|
2000
|
|
|
Komentuak
|
bazituen
bere sermolariak, etxean ez ezik inguruko eta probintziakoherrietara euskaraz mintzatzera joan ohi zirenak. Predikari euskaldun hauen arteaneman ditzakegu A. Mitxelena Nagusia, J. M. Bengoa debarra, J. A. Amundarainorendaindarra, J. Lasa matximentarra, eta besterik.
|
|
|
Nahiz eta berak ere
|
bazituen
bere ahuleziak...
|
|
|
" Zertaz eta zeinekin ere", esan zuen amatxi zaharrak;" behar zelarik bazekien isilik egoten". " Jakina", esan zuen Mariak,"
|
bazituen
bere sekretuak, bazituenez". " Ez ezkutatzeko ezer zuelako", puntualizatu zuen amatxi zaharrak," holakoa zelako baizik.
|
|
2001
|
|
|
aspaldidanik zetorren latinaz, Europako lehengo hizkuntza ikasiaz, eta Europaz zenbait sailetan nagusitzen ari zen frantsesaz, berri bezain landuaz. Oker zegoen, beharbada eta segur aski, ordutsuko gehienak bezala, baina
|
bazituen
bere arrazoiak eta arrazoi horiek, ez gureak, izango dira harekiko azken juizioan erabiliko direnak, gehiegi luzatzen ez baldin bada.
|
|
2003
|
|
|
Armen artean bada XV. mendean zaldunek babeserako erabiltzen zuten sare kota bat, burdinazko aro forjatuz egina. Defentsa modu sinplea bezain eraginkorra izanik ere, sare kotak
|
bazituen
bere mugak. Oso deserosoa izateaz gain, ohikoa baitzen lantza kolpe baten ondorioz sarea hautsi eta burdinazko aroak zaurian sartzea, eta infekzio larriak eragitea.
|
|
2005
|
|
|
Julian eta Iñaki ere ez zitzaizkion gustatzen, nahiz eta ehun bider aitortu ez zuela deus ere ELAren kontra. Garazik ere
|
bazituen
bere gogokoak. CCOO eta UGTko bana sartu gura zituen hamaikakorik onenean:
|
|
2006
|
|
|
Gainera esaten dute goizaldeko orduetan, ikusirik emaitzen bilakaera, sandinistek putxerazo bat egitea ere pentsatu zutela. Frente Sandinistak barne ministerioak eta denak bereak zituen,
|
bazituen
beraz medioak putxerazo bat egiteko, baina ez, ez zuela merezi erabaki zuten. Eta okerrena orduan hasi zen, hauteskundeak galdutakoan.
|
|
|
Hura zen gure kantutegiaren benetako hondoa. Hala ere, bakoitzak
|
bazituen
bere salbagarriak, gusto pribatu eta oso partikularrak. Horrela, Lurdesek, adibidez, asko maite zuen opera, batez ere Maria Callasen ahotsean.
|
|
2007
|
|
|
Ezinak ezin, albiste hobeak ere
|
bazituen
berarendako: Guevarak eskumuturrean kendu gabe eraman ohi zuen Rolex handi bat –oraino bazebilena–, tabakoa erretzeko erabili ohi zuen pipa zaharra eta, gainera, Sierra Maestran eguneroko pasadizoei buruzko oharrak jasotzeko erabiltzen zuen libreta txipia.
|
|
2008
|
|
|
Aitak bere asmoak zituen, beraz, baina Herioak ere
|
bazituen
bereak, antza. Eta, halere, aita ez zuen Beñardoren beste disgustu batek eraman beste mundura, mutilak, aldiz, hitza bete eta guztiz aldatu zuen bere jarrera, bere ihesaldi hura marra bat balitz bezala, bizitzari buruzko ikuspegia aldatu ziona?, bizitzari lotutako berezko higadurak baizik, emaztea galdu zuen, gerra galdu zuen, eta osasuna ere galduz eta galduz zihoakion, lurraren aurkako borrokan?; hil baino hiruzpalau egun lehenago, baina, Nazariori eta Beñardori deitu eta honela mintzatu zen, tinkotasunez, ahots indargabea borondatearen mugimendu batez berrindartzen saiatzen zela:
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, bazuen urtean festa bat edo beste antolatzeko ohitura; festa jakin hura antolatzeko, ordea, bazuen pisuzko arrazoi bat, albiste pozgarri esperantzatsutik ere asko zuena, meategi bat irekitzea ez baitzen nolanahiko erronka. Baina Nazariok ere
|
bazituen
bere arrazoiak festara joateko: alde batetik, ongileari bere esker ona azaltzeko modu bat zen; bestetik, negozioak egiteko aukera paregabea, markes jaunak berak halaxe adierazia zion behintzat karta batean:
|
|
|
Azken helburuak espreski erakusteko, almanaka honek
|
bazituen
bere esloganak, argitalpenaren pentsamendua nolabait laburbiltzen zutenak; bata Iparragirreri hartua zen, bestea Gr. Adema. Zaldubi, rena:
|
|
|
Euskal Esnalea Elkarteak
|
bazituen
bere ezin ekonomikoak argitalpenak aitzina eramateko (aldizkaria une batez desagertzeraino: 1910), eta lehen edi zioko salmenta porrot horrek ez zion, noski, egutegi takoari batere lagundu.
