|
2007
|
|
|
Jimbo Walesek eta Larry Sangerrek Wikipedia proiektua (www.wikipedia.org) abian jarri eben 2001 urtean. Hori entziklopedia askea eta
|
hizkuntza
anitzekoa da, eta wiki teknologian dago oinarrituta.
|
|
|
erabiltzaileak elkarlanean arituz gero, artikuluak hobetu eta kalitatezko testuak sortuko dira. Eta informazioa munduko edozein pertsonaren eskura egongo da doan eta bere
|
hizkuntzaz
.
|
|
|
Wikipedia Nupedia entziklopedia askearen alternatibatzat jo eben egileek, eta Wikimedia irabazteko asmorik gabeko fundazioak kudeatzen dau. Wikipediak sei milioi artikulu baino gehiago ditu gaur egun, eta horreek 250
|
hizkuntzatan
idatzita dagoz. Era berean, 16 ediziok 50.000 artikulu baino gehiago dabez:
|
|
|
Leire Begoña, Leire Begoña. Gure
|
hizkuntza
modan egon behar delako beti.
|
|
2008
|
|
|
Nola maite euskara, elkarlanik ez badute maite? Nola maite
|
hizkuntza
, bihotza beste nonbait badute? (Hor, nonbait, negozioa nagusi den munduan).
|
|
2009
|
|
|
Zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta normalagotzat hartzen da euskara, eta poliki poliki norberaren kulturaren zati sentitzen da. Hala ere,
|
hizkuntza
bat ez da gramatikara mugatzen, trebetasunak ere hor daude: mintzamena, idazmena, irakurmena eta entzumena.
|
|
|
Horiek horrela, badago horri lotutako beste erronka handi bat.
|
Hizkuntza
estandar baten beharra dugu, euskaldun guztiok elkarri ulertzeko. Euskara batuaren beharra dugu.
|
|
|
Euskara batuaren beharra dugu. Baina ez dezagun ahaztu
|
hizkuntza
artifiziala eta berria dela. Oinak zapata handiegietan sartzeko asmorik gabe, baderitzot nolabaiteko kutsu errealistaren falta sumatzen zaiola.
|
|
|
Oinak zapata handiegietan sartzeko asmorik gabe, baderitzot nolabaiteko kutsu errealistaren falta sumatzen zaiola. Gai serioetarako balio omen ez zuen
|
hizkuntza
baten jabe izatetik bizitasunik gabeko hizkuntza administratibo baten jabe izatera pasatu gara. Lagunartekotasun gabezi hori konpontzen ez badugu, kondenatuta dago maite dugun hizkuntza.
|
|
|
Oinak zapata handiegietan sartzeko asmorik gabe, baderitzot nolabaiteko kutsu errealistaren falta sumatzen zaiola. Gai serioetarako balio omen ez zuen hizkuntza baten jabe izatetik bizitasunik gabeko
|
hizkuntza
administratibo baten jabe izatera pasatu gara. Lagunartekotasun gabezi hori konpontzen ez badugu, kondenatuta dago maite dugun hizkuntza.
|
|
|
Gai serioetarako balio omen ez zuen hizkuntza baten jabe izatetik bizitasunik gabeko hizkuntza administratibo baten jabe izatera pasatu gara. Lagunartekotasun gabezi hori konpontzen ez badugu, kondenatuta dago maite dugun
|
hizkuntza
. Euskalkiak berreskuratzea behar beharrezkoa da, nire ustez, euskara batua alde batera utzi gabe.
|
|
2010
|
|
|
Hau da, euskaldunen kopurua ia euskaldunena baino handiagoa izatera (2001ean ere, baina ia ia parekoak ziren kopuru biak). Azkenik, aipatu behar da behingoz Deriok %30eko muga gainditu duela.Derioko etxeetan erabiltzen den
|
hizkuntza
nagusia gaztelaniak jarraitzen du izaten, alde handiz. Aipatzekoa da euskara eta gaztelania ez den hizkuntzen erabilerak izan duen igoera.Ama hizkuntzari dagokionez, azken 25 urteetan ez da aldaketa nabarmenik gertatu.
