|
2000
|
|
|
Fuina edo lepazuria bezain kuriosoa, izpiritua beti pil pilean, berritasun guzietaz gose, jendetasunez josia, hona ene ustez, hi bezalako gizon tipito
|
batek
behar ukan dituen laguntzak gu biak elgarren anaia bilakatzeko. Ez ahantz etxetik pasatu behar duala, kantaldiak utzi baldin badituk ere, hire lana ez duk horretan gelditzen.
|
|
|
Filosofo katedradun zegamarrarentzat ez dago zalantzarik krisi batean gaudela. Historiaren arabera eraikitzen ditugu gure uste eta sinisteak, baina Jainko
|
baten
beharra du gaur egungo gizakiak ere, Jainko horri beste izen batzuk ematen dizkiogun arren: Ilustrazioa, demokrazia...
|
|
|
Ez da Iparraldean euskara apapa badoala jakitea bakarrik. «Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti gaude kultura
|
batek
behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik. Lau hari mehek eusten diote gure eguneroko jardunari askotan, eta ez da boutade bat, sarritan bi lagunek aparato burokratiko oso batek baino lan gehiago egin izan dutela erakusten den herri batean bizi gara.
|
|
|
Ipuin errazak dira berez. Baina haurrek aurrez azalpen
|
bat
behar dute. Orrialde bakoitzean esaldi labur bat dago.
|
|
|
demokraziaren, justiziaren eta askatasunaren aldeko borroka da, giza eskubideen aldeko borroka, eskubide horiek zapalduta gelditzen baitira munduko biztanle gehienak txirotasunean eta bazterturik bizitzera beharturik daudenean. Azkenik, garapenerako, heziketarako eta bizimodu duin
|
baterako
behar diren oinarrizko baliabideen negoziaketa defendatzeko kanpaina dela azaltzen dute.
|
|
|
Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan, pertsona batek bere bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia
|
bat
behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian. Orain jendeak kontatu nahi duenean gertatu zaion zerbait ez du libururik aipatuko ez bada sektakoa, aipatuko dituzte filmak.
|
|
|
Gunea eraikitzeko 12.000 metro karratuko lur saila litzateke hasteko, eta ekimena errentagarria izan dadin, hiru film ekoiztu behar dira urtean. " Inbertsio egoki
|
bat
behar da Zinealdea proiektuarekin hasteko, errekuperagarria dena maila sozialean eta maila politikoan", Sarobeko zuzendariak aitortu duenez. Proiektuaren arduradunen arabera, errentagarria izango litzateke ekimena.
|
|
|
Alabaina, Araban batez ere bertako bertsolariei zuzendutako txapelketa
|
baten
beharra ikusten zen. Honela, 1990ean, Prudentzio Deunako saria abiarazi zuten.
|
|
|
Behientzako negurako ikuilu kolektiboa proponitu zuen beste batek," bestela behirik gabe geldituko gara laster". Herri bideen erabilera arautzeko ordenantza
|
baten
beharra. Partzoneria Arabarekiko lotura modura.
|
|
|
Bi blokeentzat espazioaren okupatzeak interes estrategikoa zuen. Gerra orotan informazioa hil ala bizikoa da, eta horixe zen hain justu, gatazka bati aurre egiteko komunikazio sistema
|
baten
beharra, Internet sorrarazi zuena.
|
|
|
Gertakizun eder hau irakurtzean, berehala etorri zitzaidan burura halako beste bazkari
|
baten
beharra. Hona hemen bada nire aholkua Iparraldeko ABko Richar Irazustari.
|
|
|
HEGOALDEAN gertatutako kale borroka kasuak Espainiako Entzutegi Nazionalak epaituko duela erabaki du auzitegi horretako Penaleko Bigarren Epaitegiak. Kale borrokarekin lotutako epaiketa bat medio, Iñigo Iruin abokatuak, kasu hauek lurralde auzitegietan epai zitezen eskatu zuen, terrorismo delituaren tipifikazioak erakunde
|
baten
beharra duelako eta kasu hauetan ez zegoela horrelakorik argudiatuz. Epaiaren arabera, ostera, era horretako delituak" ez dira terrorismoaren ohiko kontzeptuaren barruan sartzen baina biolentzia politikoaren bokazio eztabaidaezina dute".
