|
2000
|
|
|
Sunbilla eta Bertizarana lotzen zituen bide zahar eta garrantsitzu honek Erreparatzea etxeko artzain txabola eta artegietara eramango gaitu. Eskuineko haitzetan geratuko da Amaburuko trikuharria, baina historiaurreko beste oroitgarriak aurkitu nahi
|
baditugu
, Otaltzuko lepotik Mallurketako patarra igotzea nahikoa izango da, gailurrerako bidean hiru trikuharri topatzeko. Otaltzuko lepoan bertan, Jaurerria mugatzeko altxatu zen harlauzazko hesia ikusiko dugu lehen aldiz, igoera osoan jarraituko duguna.
|
|
|
Abertzale munduan ari direnek irabaziko dute etorkizuna bai Zuberoan nahiz Iparraldean. Mundualizazioa aipatzen da, baina erroak atxikitzen
|
baditugu
orain arte bezala, datozen belaunaldiak antzinekoak baino indartsuagoak jinen dira
|
|
|
Parada ona zen isolamenduaren teoriara (kanpotik erasotzeko, etxean mito ustelak sortzeko) kondenatu nahi gaituztenei erantzuteko. Endogamiaz salatzen gaituztenean erakutsi beharreko adibide duinak
|
baditugu
azken ehun urteotan.
|
|
|
Hiztegi orokorrez gain, aurretik eginak zeuden hainbat bilketa lan ere izan dute oinarri eta baita gaiaren inguruko artikulu batzuk ere. A. Perez Bilbaoren «Bermeoko herri hizkera», Bernardo Estornes Lasaren «Erronkariko uskararen hiztegia», Edurne eta Amaia Alustizaren «Zegamako despektiboak» artikulua, «Aizu! »n Karlox Barrentsorok idatzitako «Euskaraz ere
|
baditugu
irainak», Iñaki Martiarturen «Zubererazko irain bilduma» argitaragabea edo Covadonga Garciak berak osatutako eta oraindik kaleratu ez den «Bizkaierazko irain bilduma» dira erabilitako iturri batzuk.
|
|
|
Ingurune babestuak, baliabideen erabilerak murrizten diren gunetzat ulertzen baldin
|
baditugu
, ez dira atzo goizean asmaturiko ezer. Esate baterako, ezagunak dira, milaka urtetan babesturik egon diren mendiak; bertako kulturek sakratutzat dituzte eta beraz, inor gutxi iritsi da paraje haietara.
|
|
|
Bai, inork gutxik. Baina" tipiko" horietaz gain, Euskal Herrian
|
baditugu
jende gehienarentzat askoz ezezagunagoak diren beste hamaika altxor: Izturitze eta Otsozelaiako leizeetako estalaktita eta estalagmita miragarriak, Harpeako bakardade eta isolamendua, Uxue herriko etxeak astintzen dituen haize bortitza, Kodes mendizerrako harkaitzar" kaputxadunen prozesioa", Urederra ibaiaren paradisua, Trebiñoko etxe trogloditak, Añana Gesaltzako paisaia" estralurtarra", Nerbioi ibaiaren ikaragarria, Argiñetako hilobi bisigodo misteriotsuak, Trianoko meatze laku zoragarriak, Barrikako itsas-labarrak, Santa Eufemia ermita ezkutua...
|
|
|
Esanda geratu den moduan, ibilbide orokorrak 30 dira, baina hauek zenbait zatitan banatu ditugu, eta laburrenak zenbaki bakarrean jorratzen
|
baditugu
ere, beste batzuk, luzeenak, bost astetan ere izango dituzue irakur ikusgai, beraz ibilbide zatiaren zenbakiari adi egotea gomendatzen dizuegu, nahas ez zaitezten. Dena den, hementxe duzue ibilbide guztien eskematxo bat, gidaren nondik norakoak aurreikusten joan zaitezten.
|
|
|
Gurean erdarazkoak dira nagusi, soziolinguistika eta politika medio. Euskaraz eta orokorrak
|
baditugu
telebista bat eta bi irrati, egunkari bat eta hainbat aldizkari. Tokikoagoak beste irrati mordoska bat, bost telebista eta 50 bat aldizkari.
|
|
|
Irakasleak gara biok, eta gertutik ezagutzen ditugu irakasleen kezkak. Liburuan aurkituko dute euskaraz dagoen materiala, euskarara itzulitako literatura unibertsala oro har, baldin eta testuak euskara zuzenean aurkitu
|
baditugu
. Guretzat ohore bat izan da honetan parte hartzea, benetan profesionalak direnekin lan egin ahal izan dugulako.
|
|
|
Nafarroako euskaldun gehienak abailduta sentitzen gara azken garaiotan eta
|
baditugu
honela egoteko arrazoiak; izan ere, oraindik txikiak izanik eta botere gutxidunak, eraso handia jasotzen ari baikara, zorigaiztoko egoera sozial eta politiko bati probetxua atereaz, erdal kultura eta irakaskuntzaren munduaren eragile sozial batzuen aldetik eta zenbait alderdi politiko eta Instituzioetatik.
