|
2003
|
|
|
Era berean, Fiskaltzak espedientean kaltedun gisa agertzen denari jakinaraziko dio, espedientearen instrukzioan hori jasotzen den unetik, kaltedunak aukera
|
duela
berari dagozkion akzio zibilak egikaritzeko; horretarako, adingabeen epailearen aurrean ager daiteke, horrek egingo baititu izapideak, erantzukizun zibilari buruzko piezaren barruan.
|
|
|
Epaile eskudunari jarduna igortzea, baldin eta adingabeen epaileak uste
|
badu
berak ez duela gaiaren gaineko eskumenik.
|
|
|
Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko. Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar
|
du
bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua. Araua hautsi duen pertsonaren bizitza normalizatzeko asmoz zehaztuko da non biziko den ezarritako neurria betetzen duen bitartean, baita zein heziketa edo osasun zentrora joango den, bere nortasunaren eta bere familiaren inguruabarren arabera gizartean bizitzeko gaitasuna eskura dezan, betiere gizarteak haren adin bereko beste edozein gazteri eskaintzen dizkion gizarte baliabideen sare bera erabiliz.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, begirune horimoarekin, eta, batez ere, Justizia Admi bat dator justiziapekoen interes legitinistrazioaren interesarekin. Hori dela eta, legearen helburua da alderdi bakoitzak argi eta garbi agertzea zein jarrera
|
duen
bere aurka ekarritako agiriekiko; izan ere, alderdiak agiriok onartzen baditu edo horien egiazkotasuna aurkaratzen ez badu, egitateei buruzko eztabaida desagertu edo gutxitu egingo da.
|
|
|
Abokatu eta prokuradorearen parte hartzea manuzkoa ez denean, demandatzaileak nahi
|
badu
bere kabuz agertu eta abokatuak defendatua edo prokuradoreak ordezkatua izatea, edota auzi jartzaileak bi profesionalen laguntza aldi berean nahi badu, orduan demandan hori adieraziko du.
|
|
|
Jurisdikzio zibileko auzitegi batek uste
|
badu
bere eskumenpean jarritako auzia jurisdikzio militarrari, edo herri administrazio bati edo kontabilitateko eginkizunetan diharduen kontu auzitegiari dagokiola, auzia gauzatzeaz abstenituko da.
|
|
|
Alderdien uziak ondorioztatuko dira, idazki, agiri eta auzitegiko ebazpenen kopiak kontuan hartuz; horiek guztiak auzilari bakoitzak gorde behar
|
ditu
bere esku.
|
|
|
1 Norbaitek, buru nahasketa dela eta, ezin
|
badu
bere kabuz barneratzea erabaki, bera barneratzeko epailearen baimena behar da, pertsona hori guraso ahalpean edo tutoretzapean egon arren. Baimena eskatuko zaio barneratzeak zein pertsona ukitu eta horren egoitzaren tokiko auzitegiari.
|
|
|
Kauzio hori da administratzaileari zein ondasun eman eta ondasunoi aurre egiteko; auzitegiak zehaztuko du kauzio horren zenbatekoa. Dena den, auzitegiak kauzioa ematetik salbuets dezake administratzaile izendatutako alarguna edo jaraunslea, horrek behar beste ondasunik
|
badu
berari eman zaizkion ondasunei aurre egiteko.
|
|
|
Administratzaileak jarauntsiko ondasunak artatu behar
|
ditu
bere erantzukizunpean, ondasunoi kalterik egin gabe. Halaber, ahaleginak egingo ditu, jarauntsiko ondasunek errenta, ekoizkin eta onura egokiak eman ditzaten.
|
|
|
1 Administratzaileak, luzapenik gabe, epaitegiaren esanetara gordailututako
|
ditu
bere karguan jardutean bildutako kopuruak, eta atxikiko ditu, soilik soilik, auzien gastuei, kontribuzioei eta gainerako arreta arruntei aurre egiteko beharrezkoak direnak.
|
|
|
Alderdi betearazleak administrazioaren bitartez ez
|
badu
bere eskubidea asetzen, auzitegiari eska diezaioke administrazioa amaitzea eta beste bide batzuk erabiliz nahitaezko betearazpena gauzatzea, aurretiaz kontu arrazoiak emanez.
|
|
|
3 Berregiteak ukitu gaien gainean eztabaidarik ez badago, auzitegiak autoa emango du, jarduna berreginda dagoela adieraziz, eta bertan zehaztuko du kasuan kasuko epaiketak zein prozesu egoeratatik jarraitu behar
|
duen
bere bidea.
|
|
|
Erreklamatzaileak eta horren aurkakoak izendatutako adituek, eta hirugarren batek desadostasun kasuan ontzia aztertzen dutenean, epaileak funtsik ekarri ez duenari eskatuko dio zortzi eguneko epean horiek ekar ditzan, hori egiten ez
|
badu
bere zatiaz gabetuko zaiola ohartaraziz; horren partaidekideek balioespenaren bidez ordainduko diote konponketaren aurretik izandako balioa.
