|
2006
|
|
|
Euskaldunen belaunaldi berriek aurrekoek baino lehenago ikasten dute gaztelera; gizaldi zaharretako euskaldunek haurtzaroa euskara hutsean ematen zuten. Honek, dudarik gabe,
|
badu
bere eragina adin talde bakoitzak erakusten duen hizkuntz portaeran.
|
|
2007
|
|
|
Baina, lelo zaharrari atxikita," ahal denik eta euskaldun gehien, ahal denik eta denbora laburrenean", helduak euskalduntzeko metodologian egin ditugun aurrerapenak amestu ere ez genituen egiten neu hasi nintzeneko urteetan. Gaur, komunikazioa da ardatza eta hori da garrantzitsuena, baina gainera, hizkuntza osotasunean hartuta, ikasleak
|
badu
bere interesguneen arabera, beharren arabera eta norberaren ahalmenen arabera jokatzeko eta erabiltzeko aukera. Eta horrek egunerokotasunean ere emaitzak ekartzen ditu.
|
|
|
Bestetik, Nafarroako AEK Euskal Herriko AEK da finean eta balio horrek ere
|
badu
bere zeresana gainerakoen aurrean. Izan ere historia soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 65
|
|
|
HEA mugimenduak 1970eko hamarkadan
|
ditu
bere sustraiak. Garai hartan, Hegoaldean bezala, euskal kultura eta euskararen aldeko interes bizia zabalduz joan zen jendarte osoan.
|
|
|
Gauzak horrela, eginbeharreko horiek egitera bideratutako ikas prozesua egitea besterik ez dago. Ariketa bakoitzak
|
badu
bere estrategia, eta gaur egun euskaltegi askotan teknika horiek lantzen ematen dituzte ikasleek orduak eta orduak.
|
|
|
Sindikatu honek euskara eta euskal kulturaren zerga biltzen du, euro bat herritar bakoitz. Gainera
|
baditu
bere jarduera propioak, adibidez eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean eTBren errepikagailuak eraikitzen eta mantentzen ditu, kultura lehiaketak antolatzen eta sariak banatzen, euskararen aldeko aldarrikapenetan parte hartzen... egia erran, aspaldidanik udalerria da euskaltasunaren kokagune nagusia. eskuduntza dauka lehen mailako ikaskuntza laguntzeko bereziki hezkuntza elebiduna. Jaiak eta kirolak antolatzen ditu besta batzordearen bidez. kulturgintza bultzatzen du liburutegi edo mediateka baten inguruan. eremu guzietako elkarteak, komunikabideak barne, laguntzen ditu beren finantzamenduan eta ekintza kudeaketan. eke eta euskal sindikatuaren arteko lankidetza eraginkorra da, gure aspaldiko historian oinarritua baita.
|
|
|
• Funtzio erreferentziala: pertsona orok
|
ditu
bere erreferentzi propioak (gurasoak, lagunartea, lankideak,...) eta horiekin batera bizi den komunitatearentzat komunak diren beste erreferente
|
|
2008
|
|
|
Horrela, metodoak kontsolidatzeaz gain, roadmap bat egingo litzateke eta ebaluatzeko protokoloak ere finkatuko lirateke. Europako Batasunak orain gutxi liberatu
|
du
bere itzulpen corpusa (itzulpen memoriak), 6 milioi dokumentu, nahi duenak erabil dezan.
|
|
|
Aurreko taulak ez
|
du
bere horretan beste hizkuntzetarako balio, batez ere aldien arteko mugak ez direlako garai horietan gertatu, edo hizkuntza batzuetan urrats batzuk hasi ere ez direlako egin. Dena den, corpusgintzaren historian eragin handia izan du ingelesak (aitzindari, gehienetan), eta bilakabidearen eta joeren eskema orokortzat har genezakeela uste dugu.
|
|
|
Gure iritzia da lehen ideia dela reference corpus terminoaren jatorrizko adierari dagokiona21 baina horrelakoa da gaur egun euskaldunok behar dugun corpusa? Hizkuntza ‘normalizatuetarako’ egindako definizioak balio
|
du
bere horretan normalizazio bidean den hizkuntza minorizatu baterako?
|
|
|
Galderek ez dutela erasoka bultzatu behar, ez gizakia bakarka ataka estuan ipiniz eta, are gutxiago, talde osoari erasanez, kanoikadaka. Bakoitzak egin behar
|
duela
bere bidea, pausoak bere borondatez emanez. Eta guk ere, galdera egileok, harekin batera egin behar dugula bidea, gu ere bidegile, guk egindako galderak guretzat ere galdera izaki.
|
|
|
Bestalde Frantziako gazteria giristinoaren baitan bazen harrigarriko dinamika eta gizarte kategoria bakoitzak
|
bazuen
bere mugimendua: laborariek, ikasleek, langile liberalek, enpresa langileek, arrantzaleek (JAC, JEC, JIC, JOC, JMC), eta gainera Hego Afrikako kolonietarik etorriak ziren mugimenduak Scout eta Ibiltariak (Routiers).
|
|
|
140). Esan nahi
|
du
beraz pertzepzioetan, iritzietan bederen euskara ezinbestekoa ez dela.
|
|
|
Urte bat geroago, 1996an, astekari hau egunkari bihurtu zen. El Correo k 1996ko azaroan sareatu
|
zuen
bere webgunea. Beranduago Egin eta Deia kontsultatzen hasi ziren Interneten.
|
|
|
Horrela, bada, EAEko 15 urteko edo gehiagoko biztanleen %37, 8 sarean nabigatzen ibiltzen dira, edozein tokitatik konektatuta ere. Bestalde, %54, 5ek aukera
|
dute
bere inguruan konektatzeko; beraz, 16,7 ehuneko puntuko tartea osatzen dute hainbat arrazoirengatik inoiz konektatzen ez direnek.
