|
2000
|
|
|
Alegia, eta arrazoi hauen artean nagusiki EAJ PNVren epelkeria irekitako prozesu politikoaren aurrean. Jakin bagenekien, ETAk beti pentsatu izan duela borroka armatuak Estatuaren aurkako estrategian
|
zuela
bere funtzio nagusia; orain berriz, deskubritu dugu zenbait abertzale epel «bide onera» ekartzeko ere agian serbi dezakeela. Hala uste dute behintzat su etena utzi dutenek.
|
|
|
Gidariaren eskuak esnatu zuen. " Heldu gaituk Clifden a, Connemarako hiriburura...", esan zion eta segituan gaineratu zuen egunero egiten
|
zuela
berak bide hura, eta gutxitan ikusi zuela Connemara hain eder. Eta ez zuela ulertzen nola lokartu zen, eta ea nola zen posible, inoiz ez zuela aukerarik izango naturaren holako espektakulurik berriz ikusteko eta hala ere lotan pasatu zuela bide guztia, eta ardiak errepidetik joaten ez zirelako taxia ordu laurdenez geldirik izan zuela, eta paisaia hark arnasa ere osten dizula (noski, esna egonez gero), eta berrogeita hamar libera zirela, mesedez.
|
|
|
" Eta zuri zer, berdin al zaizu Eider zu gabe joatea?" galdetu zion norbaitek geroago, komuneko lanetan zebiltzala. Eta oroitzen ez zen arren, ziur aski baietz erantzungo zion, edo ezetz, edo uzteko bakean, nahikoa
|
zuela
bere txizaz komuneko uretan igerian zebilen zigarrokin hondoraezin harekin jolastea.
|
|
|
—Baina hori hala bada, nork izan dezake orain karta, osaba...? —galdetu nion, sinetsi nahirik ezen osabak arrazoin
|
zuela
bere arrazoinbide hartan.
|
|
|
Galileok, aldiz, erdibide bat bilatu zian: alde batetik, beldur zelako, segur, eta bertzetik, bere ideien alde bizi nahiago izan zuelako hil baino, hori ere segur... edo behatu, bertzenaz, nola egin zion buru Pisakoak tribunalaren itsukeriari... zeren, bere aurkako prozesuan, tribunalekoei hitzez baietz erran zien arren, onartzen
|
zuela
bere hutsa, buruz ezetz erraiten ari baitzitzaien, eta ezezko hura handik sei urterat biribildu zuan, noiz eta bere Discorsi ak skribatu baitzituen, bizitzan gehien hunkitu izan nauen liburua, Italian ezin argitaratu izan zuena, baina bai Ley denen...
|
|
|
Orain arte aditzerat eman dizudanagatik kontsidera eta estima dezakezu ezen jendeak arlotetzat eta erdi txepeltzat hartzen
|
zuela
bere apeza, baina ez, zeren, egia bada ere eliztarrek harekin irri egiten zutela —eta ez guti—, egia da, halaber, ez ziotela hari irri egiten; eta nola, bertzalde, ateraldi haietarik haratago, gizon seriosa baitzen, herritarren zerbitzuan bizi zena, haien behar spiritualei buru egiteko edo baserri urrunenetako eriei ere astoaren gainean bisita egiteko disposizionean beti ere, hala, don ...
|
|
|
Aitona Nikolasek, lehenean, mesfidantzaz behatu zion; gero, berriz, irri etsi bat egin zion... bere erranahi ezkutua izan zezakeena, zeren eta oroitzen baitut ezen handik hiruzpalau egunetarat hartu
|
zuela
bere deliberamendua:
|
|
|
—Oilaskoa ederki hoztuko zaik, arinago jaten ez baduk... —erran zion osaba Joanikotek, etenaldi labur haietarik batean, ikusirik ezen berak akabatu
|
zuela
bere oilasko erdia eta nik neure osoa ere bai kasik, Pedrok bereari izterra baizik gihargabetu ez zion bitartean.
|
|
|
Adi egon, bada, zeren kontatuko baitizuet nola sendatu zuen Avilako Teresak gure aita —eta ikusirik ezen guztiek kasu egiten zidatela, nahiz eta zaldunek, artean, mesfidantzaz behatu, aitzina segitu nuen, hiztun onen antzera, hitzaren jabe—: ...zerik erdietsi; eta, hala eta halatan, lurraz eta lurreko faboreez etsirik geundèn egun batean, Urbiaindik iragan zen gizon bat —benedika dezala Jainkoak egin zigunagatik! —, erlikiontzi hau lepotik dilindaka zeramana; gizonak erraiten zuen ezen erlikiontzi hark santaren behatzezurrez zeuzkala —ezker oineko hatz lodikotearenak—, eta erran zigun ezen egun baten buruan sendatuko
|
zuela
berak aita, baldin harekin bakarrik uzten bazuten, bere erlikia harekin eta bere orazinoekin; hura entzun nuenean, ez nion sinetsi, zeren baitakizue nolakoak izaiten diren gauza hauek, eta zenbat gezurti eta engainati dagoen mundu honetan; eta, ikusirik hark ezen sinesgaitz agertzen nintzaiola, galdegin zidan: " Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu:
|
|
|
" Ordea, Indiak urrunegi daude ni harat joaiteko... eta hura ez da eneganat etorriko nehork erraiten ez badio, zeren zinez bainago harekin izan nuen jokabideaz damu, eta harekin mintzatu nahi bainuke, hil aitzin..." Haatik, bat batean argi bat piztu balitzaio bezala, erantsi zian: ...un bat skriba diezaioket Villagrandeko dukeari, zergatik ez?, zeren haren eskua, bai, luzea baita, eta zeren dukea zorretan baitago etxegoiendarren leinuarekin"; eta, handik aitzina, hire amak kontatu zidaan nola prometatu zion dukeak zuen aitari ezen markes titulua emanen ziola eta Urbiaingo herria markeserri izendatuko zuela, hire aitak kanoi eta fusilen tratua bete ondoren, baina ezin izan
|
zuela
bere hitza bete, zeren, dukea azken urratsa emaiteko puntuan zenean, ahakartu baitzen aldi batez, bertze kontu batzuengatik, erregeren balidoarekin, zeinak ukatu baitzizkion, hartaraz gero, zor zizkion fabore, garazia eta abantail guztiak, aitaren markes titulua tartean. Eta hire amak hura guztia erran zidaan, eta bertze zerbait ere erraiterat zihoakidaan, baina nik ere hartua nian neure erabakia orduko, zeren, hasteko, itsasoa utzi nuenetik bortz hilabete baineramatzan lehorrean, gogait gaixto eginik, halako suertez, non itsasorat berriro itzultzeko asmotan bainengoen, eta zeren aitzakia ezin hobea izan baitzitekeen hura enetzat ere, Mundu Berria ezagutzeko eta obra on baten egiteko... eta zeren erakutsi nahi bainion neure buruari ezen ez nengoela artean ahiturik, adinean sartua egon arren; eta, hala, arrazoin haiek guztiak buruan nituela, erran nioan hire amari:
|
|
|
Erran dizut, urte haien aldetik denaz bezainbatean, ezen aitonak sentitzen zuena erraiten zuela, edo hala iduritzen zitzaidala neuri bederen, zeren gizon ona baitzen, hondoz eta erroz —onegia ere bai mundu hartarakotz—, eta hargatik onartu
|
zuela
bere huts egite hura ere, jauregia eta negozioen ardura gure aitaren eskuetan uzten zituela.
