2003
|
|
Xedapen honetan ezarritako delitu egintza eta neurrien preskripzioa gertatuko da, Zigor Kodean jasotako arauekin
|
bat
etorriz.
|
|
Lege organiko hau indarrean jartzen denetik bost urteko epean, Gobernuak Diputatuen Kongresuari igorriko dio txosten
|
bat
; txosten horretan aztertu eta ebaluatuko dira laugarren xedapen gehigarria aplikatzearen ondore eta ondorioak.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri
|
bat
betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik
|
bat
bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoak presazko neurriak onetsi ditu justizia administrazioa bizkortzeko, eta lege horren 3 xedapen gehigarriak berriro idatzi du 5 paragrafoa eta bigarren lerrokada berri
|
bat
gehitu du
|
|
4 Aurreko paragrafoak aipatzen dituen kasuetan, ezarritako zigorra edo betetzeko dagoena bi urtetik beherako presoaldia bada edo beste izaera
|
batekoa
, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile horrek adieraztea hori lege honen hezkuntza he... Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
Lege hau indarrean jartzean aurreneurrizko espetxealdian daudenak espetxetik aterako dira, eta, Fiskaltzaren eskumendean, eraldaketa zentro
|
batera
eramango dira. Fiskaltzak uste badu barneratzeari eustea bidezkoa dela, hori eskatu dio adingabeen epaileari berrogeita zortzi orduko epean; 28.2 artikuluan ezarritako agerraldirako deia egingo du epaileak.
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz. Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du,
|
batez
ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz. Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde
|
batekin
bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin
|
bat
etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren
|
bat
eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
Behin instrukzioa bukatu eta gero, Fiskaltzak espedientearen bukaera ebatziko du, eta adingabearen letraduari jakinaraziko dio hori. Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin
|
batera
eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik
|
bati buruzko
proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
Fiskaltzak, alegazio idazkiarekin
|
batera
, espedientea, konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero, horiek jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak bere eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari, horrek, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia fo... Letraduaren alegazio idazki horrek eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
Fiskaltzak alegazio idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik
|
bat
edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
5*) Salbuespenez, aurreko erregelan ezarritako kasuak oso oso larriak badira, eta epaiak beren beregi hori adierazten badu, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarri du urtebetetik bost urte arte; horren osagarri gisa, ondoz ondo, zaintzapeko askatasunaren beste neurri
|
bat
ezarriko du, hezkuntza laguntza eta guzti, askoz jota, beste bost urterako. Lege honen 14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea.
|
|
Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdabidea ezesten badu, epaileak beste neurri
|
bat
aplikatu dio, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdunak mendekotasuna gainditzeko sendabidea ezesten badu, epaileak beste neurri
|
bat
aplika diezaioke, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Asteburuko egotaldia. Neurri horren menpe dauden gizabanakoak euren egoitzan edo zentro
|
batean
egongo dira, askoz jota, hogeita hamasei ordutan zehar, ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, epaileak agindutako zereginak, gizarte hezkuntzakoak, burutzeko behar duten denbora kenduta.
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek
|
bat
etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala.
|
|
Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako
|
bat
edo batzuk izan daitezke: jokarauak bete ditu.
|
|
5) Toki zehatz
|
batean
bizi beharra.
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde
|
batekin
bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza talde batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia
|
batekin
edo hezkuntza talde batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza talde
|
batekin
bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
m) Motor bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo baimen hori lortzeko eskubidea kentzea, edota ehizarako administrazio baimenak nahiz edozein motatako armak erabiltzeko administrazio baimenak kentzea. Neurri hori erantsi gisa ezar daiteke, delitua edo falta egin bada motor bizikleta edo ibilgailu motorduna erabiliz edo arma
|
bat
erabiliz, kasuan kasuan.
|
|
n*) Erabateko desgaikuntza. Laugarren xedapen gehigarrian ezarritakoarekin
|
bat
etorriz, erabateko desgaikuntzaren neurriak behin betiko kentzen dizkio ohore, enplegu eta kargu publiko guztiak hori zein gizabanakori ezarri eta berorri, nahiz eta halakoak hautazkoak izan. Ezgaitasuna dakar, orobat, horiek guztiak nahiz beste edozein ohore, kargu edo enplegu publikoak lortzeko, eta kargu publikoetarako hautatua izateko, neurriak dirauen artean.