|
|
|
Eskubide hobeko hirugarrengotza
|
duenak
bere kreditua jasotzen duen titulu betearazlea badu, betearazpenean har dezake parte, hirugarrengotzaren demanda onartu denetik. Hirugarrengotza duenak titulu betearazlerik ez badu, orduan, demanda onartu arte, hala denean, ezin izango du betearazpenean parterik hartu.
|
|
|
2 Alderdi betearazleak adierazten badu, aurreko paragrafoaren ariora, gauza generikoak edo zehaztugabeak berandu eskuratzearen ondorioz, jadanik eskuraketa horrek ez
|
duela
bere interes legitimoa asetzen, orduan auzitegiak, probidentzia bitartez, eskuraketa horren diruzko baliokidea zehaztuko du, alderdidorengoen arabera likidatuko dira. betearazleari sortu ahal izan zaizkion kalte galerak ere kontuan hartuz; kalte galera horiek 712 artikuluaren eta on
|
|
|
Gauza bera aginduko da kautelaketa nagusian zer erreklamatu nahi duen aintzat hartu eta horren arabera aplikagarri diren legezko foruak, horiek aginduzkoak izan ala ez, ezin badira izan auzitegiaren lurralde eskumenaren oinarri. Halere, legezko foru aplikagarria esku emailea izanez gero, auzitegiak ez
|
du
bere eskumena bertan behera utziko, baldin eta alderdiak esanbidez jarri badira auzitegi horren jurisdikziopean, auzi nagusiari dagokionez.
|
|
2005
|
|
|
Finkaren gaineko eskubide erreala
|
duenak
bere eskubidea Erregelamenduko arauen arabera inskribatzea eska dekribatu finka horren gaineko jabaria.zake, finkaren jabeak ez duenean ins
|
|
|
Notarioaren ez egiteak oztopatu badu egintza edo kontratua aurreko artikuluan xedatutakoaren ariora inskribatzea, ahal den heinean notario horrek, beste eskritura bat egin behar
|
du
bere kontura, ez egitea ongitzeko, eta ez egite horren ondoriozko kalte ordaina eman behar die interesdunei.
|
|
|
Lehen auzialdiko epaileak Erregistroa dagoen tokian
|
badu
bere egoitza, epaile horrek eta, bestela, toki horretako agintari judizialak bere ikusonetsia jarriko du ziurtapenaren ostean, behin liburu egunkariaren edo inskripzio liburuaren azken orrian sinadura jarritakoan eta orri guztietan epaitegiaren zigilua jarritakoan.
|
|
|
...horren datatik zenbatzen hasita; horretarako, idazkia bidali behar zaio kasuan kasuko Lurralde Audientziaren presidenteari, dela zuzenean, dela Erregistroaren barrutiko lehen auzialdiko epailearen bidez. Idazkian modu argi eta zehatzean aipatuko da oharraren zein alderen kontrakoa den erreklamazioa, eta ematen diren probidentziakko da, baldin eta pertsona horrek Audientziaren lurraldeko hiriburuan
|
badu
bere egoitza. nori jakinarazi behar zaizkion zehaztu
|
|
|
Erregistratzaile izendatutakoak fidantzarik jarri ezean, legeak baimendutako bankuren batean gordailutu behar
|
du
berak sortutako zerbitzu sarien laurdena, harik eta bermearen zenbatekoa osatu arte.
|
|
|
Administrazioak transferitu nahi
|
dituenean
bere izenean aparteko folioan inskribatutako aprobetxamenduak, bere ondasunak xedatzeko erregelak betetzeaz gain, hurrengoak ere kontuan izan behar ditu:
|
|
|
3 2 paragrafoaren kasuan, behin idazkun egokia egin ostean, erregistratzaileak ziurtagiriaren ale bat artxibatuko du, eta bestea itzuliko du, eginiko eragiketei buruzko oharrarekin. Inskripzio osoari zein zati bati ezezkoa eman bazaio edo hori eten bada, erregistratzaileak agerrarazi behar
|
du
bere ustez zein den biderik egokiena etetea ekarri zuen akatsa ongitzeko, edo, hala denean, zein den inskripzioa lortzeko modurik onena, akatsa ongiezina izateagatik, tituluari ezezkoa eman zaionean.
|
|
|
Epaile edo auzitegiak ofizioz jardun behar duenean legezko hipoteka era dadin eskatzeko, erregistratzaileari aginduko dio aurreko artikuluaren bigarren erregelan aipatzen den ziurtagiria bidalbeharra
|
duenari
bertan agertzea agindu diezaion; ziurtagiri hori ikusita, epaile edo auzitegiak hipoteka eratzeko beteko dio, eta horri nahiz Fiskaltzari entzun eta gero, ezarritako izapideen arabera gauzatuko da epaiketa.
|
|
|
Lizentzia eskatu duenak ez
|
duenean
beraren ordez jarduteko prest dagoen aldian aldiko erregistratzailerik, lizentzia eskabidean zuzendaritza zentroari eskatuko dio horren izendapena.