|
|
|
Alde horretatik sabindar gotorrei zeharka aurre egiteko bide bat zen: Akademiak ezin
|
bazituen
bere arauak argiro eman, agian egunkari baten bidez zabal zitzakeen. Baina, proiektuan inplikatuko ziren pertsonen eta finantza baliabideen faltan, ezin lortu izan zuen.
|
|
|
Aitak bere asmoak zituen, beraz, baina Herioak ere
|
bazituen
bereak, antza... Eta, halere, aita ez zuen Beñardoren beste disgustu batek eraman beste mundura –mutilak, aldiz, hitza bete eta guztiz aldatu zuen bere jarrera, bere ihesaldi hura marra bat balitz bezala, bizitzari buruzko ikuspegia aldatu ziona–, bizitzari lotutako berezko higadurak baizik –emaztea galdu zuen, gerra galdu zuen, eta osasuna ere galduz eta galduz zihoakion, lurraren aurkako borrokan–; hil baino hiruzpalau egun lehenago, baina, Nazariori eta Beñardori deitu eta honela mintzatu zen, tinkotasunez, ahots indargabea borondatearen mugimendu batez berrindartzen saiatzen zela:
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, bazuen urtean festa bat edo beste antolatzeko ohitura; festa jakin hura antolatzeko, ordea, bazuen pisuzko arrazoi bat, albiste pozgarri esperantzatsutik ere asko zuena, meategi bat irekitzea ez baitzen nolanahiko erronka. Baina Nazariok ere
|
bazituen
bere arrazoiak festara joateko: alde batetik, ongileari bere esker ona azaltzeko modu bat zen; bestetik, negozioak egiteko aukera paregabea, markes jaunak berak halaxe adierazia zion behintzat karta batean:
|
|
2009
|
|
|
Teofilo Mariak ongi ikusten zuen hura, baina ikusten zuen, halaber, aitaren proiektuari koska bat falta zitzaiola; izan ere, fabrikak, proiektu egonkor bat izateko, langile otzanak behar zituen; nola lortu, ordea, helburu hura? Hartan ere, Teofilo Mariak
|
bazituen
bere asmoak, ikasi ere, ederki ikasi zizkion monsieur Quesseneti, honek noiznahi errepikatzen zituèn hitzak: –Langile bazter nahasle baten eta langile otzan baten artean ez dago gozoki baten aldea baizik??; zer, izan ere, baldin eta, langileei gutxieneko soldata bat emateaz gain, tarteka kreditu edo diru-laguntzaren bat luzatzen bazien, behar beharrezko gauzetan, frantses enpresariak bere fabrikan egiten zuen bezala, bere beste esaldi haietako bat oinarri hartuta:
|
|
|
Teofilo Maria, berriz, aitaren suarekin sutzen zen, baina, nola antzezpen haietan aitarena baitzen hitza, keinu batzuk egitera mugatzen zen, burua goitik behera mugitzen zuela edo eskuin eskua ukabil bihurtzen. Maria Bibiana eta Ada, ama izebengandik jaso zutèn heziketatik espero zitekeen bezala, izeba Ernestina ama bezain estua zen alor hartan?, aitaren madarikazioaz eskandalizatzen ziren?. Ez dago gauza itsusiagorik neska bat biraoka ikustea baino?, ama izeben erakutsia?, baina aitak hain hitz gordinak esaten
|
bazituen
bere arrazoiak izango zituen, benetan izugarriak behar baitzuten anarkistek eta komunistek, aitak arao eta birao haiek jaurtitzeko. Etxe hartan, Damaso zen filosofoena, ez aitaren zentzu mugatuan, halere, Damasok noiznahi ekiten baitzion pentsatzeari, baita Elizako doktoreengandik jasotako printzipio ustez aldaezinen aurka, isilean bazen ere?
|
|
|
Baina Auschwitzen burokraziarik onenak ere
|
bazituen
bere oztopoak. Gaixoak eta lanean hildakoak biltzeko erabiltzen zen barrakoian, hilotzak ate ondoan pilatzen ziren berehala.
|
|
|
aurkitu nuen, Gernikara ematen duen Ajangizko gainaldeko elizako sakristian, hautsez betetako apal batean zegoen liburu batean aitonaren jaiotzaren eta bataioaren eskuzko idatzoharra, hain zuzen ere 1873ko Eguberri biharamunean jaio zela jasotzen zuena. Herrian nire aitonaz gogoratzen zen bakarra Klaudia izeneko emakume itsu bat zen, sutondoan bastoiari helduta isilik eserita egoten zen emakume bat, irratiaren konpainiari ere uko egiten ziona; izan ere, berak azaldu zuenez,
|
bazituen
bere oroitzapenak. «Badut beraren aditzea», esan zuen emakume xaharrak gure aitonaz; seme bakarra zen eta Urtsulatarren komentura sartu ziren arrebak ere ba omen zituen, baina Ameriketara joan zen.