|
|
|
Gizarte moderno eta aurreratuetan, gizakia eta gizartea informatzen eta formatzen laguntzeaz gain, hedabideak entretenimendu lerro erakargarriak sustatu behar
|
ditu
bere kide eta erkidegoentzat.
|
|
|
telebista ikusten emandako denboraren %20, 7 euskaraz izanik, denbora horren zati bat %7 dagokio ZTB ikusten emandakoari. Gaurko azalpenean, azkenik, ez dugu Txaparro aldizkaria aipatu, baina agerikoa da Zarauzko elebidunen erdiek baino gehiagok (%52, 7) irakurtzen duten aldizkari horrek ere
|
baduela
bere lekua orain arte aipatutakoan.
|
|
|
Baina gaztelaniaz hitz egiteko ohitura ez da, ezinbestean, espainiar nazionalismoarekin parekatzen, hizkuntza horrek, nolabait," hizkuntza neutroaren" izaera hartu duelako, euskal hiztunen arteko men egite orokorrak eragindako" normaltasunari" esker, hain zuzen. Nabarmena da jendeak, oro har, nahiago
|
duela
bere ideologia ez adieraztea gizarte elkarreragin guztietan. Beraz, konnotazio politikoak dituen hizkuntza aukeratzeak kostu bat eransten dio aukera horri.
|
|
2009
|
|
|
Era berean, diskriminazioak aukeratutako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubide publiko subjektiboan izan dezake jatorria, eta horrek, baita gutxiengo hizkuntzen kasuan ere, hizkuntzaren ofizialtasunean ezezik, aurrez aipatu Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituneko 27 artikuluan ere
|
du
bere oinarria. Nire iritziz hizkuntza ofizial orori dagokion eta ezabatu ezin den funtsezko eskubidea da.
|
|
|
Adibide bat estatu nazioa dugu. Estatu nazioak bide ugari
|
ditu
bere mendeko jendartea talde gisa eratu eta nortasun kolektiboa eraikitzeko: legea (denei nortasun agiria ezarriz), gerra (jendartean elkartasun eta beste nazioekiko aurkakotasun sentimenduak sortuz), komunikabideen sistema, eta abar.
|
|
|
Euskal hiztun herriak, ordea, biziko bada, iraultza behar du, inoiz baino zailagoa den zerbait, baina aldi berean inoiz baino premiazkoagoa, aldaketa sakona, gure zibilizazioaren sustraietarainokoa, orotarikoa. Euskal herria biziko bada, hein handi batean, botere ekonomikoa, politikoa eta kulturala berreskuratu behar du, bestela ezin
|
baitu
bere burua erregulatu, bere ibilbidearen nolabaiteko kontrola izan, bere burua babestu eta defendatu, eta, beraz, ezin baitu kemenik gabe aurrera egin. Iraultza horretarako ez dugu eredurik, ez dakigu baketsua edo bortitza izango den, iraultzaren subjektuak nor izan daitezkeen, zein estrategiari jarraitu zaion, mundua iraultzeko oinarri ideologikoak zein diren.
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez
|
du
berea den adierazpide politikorik. Alderdi nazionalistak edo abertzaleak ez dira, berez, euskaldunen alderdirik, politikan ari diren euskaldun gehienak horietan biltzen badira ere.11 Eta adierazpide hori behar du hiztun herriak trinkotze prozesua bideratzeko.
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez
|
du
berea den adierazpide politikorik.
|
|
|
4 Gandiagak berak" bizigura"," bizi-nahi" eta batez ere" joran" hitzak erabailiko
|
ditu
bere bere bizitzako aseezinaren sentimendua eta oinazea adierazteko.
|
|
|
Harreman formalen eremuak dira gune erdaldunenak, bereziki osasun zerbitzuak eta estatu administrazioak. Salbuespen pozgarria, euskarak
|
baduela
bere lekua herriko etxeetan, (herritar ororen %9, elebidun ororen %28 estrategia eraginkor baten ondorioa baita: Euskal kultur erakundearen" euskara agerian", Euskal Konfederazioaren" euskarari bai" eta orain Euskararen erakunde publikoaren" hizkuntza politikaren proiektua".
|
|
|
Salbuespen pozgarria, euskarak
|
baduela
bere lekua herriko etxeetan, (herritar ororen %9, elebidun ororen %28 estrategia eraginkor baten ondorioa baita: Euskal kultur erakundearen" euskara agerian", Euskal
|
|
|
Laster egitura berri bat eraiki zen" Soziolinguistika Klusterra". BAT aldizkariak
|
bazuen
bere egoitza. Eta gainera ikergune indartsu baten oihartzuna bilakatu zen.
|
|
|
Laster egitura berri bat eraiki zen" Soziolinguistika Klusterra". BAT aldizkariak
|
bazuen
bere egoitza. Eta gainera ikergune indartsu baten oihartzuna bilakatu zen.
|
|
|
Hau da: harremanaren hasieratik, bikotekide biek edo batek argi
|
zuen
bere bizitza —eta tartean, harremana bikotearekin— gerora begira euskaraz izatea nahi zuela. Hala irudikatzen zuen hasieratik.
|
|
|
Gero eta indar handiagoz erakartzen ditu horrek bazterretan egon daitezkeen jario guztiak. Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik, ez barne beharrik behinik behin. Ohitura bat, edozein dela ere, hizkuntza ohitura barne, harreman eremu bateko egituratzat har genezake zalantzarik gabe.
|
|
|
Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik.
|
|
|
Eta eragin horrek bi norabidetara begira jartzen gaitu: barrura begira, nolako eragina duen langileen motibazioan, ezagutzan eta erabileran; eta kanpora begira, nolako oihartzuna
|
duen
bere ingurunean edo bere sektorean.