|
|
|
Zeren uste baitut ezen kezka hark —eta bertze huts egite hark, finean— eraman zuela eta bulkatu
|
zuela
bere bakardade hartarat eta isilik egoiteko deliberamenduaren hartzerat, tabakoa erretzea eta ahotik kea egoztea bertze atseginik ez bertze dibertimendurik ez balu bezala... zeren don Frantziskorekin xakean aritzeari ere utzi egin baitzion apur bana, baita bakarrik aritzeari ere, aitarekin diskusione hura izan ondoren, ehundabatgarren kanoiari buruz.
|
|
|
Ordu arte itzal bat bezala bizi izan zuèn bertze kezka hark bere lekua eta bere gorputza aurkitu ote zituen apur bana aitonaren baitan? Zeren orain denbora gehiago baitzuen hartan pentsatzeko eta zeren lehen hutsegiteak bertze hutsegite hartarat eraman baitzezakeen —guztizkorat eta behin betikorat— ohar zitekeelako, ororen buruan, ezen falserian eta gezur handi baten gainean eraiki
|
zuela
bere bizitza. Eta gezur hark zain ezin luzeagoak izan zitzakeen, erran komunak bertzela bazioen ere...
|
|
|
Pentsatu zuen frai Antoniok, bere aldetik, ezen gaizki egin
|
zuela
bere galtzoinak han ahanztean, eta sekeretuki jakinarazi zion damari, honek beregana zitzan eta bere ardurapean jar. Baina damak berehala ulertu zuen, galtzoinak ezin aurkitu izan zituenean eta bere senarra hain malenkoniatsu ikusi zuenean, ezen senarrak berak aurkitu eta gorde zituela, eta, handik aitzina, guztiz beldurtu zen, beldurraren ez erakusterat entseiatu bazen ere. Eta emaztekiak gertatua jakinarazi zion bere amorante debotari:
|
|
|
Zeren, elizak egin ohi zituèn autofede handiusteko haietan ez bezala, zeinetan inkisidoreak eta autoritate zibilak entseiatzen baitziren, ikusgarritasunaren ikusgarritasunaz, mota bateko zein bertzeko hereseen biltzerat, zenbatenaz gehiago, hainbatenaz nahiago, autofede hartan, aldiz —denborak bertze batzuk zirelako, benturaz—, osaba Joanikot genuen kulpant bakarra. Ordea, baldin eskarmentua bazen autofede haien xede nagusia, zalantzarik ez dut ezen Urbiaingoak ere osoki eta konplituki egin
|
zuela
bere xede hartarako bidea, zeren ez ahanzteko moduko ikuskizuna izan baikenuen geure inguru honetan ere, heresea bakarra zen arren.
|
|
|
Salbuespen bakarra, Urtxipiaren beraren bulegoa duk, baina hango marka bakarrak, agerikoak bederen, hildakoarenak eta ez bertze inorenak dituk. Iduri likek hiltzaileak ardura berezia hartu
|
zuela
bere sar ateren lorratzik ez uzten. Horrek zerbait erakusten dik, ezta?
|
|
|
Asots ozen batek gaztigatu zigun xigorgailuak burutua
|
zuela
bere lana. Kasu handiz, ez erretzeko, ogi ihartu berrietariko bat ertzetatik hartu eta gurina hedatu nuen gainean.
|
|
|
Kontuan har dezagun, Unamunok, 1864.ean Bilboko Zazpi Kaleetako Erronda kalean jaioak, haurtzaroan euskararen gainbehera ezagutu
|
zuela
bere inguruan. Izatez, etxeko giroan gaztelania hizkuntza nagusia izana zuen, baina halere, bere herriaren mintzaira zaharra bereganatu nahirik, euskara ikasten saiatu zen.
|
|
|
" Olerkari arnasa izanik iruditzen zait lanari ez diozula ekiten behar adina astiz, bihotzean dezuna lasterregi jalgitzen dezula, hots, neurtitza aski landu gabe, bixitu gabe". Lizardiren diagnostikoa zuzena zen hagitz; esan liteke gerora ere Zaitegik ez
|
zuela
bere poesigintza behar adina landuko, gogoz ekin zion arren. Ia beti isurtzen zaio prosaismoren bat, eta gaia lantzeko erak askotan dauka artifizialtasunetik.