|
|
2006
|
|
|
Nahitaezko konkurtsoa eskatzen duenak frogatu behar
|
ditu
bere eskariaren oinarri diren egitateak. Adierazpena, betiere, zordunaren prozesu bermeak errespetatuz egin behar da, eta horrek, epatzea jasotzean, eskariaren aurka egin ahal izango du, hurrengoa adieraziz:
|
|
|
Defentsak ez
|
badu
bere idazkia aurkezten zehaztutako epean, ulertuko da akusazioen aurka dagoela, eta, ondorenez, prozedurak aurrera egingo du, Botere Judizialaren Lege Organikoaren V. liburuko V. tituluan ezarritakoaren arabera sor daitekeen erantzukizunari kalterik egin gabe.
|
|
|
Maiestate Horren Gobernuak uste
|
du
bere politikaren espiritu liberalarekin bat datorrela, arrazoizko muga zehatz batzuen barruan, akusazio sistema sumarioan barneratzea. Hori aurrerakada handia da, 1872ko abenduaren 22ko Legeari begira.
|
|
|
Bilaketarako lehenengo eginbidea burututa, jakinarazpena jaso behar
|
duena
bere bizitokian ez badago, absentzia horren arrazoia eta iraupena edozein izanda ere, zedula emango zaio hamalau urtetik gorako ahaideari, familiakoari edo morroiari, baldin eta bizitoki horretan badago.
|
|
|
atxilotuak edo presoak nahi
|
duenean
bere erlijioko ministroak, medikuak, ahaideek, berarekin interes harremanak dituzten pertsonek, edota gomendioak eman diezazkiotenek bisita egitea, orduan horretarako baimena emango zaio, tzen arabera, eta horren sumarioaren se betiere espetxeen araudietan ezarri baldinkretu eta arrakastaren gain eraginik ez duen neurrian. Ezin izango zaio eragotzitea komunikazioan dagoen bitartean. abokatu defentsariarekin harremanak iza
|
|
|
Fiskaltzak ez
|
badu
bere idazkia aurkezten aurreko artikuluan ezarri epean, instrukzio epaileak hierarkian fiskal jardulea baino gorago dagoenari eskatuko dio hamar eguneko epean bidezkoa den idazkia aurkeztea, garaiz ez aurkezteko izan diren zioak azalduz.
|
|
|
Lekukoak lehenengo adieraziko
|
ditu
bere izena, aitaren eta amaren abizenak, adina, egoera eta lanbidea; auzipetua eta gainerako alderdiak ezagutzen dituen; horiekin ahaidetasunik, laguntasunik edo beste edozein motatako harremanik duen; auzipetuta egon den, eta, hori gertatuz gero, zein zigor ezarri zaion. Lekukoa Segurtasun Indar eta Kidegoetako kide bada, eginkizunetan diharduena, hura identifikatzeko nahikoa izango da haren erregistro pertsonalaren zenbakia eta zein administrazio unitatetan atxikita dagoen jakitea.
|
|
2007
|
|
|
Hartara, bereizi dira: a) boteredunek duten aginpideari agintaritza deitzen zaio; eta b) agintea
|
duenari
berari agintari. deitu ohi zaio. Hortaz, gaztelaniazko hitz batek euskaraz bi ordain ditu kasu honetan
|
|
|
Berme horren arabera, sala bereziak du eskumena, iruzurra dakarten kasuen gainean, eta eskumen horretara biltzen da kasu horiek ebaztea ere. Sala bereziak eskumen hori
|
du
berak eman behar duelako epaia (12 artirrenean lege honen ondoreak saihestea.kuluko 2 eta 3 paragrafoak). Orobat, hauteskundeei buruzko legerian, orain esanbidez ezarri da sala horretara jotzea, hautesle taldeak aldarrikatzearen ala ez aldarrikatzearen aurkako errekurtsoak ebazteari dagokionez (bigarren xedapen gehigarria).
|
|
|
Estatuko jaiegunen artean behar den beste ez direlako igande, autonomia erkidegoren batek ezin
|
badu
bere jai tradizionaletako bat ospatu, autonomia erkidego horrek, hori gertatzen den urtean, gehieneko hamalau jaiegunei jaiegun bat gehitu diezaieke, baina hori berreskuratu da.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak ahalmenak
|
ditu
bere egintzak berrikusteko, ofizioz edo alderdiek hala eskatuta, inskripzioaren, lanbide arriskuen babesa gauzatzearen, aldi baterakotaltzearen, tarifazioaren, afiliazioaren, al ezgaitasunaren ondoriozko prestazioa esten, bajen eta datu aldaketen ingururan. Edozelan ere, ahalmen horiek ezin izango dituzte ukitu eskubideak adierazteko egintzak, eskubide horien onuradunen aurka, salbu eta berrikuspenaren arrazoi direnean onuradunaren eskabide eta gainerako adierazpenetan egiaztatutako hutsuneak edo zehaztasun gabeziak.