|
|
|
Pertsonaiak eta gertakariak askotarikoak badira ere, hari narratibo bakarrean biltzen jakin du. Bigarren mailako pertsonaia batzuen jokaera, agian, ez dago garatuegia eta oso sinpleak eman lezakete, batez ere On Benjaminekin konparatzen
|
baditugu
. Eleberria, oro har, gustatu zaidan arren, esan behar dut, baita ere, puntu bat ez dudala hain gustukoa izan:
|
|
|
Hona hemen liburu bakarreko zenbait idazle: Abelin Linazisoro, Jon Urrujulegi, Xanti Begiristain, Lourdes Oñederra, Rikarte, Javi Cillero, Unai Iturriaga, Antton Gomez, Felipe Rius, Jasone Osoro,... Idazle hauen narrazioetan lan interesgarriak aurkitu
|
baditugu
ere, ezin da jakin ibilbiderik zehaztuko duten. Etorkizunak hitz egingo du.
|
|
|
Euskarakberezkoadujatorrizkohizkuntzan, r, kontsonantezhastendirenhitzenmailegueibokalbataurretikezartzea.Hau, oraingoarauekdiotenez, mailegu zaharretaneginbeharda, ezberri berrietan... Joerahorrektradizioluzeadubere alde, B.EtxepareetabatezereJ.Leizarragarenzenbaitformaaldebaterauzten
|
baditugu
, idazlezaharrengandikhasitagaurartebeteizandena;, a, eta, e, izanohidira
|
|
|
Egunkari guztiak batera aztertzen
|
baditugu
, ondorio argi batzuk atera ditzakegu.Batetik, Euskal Herriarekin soilik zerikusia duten artikuluei dagokienez, hiru arlo edogai nabarmentzen dira: euskara, kultura eta gizartea (argitu dezagun. Euskal Herriarekin soilik zerikusia izateak?
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen
|
baditugu
, batzuen ikuspegitik bata bestearen osagarri denbitartean, beste batzuen ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
Haizeon izenaren erreferentziari dagokionez, ostera, diferentziak handiak dira.Haize izenak zortzi multzo desberdinetan sailkatzen
|
baditugu
, gehien bildu duenmultzoa puntu kardinalari erreferentzia egiten diona da, zalantzarik gabe. 402 erantzunbildu dira sail honetan, bildu diren erantzun guztien %48, hain zuzen ere.
|
|
|
Bi adar horietatik enborra sortuz, arbola, biek duten onena aprobetxatuz, Sabinoren asmoa eta Arturoren azterketak oinarri hartuta, egitasmo sendo eta zehaztu bat lordezakegu gaur egun. Nire ustez, oraingoan, Sabinoren asmoa eta sua ametsetatik errealitatera bihurtuko
|
baditugu
, geure kultur arloa Campionek jorratutako parametroetanantolatu dugu. Horretan ari garela uste dut honezkero, baina inoiz ez da gehiegi proiektu baten egitura nagusiak berrikustea, gaurko bizitzaren bilakaeran ditugunbaliabide ugaritasunaz baliatuz eta aberastuz.
|
|
|
Denok dakigun bezala, belare egingo da, ostean belare batagertuz gero; sabaikari, sabaikari baten aurrean; edo horzkari gisa, horzkari batenaurrean. Datu basearen unitateen artean/ n g/,/ n t/ eta/ n tt/ difonemak sartu
|
baditugu
, inbentarioan ez ditugu hiru alofonoak kontuan hartu behar izango, aipatutako ezaugarriartikulatorio horiek aurre grabatutako errealizazioetan egongo baitira; eta sarrerakotestuak hala behar duenean aukeratuko dira egokiro.
|
|
|
Aurreko bi neurrien ondorioa da hirugarren hau, euskalduntze bidean, segur aski, zailena eta denborarik luzeena behar duena. Saltokian euskara nabarmentzen badugueta publizitatearen bidez euskaldunak deitzen
|
baditugu
, gure zerbitzua euskarazeskaintzeko gai izan behar dugu.
|
|
|
hori egia da fonema baten alofonoa beste fonemabatenarekin berdintzen den arte. Esate baterako, euskaraz, ura eta urraesanahien ahoskerak berdindu egiten dira mugagabean esaten
|
baditugu
, alegia rr eta r horiek, biak lehenengoaren antzera esaten dira. Hori da neutralizazioa, baina neutralizazioa ez da arazoa hiztunarentzat (berak hotsen atzeandauden intentzioak, fonemak, entzuten baititu, Imanol-ek, idealizazio?
|
|
|
Gogoratu beharreko gauza deritzot: espainiar eta frantziar Estatuek dituztenarmadetako kiden kopuru osoa gehi beren poliziena eta beren bulegoetan ari direnenfuntzionarioena bat egiten
|
baditugu
, Euskal Herria, gutxi gorabehera, milioi batsoldaduren pean dagoela esan dezakegu.
|
|
|
Baina, mugimendua benetan historikoa izan dadin, nahitaezkoa da errealitatean zulatzeren batgertatzea, aldaketaren bat: beharrezkoa da orain aurrean daukaguna ezezta dezan: baldin etorkizunerako lehergailuak aukeratzen
|
baditugu
, daukagun bakearen aurkaegiten dugu aukera. Geroko gudua hobetsiz gero, bakea iragan bilakatzen zaigu.