|
|
|
Aurtengo lehen hilabeteotan, esate baterako, gogoan dut Bilboko galerista xume batek Jose Lull pintore valentziarrari eskainitako erakusketa, ez pintore valentziarra zoratzeko modua delako —ez niretzat behinik behin—, galeristak erakusketa antolatzerakoan jarritako ilusioa benetan deigarria zelako: erakusketari atera zekizkion etekinek bakarrik esplika ez zezaketen ilusioa (dena esateko, esan dezadan handik hamabost egunera Palomo Linares espainiar toreroaren erakusketa eskegi
|
zuela
bere galerian, Marina Dankoren hainbat lanekin batera, eta batzuek ulertzen ez badugu ere, jende ugari hurbildu zitzaiola). Baina edonola ere, ilusio hori behin eta berriro nabaritzen da artearen inguruan gauza apalak egiten saiatzen direnen artean, eta nonbait urrutitik ikusten bada, Lizarrako museo txiki batean gertatzen da hori.
|
|
|
Zeintzuk ziren, beraz, Machen elementuak? Izenak zerikusi handia du Machen metodologiarekin, esan behar baita ‘elementu’ izena ‘sentsazio’ terminoaren ordez erabiltzen
|
zuela
bere diskurtso sistematikoan. Eta horren arrazoia sinplea zen:
|
|
2001
|
|
|
Marcosen belarri ondotik, itsas lamia batek baino adats luzeagoa zuen eulitzar bat pasatu zen zortzigarrenez. Nahiko burrunba estandarra zeukan arren, Marcos aurrera makurtu zen, seguru baitzekien, halako batean, euliak tupust egingo
|
zuela
bere begien edo ezpainen kontra. Eta hori ez.
|
|
|
baietz, berak ere maite zuela Roma, gero eta gehiago. Eta euriak erantzun
|
zuela
bere partez. Hala sinistu nahi zuen behintzat.
|
|
|
Egun batez, nazkak eraginik, senarrari aurpegira egotzi zion handik aurrera ez
|
zuela
berarekin sexu harremanik izango. Seme bat amarekin etzatea ahalkegarri zela.
|
|
|
Captatio beneuolentiari tokatzen zaion partea kendurik ere, badirudi zerbaitetan aitzindari eta aurren esku ikusten
|
zuela
bere burua Ziburutarrak.
|
|
|
Baina kazetaria zen aldetik, langile horrek parte har zezakeen zuzendariaren hautapenean, lankideekin batera editorialen aurkako iruzkinak bul  tza zitzakeen (enpresa jabetzari zuzenean zegokion zerbait zen editoriala), informazioa bere kontzientziaren eta bere kontzeptu profesionalaren arabera taxu zezakeen, sekretu profesionalari eusten ahal zion, lana kalte ordaina kobratu eta gero uzteko eskubidea zuen, egunkariak bere jokabide editoriala aldatzen bazuen... Baina zera zen agian garrantzitsuena, kazetari askok irakurlegoaren, informazioa sor  tzen eta jasotzen zuen gizartearen, ordezkari soiltzat
|
zuela
bere burua. Horrenbestez, gizartea zen informaziorako eskubidearen egiazko subjektua, eta eskubide horren bitartekari eta berme jokatzen zuten kazetariek.
|
|
|
–Zoriontsu zara beraz? –ausartu zen gizona, ez
|
zuela
berak horrelako lorpenik erdietsi erantsiz.
|
|
|
Biharamunean, lanean, kafearen orduan, lankideak, bezperako atentatu odoltsuaren argazkia zekarren Sud Ouest egunkariaren orrialdea, euskaldun soil izanez atentatuaren errudun banintz bezala agerian atxikitzen zuela eta ene buruaren zuritzeko astirik zilegitzen ez zidala, urte anitz
|
zuela
berak egarri zain beheraldia aipatu zidan, jori beltza hurrupatuz eta hitzak astiro hautatuz.
|
|
|
Izanez ere, gurdia airean eramaki zuen, bere gurpil handiak eta guzi. Garrafoiak dantzan hasi ziren, erori ez erori, eta zaldiak are biziago mugiarazi zituen bere zango ederrak, ikaraturik, ihesi nahi eta ezin, bazekielako haietakoren batek lurra jo eta puskatuz gero, nagusiaren kolera ez zela itzaliko bere saihetsetan toberak jo gabe, eta orduan oinazeak laino bat hedatuko
|
zuela
bere begietan, Martin Joxe nekatzen zen arte.
|
|
2002
|
|
|
Bien artean hasten den elkarrizketan, etorri berriak erakusten du baduela solaskidearen iragan ilunaren berri eta, pixkanaka, haren bizitzan gertaturiko zenbait gertakizun kontatzen zaizkigu. Ikasten dugu, besteak beste, Otto Pette erregearen aholkulari izan zela, etengabe borrokan jardun
|
zuela
bere etsai Aba Yakue fraidearekin, izurritearen errua bere gain hartu zuela eta bere iloba eta maitale Grazibel hiltzen ikusi zuela. Hariaren egitura zirkularra da, eta bi pertsonaien arteko topaketak bi egun besterik ez du irauten.
|
|
|
Eleberriaren oinarri politikoa zela eta, elkarrizketa ugari eman zituen Atxagak, eta bertan gogoeta egin Euskadiko politikari abertzaleen ikuspegi eta jarreretan bere ustez nagusitzen zen gehiegizko erromantizismo politikoaz. Hausnarketa kritikoari dagokionez, esan daiteke, eskuarki, pentsatu zela eleberria gehiegi mugatzen
|
zuela
bere garapen tematikoak, eta nahiz testuaren kalitateaz dudarik egiten ez zen, kritikari gehienek obra txikia ikusi zuten honetan, Gizona bere bakardadean harekin konparatuz (ik. R.
|
|
|
Banketxera eta gastuak egin ziren dendetara joan nintzen eta denda horietako batean esan zidaten kartera itzuli zidan emakumeak nire emaztetzat aurkeztu
|
zuela
bere burua nire VISA txartelarekin ordaintzeko.