|
|
|
Aintzat hartu behar da badirela iraupen epe laburragoak behar dituzten egoerak, eta legeak aukera hori ezarri du, baldin eta kontratua egiteko unean jakina bada errentatzaileak errentan emandako etxebizitza berreskuratu behar
|
duela
bera bertan bizitzeko.
|
|
|
Borondatearen autonomia printzipioa murrizteaz aparte, ez dago arazo berezirik, salbu eta kontratua zuzenean notarioaren aurreanren eskuespena nahikoa izango da, es egilesten denean. publikoakuratzaileari atzera egiteko ahalmena ematea beharrezkoa ez dela uste izateko, egotean beste alderdiak ezin
|
duelako
bere nagusitasuna baliarazi. Hala ere, zuzentarauak kontratu eskuetsien mesederako salbuespenik ezarri ez duenez, beharrezkoa izan da atzera egiteko ahalmen horri eustea; nolanahi ere, berori notario aktaren bidez egin behar da, agiri publiko gisa, eta agiri hori izango da txandakako aprobetxamendu eskubideari buruzko kontratua formalizatzeko erabili den eskrituraren baliobestekoa.
|
|
|
Bestela esanda, epaileak errugabetasun presuntzioa suntsitu behar du kondenatu ahal izateko. Horrek esan nahi du akusatuak ez
|
duela
bere errugabetasuna frogatu behar; akusatzaileak frogatu behar du akusatua erruduna dela. Egia esan, beti ez dago behin betiko froga, «egozketa froga», epaileari akusatuaren erruduntasunari buruzko erabakia zalantzarik gabe hartzen laguntzeko.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiaren hitzak erabiliz (apirilaren 26ko 69/ 1999 KAE), Konstituzioan egoitzaren bortxaezintasunerako eskubidea ezartzerakoan, ez da pertsona fisikoengana murrizten, eta, beraz, pertsona juridikoengana ere hedatu daiteke; baina horrek ez du esan nahi oinarrizko eskubide horren edukia pertsona fisikoentzat aldarrikatzen den eskubidearen edukiaren berdina denik. Hain zuzen ere, nahikoa da ikustea pertsona fisikoei dagokienez, Konstituzioan babestutako egoitzak, gizabanakoaren etxebizitza edo gela den heinean, lotura estu estua
|
duela
bere intimitate esparruarekin; babesten dena ez da espazio fisikoa bakarrik, baita horretan dagoen gizabanakoaren jariadura eta esfera pribatua ere, eta hori, nola ez, ez da pertsona juridikoen kasuan gertatzen. Zernahi gisaz, pertsona juridikoak ere espazio jakin batzuen titularrak dira, eta horietan egiten den jarduera dela bide, nolabaiteko babesa behar dute besteen esku sartzeen aurrean.
|
|
|
Frantzian ez bezala (herrialde horretan erregelamendu erreserba dago eta, beraz, legea ezin da sartu erregelamendu esparruari erreserbatutako gaietan), Espainian legegileak ez du inolako mugarik esangura horretan: gai batzuetarako lege erreserba
|
du
bere alde (gai horiek legez arautu behar dira nahitaez), baina legegilea beste edozein gaitan sar daiteke. Hala jokatzen badu, gai hori legez arautzen duen unetik aurrera gai hori ezin da erregelamenduaren bidez arautu, gaiaren «lerruna» «izoztuta» geratu baita, eta aurrerantzean legez arautu da.
|
|
|
Erregelamenduak emateko titulartasuna Gobernu zentralak
|
du
bere eskumen esparruan. Gobernuak osoko bilkuraren bidez (Ministroen Kontseilua) edo beste organo batzuen bidez (Gobernuko lehendakaria, lehendakariodeak, ministroak) jardun dezake.
|
|
2008
|
|
|
3) Sozietatearen xedea osatzen duen enpresa amaitzearen ondorioz, edo sozietate horrek ageri agerian ezin
|
duelako
bere helburua bete, edota sozietate organoak gelditzeagatik ezin diolako bere jardunbideari eutsi.
|
|
|
2 Hala eta guztiz ere, bazkideen batza edo biltzarraren akta egiteko notario baten esku sartzea eskatu denean, beste notario batek ezin
|
ditu
bere zerbitzuak eskaini aurreko paragrafoak aipatu egitateak agerrarazteko.
|
|
|
|
du
berari dagozkion tituluak jasotzeko, inolako gasturik gabe.
|
|
|
c) Sozietatearen xedea osatzen duen enpresa amaitzearen ondorioz, edo sozietate horrek ageri agerian ezin
|
duelako
bere helburua bete, edota sozietate organoak gelditzeagatik ezin diolako bere jardunbideari eutsi.
|
|
|
Merkataritzako konpainiak, eragiketei hasiera eman baino lehen, eskritura publikoan agerrarazi behar
|
ditu
bere eraketa, itun eta baldintzak; eskritura hori Merkataritzako Erregistroan aurkeztuko da inskripziorako, 17 artikuluak xedatu bezala.
