|
2001
|
|
|
2) Plangintzaberrirako kontuan hartu beharrekoak:
|
hizkuntz
politikan eragiten dutenmehatxuak eta aukerak, datozen hamar urteetarako erronka nagusiak etahorretarako behar diren giza eta diru baliabideak. 3) Plan Nagusiaren gauzatzea eta jarraipena eta erabiliko den prozedura.
|
|
|
5
|
Hizkuntz
politikan eragiten duten mehatxuak hauek dira (47 or.): «Euskaldun berrien behar funtzionalak eta sinboliko afektiboak ez betetzeak agerian jar dezake euskara ikasteko ahaleginak ez direla nahikoa atsegingarri»; «erdararen aldeko arau sozialpean jarraitzeko inertziaren zama.
|
|
|
6
|
Hizkuntz
politikan eragina duten aukerak dira (48 or.): «Elebitasunarenaldeko jarrera»; «bezero jarrera areagotzea»; «elebidunen masa kritikoa»; «teknologia berriak»; «azken urteotan euskarak lortu duen ospea etaindarra».
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, pentsatzekoa da Arabako eta Gasteizko haur, gazte eta helduengan antzematen den kaleko euskararen erabileraren gorakadatxoa, arloan arloko
|
hizkuntza
politikek eragiten duten zeharkako ondorioa
|
|
|
Izan ere, 1993 eta 2006aren artean, galera %1, 9koa bada ipar Euskal Herrian, irabaztea% 0,8koa da Araban, %7, 2koa Gipuzkoan eta %1, 3koa Bizkaian. Euskararen ezagupen ofizialak eta osatu zein martxan jarritako
|
hizkuntza
politikek eragin zuzena dute ezberdintasun horietan.
|
|
|
Neurketaren helburua abiapuntua ezartzea izan da, non gauden dakigularik, eta hutsak ezagutzen ditugularik, konponbidea aurkitzeko urratsak egin daitezen. Udalerrietan egiten den
|
hizkuntza
politikan eragiteko tresna zuzena eta egokia da neurketa. Orain, haien ahalegina da, elkarrekin lan eginez pixkanaka puntuazioak hobetzeko.
|
|
|
Izan ere, 1993 eta 2006 artean, galera %1, 9koa bada ipar Euskal Herrian, irabaztea %0, 8koa da Araban, %7, 2koa Gipuzkoan eta %1, 3koa Bizkaian. Euskararen ezagupen ofizialak eta osatu zein martxan jarritako
|
hizkuntza
politikek eragin zuzena dute ezberdintasun horietan.
|
|
2008
|
|
|
(Bourhis, 2001a). Azkenean,
|
hizkuntza
politikek eragin nabarmena izan dezakete gutxiengoen hizkuntzaren erabilpen mailan, edota hizkuntza horren biziraupenean edo galeran, gehiengoaren taldeak osatutako ingurune tolerante edo intolerantera egokitu behar dutelako.
|
|
2009
|
|
|
Euskaldunak, lau herrialdeak kontuan harturik erdigunea osatzen duten taldea izaki, gutxiengo bihurtzen dira mugen birdefinizioaren ondorioz. " Gutxiengo bihurtze" horrek entitate horietako agintarien diskurtso ofizialari zein ezarritako
|
hizkuntza
politikei eragiten die.
|
|
|
Kontseiluaren lan ildoetako bat udalen
|
hizkuntza
politikan eragitea da. Ildo horretan aritu da lanean azken urteotan eta hainbat ekarpen egin ditu.
|
|
2010
|
|
|
Ondoren, baina oso urrun erabilera portzentajeetan, okzitaniera edota kreolera bezalako hizkuntzak zerrendatzen dira. Familian erabilitako hizkuntza nagusia frantsesa da, baina aitona amonek gurasoek baino gutxiago erabiltzen dute, azken hamarkadotako Frantziako
|
hizkuntza
politikaren eraginagatik ziurrenera. ZUPeko Oihana ikastolan dauden haur guztiak elebidunak dira eta bi hizkuntzak (euskara eta frantsesa) erabiltzen dituzte eskoletan.