|
|
|
Despedidaren ipuinerako horrelako zeozer behar nuen. Egoera absurdoa da eta pertsonaia absurdo
|
bat
behar nuen. Lehen ipuin horretan ere emaztea akatu nahi duen pertsonaiak leloa izan behar zuen.
|
|
|
Gerra zibilaren hasieran futbol partida oro bertan behera geratu ziren, baina Euskal Gobernuak hegazkin propio
|
bat
behar zuela eta, 1937ko hasieran ANV eta EAJ (berez Euzko Gudarostia izenez) alderdien arteko lagun arteko norgehiagoka batzuk antolatu ziren. Jendearen aldetik erantzuna ezin hobea izan zen eta 22.000 pertsonek San Mames lehertzear jarri zuten.
|
|
|
Kutxaespazioa zabaltzear dago, Aquariuma berritu egin dute... Arkeologiak ba al du Donostian horrelako museo
|
baten
beharrik?
|
|
|
Hemendik aurrera, eta EAJk eta EAk proposamen honen aurkako jarrera dutela eta abstentzioa eskatu zutela kontuan izanik, ikusi egin da zer jarrera hartzen duten erreferendumak aurkako aukera onartu ondoren. Ezin da ahaztu neurri horretako proiektu
|
batek
behar dituen inbertsioak aurrera ateratzeko, erakunde pribatuen eta publikoen erabateko laguntza dela. Herriaren borondatea kontuan hartua izango ote da?
|
|
|
Adostasunaren bidea posible ez bada, gure proposamenak egingo ditugu guk edo beste alderdi abertzale batzuekin batera eta horrek gatazka politikoa ekarriko balu, bada, guk horri ez diogu beldurrik. Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan hartuta, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar
|
baten
beharra ikusten dugu. Hori posible ez bada, gutxiengo eta gehiengoen jokora jo genuke eta horri ez diogu beldurrik.
|
|
|
Ez dut uste Euskal Departamendu berri batek gauza hainbeste aldatuko duenik. Sortze berri
|
bat
behar dugu; alta, ez dut ikuspen berri bat atzemaiten. Agian tronpatzen naiz, eta barkatu, baina Baionan eskual gauza gutti ikusten dut.
|
|
|
Instituzioei presio handiagoa egin litzaieke. Tristea da gaixo
|
batek
behar duen botika debekatuta izatea".
|
|
|
Ez dakit, botere legegile ezberdin bat gauzatzeraino joan behar denentz, baina ongi ikusten dut deszentralizazioaren aferari ekitea. Frantziak bere instituzio lokalen erreforma sakon
|
baten
beharra dauka askatasuna zabaltzeko, Europari eta erregio ezberdinetako hainbat nortasuni egokitzeko. Ez naiz Chevenementen aldekoa, Errepublikaren ideia fosilizatzen baitu.
|
|
|
Horiek ez dute ezer egingo, korronteari segika doaz. Beste indar
|
bat
behar du horiei bultzada pixka bat emateko. Beste kirol guztietan zerbait modernizatzen da, guk ez dugu ezer egiten.
|
|
|
27.700 profesional euskaldunen datuak eskaintzen dizkigu Artez Euskara Zerbitzuak kaleratu berri duen" Euskaldunon Gida eta Posta Kodeak" izenburua duen zerrendak. Beraz, dagoeneko badugu nora jo profesional
|
baten
beharra izan eta harekin ere euskaraz egitea nahi dugunok! Alde ederra dago 1990 urtean lehen alea kaleratu zutenetik, orduan 6.000 profesional ingururen datuak baino ez baitzituen eskaintzen.