|
|
|
Industria bazkideak ezin
|
du
bere gain hartu inolako negoziaziorik egiteko ardurarik, salbu eta konpainiak esanbidez ematen dionean horretarako baimena; halakorik eginez gero, bazkide kapitalistek konpainiatik bazter dezakete, bertan dagozkion irabaziak kenduta, edota xedapen hau urratuz lortutakoak balia ditzake.
|
|
|
2 Agiriaren kalifikazioa egin behar duen erregistratzaileak uste badu eskatutako eragiketa oztopatzen duen akatsen bat dagoela, sektore bereko titularkideari edo titularkideei emango die horren berri, agiri guztiak eurei emanez. Eragiketa bidezkoa dela uste
|
duenak
bere erantzukizunpean gauzatu ahal izango du hori.
|
|
|
1 Sozietatearen estatutuek kontrakorik xedatu ezean, Administrazio Kontseiluak ahalmena
|
du
bertako presidentea izendatu, barne funtzionamendua arautu, kontseilarien kargu uztea onartu, edota bere kideen artean batzorde betearazle bat zein kontseilari eskuorde bat edo gehiago izendatzeko; horrez landara, bestelako ahalordeak eman diezazkioke edozein pertsonari. Ezin dira inola ere eskuordetu batza orokorrari kontuak eman eta balantzeak aurkezteko ahalmenak, ez eta batza orokorrak kontseiluari ematen dizkion ahalmenak ere, salbu eta batzak berak horretarako baimena ematen duenean esan-bidez.
|
|
|
adostasuna egintzaren baliozkotasunaren betekizuna da. Aitzitik, kontu hartzaileak aztertutako egintzen kontrako iritzia duenean, idatziz jarri behar
|
ditu
beraren eragozpenak, baldin eta, azterketa egin ostean, aztertutako egintza, agiri edo espedienteen edukiarekin edo formarekin ados ez badago. Horren inguruko azken erabakia Kontu hartzailetza Nagusiari dagokio, eragozpena kontu hartzaile eskuordeak egin duenean, edota Ministroen Kontseiluari, Kontu hartzailetza Nagusiak egin duenean.
|
|
|
Horren bitartez, likidazio egintza aztertzen da, legezkoa den ala ez ikusteko. Fiskalizazioaren emaitzari dagokionez, kontu hartzailea ez badago ados egintzarekin, eragozpen oharrean agertarazi behar
|
du
bere iritzia eta, horren inguriko adierazpenik edo jarduerarik egon ezean, Kontu hartzailetzak ekonomia administraziozko auzitegietara jo eta bidezko deritzen errekurtso zein erreklamazioak aurkez ditzake.
|
|
|
3) Ahalbidearen printzipioak desbideraketak izan ditzake, norabide bakarreko desbideraketak, hain zuzen: ahalbidea
|
duenak
berari dagokiona baino gutxiago ordaintzen du (salbuespen eta hobariak). Kasu horietan, tributua fiskalitateaz kanpoko helburuak lortzeko erabiltzen da eta, tributu hori bidezkoa izan dadin, Konstituzioarekin bat etorri behar da gainerako aldeetan.
|
|
|
Lege horien izaera juridikoari dagokionez, ituna zein hitzarmena lege arruntak ez ezik, itundutako legeak ere badira, hots, lege horiek aldatzeko, prozedura berezia behar da. Ildo bertsutik, alderdi guztien adostasuna behar beharrezkoa da ituna edo hitzarmena eraldatzeko, hau da, alderdietarik batek ezin
|
ditu
bere kabuz legeok aldarazi.
|
|
|
Jurisprudentziak
|
badu
bere garrantzia. Izatez, Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia ez da Zuzenbidearen iturri, baina antolamendu juridikoaren zatia da, eta batzuetan, berezkoa duen eginkizuna gaindituz, jurisprudentziak antolamendu bera aldaraz dezake.
|
|
|
Esate baterako, PFEZren zerga oinarria zergaldian lortu diren errenta edo sarrera garbiak direla jakinik, eta oinarria zenbatzeko erregela bereziak zeintzuk diren jakinda, erregela horiek kasu zehatzetan nola aplikatzen diren jakin behar da. Arazo horrek tributu sistema baten egitura bera baldintza dezake; oinarriak zehazteko sistema bat edo bestea aukeratzeak
|
badu
bere garrantzia, arauketa horren bidez tributu sistema edo zerga egitateak desitxuratu daitezkeelako (batez ere, zenbatespen objektiboarekin). Zerga egitate zein zerga oinarriaren arauzko definizioan ez ezik, zerga oinarria zehazteko metodoetan ere aplikatu behar da ekonomi ahalbidearen printzipioa; horrela bakarrik lor daiteke tributuen osagaien definizioa eta benetan kargatzen diren zenbatekoak bat etortzea.