|
|
|
Hezkuntza: arlo honetan, ikasgai desberdinetan hezteko saioez gainera, entzuleen gradu edukazionalaren araberako selekzio irizpideak ezartzen laguntzen duten saioak ere
|
baditugu
. Esaterako, horra hor, unibertsitateetan sortzen diren estazioak, hezteko helburua dutenak.
|
|
|
Eta kontuan izan ezen irratilaria albiste sorburutik zenbat eta hurbilago egon, hainbat eta gertuago egonen dela informazio ematearen eredu onetik. Beraz, datuak iturri primarioetatik edo beste autore batzuek albiste fokua edo foco de la noticia deitutakotik ateratzen
|
baditugu
, bitartekaririk gabe atera ere, berriemailea aserik eta pozik geratzen da egindako lanaz. Hala ere, informazio iturrien menpe larregi egon ez arren eta geure lanarekin konforme gertatu arren, dena alferrikoa izan daiteke, irratilariak bere lana etikoki eta profesionalki bete ezean.
|
|
|
Albisteetako protagonista jendea denean, benetako interes eragingarria sortzen da. Demagun asmakari bat dagoela informazioaren oinarrian; asmakari horren atzean dagoen pertsonari buruzko datuak ematen
|
baditugu
, interesa areagotu egiten da.
|
|
|
Bestalde, oraindik, euskaran
|
baditugu
zenbait akronimo ospetsu baina gutxitan entzuten eta ikusten ditugunak, hala nola NBE (Nazio Batuen Erakundea), NATO etab. Kazetariak erronka handia du praktikan, laburkin hauek emekiro ezagutarazteko.
|
|
|
Orain arte gure aparatuak elkarte telegrafikoei baino ez dizkiegu saltzen, gobernuei eta zenbait nazioren indar armatuei. Altzari moduko jasogailu batzuk ekoizten
|
baditugu
,, musika kutxatila, bezalakotsuak, eta kontzertu eta sinfoniarik hoberenak emititzen baditugu, irratia etxe guztietara zabalduko da.
|
|
|
Altzari moduko jasogailu batzuk ekoizten baditugu,, musika kutxatila? bezalakotsuak, eta kontzertu eta sinfoniarik hoberenak emititzen
|
baditugu
, irratia etxe guztietara zabalduko da. Ziur nago negozio ederra izango dela.?
|
|
|
Eta osabak erran zuen: " Hori ezinezkoa da, zeren, nola karnaba hala usoa, nola harri tipia hala harri handia, naturaleza bereko objektu guztiak abiadura berean erortzen baitira, baldin puntu beretik erortzerat uzten
|
baditugu
". Eta, handik harat, jauntxo guztiak eta aita Bartolome ere ezetz erraiten hasi zirtzaizkion, ezetz eta ezetz, zeren eta klar eta ebident baitzen ezen harkaitz bat —Mendai tze ko Harkaitza, konparazione— harri tipi bat baino fitezago eroriko zela, eta fitezago ere eginen zuela eta denbora laburragoan, ondorez, bi punturen arteko bide goiti beheitikoa.
|
|
|
Eta, hala, zenbatenaz kristala gardenago eta transparentago izan (eta lengoiaren erabilpena, beraz), hainbatenaz leialago eta fidelago ikusiko dugu mundua, eta hainbatenaz egiazkoago izanen da munduari buruz egin dezakegun interpretazionea. Ordea, beldurraren eraginez kristala lurruntzen bazaigu, edo nahikeria hutsez beira koloretsu bat ipintzen badugu, hemen gorri, hor hori eta han urdin (eta metaforak eta metaforak erabiltzen
|
baditugu
, beraz), ez dugu mundua den bezala ikusiko, ez mugatuko, ez interpretatuko, eta gure beldurraren edo gure nahikeriaren araberakoa izanen da, nehola ere ez buru-argitasunaren eta arrazoinezko arrazoinen araberakoa, nola izaiten baita erabiltzen dugunean numeroen hizkuntza guztiz doia, justua eta gardena.
|
|
|
—Honekin ez
|
baditugu
putakume horiek atzematen, ez gaituk deus, mutiko!
|
|
|
Jeneroen mestizajearen garaia da eta gero eta zailagoa zaigu liburu bat klasifikatzea. Gure literatura ere beste edozein literaturaren pare dela adierazten duten liburuak
|
baditugu
puntu honetan. Joxerra Garziak Egoneandoazen geziak izenekometa forismoliburua kaleratu berri du Alberdanian.
|
|
|
CD ROMean egindako bildumak alde batean uzten
|
baditugu
, kazetaritza elektronikoa ez da orain dela gutxira arte aintzat hartu egunkarien idazgeletan. Interneten hedapenarekin kazetaritza elektronikoak berpizkunde handia ezagutu du.
|
|
|
10) Nazioarteko jarduera: aipatutako adierazle guztiek zentzu handiagoa dute elkarturik interpretatzen
|
baditugu
. Horrez gain, lehenengo Eusko Jaurlaritzaren jokabidea modu espezifikoan baloratzeko beste bi adierazle eransten dira:
|
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan jasorik jartzen baitira jendearen erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi
|
baditugu
, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez ahal den neurrian baliatuz.