|
|
2014
|
|
|
Araban, Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroan ongi errotua, oso tamaina eta mota ezberdineko elkarteek osatuta, tokikotasunak pisu handia duena... ezaugarri horiei eutsiz anbizio handiko erronkak jarri genizkion gure buruari eta ari gara urratsak egiten: Ipar Euskal Herriko euskaltzaleekin mugimendua zabalduz, sentsibilizazio arloan egitasmo berriak martxan jarriz,
|
hizkuntza
politikan eragiteko lana eginez... Asko dago egiteko oraindik, baina bide onean goaz.
|
|
2015
|
|
|
Azken hilabeteotan euskararen normalizazioari eta
|
hizkuntza
politikei eragiten dien esku hartze desberdinak ezagutu ditugu. Frantziako Gobernuko ordezkari Patrick Dallennes eta Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkari Carlos Urquijo gelditu gabe ari dira euskaraz bizitzeko nahia egikaritzeko hainbat administrazio hartzen ari diren urratsak zapuztuz.
|
|
|
Ezker Abertzaleak, ostera, diskurtsoaren ia osotasuna euskararen Euskal Herriko egoera gutxitua gaitzesteari etabere normalizazioa bideratzeko neurri aurrerakoiei bideratu die. PSE EEk, euskara etagaztelania oinarri hartuta, gatazka eta alderdikeria linguistikoa gainditu eta bizikidetzalinguistikoan sakontzeko nahia gailendu ditu maila ideologikoan, eta politikoan, egungoeuskararen
|
hizkuntza
politikak eragindako hizkuntza eskubide urraketak gaitzetsi eta politikokebaluatu eta erreformatzeko beharra agertu ditu. Halaber, 2005az geroztik, ingelesarenikaskuntzari ere protagonismo handia eskaini dio.
|
|
2016
|
|
|
Eragile aktibo izatea, lan munduaren euskalduntzean zeresana duten beste eragileen
|
hizkuntza
politiketan eragiten saiatuz.
|
|
2017
|
|
|
Protokoloaren bidez guztiontzako bilgunea sortu nahi dugu hizkuntzakomunitate bakoitzak jorratutako proposamenak elkarrekin trukatzeko. rietatik udalen zuzeneko edo zeharkako eskumena zein diren zehazteko. Urteetan zehar egiaztatu ahal izan du euskalgintzak, bai eta egoera gutxiagotuan dauden beste hizkuntza komunitateetako eragileek ere, aukera handiagoak izan direla udaletako
|
hizkuntza
politiketan eragiteko. Gainera, gure eguneroko bizitzan udalekin ditugu harreman gehienak, hortaz, udaletako hizkuntza politiketan eragiteko tresna bihurtuko dugu Protokoloa, eta horretarako, Udal Kaiera delako dokumentua sortuko dugu.
|
|
|
Urteetan zehar egiaztatu ahal izan du euskalgintzak, bai eta egoera gutxiagotuan dauden beste hizkuntza komunitateetako eragileek ere, aukera handiagoak izan direla udaletako hizkuntza politiketan eragiteko. Gainera, gure eguneroko bizitzan udalekin ditugu harreman gehienak, hortaz, udaletako
|
hizkuntza
politiketan eragiteko tresna bihurtuko dugu Protokoloa, eta horretarako, Udal Kaiera delako dokumentua sortuko dugu.