|
|
|
Tributu sistema moderno guztietan, tributuen aplikazioak subjektu pasiboaren lankidetzan du oinarri. Horregatik, subjektuek lankidetza horri muzin egiten diotenerako edo, bestelako kasuetan, lankidetzarik ez denerako, Administrazioak hautabidezko sistema bat izan behar
|
du
bere arioz zerga oinarria zehazteko, presuntzioak eta indizeak erabiliz. Hori da zeharkako zenbatespen sistema.
|
|
|
Demagun subjektu pasibo berak errentak lortzen dituela A eta B herrialdeetan. Subjektu horrek A herrialdean
|
du
bere egoiliartasuna, eta herrialde horretan munduko errenta kargatzen da, zerga progresibo baten bidez. B herrialdean, aldiz, ez egoiliarren errentak zerga proportzionalaren bidez kargatzen dira.
|
|
|
Behin betiko likidazioak, ostera, ezin aldaraz daitezke tributuak aplikatzeko bidean, prestazioaren zenbatekoari buruz Administrazioak duen azken adierazpenak baitira behin betiko likidazioak; beste hitz batzuez esateko, behin betiko likidazioak aldarazi ahal izateko, subjektuak aurkaratu behar ditu horiek, edota berrikuspen prozedura bereziak erabili behar dira. Aldaezintasunak
|
badu
bere azalpena: batzuetan, datuen bilaketa agortu ondoren suertatzen da likidazio egintza (egiaztatu ondoren, alegia); besteetan, segurtasun juridikoak bihurtzen ditu behin betiko likidazio, egiaztatzeko epeak igaro direlako.
|
|
|
Adostasun akta erabili behar da betebeharpekoak horren edukia oso osorik onartzen duenean; horrek esan nahi
|
du
bere gain hartzen dituela aktan jasotako egitateak eta likidazio proposamena. Halakoetan, betebeharpekoak akta sinatu behar du, eta une horretan aktaren edukia jakinarazitzat jotzen da.
|
|
|
b) Sistema itundua edo hitzartua da. Horrek esan nahi du Ituna ezin dela alde bakarrez aldarazi, hau da, Estatuak ezin
|
duela
bere kabuz Ekonomi Ituna aldatu; horretarako, Foru Aldundien eta Eusko Jaurlaritzaren adostasuna behar du. Gainera, Ekonomi Itunaren jatorrizko testua edota geroko aldarazpenen testua artikulu bakarreko legearen bidez onetsi behar da.
|
|
|
Tributu betebeharpekoak uste
|
badu
berak aurkeztutako autolikidazioaren ondorioz zor ez den sarrera egin duela, autolikidazioak zuzentzeko prozedura erabili behar du, TLOren 120.3 artikuluaren arabera.
|
|
2009
|
|
|
Kontratua horretara egiten denean, oharra jarriko da ontziaren inskripzio ziurtagirian eta Merkataritzako Erregistroan jasoko da; betekizun horiek gauzatzen ez badira, kredituak ez
|
du
berari dagokion lehenespenik izango, gainerako kredituen gain, baina betebeharra eragingarria izango da kontratugileen artean.
|
|
|
Ontzi ustiatzaileak merkataritzan aritzeko gaitasuna izan behar du eta, gainera, probintziako Merkataritza Matrikulan inskribatu behar
|
du
bere burua.
|
|
|
Kapitainak ontziaren gaineko negoziazioak egin nahi
|
dituenean
bere kabuz, bere jabetza zatiari dagokion diru kopurua bakarrik erabil dezake, baldin eta aldez aurretik ez badu izakinen araberako beste zenbatekorik jaso, eta ez badago ontziaren gaineko beste bahi edo betebeharrik. Diru kopuru hori hartu ahal duenean, kapitainak nahitaez adierazi behar du ontzian duen partaidetza.
|
|
|
Pilotuak konpasontziaren koaderno izeneko liburu folioduna eraman behar
|
du
bere kabuz; liburu horrek zigilua izango du orri guztietan, eta, hasieran, ohar bat jarri da, orri kopurua zehaztuz. Agintari eskudunak liburua sinatuko du eta bertan egunero erregistratu du ondokoa:
|
|
|
Pilotuak
|
du
bere trebetasun edo ardurarik ezaren ondorioz ontzi eta zamari egindako kalteen gaineko erantzukizuna; halaber, pilotuak erantzukizun kriminala izango du, baldin eta delitu edo falta bat egin badu.
|
|
|
Gordailuzainak gordailupeko gauza artatu behar
|
du
berak jaso duen moduan, eta gehikuntzekin batera itzuli du, gordailugileak eskatzen dionean.
|
|
|
Diru maileguetan, zordunak itzuli behar
|
du
berak jaso duen zenbateko bera, itzultze unean monetak duen lege balioa kontuan izanik, salbu eta ordainketa egiteko moneta itundu denean; halakoetan, moneta horren balioak izandako aldaketak mailegu emailearen mesederako edo kalterako izango dira.
|
|
|
Titulu edo baloreen maileguetan, kontrako itunik izan ezean, zordunak itzuli behar
|
du
berak jaso duen beste horrenbeste titulu, mota eta baldintza berekoak; tituluok azkendu badira, horien baliokideak itzuli dira.