|
|
|
IMHk enpresatzat
|
du
bere burua, mozkinik banatuko ez duena, baina zerbitzua egokitu eta hobetzeko irabaziak lortu nahi dituena. Hainbat kalitate ziurtagiri eskuratu ditu1 eta prozesutan antolatua du jarduera, hemen jarraian prozesu nagusiak eta 2009ko uztaileko datuetara ekarrita:
|
|
2010
|
|
|
Ez da hizkuntza nagusia, jakina, esparru sozial guztietan. Erdarak
|
baditu
bere espazio ia esklusiboak: telebista kateak, aldizkariak, estatuko administrazioa; eta beste zenbait espazio partekatu egiten dituzte, gehiago edo gutxiago.
|
|
|
Testuinguru horretan, Pompeu Fabra Unibertsitateak, 1990ean Bartzelonan gobernuaren funtsekin sortutako unibertsitateak, mantendu egin nahi
|
ditu
bere ezaugarri izan diren eta diren bikaintasuna eta zerbitzu ematea irakaskuntzaeta ikerketa jardueran. Helburu hori lortu nahi du munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial izan nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko.
|
|
|
Alde horretatik, errezeloa dut ahozko informazio ekonomikoa (irratitik jasotakoa, alegia), errazago" irensten" duela euskaldun hartzaileak. Finean, idatzizko informazio eleanitza
|
baitu
bere eskura hainbat euskarritan eta entresaka aparta egin liteke horietan. Irratian (eta gidatzen) goazelarik, ordea, informatiboak hasi eta buka entzuten dira, bere laburrean.
|
|
|
Eleaniztasuna desiragarria bada ere, hori lortzeko oraindik gutxi egiten da gurean ere. Bestalde, eskolak helburu hori izan arren, gizarte osoak ez
|
badu
bere egiten helburu hori, eleaniztasuna arazo bihurtzeko arriskua bada.
|
|
|
besteak beste, herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua euskararen zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako, eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko batetik abiatu ginelako, nahiz eta —paradoxikoa dirudien arren— ez dugun kontsentsu hori behar beste zaindu edo hedatu elebitasunak aurrera egin ahala. Faktore horiek ahulagoak izan diren lurraldean —nafarroan—, askoz motelagoa izan da euskararen hazkundea; eta faktore horiek gehienak falta izan diren lurraldean —iparraldean—, euskarak atzeranzko bidean jarraitu du, nahiz eta gazte elebidunen kopurua lehen aldiz oraintxe hasi den apurka bada ere gora egiten. euskarak ez
|
du
bere historian gaur egun adina hiztun eduki, eta inoiz bereak ez zituen esparru sozialak eta funtzionalak ditu bereganatuak gaur. gutxi gorabehera zortziehun mila hiztun ditu, eta horietarik hirurehun mila dira euskara etxean ez baizik eta eskolan edo heldu aroan ikasi dutenak. euStatek argitaraturiko datuen arabera, eaen gaur egun bi urte edo gehiagoko herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; et...
|
|
|
euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik. " Irakaskuntzaren bidezko transmisioak bere mugak topatzen ditu eta ez
|
du
berak hizkuntza baten geroa bermatuko" (21 or.) ikuskariek" irakaskuntzatik at segur aski erabilpenaren finkotasuna desafio nagusiena" dela esaten dute (7 or.). bistan da, hau da nire ustez hizkuntza politika baten helburu nagusiena, hizkuntza komunitate batean hizkuntza baten bizitasun objektiboaren irizpide lehena horrren erabilera baita.
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...otasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko
|
zuten
bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende erdialdean egindako hizkuntza erroldak, hegoaldean. ladislao Velascoren lanen arabera5 (1867 urte ingurukoak), 780.000 pertsona inguru zeuden lau lurraldeetan, eta horien %50 baino gehixeago ziren euskaldunak; eta badirudi euskaldun gehienak elebakarrak izango zirela. edonola ere, kaltea eginda da... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
Baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. zergatik berreskuratu behar dugu euskara? ...oitzak, gizartearen elkarbizitzari diogun zorra. ez ditu elkarbizitzarako edo pakerako baldintzak sortzen, beretzako nahi duena, beste norbaiti ukatzen dionak. gaztelania hizkuntza nazionala da espainian, eta euskadin ere ofiziala dela aldarrikatzen da gainera, baina ahaztu egiten da euskara ere ofizial dela —gaztelaniaren pareeuskadin. euskararen ofizial izaera ukatzen da, euskaraz bizi nahi
|
duenari
bere hizkuntzan aritzeko aukerarik ematen ez zaionean: irakaskuntzan, administrazioan, epaitegietan e.a.
|
|
|
Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: ...dio hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak
|
badu
bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko....
|
|
|
Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: ...en aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi
|
dugu
bere biziraupenari eutsi ahal izateko.
|
|
|
...n, euskara abertzaletasunari lotzen baizaio gehienbat. ondoren agertzen dira euskal hiztunak eta euskal herritarrak. baita ere, badute zer esana euskararen eztabaidan agintari edo politikariak eta herritarrengandik hurbilen dauden erakundeak, hau da, udalak. alderdi politikoei dagokionez, batasuna da euskararen eztabaidan aurrena agertzen zaiguna, ibarretxe lehendakariarekin batera, eta upn ek ere
|
badu
bere presentzia.