|
|
2018
|
|
|
nik uste nuena baino eragin zabalagoa dauka lan munduak hizkuntzen erabileran. Izan ere, batzuen lan munduko
|
hizkuntza
politikak eragin zuzena dauka beste batzuen aisialdiko hizkuntza portaeran. Hau da, lan mundua eta gainerako hizkuntza eremuak banaezinak dira, gehienetan.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, FHPn gurasoak ez ezik, beste eragile batzuk daude haurren hizkuntza sozializazioaneta Smith Christmas-en (2018) lanean ikusi den bezala, haur bat baino gehiagoko familietan, haurren adinak
|
hizkuntza
politikan eragiten du, eta zehazki, seme alaben hizkuntza jarreretaneta praktiketan. Eskoziako familia batean, amamak gaelikoa irakatsi zien bere hiru seme alabei, horietako batek, beste 3 seme alaba izan zituen; nagusiak gaelikoa daki, bigarrenak jarrerapositiboa du orokorrean, baina gehienetan ingelesa erabiltzea nahiago du, eta hirugarrenak, aldiz, jarrera negatiboak ditu hizkuntza gutxituarekiko.
|
|
|
Batzordea osatutakoan, denon artean aztertu eta zehaztu ziren Euskaragileen funtzioak: eragile aktiboa izatea, lan munduaren euskalduntzean zeresana duten gainerako eragileen
|
hizkuntza
politiketan eragiten saiatuz; eredugarri izatea, enpresen arteko sinergiak sustatzea, enpresa berriak erakartzea, bitartekari eta sustatzaile izatea eta eginiko bideari balioa ematea, prestigiatzea eta onurak erakustea. Halaber, ekimen ugari abiatu dira enpresa batzorde honetatik hornitzaileengan, gainerako enpresetan eta langileengan eragiteko.
|
|
2020
|
|
|
Esparrurik intimoenean, etxean eragin nahi du Euskaraldiak egunotan: hizkuntza ohiturak errotuen dauden tokian,
|
hizkuntza
politikak eragin mugatuena duen eremuan, euskararen transmisioak eta erabilerak zimendua duten lekuan. Itxialdia baliatuta, gogoeta eragin nahi dute hizkuntza ohiturei buruz, eta horiek astintzeko ariketa batzuk proposatuko dituzte.
|
|
2021
|
|
|
" Batuz aldatu"
|
hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun soziala aurkeztu du Euskalgintzaren Kontseiluak, Donostiako Kursaalen. Hizkuntza politiketan eragiteko ziklo berri bati hasiera eman nahi dion dokumentua sinatu dute eremu askotariko ehun eragilek eta ekimen honen nondik norakoak eman dituzte argitara.
|
|
|
" Batuz aldatu" hizkuntza politiketan eragiteko adostasun soziala aurkeztu du Euskalgintzaren Kontseiluak, Donostiako Kursaalen.
|
Hizkuntza
politiketan eragiteko ziklo berri bati hasiera eman nahi dion dokumentua sinatu dute eremu askotariko ehun eragilek eta ekimen honen nondik norakoak eman dituzte argitara. Euskalgintzaren Kontseiluak Hizkuntza politiketan jauzia egiteko garaia dela aldarrikatu du, eta argi du helburua:
|
|
|
Europako herrialdeetan hizkuntzei ematen zaien garrantzi sinboliko eta errealaren ondorioz,
|
hizkuntz
politikek eragin handia izan dezakete Europaren integrazio prozesuan. Hala ere, hizkuntzen gaia eztabaida nagusietatik kanpo geratzen da sarri, beharbada kontu delikatuegia delako oraingo fasean.
|
|
|
Europako herrialdeetan hizkuntzei ematen zaien garrantzi sinboliko eta errealaren ondorioz,
|
hizkuntz
politikek eragin handia izan dezakete
|
|
|
Ondorioz, hizkuntza plangintzako profesionalen multzo berri batek esperientzia berriak ekarri ditu eremu horretara. NPLDk, errealitate horren aurrean, foro bat eskaini die hizkuntza politikako eta hizkuntza plangintzako profesionalei praktika onenak partekatzeko, elkarkidetza indartsuak sortzeko eta Europako hizkuntza konstituzionalen, eskualdekoen eta estatu txikietakoen (CRSS hizkuntzak) artean Europar Batasunaren
|
hizkuntza
politikan eragiteko.