|
|
|
Azkenik, aipatu behar da behingoz Deriok %30eko muga gainditu duela.Derioko etxeetan erabiltzen den hizkuntza nagusia gaztelaniak jarraitzen du izaten, alde handiz. Aipatzekoa da euskara eta gaztelania ez den
|
hizkuntzen
erabilerak izan duen igoera.Ama hizkuntzari dagokionez, azken 25 urteetan ez da aldaketa nabarmenik gertatu. Gaztelania jaitsi da (batez ere azken 5 urtetan) eta euskara igo da (batez ere azken 5 urtetan).
|
|
|
Azkenik, aipatu behar da behingoz Deriok %30eko muga gainditu duela.Derioko etxeetan erabiltzen den hizkuntza nagusia gaztelaniak jarraitzen du izaten, alde handiz. Aipatzekoa da euskara eta gaztelania ez den hizkuntzen erabilerak izan duen igoera.Ama
|
hizkuntzari
dagokionez, azken 25 urteetan ez da aldaketa nabarmenik gertatu. Gaztelania jaitsi da (batez ere azken 5 urtetan) eta euskara igo da (batez ere azken 5 urtetan).
|
|
|
Eta %25eko marrara ailegatu da. Aipatzekoa da Derion euskadunen kopurua %32koa izanik, euskara ama
|
hizkuntza
dutenen kopurua (bakarrik ala gaztelaniarekin) ia ia parekoa izatea.
|
|
2011
|
|
|
Herria miseriaraino pobretu dute, biztanleriaren %70 baino gehiago pobrezian bizi da.
|
Hizkuntzari
dagokionez, frantsesa da hizkuntza kultua eta ofiziala, eta kriolloa, frantsesa eta gaztelaniaren eragin handia duena, koofiziala da. Orduko sasoian bizi zirenen hizkuntzaren ia arrastorik ere ez dago.
|
|
|
Herria miseriaraino pobretu dute, biztanleriaren %70 baino gehiago pobrezian bizi da. Hizkuntzari dagokionez, frantsesa da
|
hizkuntza
kultua eta ofiziala, eta kriolloa, frantsesa eta gaztelaniaren eragin handia duena, koofiziala da. Orduko sasoian bizi zirenen hizkuntzaren ia arrastorik ere ez dago.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, frantsesa da hizkuntza kultua eta ofiziala, eta kriolloa, frantsesa eta gaztelaniaren eragin handia duena, koofiziala da. Orduko sasoian bizi zirenen
|
hizkuntzaren
ia arrastorik ere ez dago. Orain “libre†bizi dira, baina herritarrek ez dute ez lurraren jabegorik, ezta hizkuntzarenik ere, beste batzuk inposatutako hizkuntzan bizi behar baitute.
|
|
|
Orduko sasoian bizi zirenen hizkuntzaren ia arrastorik ere ez dago. Orain “libre†bizi dira, baina herritarrek ez dute ez lurraren jabegorik, ezta
|
hizkuntzarenik
ere, beste batzuk inposatutako hizkuntzan bizi behar baitute.
|
|
|
Orduko sasoian bizi zirenen hizkuntzaren ia arrastorik ere ez dago. Orain “libre†bizi dira, baina herritarrek ez dute ez lurraren jabegorik, ezta hizkuntzarenik ere, beste batzuk inposatutako
|
hizkuntzan
bizi behar baitute.
|
|
|
“Oker handirik gabe esan genezake esklabotzaren abolizioan jokatu zen antzerkia bera dela elebitasuna: libre izendatu zaituen nagusiarena jarraitzen du izaten lurraren jabegoak... zure
|
hizkuntza
legezkotzeak ez dituelako ezertan higatzen bereak aspaldian hartuak dauzkan pribilegioak. Bilinguista, elebakarra da askotan â€
|
|
2012
|
|
|
Dino orain 45 urte Lourdes Iriondok abesturiko kantak. Eta guk dinogu, euskal herriak aldatzen diran moduan dira aldatzen
|
hizkuntzak
; euskara bere bai.
|
|
2013
|
|
|
Patxi Baztarrika
|
Hizkuntza
Politikararako Sailburuordea ere izan zen ekitaldian. Baztarrikak azaldu zuen lotura argia dagoela euskarazko hedabideen kontsumoaren eta gizartearen euskara erabileraren artean, eta horregatik agintariei dagokiela “eraginkorrak diren hedabideak bultzatzea”.
