|
2000
|
|
|
Lurralderen batean egon daiteke zerbait, baina ez ildo politikoa dela eta. Urtarrilaren 16an Izan erabakitzeko ponentzia politikoa Euskalduna Jauregian onartu zenean, aho
|
batez
lurralde guztien oniritziarekin izan zen.
|
|
|
13 artikulua. 1 Pertsona orok du joan eta etorri aske ibiltzeko eskubidea eta Estatu
|
baten
lurraldean bizilekua aukeratzekoa.
|
|
|
Nazio gisa ez digute geure buruaren jabe izaten uzten8 Izan ere, magrebiarrenegoera Parisen arazo etnikoa bada, Argeliako borroka antikolonialista gatazkanazionala izan zen, herri jakin
|
batek
lurraldearen burujabetasuna aldarrikatu zuenetik. Era berean, Espainian ijitoekiko arazo etniko kulturalak egon daitezke; bainaeuskaldunekin, berriz, gatazka nazionala dago, eta ez besterik.
|
|
2001
|
|
|
epaiketetan parte hartzen zuten (isunak eta zigorrak inposatuz) eta, barruti guztietan beti ez? gaztelu
|
batetik
lurraldearen babesaz arduratzen ziren, gerrari talde baten laguntzaz. Zerbitzu horien guztien truke, barrutiko herri jakinbatzuetan erregeak kobratzen zituen errenten parte bat jasotzeko eskubidea ematenzitzaien gobernariei, eta baita zenbait ondasunen jabegoa ere.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi autonomia erkidegoek ez dutenik beharrezko neurriak hartu behar baimendutako eragiketen osasun kontrola ziurtatzeko eta haragiaren jatorrizko ustiapena identifikatzeko arauak ezartzeko. Beste estatu kide
|
bateko
lurraldera igortzen den produktua albaitari ofizial batek ikuskatu behar du ontziratzeko unean. Albaitariak albaitariaren ikuskapenaren ziurtagiria emanen du.
|
|
2002
|
|
|
Horrek guztiak finantza baliabide asko eskatzen ditu eta, erdigune kooperatiboaren menpean, periferia kapitalista baten diseinua eta eraketa dakartza (kapital inbertsio zuzenek eta, joint venture" esperientziek osatutako periferia kapitalista, alegia). Horrek zalantzak pizten ditu ekonomia sozialarenesparruan, zeinaren bereizgarrietako
|
bat
lurralde jakin batek, bere kabuz etabere sustraietan oinarrituz, garatzeko duen gaitasun propioa baita.
|
|
|
Lehenik eta behin, zergapeko egintza non gertatu den zehaztu da. Zerga aplikatzen den lurraldean egindakotzat hartuko dira, betiere, beste estatu kide
|
batean
lurralde horretarako egiten diren ondasun salmentak, baldin eta baldintza hauek betetzen badira: 1 Ondasunak saltzaileak berak edo bere kontura luzatu edo garraiatzea.
|
|
|
Gainera, ardo horiek beste ardo batzuetatik bereizita egin, biltegiratu eta hazi dira. “Ordainketa ardo kalifikatuak” jatorrizko deitura kalifikatu
|
baten
lurralde eremuan dagoen “ordainketa” batean ekoitzi behar dira, bertan inskribatu direla eta Jatorrizko Deitura Kalifikatua duten ardoei eskatzen zaizkien baldintzak betetzen dituztela egiaztatu behar da. Hori horrela dela kontrolatu eta bermatu ahal izateko, kalitate integraleko sistema bat ezarri da, mahatsa ekoizten denetik ardoak merkaturatzen diren arte aplikatzekoa; mahastien eta upategien titularrak ordezkatuta egongo diren kudeaketa organo bat izan da; eta haren erregelamenduek erakunde independente batek edo administrazio organo edo erakunde publiko batek egindako kontrol sistema bat aurreikusi dute.
|
|
|
Proton errusiar kohete batek orbitan jarri zuen Baikonur-eko base beteranotik, Kazakhstanen (Sobietar Batasun ohia). Espainiarrak izango dira espazioko artifizio berri eta handinahiaren onuradun handienetako bat, bere bi sortetako
|
bat
lurralde nazionalera bakarrik zuzenduko duena. 1K arekin, gainera, Interneten eta kanpoko espazioaren arteko behin betiko uztartzea lortuko da.
|
|
2003
|
|
|
Antolatzaileen esanetan, Euskal Herri osoan euskara ofiziala izatea aldarrikatuko dute lasterketan parte hartzen duten guztiek. " Gure hizkuntzaren biziraupena nahi dugu, beharrezkoa delako ofizialtasun erreal
|
bat
lurralde guztietan" gaineratu dute.
|
|
|
Ekonomia global horretan, lehia gero eta gehiago ezagutza eta ikaskuntzanoinarritutakoa bilakatzen ari den heinean, erregio eta toki espazioak interesgarriakizan daitezke kapitalarerako6 Izan ere, ezagutza berriaren sorkuntza eta informazioegokiaren prozesaketarako gaitasuna eta etengabeko berrikuntza eta egokitzapenerako ahalmena neurri handi
|
batean
lurraldean txertatutako osagaien araberakoabaita. Horrela, garapen politiken helburua berton txertatuta dauden potentzialtasunendogeno horiek sustatu eta ahalik eta hobekien erabiltzea izango da.
|
|
|
Onetsi zenetik erreferentzia izan da salgai galkorren garraioari buruzko legeria garatzeko, ez bakarrik nazioartean, baita Espainian ere. Definizioak eta arauak salgai galkorren garraio orori aplikatzen zaizkio, bai hirugarren batzuentzat, bai norberaren salgaientzat, baldin eta trenez, errepidez edo bi metodoen konbinazioz egiten badira, salgaiak kargatzeko eta deskargatzeko tokia egoera desberdinetan badago eta salgaiak deskargatzeko lekua alderdi kontratugileetako
|
baten
lurraldean badago. Salgai galkorrak eta haien tenperaturak ATPk akordioa aplikatzearen ondorioetarako galgarritzat jo behar diren salgaien zerrenda ezartzen du.