|
|
|
«Ez zuten euskaldunik bazenik ere gogoan hartu irratia sortzean. Bainan Jean Garreto baitzen emankizun horien arduraduna, bi zilo
|
bazituen
bere programazioan. Pantxo Etxezaharreta Donibaneko irrati saltzailea ezagutzen zuten mundu horretan, honek lagundu baitzituen antenak ematen Larrun gainean.
|
|
|
Urte horretan Europar Batasunean BPG% 3,2 igotzea ere lortu zen. Bestalde, hazkunde horren oinarrian berau posible egin zuen zorpetze merkeak
|
bazituen
bere ondorioak: merke zorpetzeko aukerak zorpetze tasa altuak eragin zituen herrialde askotan, bai familien kasuan bai, AEBren kasuan esaterako, kontu publikoetan (gerra batzuen kostuekin?).
|
|
|
Dena den, Belokirekin hasi zenean Irigoienek
|
bazituen
bere zalantza txikiak, eta Burlatakoaren mailak apurka uxatu dizkio. –Hasieran orain egiten dugun lana egiteko prestatu behar nuen Ruben.
|
|
|
egiten saiatu ziren. 1817an beraien errepublika aldarrikatu zuten; bazuen errepublika hark bere lege biltzarra,
|
bazituen
bere poliziak eta bere eskolak eta bere tribunalak. Bazituzten, bestalde, txerokeek,, hogei mila abere buru eta mila eta bostehun esklabo beltz?
|
|
|
Baina Greenwichek
|
bazituen
bere aldeko argudioak. Pisu gehien izan zuen argudioa honako hau izan zen:
|
|
|
Teofilo Mariak ongi ikusten zuen hura, baina ikusten zuen, halaber, aitaren proiektuari koska bat falta zitzaiola; izan ere, fabrikak, proiektu egonkor bat izateko, langile otzanak behar zituen; nola lortu, ordea, helburu hura? Hartan ere, Teofilo Mariak
|
bazituen
bere asmoak –ikasi ere, ederki ikasi zizkion monsieur Quesseneti, honek noiznahi errepikatzen zituèn hitzak: " Langile bazter nahasle baten eta langile otzan baten artean ez dago gozoki baten aldea baizik" –; zer, izan ere, baldin eta, langileei gutxieneko soldata bat emateaz gain, tarteka kreditu edo diru-laguntzaren bat luzatzen bazien, behar beharrezko gauzetan, frantses enpresariak bere fabrikan egiten zuen bezala, bere beste esaldi haietako bat oinarri hartuta:
|
|
|
Teofilo Maria, berriz, aitaren suarekin sutzen zen, baina, nola antzezpen haietan aitarena baitzen hitza, keinu batzuk egitera mugatzen zen, burua goitik behera mugitzen zuela edo eskuin eskua ukabil bihurtzen. Maria Bibiana eta Ada, ama izebengandik jaso zutèn heziketatik espero zitekeen bezala –izeba Ernestina ama bezain estua zen alor hartan–, aitaren madarikazioaz eskandalizatzen ziren –" Ez dago gauza itsusiagorik neska bat biraoka ikustea baino", ama izeben erakutsia–, baina aitak hain hitz gordinak esaten
|
bazituen
bere arrazoiak izango zituen, benetan izugarriak behar baitzuten anarkistek eta komunistek, aitak arao eta birao haiek jaurtitzeko. Etxe hartan, Damaso zen filosofoena –ez aitaren zentzu mugatuan, halere, Damasok noiznahi ekiten baitzion pentsatzeari, baita Elizako doktoreengandik jasotako printzipio ustez aldaezinen aurka, isilean bazen ere– eta buruargiena, halako eran, non, arrazoi baten ondoan, beste bat ikusten baitzuen ia beti, edo arrazoi kate bat, eta orduan ere zera pentsatu baitzuen, ausaz, mailaz mailako ariketarik surrealistenean:
|
|
|
Tarteka,
|
bazituen
bere krisialdi txikiak; halakoetan, etxean itxita geratzen zen gauez, zigarro ke artean eta Tino Mindalliren belusezko ahotsaren euri gazi gozoan baitaratuta, nostalgiari eta oroitzapenei ihesbidea emanez. Haatik, gero eta gutxiago ziren iraganari begira pasatzen zituen gau ozeanikoak, bere oskolean sartuta.
|
|
|
Eltzea garbituta, kafea eta pattarrak eskatuko genituen. Bakoitzak
|
bazituen
bere ohiturak kafearekin. Estudianteak ez zuen pattarrik hartzen, baina bai gustura azukrea; Frantsesak ur xorta bat botatzen zion kafeari, gogorregi sumatuta; nik afaltzen sobratutako ardotik ematen nion Ramiroren eltzeko kafeari, berez falta zuen indarra.