|
|
|
' Biblioteka erakunde bezala definitzen
|
baditugu
, ondorengo ezaugarriak izango ditu:
|
|
|
nozio matematikoak kontzeptu logikoetara murrizten direla sostengatzen duen joera edo ikusmoldea, alegia. Beraz, nahikoa da soilik kontzeptu logikoak aztertzen
|
baditugu
, besteak —matematikoak batez ere— alde batera utziz.
|
|
|
Bigarrena, uste dut munduaren ikusmolde russelldarra ezin dela ekonomia printzipioaren ikuspuntutik sostengatu. Guztiz ados gaude Ockhamen labanarekin —" entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" printzipio zaharrarekin—, erreal gisa onartzen
|
baditugu
ez bakarrik orain esperientziatzen ditugun objektu baten ezaugarriak, baita ezaugarri posible ororen multzo infinituarenak ere.112
|
|
|
Proposizio logikoen balioa soilik beren formaren bidez onartzen da, goian esan bezala. Adibidez, p eta q proposizioak baldin
|
baditugu
, aipaturiko kontzeptu logikoen zeinuei esker, beste proposizio batzuk ondoriozta ditzakegu: ‘p edo q’ [p; q], ‘p eta q’ [pñq], ‘ez p' [p], etab. Proposizio hauen egia ez dago p eta q proposizioen edukiaren menpe, esan bezala; soilik beren ‘egibalioa’ da zentzua emango diena, hau da, esango duena egiazkoak (E) edo faltsuak (F) diren. p eta q bi proposizioen egibalioen lau konbinaketa agertzen dira Tractatus ean:
|
|
|
" Heriotzaren maiestatea" adierazpena eta Nemiko apaiz erregearen kontakizuna bata bestearen ondoan kokatzen baldin
|
baditugu
, biak gauza bera direla ikusten dugu.
|
|
|
Haur teoria sexualak ditugun modu berean, haur teoriak ere
|
baditugu
oro har. Baina horrek ez du esan nahi haurrak egiten duen guztia oinarri gisako haur teoria batetik sortu denik.
|
|
|
Moduluko lau adiskideok, Antxon, Karlos, Koldo eta laurok, bakoitzak
|
baditugu
geure zeregin txikiak.
|
|
|
Gozoak dira galtzen ditugun orenak oro, Julen. Baldin eta galtze horretan, pitxer batean bezala, loreak
|
baditugu
jartzen.
|
|
2001
|
|
|
Film bakoitza bere garaikoa den neurrian, garai bakoitza ulertzeko ezinbestekoa gertatzen zaigu. Une bakoitzean gizarte bakoitzak defendatzen dituen balioak, sortzen dituen modak, sustatzen dituen helburuak edota eredutzat hartzen dituen sexuen arteko harremanak ezagutu nahi
|
baditugu
, fikzioak aztertzea nahitaezkoa zaigu, baina horrek ez ditu film hauek dokumental bihurtzen, dokumentu baizik, irizpide kritiko batetik hartuz gero historiarentzako erabilgarriak direnak.
|
|
|
Euskal komunitatea oso garrantzitsua da Argentinan, Txilen, Idahon... eta haiek gustoko dituzte Euskal Herriko irudiak eta berriak, ze guk hemen 20 kate
|
baditugu
, haiek 75 dituzte, eta nahi dutena da euren herriko telebista hori ikustea. Lehengoan, adibidez, Oiñatiri buruzko erreportajea egin genuen, eta mail pila bat jaso genuen, Oiñatitik Amerikara joandakoena.
|
|
|
Gainera, guk beste kezka batzuk genituen eta horregatik ez dugu islatu konpetizio eta lehiaren kontu hori. Dena dela,
|
baditugu
letra batzuk ere pixka bat erranez halakoak: " Begira nire eleak zeinen ekartsuak diren" eta abar.
|
|
|
Gutxienez," ez dadila izan koadroak zintzilikatzen dituen egoitza hutsa". Horrelakoak lehen ere
|
baditugu
nahikoak.
|
|
|
Lizarrako akordioa izenpetu zenean esan nuenak balio du gaur egun ere: hemen ez daude denak eta ez
|
baditugu
falta direnak biltzen akordiora, akordio honek ez du aurrera egingo. Mahai berri honetan eseritzen diren lehen parteek hori aipatu behar dute lehenik, azkenean akordioan denok egotea lortu nahi bada.
|
|
|
Agian ezkorregia irudituko zaizue nire jarduna, baina aurrerapausoak eman badira ere, batez ere ekoizpenei dagokionez, oraindik euskal antzerkiak badu zer hausnartu. Benetan antzerkigintzan bide berriak eta interesgarriak jorratu nahi
|
baditugu
, gure nortasuna bilatu dugu. Hori antzerkigintzan dabilen jendeari dagokio.
|
|
|
EAEren espresio politikoetatik abiapuntu berri bat garatzeko gai baldin bagara, Euskal Herri osoari kalte ala mesede egingo al dio horrek? EAEtik abiatuak ere, euskal herritar denak errespetatzen baldin
|
baditugu
, EAEtik mesede egingo diogu proiektu nagusiari. Euskal Herriari dagokion erabakitze gaitasuna EAEn bermatu bagenu izugarrizko pausoa litzateke.