|
|
|
Europari dagokionean, Europako identitatea lortu nahi izatea litzateke estatuen formula berdintzailea dekretu bidez errepikatu nahi izatea, non menpekoek —ez bailirateke herritarrak izanen— ezin baitute ia deus ere erabaki eta are gutxiago esku hartu. Kulturaren aldetik, oso etorkizun etsigarria ekartzen digu gogora, egoera orwelldarra, zeren eta estatu
|
baten
lurralde barneko nortasun galtzea handia izan bada, hogei aldiz lurralde handiagoan, are handiagoa izanen da.
|
|
|
• Nafarroako Unibertsitate Publikoak euskal lerroetatik heldu diren ikasleei euskarazko ikasketekin segitzen lagundu behar die. Nafarroako egoera normalizatu
|
batean
lurralde osoko unibertsitate publiko bakarrak, neurri batean bederen, elebiduna izan behar du.
|
|
2004
|
|
|
Alegia, Euskal Unibertsitatearen eta Euskal Herriko Unibertsitatearen artean dagoen tartea. Izan ere, bere nazio nortasunaren hizkuntza eta kultura beste herri
|
baten
lurraldean ezarria duena jatorriz bertakoa bezain bertako sentitzen baita. Jatorrizko hizkuntza eta kulturaren herritarrak bezain hemengoak dira, orduan, barne kolonizazioaren bidetik bertaratuak izan direnak.
|
|
2005
|
|
|
Erregistro
|
baten
lurraldea beste batzuen artean zatitu bada edota udal mugartea bi atal edo gehiagotan zatitzea erabaki denean, kasuan kasuko mugak finkatzeko aginduaren zati egokia sartu behar da laukian.
|
|
|
Erregistratzaileak egiaztatu badu ondasun higiezinen ezkonsari zenbatetsia inskribatu dela senarraren izenean eta ez bada agerrarazi emazteak uko egin dionik bere hipoteka eskubideari, erregistratzaile horrek adieraziko du hipoteka eratzen dela ezkonsari ondasun horien edo beste ondasun batzuen gain; azken kasu horretan, ondasunok beste Erregistro
|
baten
lurraldean izanez gero, hori egiaztatzen duen ziurtagiria artxibatuko da.
|
|
2006
|
|
|
1 Hartzekodunek edo hirugarrenek eskubide errealak dituztenean zordunaren orotariko eskubide edo ondasunengain, denboran zehar alda daitezkeen eta konkurtso adierazpena egiteko unean beste estatu
|
bateko
lurraldean egondaitezkeen ondasun multzoak barne, estatu horretako legeak bakarrik arautuko ditu konkurtsoak eskubide horien gain dituen ondoreak.
|
|
|
2 Ondasuna jabari erreserbarekin saldu duenaren gain konkurtso adierazpena eman izanak, berez, ez dakarsalmentaren suntsiarazpena ez hutsalketa, eta erosleak jabetza eskuratu ahal izango du, nahiz eta ondasuna emanda egon, eta adierazpena egiteko unean beste estatu
|
bateko
lurraldean izan.
|
|
|
Jakinarazpenak, zitazioak edo epatzeak Espainiako beste agintaritza judizial
|
baten
lurraldean egin behar badira, suplikatorioa, exhortoa edo manamendua luzatuko da, kasuan kasuan behar denaren arabera, eta, horretan, zedulak jaso behar dituen betekizunak gehituko dira.
|
|
|
«Nekazariek ordaindu behar zuten zerga eta karga multzo bat, jaun
|
baten
lurraldean bizi eta lan egiteagatik. Esandako zentzuaren onuraduna kolonoak landutako finken jabea zen.
|
|
2007
|
|
|
lurraldetik kanpo ondoreak sortu behar dituzten agiriak, espedienteak edo horien zatiak, bai eta interesdunei zuzendutako agiriak ere, interesdunek esanbidez hala eskatu badute. Horiek guztiek ondoreak sortu behar badituzte beste autonomia erkidego
|
baten
lurraldean, eta lurralde horretan ere gaztelania ez den hizkuntza hori koofiziala bada, ez da behar izango itzulpenik.
|
|
|
Estatuko elkarteak, federazioak, konfederazioak eta elkarteen batasunak, eta euren eginkizunak gehienbat autonomia erkidego
|
baten
lurralde esparruan gauzatzen ez dituzten enparauak.
|
|
|
Ikusi dugunez, egoera Estatuko Gobernuak adierazi behar du, bere ekimenez edo autonomia erkidego bateko lehendakari batek eskatuta, enuntziatu berri ditugun kasuek autonomia erkidego
|
baten
lurraldearen zati bat edo lurralde osoa ukitzen badute. Gobernu zentralaren dekretu honetan, hurrengo hauek ezarriko dira:
|
|
|
Kongresuak eskaera hori Gobernuak eskatutakoari jarraituz onetsi dezake, edo nahi badu, aldatu egin dezake. Kongresuak baimena ematen badu, Ministroen Kontseiluak salbuespen egoera adieraziko du dekretu bidez. Adierazpenak autonomia erkidego
|
bateko
lurralde osoa edo zati bat modu esklusiboan ukitzen duenean, gobernu agintaritzak bere eskumenen egikaritza erkidego horretako gobernuarekin koordinatu dezake.
|
|
|
Bosgarren, estatuetako Konstituzioek oinarrizko eskubideak, botereen mugak eta Konstituzio federalaren manuak errespetatu behar zituzten, eta horrez gain, estatuek indar publikoa poliziaren kasuan eta barne segurtasunerako soilik erabil zezaketen. Estatu
|
baten
lurraldean ezin zen estatu berririk sortu, estatu kideak ezin ziren elkartu estatu interesdunen Gorteen (biltzarrak) eta Gorte federalen adostasunik gabe eta, edonola ere, 103 artikuluaren arabera: «Estatu bakoitzeko herritarrek gainerako estatuetako herritarren eskubide guztiak izango dituzte».