|
|
|
Ez genuen berdin ulertzen eginbeharrekoa eta ez zen samurra ados jartzea. Gutako bakoitzak
|
bazituen
bere ñabardurak. Estudianteak ez zuen garbi ikusten printzearena, baina gainerakoan ados zetorren Frantsesarekin.
|
|
|
Eta Frantsesak ideia norena izan zen galdetzen zuen. Bakoitzak
|
bazituen
bere merituak.
|
|
2010
|
|
|
Lurmen enpresak
|
bazituen
bere adituak, noski, horien artean Juan Santos Yanguas EHUko Antzinateko Historiako katedraduna, baina Eliseo Gil Joakin Gorrotxategi eta Henrike Knörrekin jarri zen harremanetan euskarazko idazkunen berri emateko. Gorrotxategi Indoeuropar Hizkuntzalaritzako katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean, eta bertako Antzinateko Zientzien Institutuko zuzendaria, baina, batez ere, antzinako euskararen aditurik handienetako bat da, berak ikertu dituelako euskarazko inskripziorik zaharrenak, Akitaniako hilarriak.
|
|
|
Asistentzia Sozialak
|
bazituen
bere karguan hartuta beste egoitza batzuk ere, baina hauetan kudeaketa ezberdina zen. Egoitzetan sailak jarritako zuzendari etalangileak bazeuden ere, beste etxe hauetan, «errepublikak» esaten zieten beraietanbizi zirenek, gobernua barrukoen esku zegoen.
|
|
|
Are gehiago tipo horrek diru nahikotxo badu, eta hau da Wes Andersonen kasua. Zuzendari estatubatuarrak orain arte
|
bazituen
bere gainean lau filme bitxiak; Acadamia Rushmore, Los Tenembaums. Una familia de genios, Life aquatic eta Viaje a Deerlejing.
|
|
|
Are gehiago tipo horrek diru nahikotxo badu, eta hau da Wes Andersonen kasua. Zuzendari estatubatuarrak orain arte
|
bazituen
bere gainean lau filme bitxiak; Acadamia Rushmore, Los Tenembaums. Una familia de genios, Life aquatic eta Viaje a Deerlejing.
|
|
|
R.M. Azkuek, Aita Donostiak, On Manuelek eta gerozko dizipuluok herri xeheagandik jaso bezala, Berdabiok diru faltsua egiten zuelako susmoa ez zen kontu hutsa,
|
bazituen
bere zinezko sustraiak. Dokumentu horren idazpuruak berak baitio ederki:
|
|
|
Txillardegi ildo horretakoa zen. Jakina, Txillardegik Orixerekin ere
|
bazituen
bere gauzak eta, testuinguru hartan, Orixerekin ez banengoen, Txillardegirengandik gertuago egongo nintzen. Hori pentsa liteke.
|
|
|
Argi dagoenez, Voltaire toleranteak ere
|
bazituen
bere ezinikusiak.
|
|
|
Fernandez Silvestreren estrategia politikoki zuzentzat hartzen zen, penintsulan, azken batean espainiar soldadu gutxi hiltzen zelako. Baina espainolen galerak minimizatzeko estrategia horrek
|
bazituen
bere makurrak: soldadu espainolek ez zuten gerla esperientziarik erdiesten.
|
|
2011
|
|
|
Maisuak
|
bazituen
bere erranak, usu errepikatzen zituenak: batzuetan, maisuak ikasleei galdera bat egin eta guztiok batera erantzun nahi izaten ziotenean, konparazio batera?, marmar nahasiak sortzen ziren gelan, halako moduan, non don Erasmok, zalapartari erremedioa jartzeko, berant gabe erraten baitzien:
|
|
|
Txillardegi ildo horretakoa zen. Jakina, Txillardegik Orixerekin ere
|
bazituen
bere gauzak eta, testuinguru hartan, Orixerekin ez banengoen, Txillardegirengandik gertuago egongo nintzen (Jakin 180, 2010, 64).
|
|
2012
|
|
|
Mariak ez, Mariak sentitzen zuen unean esaten zuen dena. Hori zuen ona berak, nahiz eta gauza guztiak esateak
|
bazituen
bere arriskuak ere. Zer esango zion aitari?
|
|
|
Guztiek azpimarratu zuten iraganean Foru zuzenbide publikoan izandako legezko Konstituzioa. Beraz, foru legeak
|
bazituen
bere iturburua eta legitimitatea. Baina, bestalde, foru zuzenbidean oinarritutako erakundetzeak, Batzar Nagusietako ordezkaritzak bereziki, herriaren borondatea adierazten zuen.
|
|
|
Paue aldeko zelai batean ezarriak zituzten oialetxolak, bakoitxak berrogei bat soldado kokatzen zutenak. Erreximendu bakoitxak
|
bazituen
bereak. Etxola buru bakoitxean beren izenak seinale.
|
|
2013
|
|
|
Biak ziren aurretik negar eginak minaren minez, baina pozak ere
|
bazituen
bere malko guruinak, nondik tanta lodi batzuk jausi baitziren, gaziak, bai, baina gazi baino gozoagoak, ausaz?, masailetan behera labain egin zutenak.