|
|
|
Civilis ek bere ondoan eduki zuen tropen parte bat eta Vocula eta bere armadaren kontra bidali zituen bere beteranoen kohorteak eta bere indar Germaniarren parterik adoretsuena Iulius Maximus eta Claudius Victor en agindura. Horiek asaltoz hartu zituzten beren bidean laguntzako zaldieriaren neguko koartelak, Asciburgium en kokatuak; hain ustekabekoa izan zen kanpamenduei egin zien erasoa, ezen Vocula k ezin izan
|
zuela
bere armadari deiadarra jotzerik ez hura hedatzerik; istilu haren erdian ematerik izan zuen agindu bakarra izan zen babes zezatela erdigunea lejionarioen bitartez; laguntzako taldeak alde guztietara pitin bat banatu ziren. Eraso zuen zaldieriak baina, ongi ordenaturiko armada etsai batek hartu zuenez, atzera egin eta bereen artean babestu zen.
|
|
|
Gurutzean josita zegoan ohoin baten senideak, zaindariaren illobirako joan etorriak ongi ikusita, beren senidearen gorpua gurutzetik jeitsi, eta oi zan bezala ilobiratu egin zuten. Gudariak urrengo egunez haretariko gurutze bat gorpurik gabe zegoala oarturik, eta gaiñera zetorkion zigorra susmatuz, alargunari erran zion zer gertatu zan eta epaillearen ebatziari itxaro gabe, berak erhaingo
|
zuela
bere burua espataz. Ilda gero, bere gorpua artu, ta senarraren illobian bertan sartu zezala eskatzen zion alargunari; horretara, senarra ta maitekidea illobi baten egongo zirala betiko.
|
|
|
Horrela berritu egin zen egoera larria erromatarren kanpamenduan, soldaduen istiluekin eta kontsulen ezadostasunarekin, Paulok Senpronioren eta Flaminioren ozarkeria botatzen baitzion aurpegira Varroni, eta Varronek Paulori bere aldetik, gudalburu beldurti eta epelen eredu aipagarri bezala aurkezten baitzion Fabio. Gainera jainkoak eta gizona jartzen zituen testigu bezala, Hanibalek ordurako Italia berez hartuta izatearen errurik ez
|
zuela
berak esanez, lotuta baitzuen bera bere kideak, eta kendu egiten baitzitzaizkien burdina eta armak haserrez borrokan egin nahi zuten soldaduei. Hausnartu gabeko eta burugabeko borrokara bidali eta han uzten zituzten gudasailei zerbait gertatuz gero, berak ez zuela batere errurik izango baina edozein ondorioren arduradun izango zela zioen.
|
|
|
Janari intoxikazioak eragindako kontsumitzailea babesten duen erantzukizun zibileko erregimen bereziak zehazten du ez dagokiola tabernaren jabeak ez dituela bete patata tortilla maionesarekin egiteko beharrezkoak diren neurriak eta neurriak. Nolanahi ere, jabeari dagokio frogatzea eragindako kontsumitzailea izan dela berak intoxikatutako elikagaiaren errudun bakarra, edo ez
|
zuela
berak eman produktu hori. Kordobaren kasuan, kaltetuak tabernan egotea eta kontsumitu ziren elikagaien proba Concepción lekuko gisa deklaratuz frogatu zen.
|
|
|
Izagirrek dio sistema horrek estresak duen prebalentziaren hurbilketa fidagarria emango digula. Bestalde, Jesús Uzkudun jaunak adierazi duenez, sindikatuek eskatu dute estresari gaixotasun profesionalen zerrendan sartzeko, eta gogorarazi du «Espainiako Gobernuak Elkarrizketa Sozialeko Akordioa hartu
|
zuela
bere europar lehendakaritzan aurrera eraman ahal izateko, eta hori amaitu berria duela». Esan du herrialde batzuek, Herbehereek esaterako, dagoeneko egin dutela.
|
|
|
Uretako ekosistema bitxi hori Vida lakuan dago, McMurdo Haran Lehorretan (Antartika) dagoen handienetako batean. Luzaroan uste izan zen Vida lakuak sakonera txikiko (10 metro) ur izoztuko biltegi bat ezkutatzen
|
zuela
bere 5 kilometroen azpian. Hala ere, Peter Doran Illinoiseko Unibertsitateko zientzialaria buru zuen taldea 1996an hasi zen inguru hori ikertzen, Lakuaren azpian ur gaziko poltsak aurkitu zituen radar baten laguntzaz.
|
|
|
Ikusi egiten zuen edertasuna, baina ez zuen sentitzen. Kantauri zakarraren antzeko beste itsaso bat
|
zuela
bere baitan, hori besterik ez baitzuen sentitzen: hura bezain sumina eta hura bezain furfuriatsua, bere nortasunaren zutabeak inarrosten zituena eta bizitzaren edifizio osoa dar dar batean ipintzen.
|
|
|
Gizon hark ez zuen asko pen  tsatuko iluntzean ez zela, egunero legez, etxera itzuliko. Are gutxiago pentsatuko zuen, iluntzean ez ezik, hurrengo hiru egunetan ere ez
|
zuela
bere etxera itzultzerik izango. Julian Trekuk ere ez zuen hura guztia asko pentsatuko, gizona autora lasai igotzen ikusita.
|
|
|
Berak zioenez, Manuelekin hitz egiten egona zen batek zera esan omen zion: Manuelek, badaezpada, ez
|
zuela
bere etxe ingurutik azaldu nahi. Paulok pastel zati bat eskatu, eta keinu egin zion, jolas makinetara gonbidatuz.
|
|
|
Oroitzen naiz gazte batek esaten zidala Lutero kondenatu zutela argazkia atera ez zuelako. Ederki kostarik ulertu nuen" no se retrató" ulertzen
|
zuela
berak" no se retractó" ulertu beharrean. Baina euskararekin gertatzen dena, zerbaitekin parekatzekotan Ameriketako Estatu Batuetako zenbait lekutan gaztelaniarekin gertatzen denarekin erkatu genuke.
|
|
2003
|
|
|
Aranguren baserrira. Taxitik jaitsi eta sukaldera familia agurtzera sartu bezain pronto konturatu zen, ordea, ez
|
zuela
bere helburua berehalakoan lortuko. " Munzj galitxrop", esan zion aitak, eta" Txurriasko xertujg", ondoren amak.