|
|
|
Ez dugu kontatu Euskal Herriaren epopeia. Eta hor ere poesia piska bat, erromantizismo piska
|
bat
behar da. Jendeari aurrena bihotza ukitzen zaio, ez burua, eta gero etorriko da patrika.
|
|
|
Nik uste, eta ez da mespretxua, abertzaletasuna sortzeko gizarte industrial
|
bat
behar dela, eta gizarte unibertsitari bat dela kabia. Baserritarrak kontserbadoreak gara, bizitzea zaila delako baserrian, eta gosearen arriskua bereziki garai hartan atarian zegoelako.
|
|
|
Batzarrean nazionalismo abegitsu eta sortzaile
|
baten
beharra aldarrikatuko duzue. Nola ikusten duzue azken 20 urteotan nazionalismoaren eboluzioa ezker abertzalean?
|
|
|
Hizkuntza erromanikoen artean, normalean, nahiko erraza izaten da. Euskaraz, aldiz, plus
|
bat
behar da, automatikoki egiterik ez duzu, eta beraz zuretik ere asko jartzen duzu. Jakina, ez da idaztea.
|
|
|
Sozialistok ez dugu posibilitate hori baztertzen. Hau bezalako herri anitz batek gobernu anitz
|
bat
behar du. Herri honetako gobernuen aka tsetako bat bazterketa izan da.
|
|
|
Berri pozgarria izan zen, Bizkaian euskarak horrelako entitate
|
bat
behar zuelako. Ilusio handia dago.
|
|
|
Hala ere, ez dut inondik ihes egin edo ezerrekin apurtu nahi izan. Abestiek niretzat oso garrantzitsua zen giro
|
bat
behar zuten eta giro hori taldeak ipini du.
|
|
|
Artikulua egin zuenarentzat hauxe izan zitekeen: " Gero ta garbiago ikusten da nazio arteko harremanetan, dagoen anarkiari amaiera eman, bi haundi horien agintaritza hertsitu eta herri txikien askatasuna lor arazi eta zainduko duan erakunde
|
baten
beharra. ONU k bere eskuetan dauka erakunde indartsu bat izan ala txepela eta ahula izaten jarrai".
|
|
|
Marrazkilari hori ni ere banaiz. Liburu asko idazten nituen, ondo zihoakidan kontua, baina ez nengoen pozik, eta krisi horren aurrean norabide aldaketa
|
baten
beharra nuen.
|
|
|
Finean, dena osotasun batean dago, lehena eta oraina, elementu pila baten batuketa gara: nitasun
|
bat
behar dugu baina ez gara gauza monolitiko bat. (...)
|
|
|
Gil Berak esan duen bezala (Ostiela 9, 23 orr.)" edozein literaturan gehiena zaborra da", baina gure literatur mundu nimiñoan ez dugu literatura ona, ez hain ona eta kaskarra desberdintzeko ohiturarik, ez horretarako tresna ikonografikorik (bilduma ezberdinak, adibidez). Lagun batek esan zidan, behin, euskal literaturak abenturazko eleberrien eta best-sellerren beharrean zegoela, hots," bigarren mailako" literatura
|
baten
beharrean. Euskal Herrian, ordea, argitaratzen den oro kontsideratu nahi dugu literatura garaia.
|
|
|
Askatasuna eta identitatea
|
batera
behar diren kontzeptuak dira; elkarren beharra dute. Ohartu besterik ez,, burujabetza?
|
|
|
Behar politikoak eskaturik, norbanako askatasuna eta burujabetza pertsonala babestueta handitu behar ziren, berrosatutako agintea estatu burujabean zentralizatzeko.Askatasun pertsonalaren ezagutzeak eta horren babesak aginte boteretsu
|
baten
beharra sorrarazi zuten.
|
|
|
EHk proposatutako estrategia da, agian, errazena eta argiena hiruren artean: haren premisa da Euskal Herriak oinarri demokratiko
|
bat
behar duela, beren proiektuak defenditu eta gauzatzeko denek baldintza berdinak izan ditzaten. Gaur egungolege barrutiari ez dio baliotasunik ematen, Euskal Herria estatu burujabe bilakatzeko oinarri oinarriko ezintasuna duelako, batez ere; eta Batzar Nazional Eratzaileasortzea proposatzen du, trantsizioaren buruzagitza hartu eta barruti juridiko politiko nazionala presta dezan.