|
|
|
Artean, XVII. mendearen atarian, gaztelaniaz idatz zitezkeen halako idazlanek susmopean ageri zaizkigu Inkisizioko komisarien kritiketan. biblia zale eta herri hizkuntza zaleek bazuten tarteren bat lanerako: ...rdodoxoz lagunduta. arau horrek bereziki balio izan zuen espainian eta gaztelaniaz. testuinguru horretan ulertu behar dira ondoren hona dakargun autorea (pedro Malon etxaide), beronen obra (La conversion de Magdalena, 1588) eta gaztelaniaren erabilpen teologiko pastoralari buruz erakutsi zuen jarrera aurrerakoia. euskal munduarekiko arrotza dirudien Manifestu honek orrialde hauetan hemen agertzeko
|
badu
bere arrazoirik. Mendeak zehar euskaldungoak hainbat aukera historiko galdu ditu hizkuntza idatzita emateko, eta eremu idatzian kultura eskolatuari bidea urratzeko. erdi aroan egon zen halako balizko abagunerik, eta aro Modernoan are sarriago. une historiko galdu horiek beti piztu didate gure iragan horri buruzko galdera:
|
|
|
...a trinkoa eskaini nahi duen liburua baizik. idazlanak irakurlego nahiko zabala irabazi zuen, nonbait, zeren eta urteetan hamabi argitaralditaraino aipatu izan baitira37 galdutako Malon etxaide ren idazkirik egon zela esan izan da38, eta berrikitan frogatu samartu denaren arabera, haren hilondokoan bestek bere izenez argitara emandakorik39 hemen 1588an argitara emandako liburura mugatuko naiz40 zer
|
du
bere bizialdian argitaratutako Malon en liburu bakar honek, emakume kristauaren inguruan eta eskritura Santuaren argitan, espiritualitatea landuz, modu literario eder batean idatzitako liburua da La conversión de la Magdalena hau, eta neurri handi batean emakumezko baten harira burututako gogoeta unibertsal kristaua izan nahi du. hortaz, gutxienez bost egiteko larri hartu behar zituen aintzakotzat idazleak:
|
|
2011
|
|
|
• urteotan erabileran nabarmenen gora egin duen adin taldea helduena izan da (4 puntu igo da). Honek
|
badu
bere garrantzia nerabeei buruz gorago esan duguna kontuan hartzen badugu. Alegia, nerabeek ereduenganako duten imitazio indarra handia dela esan dugu eta adin horietan ematen den identitate eraikuntzan nagusiak eredu bilakatzen direla.
|
|
|
Bestalde, literaturako erreferentziak, esate baterako, uste dut zeharo galduta daudela. Gaztelaniak
|
baditu
bere Bisbal, Operación Triunfo edo Munduko garaipena lortu duen futbol selekzioa. Hemen, ordea, ETBk arrakasta duen programa bat egitea lortzen du, El conquistador del fin del mundo programarekin lortu duen bezala, baina gaztelaniaz egiten du, nahiz eta bertan agertzen ziren pertsonaia asko euskaraz gaztelaniaz baino hobeto moldatu.
|
|
|
Hiru faktore nagusi
|
ditugu
beraz espazioaren kontzeptualizazioak dakarren hiriaren sorkuntzan: planifikatzailearen diseinua, hiritarren erantzun eta apropiazioak eta espazioaren baldintza ekolojiko naturalak.
|
|
|
Mexikoko prentsan hiriaren presentziaren desagerpenarekin detektatu bezala35)
|
baditu
bere zabalpenerako bideak, askotan eraginkorragoak direnak.
|
|
|
Marka hori erraz hautsi zuen Mauro Fernández-ek handik urtebetera: 3000 sarrera inguru
|
zituen
bere 1993ko bilketak. Norbaitek pentsa dezake, normala dela hori:
|
|
|
Labur bilduz: Fergusonen diglosia genetikoan L ateratzen da normalean garaile, eta" bigarren mailako" (hots, gu bezala non genetically related hizkuntzen kasuetan) H. euskal diglosia irazi bataiaturikoak. ez da ordea hori, ehunetik laurogeita hemeretzian, gure eztabaidetan maizenik azaleratu ohi dena. ez
|
dugu
beraz diglosia anizkoitzaren xehetasun espezifikoez jardungo oraingoan, esku artean dugun eztabaidarako urrunegi gelditzen zaigulakoan. Labur bilduz:
|
|
|
indartu egin liteke, mantendu, ahuldu edo desagertu. Baina, bizirik dirauen artean, bizioinarria ematen dio horretaz baliatzen den hiztun elkarteari. ez da egia, diglosiak aldatzeko joera duenik, per se162 horrek ere, gizaki gehienok bezala, ez
|
du
bere buruaz beste egiteko berezko joerarik. hori bezain egia da, ordea, aldatu egiten dela diglosia, hainbatetan. Mende askoren buruan gertatzen da aldaketa hori edo, egungo egunean sarriago, belaunaldi gutxiren buruan. gizarte giroa aldatzeaz bat, segun giro aldaketa horren eragile demografiko, politiko operatibo, soziokultural eta ekonoteknikoek zer joera markatzen duten, diglosiak bere horretan (edo zenbait aldaketaz:
|
|
|
1949), nabarmen ahuldua zen azken ehun urtean. Ordutik hona fenomeno hori, ezer egitekotan, indartu egin da. esan nahi du hizkuntza ukipenak edo hizkuntza kontaktuak uriel weinreich en 1953ko azalpen ezagunetik hona178 kontaktu horrek
|
baditu
bere sorburuak eta bere ondorioak. ondorioei dagokienez ezagunak dira, oro har, hiru emaitza nagusi: batetik, kontaktu horrek hizkuntz (ar) en barne osaeran (hots ebakeran, hitz altxorrean, morfosintaxian,...) eragiten dituen aldaketak; bestetik, hiztun elkarte bateko (edo bietako) hainbat hiztunengan sortzen den elebitasun moldea; azkenik, hizkuntza bien giza arteko erabileran gertatzen diren galdu irabaziak. ondoko azalpen grafikoan ematen dira hiru ondorio mota horiek:
|
|
|
A eta B letren ordez k eta B letrak erabiltzeak
|
badu
bere motiboa: nemoteknia aldetik errazagoa da.