|
|
|
Azken urteotan, zaharra ere baitzen, ez da hain eraginkor agertuko euskalgintzan, etxean familiarekin ematen
|
zuela
bere denbora. 1996an hil zen, apirilaren 25ean.
|
|
|
Hasteko esan behar da Oskillasok ahozko eta idatzizko euskararen gainean hausnarketa sakona eta zehatza egin
|
zuela
bere" euskara osotu" rako proposamena eta horretarako urratsak ematen hasi aurretik.
|
|
|
Kurloiak (Kur), Akatsbako gizonaren heriotza (Akats) eta Euskaldunak Madril" en (EuskM) obretako protagonista" Arrigorrieta" deritzan herri edo hirikoa izango da salbuespenez Gabeko Atorra (GabAt) elaberrian Gernikakoa dela diosku Mariño, eta beronen konplexu bako edo nortasun sendoko hizkeratik da ezagun gernikarra dena. Ez hori bakarrik, gauza jakina da, elaberrietako protagonistek euren buruak Arrigorrietakotzat dituzten bezala, idazleak ere bere burua gernikartzat izan
|
zuela
bere bizi guztian. Gernikagazko barne atxikimendu hori sendoa izan dena gauza ageria da, beraz; are gehiago, dakigula bizi izan zen larogeitik gora urteetan lehenengo hamasei hamazazpi urteak baino ez zituela bizi jaioterrian, eta harik aurrera uriarekiko lokarria aldian aldiango ikustaldien bidez baino ez zuela jagongo.
|
|
|
Kamasutrari, hain zuzen. Gordetzea ahaztu zuen; normalean ez zuen oso eragin ona izaten gurasoengan, baina nola azaldu gaztea zela eta asko ikasi behar
|
zuela
bere maitearekin gauza berriak dastatzeko. Halaz ere andreak ez zuen ezer esan eta bere golkorako gorde zuen iritzia.
|
|
|
eta, etnarkiaz? idatzi
|
zuela
bere Saggio teoretico di dritto naturale (Roma, 1855). Ez zuen ordea, teoria horrek arrakasta handirik izan.
|
|
|
Zilegi izanen zait ere salatzea Batista Ehulatei, gure aitatxi zena, ni sortu aitzin zendua, bere bi anaia ehuleak aspaldian Buenos Airesera joanak zituelarik, 1870ean deitu zuela Frantziak, eta hango gerlan ikasi
|
zuela
berak zekien frantsesezko kantu bakarra:
|
|
|
Gobernu zentralari dagokionez, hasiera batean bazirudien Bilbo Gasteiz tartearen finantziazioa berak hartuko
|
zuela
bere gain, Azpiegituren Gida Planarenarabera (MOPTMA, 1994: 399) Estatuaren Aurrekontu Orokorretatik 0.6 bilioipezeta esleitzen baitzen zenbait abiadura handiko lanen burutzeko, eta horretanMadril Bartzelona Perpiñan ardatzeko Calatayud Ricla eta Zaragoza Lleida tarteekin batera Bilbo Gasteizkoa ere barneratuta legoke; baina praktikan, eta EuskoJaurlaritzak behin eta berriro salatu izan denez, proiektuarentzat esleitu diren kopuruak benetan urriak dira.
|
|
|
Falta zirenen artean zegoen Labayru Ikastegia. Erakunde horrek ez zuen iritzi zehatzik argitaratu koordinazioaren inguruan, baina agerian zegoen ez
|
zuela
bere burua horrelako mugimenduetan eroso sentitzen. Antzeko jarrera zuen Euskal unibertsitatearen inguruan.
|
|
|
Auzitegi Nazionaleko instrukzioaren amaierari dagokionez, Mariano Rajoy presidenteordeak gogorarazi zuen auto hori “ez dela epairik”, eta, beraz, uste du “epaitegiek zer esaten duten ikusi arte itxaron behar dela”, López de Coca eta gainerako auzipetuen errugabetasun presuntzioari kalterik ez egiteko. EBren mehatxuaren eta Nekazaritzako bi goi kargudun ohi inplikatzen dituen ebazpen judizialaren aurrean —Mercasa Gonzalo Ruiz Paz enpresa publikoko finantza zuzendari ohia ere inputatuta dago—, PSOEk Loyola de Palaciori gogorarazi zion bere garaian dimitituko
|
zuela
bere laguntzaileetako bat akusatua zen ala ez. Sozialistek uste dute Garzanen autoak arrazoia ematen diela, eta Miguel Arias Cañete ministroa Parlamentuan agertzeko eskatzea aztertzen ari dira.
|
|
|
Ahmet harritua zenez Oya k bere baimena galdegitea, eta ez zuenez lehen arratsetik irudi txar bat ukan nahi, segidan baietza eman zion. Oya ren helburua, hori galdegitean, ez zen batere erakustea onartu
|
zuela
bere emazte ezkondu egoera, baizik eta bere kusiari sinestaraztea hala senditzen zela beranduago honen konfidantza lortzeko eta askatasun gehiagoren ukaiteko. Izan ere, bazekien honen kontra joanez, ez zuela deus irabaziko eta nahi bazuen bere egoera aldatu, izigarri abilki edo argiki ari izan zuela.
|
|
|
Esan nahi da ametsa zaharragoa iruditzen zitzaiola, aurreragokoa. Baina kontua da igel bat zapaldu
|
zuela
berak gelan eta ez ziola ezer aipatu Matilderi. Ez zion galdetu Matilderi nondik zetorren igela, zeren sinbolo izan zitekeen edo sektaren bateko ordezkaria ote zen.
|
|
|
Zigorraldia amaitzeko 17 urte, 5 hilabete eta 7 egun falta zituen preso bat, esaterako. Argi utzi zuen Luvinok 17 urte 5 hilabete eta 7 egun zirela, ez bat gehiago, ez bat gutxiago; ondo gogoratzen
|
zuela
berak. Baina handik hamar minutura, 7 egun esan beharrean 9 esan zuen, eta 17 urte esan beharrean 22 esan zuen.