|
|
|
Ondorioz,
|
hizkuntza
espainolaren muga fisiko eta mentaletara loturik bizi gara, iretargiaren argia eguzkitzat harturik. Harrigarriena da anomalia hori naturaltzat hartzea eta kurtso barriari jarrera aldatuz ez oratzea.
|
|
|
Eta esan behar dut ardi hezitzailea naizela “Circo de pulgas Carruselo” egitasmoan. Gainera,
|
hizkuntzarekin
lan egiten dugunontzat, eta batez ere gazteekin, helduleku onak dira umorea eta magia. Magiak hizkuntza gatazkari begiratzeko beste bide batzuk eskaintzen ditu eta horiei helduta errazago egiten zait jendearen aurreiritziak eta muga psikologikoak gainditzea.
|
|
|
Gainera, hizkuntzarekin lan egiten dugunontzat, eta batez ere gazteekin, helduleku onak dira umorea eta magia. Magiak
|
hizkuntza
gatazkari begiratzeko beste bide batzuk eskaintzen ditu eta horiei helduta errazago egiten zait jendearen aurreiritziak eta muga psikologikoak gainditzea. Nola ikusten duzu Galizia eta galegoaren etorkizuna?
|
|
2015
|
|
|
“Horrek, zuzenean edo zeharka, euskararen prestigioa bermatzen laguntzen du.
|
Hizkuntzarekiko
enpatia ere handiagoa da”.
|
|
|
Mitzuli Androiderako itzultzaile automatiko bat da, 50 itzulpen noranzko baino gehiago eskaintzen dituena. Azaldu dutenez, baliabide urriko
|
hizkuntzek
protagonismo berezia dute halakoen artean. Hizkuntza horiek “izaera komertzialeko produktuek albo batera utzi ohi dituzte”.
|
|
|
Azaldu dutenez, baliabide urriko hizkuntzek protagonismo berezia dute halakoen artean.
|
Hizkuntza
horiek “izaera komertzialeko produktuek albo batera utzi ohi dituzte”. Hala, Iberiar penintsulako hizkuntza gehienak batu dira aplikazioan:
|
|
|
Hizkuntza horiek “izaera komertzialeko produktuek albo batera utzi ohi dituzte”. Hala, Iberiar penintsulako
|
hizkuntza
gehienak batu dira aplikazioan: portugesa, gaztelania, katalana, galiziera, asturiera, aragoiera, okzitaniera eta euskara.
|
|
|
Paradisua ipuin bilduma idatzi du helduentzat, eta hainbat istorio haurrentzat: Kixmi elurpean,
|
Hizkuntza
sekretuak, Giltza, Simon ipuinen munduan… Sari ugari irabazitakoa da: Baporea nahiz Lizardi haur literaturakoak, Kutxa antzerki saria, Gabriel Aresti ipuin lehiaketa…
|
|
2016
|
|
|
Domeinu berria,. eus, euskara eta euskal kulturaren komunitatearen Interneteko lehen mailako domeinua da. Era berean, tresna bat da, euskara beste
|
hizkuntzen
mailan kokatzeko, euskara normalizatzen laguntzeko eta euskararen herriari nazioarteko aitortza eskaintzeko. Gaur egun, 6.000 enpresak, pertsonak eta erakundek dute. eus domeinua.
|
|
2017
|
|
|
|
Hizkuntzen
Erabileraren VII. Kale Neurketaren emaitzak aurkeztu ditu Soziolinguistika Klusterrak. Olatz Altuna Ikerketaren zuzendariak eman du 2016an Euskal Herri osoan behaketa bidez jasotako datuen berri.
|
|
|
2006an %13, 7koa zen eta 2016an, berriz,% 12,6koa. Azken bost urteetan, gainera, euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste
|
hizkuntzen
erabilera txikiagoa ere neurtu da: % 3,7tik (2011)% 2,7ra (2016).
|
|
2018
|
|
|
Betiko leloa. Izan ere, gizarte eta subkontzienteek asko daukate biratzeko, sistema eta
|
hizkuntza
honen sasikume guztien parkamena lortzeko, behin izandako askatasuna bueltatzeko eta, behingoz, aniztasunaren ispilua izateko.
|
|
|
Baina ondo dakigu
|
hizkuntzak
inoiz ez direla maleziagabeak izan. Normatik kanpo dabilen oro seinalatua izan da, gutxietsia; gizonezko hetero zuri ekonomikoki boteretsu eta desgaitasunik gabeko ikuspuntu batetik epaitu da dena.