|
|
|
...n esklusiboen zerrenda ezarri zen, bai legegintzari bai betearazpenari zegokienez (adibidez, naziotasuna, elizaren eta estatuaren arteko lotura, kanpo harremanak, defentsa, indar armatuak, arantzelak, aduanak, itsas arrantza, ontziei bandera jartzea, estradizioa, diru sistema, komunikazioen araubide orokorra, posta, telegrafoak, etab., aprobetxamendu hidraulikoak eta instalazio elektrikoak erregio
|
baten
lurralde esparrua gainditzen zutenean, mugako polizia, estatuko Ogasuna, armak ekoitzi eta salerostea). Bestalde, 15 artikuluan ezarri zen legegintza Estatuari zegokiola, eta autonomia erregioei betearazpena egokitu ahal zitzaiela zigor, gizarte, merkataritza, prozesu arloetan eta arlo zibilean (ezkontza moduari, erregistro eta hipoteken antolamenduari, kontratu betebeharren oinarriari, estatutu pertsonal, estatutu erreal eta estatutu formalaren arauketari dagokienez), jabetza intelektualari eta industria jabetzari buruzko legegintza, agiri publikoen, pisuen eta neurrien eragingarritasuna, mea araubidea eta basoei, nekazaritzari eta abeltzantzari, trenbideei, errepideei, ubideei, telefonoei eta interes orokorreko portuei buruzko oinarriak, barruko osasun legeriaren oinarriak, aseguru orokorren eta gizarte aseguruen araubidea, urei, ehizari eta ibaiko arrantzari buruzko legegintza, prentsa, elkarte, bilera eta kale ikuskizunei buruzko araubidea, aberastasun naturalak eta enpresa ekonomikoak desjabetzeko eta sozializatzeko eskubidea, abiazio zibila eta irrati difusioa.
|
|
|
ezinen duten ia deus ere erabaki eta aregutxiago esku hartu. Kulturaren aldetik oso etorkizun etsigarria ekartzen digugogora, egoera orwelliarra; izan ere, eta estatu
|
baten
lurralde barneko nortasungaltzea handia izan bada, hogei aldiz lurralde handiagoan, are handiagoa izanen da.
|
|
|
Baina, badaude, egon ere, kasu konplexuagoak. Izan ere, zergadun
|
bat
lurralde komunean 160 egun egon bada, Araban 100 eta Gipuzkoan 105, zer gertatuko da. Lehenbizi, ikusten da EAEn 205 egun egon dela, lurralde komunean 160 egon den bitartean eta beraz, Foru Arautegia dagokio eta Foru Ogasunaren eskumenpean geratuko da; egun gehiago igaro dituelako Foru Lurraldeetan lurralde komunean baino; baina gero, Gipuzkoan Araban baino denbora gehiago egon denez, Gipuzkoan burutu behar ditu zerga betekizunak eta bertako arautegia aplikatuko zaio.
|
|
|
Normalki, sozietate
|
batek
lurralde komunean eta historikoetan bere negozioak egiten ditu eta urteko mozkinak (edo galerak) non egin diren, zein lurraldetan sortu diren, zaila da jakitea, jarduera homogeneoa izan badu ere. Beraz, sozietate batek bere salerosketak bi lurraldeetan, lurralde komunean eta historikoetan, egiten baditu, nola dakigu zenbat mozkin izan duen sozietateak lurralde batean edo bestean?
|
|
|
Banaketa horizontala, berriz, bi osagaik kontutan hartuta kalkulatuko da. Alde
|
batetik
lurralde bakoitzeko errenta erlatiboa izango da eta berau% 70ean ponderatuko da. Gainontzeko% 30a, Lurralde Historiko bakoitzaren esfortzu fiskalaren arabera izango da, baina hau ere ahalmen fiskalarekin ponderatuta.
|
|
2008
|
|
|
Moresnet egun Alemaniak, Belgikak eta Herbehereek bat egiten duten puntutik zazpi kilometrora zegoen. 3,5 kilometro koadroko azalera besterik ez zuen, baina mende luze
|
batez
lurralde neutroa izan zen, inolako jaberik edo jurisdikzio zehatzik gabekoa, Europaren erdi erdian baina Europako estatuen mapatik kanpo.
|
|
|
eskualde hizkuntza horiek Hexagonoaren mugetatik at jarraipena eta aldaera estandarrak izatea erabakigarria izan daitekeela haien biziraupenerako eta etorkizunerako. ...indiko hizkuntzekin baino ez da gertatzen hori; hau da, ondoko herrialdeetan Estatuko hizkuntza ofizial direnekin —esaterako, alemana eta nederlandera— eta mugaren bi aldeetan eremu urriko hizkuntza edo hizkuntza minoritario direnekin —esaterako, euskara eta katalana— Azken bi hizkuntza horiek, autonomia estatutuak direlaeta, koofizialak dira gaztelaniarekin batera, mugako alde
|
bateko
lurralde batzuetan, baina, hala ere, aldaera arautuen bidez kodetu eta hedatzen dira, eta, hein handi batean, oso estandarizatuta daude gaur egun. Estandarraren leku hori hizkuntza beharraren adierazpenarekin lotu behar da. Hizkuntza beharra are nabarmenago adieraziko da, baldin eta aldaera estandar eskuragarri eta eraginkorra badago —edo erabiltzeko minimo bat— Hori da eremu urriko hizkuntzaren eta hizkuntza beharraren arteko loturari heltzeko giltzarrietako bat:
|
|
|
Legearen hedadura, bestalde, autu interesgarri eta konplexuagoa da. Esan bezala, lege hedaduraren bitartez jakin daiteke Estatu bateko legeak zein egitate eta pertsona ukitzen dituen, eta hori zeharo garrantzitsua da, batik bat, egitateok guztiz edo zati
|
batez
lurraldetik kanpo gauzatzen direnean, edo beste Estatuko herritarrek burutzen dituztenean.