|
|
|
Musika ikasteko eta lauta jotzeko alorrean Hamza Yazîd baino gehiago eta gaiago zen arren, honek ere
|
bazituen
bere dohainak, aita estimulatzen eta gararazten saiatzen zenak:
|
|
|
Gau eta egun gerlan ziren, bistan denez. Eta gauak ere
|
bazituen
bere arriskuak eta eginbeharrak, logikoa den bezala. Eginbide ezagunenetariko bat zen lubaki inguruak ongi zaintzea, paretik tiro egilerik edo granada jaurtikitzailerik ez zedin etor.
|
|
|
Musika ikasteko eta lauta jotzeko alorrean Hamza Yazîd baino gehiago eta gaiago zen arren, honek ere
|
bazituen
bere dohainak, aita estimulatzen eta gararazten saiatzen zenak:
|
|
|
Biak ziren aurretik negar eginak minaren minez, baina pozak ere
|
bazituen
bere malko guruinak, nondik tanta lodi batzuk jausi baitziren –gaziak, bai, baina gazi baino gozoagoak, ausaz–, masailetan behera labain egin zutenak.
|
|
|
Baina ez zen amets bat. Hor berean, espaloi horren hegian,
|
bazituen
bere aieruen baieztatzeak.
|
|
2014
|
|
|
Duela 25 urte, Frantziak, frantsesek eta Ipar Euskal Herriko euskaldun andana batek euskara gutxiesten zutenean, euskararen aldarrikapena gaitzesten eta kriminalizatzen zutenean, euskarak
|
bazituen
bere gune elebakarrak. Kantaldietan biltzen zen jendearentzat, adibidez, guztiz naturala zen kantariek euskara hutsez egitea bi kantuen arteko aurkezpenak.
|
|
|
berarekin egotera behartzen ninduen. Ez zuen jolaskide berririk behar, horretarako
|
bazituen
bere lagunak. Jostailu bat nahi zuen.
|
|
|
Aurreko jardueran ikusi bezala, herriko beharrei erantzuteko batzarrak antolatu ziren. Edonola ere, herrietatik harago, euskal lurralde bakoitzak
|
bazituen
bere beharrak, eta horiei erantzuteko erakundeak sortu ziren. Horretaz jabetzeko, bete itzazu eginkizun hauek.
|
|
|
Amak
|
bazituen
bere kezkak, ordea. Umeekin zer egin, esaterako.
|
|
2015
|
|
|
Zainzuri trigeroa, gainera. Nexka hark, java programazio aurreratuaz gain,
|
bazituen
beraz beste afizio batzuk. Gorriak zituen berberak, gainera.
|
|
|
informala, erraz lortzen eta erabat kontrolatzen genuena. Besteak, berriz,
|
bazituen
bere iniziazioak, bere bideak, bete beharreko arauak. Aurrena, ados jarri genuen taldean, ez baitzitzaigun bururatuko bakarka jardutea gai horretan; gero, erostea, erraza ez zena noski, ezagutu egin behar baitzen nork saltzen zuen, non, eta gainera ez izan inozo itxura handiegia, adituarena baizik, bestela igual edozer gauza emango ziguten-eta benetako haxixaren ordez; ondoren, materiala lortuta, kontsumoaren une goren hori zetorren, bere liturgia zehatza zeukana:
|
|
|
Urte horretan, Altzibiades Simonidesek Homerok bere eskuz egindako idatzi bat saldu nahi izan zion Greziako erregeri. Honek
|
bazituen
bere zalantzak eta erosi aurretik Atenasko Unibertsitateko jakitun batzuei galdetu zien idatziei buruzko iritzia, baina badirudi jakintsu horiek ontzat eman zutela eskuizkribua, erregek askenean erosi egin baitzuen Altzibiadesek eskaintzen zion antigoaleko altxor hura.
|
|
|
Beltzek eta mulatoek desabantailak zituzten aukeretan eta eskubideetan, eta kultura apalagoa zutenez, ez ziren iristen ahal kargu eta postu askotara. Diskriminazioaren gurpil historikoa elikatzen zen horrela, eta horrek
|
bazituen
bere islak musikaren munduan ere?. Portillo de la Luzek ere pairatu zuen diskriminazio hura, Txinako, Afrikako eta Europako jatorriak nahastuta dituelako odolean.
|
|
|
Baina pertsona sentibera, apal, zintzo, noble, xalo, mazal, garden, eta era berean gogor eta temati horrek
|
bazituen
bere flakeziak. Xabier Kintanak dioskunez, leializateko eta inor ez mintzeko ardura horrek berorrek bazuen bere ifrentzua:
|
|
|
Errealitateak azaltzen du anglo amerikarren kultura politikoan munduko gendarme izateko eskubide legitimoa oso barneratua dutela. Horrela, garai batean Britainiar Inperioak garapen ekonomikoa eta zibilizazioa eramateko justifikatzen
|
bazituen
bere esku hartze inperialistak, egun kultura politiko berdinean hazitako AEBk demokrazia eta giza eskubideak erabiltzen ditu aitzakia, nahiz eta, Wesley Clark AEBko jeneral ohiak azaldu bezala, benetako motiboa lehengaien kontrola izan7 Hori ez da sekretu bat, Zbigniew Brzezinski k8 (1997) bere The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperativeslanean garbi utzi zuen borroka geopolitikoaren zio ekonomikoa.