|
|
|
Deitu ziotenetik pentsatu eta pentsatu egon zela esan zion Nemiak, baina ez zitzaiola ezer okurritu, ez
|
zuela
berak abenturerorik ezagutzen, Idusen. Hitz hori berori erabili zuen Nemiak:
|
|
|
Matiasek esan zion ez zuela abenturerorik behar, eta beste etxe batzuetan entzundako bizitzak kontatu zizkion; horixe behar zuela, halakoak behar zituela. Lasaitu egin zen Nemia eta esan zuen erraza zela orduan, etxean eduki
|
zuela
berak halako bat.
|
|
|
Eta, zergatik ukatu, Museoko langile baten atzetik ere bazebilela, eta berrogeitazak urteko andretxu bat zela, alarguna, eta soltero zegoela bera, eta batek dakiela bizitzak zelako bueltak ematen dituen, bihar etzi, edo etzidamu. Gero sumatu zuen gizonak Matias apur bat nerbioso zegoela, eta esan zion trankil egoteko eta, nahi bazuen, erantzungo ziola berak galdera horri, nahiz eta Museoko langilea ez izan; oso ondo ezagutzen
|
zuela
berak Museoa, eta botatzeko galdera, esan zion gizonak, berak erantzungo ziola, ahal bazuen, eta trankil egoteko. Berehala ikusi zuen Matiasek gizonak ezin ziola bere jardunari eutsi, eta gauzak esan eta esan zebilela, gelditzeko asmo aparenterik gabe.
|
|
|
Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez zenuten inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer esan baino lehen; bere burua imitatzen hasia zegoela eta nitasun berri bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta horretarako ez
|
zuela
bere burua hiltzea beste biderik. Bere aitzindariak bezalaxe, benetako Romain Garyk bezalaxe, gezur handi baten gainean, iruzur baten inguruan eraiki nahi zuen bere ahots berria:
|
|
|
Ateari pitin bat bultza egin eta pasillo hutsari begiratu nion. Une horretan Monika, esku batarekin bere bularrak maindirearekin estaliz eta beste eskua ahoan
|
zuela
bere gelatik atera izan balitz, ez nuen jakingo zer esan edo zer egin, berriro atea itxi eta ihes egitea ere pentsaturik nuen, Monikak ez ninduen hain erraz ezagutuko, begi zelatari bat baizik ez zuen ikusiko ate zirriztutik, oraindik garaiz nengoen atea pausatuki itxi eta itzultzeko, baina erabaki bat hartu eta kontrakoa egiteko inoiz izaten dugun adurrarekin zabaldu nuen atea, gainditu nuen mug... gauzak bere lekuan zeuden, edo hormak gutxienez, aspaldian margotu gabeko horma gris zikinduak; marko pare baten hutsuneak nabari ziren, lauki argiago batzuk paperaren jatorrizko kolorea agerian utziz, aurreko jaberen batek inora eramanak, nik beti horrela ikusi nituen, ez lehen gauean, gau horretan Monikari jarraiki sartu nintzenean adiago bainengoen bere keinuei, aginduei edo esanei," hasi zaitez biluzten, segituan nator" esan zuenean, baina bai biharamunean, eguzkiaren argiak etxeko bi gelak eta, zeharka, pasilloa ere argitzen zituenean eta ni Monikak ukitzen zuen guztiaz, ez oheaz bakarrik, interesatzen hasia nengoenean.
|
|
|
Nola lotsatzen zen halakoetan! Ederki zekien emazteak lagunen inbidia eragiteko paseatzen
|
zuela
bera abenidan gora eta behera, trofeo baten moduan.
|
|
|
Joan behar izan genuen Demostena, Alkibiada eta hirurok. Errabiarazten nau jakiteak gaur, Alkibiadak baizik ez
|
zuela
bere burua salbatu, eta nola salbatu, Atena trahituz! Ezin dut horrelakorik jasan!
|
|
|
Ez digute barkatzen: denak erromatartu zirenean, euskaldunak ezetz, ez zuela zertan, ez zuela ikusten, nahiago
|
zuela
bereari eutsi. Beste barbaroek:
|
|
|
gaur K. Izagirrek bikain moldatu/ itzulita daukaguna, proiektuaren esketx bat da). Gogora, une hartan Victor Hugok Luis Filiperen Frantzian rol politiko inportante bat jokatzeko itxaropena, eta anbizioa, zerabilela golkoan (erregeak pertsonalki aski intimitate erakutsia baitzion), eta intelektualaren zereginaz politikan eta gizartean uste altu bat
|
zuela
berak. Estatuak, ordena zuzen eta betakor baterako, gobernari politikoak behar ditu, eta horien alboan —aliatu eta osagarri— gobernari intelektualak.
|
|
|
Kontua da, ekarri egin zutela abade hori eta aukera eduki
|
zuela
bere intsektua aztertu eta klasifikatzeko. Necrobia izen generikoa jarri zion, grekotik hartuta.
|
|
|
Berez. Eta berak bazekien, begien aurrean eduki beharrik gabe ere, zati haiek, han, Polloeko mahai gain hartan sakabanatuta zeudela jakite hutsak, aldatu egin
|
zuela
bera. Aldatu egin ziola bera bezalako hildakoari, bizitza.
|
|
2004
|
|
|
Bill Gates enpresak adierazi zuen Espainiak “apurka apurka hobetu” duela bere pirateria indizea, 2001ean %49tik 2002an %47ra igo baita. Halaber, aipatu zuen 1996 eta 2002 bitartean gure herrialdeak 16 puntu jaitsi
|
zuela
bere software pirateriaren tasa; industria hori %15, 9 bultzatzea lortu zuen, eta 13.000 milioi dolar sortu zituen salmentetan.
|
|
|
Esker txarreko gizon ipurzuri haren erruz egun bateko loalditxoa galdu nuen. Hor etorri zen lepoa tente tente
|
zuela
bere eskubiko eskuarekin bigote luze iletsu hura laztanduz. Barre faltsu itsusi bat eskaini zidan eta nik berdina itzuli nion.
|
|
|
Roman konturatu zen ziklistaren eskuaren gainean atzamar bat jarri
|
zuela
berak, oharkabean.