|
|
|
Iparraldean aurreko biak
|
baditugu
jaun eta jabe, Hegoaldeko inongo herritan falta ez den pilotaleku mota frontoi irekia ala ezkerreko paretako frontoia izenak hartzen dituena dugu, frontis karratu eta altuera berdintsuko ezker horma erakusten dituena. Leku batzuetan hirugarren horma bat ere izan daiteke, errebotekoa, eta denetan zorua jadanik porlanezkoa (gaur egun asfaltozkoa) izan ohi da.
|
|
|
14 iragarki ezberdin
|
baditugu
eginak, eta denetan agertzen naiz ardiekin: Los Angelesko taxian banaiz, edo mendiaren erdi erdian, ardiekin naiz.
|
|
|
2000 urtean 786.648 milioi pezetakoak izan ziren, eta 1999an 733.029 milioikoak. Kupoa eta hiru Ekarpen horiek batzen baldin
|
baditugu
, EAEko hiru foru aldundien arteko 2001 urteko ekarpena 1.018.909 milioi pezetakoa da; 2000 urtekoa 930.617 milioi pezetakoa; eta 1999 urtekoa 851.227 milioi pezetakoa. Lurraldeka, 2001 urtean, Bizkaia da gehien jarriko duena, ekarpen guztiaren %50, 67, ondoren Gipuzkoa (%32, 93) eta azkenik Araba (%16, 40).
|
|
|
Autonomiek Europan izan behar duten zereginaz, PSG Ibarretxeren eskaritik harantzago doa, esate batera. EAEk eta Nafarroak izan behar duten harremanari buruz guk
|
baditugu
ideia zehatzak eta arloren batean proposamen zehatzak ere bai. Euskararen aurkako UPNren jarrera lagundu izan du neurri handi batean PSNk, eta Iruñeko Udalean ere UPNk egin duen politika ankerrenarekin batera gobernatzen du PSNk.
|
|
|
Egituratzen ari da, Bizkaian lehenbiziko asanblada egina dute jada eta Gipuzkoan egitura sortzen ari dira. Araban ere
|
baditugu
talde batzuk. Oraindik Nafarroan dago sustraituen, baina laster han ez gara gehiengoa izanen.
|
|
|
Mende honetan basoa izugarri ugaritu da, baina fauna ez da hein berean errekuperatu, landaketa hauetako askok ez baitute habitat naturala eskaintzen. Hauek kontserbatu nahi
|
baditugu
, ezinbestekoa dugu baso ustiatu gabeak mantentzea eta beste basoetan ustiapen teknikak hobetzea.
|
|
|
Orain, esandakoak zein teoria hutsean zehaztu diren egitasmoak abian jartzea eta bideratzea da helburua. Ideia gazteak
|
baditugu
. Horiek gauzatzea falta zaigu.
|
|
|
New Yorken italiarrak ere auzo bat dira, eta gero italiarrek Robert de Niro sortzen dute, eta Donostian ematen diote glamourra... Guk ere indarra baldin badugu eta gauzak egiten
|
baditugu
, ez gara ezereza izango.
|
|
|
Beraz, hitzarmen hauek gizarteak aldatu nahi dituelako aldatuko dira. Konstituzioa eta Estatutua baldin badira joko araubideak, eta biek aldatuak izateko beren bitartekoak baldin badituzte, eztabaida dezagun autogobernuaz bi lege hauek markatzen dituzten parametroen barruan, eta ondoren, gure arteko elkarbizitza gauzatu eta arautzeko funtsezko bi lege hauek aldatu behar
|
baditugu
, bada, aldatuko ditugu.
|
|
|
Sunniak eta xiiak banatu ziren unean, orduan agertu ziren jariyies izeneko taldeak, eta puritanismoari dagokionez haiek izan daitezke gaur egungo Bin Ladenen taldearen antzekoak, hauen aurrekariak nonbaiten bilatu behar
|
baditugu
; talde hauek agertu eta desagertu egiten dira, eta adibidez mongolek Bagdad hartu zutenean berriz agertu ziren... Honekin esan nahi dut ez daukagula EEBBetara jo beharrik halako taldeen sorrera ulertzeko, Islamak bere historian dituela.
|
|
|
Baina oraingo honetan senar delirante baten ordez, ironia handiz idazle gisara aurkezten den protagonista maskulinoaren sedukziosaioak testuratu dizkigu. Eta ironia kontuak aipatzen
|
baditugu
, Juan Martinen meritu literarioak, lehenago esan bezala, patu nahiko tristeko bi nobeletara eta gastronomiari buruzko liburu batera mugatzen direlako da. Hori gutxi balitz, badakigu idazle modura azaltzen den lekuetan, Madrilen idazle periferikoen jardunaldietara doanean bezala," zozketaz" egokitu zaiola han egotea.
|
|
|
Joseba Sarrionandiaren bitakora kaiera marinel erromantikoen lilurapean aurkitzen da. Izuen gordelekuetan barrena liburuko irudiak aztertzen
|
baditugu
(eta testutik kanpo aurkitzen den informazioa askotan gertatzen da esanguratsua), bat batean aurkituko dugu Gustavo Doré ren grabatu bat non ikusten den marinel bat masta buruan lotuta. Irudi hori Gustavo Doré k Coleridge ren lanaren erdal itzulpenerako egin zuen.