|
|
|
Halere, Euskalgintzaren Kontseiluak beti izan du buruan euskararen eremuan berak ordezkatzen duenaren pareko zerbaiten beharra Europa mailan. Hau da, Euskalgintzaren Kontseiluaren helburua
|
hizkuntza
politiketan eragitea izanik, eta horretarako, euskalgintzako eragileen batasunaren indarrean sinetsirik; ez al da posible Europa mailan antzeko helburuak izango dituen eta antzeko osaera izango duen sare bat osatzea?
|
|
|
Euskalgintzaren Kontseiluak
|
hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun sozial berria aurkeztu du. Euskara eroso erabili ahal izateko baldintzak lortzea du helburu, ezagutza unibertsalizatzea sustatuz
|
|
|
Euskalgintzaren Kontseiluak
|
hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun soziala lortu du: Batuz aldatu.
|
|
|
Euskalgintzako hainbat eragilerekin batera landutako'
|
Hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun soziala' dokumentua aurkeztuko du ekainaren 19an, Donostiako Kursaalean
|
|
|
«Hizkuntza politika berrirako bide orria» proposatzeko asmoz, Euskalgintzaren Kontseiluak
|
Hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun soziala izeneko dokumentua landu du euskalgintzako hainbat eragilerekin batera, eta ekainaren 19an aurkezpen publikoa egingo du Donostiako Kursaal jauregian. Kontseiluak atzo eman zuen aurkezpen ekitaldiaren berri, dokumentuarekin bat egin duten zenbait eragiletako ordezkariekin batera Koldo Mitxelena kulturunean eginiko agerraldian.
|
|
|
|
Hizkuntza
Politiketan Eragiteko Adostasun Soziala osatzeko, Euskalgintzaren Kontseiluak hamarnaka mintegi eta bilera antolatu ditu Euskal Herri osoko eragileekin, eta dokumentuak orotara ehundik gora ekarpen jaso ditu «eremu oso desberdinetako eragileen aldetik».
|
|
2022
|
|
|
Adostasun sozial handia adostasun politiko bihurtzea da Batuz Aldaturen helburu nagusia. Eremu arras desberdinetan ari diren eragile anitzek
|
hizkuntza
politiketan eragiteko adostu dokumentua da Batuz Aldatu. Dinamika 2021eko ekainaren 19an aurkeztu zuten Kursaal jauregian, eta azaroaren 5ean iragan da lehen biltzar nagusia Donostiako Parke Teknologikoko auditorioan.
|
|
|
Hainbat eremutako ehundik gora eragilek
|
hizkuntza
politiketan eragiteko adostutako agiria da Batuz Aldatu; 2021eko ekainean aurkeztu zuten. Adostasun sozial horrek hizkuntza politiketan helburua berritu zuen agiria.
|
|
|
«Euskararen normalizazio prozesua azkartzeko sozialki zein politikoki eragiteko xedearekin» sortu zuten Euskararen Gizarte Eragileen Kontseilua, 1997ko abendu hartan —2019an hartu zuen Euskalgintzaren Kontseilua izena— Hamaika adostasun eta proposamen ondu ditu ordutik; besteak beste, Bai Euskarari akordioa eta ziurtagiria, Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa eta Batuz Aldatu adostasun soziala.
|
Hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun soziala da azken hori, eta haren oinarrien gainean egin ditu Kontseiluak azkenaldian proposamenak, arloz arlo. «Euskara eroso erabiltzeko baldintzak sortu eta bermatzea» da egitasmoaren xedea, eta, horretarako, bi baldintza eskatzen ditu:
|
|
|
Gure adostasunak hizkuntza politikari begiratzen dio, ez norbanakoei.
