|
2006
|
|
|
Irakurlea oraindik gomutatzen bada herri gogoaz: herri bakoitzak bere izpirituaren arabera hozitzen zituen legea, politika, artea; azpiratzen duen uholde ororen despit, intrahistorian, herri gogoak betibat zirauen, etc. Orain, alderantziz,
|
herri
gogoak bata bestean urtzen eta nahastekatzen dira, denak irabiatu eta azkenean Gizadi Gogo moduko bakar handi bat sortzeraino. Hau da Unamuno-k euskararen heriotza iragarriari bere argumentazioan ipini dion marku filosofikoa, hots, eskatologia kuakero spencertarraren markua – Paz en la guerra ko bera, eta beste gaietarako aspaldi abandonatua duena:
|
|
2007
|
|
|
Ezagunki, Humboldt-ek, hizkuntzak mundu ikuskera bat biltzen duela esaten zuen; eta, beraz,
|
herri
gogo bat osatzen bide duela; beraz, hizkuntzak nazioarekin eta nazioak hizkuntzarekin, biek. Volksgeist, bat mamitzen dutela, etc.
|
|
|
|
Herri
gogo baten (ondorioz, historiaren) estreinako aurrebaldintza natura da; lehen lehenik natura geografikoa. Honela deskribatzen du Hegel-ek, geografia asiarrari kontrajarriz (afrikarrari ez dago kontrajarri beharrik ere) izpiritu grekoaren sorterri naturala:
|
|
|
Zer den izpiritua, herriaren izpiritua eta izpiritu unibertsala, zehatzago ikusi dugu.
|
Herri
gogo bat edo Estatu bat indibiduo bat dela esateak esan nahi du, horren konstituzio politiko moralak bat bat egiten duela berorren erlijio, arte eta filosofiarekin, eta honek guztiak bat bat bere kanpoarekin, inguru geografiko, klima eta auzo herriekiko baldinkizunak, barru eta kanpo horrek, klima, etc., eta mentalitatea, morala, denak substantzia izpiritual bakarra osabiltzen duela. Volksgeista?, halako moldez, non osagarri haietako ezein ezin baita zuzen ulertu osotasunetik ebaki eta bakandurik.
|
|
|
Garai honentzat
|
herri
gogo bat ebidentea bere indar guztian baldin badago, hori Greziako kasua da. Baina Greziarekin ere antzeko dilema nabaritzen dugu:
|
|
|
gisa; hori deribatuki izan liteke, gero, bere historiaren eta gizadiaren kontzeptuengatik). Analisatzen dugularik himno greko bat, salmo judu bat, kanta nordiko bat, partzuer ageri da beti
|
herri
gogo batena; edo, herri gogo diferente bat deskubritzen dugu bakoitzean. Ardatza partzuergotasunaren ideia da, partaidetza:
|
|
|
propioaren arabera dihardute (Montesquieu). Bion arabera ematen da nazio edo
|
herri
gogo baten garapen moldea. Baldintza geografikoen garrantzia azpimarratzeko adibide onak dira Ekialdea, Egipto, Grezia, Venezia.
|
|
2014
|
|
|
akordatu da Renan bere bretoitasunaz eta bretoitasunaren balio paregabeaz, eta gogoeman dio mito, legenda, ahozko literatura bretoietan gordetzen den espiritu zoragarriari. Horietan Renanek epopeia nazional bretoia ikusten du, eta epopeian herriaren (arrazaren) gogo kreatzailearen espresioa, hots, ez autore indibidualena, espiritu kolektiboarena baizik311 Epopeiak eta
|
Herri
Gogoak bat egiten dute. Epopeiarekin ez da ulertu behar obra handi unitario bat, hori geroago osatzen da (hori bai, autore indibidualak), ipuin, kanta eta elezahar fragmento herritarrak baizik.
|
|
2018
|
|
|
Ezagunki, Humboldtek, hizkuntzak mundu ikuskera bat biltzen duela esaten zuen; eta, beraz,
|
herri
gogo bat osatzen bide duela: beraz, hizkuntzak nazioarekin eta nazioak hizkuntzarekin, biek Volksgeist bat mamitzen dutela.
|
|
2021
|
|
|
Iruditzen zaigu lan ikaragarria egin dutela batzordeek; oso zaila izan da beraientzat, eta oso eskertuta gaude, ez langile moduan, herritar moduan ere. Gainera, erakutsi dugu
|
herri
gogo bat dagoela euskaraz bizitzeko, eta ariketa egin dugu, baldintzatuagoa eta ez hainbeste aukerarekin. Baina egin behar genuela eta asmatu dugula iruditzen zait.
|
|
2022
|
|
|
Milaka lagunek parte hartzen duten ariketa bat baldin bada, erdaldunek ikusiko dute jendea txaparekin, hedabideetan presentzia bat ikusiko dute. Haiek ere ikus dezatela hemen euskaldunak badirela eta badagoela
|
herri
gogo bat euskararen erabilera benetan bultzatzeko. Horri ere erreparatu behar zaio, batez ere Euskal Herriko testuinguru soziolinguistiko erdaldunagoetan.
|