|
|
|
Matxuraren bat izan dutenek burokrazia latza izaten dute, zer esanik ez autoa betiko matxuratuz gero. Beste motibo
|
bat
lurralde okupatu honetatik alde egiteko.
|
|
|
Gehienak emakumeak eta haur" oso traumatizatuak" dira. Horregatik, erakunde
|
bat
lurralde batetik erretiratzen denean, helburua da herritarrei laguntzen jarraitzea tokiko erakundeen bidez, herrialde mugakideetatik. " Ebakuazioa egin aurretik, ACNUR kanpalekuetako jarduerak antolatzen saiatzen da, errefuxiatuetako liderren bitartez, laguntza humanitarioko oinarrizko hornidura mantendu ahal izateko", gehitu du Rehrlek.
|
|
|
Berpiztearen gozatzeko, Gorrail alaikiro atera zen etxetik goiz hartan eta fortuna bila abiatu Goiadar deitu auzoko jaun laborari
|
baten
lurraldea zeharkatuz.
|
|
2009
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak modu egokian adierazi duenez," hizkuntza bat, bizi duen errealitatea eta fenomeno sozial gisa duen pisua alde batetara utziz, ofiziala da botere publikoek beraien arteko eta subjektu pribatuekiko komunikaziorako ohiko bitarteko gisa onartu dutenean, erabateko balio eta eragin juridikoak izango dituelarik" (KAE 82/ 1986). Beraz, hizkuntza
|
bat
lurralde batetan ofizial deklaratzen denean, oztoporik gabe eta erabateko eraginkortasun juridikoaz erabili ahal izango da edonolako harreman publiko eta pribatuetan; alegia, ofizialtasunaren lehenengo ondorio juridikoak hizkuntzarekiko eskubidean datza, bai ikuspegi aktibotik baita pasibotik ere (erabiltzeko eskubide subjektiboa edozein kasutan eta erantzuna aukeratutako hizkuntzan jasotzeko esk... Honek, bistan denez, administrazioko eta botere publikoetako egiturak hizkuntza ofizial anitzen beharretara moldatzea galdatzen du.
|
|
|
Aurreko lerrokadan aipatu legearen arabera ezgaia den pertsona, hala ere, baliozko betebeharpeko bihurtuko da, baldin eta herri
|
bateko
lurraldean sinatu badu, eta herri horretako legeria kontuan hartuta, pertsona horrek kanbio betebeharrak hartzeko gaitasuna badu.
|
|
|
Aurreko lerrokadan aipatu legearen arabera ezgaia den pertsona, hala ere, baliozko betebeharpeko bihurtuko da, baldin eta herri
|
bateko
lurraldean sinatu badu, eta, herri horretako legeria kontuan hartuta, pertsona horrek kanbio betebeharrak hartzeko gaitasuna badu.
|
|
|
Larunbatean fronte hotz
|
batek
lurraldea zeharkatuko du, eta bidean, hodeiak eta euri apur bat utziko ditu. Arratsalde eta gau partean espero da euri gehien, hala ere, tartekako zaparradak besterik ez dira izango.
|
|
|
Larunbatean, eguraldiak txarrera egingo du erabat. Goizean goiz fronte hotz
|
batek
lurraldea zeharkatuko du; iparraldeko haizea harrotu egingo da, zerua oso hodeitsu geratuko da eta euria egingo du. Frontea pasa ostean, ateri uneren bat izan dezakegu, baina arratsaldean zehar euria bueltatuko da eta hortik aurrera ez du atsedenik hartuko.
|
|
|
Ia 1.500 pertsona zauritu dira, gutxienez 100 oso larri. Ritcher eskalan 5,3 graduko lurrikara berri
|
batek
lurraldea astindu du berriro, herritarren artean ikara zabalduz.
|
|
|
Bitartean, Ritcher eskalan 5,3 graduko lurrikara berri
|
batek
lurraldea astindu du berriro, herritarrak berriz ikaratuz.
|
|
|
Larunbatean giro hezea espero dugu. Aspaldian ez bezala fronte
|
batek
lurraldea zeharkatuko du eta euria egingo du, Kantauri isurialdean batez ere. Arratsaldean atertuz joango da, hodeiek zerua estaltzen jarraituko duten arren.
|
|
|
Aukera horrek badu arrazoi juridiko nagusia: Erregistroko inskripzioak Espainiako lurralde guztietan izan behar du eragina modu lotesle eta berean; horregatik, hain zuzen ere, inskripzioak gutxienez gaztelaniaz egin behar dira eta Estatuko erakunde komun batek bakarrik exekuta ditzake, botere exekutibo autonomikoa ezin baita beste
|
baten
lurraldean sartu. Gainera, kontuan izan behar da inskripzioaren eraginak lotzen dituela, ez bakarrik partikularrak, botere publikoak ere bai, eta bereziki judiziala eta exekutiboa; edonork egindako egintza eta negozio juridiko orok errespetatu behar du ezein Jabetza Erregistroko inskripzio eta kontuan izan bere edukia.
|
|
|
Aldiz, oinordekoak albokoak badira (anai arrebak, osaba izebak, ilobak…), oinordekoen deklarazioa dagokion lehen auzialdiko epaitegian izapidetu da. Baina zer dio Kode Zibilak herentzia
|
bat
lurralde orokorrean banatzeko moduari buruz. Alde horretatik, garrantzi handia hartzen du seniparteak, testamentugileak bere esku ez dituen ondasunen zatiari dagokion kontzeptua.