|
|
|
Abangoardiarako joera gaitzetsia izan dela nahikoa garbi dago, Etiopia eta Poemas & Híbridos, konparatzen
|
baditugu
. Bigarren honetan gorde da Etiopiako alderik tradizionalena izan dena, eta argitaratu gabe geratu da abangoardiatik hurbilen zegoen saila.
|
|
|
Paralelismoa beharrezkoa da aditzaren pisua desagertuz doan neurrian. Aditzaren ordez, izenak (soilik ez, batez ere, bai)
|
baditugu
, izenen jokoan, irudiaren geografia atontzeko beharrezkoak dira poemaren egituraketa antolatzen duten paralelismoak. Ansonek honela deskribatzen du joko hau:
|
|
|
Horregatik, emaitza gordetzeko unean konparatzen
|
baditugu
, jatorrizkotik dezente aldendu da gure kopia, argazkiak eta beste hainbat multimedia elementu ere suntsitu egin direlako.
|
|
|
Guztiok etxetik ordu berean irteten badugu eta joan behar dugun lekura joateko bide berberak erabiltzen
|
baditugu
, pilaketak sortzea da normalena.
|
|
|
Urtaro honetan ugari dira egoki egokiak dauden sasoiko produktuak: aldez edo moldez kontserbatzen
|
baditugu
, urte osoan ere izango dugu horiek dastatzeko aukera.
|
|
|
Horregatik, behar bezalako elikadura emateak berebiziko garrantzia du, hiru helburu iritsi nahi
|
baditugu
: bere nutrizio premiak asetzea, egoera patologikoen prebentzioa eta tratamendua egitea eta, azkenik, elikatzeko aztura egokiak sortzea harengan.
|
|
|
Kanpora begiratu eta miresten ditugun edo inbidia sentiarazten diguten pertsonekin geure burua konparatzea estimulu ona izan daiteke (zergatik ezin dut nik beste hainbeste egin? ), baldin eta era positiboan egiten badugu (ez imitatzeko asmo hutsez) eta inoren arrakastatik geure izateko modura, gaitasunetara eta egoera pertsonalera egokitu daitezkeen ondorioak ateratzen
|
baditugu
.
|
|
|
Epe luzerako emaitzak oraindik ere ongi ezagutzen ez
|
baditugu
ere, kirurgiaren eraginkortasuna gutxienez hamar urtekoa dela bermatzen da.
|
|
|
Horrela bada, hainbat konpainiaren zerbitzuak kontratatu baldin
|
baditugu
(arrunt bidezkoa, gehienek ez baitute kobratzen konexio kuotarik ezta hileko kuotarik ere, denbora baizik) eta, esate baterako, Sinpletel en zerbitzuak baliatu nahi baditugu, zuzeneko markatzeari dagokionez beste enpresa batzuez baliatu ahal izango gara, Sinpletel baino merkeagoak badira ordutegi tarte edo dei mota jakin batzuetan.
|
|
|
Horrela bada, hainbat konpainiaren zerbitzuak kontratatu baldin baditugu (arrunt bidezkoa, gehienek ez baitute kobratzen konexio kuotarik ezta hileko kuotarik ere, denbora baizik) eta, esate baterako, Sinpletel en zerbitzuak baliatu nahi
|
baditugu
, zuzeneko markatzeari dagokionez beste enpresa batzuez baliatu ahal izango gara, Sinpletel baino merkeagoak badira ordutegi tarte edo dei mota jakin batzuetan.
|
|
|
Parket mugikorrean, aldiz, metro karratu bakoitzeko 6.000 pezeta ordaindu behar da gutxienez eta 12.000 pezetaraino iritsiko gara, kalitate on oneko ohol luzeak erosi nahi baldin
|
baditugu
.
|
|
|
Hainbat gailu elektriko aldi berean erabiltzen
|
baditugu
eta kontratatu dugun potentzia aski ez bada, automatikoak salto egingo du.
|
|
|
Enpresa eraikitzaileak dio hori ez dela euren arazoa eta isolatu nahi
|
baditugu
, geure kontura egin dugula.
|
|
|
Aurkikuntza honekin hipotesi berri bat erabiltzen hasi ginen ikasgeletan.Testu pasarte jakinak eratzeko, ikasleei hizkuntza baliabideak modu selektiboanhautatzen erakusten badiegu, ezagutzatik erabilerarako jauzia erraztuko diegu.Bestalde, hizkuntza baliabideak erabilera jakinei atxikirik lantzen
|
baditugu
, ikasleak modua izango du horiek modu esanguratsuagoan bereganatzeko.
|
|
|
a. Testu errealetan nekez aurkituko ditugu testu mota horri egotzitako hizkuntza baliabide guztiak; izatekotan, testu lagin bakoitzean adierazleetakobatzuen adibideak baino ez ditugu topatuko. Alegia, oso testu banku zabala eta antolatua behar dugu izan, funtsezko erabilera guztiak modu antolatuan aurkeztu eta landuko
|
baditugu
.