|
|
|
Language shift edo mintzaldaketa gertatu da beraien artean (ez bertakoen artean) eta, horren ondorioz, etorkinen relinguification (eta askotan horren eskuz esku, baina ez ezinbestean neurri eta abiadura berean, transetnization) fenomenoa dugu begien aurrean181 etorkin askoren kasuan gertatu izan da, lehen, erabateko mintzaldatze hori. orain ere halaxe gertatzen da kasu askotan. Bertako B hiztun elkarteak (demografiazko nagusitasunaz gainera ordainsarieta zigor sistema sendoagoa
|
duenean
bere esku) B hizkuntzaren hedapena (language spread) eragiten du, lehen lehenik, k hiztun taldeko etorkinen artean. hedapen hori mintzaldatze bizia bihurtzen da une batetik aurrera, k taldeko hiztunek beren artean B hizkuntzaz jardutea ezinbestekotzat hartzen (gogoz edo gogoz kontra onartzen eta asumitzen) dutenean. ordura arte beren esku zituzten azken jardun guneak (gutxienez etxea eta talde gi... etxean bertan ikasten dute k taldeko seme alabek, handik aurrera, B hizkuntzan egiten. emaitza bide hori ongi ezagutua dugu euskaldunok, mende joanetan.
|
|
|
(a) perspektiba soziozentrikoa du nagusiki: bere ekarpen intelektuala hizkuntza soziologian sartzen da bete betean, soziolinguistika bariazionala (perspektiba linguozentrikoa) bigarren plano batera eramanez94; (b) (katalan hizkuntzako herrialde historiko gehienetako adituak
|
ditu
bere baitan: kataluniako printzipatutik ezezik Valentziatik (Aracil, Ninyoles,...), Balear uhartetik eta Ipar kataluniatik (rosello tik) ere bilduak ditu kideak; (c) soziolinguistikazko ezagutza eta zientzia maila jasoa izan du hasieratik:
|
|
|
konplikatua da historia. kremnitz ek zuzen adierazi izan duenez jatorrian bertan, hitz hori lehenik sortu zenean, konfliktu iturri zen diglosia. hala zen psichari rentzat 1885etik 1928ra bitartean, eta halaxe zen 1930ean ere (aski bestelako enfokez) Marçais entzat. psichari ren asmoa ez zen greziako katarevousa eta demotiki aldaeren arteko banaketa hotz hotzean erakustea, bikoiztasun hura deskribatzea. Bikoiztasun hura kaltegarria zela eta, katarevousa alde batera utziz, greziarrek beren espazio fisiko territorial eta (bereziki) soziofuntzional osora demotiki delakoa hedatu behar zutela aldarrikatu nahi
|
zuen
berak. " A fighting term" zen, beretzat, diglosia hitza eta kontzeptua. ez zuen berak termino zientifiko hotz bat bilatzen, demotikiaren aldeko bere publizistaeta militante lanerako elementu lexikoa baizik.
|
|
|
30). Berdin
|
du
bere ustez h eta L horiek hizkuntza beraren bi aldaera izatea (tartean, bata aldaera formal jasoa eta bestea dialektozko hizkera arrunta), edo bi hizkuntza bereizi. Ikuspegi soziologikotik ez dago alderik batetik bestera, bere ustez, aldaera bien edo hizkuntza bien artean konpartimentazio soziofuntzionalak oinarri sendoa eta onarpen zabala baldin badu hiztun elkartean80 Fishman-entzat edozein kode bikote da diglosia egoeran egoteko kandidatu, bikotekide bien artean konpartimentazio soziofuntzionala argia baldin badu kodebikote horretaz baliatzen den hiztun elkarteak81 egitura desberdintasun txikienetik zabalenera, dena izan liteke diglosia, baldin" the linguistic differences must be functionally distinguished within the society" horrezaz gainera, dimentsio linguozentrikoaz amaitzeko, bai L kodeak eta (Ferguson enean ez bezala) bai h kodeak aldaera edo hizkuntza bat baino gehiago izan ditzake bere baitan82 puntu honek eztabaida handiak sortu eta sortzen ditu. horixe da ordea, euskaldunoi dagokigunez, entenditzen eta onartzen errazena.
|
|
|
" En el discurso del sentido común, los poderes son las capacidades para realizar trabajo o generar acción" (Barnes, 1995: 23). CDH bezalako kirol elkarte batek ahalmena
|
du
bere funtzionamendua eraldatzeko. Burujabea da bere barne funtzionamenduari dagokionez (ez ditugu ahazten, hala ere, kanpo kondizionamenduen baldintzak) eta euskalduntze plangintza bat aplikatzeko Ahalmen Botere (ia) osoa du.
|
|
|
Nolanahi ere, ez dago gaur europan estaturik bere lurraldean hizkuntza bizi bat eta bakarra duenik. estatu batzuetan onartuago eta zainduago, Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat? ...ofiziala edo nazionala deitzen denaz gain hainbat hiztun erkidego, indar eta bizitasun ezberdinekin (Barreña et al., 2005). historian zehar gertatu diren hizkuntza ukipen egoerek, askotan, eta banan banaka, hizkuntza askoren desagertzea ekarri dute. galera horiek historian zehar nola bizitu diren jakitea ez da erraza, baina gaur badakigu arriskuan bizi diren hizkuntza erkidego guztiek kezkaz bizi
|
dutela
bere hizkuntzaren galera (Martì et al. 2005), eta ahal duten heinean bere hizkuntzaren biziberritzea lehentasunik handienetakoa bihurtzen dela gizatalde horientzat. oso adibide esanguratsua iruditu zaigu, berriki kolonbian ezagutu dugun nanuyo hiztun komunitatea. 50 bat hiztun izango dira, Amazonia aldean bizi dira, eta orain hogeita hamar urte ia desagertu ziren droga trafikoaren eraginez jasandako sarraskietan. euren hitzetan, gaur aitonak diren lau gizon salbatu ziren eta bere hizkuntza, eta bere oroimenak, kantuak eta erritualak gogoratuz nanuyo hizkuntza bere seme alabei irakastea erabaki zuten nahiz eta haien hizkuntza espainolez nahikoa ordezkatua egon. gaur bizibide eta ondasun oso eskasekin jarraitzen duten arren, harro erakusten dute kapaz direla euren artean nanuyo hitz egiteko, eta badirela zenbait gazte eta haur bere hizkuntza etxean ikasia dutenak eta ondorengoei transmititzeko prest daudenak.1 gaur ukipen egoera bortitzean bizi dira hizkuntza gutxitu gehienak, guztiak ez esatearren.