|
|
|
Hauteskunde Batzorde Zentrala hasieran egindako okerrak zuzentzen saiatu da. Nolanahi ere, atzo Espainiako Aldizkari Ofizialean argitaratu zituzten zenbakiak ez datoz
|
bat
lurraldeetako hauteskunde batzordeek kontaketak egin zituztenean emandako datuekin. Iniziatiba Internazionalistak Hego Euskal Herrian 140.068 boto batu zituela jakinarazi zuten orduan, eta atzoko emaitza ofizialen arabera, 139.981dira.
|
|
|
Iratzea erruz dagoen mendian/ Baztango ibarran urki tartean/ nonbait sortzen da txoko batean/ iturri
|
bat
lurraldean. Lamiak hautatutako ibaiak/ xamurki urratzen ditu zelaiak/ betetzen zituzten bizi-nahiak/ goroldiak amorrainak.
|
|
|
Agunak bezala zuri begira/ urak ugari igaro dira/ poliki datoz Hondarribia/ isurtzeko Kantaurira. Iratzea erruz dagoen mendian/ Baztango ibarran urki tartean/ nonbait sortzen da txoko batean/ iturri
|
bat
lurraldean/ Nafarroan, Euskal Herrian.
|
|
|
Nazio estatuak, aitzitik, inperioaren aldean kontrakoa den prozesu bat ekarri du maiz. Nazio estatuaren helburu nagusietako
|
bat
lurralde integrazioa izan da, aurretik boterea sakabanatu egiten zen bitartean; eta bistakoa denez, horrek txikitu egin du lurraldea, zeina ez baita sekula izan inperioan bezain handia. Ondorioz, boterea multipolarizatu egiten da, zentraltasun inperialaren kontra.
|
|
|
Egia esanda, munduan ez dago nazio estaturik bestelako lurralde eskabideei mugak zabaldu dizkienik; aitzitik, estaturen
|
baten
lurralde subiranotasuna zelanbait gainditzeko ahalegin orok aurrez aurre egiten du talka estatuak edozein eskabideri ematen dion ezezkoarekin, eta hori dela-eta sekulako desilusioa hartu dute behin baino gehiagotan estaturik gabeko eskualdeek.
|
|
2010
|
|
|
Erakarpen erlazio horretan, beraz, Leitza alderdi ahula dela esanen genuke, eta eragin linguistikoaren norabidea erdal gunetik euskal gunerakoa da, gauzak modu sinple samarrean esanda. Nekez eraginen du Leitzak modu esanguratsu
|
batean
lurralde geografiko eta sozial erdaldun horretan.
|
|
|
Erakarpen erlazio horretan, beraz, Leitza alderdi ahula dela esanen genuke, eta eragin linguistikoaren norabidea erdal gunetik euskal gunerakoa da, gauzak modu sinple samarrean esanda. Nekez eraginen du Leitzak modu esanguratsu
|
batean
lurralde geografiko eta sozial erdaldun horretan.
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi
|
bat
lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki dezakeela zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera. Langileak bere satisfazioa handitzen du bere hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste hizkuntzako elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
|
Puntu honetan kontsumitzaileen teoriarekin lotutako eredua aztertu eta garatuko dugu. Esan bezala, Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi
|
bat
lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako —prentsa, liburuak, ikus entzunezkoak, irakaskuntza,... — bi merkatu desberdin sortzen dira. Merkatu horietako bakoitza bere aldetik azter daiteke, oreka nolakoa izango den aztertzeko:
|
|
|
Eskualdetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutunak (1992) eskualdetako edo eremu urriko hizkuntzak hola definitzen zituen: " Estatu
|
bateko
lurraldean bertako biztanleek, Estatuko biztanleriaren barruan gutxiengoa izanik, tradizioz hitz egiten dituztenak;[...] eskualdetako edo eremu urriko hizkuntzen barruan ez dira sartuko estatuko hizkuntza ofizialaren dialektoak, ez etorkinen hizkuntzak" (euskaltzaindia, Hizkuntza zuzenbidea: 92) 1 definizio hori kontuan hartuz jakin behar da Frantzian eskualdetako hizkuntzak asko direla, europar lurraldean berean guti baldin badira ere. lurralde honetan hizkuntza hauek baditugu:
|
|
|
BuruzKo zenBaiT zerTzelada biztanleria errolden bidez, hizkuntza
|
batek
lurralde batean zenbateko hedapena duen jakin daiteke. XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik.
|
|
|
Iragan urtarrilean, beste aktibista txekiar
|
bat
lurraldetik kanporatu egin zuten atzeko kasu batean. Kazetari katalanari gertatutakoaren lekuko izan den aktibista estatubatuar batek dionenez, eraso hori okupazioaren kontrako mugimenduarekin amaitzeko Israelen beste saiakera bat da.
|
|
|
Bi ahizpaorde zituen. Behin
|
batean
lurralde horretako erregeak anuntziatu zuen festa zoragarri bat ospatuko zuela eta hartara erresumako ezkongai neska guztiak gonbidaturik zeudela. Errauskine dantzaldira joan zen, bere maitagarriak bere makilatxo miragarriarekin dotore jantzi baitzuen.
|
|
|
i) Askatasunez joan etortzeko eta estatu
|
bateko
lurraldean bizilekua aukeratzeko eskubidea;
|
|
|
1.Estatu
|
baten
lurraldean legearen arabera dagoen pertsona orok eskubidea izango du, lurralde horretan zehar askatasunez joan etortzeko eta lurralde horretan bizilekua askatasunez aukeratzeko.
|
|
|
Itun honetako estatu alderdi
|
baten
lurraldean legearen arabera dagoen atzerritarra soil soilik kanporatu ahal izango da legearen arabera hartutako erabakia betetzeko; eta, segurtasun nazionaleko premiazko arrazoiek eragozten dutenean izan ezik, atzerritar horri ahalbidetuko zaio kanporaketaren aurka dituen arrazoiak azaltzea, bai eta, berrikuspen ondoreetarako, bere kasua agintari eskudunaren edo agintari eskudun horrek modu berez...