|
|
|
Beraz, zenbaki horien argira, ezin esan emaitza txarraizan denik, ezta gutxiagorik ere. Ezezkoa eman dutenen artean lehendik ere ondosamar ezagutzen zutenak eta telebistazaleak ez direnak sartzen
|
baditugu
, emaitzakezin hobeak izan direla esan behar. Dena dela, puntu honetara iritsita, autokritika punttu bat ere ez dago gaizki:
|
|
|
Lehenago mintegi honen? 02 mintegia hain zuzen? helburu nagusiakaipatu
|
baditugu
ere, tarteko helburuak asko izan ziren, azpiko zerrendak ondoerakusten duenez:
|
|
|
Ezdago testu pururik; izatez, testuak era nahasian agertzen zaizkigu, eta bertan dagohizkuntza bidezko komunikazioaren arlorik zailena. Gure ustez, ikasleari aukeraeskaini behar diogu bere burua prestatzeko, hau da, gaitasun komunikatiboaeskuratzeko; eta hori helburuak ondo isolatzen
|
baditugu
soilik lortuko dugu, geroarretaz, patxadaz eta sakontasunez lantzeko. Baina, era berean, aukera eskainibehar diogu ikasleari arlo sortzailea landu dezan, eta zatika landutakoak bere beharkomunikatiboen arabera ager ditzan, aldez aurretikako inolako irizpiderik gabe, irizpide bakarra komunikazioa bera izanik.
|
|
|
Badirudi euskaraz derrigorrezkoa dela erreferentzia markoa zehaztea, zerbaiten izaera definitzeko. Aita dut eta es mi padre alderatzen
|
baditugu
, argigeratzen da gaztelaniaz izaera objektuari berari dagokiola eta euskaraz, berriz, alderatzen denean hartzen duela objektuak izaera, bitartean berez ezer ezdelarik. Irakaslea naiz esan ahal izateko ikasleak behar ditut, ezin baita ikaslerikgabeko irakaslea izan.
|
|
|
Arrazionalak garen aldetik, garbi dago geure eguneroko bizitzan edozein eragiketa burutzeko estrategiaren bat aukeratu, egokitu eta ebaluatzen dugula. Ikastekobakarrik ez; jateko, ligatzeko, iruzur egiteko... ere
|
baditugu
estrategiak. Batzukbeha daitezke; beste batzuk, ordea, ez.
|
|
|
Kordobako agintarien arazoak gogoan
|
baditugu
, ez da harritzekoa 905etik915era bitartean Iruñeko erregeak, Antso Gartzes I.ak, hasierako arrakastak lortzea.Lehen ekimena 907 urtearen inguruan gertatu zen, eta operazioen helburua Lizarrako lurraldea izan zen, garai hartan Banukasitarren menpean zegoena. Erresistentziarik izan zen, baina Iruñeko gerrariek garaitu egin zituzten Banukasitarrakirailaren 30ean.
|
|
|
gobernatzen zituzten barrutietan ondasunak (estortsioaren bitartez?) erosiz edo monarkarentzat nekazariek egiten zituzten lan zerbitzu batzuk bereganatuz, hain zuzen.Baina prozedura horiek ez ziren behar adinakoak nobleziari nagusitasun erabakigarria emateko. Zergatiak ulertuko
|
baditugu
, nekazariak hartu behar ditugu aztergai17.
|
|
|
Erregeez eta aristokraziaz aritu gara orain arte, baina biztanle gehienak kategoria horretatik at geratzen ziren. Erregeen egitandiak goresten zituzten kronikaofizialak alde batera uzten
|
baditugu
ere, nekazariak ditugu benetako protagonistak.Laborariek basoetako eta mugetako basamortuak populatu eta kolonizatu zituzten, Europako beste lurralde askotan bezala, Goi Erdi Aroko nekazaritza hazkundeabultzatuz; aldi berean, monarkia eta botere publikoarentzat giza-talde hori ezinbesteko oinarri soziala izan zen. Berari esker, bere odol eta izerdiaz, musulmanei buruegin eta lurrak konkistatu zitzaizkien.
|
|
|
Lehen kristautasunaren inguruko kondairak
|
baditugu
Euskal Herrian26 Gureohitura herrikoi batzuek apostoluak dituzte protagonistatzat. Tradizioaren arabera, Jaun Done Paulo Nafarroako Bianan prediku egiten egon omen zen, tontor batengainean Jaun Done Mikelen ermita eraikitzeko parada izanez ere.
|
|
|
XIII.mendearen bukaeratik eta XIV. mende hasieratik, belarriko gaixotasunak santuareneraginez eginiko sendaketen mirakuluen testigantzak daude, gaur egun arte mantenduz58 Honetan, Aralarko Jaun Done Mikelen kasuan bezala, ezin dezakeguatzeratu errituala denboran hain urrun dagoen garai batera. Gainera, Jaun DoneMikel in Excelsisen gainerako Erdi Aroko mirakuluak ikertzen
|
baditugu
, haueksexu organoekin ez dutela inolako zerikusirik antzemango dugu59 Hartara, JulioCaro Barojak santutegi honi buruz erraten zuenaren aurrean gaude: gaur egungonekazarien bizitza historiaurreko munduarekin harremanetan jarri nahi duen folklorismoaren aldarrikapenak ez ditu kontuan hartzen bitarte honetan dauden hainbat eta hainbat ziklo historiko ezberdin60.