|
|
|
Baziotsan Dalik, harek berak ez baldin
|
bazituen
bere margoen ulertzen, nola ulertuko genukeen gainontzekook. Eta gehitzen zuen:
|
|
|
Marinelak salbu edo lehorrean izan zireneko, jendea botiletara oldartu zen, sareekin ere igerika joan zela dozenaka biltzera. Alta, El Jibaritoko kapitainak ere
|
bazituen
bere negoziottoak!
|
|
2016
|
|
|
Kafe batean sartu nintzen. Goizetik lanean hasi den gaztearen logura arrastoak jada galdutako kamareroak
|
bazituen
beregan egun hasi berrirako indarrak, eta irribarrea har badaiteke indar hauen neurgailutzat, egun guztirakoak zituen honek.
|
|
|
Ikusten? Rosa Luxemburgok berak ere
|
bazituen
bere kapritxoak. Ez zenuke lotsatu behar benetako esmeraldak edukitzeko desiragatik.
|
|
|
1921 urteko beltzilan Txile Argentinako komisariadora misiolari joatea egokitu zitzaion. Ordurako jada
|
bazituen
bere lan gehientsuenak izkiriaturik, eta txikerren ordenaren hiru botoek osoki gogaitu omen zutelako edo, abitua eseki zuen 1928 urteko lotazilean. Handik gutxira, zilar herrian bertan itzali zitzaigun betiko.
|
|
|
Joseba Elosegik ere
|
bazituen
bere asmoak. Faxisten estatu kolpearen hamargarren urteurrenean kolpea eman nahi zuen, 1946ko uztailaren 18an hain zuzen.
|
|
|
ETA VI.ak 1972an bat egin zuen Liga Komunista Iraultzailea izeneko alderdi troskistarekin, eta alderdi iraultzaile berri honek inprenta txiki bat zuenez Bilbon, tintaz papera zikintzea zen Txominen egitekoa. Ezkerra adar ugariko zuhaitza zen, eta adar haietako bakoitzak
|
bazituen
bere analisiak eta esatekoak eta salatzekoak; beraz, papertegietan eta inprimategietan zenbat risma eta tinta kopuru saltzen zen kontuan hartuta bakarrik, errepresio indarrei erraza egiten zitzaien norbait legez kanpoko alderdi politikoren batean zebilela asmatzea, ez da munduko bizkorrena izan behar horretarako.
|
|
|
Egiten genuen itzuli bat eta ipuruan egoten jarririk momentu bat. Belarretan aritzeko eta kexatzen ginen bainan
|
bazituen
bere onak ere: euria zurrupitaka hasten zelarik denak oherat joaten ginen eta berriz hasten.
|
|
2017
|
|
|
Iruditurik errege hari ezen, baldin Israeleko seme gatibu bezala bere azpian zeuzkan haiek iragaten baitziren seiehun mila pertsonatan uzten
|
bazituen
bere plazerera eta aisiara bizitzen, harrotzeko eta nagusitzeko bidean jarriko zirela eta handik behar ez zena sortuko zela, egin zuen piramide batzuk egiteko gogoeta, asmoa eta pentsua.
|
|
|
Txalo zaparrada berriz ere. Babak ere
|
bazituen
bere jarraitzaileak, nola ez. Beyonce, Linda eta Andrea zutik jarri ziren.
|
|
|
Haien analisietan, lehentasuna eman zieten gizarte kapitalistan langiletzat hartzen ziren emakumeei. Baina, garai hartan nik ulertzen nuenez, ikuspuntu horrek ere
|
bazituen
bere mugak: ez zuen aitortzen erreprodukzio eremuak balioa eta esplotazioa eragiten dituela.
|
|
|
Jeloskor al nago ni orain, ezagutzen ez dudan neska batek agian eta ziurrenik ez nire anaia ezagutzen duelako? Anaia beste edozeri begira egongo zen, kaleak
|
bazituen
bere erakargarritasunak, baita lainopean ere. Burua altxatu nuen, eta anaiak ere altxatuta zeukala ikusi nuen, kalera begira zegoen.
|
|
|
Urte batzuk lehenago, musika departamentuko guztiek bat egin eta uda Salzburgon pasatzea erabaki zutenean, Mr Brookek iskin egin zion konpromisoari azken unean, eta Perura joan zen bakar bakarrik. Berak ere
|
bazituen
bere bitxikeriak eta tolerantea zen besteen berezitasunekin; neurri batean, gozatu ere egiten zuen erridikuluarekin. Maiz, egoera larri eta inkongruente baten aurrean gertatzen zenean, halako kilikatxo bat sentitzen zuen barruan, aurpegi luze, lasaia gogortzen ziona, eta begi grisen argitasuna zorrozten.