|
|
|
Dena. Eta
|
hizkuntza
aliatu bikaina izan da inkisizio berezi horretan izena ezarri diolako markatutako bideari jarraitu ez dion edozeri. Sutara botatako sorginak, jipoitutako marikoiak, zuri ez izateagatik esklabo bihurtutakoak… Gizon zuriak erabaki, eta hizkuntzak markatu.
|
|
|
Eta hizkuntza aliatu bikaina izan da inkisizio berezi horretan izena ezarri diolako markatutako bideari jarraitu ez dion edozeri. Sutara botatako sorginak, jipoitutako marikoiak, zuri ez izateagatik esklabo bihurtutakoak… Gizon zuriak erabaki, eta
|
hizkuntzak
markatu. Gaur egun horretaz hitz egitea politikoki desegokia bada ere, hizkuntza erabiltzen da, formatu desberdinetan, araututakotik kanpo dagoena epaitzeko.
|
|
|
Sutara botatako sorginak, jipoitutako marikoiak, zuri ez izateagatik esklabo bihurtutakoak… Gizon zuriak erabaki, eta hizkuntzak markatu. Gaur egun horretaz hitz egitea politikoki desegokia bada ere,
|
hizkuntza
erabiltzen da, formatu desberdinetan, araututakotik kanpo dagoena epaitzeko. Eta umorez erabiltzen bada ere, biolentzia da.
|
|
|
|
Hizkuntza
mentoretza proiektua gauzatu nahi dute Bortzirietan
|
|
|
Euskara maila hobetzeko beharra duten haurrei laguntzeko gazte boluntarioen bila dabil Bortzirietako Euskara Mankomunitatea,
|
hizkuntza
mentoretza proiektu bat landu nahi baitu. Mentoretza haur eta gaztetxoei euren gaitasunak garatzen laguntzeko ibilbide luzea duen eta emaitza positiboak izan dituen estrategia bat da, eta Bortzirietan euskara errefortzua behar duten haurren euskararen erabilera sustatzea eta euskararekiko motibazioan eragitea du helburu.
|
|
|
Mentorearen eta haurraren arteko konfiantzazko eta lagun arteko harremanak bilatzea izanen da helburu eta komunikazio
|
hizkuntza
euskara izanen da.
|
|
|
Eta ez da onartuko aldez aurretik beste lehiaketaren batean aurkeztutako lanik. Eta noski, bideoak
|
hizkuntz
edukiren bat izatekotan (ahotsa, musika, elementu grafikoak...), honek euskarazkoa behar du izan. Honekin batera, lehiaketaren oinarriak daude irakurgai.
|
|
|
Filmek 15 minutu inguru irauten dute eta erabat ezberdinak dira bai estilo aldetik, bai mezu aldetik: umorea, intriga, kritika, gure historiari begirada, eta kulturaren eta
|
hizkuntzaren
transmisioa, besteak beste.
|
|
2019
|
|
|
|
Hizkuntza
Eskubideen Behatokiak Hizkuntza Eskubideak Euskal Herrian 2018an txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazten dizkioten bizipenetan oinarrituta, hizkuntza eskubideei buruzko argazkia eskaintzen du urtero Behatokiak.
|
|
|
Hizkuntza Eskubideen Behatokiak
|
Hizkuntza
Eskubideak Euskal Herrian 2018an txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazten dizkioten bizipenetan oinarrituta, hizkuntza eskubideei buruzko argazkia eskaintzen du urtero Behatokiak.
|
|
|
Hizkuntza Eskubideen Behatokiak Hizkuntza Eskubideak Euskal Herrian 2018an txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazten dizkioten bizipenetan oinarrituta,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko argazkia eskaintzen du urtero Behatokiak. Agerian geratu da, beste behin ere, ahoz zein idatziz euskaraz jarduteko zailtasunak daudela, eremu eta maila guztietan, mota guztietako zerbitzu eta jardueretan, baita lan esparruan eta kontsumo harremanetan ere.
|
|
|
Egile eta eragile dira Euskaragileak.