|
|
2012
|
|
|
Azken urteotan, hain zuzen ere, haurrei sarriago gaztelaniaz aditzea irakasleen kezka bihurtu da. ego belaunaldiaren jokabidea seme alaben etxeko hizkuntza sozializazioaren aitzinean ego belaunaldia aita ama bihurtu delarik, seme alabekin aritzeko ez ohi
|
du
bere lehen hizkuntza hautatu. Gehienek (3 FGko Mirenek, 4 FGko Lolak, 5 FGko Itsasok, 6 FGko Antoniok, 7 FGko Laurak eta 8 FGko Silviak), neurri batean edo bertzean, euskara hautatu dute seme alabekiko harremanetarako.
|
|
|
proposamena egokia den, taldearen filosofiarekin bat datorren... ez da zentzu horretan interakziorik lortzen eta, ondorioz, ezta helburuekin bat egitea ere. Arrazoia da bakoitzak nahikoa lan
|
duela
berea aurrera ateratzen eta ez duela besteen burujanen gainean gogoeta egiteko denborarik hartzen. proposatutakoa egin egiten da eta kito. zentzu horretan udal langileen eta herriko kultur eragileen arteko harremanak birpentsatu eta birplanteatu behar direla uste dugu. harreman zuzen eta hurbilagoaren alde egingo genuke guk.
|
|
|
Bestetik, lau eskala definitu genituen: Gipuzkoa, eskualdea, herria eta egitasmo zehatzak. eskala bakoitzak
|
baditu
bere irakaspenak euskal kulturaren diagnostiko bati begira. Artikulu honetan horietako hirugarrena, herriarena, hartuko dugu aintzat.
|
|
|
Baina kontuz: ezin dugu euskaldunongan logika horrek duen eragina gutxietsi, eta handinahikeria bezain kaltegarria gertatu dakiguke bazter zalekeria; gainera, artistak ere jarri behar
|
du
bere burua zenbakien ispiluan.
|
|
|
Euskararen gizarte mugimenduaren loraldiak pasa
|
zituen
bere garairik onenak, zalantzarik gabe. Ikastolen sorrera eta hedapena, Helduen Alfabetatzearen garapena, gure industria txikien lehen urratsak, euskara elkarteen hazkundea eta loraldia, euskara erdigunean zuen kulturgintzarena, hedabideena (toki hedabideen eztanda),... Ondoren etorri ziren egituratzea, Kontseiluaren sorrera, estadioak betetzea,... baina hortxe amaitu zen eta azken urteetan ez dugu antzekorik lortu, eta ez da izango saiatu ez garelako.
|
|
|
" inbertsio oso txikiarekin zuzendu zaitezke euskaldunengana". Iñaki Manterolak uste
|
du
berari ez diola merezi katalogo guztiak euskaratzea. Iñaki Mart� nez de Lunak uste du produktuaren arabera aztertu behar litzatekeela:
|
|
|
Ondorio demografiko sakonak izan ohi ditu, askotan, urbanizazioak. Ordura arte baserri giroan bizi izandako populazioa (baserritar jendea) urbanizatzen denean (bizi izatera" kalera jaisten" denean), bizilekuz aldatze horrek ondorio nabarmenak izan ohi
|
ditu
bere bizimoduan. Bera ez bezalako jendearekin bizi behar izaten du handik aurrera:
|
|
|
— Eskolak
|
badu
bere egitekoa horren guztiaren aurrean. Erakunde garrantzitsua da.
|
|
2013
|
|
|
Munduan zehar erreferentziazko esperientzia aurreratuenetakotzat hartzen dute euskarak azken 25 urtetan EAEn izan duen bilakaera soziala. Hazkunde arrakastatsu horrek, ordea, normala denez, izan ditu ilunguneak, eta, gainera, hazkunde orok izan ohi duen antzera,
|
baditu
bere kostuak ere. Kostu horiei eta gizarte aldaketak tarteko sorturiko erronka berriei erantzuterakoan lagungarri izan liteke framing berria, alferrikakoa baita –ez delako errealaaraubide juridikoaren edo borondate politikoaren balizko mirarien zain geratzea.
|
|
|
Horrek euskararen garapen osorako ateak irekitzen ditu modu neutro batean. Gizarte demokratiko konplexu batean herritarrek hainbat ikuspegi, balore eta hizkuntza dituzte, eta inork ezin
|
du
bere ikuspegia edo bere hizkuntza eredu bakar eta nahitaezko bezala ezarri. Eta gehiago ikertuko bagenu gizarte zientzien laguntzarekin arrazoibide demokratiko honetan sakontzeko?
|
|
|
Komunitate bakoitzak bere eskola kudeatu behar du, herri bakoitzak berea. Komunitateak zehaztu behar
|
du
bere hezkuntza curriculuma. Irakaskuntzako irakasleek eta adituek eraiki behar dituzte beharrezko jotzen dituzten tresnak eta baliabideak hizkuntzaren eta didaktikaren arloan.
|
|
|
Nolanahi ere, esan daiteke gertaera horren arrazoia lan asko praktikatik ez teoriatikabiatuta izatea da, hau da, helburu aplikatua baino ez dute. Gainera, mundu akademikoak sarri mespretxatu, gaitzetsi edo albo batera utzi duelako ideia ere zabaldu da, eta horrek ba
|
ditu
bere ondorioak; egokia litzateke, akaso, euskalgintza praktikoaren eta lan teorikoa egiten dutenen arteko elkarlan handiagoa egitea, helburu mota biek aurrera egingo badute.