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta,
|
batez
ere, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz
|
bat
; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
Neurrien iraupena ezin da izan bi urtetik gorakoa. Ondore horietarako, zenbatu egingo da, lege honen 28.5 artikuluan xedatutakoarekin
|
bat
etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena.
|
|
Artikulu honen ondoreetarako, kasu
|
batean
berrerortzea antzeman bada, beti ulertuko da oso oso larria dela.
|
|
7) Fiskaltzaren postulazioan, edo prozeduran emandako ebazpen horretan, lege honen 5.2 artikuluan ezarritako inguruabarretatik
|
bat
edo batzuk jasotzen badira, beronen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan deskribatutako neurri terapeutikoak bakarrik ezarri ahal izango dira.
|
|
Adingabeak egitate anitz burutu eta horien gaineko erantzukizuna badu, neurri
|
bat
edo batzuk ezarriko zaizkio, lege honen 7.3 eta 9 artikuluetan adierazitako irizpideak kontuan hartuta.
|
|
Hala eta guztiz ere, jokabide berberak bi arau hauste edo gehiago eragiten baditu, edo jokabide hori beharrezko bidea bada beste
|
bat
burutzeko, horietatik larriena bakarrik hartuko da kontuan neurri egokia aplikatzeko.
|
|
Arau haustea jarraitua denean, edo, bat bakarrik izanik, biktima anitz dagoenean, epaileak epaiaren menpeko gizabanakoari neurri
|
bat
bakarrik ezarriko dio; horretarako, erreferentzia gisa hartuko du burututako egitaterik larriena, eta, 9 artikuluko erregelekin bat etorriz, neurriari gehieneko hedadura emango dio, salbu eta adingabearen interesa kontuan hartuta komeni denean neurriaren hedadura txikiagoa izatea.
|
|
Arau haustea jarraitua denean, edo, bat bakarrik izanik, biktima anitz dagoenean, epaileak epaiaren menpeko gizabanakoari neurri bat bakarrik ezarriko dio; horretarako, erreferentzia gisa hartuko du burututako egitaterik larriena, eta, 9 artikuluko erregelekin
|
bat
etorriz, neurriari gehieneko hedadura emango dio, salbu eta adingabearen interesa kontuan hartuta komeni denean neurriaren hedadura txikiagoa izatea.
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste
|
batekin
ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
Adingabe
|
bati
lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarri bazaio, eta adingabe horrek adin nagusitasuna eskuratzen badu, neurria betetzeari eutsiko dio neurria zein epaitan ezarri eta epai horretan proposatutako helburuak erdietsi arte, aurreko artikuluetan ezarritako irizpideak aintzakotzat hartuta.
|
|
...ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero, horien betetzea ez bada bukatu gazteak adin hori lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege honen 14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, neurri horiek espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin
|
bat
etorriz.
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate
|
baten
berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki... Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe
|
batek
burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna ... Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
Lehenengo artikuluan aipatutako egitateak
|
batera
burutu badituzte zigor arloan adin nagusiko direnek eta lege honen 1 eta 4 artikuluetan aipatutako adinak kasuan kasuan dituztenek, auzi horren gaineko eskumena duen instrukzio epaileak, egotzien adina egiaztatu eta berehalakoan, beharrezkoak diren neurriak hartuko ditu, adin nagusikoei begira ikerketa jarduera arrakastatsua izan dadin ziurtatzeko; bestalde, Fiskaltzari beharrezkoak diren zehazta...
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako
|
batek
izango du haren ordezkaritza.
|
|
Adingabeak berak eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin
|
bat
etorriz.
|
|
Behin adiskidetzea gertatu eta gero, edo biktimarekin edo egindako delitu nahiz faltaren ondoriozko kaltedunarekin bereganatutako konponketa konpromisoa bete eta gero, edo
|
bata
edo besteak ezin badira gauzatu adingabearen borondatetik kanpoko arrazoien ondorioz, Fiskaltzak bukatutzat joko du instrukzioa, eta jarduna largetsi eta artxibatzea eskatuko dio epaileari, horretarako jarduna hari bidaliz.
|
|
Delitu egitate bakoitzeko, Fiskaltzak prozedura
|
bat
hasiko du, delitu egitateak elkarri lotuta daudenean izan ezik.