|
|
|
Del Valleren isilkako kalkuluetan, hirugarren aldia zen azken ordu laurdenean tipoak bere mihi higuingarria ikusteko oparia egiten ziola. Hasperen eginez, Del Vallek karrikara bihurtu zituen begiak, bere baitarako erranez Goebbels doktoreak ardura handia hartzen
|
zuela
bere afixetan halako gaingizon arioen irudirik ez ateratzen.
|
|
|
Pistoladuna ez zen Josebarengana joan, berarengana zuzenean baizik. Baina suposatzen zen Talde Iraunkorraz aparteko inork ez
|
zuela
bere egitekoen berri. Orduan?
|
|
|
Bistan zegoen ni kezkatzen ninduèn gaiak ez
|
zuela
bera kezkatzen. Edo gehiegi kezkatzen zuen, beharbada, eta hargatik atera zitzaidan kontu harekin, nire galderari ihes eginez.
|
|
|
liburuak, konposizio musikal bat eta beste. Irakaspenen artean bat izan da euskaldunen jauna deitu
|
zuela
bere garaikide batek. Ez hori bakarrik, deitura hori erabili zuen idazlea nor izan zen (Ibn Haiyan), eta aipua zein dokumentutan aurki daitekeen zehaztu dute.
|
|
|
Dena dela, ez du ematen, berak esaten duenagatik, bere barruan horrelako asmorik gordeta geratu zenik. Alderdi horretatik arrazoiak daude pentsatzeko bere iritzian onartzen
|
zuela
bere garaian indarrean zegoen agintea. Ikusi besterik ez daude bere moralaren arauak.
|
|
|
Bitartean atera zituen edatekoak Pepek, eta berak esan zuen orain astoak edonon eta Adunan asto talde koxkor bat ikusi
|
zuela
berak, Tolok esan zuen, Bordaberrin goiza arrantzan ematen zuen asto jator bat bizi zela, haren arrantzak Eguzki tabernatik entzuten zirela, eta polideportibotik ere, lagun batek esan ziola hori, eta Txonaren aitak ere erosi zuela astoa, eta Txemiñek: Astoa ez, mandoa zela Txonaren aitak erosi zuena, baina mando hark ama zuela astoa, eta horregatik zituela astoaren belarriak, eta indarra, berriz, aitarena zuela, eta bizkor eta gogorragoak izaten zirela mando haiek, amaren aldetik astoak zirenak.
|
|
2005
|
|
|
Eta irakurleok ezin dugu imajinatu literatura obra hori gabe, zaila egiten zaigu sinestea literaturak orain berrogeita hamar urte arte ez zuela Pedro Paramorik euskal bertsioa orain lauzpabost urtekoa da, Juan Garziak egina. Haurrek telebistarik gabeko garairik imajinatu ezin dutenean bezalakoxea da gure harridura konturatzean oraintsu arte jendeak Rulforik gabe betetzen
|
zuela
bere imajinazioaren ganbara, Rulforik gabe irakasten zitzaiola zer zen elipsia.
|
|
|
Gure etxean ez zegoen zezenen aldeko girorik batere. Aitagandik ikasi nuen nik Eugenio Noel Muñoz izeneko batek madrildarra! sekulako kanpaina egin
|
zuela
bere bizi guztian barrena Noel 1936an hil zen zezenak debekarazteko. Noelek ere nazka eta lotsa sentitzen zituen basakeria asto horren aurrean.
|
|
|
Auzoko salda etxekoa baino hobea zelako, ñapurraren ñapurrez pentzetik larrera pasatu ardiaren historioa ederki aipatzen du Denis Tillinac ek: saiakera asko eta asko egin ondoan eskuin eta ezker, ez
|
zuela
bere oinaren neurriko zapatarik nihon aurkitu, ez bada fedea, erraten duelarik.113
|
|
|
Parte hartzaileek ikastaro bat egin zuten jarraitutako dieta bakoitzari buruz zuten ezagutza homologatzeko, eta ikertzaileek hilabeteko galdetegien bidez egiaztatu zuten bilakaera. Handik urtebetera, Dansingerrek aurkitu zuen talde bakoitzaren laurdenak bakarrik galdu
|
zuela
bere pisuaren %5 baino gehiago, eta ez zuela alde nabarmenik hauteman planteamendu batetik bestera. Mundu guztia berdinketa tekniko baten aurrean jarri aurretik, ikertzaileek jakin nahi izan zuten zergatik zen hain eraginkorra.
|
|
|
Harrezkeroztik behin baino gehiagotan itzuliko zen ikuskizunaz gozatzera, baina lehen eguneko zirrara hura ez zen berriro errepikatu, ikusitakoa gogoan izarak behin baino gehiagotan busti arren, orduantxe egin baitzuen beste aurkikuntza bat ere: berak ere jostailu ezin hobea
|
zuela
bere gorputzean ezkutatua, klasekoei entzun arren inoiz ikertzera ausartu ez zena.
|
|
|
Nagusia izan zitekeenaren bulegoa. Sartu eta berehala pentsatu zuen ergelarena egin
|
zuela
bere traje eta gorbata bakarrak janzterakoan. Barrukoak ez zeuden bakero eta kamisetetan, baina haien janzkera nabarmenki informalagoa zen.
|
|
|
Ametsek pentsatu du Madokak bihotzez eskertuko
|
zuela
berak japoniera ulertzea, ingelesez nekez hitz egingo baitzukeen hain luze, arin eta eroso; ematen du hitzak ez zaizkiola ahoan sartzen eta etengabe kanporatu behar dituela, barruan dituen besteei tokia egiteko. Hala ere, badago Asakusatik deseroso sentiarazten duen zerbait:
|
|
|
Ez, ez zuen beste azalpenik, baina seguru zegoen senarrak ez
|
zuela
bere burua hil, eta mutil horrenak azaldu zezakeen, bere iritziz, zergatik garbitu zuten. Bere paper guztiak arakatuko zituen, ordenagailua miatu; Fernandori buruzko zerbait agertu zen.