|
|
|
Hirugarren ideia, eta azkena, ikastetxe bakoitzaren hizkuntza ezaugarrien eta baldintzen eraginarena da. Konkretuki, irakasleek beren arteko harremanetan euskaraz gehiago edo gutxiago egiteak
|
badu
bere pisua: aldagai hori argi nabarmendu da aldagai anitzeko analisietan, ikasleen erabilera azaltzeko garaian.
|
|
|
Gogoratu behar da, nolanahi ere, ideia hori euskara haurtzaro goiztiarrean ikasi eta 18 urte artean ikasketak euskaraz egin dutenen kasuetan ere antzematen dela. Partaideen diskurtsoak aztertu ondoren, adiera bat ala bestea aukeratzeko orduan jokoan dagoena euskal hiztun legitimotzat ala zerbait falta duen hiztuntzat
|
duten
bere burua da. Hiztun legitimo antzemateko zerbait falta izatekotan partaideek ez dute euskaldun adiera erabiltzen.
|
|
|
Azken aipuak erakusten du Gazte Do C k zer nolako zalantzak
|
dituen
bere burua euskaldun modura definitzeko. Horretarako hainbat arrazoi ematen ditu.
|
|
|
Orain galdera litzateke: 1) nola bizi
|
genituen
bere garaian Euskararekiko egoera hau?, 2) nolako oroipenak ditugu?, eta 3) nola baloratzen ditugu?
|
|
|
Denborak erakutsi digu, ordea, esparru horietan aritzea ez dela nahikoa euskarak osasuntsu biziraungo badu. Alegia, hezkuntzan eginiko ahalegin horri esker hizkuntza baten funtzio guztiak euskaraz betetzeko sekula izan dugun hiztun multzorik eta, bereziki, gazteriarik prestatuena daukagun arren, eskolak ezin
|
duela
berak bakarrik hizkuntza indarberritu eta, are gutxiago, belaunaldi berrien aldetik euskararen erabilera soziala bermatu. Beraz, XXI. mendearen hastapenetan, kezka berriek garamatzate berriro euskalgintzaren arreta gazteengan ardaztera.
|
|
|
EMUNen ahozko erabilera neurtzeko metodologia ez
|
dugu
bere horretan geuk asmatu; aurretik aipatu ditugun erreferentziak baliatu ditugu. Metodologiaren ezaugarri nagusiak eta laginketa sistema Hizkuntza erabilera behaketa bidez neurtzeko gida metodologikoan oso modu egokian jasota daudela uste dugu.
|
|
|
Gure ustez, kalean euskaldunak trinkotuagoa gaudela pentsatzeak
|
badu
bere zentzua; enpresetan ez bezala, kalean elkarrizketarako solaskideak neurri handi batean guk aukeratzen ditugu, eta aukeraketa horretan hizkuntza gaitasunak ere eragiten duela uste dugu. Enpresan, aldiz, lanpostuak markatzen ditu lan harreman gehienak eta horrek asko zailtzen du euskaldunen trinkotzea.
|
|
2014
|
|
|
Udalerriaren erdieta behe aldea zeharo industrialdurik
|
zuen
bertako enpresa nagusiak, 50eko hamarkadatik aurrera, eta langile auzo trinkoaz horniturik. Industrializatze bizkor horren eraginez etorkin asko iritsi zen herrira Nafarroatik eta, batez ere, Gaztela aldetik.
|
|
|
Bide horretan" zientzia popular" batetik erabakiak hartzea saihestu da. Bilatu den pentsaera ez da izan herriak
|
duena
bere ohituretan oinarritua, ezta ere teknikoena beren jakintza akademikoetan oinarriturik dutena. Horrela akademiak eskaintzen duen zehaztasunarekin herritarrek duten ikuspuntutik pentsatzeko konpromisoa hartu da.
|
|
|
Lan arloan berean ere balio kateen inguruko ‘kutsadurarik’ ez da bilatu enpresen artean, nahiz eskualde mailako bilguneak egon. Eta honek
|
badu
bere garrantzia, izan ere sozio ekonomian ezagutzaren transmisioa eta sorkuntza balio kateen baitan gertatzen baita neurri handi batean. Hori dela-eta du toki garapenaren ikuspegitik halako garrantzia eskualde bateko balio katea zein den ezagutzeak.
|
|
|
ezagutzatik erabilerarako tarte hori gainditu nahi bada, hiztun eleaniztunen hizkuntza portaeretan eragiten duten faktoreetan sakonki arakatu beharra dagoela. Izan ere, beharbada ez
|
dugu
bere sakontasunean ulertzen gazte eleaniztun horientzat hizkuntza hautatuak suposatzen duen erronka, bereziki haien identitate hautuei begira.
|
|
|
– Baina familia artean aniztasuna da nagusi. Orokorrean, gai honetaz hitz egitean, ez
|
dute
bere eragina garrantzitsutzat hartzen; baina ondoren euskara zergatik erabiltzen duten galdetuta;
|
|
|
Elkarrizketa berean ere tartekatzen ditugu bi hizkuntzak, batzuetan apropos agian, eta beste askotan, aldiz, ohartu ere egin gabe. Ez gara horren arraroak horregatik, beste leku batzuetan ere gertatzen dira horrelakoak, eta horrek
|
badu
bere izena: kode alternantzia.
|
|
2015
|
|
|
Gasteiz ere modu ezberdinean ikusten zuten, batzuentzako aukeren eta askatasunaren hiria baitzen, eta beste batzuentzat, aldiz, hiri iluna. Edonola ere, denek
|
zuten
bere herriaren nostalgia apur bat.