|
Hizkuntza
kudeaketan aurreratuta dauden eta eredugarri diren enpresa hauen gizarte erantzukizunetik, euskararen normalizazioan eragile izateko funtzioa betetzea proposatu zaie. Alegia, denok erabiltzen eta kudeatzen ditugu hizkuntzak gure egunerokoan eta, hori modu batera edo bestera egiteak, guztiok bihurtzen gaitu norabide bateko edo besteko eragile.
|
|
|
Hizkuntza kudeaketan aurreratuta dauden eta eredugarri diren enpresa hauen gizarte erantzukizunetik, euskararen normalizazioan eragile izateko funtzioa betetzea proposatu zaie. Alegia, denok erabiltzen eta kudeatzen ditugu
|
hizkuntzak
gure egunerokoan eta, hori modu batera edo bestera egiteak, guztiok bihurtzen gaitu norabide bateko edo besteko eragile. Hortaz, enpresa hauen lidergoa aintzat hartuta, lan munduaren euskalduntzean urrats berriak emateko aukera zabaldu eta biderkatu daiteke.
|
|
|
Batzordea osatutakoan, denon artean aztertu eta zehaztu ziren Euskaragileen funtzioak: eragile aktiboa izatea, lan munduaren euskalduntzean zeresana duten gainerako eragileen
|
hizkuntza
politiketan eragiten saiatuz; eredugarri izatea, enpresen arteko sinergiak sustatzea, enpresa berriak erakartzea, bitartekari eta sustatzaile izatea eta eginiko bideari balioa ematea, prestigiatzea eta onurak erakustea. Halaber, ekimen ugari abiatu dira enpresa batzorde honetatik hornitzaileengan, gainerako enpresetan eta langileengan eragiteko.
|
|
|
Begiratu dezagun nork bere kolkora, eta behatu gainerakoak baloratzeko dugun modua. Adibide gisa gaztelaniazko zenbait adierazpen aipatuko ditut,
|
hizkuntza
horretara aldatzeko joera ere barruraino sartuta daukagu eta: “el/ la chapas, la/ el gordx, la/ el hippie, el/ la borrachx, la/ el calladx, el/ la gay/ lesbiana”.
|
|
|
Euskararen Ginkana Kutxa Ekoguneak bultzatu du Euskaltzaleen Topagunearekin elkarlanean. Egitasmoak,
|
hizkuntza
praktika ekologikoak abiapuntutzat hartuta, euskara sustatzea du helburu.
|
|
|
“Munduko bioaniztasuna babesteko, ekintzaile ekologisten lana eta ekintzak ezagunak ditugun arren, munduko hizkuntza aniztasunak ere babesa behar duela ez dugu horren barneratuta.
|
Hizkuntzen aldeko
ekintzaileak behar ditugu, hizkuntza ekologistak”, esan dute antolatzaileek. Era berean, aipatu dute azken hilabeteotan Euskaraldiaren bidez egon den aktibazioari jarraipena eman nahi diotela.
|
|
|
“Munduko bioaniztasuna babesteko, ekintzaile ekologisten lana eta ekintzak ezagunak ditugun arren, munduko
|
hizkuntza
aniztasunak ere babesa behar duela ez dugu horren barneratuta. Hizkuntzen aldeko ekintzaileak behar ditugu, hizkuntza ekologistak”, esan dute antolatzaileek.
|
|
|
“Munduko bioaniztasuna babesteko, ekintzaile ekologisten lana eta ekintzak ezagunak ditugun arren, munduko hizkuntza aniztasunak ere babesa behar duela ez dugu horren barneratuta. Hizkuntzen aldeko ekintzaileak behar ditugu,
|
hizkuntza
ekologistak”, esan dute antolatzaileek. Era berean, aipatu dute azken hilabeteotan Euskaraldiaren bidez egon den aktibazioari jarraipena eman nahi diotela.
|
|
2020
|
|
|
Hala, eskolan bertan bildu beharrean, aire zabalean, parkean esaterako, batuko gara han euskaraz jolasteko, besteengandik ikasteko eta bururatzen zitzaizkigun ekintza guztiak egiteko. Aukera polita baino politagoa da
|
hizkuntza
arloan ere seme alaben eredua izateko eta umeek eskolaz kanpo ere euskara hizkuntza bizia dela ikus dezaten.
