90eko hamarkada izan da klonikoena: zer sortzen da
|
herri
mailako kultur elkarte txikietatik. Bada, kultur agintariek horren kontrako iguala egingo dute.
|
|
|
Ingalaterrako erregetzaren inguruan kargu garrantzitsuak eduki zituen Alexander Jardine zeritzanak Bergaran Xabier Munibe, Peñafloridako kondea, bisitatu zuenean, harriturik zegoen Bergarako Seminario hartan ematen zituzten irakaskintza gaiekin, baina harrituago Azkoitiko zaldunok
|
herriarekin
maila berdinean bat eginak ikusteaz. Goraipatzen du beren lana, baina aldi berean baita argi salatu ere horien aurka inkisidore eta gainerako beste askok bekaizkeriaz sortzen zizkieten eragozpen nagusiak.
|
|
|
Bainahonek ez du esan nahi Euskal Herriaren osotasuna islatzen dutenik, probintziareneta Euskal Herriaren arteko mailan geratzen baitira (gehienbat, geroago ikusikodugunez, Euskal Autonomia Erkidegoan eta, zenbait kasutan, Hegoaldeko EuskalHerrian). Bestalde, SUD OUEST
|
herrien
mailako informazioan fokatzen da, etahiriburuaz harantzagoko albisteak oso urriak dira bertan2.
|
|
|
Erabilerari erreparatzen badiogu, baina, eta horretarako Euskaldunon Egunkariaren hemeroteka hartuko dugu irizpide gisa, hiritartasuna eta nazionalitatea hitzekin alderatuz, herritartasuna gutxien erabilia dena dugu oraindik7.Duen esanahi sinboliko potentzial handiagatik(, herria? delako kontzeptuak berebaitan laburbiltzen dituen esanahi ugari eta adierazkorrak kontuan hartuz), ordea, ezlitzateke harritzekoa erabilera politiko eta
|
herri
mailakoan orain artekoa baino zabalera handiagoa izatea epe laburrean, jendearengan atxikipen sentimendua oso errazpizten baitu.
|
|
|
Euskaltzaindiak arau berriak eman ditu euskara batuaren ahoskeraz. Aitor Gorostizak (1999) egokiro aipatzen du arau horiek hizkera jasorako erabili behar direla, maila formalean alegia, eta euskara batuaren ebakera zainduak ez dituela ordezkatzen
|
herri
mailako ahoskerak, euskalki eta azpieuskalkietan topa ditzakegunak. Beren garrantziagatik, albistegietako irratilariek eskuarki euskara batuaren maila jaso hori erabili behar dutelako, interesgarria da arazo hori hona ekartzea; arauak ikusi aurrez, dena dela, euskal alfabetoaren letren izenak Euskaltzaindiak 1994ko azaroan onetsiak ere jarriko ditut, hitzen ebakeretan eragina baitute:
|
|
|
Angel Faus (1981) eta Mariano Cebrián (1994) irakasleek ondotxo zehaztu dituzte irrati mota horrek historian izan dituen mugarriak. Euskal
|
Herriko
mailari ere dagozkio aro horiek.
|
|
|
Baina azken batean, hori dena gertatzearen arrazoia, erakunde publikoen babes falta da eta, era berean, halako taldeentzako antzoki sare bat ez antolatzea, prestatzen diren lanak eskaintzeko aukera izateko. Horrekin batera, antzerki talde profesionalek eta ikus entzunezko komunikabideek herriz
|
herri
maila amateurrean aritzen ziren aktoreak, gazteak zein beteranoak, talde hauei zurrupatu izana ere bada lanerako oztopo, jakina baita horregatik ez direla afizionatuaren esparrutik behin betiko ateratzen. Zirkuitu
|
|
|
SARASUA, Jon
|
Herri
mailako jardunaz. 75 zk. (1993), 33 Euskarazko prentsaren diagnostikoa. 96 zk. (1996), 11
|
|
|
SARASUA, Jon
|
Herri
mailako jardunaz. 75 zk. (1993), 33
|
|
2001
|
|
|
Euskal Soziolinguistika Institutua Sortzen erakundeak plazaratzen duen aldizkari honen 36 zenbakian, besteak beste, honako lan hauek aurki ditzakezue: Xabier Isasiren" Hizkuntza gutxitua, bizi iraupena eta normalkuntza", David Anaut en" Nafarroako administrazio publikoetan euskararen erabilera arautzeko dekretua", Olatz Altunaren" Euskal
|
Herri
mailako erabileraren laugarren kale neurketa abian", Pablo Suberbiolaren" Itzultzaile baten ametsa... egunero", Jordi Bañeres en" Hizkuntza politikako legearen eragina araua oraindik hedatu gabeko eremuetan", Iñigo Urrutia Libaronaren" Kronika: Hizkuntz Zuzenbideari buruzko Nazioarteko Kongresua" eta" Enpresetako normalkuntza plangintzak gaur egun" gaia hizpide zutela, Elhuyar, EMUN, Artez eta LKS ko ordezkarien artean eginiko.