|
|
|
Bukatzeko, elkarrizketen momenturen batean, argi geratu izan da euskaldunak zeinen modu gupidagabean eta zorrotzean jokatzen dugun hizkuntza kontutan. Esaterako, elkarrizketatu batek esaten zuen espainiarrek ez
|
zituztela
bere akatsak nabarmentzen erdaraz hitz egiterakoan, eta hori ez zitzaiola euskaraz gertatzen. Era berean, zenbat ilobek zuzendu eta abaildu dituzte beraien aiton amonen euskalkiak, esanez horrela ez dela egiten?
|
|
|
Beste kasu 1ean, helbidea euskaraz idatzita jaso nahi du (Karkizano kalea), eta Donostiako egungo kale izendegiak hala dakar. Aldundiko departamentu guztiek jaso dute helbideak euskal grafiaz erabiltzeko gomendioa, baina, zalantza dugu, kasu honetan ere, ez ote
|
duen
berak aldatu behar helbidea bere fitxan, on line edo bulego batera bertaratuta.
|
|
|
Zentzu horretan, garrantzitsua izango da, benetan ikasle etorri berriak gure kulturara gerturatu nahi baditugu, eredu integratibotik egitea eta ez asimilazio eredutik. Berry eta besteek (1989), proposatutako akulturazio estrategiarik jarraiki, ikusten dugu nola eredu integratiboak, identitate aditiboak sortzen laguntzen du, hau da, etorri berriak ez
|
du
bere kultura baztertzen eta harrera lurraldeko kultura jasotzen du. Hori da eredurik orekatuena baldin eta benetako integrazio bat lortu nahi bada.
|
|
|
69). Aitzitik, euskararen erabileran hutsetik hasten denarentzat ezer gutxi erabiltzera pasatzeak
|
badu
bere garrantzia; horretarako erdaldunen munduan ere ikusgaitasuna lortu behar du euskarak, erdaldun horiek elebakarrak edo euren burua erdalduntzat duten elebidunak izan.
|
|
|
Horrela, elebakartasuna/ elebitasuna/ eleaniztasuna aztertzen zuen, eztabaidatzen zuen, eta abar. Nik eskatu nion nahi
|
nuela
berarekin ikasi eta lana egitea CIERB Institutuan, eta baiezkoa eman zidan, 1980eko 2 sei hilabetekoan" irakasle gonbidatua" bezala onartuz: nik Euskararekiko hitzaldiak eta mintegiak emateko, eta bertako bere azterketetan parte hartzeko; baita lortu nuen ere bere laguntza nire Doktorego Tesia bideratzeko2.
|
|
|
142 in UNESCO, 2003: 1). Horrenbestez, munduko hizkuntza aniztasunaren pisu ia osoa hiztun gutxi batzuek
|
dute
bere gain. Hau ez da betidanik horrela izan, munduko hizkuntza gehienak hizkuntza galera prozesuan murgilduta baitaude.
|
|
2016
|
|
|
5 Euskara zaila dela uste du eta bere ustez ezin izango dio lagundu bere seme txikiari etxeko lanekin. Era berean, uste
|
du
bere semealaben euskara maila oso altua dela uste du nahiz eta euretako bi A ereduan ikasi. Honek garamatza pentsatzera uste duena baino txikiagoa dela seme alaben euskara maila.
|
|
|
Adierazgarria da zentzu horretan Ane Ortega eta bere taldekideek (Ortega et al. 2014) hiztun berrien profila aztertu eta ondorioztatu dutena: hiztun berri gehienak ez
|
dute
bere burua definitzen euskaldun zahar bezala, nolabaiteko legitimitatea ez diotelako ematen euren buruari. Baina, era berean, asko ez dira identifikatzen euskaldunberrien irudiarekin.
|
|
|
Sei aldakortasun iturri nagusi hartu behar
|
ditugu
beraz kontuan, ahal delarik, eta ez" beti euskaraz" baieztapenetik" beti erdaraz" erantzunera daraman maiztasun eskala kuantitatiboa bakarrik. Seikote horrek nabarmen eragiten du gure mintzajardunaren nolakoan eta, horren oihartzunez, gure euskal/ erdal jardunaren maiztasunean.
|
|
|
407 1900 ingurutik 1930era arteko garbizaletasunaren kaltegarrizko eraginak leku zabala
|
du
bere bi idazkietan. Egungo egunean ere baluke bertako hainbat pasartek balio indarrik, nekez ordea orduko neurrikorik eta orduko moldekorik.
|
|
|
" the Romansh speaking area is not strong enough to integrate speakers of other languages sufficiently –a finding that is unfortunately not new, and which continues". Inkorporatzeko ahalmen galera horrek bere eragina
|
du
bertako erromantxetik erdara bateranzko (normalean alemaneranzko) mintzaldaketan: " the proportion of Romansh speakers shrank, even in the parts of the south eastern canton of Graubünden where it is widely spoken".
|
|
2017
|
|
|
Euskararen kasuan, Ortega eta besteren (2013) ikerketan, ikertutako hiztun batek berak ere ez
|
du
bere burua euskaldun zahartzat jo, honetarako arrazoitzat ama hizkuntza izanik, beste era batera esanda, ez dutelako euskara etxetik ikasi. Beraz, euskararen kasuan behintzat, hiztunek euren burua hiztun zahartzat ez jotzeko lehen eragilearen aurrean egongo ginateke.
|
|
|
BAT Soziolinguistika Aldizkariak
|
badu
bere helburuen artean Euskal Herrian izan ohi diren hausnarketa saioetan parte hartzea eta haien berri zuzena ematea. Gero eta ugariagoak dira egungo euskararen egoera sozialaz hitz egiteko abian jartzen diren ekimenak partekatzeko eta, etorkizun hurbilean, lehentasunezko lan ildoak definitzeko bilguneak, ikastaroak, topaketak edo bestelako eztabaida saioak.
|