|
|
|
Hala, eskolan bertan bildu beharrean, aire zabalean, parkean esaterako, batuko gara han euskaraz jolasteko, besteengandik ikasteko eta bururatzen zitzaizkigun ekintza guztiak egiteko. Aukera polita baino politagoa da hizkuntza arloan ere seme alaben eredua izateko eta umeek eskolaz kanpo ere euskara
|
hizkuntza
bizia dela ikus dezaten.
|
|
2021
|
|
|
Gasteizko Legebiltzarrean Bingen Zupiria Kultura eta
|
Hizkuntza
Politika sailburuak COVID eragindako kalteak arintzeko Eusko Jaurlaritzak zenbait komunikabideri esleitutako laguntzen inguruan emandako azalpenak entzun ondoren, Igor Astibia Hekimen elkarteko zuzendariaren arabera ezinbestekoa da laguntza horiek gainerako euskarazko komunikabideetara zabaltzea.
|
|
2022
|
|
|
Baina baita udalerri horietan euskarari eusteko ere. Hirigintzan, ekonomian, lurralde antolaketan, kulturan edota turismoa sustatzeko ekimenetan hartzen ditugun erabakiek eragin handiagoa izan dezakete euskararen erabileran eta bilakaera soziolinguistikoan, euskara zerbitzuetatik hartzen diren erabakiek edota egiten den
|
hizkuntza
politikoak baino”.
|
|
|
Euskal Herria.
|
Hizkuntzaren
osasuna, ordea, erabilerak erakusten du, eta hor erronka handiak ditugu, gaur bertatik hasita. Hizkuntza ohiturak aldatzeko eta euskara sustatzeko ariketa handia egin dugu azken egunotan bai herritarrek, bai gizarte eragileek zein erakunde publikoek”.
|
|
|
Hizkuntzaren osasuna, ordea, erabilerak erakusten du, eta hor erronka handiak ditugu, gaur bertatik hasita.
|
Hizkuntza
ohiturak aldatzeko eta euskara sustatzeko ariketa handia egin dugu azken egunotan bai herritarrek, bai gizarte eragileek zein erakunde publikoek”.
|
|
|
Euskaraldiaren urtea dugu aurtengoa,
|
hizkuntza
ohiturak iraultzera eta euskarari gure eguneroko elkarrizketetan merezi duen tokia ematera dator. Gogotsu dator, gogor dator… eta gogotik eta gogor eragitera dator.
|
|
|
Orain ez daukagu aitzakiarik, erabili daigun gure
|
hizkuntza
Txorierriko txoko guztietan. Zu behar zaitugu horretarako!
|
|
|
|
Hizkuntza
: gazteleraz.
|
|
|
|
Hizkuntza
: euskaraz.
|
|
2023
|
|
|
Sarri aipatu dugun bidegurutzearen ideia. Bestelako bultzada bat behar du
|
hizkuntzaren
biziberritze prozesuak, eta bultzada horren emaitzak izan behar du erabileran jauzi bat egitea. Erabilera handitzen den neurrian, euskararen presentzia, beharra eta motibazioa handitu egingo da; bestela, atzera egiteko arriskua daukagu.
|
|
|
Uste dut hortik abiatu behar dugula. Seguru aski, Europako
|
hizkuntza
gutxituen artean horrelako hizkuntza gutxituen aldeko biziberritzearen aldeko mugimendu sozial gutxi dago. Hemen egin dena ikaragarria izan da, baina mugatua ere bada.
|
|
|
Uste dut hortik abiatu behar dugula. Seguru aski, Europako hizkuntza gutxituen artean horrelako
|
hizkuntza
gutxituen aldeko biziberritzearen aldeko mugimendu sozial gutxi dago. Hemen egin dena ikaragarria izan da, baina mugatua ere bada.
|
|
|
nola aktibatu herritarrak eta hiztunak, gizartea, nola sortu mugimendu zabal bat Euskal Herri osoan momentu konplikatu batean. Euskal Herrian, estatu frantziarrean zein espainolean, badago joera atzerakoi bat,
|
hizkuntzak
bete betean ukitzen dituena, eta oldarraldi judiziala da horren adibideetako bat. Baina, bestetik, momentu interesgarri bat ere bada, une honetan hizkuntzen gaia agenda soziopolitikoaren erdigunean dagoelako.
