|
2006
|
|
|
Iñigo Lamarca Euskal Autonomi Erkidegoko arartekoarekin bildu da gaur Paul Bilbao Hizkuntz Eskubideen Behatokiko zuzendaria
|
hizkuntza
eskubideei buruzko urteko txostenaren ondorioak azaltzeko. Aurreko astean, Nafarroako arartekoarekin izan ziren bezala, honetan EAEko egoeraren berri eman dute.
|
|
2008
|
|
|
Hala eta guztiz ere, pentsatu behar da Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuak (2003) eta Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzko Dekretuak (2008) lagunduko dutela ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz nahiz gaztelaniaz jasotzen. Zentzu honetan, arau bi hauek aurrerapauso garrantzitsuak izan daitezke kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunen hizkuntza eskubideak babesteko.
|
|
2009
|
|
|
...ara erabiltzeko kezka bateratu ahal izan da errealitate berriak agertzearekin, kontsumo zuzenbidea edota saldoz eginiko kontratazioaren errealitate horiekin, esaterako; errealitate horiek bereziki jorratu behar izan dira, eta halaxe egin da katalan hizkuntzaren inguruko legerian, edota oraintsuago, Eusko Jaurlaritzak uztailaren 1ean emandako 123/ 2008 Dekretuan, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzkoan.
|
|
|
Lege horretako xedapenak, ordea, batez ere eremu publikokoak dira, eta oso toki txikia hartzen dute esparru pribatuari buruzko xedapenek. Horrela, bada, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuaren legea, 2003an onartutakoa, eta batez ere 2008an onarturiko Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzko Dekretua dira kontsumitzaileen harreman pribatuetako hizkuntza araubidea eta hizkuntza betebeharrak berariaz definitzen dituztenak.
|
|
|
Oro har, diferentzia batzuk gorabehera, Kataluniako Hizkuntza Politikaren Legean [49] arlo sozio-ekonomikorako finkatutakoaren bide beretik doa Euskadiko kontsumitzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko lege araudia. Esparru pribaturako araubide hau, euskararen erabilerari dagokionez guztiz berritzailea dena, esaldi bakar batean laburbiltzera jarrita, honela esango genuke:
|
|
|
Hots, bi hizkuntza ofizial dituen eta elebiduna izan nahi duen gizarte batean hizkuntza pluraltasuna sustatzea eta, aldi berean, gizabanakoen askatasuna bermatzea guztiz bateragarriak dira, baldin eta hartarako malgutasunik baldin badago, hizkuntza aniztasunarekiko atxikimendurik baldin badago, deserosotasun batzuk onartzeko prestasuna baldin badago eta, jakina, proportzionaltasunaren eta progresibotasunaren printzipioak aplikatzen badira. Kontsumitzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko araubide honek erakusten du egingarria dela herritar guztien hizkuntza eskubideak errespetatzea eta egiazki bermatzea, inoren eskubideak ukatu eta zapaldu gabe, eta herritar guztien eskubide guztiak errespetatuz. Hori da bidea, gure iritzian, gizarte kohesioa sendotzeko eta hizkuntza pluraltasuna aberastasun sozial legez errotzeko.
|
|
|
Zilegitzat onartuko ote litzateke azalera handiko merkataritza guneetan, energia elektrikoa edo gasa edo telekomunikazio zerbitzuak ematen dituzten enpresekiko harremanetan, finantza erakundeekiko erlazioetan gaztelania erabiltzeko aukera bermatua ez izatea? Galdera hauei eta antzekoei kontsumitzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko araubidea deskalifikatzen dutenek ez ezik herritar gehienek ere emango lieketen erantzuna jakina da. Beraz, zergatik gaztelaniaren erabilera bermatzeko, araurik gabe ere bermatua dagoen erabilera bermatzeko, alegia?
|
|
|
Erraza da hizkuntza kontuetan katramila sortzea, baina, adostasunak edo desadostasunak gorabehera, gezurretan ibili nahi ez duen orok onartu eta aitortu behar du kontsumitzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko Euskadiko araubideak ez duela inor behartzen esparru pribatuan gogoz kontra euskaraz hitz egitera. Behartu, ez du inor behartzen; araudiak bermatzen duena da zenbait enpresak eta establezimenduk ezin izango dutela eragotzi kontsumitzaileek euskara erabiltzea, eta, euskara erabilita ere, artatuak izango direla.
|
|
|
[22] Kontsumitzaile eta erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko dekretuari momentu hartan oposizioan ziren PSE EE eta PP alderdiek babesa ukatu zioten, eta gogor kritikatu zuten, bereziki talde popularrak. Aipatu dekretua ez ezik, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Eskubideei buruzko Estatutua onartzen duen Legean hizkuntza eskubideei buruz berariaz jasota dagoen titulua bera ere osorik ezabatzea proposatu zuen Talde Popularrak.
|
|
|
[47] Autonomia Estatutua (1979), Euskararen Erabilera Normalizatzeko azaroaren 24ko 10/ 1982 Legea, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuaren abenduaren 22ko 6/ 2003 Legea, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzko uztailaren 1eko 123/ 2008 Dekretua.