|
|
|
Ez omen dira prest pausoak hain azkar emateko zatiketaren beldur direlako. Guk Euskal
|
Herri
mailako ezker abertzalearen egitura politiko baten sorrera ezinbestekotzat jotzen dugu. Europa eta globalizazioaren karietara hainbat aldaketa eman denez, egoera berria dela-eta, denok bat egiten dugu ideia honekin.
|
|
|
Donostiara moral handiz etorriko dira edonola ere: «Bermeo herri arrantzalea izanagatik ez du tradiziorik arraun munduan. Ez da beste
|
herrien
mailan izan sekula, aurten sekulako denboraldia egiten ari gara eta jendea pozik dago. Arrantzale mundua berpiztu da zelanbait».
|
|
|
Topaketaren ondoren egin zuten Adierazpenean, bitan laburtu zituzten desertizazioaren aurka egiteko lehentasunezko ekintzak: lehena, 2002 urtea baino lehen mediterraneoko estatu bakoitzaren mailan erosoaren eta desertizazioaren aurkako estrategia bat onartzea, desertizazioari aurre egiteko Hitzarmenean oinarrituta, eta eskualde eta
|
herri
mailako programak egitea, inplikaturiko sektore guztien partaidetzarekin, GKEekin bereziki.
|
|
|
Laburbilduz, Bizkaiko leiho monolitikoak lan herrikoiak dira; baina eredua ezda populazio xehearena, mendebaldetik datorren eredu kultu edo landu baten degenerazioa baizik. Harginak traketsak eta
|
herri
mailakoak izatearen ondorioz, leihoekare eredu herrikoiago bati jarraitzen diotela ematen du.
|
|
|
Bestea, hizkuntza azpiratua ordezkatu nahi dutenen predikua da. Euskal
|
herriko
mailarik onenean indarrean dagoen hizkuntza politika ez da (iruzur den) horretarra ere iristen, sasielebitasunarena baino ez da ta; ez nahikoa eta ordezkatzailea, beraz. Eta bizirauteko maila minimoaz ari naiz.
|
|
|
Bukatzeko, Nafarroako euskalgintzaren autonomia errespetatzeko eskatuko nuke Euskal
|
Herri
mailan antolatzen diren jarduera guztietan eta hainbat adierazpenetan, non, nahiak eta errealitatea nahastuz, euskararen normalizaziorako kaltegarriak bilakatzen baitira.°
|
|
|
Bigarrenean, Plan estrategiko bat burutu, normalizazio esparru garrantzitsuenetan aritzeko (administrazioan, gaztedian, komunikabide eta kultur arloetan, lan munduan...). Lan honen koordinatzailea, aholkularia eta gidaria Kontseilua izan daiteke, Euskal
|
Herri
mailan egiten ari denarekin batera.
|
|
2002
|
|
|
Euskaldunak ekoizteko tresneria abiadura osoan dugu, baina gero ez dakigu euskaldun horiek non kokatu; hori enpresaren eremuan estrategia falta litzateke, ondasunak produzitu eta gero saldu ez.
|
Herri
mailan hainbat ahalegin ari dira egiten zentzu horretan, baina ez leku guztietan. Agian Gipuzkoan bai, Bizkaiko alde batean ere bai, baina Araban ez.
|
|
|
Agian Gipuzkoan bai, Bizkaiko alde batean ere bai, baina Araban ez. Araban
|
herri
mailako ekimenari esker ez bada ez dago ia ezer.
|
|
|
Gainera, esan beharra daukat nire ustez «Otamotz»ek eta orokorrean herri aldizkariek gauza garrantzitsu bat lortu dutela: merkatu bat egin dute, eta
|
herri
mailan ez daukate erdarazko agerkarien konpetentziarik.
|
|
|
Beharrei dagokienez, oso baliabide urriak dituzte irrati txiki hauek. Eta hori dela medio, programazioko parrillak osatzeko nahiz Euskal
|
Herri
mailako informazioa jasotzeko zailtasunak zituzten. Irrati asko bai, baina ikuspegi orokorraren falta sumatzen zen.
|
|
|
Turismoa etorkizuneko sektore ekonomiko garrantzitsu bat dela esan zuen Jesus Agirre Iraurgi Lantzeneko zuzendariak. " Gaur egun Estatu Espainiarraren B.P.G. ren (Barne Produktu Gordina) %6a baino gehiago turismoak du, Euskal
|
Herri
mailan %3a da. Beraz, sektore ekonomiko bezala turismoak etorkizun oparoa izan dezake, eta honetan ajente ekonomiko eta pribatuek zeresan handia dute.