|
|
|
–Baina orain uste duzue Anderrek ez
|
zuela
bere burua hil, ez da hori?
|
|
|
Eta Badurako zubietara heltzen ari zirenean, Simonek esan zuen birritan erratu zela bera, bai, baina azalpen bat ere bazegoela horretarako. Eta azalpena zen kontzentrazioa galdu
|
zuela
berak partiduaren momentu batean, ikusle baten erruz. Kontua zen ikusleetako bat ondoezik jarri zela halako batean, eta lurrera jausi, eta konortea galdu ere bai.
|
|
|
Don Ferminek esan zuen aireplanoen gida bat egin
|
zuela
berak duela hamar urte, eta erakutsi egin zien. Aireplano asko gorriak ziren, horri erreparatu zion Mateok.
|
|
|
Ingelesek esan zioten" Julian Maldas jauna", eta aurpegia aldatu zitzaion don Isidrori. Esan zuen asko estimatzen
|
zuela
berak Julian. Eta horrelaxe jartzen zuen elizako liburuan:
|
|
|
Kontatzen jarraitu zuen ama Martinak eta kontatu zuen berehala hasi zela aitite Julian udaletxerako atea egiten, eta ikaragarri ate handia zela eta ia ez zela tailerrean kabitzen, ondo gogoratzen
|
zuela
berak, ama Martinak, orduan umea izan arren, zortzi urte izango zituela orduan, bederatzi gehienez ere. Gogoratzen zuen ama Martinak erliebe asko zituela ateak eta ikaragarri ate handia zela.
|
|
|
Baina Gurrek aurpegi arraroa jarri zuenez, berriro azaldu behar izan zion Simonek zertarako nahi zuen Irlandara deitu. Azaldu zion Simonek marrazain izan nahi
|
zuela
berak errugbi partidu batean. Gurrek esan zion hori bazekiela berak, askotan esan ziola marrazain izan nahi zuela.
|
|
|
Andre bat hil zen Eldasen, eta enkargatu zioten pintoreari irudi bat egiteko hilobian, panteoiaren barruan. Lobek egin zioten enkargua, dirua bazegoela eta nahi zuen irudia pintatzeko enkargatu zioten pintoreari, ondo ezagutzen
|
zuela
berak euren izeko Fidela eta jakingo zuela zer pintatu behar zuen hilobian. Esan zioten andrearen izateko modua azaldu behar zuela irudi batekin.
|
|
|
Badakizu Parisen bizi izan zela Gustav, ezta, Sorin? Lehengoan esan zigun Erik Satie ezagutu
|
zuela
berak Parisen. Parke batean.
|
|
|
Harrezkero, zola bikoitza erabiltzen dut eskuineko oinetakoan, eta garbi antzematen zait herrena; horrek, haatik, ez dit lasterka ibiltzea eragozten, ez halaber jauzi egitea, nahiz eta modu bitxi samarrean egiten ditudan biak. Badirudi bere txarrean ere onik irten nintzela, hots, petrikiloak ondo egin
|
zuela
bere lana.
|
|
|
Eta hori bera egin zuela beste haurrekin ere, gutxi asko. Haren ahotsaren oihartzunak, ziur, luze iraungo
|
zuela
berarekin ikasi zuten guztien belarrietan, maistra eztiaren ipuinak entzun zituztenen gogoan.
|
|
|
Gero eta hobeto zegoela ikusten nuen Adela, eta pentsatu nuen ezen azkenean Albertorekin topatua
|
zuela
bere nahasmenari irtenbidea emateko modua, giltzarria, batzuetan bizitzaren bihurgune batean agertzen zaigun ezusteko irtenbide horietakoa. Albertok maiz deitzen zidan telefonoz, itxaropentsu, eta kontatzen zidan eskolak ematen hasia zela ikasturte berrian akademia batean, eta Adela ere pozik zegoela bere eskola berrian, lanera itzu  lita.
|
|
|
Eta guraso batzuk etorri, esanez bere alabari gertatu zitzaiola horrelako zerbait. Euren alaba oso txikia zela, bera baino zaharxeago zen mutil batek bortxatu egin
|
zuela
bera konturatu ere egin gabe, baina geroztik izugarrizko beldurra ziela gizonezkoei. Gertatutakoa alabari esatea komeni ote zen galdetu zidaten.
|
|
|
Irakasleak dohainak zituela esaten zion, artista bat
|
zuela
bere baitan.
|
|
|
Ea zer uste nuen, idazle izateko Adria kabaretean horditu eta Zodiac kafea hartzea aski zela pentsatzen ote nuen. Kontua da, egun hartatik aurrera elkarrekin ibiltzen hasi ginela Vistula ertzean, eta nire lepoak ezkerretara jiratuz jarraitu
|
zuela
berari begiratzeko –nire ezkerrean oinez ibiltzea gustatzen zitzaion, mania hura zeukan– eta bere lepoak eskumara jiratzen jarraitzen bazuen ere, oraingoan ez zuen kanelazko kapeluetara edo Panama estiloko opiletara begiratzeko egiten, bera ere nigana jiratzen baitzen jada; ni jarri nintzen bere eskuin aldean, sonbrailu denda eta opilen ordezko bihurtu nintzaion, kalearen zokorik ilunen...
|
|
|
Ezin izan ditu gorde. Nola esan zion ez
|
zuela
berarekin jarraitu nahi. Agian ez zion zehazki hori esan nahi izan Damianek, baina berak halaxe ulertu zion:
|
|
|
Hala gertatzekoa bazen, nahiago zuela azpian harrapaturik. Ez
|
zuela
bere burua Elizondoko mojekin ikusten. Lagunak bazituela han, nahiko ongi zainduak gainera, baina halaxe zuela berak nahiago, erdi abere eta erdi gizon, beti bezala bizi.
|
|
|
Ez zuela bere burua Elizondoko mojekin ikusten. Lagunak bazituela han, nahiko ongi zainduak gainera, baina halaxe
|
zuela
berak nahiago, erdi abere eta erdi gizon, beti bezala bizi. Bere antzera mendikoa denak asko daukala basurdetik.
|