|
|
|
Euskal esparru audiobisuala, aldiz, bete betean sartuta dakusagu bere fase folklorikoan, ETBren ekoizpenak aintzat hartzen
|
baditugu
(pilota, trikitia, fandagoa, bertsoak...). Beraz, ez dakexatzekoa literaturak erdietsi duen egoera.
|
|
|
2 Ikuspegi psikosozialean orientabide psikologikoagoari jarraituz, gizabanakoari hasieratik protagonismoa emanez, psikologia eta psikologia sozialekoparadigma kognitiboari jarraituz ere
|
baditugu
etsenpluak: bai hasierako70eko hamarkadako eredu batzuk (Naiman, Frochlich, Stern eta Todesco, 1978), eta baita azken 90 hamarkadan proposatzen ari diren beste eredubatzuk ere (Dornyei, 1996; Oxford, 1996).
|
|
|
3 Bi orientabide horien arteko lotura egiteko, psikologoek eta psikologo sozialek
|
baditugu
tresna teoriko egokiak. Adibidez, Piaget eta Vigotski autoreen, interakzionismoaren?
|
|
|
Kontsumitzean erdia baino ez badugu erabiltzen, sobratzen den erdia, hurrengo egunerako egoera ezin hobean gorde daiteke, hezurra limoiarekin ihinztatuta, hozkailuan eta film paperarekin babestuta. Izoztu nahi
|
baditugu
, mamia atera, ondo zapaldu eta limoi zuku pixka batekin nahastu. Esteka interesgarriak:
|
|
|
Formula hori erabiltzen da urte askoan Levanteko etxeetan boilur hortxata ezagun eta aberatsa egiteko. Etxean egiteko modua… Merkatuan interesatzen zaizkigun zereal aleak aurkitu ezin
|
baditugu
, zerealak malutatan erabil ditzakegu. Sesamo edaria:
|
|
|
Perretxikoak lehortzea: Osorik lehortu nahi
|
baditugu
, perretxikoak garbitu eta sastatu egingo ditugu sagarrondo bat eratuz. Gela lehor batean jarriko ditugu, hezetasunik gabe eta tenperatura konstantean, deshidratatu arte.
|
|
|
Lehortu ondoren, ontzi itxietan gordeko ditugu. Laminetan lehortu nahi
|
baditugu
, labezain mehetan moztu eta paperaren gainean jarriko ditugu. Perretxiko hautsak:
|
|
|
haragia, gibela, arraina, arrautzak eta elikagai horien eratorriak. Landare jatorriko elikagaietatik datorrena askoz ere okerrago xurgatzen da, baldin eta elikadura konbinazio batzuk egiten ez
|
baditugu
haren aprobetxamendua hobetzeko.C bitaminarekin batera hartuz gero, landare elikagaiek burdina gehiago xurgatzen dute. Adibidez:
|
|
|
Ez zaigu inor hiltzea gustatzen. Hiltzen ez
|
baditugu
, ordea, ahulak garela uste izango dute. Orduan kito!"
|
|
|
‘Euskal Herrira itzultzeko proposamena egin nahi dut, kauenlaputadeharo! Azken berrehun urteotako euskaldun emigrante eta erbesteratuekin zazpi nazio egin daitezke eta, itzuli egin genuke, zazpi nazio osatu ezin
|
baditugu
, ea nazio bat behintzat antolatzen dugun... ’
|
|
|
Euskal literatura diogunean, ikaragarrizko nahas mahas bat datorkigu gogora. Aski duzue euskal  literaturaren kondairaren bat, esan nahi dut mardul eta lodi horietakoren bat, hartzea, eta orain
|
baditugu
bizpahiru, eta hor aurkituko dituzue urteak eta tituluak eta gainerakoak. Euskal literatura nik ezagutzen dudan edozein erdal literatura baino nahasiago agertzen da berez literaturarekin zer ikusirik ez duten gauzekin.
|
|
|
Baina nola lortu horrelakorik, nolakoak garen, zein buruhauste ditugun, zertan gabiltzan, noiz eta nola zer nahi dugun ezagutarazten ez badugu, zer garen, zer izan nahi dugun eta nola izan nahi dugun komunikatzen ez badugu? Mitxelena bezalako maisu handi baten lanik sentituenak ezagutarazten ez
|
baditugu
–Eta horiek guztiak komunikatzeko orduan bidea beti guk egin beharraren nekeaz hitz egiten ez badugu?
|
|
|
zernahi diren, Â oroimen irudimenetan ditugu, noiz axal axalean kanpoalderantz irauliak, noiz barrurantz. Batzu nahiz beste ezagutu behar azken buruan, lehengo eta geroko markak hautsi nahi ez
|
baditugu
ere hiztegigintzan. Aldez aurretik ez badakizkigu (gehiegixko izaki, damurik, erdaren gisan), badauzkagu liburuak, lagun adiskideez gainera, gure ezjakina asebete dezaten.
|