|
|
|
Edonola ere, zientziak eta ikerketen aurkikuntzek lantzean behin aukera ona eskaintzen dute, oraingoan bezala, erlijioen barruan astintze eta garbi ikuziak egiteko, beren funtsezko elementuak mendeetan zehar sineskerianoina rrituriko eta
|
herri
mailako debozio ohituretan erre alismo handirik gabe atxikiriko eranskinetatik bereiziz, hierarkia, beti bezala, aldaketak edo argitzeak herri xeheari ekar liezaiokeen eskandaluaren beldur bada ere.°
|
|
|
•
|
Herri
mailan normalizaziorako zenbait ekimen eta proiektu garatzen ari dira.
|
|
2003
|
|
|
Bi alderdi hauekin lanean hasi ginen Euskal
|
Herri
mailan akordio batera iristeko. Akordioak bi hanka zeuzkan:
|
|
|
Mendiko Maratoien Euskadiko III Kopa osatzen duten hiru frogez gain, badira Euskal Herrian,
|
herri
mailan antolatzen diren beste hamar bat mendi lasterketa. Iraupen eta gogortasun aldetik xamurragoak dira, baina entrenamendurako aldiz, oso egokiak.
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiak ere diru laguntza batzuk banatzen ditu, guztiontzako kirola bultzatuz. Guk, esaterako, federazioei diru laguntzak ematen dizkiegu,
|
herri
mailako probak koordinatu ditzaten, beti ere parte hartze librekoak. Kirol entitateei edo klubei ere diru laguntzak ematen dizkiegu, beren bazkideen artean herri mailako kirola ere zabaldu dezaten, eta ez goi errendimendukoa bakarrik.
|
|
|
Guk, esaterako, federazioei diru laguntzak ematen dizkiegu, herri mailako probak koordinatu ditzaten, beti ere parte hartze librekoak. Kirol entitateei edo klubei ere diru laguntzak ematen dizkiegu, beren bazkideen artean
|
herri
mailako kirola ere zabaldu dezaten, eta ez goi errendimendukoa bakarrik. Udalei ere diru laguntzak iristen zaizkie" Gipuzkoa sasoian" bezalako kanpainak aurrera eraman ditzaten.
|
|
|
Beraz, hor dago auzia:
|
herri
mailan federatua den eta goi mailako kirola praktikatzen ez duen batek dirua jartzea zer da. Osasunerako kirola da?
|
|
|
L.M. ZULAIKA. Klubei delegatuta ez, baina
|
herri
mailako kiroletan enpresa pribatuak kontratatzen ari dira. Hau da monitoreak eta halakoak.
|
|
|
Horrekin batera, herrian, Euskararen Aholku Batzordea sortu zen. Euskara Zerbitzuak Udalaren euskalduntze plana abiaraztea du helburu eta Aholku Batzordeak, berriz, plan horri laguntzeko asmoa du,
|
herri
mailan. Herri mailako plana abian da, beraz.
|
|
|
Euskara Zerbitzuak Udalaren euskalduntze plana abiaraztea du helburu eta Aholku Batzordeak, berriz, plan horri laguntzeko asmoa du, herri mailan.
|
Herri
mailako plana abian da, beraz.
|
|
|
Horren arabera, lehentasunak ere agindu genituen eta horiei ekin genien. Bigarren urtea bukatzerako konturatu ginen
|
herri
mailako plangintza behar genuela, lanak egitura globala har zezan. Ordurako, Kontseiluak abian zuen Bai Euskarari akordio prozesua eta Jaurlaritza EBPN udaletara hedatzeko ereduak aurkezten ari zen.
|
|
|
Ekonomiaren aldetik badirudi, oro har, munduko merkatu handiaren barnean, jakin dutela gure ordezkariek
|
herriaren
maila zaintzen, non ez den altxatzen. Eta bereziki ohargarri zaigu Jose Maria Arizmendiarrieta zenak abiatu urratsaren garapen itzela.
|
|
|
Ez dugu lehen karlistadako bertsoen artean, aipu historiko gehiagorik aurkitu.
|
Herri
mailako bertsoetan ez da behintzat iraganaren inolako kontzientziarik agertzen (bai ordea euskalduntasun eta erlijiotasun kontzientzia, baina ez historikoa). Beraz nolabaiteko ikasketadun bertsolariek egindako historia aiputxo pare bat baino ez ditugu aurkitu.