|
|
2010
|
|
|
...zen duten enpresak oso gutxi dira (hizkuntza zerbitzuak kudeatzen dituzten enpresak baino ez; komunikabideak, zenbait herriadministrazio, etab.). enpresa pribatuaren munduan, galizieraren erabilera egoeraren araberakoa da, ohituraren edo joeraren emaitza, nagusi edo buru den batekin izan ezik (kasu horretan, gaztelaniaz bakarrik hitz egiten baitzaio). lan hitzarmenetan ere ez da ezartzen langileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko klausularik. enpresariek beren lan eremuan galizierarekiko duten jarrera, dudarik gabe, axolagabea da guztiz. oro har, ez daude enpresetan galiziera erabiltzearen aurka, baina gaztelania erabiltzen jarraitzen dute inertzia hutsez, zorrotik diru asko atera behar dutelako haien enpresak galizierara egokitzeko; ez daude horretarako prest, ez dakitelako argi zein den horrek ekar de...
|
|
2011
|
|
|
3 Arlo sozioekonomikoan, EAEko erabiltzaileen eta kontsumitzaileen estatutua arautzen duen Legebiltzarraren abenduaren 22ko 6/ 2003 Legeak hizkuntza xedapenak ere baditu (38 art.), Jaurlaritzaren uztailaren 1eko 123/ 2008 Dekretuak, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzkoak, garatzen dituena. Agindu horiek, baina, ofizialtasunetik baizik ez dira eratorri, eta horrek ere elebiz aritzeko inposatzea dakar.
|
|
2012
|
|
|
Kontuan izanik PEN International erakundearen Santiago de Compostelako Deklarazioa, eta 1993ko abenduaren 15eko PEN International erakundeko Itzulpen eta Hizkuntza eskubideen Batzordearen Deklarazioa,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko mundu mailako konferentzia egiteko proposamenari buruzkoa; Kontuan izanik Brasilgo Recifeko Deklarazioan Kulturarteko Komunikazioa Garatzeko Nazioarteko Elkarteak Nazio Batuen Erakundeari gomendatzen diola beharrezko neurriak har ditzan Hizkuntza Eskubideen Deklarazio Unibertsala onartzeko eta aplikatzeko;
|
|
2018
|
|
|
— Herritarren
|
hizkuntza
eskubideei buruzko ezagutzak izatea.
|
|
|
Bestetik, legealdian Jaurlaritzak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzkoa 123/ 2008 DEKRETUA onetsi zuen. Euskaldunen artean eta kontsumitzaile elkarteen artean harrera ona izan zuena, hizkuntza bazterkeriako hainbat egoera saihesteko aukera ematen zuena eta, horretaz gain, zerbitzu sektorearen euskalduntzean eragina izan zezakeena.
|
|
2019
|
|
|
Horren bidez, Gobernuak. Euskarabidearen bitartez? ...go dio Euskaltzaindiarekin duen lankidetzari, eta 2019ko aurrekontuetan Akademiarentzat aurreikusitako 169.000 euroko zenbatekoa baliatuko du hainbat proiektu aurrera eramateko.Hitzarmen horretan, 2019an gauzatuko diren jarduerak jasotzen dira, bai eta, Euskaltzaindia sortu zeneko mendeurrenaren kariaz, Iruñean urte hasieran antolatu ziren ekitaldiak ere, hots, urtarrilaren 17an eta 18an egin zen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko nazioarteko mintegia.
|
|
|
Hizkuntza Eskubideen Behatokiak Hizkuntza Eskubideak Euskal Herrian 2018an txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazten dizkioten bizipenetan oinarrituta,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko argazkia eskaintzen du urtero Behatokiak. Agerian geratu da, beste behin ere, ahoz zein idatziz euskaraz jarduteko zailtasunak daudela, eremu eta maila guztietan, mota guztietako zerbitzu eta jardueretan, baita lan esparruan eta kontsumo harremanetan ere.
|
|
2020
|
|
|
Edurne Pérez de San Román HPSko Hizkuntza Plangintzaren arduradunak eta Josune Zabala HPSko Ikerketa eta koordinaziorako zuzendariak Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak eta Kultura Sailak 2008an garatu zuten dekretu bat aipatu dute hasteko, hain zuzen ere, Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideei buruzko uztailaren 1eko 123/ 2008 dekretua. Haren zoru juridikoa, eragin esparrua, dekretuaren betetze maila eta bertan herritarrei aitortutako hizkuntza eskubideak bermatzeko Eusko Jaurlaritzak jarritako neurri eta bitartekoak azaldu dituzte, Dekretuaren helburu nagusia argi seinalatuz:
|
|
2022
|
|
|
1998: Gutxiengo Nazionalen
|
Hizkuntza
eskubideei buruzko Osloko Gomendioak (eguneratzeko bidean zeuden 2020 eta 2021 urteetan)
|
|
2023
|
|
|
LanHitz deialdiak (2005). 6/ 2003 Legea, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutua eta Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen
|
Hizkuntza
Eskubideei buruzko 123/ 2008 Dekretua.
|