|
|
Espedienteko adingabeari zenbait delitu eratxiki bazaizkio, eta delitu horiek lurralde desberdinetan burutu badira, adingabearen egoitza zein tokitan izan eta toki hori izango da kontuan, espediente bakar
|
batean
delitu horien guztien gaineko eskumena zein organo judizialek duen zehazteko, bai eta aplikatu beharreko neurrien betearazpena zein erakunde publikori dagokion ezartzeko; modu subsidiarioan, kontuan hartuko dira Prozedura Kriminalaren Legeko 18 artikuluan aipatutako irizpideak.
|
|
Espedientea hasi eta
|
batera
, hori jakinarazi behar zaio adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi egingo die hala egin ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
1 Fiskaltzaren instrukzio jardunak helburu izango du adingabeak egitateetan zein parte hartze izan duen balioesgabearen beraren interesari ondo uztartea, haren jokabideak zein gaitzespen merezi duen adierazteko; helburu du, orobat, hezkuntza eta zehapen izaerako neurri zehatzak proposatzea, betiere egitatearen eta egilearen inguruabarrekin bat datozenak, eta,
|
batez
ere, adintzen zaizkionak, interes hori auzian bertan balioetsiko da eta.
|
|
Fiskaltzak, adingabeak edo horren familiak hala eskatuta, eta auto ziodunaren bidez, adingabeen epaileak espedientearen isil gordea dekreta dezake osorik edo zati
|
batez
, instrukzioak dirauen artean edo instrukzioaren denboraldi zehatz batean zehar. Edonola ere, adingabearen letraduak oso osorik jakin behar du espedientearen edukia, alegazioen izapidea burutzerakoan.
|
|
Fiskaltzak, adingabeak edo horren familiak hala eskatuta, eta auto ziodunaren bidez, adingabeen epaileak espedientearen isil gordea dekreta dezake osorik edo zati batez, instrukzioak dirauen artean edo instrukzioaren denboraldi zehatz
|
batean zehar
. Edonola ere, adingabearen letraduak oso osorik jakin behar du espedientearen edukia, alegazioen izapidea burutzerakoan.
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin
|
bat
etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil
|
baterako
, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
Edozein kasutan ere, behin talde teknikoak txostena prestatu eta gero, Fiskaltzak berehalakoan bidaliko dio hori adingabeen epaileari, eta kopia
|
bat
emango dio adingabearen letraduari.
|
|
1 Adingabeak delitu
|
bat
gauzatu duelako edo justiziaren ekintza saihestu edo oztopatu duelako zantzu arrazoizkoak badira, Fiskaltzak kautela neurriak hartzeko eska diezaioke adingabeen epaileari, edozein unetan, neurri horiei esker espedienteko adingabea babestu eta defendatu ahal bada. Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz.
|
|
1 Lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege organiko
|
baten
proiektua helaraziko dio, Botere Judizialari buruzko uztailaren 1eko 6/ 1985 Lege Organikoagietako arauketa eta eskumena egokituko da, eta Auzitegi Gorenaren Bigarren Aretoaren osaera moldatuko da, lege honetan ezarritakoaren eretzean. eraldatzeko; proiektu horren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak* sortuko dira, adingabeen epaite
|
|
2 Lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege proiektu
|
bat
helaraziko dio, Fiskaltzaren Estatutu Organikoari buruzko abenduaren 30eko 50/ 1981 Legea eraldatzeko; proiektu horren helburua izango da Fiskaltzaren antolaketa lege honetan ezarritakoari egokitzea.
|
|
1 Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak eta Justizia Ministerioak, bakoitzak berari dagokion eskumen eremuan, karrera judizialeko nahiz fiskaleko kideak trebatuko dituzte, adingabeen arloko espezialistak izan daitezen, araudi bidez ezartzen denarekin
|
bat
etorriz. Espezialista horiek lehentasuna izango dute auzitegi nagusietako adingabeen aretoetan* eta adingabeen epaitegi nahiz fiskaltzetan kasuan kasuko karguak betetzeko, legeek eta erregelamenduek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
Fiskaltza guztietan, adingabeen atal
|
bat
izango da; atal hori karrera fiskaleko kideek osatuko dute, kide horiek espezialistak izango dira, eta, atalotan, beharrezkoak diren administrazio funtzionarioak izango dira, araudi bidez ezartzen denarekin bat etorriz.