|
|
|
Iztuetaren kondaira uniprobintzialarekiko aldea nabaria da. Aurreko ataletan aipatu dugun Iparraldeko historiografiak, Euskal
|
Herri
mailako ikuspegia sortzen nahiko arrakasta izan zuela ikus daiteke. Oihenart, Bela edo Sanadon ez gain, Hiribarrenek bere garaiko Iparraldeko historialariengan ere ikusiko zuen hau.
|
|
|
Eredu horiekin, Hiribarrenek Euskal
|
Herri
mailako diskurtso historiko bat osatu zuen, edukia gauza askotan Iztuetaren antzekoa izaki. Izan ere, Hiribarrenek, Iztuetak bezala, euskaldunen inguruko ohiko diskurtso historikoa errepikatzan zuen:
|
|
|
–Pelayo ta Anfonso, k/ zituzten [mairuak] beldurtu/ danakin amaitzera/ oraintxe goaz gu?. 99 Beraz, bertsoen bidez, XIX. mendean herritarren artean zabaltzen ari zen euskal kontzientzia historikoa ez ezik, espainiar eta frantses kontzientzia historikoaren hedapena ere beha daiteke. Alta susmoa dugu kontzientzia historiko hauek, euskal zein espainiar, ez zirela larregi zabaldu
|
herri
mailan.
|
|
|
Baina ez dago halakorik. Ez hizkuntza politika ofizialaren arduradaukatenen aldetik, ez
|
herri
mailako politikagintzan dihardutenen aldetik. Lehendabizikoen baikorkeriak bere burua zuritzeko darabiltzan argudioen amarruaz ohartzeko ez da behar adimen soziolinguistiko zorrotzik.
|
|
2004
|
|
|
duela hiru urte Denek dakite lehen lana kaleratu ostean, Sartu izeneko bigarren diskoarekin datoz orain 4 Itzal taldekoak. Banda gipuzkoarra Euskal
|
Herri
mailako talde ezagunetatik zetozen musikariek osatu zuten hasieratik: Xabier Solano (Etzakit), Haritz Harreguy (Sen), Koldo Soret (Utikan, Mugatik) eta Haritz Beristain Txiki (Kashbad).
|
|
|
Batasuna eta EA dira indarrik handienak, baina hor izan dira baita ere AB, EHNE, Zutikeko ordezkariak eta, so egile gisa bada ere, batzuetan Aralar. Indar garrantzitsuak falta dira, baina hasieran inork gutxik hartzen bazuen oso serio ekimena, denborarekin, Elkarriren Bake Konferentziarekin batera, Euskal
|
Herri
mailako bakegintzaren bi gune esanguratsuenak bihurtu dira. Gainera, gaurkoz behintzat, ez dira elkarren baztergarriak.
|
|
|
Euskarazko aldizkariek jorratu dituzten gai eremuak aintzat hartu besterik ez dago horretaz jabetzeko. Batetik, jakina, eguneroko informazioari lotutako aldizkari generalistak ditugu, bai nazio mailakoak bai eskualde edo
|
herri
mailakoak. Azken hauek, gainera, azken hamar urteetan hedatu dira batik bat, eta euskal prentsaren irismen eta eragina orain arte ezagutzen ez genuen mailaraino igo dute, gaur egun inoiz baino euskaldun gehiagorengana iristea lortu baitute.
|
|
|
Bertsolaria mahai inguruan eta lagun artean umorea sortzen ere ikusten dut nik.
|
Herri
mailako bertsolaria oso inportantea da. Baina gizarteko beste arloetan bezala, bertsotan ere elitekoak bakarrik balio duela denen buruan sartuta dago.
|
|
|
Baina nire ustez, data zehatza bezain garrantzitsua, adierazten den edukia azpimarratzea dut helburu: mezua, euskaraz burutua dago,
|
herri
mailako hizkeran idatziak dira, kosmogonia baten arketipo gisara pentsatuak. Eta pentsamolde horrek gaurregunerarte iraun du Euskal Herrian.
|
|
|
|
Herri
mailan, aupatu zituen, halaber, eskoletan (46) eta elizetan (47) euskaraz ari ziren maisu maistra eta elizgizonak. Era berean, euskararen or tografia arautzeko Hendaian 1901eko irailaren 16an egindako Batzarrean
|
|
|
deitzen dio epe horri.
|
Herri
mailan ere Espainia osoan (Hego Euskal Herrian barne). Frantsesada, gisako izenak erabili izan dira(. Karlistada?,. Gamazada?