|
|
|
Gauza maileguetan, kontrako itunik izan ezean, zordunak itzuli behar
|
du
berak jaso duen espezie eta kalitate
|
|
|
Kontsignatario edo aseguratzaileari, edota horien ordezkariei, zitazioa egin behar zaie ontziaren arakaketan parte har dezaten, baldin eta horietako batek portu horretan
|
badu
bere bizilekua.
|
|
|
Kanbio letra ordaindu duen endosatzaileak zirriborratu ahal
|
ditu
bere endosua eta osteko endosatzaileenak.
|
|
|
Halakoetan, txekea ordaintzeko, igorpenduak idazkun bat egin behar
|
du
bere kontabilitatean. Idazkun horrek ordainketaren balioa du.
|
|
|
Merkataritzako konpainiak, eragiketei hasiera eman baino lehen, eskritura publikoan agerrarazi behar
|
ditu
bere eraketa, itun eta baldintzak; eskritura hori Merkataritzako Erregistroan aurkeztuko da inskripziorako, 17 artikuluak xedatu bezala.
|
|
|
Industria bazkideak ezin
|
du
bere gain hartu inolako negoziaziorik egiteko ardurarik, salbu eta konpainiak esanbidez ematen dionean horretarako baimena; halakorik eginez gero, bazkide kapitalistek konpainiatik bazter dezakete, bertan dagozkion etekinak kenduta, edota xedapen hau urratuz lortutakoak balia ditzake.
|
|
|
Agiriaren kalifikazioa egin behar duen erregistratzaileak uste badu eskatutako eragiketa oztopatzen duen akatsen bat dagoela, sektore bereko edo sektore bakarreko titularkideari edo titularkideei emango die horren berri. Inskripzioa egiteko gehieneko epea igaro baino lehen agiri guztiak emango dizkie, eta eragiketa bidezkoa dela uste
|
duenak
bere erantzukizunpean gauzatu ahal izango du hori, epea amaitu baino lehen.
|
|
2011
|
|
|
Alargunak, halaber, alarguntasun gozamena izango du, aurrez hildakoak Aragoiko auzotartasun zibila
|
duenean
bere heriotza unean.
|
|
|
Pertsona juridikoa sortu edo aitortu duen legeak, estatutuek edo eraketa erregelek ez dutenean finkatu pertsona juridiko horren egoitza, ulertuko da pertsona juridikoak egoitza
|
duela
bere legezko ordezkaritza non izan eta bertan, edo bere eraketari dagozkion eginkizun garrantzitsuenak non bete eta toki horretan.
|
|
|
Epaile, alkate edo funtzionarioak ezkontza eskuesten badu, eta ezkongaiak haren barruti edo mugapetik kanpo
|
badu
bere bizilekua, ezkontza espedientean baimendu ahal izango da ezkongai hori ahaldunaren bitartez ezkontzea, baldin eta ezkongaiak ahaldun horri ahalorde berezia ematen badio modu kautoan; nahitaezkoa izango da beti beste ezkongaia bertan izatea.
|
|
|
Uko egitea gaitzustekoa da, hori egiten duenak berarentzat eskuratu nahi duenean bazkide guztiona izan behar den probetxua. Kasu horretan, uko egilea ez da askatuta geratzen gainerako bazkideei begira, eta horiek ahalmena
|
dute
bera sozietatetik baztertzeko.
|
|
|
Uko egitea garaiz kanpo egindakotzat hartuko da, gauzok osorik egon ez eta sozietateak interesa
|
duenean
bere desegitea atzeratzeko. Kasu horretan, sozietateak iraungo du, amaitzeke dauden negozioak bukatu arte.
|
|
|
Kasu horretan, mandatariak zuzeneko betebeharra
|
du
berarekin kontratatu duen pertsonari begira, arazoa mandatariarena berarena izango balitz bezala. Salbuespen gisa har daiteke mandatugilearen beraren gauzak izatea.
|
|
|
Mandatariak korrituak zor
|
ditu
bere erabileretara aplikatu izan dituen kopuruengatik, hori egin duen egunetik; eta mandatua amaitu eta gero zor dituen kopuruengatik ere bai, berandutza egoeran jarri den unetik.
|
|
|
Zuhaitz batzuen adarrak alboko landa, lorategi edo patioetara hedatzen badira, horien jabeak eskubidea du adarrok moztu daitezen erreklamatzeko, halakoak beraren lurrean zabaltzen diren neurrian. Alboko zuhaitzen sustraiak badira inoren lurrean zabaltzen direnak, lurraren jabeak bere kabuz moztu ahal
|
ditu
bere landaren barruan sartutako sustraiak.
|
|
|
Norbaitek dohaintza onartzen badu inoren ordezkari gisa, ordezkatuak ezin
|
duelako
bere kabuz onarpenik eman, ordezkari gisa jardun duenak eragin behar ditu 633 artikuluan aipaturiko jakinarazpena eta idatzoharra.