|
|
Fiskaltza guztietan, adingabeen atal bat izango da; atal hori karrera fiskaleko kideek osatuko dute, kide horiek espezialistak izango dira, eta, atalotan, beharrezkoak diren administrazio funtzionarioak izango dira, araudi bidez ezartzen denarekin
|
bat
etorriz.
|
|
1 Indarrik gabe geratzen dira: ...kainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak aldarazia; Adingabeen Epaitegietako Eskumen eta Prozedurari buruzko Lege Organikoaren betearazpenerako erregelamendutik indarrean dauden manuak, erregelamendu hori 1948ko ekainaren 11ko Dekretu bidez onetsi zela aintzat hartuta; Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren hamabigarren xedapen iragankorra; azaroaren 15eko 44/ 1971 Legearekin
|
bat
etorriz, irailaren 14ko 3.096/ 1973 Dekretuaren bidez argitaratutako Zigor Kodearen testu bategineko 8.2 eta 9.3 artikuluak, 20 artikuluko 1 erregela, 8 artikuluko 2 paragrafoari dagokionez, 22 artikuluko bigarren paragrafoa eta 65 artikulua.
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren talde tekniko egilearen ordezkari
|
batek
, eta adingabeak berak. Adingabea bere legezko ordezkariekin batera egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta talde teknikoaren ordezkariari entzun eta gero.
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren talde tekniko egilearen ordezkari batek, eta adingabeak berak. Adingabea bere legezko ordezkariekin
|
batera
egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta talde teknikoaren ordezkariari entzun eta gero. Entzunaldian parte har dezake, orobat, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak, baldin eta erakunde horrek instrukzioko jardunean parte hartu eta epaileak hala erabakitzen badu.
|
|
Adingabea egitateekin ados badago, baina ez eskatutako neurriarekin, entzunaldi izapidea gauzatuko da azken autu horri dagokionez bakarrik; proposatutako frogak egingo dira, neurri horren aplikazioa agintzeko edo, eskatutako neurriaren ordez, beste
|
bat
ezartzeko, beste hori egokiagoa bada adingabearen interesarentzat eta alderdietatik edozeinek hala proposatu badu.
|
|
1 Entzunaldia egitea bidezkoa denean, epaileak gonbita luzatuko die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, horiek euren aburuz komeni dena adieraz dezaten, beste froga batzuk egiteari buruz edota prozeduraren izapideak egitean hautsi den oinarrizko eskubidetako eskubidea berrezartzea, hori bidezren
|
bati buruz
; edo, hala denean, haiei adieraziko die eskatutakoaz bestelako kalifikazio edo neurri bat aplikatzeko aukera. Jarraian, epaileak erabakiko du entzunaldiari ekitea edo hautsikoa denetan.
|
|
1 Entzunaldia egitea bidezkoa denean, epaileak gonbita luzatuko die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, horiek euren aburuz komeni dena adieraz dezaten, beste froga batzuk egiteari buruz edota prozeduraren izapideak egitean hautsi den oinarrizko eskubidetako eskubidea berrezartzea, hori bidezren bati buruz; edo, hala denean, haiei adieraziko die eskatutakoaz bestelako kalifikazio edo neurri
|
bat
aplikatzeko aukera. Jarraian, epaileak erabakiko du entzunaldiari ekitea edo hautsikoa denetan.
|
|
Adingabeen epaitegi bakoitzak epaien erregistro
|
bat
eramango du; erregistro horretan idatzi eta sinatuko dira behin betikoak diren guztiak.
|
|
...en epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, eta, edozein kasutan, horiei, talde teknikoaren ordezkariari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, erabaki ziodunean ezar dezake epaian jasotako epaitzaren betearazpena etetea, baldin eta ezarritako neurriak ez badu bi urtetik gorako iraupenik; etendura denbora zehatz
|
batez
luzatuko da eta, askoz jota, bi urtez. Etendura hori epaian bertan erabakiko da, edo, hori irmoa denean, auto ziodunean; edozein kasutan, etendura horren baldintzak zehaztu dira.
|
|
Alderdiak ikustaldi horretara agertu behar dira, eta, auzitegiak egoki baderitzo, agertu behar dira, orobat, talde teknikoaren ordezkaria eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkaria, kasu zehatz horretan parte hartu izan duten heinean. Errekurtsogileak auzitegiari eska diezaioke, auzialdian proposatu eta onartutako frogen artean, egin ez zirenak egiteko, Prozedura Kriminalaren Legeko erregelekin
|
bat
etorriz.