|
|
|
MCC erakunde horiekin harremanetan jar liteke, gure kooperatiben printzipioakezagutarazi, kanpoan sortu nahi diren enpresetan printzipio horiek sustatzeko dugunasmoa azaldu eta horiek ezartzea bideratzeko lankidetza eskatu, ohiko kapitalenpresetatik desberdindu nahi duen bide honetan gizarte eta langileak gogoz duten formulak aurkitzeko. Herrialdea eta bertako lan egoera ezagutzenduten eta enpresarengandik independente izan eta sartuta gauden edo sartu nahidugun herrialdean gizartearen oniritzia duten
|
herri
mailako erakunde zibilekinelkarlanean parte hartzeak, aberastu egingo gintuzke ezagutzan, eta proiektuarisinesgarritasuna emango lioke langileen eta bertako gizartearen aurrean.
|
|
|
Lan hori
|
herri
mailan eta instituzioen aldetik egiten al da?
|
|
|
2 Euskal Herrian, hiri eta
|
herri
mailan antolatzen diren zinemaldi, zineklub, ekitaldi, ikastaro eta abarren influentzia: Nosferatu zikloa, Beldurrezko astea, Lekeitioko zinema bilera, Goieniz zinekluba, Larrotxene kultur etxeko ikastaro eta emanaldiak, Topaguneak antolaturiko film labur euskaldunen emanaldiak, FAS... hamaika jarduera hamaika zaletu anonimoei esker bizirik.
|
|
|
Baina ez digute askorik argitu proiektuaren kudeatzaileek. Ez iritzi publikoari, baina ezta herri elkarte eta
|
herri
mailako komunikazio proiektuei ere. Eta hori larria da gero!
|
|
|
Daukaguna garrantzitsua da, baina esparrua sendotzeak izan behar du apustua.
|
Herri
mailan, adibidez, desfase handia, itzela dago eskualde batzuetatik besteetara. Eta hiztun kopurua ez da zioa.
|
|
|
PP operadoreen izaera eta bateragarritasunak errotik banatzeko zorian egon zen estatu, autonomia eta
|
herri
mailatan aurrekontuak osatzeko bere legeetan, baina ez zen banaketa hori burutzera iritsi. Eta ez dut uste PSOEk ere halakorik egingo duenik Prisa Localiarekin dituen loturak ezagututa.
|
|
|
Lau kanal horietatik bat udalerriko telebistarentzat gordeko dela ulertzen da, hau da, hala nahi duten udalerriek
|
herri
mailako telebista bat izan dezakete. Baina demarkazio bakoitzean udalerri bat baino gehiago dagoenez, udalerri horiek diruz lagundutako telebista lokal publiko bat eratzea adostu lukete.
|
|
2005
|
|
|
Hainbeste diru gastatzen dugu katalana ikasteko eta soziolinguistok geure buruari galdetu izan diogu: " Balio digu zerbaitetarako katalanak lan munduan, enpresa handietan?" Aurrezki Kutxetan, merkataritza txikian,
|
herri
mailako administrazioan bai, baina enpresa handietan errezeloa dugu ezetz. Esparru honek gehiago arduratzen nau biztanleen lehen hizkuntza zein den aztertzeak baino, gaztelania katalana mugimendua handia baita.
|
|
|
Ondoren datoz beste protagonistak: irakasleak,
|
herri
mailako giza erakundeak, udalak eta abar.
|
|
|
Egia da zatiketa bat izan zela, baina Nazio Garapenerako Biltzarretik bateratzea bideratzeko saioa egiten ari da. Euskal
|
Herri
mailako instituzio bakarra daukagu eta urratsak eman behar dira benetako batasun hori erdiesteko.
|
|
|
(FLP),. Partido Socialista del Interior? (PSI) eta ezker erradikaleko talde txikiago batzuk agertu ziren; eta Euskal
|
Herri
mailan,. Euskadi Ta Askatasuna? (ETA) jaio zen.
|
|
|
Guri dagokigun unean, Revista de las Provincias Euskaras agertzean alegia, Gasteizko kazeta mundua nahiko txiro zegoela esanez laburbil dezakegu egoera. Aldizkari honen pareko kultur publikazioak ere bakanak ziren une haietan, ez soilik Gasteizen, baizik are Euskal
|
Herri
mailan ere. Aitzindaria Madrilen euskal diputazioek 1876an ateratako La Paz egunkaria izan zen.
|
|
|
alde batetik, turismoa erakartzea; eta bestetik, ospatzen ez zen tradizio bat berreskuratzea, milizia foralena alegia. Lehenengo urteetan Alarde jaioberriak ez zuen izan
|
herri
mailan harrera onik, garai hartako prentsak?, mamarrachada, eta, carnaval?
|
|
|
Beraz, iritzi kontrajarriak egonagatik berdintasun eskubidearen efikazia etaaplikazio eremuaren inguruan, holakoetan egin ohi den bezala, epaitegietara jotzeaerabaki zen; bide batez, babes soziala zabalagoa eta instituzioen errekonozimendualortzeko eta, ondorioz,
|
herri
mailan kaleratutako berdintasunaren aldeko aldarrikapenak oinarri legala duela frogatzeko.