|
|
|
Antigonakdio bere nebari lurrik ez ematea injustua dela. Baina enuntziatu horrek, hutseanmurgilduta dagoen legez, euskarri
|
bat
behar du: jainko zaharren lege eternalek halaagintzen omen dute.
|
|
|
monetaren berdinkidea. Horrek kontu unitate bat ordainketa unitate batean aldatzeko eragiketa formal
|
bat
behar dela esan nahi du. Ezagutzen dugu eragiketa hori:
|
|
|
Orobat, orainaldiko errealitatea bere horretanonartzera, ez genuke ezer gizatiarki nahiko; ez genuke harremanik etorkizunarekin; ezgenuke orainaldia aldaraziko; beraz, ostera ere, ez genuke mugimendurik. Ondorioz: gauzatu ahal izatekotan, nahiak errealitateren
|
batekin
behar du harremanetan jarri.Gurariak eta nahiak emana zaigun errealitate presentea zulatu eta deuseztatu egitendute ezinbestean. Esate baterako:
|
|
|
Zerbitzu hau osatzeko pertsona talde
|
bat
behar da (pertsona bakar bat gutxiegi litzateke), beren zeregina munduko edo nazioko irrati emandegiek ematen dituzten albisteak entzun, hautatu, baloratu eta irrati eran idaztea delarik. Prentsa idatzia ere albiste iturri da; beraz, pentsatzekoa da irratian, lehen aipaturiko berehalakotasuna dela-eta, oso albiste iturri garrantzitsua izan ahal dela.
|
|
|
—Ez dakit zuk diozuna frogatua dagoen, baina, hala badago ere, hutsen
|
bat
behar du froga horrek. Zeren Aristotelesek erran baitzuen ezen bi aldiz astunagoa zena bi aldiz fitezago erortzen zela, eta zeren matematikak, zentzuak bezalaxe, logikaren arau guztiak betetzen baititu.
|
|
|
Zeren mundua egin eta desegin eta mila aldiz alda baitzitekeen, baina ama beti egoiten zen bere lekuan eta bere kroskan, kantitu ere gabe. Eta zeren, bertze deusen gainetik, eskutoki
|
bat
behar bainuen nik mementu hartan, eta ama nuen eskutoki eta helduleku. Eta helduleku hura ez zen etxe aitzinetik iraganikako lehen haize zoroa, zeren eta harri haustezinez baitzen egina.
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. ...ekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea eta pentsua goitik behera, nola erraiten eta afirmatzen baitzuten katolikoek, nahiz eta jaun Marcelek erraiten zidan ezen artalde batek artzain
|
bat
behar zuela, ardien ez barreiatzeko eta ez galtzeko, eta artzainak erabaki behar zuela, halatan, artaldearen norabidea. Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
Zeren hitzen nahaste merketik ezin etor baitaiteke argitasunik... —Badira, ordea, gauzak ezin neurt daitezkeenak, eta, numeroetarik haratago, bertze mintzamolde
|
bat
behar dutenak, hala nola sentimenduak eta gizonaren bihotzari loturikako bertze anitz gorabehera... eta mintzamolde hori poesia da. Izan ere, neurtu ezin dena iluna da, eta arimaren gau iluna ezin da hitzen ilunetik baizik argitu, Joanes Gurutzekoak erranen lukeen bezala:
|
|
|
Eta emazteki arraia zen, nahiz eta ezkondu bezain fite —Felisak hogeita hamabortz urte zituenean, beraz, zeren berant ezkondu baitzen— senarra galdu zuen; eta, senarra galdu ez ezik, bidean zuen haurra ere galdu zuen, hartaz erditzeko puntuan zenean, gure etxean ere inude
|
baten
beharrean aurkitu ziren puntuan hain zuzen ere, nihaur jaio eta handik denbora laburrerat, amari bularreko esne iturria agortu zitzaiolako, eritasun baten ondorez.