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak eman badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto
|
batek
edo batzuek** eman dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak eman dituen epaiei begira; hala gertatuko da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
Lege honetan ezarritako neurrietatik bat ere ezin izango da betearazi, ez bada epai irmoan ezarri, lege honetan araututako prozedurarekin
|
bat
etorriz.
|
|
Era berean, neurri horiek ezin izango dira beste modu
|
batera
bete, lege honek eta berau garatzen duten erregelamenduek zein modu ezarri eta modu horretan baino.
|
|
1 Adingabeen epaileek, euren epai irmoetan, neurriak hartzen dituztenean, neurri horien betearazpena autonomia erkidegoen eta Ceuta eta Melillako hirien eskumenekoa da, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoaren azken xedapenetatik hogeita bigarrenaren arabera; lege horrek adingabearen babes juridikoa arautu du. Erakunde publiko horiek, euren antolaketa arauekin
|
bat
etorriz, zerbitzu, erakunde eta programa egokiak sortu, zuzendu, antolatu eta kudeatuko dituzte, lege honetan ezarritako neurriak behar bezala betearazten direla bermatzeko.
|
|
46 artikulua. Neurria likidatzea eta adingabea zentro
|
batera
eramatea
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik eman eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio, horien ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi berean ere, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin
|
bat
etorriz.tearazpenean zehar gertatzen diren go
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional
|
bat
izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea bera familia eta gizarte ingabea aurrekoak ez beste zentro batera eramateko, horren oinarria izan behar da adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek eman eta horren onespena izan du.
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional bat izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea bera familia eta gizarte ingabea aurrekoak ez beste zentro
|
batera
eramateko, horren oinarria izan behar da adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek eman eta horren onespena izan du.
|
|
Ezarritako neurri guztiak edo horietatik batzuk ezin badira aldi berean bete, elkarren segidan beteko dira hurrengo erregelak kontuan hartuta, salbu eta epaileak adingabearen intereserako beste hurrenkera
|
bat
ezartzen duenean:
|
|
Barneratze terapeutikoa beste neurri
|
batekin
pilatuz gero, barneratze terapeutikoaren neurria ezarriko da lehenago. Epaileak, hala denean, geroago ezarritako neurrien betearazpenari hasiera ematea eten egingo du, barneratze terapeutikoa bukatu edo ezereztu arte, salbu eta lege honen 14 artikuluan ezarritako ahalmena erabiltzen denean.
|
|
Erakunde publikoaren ardurapean geratu bada adingabearen gainean neurria betearaztea, erakunde publiko horrek espediente pertsonal
|
bat
bakarrik irekiko du adingabeari buruz; espediente horretan jasoko dira adingabeari buruzko txostenak, hari dagozkion ebazpen judizialak eta betearazpenean zehar sortutako bestelako dokumentazioa.
|
|
Espediente hori isilpekoa izango da, eta hori lortu ahal izango dute, bakar bakarrik, Herriaren Defendatzaileak edo kasuan kasuko autonomia erkidegoan haren antzeko erakundea denak, adingabeen epaile eskudunek, Fiskaltzak eta betearazpenean parte hartzen duten eta, erakunde publikoaren antolaketa arauekin
|
bat
etorriz, horretarako baimena duten gizabanakoek. Adingabeak, horren letraduak eta, hala denean, haren legezko ordezkariak ere espedientea eskuratu ahal izango dute.
|
|
1 Adingabeak askatasunaz gabetzeko neurri
|
bat
hausten badu, adingabe horrek zein zentrotatik alde egin eta zentro horretan sartuko da berriro, edo, bestela, haren baldintzekin bat etorriz egoki den beste zentro batean; asteburuko egotaldiaren kasuan, adingabea bere egoitzara eramango da. Horrela, betetzeko dagoen denbora geldiarazpenik gabe beteko da.
|
|
1 Adingabeak askatasunaz gabetzeko neurri bat hausten badu, adingabe horrek zein zentrotatik alde egin eta zentro horretan sartuko da berriro, edo, bestela, haren baldintzekin
|
bat
etorriz egoki den beste zentro batean; asteburuko egotaldiaren kasuan, adingabea bere egoitzara eramango da. Horrela, betetzeko dagoen denbora geldiarazpenik gabe beteko da.