|
|
|
Euskal Herrian, estatu frantziarrean zein espainolean, badago joera atzerakoi bat, hizkuntzak bete betean ukitzen dituena, eta oldarraldi judiziala da horren adibideetako bat. Baina, bestetik, momentu interesgarri bat ere bada, une honetan
|
hizkuntzen
gaia agenda soziopolitikoaren erdigunean dagoelako. Nik uste dut estatu mailan, behintzat, gogoan dudala, lehen aldia dela hizkuntzen gaia hain gune zentralean dagoena.
|
|
|
Baina, bestetik, momentu interesgarri bat ere bada, une honetan hizkuntzen gaia agenda soziopolitikoaren erdigunean dagoelako. Nik uste dut estatu mailan, behintzat, gogoan dudala, lehen aldia dela
|
hizkuntzen
gaia hain gune zentralean dagoena. Hori guztia dugu; ea asmatzen dugun aprobetxatzen.
|
|
|
Baina gure kantxa da XXI. mende globalizatu honetan. Gure lan egiteko eremua aldatu egin da, moldeak berrikusi behar ditugu, ziurgabetasun eta bertigo honi aurre egin… egia da
|
hizkuntza
gutxituen kontzientzia eta mugimendua oso oso indartsua izan ahal dela guretzat Europan, eta hortaz baliatu behar garela Frantziari eta Espainiari esateko ez garela gu, baizik eta Europa eta lur planeta osoko ondare bat. Gu eskatzen gabiltzana ez da txokokeria bat.
|
|
|
Gatazkaren osteko Euskal Herrian bizi gara, eta honek gure diskurtsoak eta lan egiteko moldeak berrikustea eskatzen du. Europan, munduan,
|
hizkuntza
gutxituen testuinguruan jarrita, zilegitasuna ematen digu oldarraldi honetan esateko txokokeria eurak dabiltzala egiten.
|
|
|
Bai, eta hor gure indargunerik nagusiena jendea da; herritarrak.
|
Hizkuntzaren alde
dauden bitartean, hizkuntzaren alde aktibatzen badira, aurrera egin dugu; hori gabe, ezinezkoa izango da. Horrekin batera, noski, hizkuntza politikak aktibatzea ere badago, marko legalak egokiak izan daitezen.
|
|
|
Bai, eta hor gure indargunerik nagusiena jendea da; herritarrak. Hizkuntzaren alde dauden bitartean,
|
hizkuntzaren alde
aktibatzen badira, aurrera egin dugu; hori gabe, ezinezkoa izango da. Horrekin batera, noski, hizkuntza politikak aktibatzea ere badago, marko legalak egokiak izan daitezen.
|
|
|
Hizkuntzaren alde dauden bitartean, hizkuntzaren alde aktibatzen badira, aurrera egin dugu; hori gabe, ezinezkoa izango da. Horrekin batera, noski,
|
hizkuntza
politikak aktibatzea ere badago, marko legalak egokiak izan daitezen. Lehen hori mugatzen genuen, neurri batean, gure esparrura, baina egun ikusi dugu Europan ere asko jokatzen dugula, badela estatuetan ere gatazka eta jokoaren parte bat.
|
|
|
Zer nolako garrantzia duen Topagunearentzat bere bazkideak, elkarteak, pertsonak aktibatzeak, Euskaraldia martxan jartzeak, eta norbanako horiek euskarara ekartzeak. Ez bakarrik
|
hizkuntzara
, baizik eta kontzientzia horretara eta mugimenduan sartzera. Bestetik, ikasi dut atzetik ere ibili behar dela.
|
|
|
Gainera, orain dela 30 urte adin talderik euskaldunena zen 65 urtetik gorakoena, eta gaur egun da euskararen ezagutza apalena duena(% 22,1). “Edozein
|
hizkuntza
gutxituren biziberritzean egon litekeen daturik onena da gazte belaunaldiak euskara ezagutzea: hizkuntza ordezkapena iraultzen ari den adierazle nagusietakoa da”, esan zuen Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politika sailburuak datuen aurkezpenean.
|
|
|
“Edozein hizkuntza gutxituren biziberritzean egon litekeen daturik onena da gazte belaunaldiak euskara ezagutzea:
|
hizkuntza
ordezkapena iraultzen ari den adierazle nagusietakoa da”, esan zuen Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politika sailburuak datuen aurkezpenean. “Eskolaren eta helduen euskalduntzearen eragina nabarmen sumatzen da datuetan.