|
|
|
Legeak behar bezala baimendutako funtzionarioetarik kanpo inork ezin ditu nortasun agiriak, estatu
|
baten
lurraldean sartzeko, egoteko, bizitzeko edo geratzeko baimenak edo lan egiteko baimenak konfiskatu edo hautsi, ezta halakoak hausteko ahaleginak egin ere.Agiri horiek konfiskatzea baimenduta dagoenean, konfiskatze hori ezin izango da gauzatu aldez aurretik zehaztutako jaso agiririk eman gabe.Inola ere ez da baimenduko langile migratzaile baten edo horren familiako baten pasaportea edo horren agir...
|
|
|
1.Ustez derrigorreko desagertzearen delitua egin duen pertsona estatu alderdi
|
bateko
lurraldean badago, estatu alderdi horrek, eskuartean duen informazioa aztertu ondoren, ulertzen badu inguruabarrek hala justifikatzen dutela, pertsona hori atxilotuko du edo legezko bestelako lege neurri batzuk hartuko ditu, pertsona horren presentzia ziurtatzeko.Atxiloketa eta gainerako neurriak gauzatuko dira estatu horretako legeekin bat etorriz, eta halakoei eutsiko zaie pertsona horren prese...
|
|
|
Izan ere, edozein motatako jarduera martxan jartzeko, lurraldearen bi ikuspuntuak kontuan hartu lirateke; alde
|
batetik
lurraldeak berak jarduerahorri eskaintzen dion egokitasun maila, baina bestalde, zer nolako baldintzak erakarriko lizkiokeen kokapen horrek. Edonola ere, hirugarren ezaugarri bat kontuanizan litzateke:
|
|
|
ESTATU ZENTRALISTA
|
BATEN
LURRALDE POLITIKA
|
|
|
– NEBen sare koherente
|
batek
lurralde antolamenduaren ikuspegitik izanditzakeen onurak ere aipatzekoak dira.
|
|
|
Beraz, neoliberalismoarekin estatuaren funtzio tradizionalak eraldatzen aridiren arren, ezin da estatuaren gainbeheraz mintzo. Liberala izanagatik estatua daoraindik ere, herrialde
|
baten
lurralde kohesio eta kohesio sozial eta ekonomikorako egitura bakarra, barne kontsentsu sozioekonomikoa gauzatzen duen heinean.Kanpoaldean, berriz, errealitate globalaren oinarria da estatua, nazioarteko esparruan erregulaziorako gune sendorik egon ezean.
|
|
|
Baina hori ez da gehienetan gertatzen dena. Gehienetan, erakunde publiko
|
batek
lurralde baterako industri politika lantzen duenean, bere eskumenen barne dauden tresnak erabiliz jorra daitekeen politikaz ari da.
|
|
|
BJLOren 62 artikuluak sortua, Madrilen kokatuta eta Espainia osoan jurisdikzioduna, 3 aretok osatzen dute: ...igor aretoa, areto administratiboa eta gizarte aretoa (BJLOren 64 art.). Azkena hiru magistratuk (lehendakaria barne) osatutako kide anitzeko organoa da.funtzionamendua eta kideekiko harremana [LPLren 2 h) art.], enpresaburu elkarteen eratzea eta haien nortasunaren aitorpena, eta haien estatutuen aurkaratzea eta alda LPLren 8 artikuluarekin bat, auzialdi bakarrean ezagutzen ditu autonomia erkidego
|
baten
lurraldetik harago ondoreak dituzten honako gai hauei buruzko gatazkak: sindikatuak eratzea eta haien nortasunaren aitorpena, eta haien estatutuen aurkaratzea eta aldaketa [LPLren 2 g) art.], sindikatuen eraentza juridikoa, barne keta [LPLren 2 i) art.], askatasun sindikaleko eskubideen babesa [LPLren 2 k) art.], gatazka kolektiboak [LPLren 2 l) art. eta BJLOren 67.1 art.] eta hitzarmen kolektiboen aurkaratzea [LPLren) art. eta BJLOren 67.2 art.]. Gainera, bere kideen kontrako errekusazioaz arduratzen da, lehendakariarenaz izan ezik, hura areto berezi batek ebazten baitu (BJLOren 69 art.). Ez da arduratzen helegiteez edo eskumen arazoez.
|
|
|
Europako Justizia Auzitegiaren epai batek Espainia kondenatzen du dibidendu diskriminatzaileengatiko tributazioa mantentzeagatik, hartzaileak lurralde nazionalean edo atzerrian kokatuta dauden sozietateak izatearen arabera. Epaitza hori ezin da errekurritu, eta Espainian egoitza duen sozietate
|
batek
lurralde berean dagoen beste bati banatutako dibidenduak sozietate onuradunaren errenta zergagarritik oso osorik kentzeko aukera ematen du. Hala ere, tratu hori ez zaie aplikatzen Espainian errotutako enpresa batek Europar Batasuneko (EB) beste herrialde batera sortzen dituen dibidenduei, salbu eta onuradunak Europar Batasuneko (EB) herrialde horretako kapitalean gutxienez %20ko partaidetza badu.
|
|
|
Hirugarren hedapena planetako iparraldean gertatu zen; duela 10.000 urte ipar aldea jendeztatu gabe zegoen, izotzak estaliak zituelako eremu haiek. Klima aldaketa
|
batek
lurralde hauek kolonizatzaileei ireki zizkien eta hemen hizkuntza familia berriak sortu ziren denborarekin: paleosiberiarra eta eskimo aleutiarra.