|
|
|
– ... Euskal
|
Herri
mailan gauzak itsusi daude politika mailan. Hala ere, herri mailako festak antolatu dituzte gazte mailan, eta sexu mailako jardun maila apartak eragin maila handia izan du bai bikote mailako gozamen mailan, bai kontzientzia mailako eragin mailan ere.
|
|
|
... Euskal Herri mailan gauzak itsusi daude politika mailan. Hala ere,
|
herri
mailako festak antolatu dituzte gazte mailan, eta sexu mailako jardun maila apartak eragin maila handia izan du bai bikote mailako gozamen mailan, bai kontzientzia mailako eragin mailan ere. Maila min birusak bertan goxo egin du euskaldunon mingain eta idatzietan, gure politikari, sindikalista eta kazetariek gaztelaniaren erretorikarekiko duten liluraren bidetik egin ere.
|
|
|
Bilgune Feministaz gain, Euskal
|
Herri
mailan, Emakumeon Mundu Martxa' 05 bultzatzeko plataformak honako taldeak batzen ditu: Asamblea de Mujeres de Bizkaia, Asamblea de Mujeres de Alava, Amalatz, Plazandreok, Ekin emakumeak, Lila Gorria, Plataforma de Solidaridad con Chiapas, Komite Internazionalistak, Emazteek diote (Hazparne), Bagabiltza, Gazteon Koordinadora, Azkoitiko Asanblada, Azpeitiko Asanblada, Zarauzko Sorgiñak, Askagintza, Comunidad Carmelitas Vedruna, Iruñako alde zaharra, Mugarik gabe (Nafarroa), Andrea, Asamblea de mujeres de Lizarra, Andremari (Huarte), Emakume Internazionalistak, Elkartzen, Barainaingo hagin, Medeak, EBEL (Emakume Baserritarren Elkartea), Askapena eta ELA, LAB, EILAS, ESK, EHNE eta CCOO sindikatuetako emakume arloak.
|
|
|
Mutilak izugarri miresten ditut, 8 edo 9 orduz lanean aritu eta gero sokatirarekiko horrelako grina erakustea, izugarria da! Palmaresari begira jarriz gero 1981 urtetik hona Euskal
|
Herri
mailan parte hartu duen pisu guztietan txapelduna izan da Nuarbe. 1991n, 560 kiloan nazio mailan lehen txapela lortu genuen eta 1999 urtera arte ez genuen pisu horretan galdu.
|
|
2006
|
|
|
“Gure helburua emakumezkoen pilota sustatzea da, eta txapelketa hau hor kokatu daiteke. Bizkaian ez ezik, Euskal
|
Herri
mailan ere jaialdiak antolatuko ditugu etorkizunean”, dio Arkaitz Larrinagak, Euskal Pilota Federazioko pala arloko arduradunak.Puntako pilotariakArrazoiak arrazoi, mañariarrek ikuskizun paregabea izango dute etxetik gertu. Kategoria bitan banatuta, zortzi bikote lehiatuko dira txapela jantzi guran.
|
|
|
Ikuspuntu horretatik, transmisioari ezin zaio, besterik gabe, jarraikortasun zentzu bat erantsi. Negoziazio eta elkarrizketa hori, maila pertsonalean, familian eta
|
herri
mailan ematen da. Pertsonek eta taldeek euren esparrua bilatu behar dute komunitatean, inguruarekiko loturak finkatuz.
|
|
|
J. Irazabal. Eskualde mailako, Euskal
|
Herri
mailako edo Euskal Herritik kanporako promozioa egin, komunikabideen esku dago neurri handi batean produktu baten kontsumoa eta arrakasta.
|
|
|
noblea. Euskal
|
Herri
mailan, desafioaz mintzo zaigun dokumenturik ospetsuena 1456an Ahaide Nagusiek Gipuzkoako zortzi hiribilduei eginikoa dugu. Bertan desafioa zertan zetzan azaltzean hauxe agertzen da testuan:
|
|
|
Díaz de Durana (1986: 303), eta Euskal
|
Herri
mailako adibideak ikusteko, J. R. Díaz de Durana (2004:
|
|
|
23 urte dira jada BAKEAREN zerbitzuan lanean, eta gure erakundeak irmoki sinesten dituen balioak sendotzen saiatu da, hala nola askatasuna, giza eskubideen errespetua eta gizonen eta emakumeen arteko bizikidetza. Generoa, Giza Eskubideak eta ingurumenaren babesa, gainera, gure eguneroko lanaren zeharkako ardatzak dira, eta gure proiektu guztiak bideratzen dituzte, bai nazioartean, bai
|
herri
mailan garatzen ditugunak. Hori izan da gure lanaren eragile nagusia 2005ean.