|
|
|
2 Testamentugilea, testamentua sinatzeko gauza izan arren, itsua denean, edo, bestela, adierazten duenean ez dakiela irakurtzen edo ezin
|
duela
bere kabuz testamentua irakurri.
|
|
|
2 Egiaztatu behar
|
du
berak eskatzen duen bidea, egokiena izateaz gain, hirugarrenari kargarik txikiena dakarkiona dela.
|
|
|
Gauzaren zordunak ezin
|
du
bere hartzekoduna behartu beste gauza bat jasotzera, nahiz eta gauza horren balioa zor den bestekoa izan.
|
|
|
Idazkun, erregistro eta paper pribatuek froga egiten dute horiek idatzi dituen pertsonaren aurka, haietan argi eta garbi agerrarazten diren gai guztietan; baina horietatik probetxua atera nahi duenak onartu behar
|
ditu
berarentzat kaltegarri diren zatietan ere bai.
|
|
|
Aurreko artikuluan xedatutakoa gorabehera, seme, alaba nahiz ondorengoetatik edozeinek eskudiruz ordaindu behar
|
badu
bere neba arrebei dagokien jarauntsi kuota, eska dezake kuota hori jarauntsiko ondasunekin ordaintzea; kasu horretan, kode honen
|
|
|
Legatu hartzaileak ezin
|
du
bere kabuz okupatu legatuan ematen zaion gauza; aitzitik, jaraunsleari, edo, horretarako baimena duenean, albazeari, eskatu behar dizkio gauza horren ematea eta edukitza.
|
|
|
Testamentugileak ezin
|
du
bere jarauntsi osoa edo zati bat xedatu testamentua eskuetsi duen notarioaren mesederako, horren ezkontidearen mesederako edo laugarren gradurainoko ahaide nahiz ezkontza ahaideen mesederako, 682 artikuluan ezarritako kasuan izan ezik.
|
|
|
Jabekide orok jabetza osoa
|
du
bere zatiaren eta berari dagozkion fruitu eta onuren gainean; ondorenez, jabekideak jabetza hori besterendu, lagatu edo hipotekatu ahal du, bai eta beste inor jabetzaren aprobetxamenduan jarri ere, eskubide pertsonalen kasuan izan ezik. Dena den, besterentze edo hipoteka horrek ondoreak sortuko ditu, gainerako jabekideei begira, erkidegoa amaitu eta zatitzean jabekide horri adjudikatzen zaion zatiaren gainean bakarrik.
|
|
|
Edukitza eskura dezakete edukitza hori lupertuko
|
duenak
berak, horren legezko ordezkariak, mandatariak eta mandaturik ez duen hirugarrenak; dena den, azken kasu horretan, ez da ulertuko edukitza eskuratu denik, edukitza egintza norbaiten izenean egin eta pertsona horrek egintza berresten ez duen bitartean.
|
|
|
Ugazaba moduan edukitza
|
duenak
bere mesederako du edukitzeko titulu zuzena duelako lege presuntzioa, eta ezin da pertsona hori behartu titulua erakustera.
|
|
|
Edukitzaile gaitzustedunak ordaindu behar
|
ditu
berak jasotako fruituak eta edukitzaile legitimoak jaso ahal izango zituzkeenak; eta beraren eskubidea izango da, bakar bakarrik, gauza artatzeko nahitaez egin behar izan dituen gastuak berreskuratzea. Edukitzaile gaitzustedunari ez zaizkio ordainduko luxuzko eta atsegin hutsezko hobekuntzetan egindako gastuak; baina edukitzaile horrek berarekin eraman ahal izango ditu gastuak zein objektutan inbertitu eta objektu horiek, baldin eta gauzari ez bazaio narraidurarik egiten, eta edukitzaile legitimoak hobesten ez badu objektu horiekin geratzea, edukitza eskuratzeko unean objektuok zuten balioa ordainduz.
|
|
|
Hala ere, jatorrian esleituriko kokapenaren ondorioz edo zortasuna erabiltzeko hasieran ezarri zen moduaren ondorioz, zortasuna deserosoegi bihurtzen bada zortasunpeko lurraren jabearentzat, edo jabe horrek ezin
|
badu
bertan obra, konponketa edo hobekuntza garrantzitsurik egin, jabe horren kontura alda daiteke zortasuna, jatorrizkoak bezain erosoak diren leku nahiz erabiltze moduak eskainiz, eta lur nagusiaren jabeari edo zortasuna erabiltzeko eskubidea dutenei kalterik egin gabe.
|
|
|
Norbaitek ebikzioaren ondorioz galtzen badu trukaketan jasotako gauza, aukeran
|
du
berak trukean eman zuena berreskuratu edo kalte galeren ordaina erreklamatzea; baina berak eman zuen gauza berreskuratzeko eskubidea erabili ahal izango du, gauza hori oraindik beste trukagilearen eskuetan badago bakarrik, betiere bien bitartean gauza horren gain hirugarrenak onustez eskuratzen dituen eskubideei kalterik egin gabe.
|