|
|
2011
|
|
|
Auzi denboran hitza hartu zuen Molina abokatuak, bere aldetik, nabarmendu zuen Espainiak badio Dergiren hatz markak agertzen direla, neholako frogarik ez duela ematen. Gehitu zuen orain artean Espainiak prozedura abian ezartzeko denbora izan duela baina ez duela horrelakorik egin.Prokuradorearen iritziz, beti ere auzi denboran adieraziaren arabera, euroagindua bi estatuen arteko konfiantzan oinarritzen bada ere, atal batean argiki aipatzen da Estatu
|
baten
lurraldean gertatzen diren delituak epaitzeko eskumena Estatuek atxikitzen dutela.Epaileak bazuen ere euroaginduari «derrigorrez» uko egiteko aukera. Auzi egunean prokuradoreak aipatu zuen aukera hori ere, baina irakurketarik egin gabe.
|
|
|
Biharamunean karoen lurraldera joan ginen, Afrikako adarrean galzorian dagoen tribuetako
|
baten
lurraldera. Herri honetako 1.500 kideak beren identitateari eusteko borrokan ari dira, baina, gainerako tribuenaren antzera, beren izaera ere pixkanaka itzaltzen ari da.
|
|
|
Igandean fronte
|
batek
lurraldea zeharkatu eta bidetik euria utziko digu. Zaparradak denera zabalduko dira baina Kantauri isurialdean euria mardulagoa eta ugariagoa izango da.
|
|
|
aterpea utzi eta txakal familia
|
baten
lurraldean sartu da.
|
|
|
6.Herrialde
|
baten
lurraldearen nazio unitatea eta osotasuna oso osorik edo zati batean urratzera bideratutako ahalegin oro bateraezina da Nazio Batuen Gutunaren asmo eta printzipioekin.
|
|
|
Baina bere planteamenduetan espazioaren erreferentzia ezak desegoki egiten du bere posizioak garatzea marko teorikoa ezartzeko garaian. Halere, ikerketa honen testuingururako Giddensen teoria nolabait birformulatuz, espazio
|
bateko
lurralde eta gizarte dinamikak metatzen dituen sistema sozial baten existentziatik abiatzen da.
|
|
|
Aladino azterketaren berritasuna gehiegizko pisua eta obesitatea diagnostikatzeko ebaketa puntuak ezartzeko erabilitako metodologian datza. Izan ere, prebalentzia azterketen helburu nagusietako
|
bat
lurraldeen eta herrialdeen arteko konparazioa da, eta hori ezinezkoa da irizpide berak erabiltzen ez badira. Horretarako, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), Europan haurren obesitatea zaintzeko ekimen baten bidez, estatu kideei eskatzen die neurketa objektiboetan oinarritutako eta metodologia beretik abiatuta egindako azterketak izan ditzatela (besteak beste, diseinua, azterketa egiteko datak edo adin taldeak).
|
|
|
1179 urtean, nafarren erregea zen Antso Jakintsuak eta Gaztelakoa zen Alfonso VIII.ak bake hitzarmen bat sinatu zuten eta aldi
|
batez
lurraldeak banatu zituzten. Banaketa honetan, Gaztelakoa suertatu zen irabazle.
|
|
2012
|
|
|
1 Deklarazio honek ezartzen du bere ez den hizkuntza komunitate
|
baten
lurraldera lekualdatzen eta bertan kokatzen diren pertsonek eskubidea eta betebeharra dutela bertan integrazio harremanak izateko. Integraziotzat hartzen da pertsona horien sozializazio osagarria, non jatorrizko ezaugarri kulturalek gorde ahal izango dituzten, baina hartzen dituen gizartearekin nahikoa erreferentzia, balore eta portaera partekatuko dituzten, gizartearen funtzionamendu orokorrak komunitate hartzailearen kidearenak baino zailtasun gehiago izan ez ditzan.
|
|
|
Deklarazio honek baztertu egiten du hizkuntza
|
bat
lurralde bateko hizkuntza propiotzat hartzea horretarako arrazoi bakarra estatuaren hizkuntza ofiziala izatea edo lurralde horretan administrazioaren edo kultur jarduera jakin batzuen hizkuntza gisa erabiltzeko tradizioa izaten baldin bada.
|
|
|
II. Atala: Atzerritarrak gatazkan dagoen alderdi
|
bateko
lurraldean
|
|
|
Dena den, gatazkan dagoen alderdietako
|
baten
lurraldean barneratuta egon eta beraien aurka diziplina zigor batekin bakarrik zigorgarria ez den arau hauste batengatik zigor prozesu bat abian dagoenean, prozesua amaitu arte atxiki daitezke eta, salbuespenez, zigorra bete arte.Gauza berdina ezarriko da aurretiaz askatasun gabetzailea den zigor baten kondena izan dutenak.
|
|
|
Hitzarmena ere aplikatuko da alderdi kontratugile goren
|
baten
lurraldea osotasunean edo zati batean okupatzen denean, okupazio horrek erresistentzia militarrik izan ez arren.
|
|
|
Nazioarteko izaera ez duen gatazka armatuaren kasuan eta alderdi kontratugile gorenetako
|
baten
lurraldean suertatzen denean, gatazkako alderdi bakoitzak gutxienez ondorengo xedapenak aplikatzeko betebeharra izango du:
|
|
|
Artikulu honetako xedapenak hedatu eta egokitu egingo dira lurralde okupatu batean dauden edo estatu gerragile
|
bateko
lurraldean dauden estatu neutral bateko herritarrei, eta herritarrak zein estatutakoak izan eta honek beste estatu hartan diplomazia ordezkaritza arruntik ez duenean.
|
|
|
Gatazkan dagoen alderdi
|
baten
lurraldean edo horrek okupatutako lurralde batean dagoen pertsona oro, bere familiako kideei hertsiki familia izaerakoak diren berriak eman diezazkio, familiartekoak nonahi egonik ere; halako berriak jasotzeko aukera ere izango du.Korrespondentzia hori berehala igorriko da, justifikatu gabeko atzerapenik gabe.
|
|
|
Hitzarmena ere aplikatuko da alderdi kontratugile goren
|
baten
lurraldea osotasunean edo zati batean okupatzen denean, okupazio horrek erresistentzia militarrik izan ez arren.