|
Hizkuntza
politiketan eragiteko adostasun sozialaz ari gara. Hizkuntza ez baita normalizatuko politika eraginkor bat ez badago abian.
|
|
2023
|
|
|
Mugimendu feministak auzi pertsonalak politikoak direla aldarrikatu eta erakutsi duen garaian, hizkuntza praktikak eraldatzea, hiztunak ahalduntzea eta hizkuntza ideologia lantzen dituen mugimenduaren funtzio politikoa azpimarratu beharra dago. Sorreratik bertatik landu izan dute hizkuntza ideologia euskara elkarteek eta azken hamarkadan nabarmenago aritu da
|
hizkuntza
politikan eragiten mugimendua. Hautu pertsonala politikoa baita eta politikak hautu pertsonalean eragiten baitu.
|
|
|
Euskararen aldeko mugimendu sozialen eta
|
hizkuntza
politikaren eraginez (1982tik aurrera) etorkinek ikusi zuten euren seme alabek euskaraz hitz egiten jakitea gizartean aurrera egiteko giltza izango zela.
|
|
|
Etorkinen begietara euskararen neurri bateko balioa trantsizio garaian agertzen da (aipatu dugu, lehenagotik euskara erabat bazterreko hizkuntza zela). Euskararen aldeko mugimendu sozialen eta
|
hizkuntza
politikaren eraginez (1982tik aurrera) etorkinek ikusi zuten euren seme alabek euskaraz hitz egiten jakitea gizartean aurrera egiteko giltza izango zela. Eta horrela, lehen belaunaldi hartako kide batzuen seme alabak euskarazko ereduetako ikastetxeetan eskolatu ziren.
|
|
|
Lehen garaiko gatazka horien ondotik ordea,
|
hizkuntza
politikaren eraginez euskararen egoera aldatzen doanarekin batera gertaturiko zenbait gatazka ere aipagarriak dira. Horien artean bereziki nabarmentzekoak dira ondoren zehazten diren egoera gatazkatsuak.
|
|
|
Urkulluk ukatu egin du epaiek
|
hizkuntz
politikan eragin izana
|
|
|
Eusko Legebiltzarrak urteko lehen kontrol saioa egin zuen atzo. Eusko Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkulluk zenbait gairen inguruko erantzunak eman behar izan zituen; besteak beste, euskara hizkuntz eskakizun gisa jartzearen aurkako azken epaien inguruan aritu zen; zehazki, ez du uste ebazpen horiek
|
hizkuntz
politikan eragiten dutenik.
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkorra izateko, euskaldunon hizkuntza eskubideak errespetatuko dituen koadro berri bat behar duela aldarrikatu dute, eta Euskal Elkargoari dei berezia egin diote: «Hizkuntza politika berri bat abian ezartzeko elkarrizketak abia ditzala Frantziako Gobernuarekin,
|
hizkuntza
politikan eragiten duen arlo orotako eskumenak eskura ditzala, esperimentaziorako lege organikoak aurreikusten duen gisan».
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkorra izateko, euskaldunon hizkuntza eskubideak errespetatuko dituen esparru berri bat behar duela aldarrikatu zuten atzo, eta Euskal Elkargoari dei berezia egin zioten: «Hizkuntza politika berri bat abian ezartzeko elkarrizketak abia ditzala Frantziako Gobernuarekin,
|
hizkuntza
politikan eragiten duen arlo orotako eskumenak eskuratu ditzan, esperimentaziorako lege organikoak aurreikusten duen gisan».
|
|
|
Azken urteotan, gainera, estatuko berezko hizkuntza gutxituen aurkako posizioak gogortzen eta gotortzen ikusi ditugu. Joera horrek etorkizunean ere EAEko
|
hizkuntza
politikan eragingo duela aurreikus liteke. Beraz, horien aurrean nola jokatu ere gakoa izango da hizkuntza politikaren nondik norakoa ebazteko garaian.
|