|
|
|
Eta horretarako prest zegoenik ez dugu topatu.
|
Herri
mailan ez dut ikusten lan poltsarik, lau bost laguneko talderik ezin da osatu Azpeitian. Nire lankide Beni Linzara joan zen eta nik utzi egingo dut.
|
|
|
Gaur egun, askotan bikotekideen artean ere arazoak ikusten dira. Guk, txapelketetan Azpeitia izena asko zabaldu dugu Euskal
|
Herri
mailan. Aurten dantza suelto txapelketak azpeitiarrek salbatu dituzte.
|
|
|
Sei bikoteri, Euskal
|
Herri
mailan dantza sueltoko txapelketetan ibiltzen diren bikote gehien Azpeitian dugu. Beste herrietan bat eta bi daude.
|
|
2007
|
|
|
Euskara Elkarte honen sorreran aritu zirenek nekez aurreikusiko zuten orduan erditutakoak hartuko zuen gorpuzkera, ezta 25 urte bete dituen gazte honek garatuko zuen nortasuna.
|
Herri
mailako elkartea, euskaldunentzat bilgune, euskaraz bizitzeko aukerak irabazten eta euskararen erabilerari tokia egiten urtez urte txindurri lanean aritu da. Herriko beste eragileekin elkarlanean aritzeko bokazioaz, euskararen berreskurapenean zentratuta bazkideen aniztasuna izan du oinarri, adinez, pentsaeraz, lanbidez zein afizioz ezberdin zirenak batuz eta euskararen aldeko borondateak gehituz.
|
|
|
Horietako bakoitzak berea eman dio mugimendu honi, lan egiteko moduetan, esparru berriak jorratzen, ekintza originalak sortzen, … sare honen ezaugarri aberasgarrienetakoa aniztasuna delarik. Tokian tokiko ezaugarriei atxikiak, egoera berriei egokitzen asmatu beharrean aurkitu dira Euskara Elkarteak eta elkarren arrimura, esperientziak elkartrukatzen Euskal
|
Herri
mailako mugimendu erreferentziala osatzen dute euskararen erabileraren sustapenean. Mugimendu gazte honek mende laurdenean sortutakoa ez da ahuntzaren gauerdiko estula:
|
|
|
" labur" baina zailtasun handiko honetan, ezin ahaztuko ditugu bidean izandako milaka oztopo (judizial, politiko eta beste...). Oztopo horiek guztiak gainditzeko ezinbestekoa izan da Euskal
|
Herri
mailako erakunde bateko parte izateak eman digun sostengua eta bermea. AEK ko euskaltegien sarea indartzeak eta erakundetzeak Nafarroako Gobernuaren dirulaguntzen izozte eta murrizketei aurre egiten lagundu digu, eta modu horrek bizirauteko bermea eman digu.
|
|
|
Hipotesiak lantzen ditugunean, Euskal
|
Herri
mailan kontrakoak diren muturreko egoerak aurkitzen direla eta, beraz, datu orokorrak orekatzen direla haien artean ere kontuan hartu behar dugu. Beraz, datu orokorrak ez dira esanguratsuak eta tokian tokiko errealitate soziolinguistikoaren arabera aztertu behar dira.
|
|
|
Beraz, datu orokorrak ez dira esanguratsuak eta tokian tokiko errealitate soziolinguistikoaren arabera aztertu behar dira. Euskal
|
Herri
mailan, noski, eremu jendetsuenek izango dute pisu gehien aztertuko ditugun datuetan.
|
|
|
Hipotesiak lantzen ditugunean, Euskal
|
Herri
mailan kontrakoak diren muturreko egoerak aurkitzen direla eta, beraz, datu orokorrak orekatzen direla haien artean ere kontuan hartu behar dugu. Beraz, datu orokorrak ez dira esanguratsuak eta tokian tokiko errealitate soziolinguistikoaren arabera aztertu behar dira.
|
|
|
Beraz, datu orokorrak ez dira esanguratsuak eta tokian tokiko errealitate soziolinguistikoaren arabera aztertu behar dira. Euskal
|
Herri
mailan, noski, eremu jendetsuenek izango dute pisu gehien aztertuko ditugun datuetan.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian neurtutako pertsona kopurua hiru herrialdeen (Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa) batura da. Emaitzak ere Ipar Euskal
|
Herri
mailan aztertu ditugu, herrialde bakoitzean behatutako pertsona kopurua txikia baita.