|
|
|
“Edozein hizkuntza gutxituren biziberritzean egon litekeen daturik onena da gazte belaunaldiak euskara ezagutzea: hizkuntza ordezkapena iraultzen ari den adierazle nagusietakoa da”, esan zuen Bingen Zupiria Kultura eta
|
Hizkuntza
Politika sailburuak datuen aurkezpenean. “Eskolaren eta helduen euskalduntzearen eragina nabarmen sumatzen da datuetan.
|
|
|
Lehen
|
hizkuntza
|
|
|
|
Hizkuntzaren
erabileran eragiten duten faktore nagusien artean azpimarratu dituzte hizkuntza erraztasuna eta harreman sarea. Hizkuntza erraztasunaren harira, euskaldunak irabazi diren neurrian, gora egin du erdaraz hitz egiteko erraztasun handiagoa duen euskaldunen kopuruak.
|
|
|
Hizkuntzaren erabileran eragiten duten faktore nagusien artean azpimarratu dituzte
|
hizkuntza
erraztasuna eta harreman sarea. Hizkuntza erraztasunaren harira, euskaldunak irabazi diren neurrian, gora egin du erdaraz hitz egiteko erraztasun handiagoa duen euskaldunen kopuruak.
|
|
|
Hizkuntzaren erabileran eragiten duten faktore nagusien artean azpimarratu dituzte hizkuntza erraztasuna eta harreman sarea.
|
Hizkuntza
erraztasunaren harira, euskaldunak irabazi diren neurrian, gora egin du erdaraz hitz egiteko erraztasun handiagoa duen euskaldunen kopuruak. Hala, gaur egun, euskaldunen% 44,3k erraztasun handiagoa du erdaraz hitz egiteko(% 37,8 zen 1991n), eta euskaldunen% 27,4k erraztasun handiagoa, euskaraz aritzeko(% 34,6 zen 1991n).
|
|
|
Erraztasunak lotura handia du lehen
|
hizkuntzarekin
. EAEko 16 urteko edo gehiagoko biztanleriaren% 18,4k euskara bakarrik jaso du etxean;% 6,5ek, euskara eta erdara; eta% 75,1ek, erdara.
|
|
|
Bestalde, familiaren bidezko euskararen transmisioak gora egin du bikote euskaldunetan zein mistoetan. Guraso biak euskaldunak direla eta bien lehen
|
hizkuntza
euskara dela, seme alaben% 98k euskara soilik jaso du etxean, eta% 2k euskara eta erdara. Gurasoetako bat euskalduna denean eta bere lehen hizkuntza euskara denean, seme alaben% 84k euskara eta erdara jaso ditu, eta %16k erdara.
|
|
|
Guraso biak euskaldunak direla eta bien lehen hizkuntza euskara dela, seme alaben% 98k euskara soilik jaso du etxean, eta% 2k euskara eta erdara. Gurasoetako bat euskalduna denean eta bere lehen
|
hizkuntza
euskara denean, seme alaben% 84k euskara eta erdara jaso ditu, eta %16k erdara. Guraso biak euskaldunak izanik euren lehen hizkuntza erdara denean, berriz, seme alaben% 35ek euskara soilik jaso du etxean;% 36k, euskara eta erdara; eta% 29k, erdara.
|
|
|
Gurasoetako bat euskalduna denean eta bere lehen hizkuntza euskara denean, seme alaben% 84k euskara eta erdara jaso ditu, eta %16k erdara. Guraso biak euskaldunak izanik euren lehen
|
hizkuntza
erdara denean, berriz, seme alaben% 35ek euskara soilik jaso du etxean;% 36k, euskara eta erdara; eta% 29k, erdara. Guraso euskaldunaren lehen hizkuntza erdara denean, seme alaben% 57k jaso ditu euskara eta erdara.
|
|
|
Guraso biak euskaldunak izanik euren lehen hizkuntza erdara denean, berriz, seme alaben% 35ek euskara soilik jaso du etxean;% 36k, euskara eta erdara; eta% 29k, erdara. Guraso euskaldunaren lehen
|
hizkuntza
erdara denean, seme alaben% 57k jaso ditu euskara eta erdara. Sexua ere hartu da kontuan familiaren bidezko transmisioan:
|