|
|
|
Hala ulertu eta bizi izan dugu euskalkietako hiztunek, berbarako Bizkaian. Hasieratik batuak
|
bazituen
bere mugak, idatzirako zen eta euskaldunen arteko komunikagarritasuna errazteko bidea. Berrogeita hamar urte geroago, euskara batu hori nonahi ageri da eta euskalkien hiztunok ere, gehiago zein gutxiago, ezagutzen dugu edo ikusten duguBistan da berriz asmatu behar dena ez dela euskara batu hori, ezpada euskalkietatik batu horretara doan etengabeko biziberritzea.
|
|
|
Zazpiak eta erdietan, bulegora joan aitzin, itzuli bat egin zuen Garmendi ostatuan, Baiona Txikian, bere gosaria hartzeko. Hor
|
bazituen
bere ohidurak eta atsegin berezi bat hartzen zuen auzoekin mintzatuz, azken berriak, egiazkoak edo faltsuak, ikasiz. Tenore hortan ez zen adiskiderik gehiago barran, lanera joanak izan behar ziren.
|
|
2018
|
|
|
Inguruan zeraman argitasunak nondik nora zihoan salatzen zuen. Johainek ordurako
|
bazituen
bere neke guztiak ahantzita, eta bere gogoan zerrikume burlati hura harrapatzeko nahia arrunt sustraiturik.
|
|
|
Hasieran estutu egin behar izaten genuen sarrerako arrakalatik sartzeko. Horrek
|
bazituen
bere alde onak, nolanahi ere. Nagusiei gure haitzuloa berentzat hartzea eragozten zien.
|
|
|
Nelidova ohorezko dama baino ez bazen ere,
|
bazituen
bere ohorezko damak.
|
|
|
«Beti hitz egin didate aitaren inguruan, esan didate nolakoa zen momentu batean edo bestean... eta ez naiz heldu idolatratzera. Rol inportantea izan zuen garai horretan, baina hezur haragizkoa zen,
|
bazituen
bere akatsak, nik berberak ditut... Jende askorekin konpartitu zituen gauzak, eta jende horrek beti izan du gogoa nirekin konpartitzeko nolakoa zen; horrela eraiki dut nik aitaren irudia».
|
|
|
Neska hura ezagutu zuenean bazekien dohain bereziak zituela boxeoan aritzeko baina ez zuen uste Babaren kontra hain ongi defendatzen jakingo zuenik. Ez zen ohikoa neska mutilen arteko norgehiagoka eta Baba gailentzen zen arren gehienetan, halere, Beirek
|
bazituen
bere arma bereziak. Indar gutxiago izan arren, buruz argiagoa zen eta primeran aurreikusten zuen Babak nondik jo nahi zion, bazekien kolpeak saihesten, ring gainean erritmo biziz mugitzen zen, arin eta aurpegian nabaritzen zitzaion hura oso serio hartzen zuela, ez zegoela txantxarako arrazoirik.
|
|
|
Ez zuen lagun berririk egin nahi. Berak
|
bazituen
bere lagunak, betikoak, ezagutzen zutenak, onartzen, errespetatzen zuten lagunak. Benetakoak.
|
|
|
Badakizu nortzuk, adibidez? Pedro Luis Uriarte eta Mario Fernandez; Labaien ere oso kaskabiloa zen, eta
|
bazituen
bere gauza esnobak ere. Barre asko egiten genuen tarteka, nahiz eta esku artean gauza serioak genituen, eta batzuetan baita tragikoak ere.
|
|
2019
|
|
|
Ia ez zuen lehen bezala zakurren errukirik. Neska polita zen, baina hark ere
|
bazituen
bere kiloak, eta leran jartzeko gehiegi. Batik bat era hartako zakurrentzat.
|
|
|
Gehienetan, koplako bertsoak lagun batek edo bik abesten dituzte eta gainerako guztiek errepika edo leloa kantatuz erantzuten diete. Herri bakoitzak
|
bazituen
bere kopla bereziak, eta gainera, ainitzetan, urtez urte aldatzen omen zituzten. Dena den, badira bi bertso Euskal Herri osoan, zenbait aldaerekin, errepikatzen direnak.
|
|
|
Gaueko lana, lan berezia; ez dakit bertze tokitan nola aritzen ziren, gurean lan baino gehiago sport bat zela erranen nuke; jakina dirua irabazten zen, eta
|
bazituen
bere arriskuak; lehian indarrak neurtzeak ere bazuen berea. Hamasei urterekin hartu zuen eltzetzuak nire anaia portuges bat pasatzen; mugan izan zen eta anaiaren atorrarekin gelditu zen eltzetzua.
|
|
|
Garai bateko gure pobrezia kulturalak
|
bazituen
bere alde onak ere. Agitaziorako askatasuna zen bat; hau da, edonork egin zezakeen edozer dena egiteko zegoelako.