|
|
|
Goranzko joera hori bat dator Euskal
|
Herri
mailan antzematen denarekin, baina Arabako zein Gasteizko aldaketatxoek nagikeriak jota dirudite, Euskal Herriko datuak gorantz bizkorrago egiten du-eta. Horrek ez gaitu harritu behar, inondik inora, izan ere, Araba eta Gasteizen gertatzen den bezala, gehienbat erdaraz bizi den gizarte bateko harreman sareak euskalduntzea zeregin motela bezain lan zama mardula da.
|
|
|
Gatoz datuetara. Joan den urtean (2006) egindako kaleko euskararen erabileraren azken neurketaren arabera Euskal
|
Herri
mailako erabileratasak %14, 2 eman du, aurreko neurketa aldiko (2001) baino 0,7 puntu gehiago. Goian egindako itaun bera datorkigu gogora:
|
|
|
Gipuzkoak bere goranzko joera mantendu du eta, azken bi neurketen arteko alderaketa eginez gero, herrialde horren eta azken lau urtetako Arabaren igoeraren artean Euskal
|
Herri
mailako gorazko joera mantendu dutela pentsa daiteke.
|
|
|
2 Gazteek Euskal
|
Herri
mailan, azken 17 urtean herrialdez herrialde, goranzko joera adierazten dute. Zaila da euskara elkarteek eta euskalgintzako bestelako erakunde batzuek haurren artean sustatu dituzten aisialdiko jarduerek emaitza honetan nolako eragina izan duten neurtzea, baina beste batzuen artean, elkarte horien lana ere hor atzean dagoela pentsa daiteke.
|
|
|
Euskal
|
Herri
mailako datuak adin taldeka aztertzen baditugu bi datu dira bereziki gozoak, baikorrak:
|
|
|
2 Gazteek Euskal
|
Herri
mailan, azken 17 urtean herrialdez herrialde, goranzko joera adierazten dute. Zaila da euskara elkarteek eta euskalgintzako bestelako erakunde batzuek haurren artean sustatu dituzten aisialdiko jarduerek emaitza honetan nolako eragina izan duten neurtzea, baina beste batzuen artean, elkarte horien lana ere hor atzean dagoela pentsa daiteke. horrekin zenbait funtzio sozial betetzeko aukera izan behar du, horrek kulturalki motibatuko du hiztuna.
|
|
|
Dena dela aipatu beharra dugu datuak nahiko eskasak direla oraindik orain eta urrun gaudela Gipuzkoako %49, 6az. Baina datu honek irakurketa bera izaten ahal du Euskal
|
Herri
mailan ere Haurren euskara erabilera %20, 8 den garaian gazteena %13, 8ra jaisten da. Bistan da hor zerbaitek kale egiten duela.
|
|
|
Espainiako Ingurune Ministerioak, bere aldetik, bertako Paisaien Atlasa diseinatu du, lurralde eta
|
herri
mailako paisaiaren azterketen marko edo eredu izan dadin.
|
|
|
Komeni da argitzea Social Watch en azterketa bere Oinarrizko Gaitasunen Indizean oinarritzen dela. Txosten horretan, 161 herrialdek hezkuntza eta osasuna lortzeko dituzten aukerak aztertzen dira, bai nazio mailan bai
|
herri
mailan, baita adin txikikoen biziraupena eta langile espezializatuek artatutako erditzeen ehunekoa ere. Social Watch en rankingak erakusten du emaitza onenak lortu dituzten hogei herrialdeen artean Kanada, Kuba, Espainia, Estatu Batuak, Italia eta Eslovenia nabarmentzen direla.
|
|
|
|
Herri
mailan lagunen eta hainbat herritarren babesa jaso arren, oso bestelakoa da udal ordezkariei buruz duten iritzia. “Eskubiderik izango ez bazenu bezala sentiarazten zaituzte”, salatzen dute.
|
|
|
Urtebete, martxoko hilabete honetan, tartean abisu bat, su etena iragarri zela eta esaera den bezala hitza eta pitza baizik ez dela izan hemen garbi daukagu
|
herri
mailako jendeak. Elkarrizketa eta akordioak?
|
|
|
UrgabeUrgabek 1995 urtean hasi zuen musikan ibilbidea Agus Barandiaran abeslariaren gidaritzapean. Hasiera batean, beste talde batzuen abestiekin ematen dituzte lehen kontzertuak, zuzeneko mordoa eskainiz eta Euskal
|
Herri
mailan taldearen izena ezaguna bihurtuz. Lortutako oihartzunaren ondorioz, 1999 urtean, taldearen izen berbera daraman lehenengo diskoa kaleratzen dute" urgabe" (1999 Elkar), zuzenean eskainitako bertsio haien bilduma bat bertan grabatuz.
|