|
|
1 Adingabeak askatasunaz gabetzeko neurri bat hausten badu, adingabe horrek zein zentrotatik alde egin eta zentro horretan sartuko da berriro, edo, bestela, haren baldintzekin bat etorriz egoki den beste zentro
|
batean
; asteburuko egotaldiaren kasuan, adingabea bere egoitzara eramango da. Horrela, betetzeko dagoen denbora geldiarazpenik gabe beteko da.
|
|
Adingabeak neurri
|
bat
hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste
|
bat
ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste
|
bat
ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin
|
bat
etorriz.
|
|
2 Adingabeen epaileak txostena eskatuko dio Fiskaltzari, eta errekurtsoaren gaineko ebazpena emango du, auto ziodunean, bi eguneko epean. Auto horren aurka, gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke auzitegi nagusi eskuduneko adingabeen aretoan*, lege honen 41 artikuluan xedatutakoarekin
|
bat
etorriz.
|
|
2 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskamoak antola daitezen, adingabe horren interesarentzat hori nahitaezkoa bada.tuta, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publiko eskudunari eska diezaioke, behin ezarritako neurria bete eta gero, Kode Zibilaren arauekin
|
bat
etorriz adingabea babesteko mekanis
|
|
Adingabeak euren egoitzatik hurbilen dagoen zentroan izan behar dira, euren barneratze erregimenarekin
|
bat
etorriz; adingabeak ezin dira eraman euren autonomia erkidegotik kanpo, lege honetan eta beronen garapenerako arauetan ezarritako kasu eta betekizunekin izan ezik.
|
|
h) Adingabeak askatasunez komunikatuko dira euren guraso, legezko ordezkari, senide nahiz bestelako gizabanakoekin; era berean, irteerak eta baimenak lortuko dituzte, lege honetan eta beronen garapenerako arauetan xedatutakoarekin
|
bat
etorriz.
|
|
j) Adingabeek lan heziketa egokia eta ordaindutako lan
|
bat
jaso behar dute, betiere erakunde publikoaren baliabideen arabera; orobat, eurei legozkiekeen gizarte prestazioak eskuratuko zaizkie, lege aginduz ezarritako adina lortutakoan.
|
|
l) Adingabeek argibide pertsonal eta eguneratuak eskuratuko dituzte, euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraien egoera pertsonal nahiz judizialari buruz, zentroetan adingabeak izan eta zentro horien barne jardunbidearen gaineko arauei buruz, bai eta eskubide horiek guztiak gauzatzeko prozedura zehatzei buruz ere,
|
batik
bat, eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteari begira.
|
|
1 Behin zentroan sartutakoan, adingabeek idatzizko argibideak jasoko dituzte euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraiek jasan behar duten barneratze erregimenari buruz, antolaketa orokorraren gaineko arazoei buruz, zentroaren jardunbidea arautzen duten erregelei buruz, diziplina arauei buruz, eta eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteko bideei buruz. Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza
|
batean
emango zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki bat erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza batean emango zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki
|
bat
erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
Barneratutako adingabeak diziplina bidez zuzen daitezke, araudi bidez ezarritako kasuetan eta araudietan ezarritako prozeduraren bidez, betiere Konstituzioaren, lege honen eta azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen IX. tituluaren printzipioekin
|
bat
etorriz; azken lege horrek herri administrazioen araubidea ezarri eta administrazio prozedura erkidea arautu du. Une oro, adingabeen duintasuna errespetatu da, eta ezin izango zaizkie adingabeei inoiz ere kendu mantenu eskubidea, nahitaezko hezkuntza izateko eskubidea, eta komunikazioak eta bisitak izateko eskubidea, horiek guztiak lege honetan eta beronen garapenerako xedapenetan ezarrita dauden heinean.
|
|
Aurreko paragrafoko lau kasuetan ezarritako zehapen berberak, hurrengo iraupena izanik: bi egunekoa, asteburu
|
batekoa
edo bikoa, egun batetik hamabost artekoa, eta hilabetekoa, hurrenez hurren.
|
|
Aurreko paragrafoko lau kasuetan ezarritako zehapen berberak, hurrengo iraupena izanik: bi egunekoa, asteburu batekoa edo bikoa, egun
|
batetik
hamabost artekoa, eta hilabetekoa, hurrenez hurren.
|
|
Adingabea zentroko jolas jarduera guztietan edo horietatik batzuetan parte hartzeaz gabetzea, egun
|
batetik
sei arteko epealdian.
|