|
|
|
Zenbat aldiz lagundu zion komunera? Hark ere
|
bazituen
bere mugak. Baina ez Garbiñek.
|
|
|
ez baziren ikastolako mahaietan eseriak, sasian zeuden armak nola munta, nola desmunta, nola garbi ikasten edo gorputzak trebatzen, borroka dema handietarako. Armada txiki batean bezala, egunerokoak
|
bazituen
bere errituak eta bere zeremoniak.
|
|
|
Garizumako pendizean gora, baserritarrak
|
bazituen
bere jardueran erreparatu beharreko koska alaiagoak ere. Landako belarra gizentzen ote zihoan, ukuilukoentzat atezu zebilen bitartean, etxekoandreak bazuen zeregina ganbaran edo etxebarruan.
|
|
|
Carmen konturatuta egongo zen ordurako, seguru. Emazteak
|
bazituen
bere akatsak, haien artean okerrenetakoa diminutiboekin hitz egiteko bere mania hura, Luisillo eta abar; baina matematika irakaslea zen, logika inpekablekoa, eta lehenengoan hartuko zion tankera txarra bere desagertzeari. Ondo ezagutzen zuen Martin, beti iraultzaz hitz egiten bazkari eta bazkalondoetan, Mao Tse Tung gora eta Mao Tse Tung behera, eta, bere logika harekin, bi gehi bi berdin lau," poliziak eraman du, Martin zelakoan" erabakiko zuen beste edozein txorakeria pentsatu gabe, esate baterako utzi egin zuela Luisillo deitzeagatik edo gimnasioan ezagututako saskibaloi jokalari batekin match egin zuelako.
|
|
2020
|
|
|
Bere bertsokera perfekzionista horrek
|
bazituen
bere mugak ere. Gu Nafarroara joaten ginenean, afalostean ordu eta erdiko saioak oso ohikoak izaten ziren, gai librean hasi eta bertako kontuei jorratua emanez.
|
|
|
Begi garbiez egiten zion aurre Alainek bizitzari. Gezurrak, iruzurrak, traizioak, azpijokoak topatzen
|
bazituen
bere bidean, besteen erabakia izango ziren beti eta, horrenbestez, haien erru bakarra ere.
|
|
|
Alainek ezkutuko sekreturen bat gordetzen bazuen, jendez inguratuta edo behintzat jendez lagunduta zegoenean agerian ez zuela utziko argi geratu zitzaion Jurdani. Balizko sekretu horiek azaleratu nahi
|
bazituen
bere jokaeraren legezkotasuna apur bat urratu behar zuela erabaki zuen, eta Alain bere kasa, bakarrik zebilen tokietan mikrofonoak eta kamerak jarri behar zituela.
|
|
|
5 Goiz batez, bada, alabaizuna oihanera marrubiketa igorri zuen, zarea beterik ekar ziezaion, ez
|
bazituen
bereak eta asto beltxarenak entzun nahi.
|
|
|
• Ez
|
bazituen
bereak eta asto beltxarenak entzun nahi
|
|
2021
|
|
|
Nahiz kontrakoak
|
bazituen
bere alderdian berean. Eta gero, batere funtsik gabe, uko egin zuen hautagai segitzeari, gaitzeko istorio nahasi baten ziliportak hunkitzen zutela.
|
|
|
Bi bereizketa horiek, garai hartakoak ziren, dudarik gabe, bainan berehala gehitu behar da Ginguené edo Fauriel bezalako adituek ez zutela herriarena bestearen peko uzten. Haientzat, kultura bakoitzak
|
bazituen
bere ezaugarri historikoak, soziologikoak eta estetikoak eta, oro har, herriarena bestearen parean, hura bezain gora, ezartzen zuten. Staël anderearen ildotik uste zuten Europako kulturaren erreberritzeko molde bat bazela sorkuntza hezigabe horren bitartez.
|
|
|
Tradizioan aski arrunta da: Aldi honetan
|
bazituen
berarekin Jesusek beste gisako zenbait itsu ere; eta itsu, orduan ez baizik beste aldi batez eta bere neke izerdi handien buruan argitu zituenak (Mendiburu); Kontatzen du halaber artzaintsa pobre batez okupatzen zenaz goardatzen zenbait ardi, zezakeen guzian erretiratzen zela ermita batera, non baitzen Ama Birjinaren imajina bat behar bezain dezente adornaturik (Lizarraga); Urtean behin ezezik, b... Bai, jauna (Agirre Asteasukoa).
|
|
|
Edo ‘adibidez’ esan nahi duela: Dantza jauzietan
|
bazituen
berak arrainaturik franko pieza, hala nola" Milafrankarrak"," Baztandarrak"," Ainhoarrak" eta beste (Aintziburu eta Etxarren).
|
|
|
Istorioen erdigunera ekartzen ditu" besteak", arau sozialak urratzen dituztenak, eta haien inguruarekiko hartu emanak erakusten dizkigu egileak, normaltasuna auzitan jarriz: " Berak ere
|
bazituen
bere bitxikeriak".
|