|
|
|
Nazioarteko izaera ez duen gatazka armatuaren kasuan eta alderdi kontratugile gorenetako
|
baten
lurraldean suertatzen denean, gatazkako alderdi bakoitzak gutxienez ondorengo xedapenak aplikatzeko betebeharra izango du:
|
|
|
2.Errefuxiatua estatu kontratugile
|
baten
lurraldetik erbesteratua izan bada Bigarren Mundu Gerran, eta estatu horretara itzuli bada Konbentzio hau indarrean jarri aurretik, bertan bizilekua ezartzeko, erbesteratzearen aurreko eta atzeko aldia etengabeko aldi moduan hartuko da, etengabeko bizialdia eskatzen den kasu guztietan.<.
|
|
|
2 Aberrigabea estatu kontratugile
|
baten
lurraldetik erbesteratua izan bada Bigarren Mundu Gerran, eta estatu horretara itzuli bada Konbentzio hau indarrean jarri aurretik, bertan bizilekua ezartzeko, erbesteratzearen aurreko eta atzeko aldia etengabeko aldi moduan hartuko da, etengabeko bizialdia eskatzen den kasu guztietan.
|
|
|
1.Osasun aireontziak dute estatu neutral baten edo gatazkan alderdi ez den beste estatu
|
baten
lurraldearen gainean hegan egin, ezta horretan lurreratu edo itsasoratu ere, salbu eta aurretiazko akordioa betez.Dena den, halako akordiorik egonez gero, aireontzi horiek errespetatuak izango dira hegaldiak irauten duen bitartean eta noiz behinka lurralde horretan egin beharreko geldialdiek iraun bitartean.Hala ere, lurreratzeko agindu oro bete dute edo, hala denean, itsasoratzeko agindu oro....
|
|
|
2.Aurretiazko akordiorik gabe edo akordio batean hitzartutakoa bete gabe estatu neutral baten edo gatazkan alderdi ez den beste estatu
|
baten
lurraldearen gainean hegan egiten duen osasun aireontzia, hori gertatzen bada nabigazio akatsagatik edo hegaldiaren segurtasunari eragiten dion larrialdi egoera bat dela eta, bere esku dagoen guztia egiten ahaleginduko da hegaldia jakinarazteko eta identifikatua izan ahal izateko.Kontrako alderdiak osasun aireontzi hori onartu bezain laster, bere esku dagoen guztia egingo du 30 artikuluko 1 parag...
|
|
|
3.Osasun aireontzi batek, aurretiazko akordioarekin edo 2 paragrafoan aipatutako inguruabarretan, estatu neutral bateko edo gatazkan alderdi ez den beste estatu
|
bateko
lurraldean lehorreratu edo itsasoratzen bada, agindu bat betez edo beste edozein inguruabar dela eta, ikuskapenari lotua egongo da osasun aireontzia ote den zehazteko.Ikuskapena atzerapenik gabe hasiko da eta arin gauzatuko da.Ikuskapena gauzatzen duen alderdiak ez du eskatuko aireontzia erabiltzen duen alderdiaren mende dauden zuritu eta gaixoak aireontzitik irtetea, ez bada hori beharrezkoa del...
|
|
|
4.Aldi baterako lehorreratuak direnak salbu, estatu neutral bateko edo gatazkan alderdi ez den beste estatu
|
bateko
lurraldeko tokiko agintaritzaren onarpenarekin zaurituak, gaixoak eta itsasoan galdutakoak osasun aireontzi batetik lehorreratuak, agintaritza horren zaintzapean geldi daitezke gatazka armatuetan aplikagarri diren nazioarteko zuzenbidearen arauek hala eskatzen badute eta estatu horrek eta gatazkan dauden alderdiek beste zerbait hitzartzen ez badute, berriz ere borrokaldietan parte hartu dutelarik...
|
|
|
1.62, 63, 65 eta 66 artikuluek estatu neutralen edo gatazkan alderdi ez diren beste estatu batzuen babes zibileko erakunde zibilen langileei eta materialari ere aplikatuko zaizkie, eta erakunde horiek gatazkan dagoen alderdi
|
baten
lurraldean 61 artikuluan aipatutako babes zereginak gauzatzen dituena, alderdi horren onarpenarekin eta bere kontrolpean gauzatuko du zeregin hori.Laguntza hau kontrako alderdi interesatu bakoitzari jakinaraziko zaio ahalik eta azkarren.Ekintza hau ez da inolako inguruabarretan gatazkan esku sartze gisa kontsideratuko.Hala ere, eraginak izan diren gatazkan dauden alderdien segurtasun interesak be...
|
|
|
...abuztuaren 12ko Ginebrako Hitzarmenentzat erkidea den 3 artikulua garatu eta osatzen duena, horren gaur egungo aplikazio baldintzak aldarazi gabe, nazioarteko gatazka armatuetako biktimen babesari buruzko 1949ko abuztuaren 12ko Ginebrako Hitzarmenen Protokolo osagarriaren (I. Protokoloa) 1 artikuluagatik babestuta ez dauden gatazka armatu guztiei aplikatuko zaizkie, eta alderdi kontratugile goren
|
baten
lurraldean bere indar armatuen artean eta indar armatu disidente edo antolatutako talde armatuen artean garatzen denean, azken hauek erantzule den agintari baten zuzendaritzapean aipatu lurraldearen zati batean kontrola egikaritzen duenean, eta kontrol hori hain handia izanik non operazio militar jarraitu eta bateratuak egin ditzatela eta baita Protokolo hau ezarri ere.
|
|
|
1.Komiteak informazio fidagarria jasotzen badu, modu arrazoitsu batez uste ahal izateko sistematikoki torturatzen dela estatu alderdi
|
baten
lurraldean, orduan estatu alderdi horri gonbita egingo dio informazio hori aztertzen laguntzeko eta, helburu horrekin, kasuan kasuko informazioari begira oharrak egiteko.
|