|
|
|
Baina, bertze deusi lotu aitzin, ez ote zuen ene liburu honek aitzinetik bertze aitor
|
bat
behar, zeren ene ahalegina eta ene testigantza harrokeria hutsa izan baitaitezke, Moises baino ahaltsuago izan ez naizenean, ez Sanson baino balentago eta ez Salomon baino jakintsuago. Nor naiz ni, izan ere, neure bizitzaz mintzatzen hasteko, gizon faun bat naizenean, ezdeus bezain guti balio?
|
|
|
Zergatik joan behar nuen, bada, konfesore batenganat, pertsona adinean heldua nintzenean? Baina, zergatik zetozkidan bururat kontu haiek, bai, baldin neure otoitzetan, bertzenaz ere, artez mintzatzen banintzaion Jainkoari, bertze ararteko
|
baten
beharrik gabe. Eta orduan, Jainkoari zintki eta fintki otoitz egiten niola, eskatu nion ezen bere argiz argi nintzala eta goberna zezala ene burua... eta orduan gogoratu zitzaidan ezen, nola ibili bainintzen bortz sei urtez haragiz haragi, putaner gaixto bat bezala, hala, bertze bortz sei urtez eginen nuela penitentzia eta eginen niela, halatan, haragiari eta haragikeria suerte guztiei uko, aldi bateko asea eta gehiegikeria bertze aldi bateko goseaz eta eskasiaz pagatzen nuela, kastitatearen, garbitasunaren eta onestasunaren bidetik, gizon presturik prestuenen eredurat.
|
|
|
Zenbatetan erran ez ote zidan osaba Joanikotek ezen egiak eta egia bakoitzak demostrazione
|
bat
behar zuela, halako tailuz, non printzipio hura arau bihurtu baitzuen, bere bizitzako egunorozko jokamoldeaz denaz bezainbatean! Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan, ez nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen...
|
|
|
Zeren eta bizi pizgarri
|
bat
behar bainuen, eta hantxe nuen pizgarria! Eta zeren Tomas Mororen Utopiaren orriak eta Utopiako mapa hura izan baitzitezkeen nik behar nuen bidea eta nik behar nuen argia, neure kezkak eta antsiak aterabidean jartzeko...
|
|
|
—Ikerlari batek produktu edo material bat ikertu nahi duenean, zer den edo zer ez den jakiteko, bi conditio sine qua non behar ditik: iturri
|
bat
behar dik, gure kasuan kaka iturria, eta toki egokia behar dik, produktuaren erakusgarri bat kalte handirik gabe jaso ahal izaiteko —eta, barrendik hats hartzen zuela, erran zuen—: Iturriaz denaz bezainbatean, zenbat eta joriagoa eta emankorragoa, hobe, zalantzarik egon ez dadin modu horretan...
|
|
|
" Bego berori bere lekuan, zeren eta oraintxe ekarriko baitiogu kakontzi aulkia"; baina dukeak, bere larrian ere, ez zirudien hain desgogara, eta, pentsa zitekeenaren kontra, txan txazale agertu zitzaigun, ordu arte erakutsian bezala, eta hala ihardetsi zion aitari: " Ene uzkiak haize apur
|
bat
behar dik, ordea", haren jarraikian kanporako bidea hartzen zuela, eta gibeletik dukesa eta Mantillanako kondea eta kondesa zeramatzala; zeren, aitak dukeari kakontzi aulkia eskaini orduko, bertze hainbertze egin baitzuen amak dukesarekin; haatik, dukesaren ihardespenak ere ez zuen zalantzarako zirriturik eskaini: " Ez, andere Graziana, zeren, sugetik ihesi, ez bainuke karramarroaren hanketan erori nahi".
|
|
|
—Lasai, Joanes. Madrilgo gortean bertze tximuren
|
bat
behar dutenean, deituko zioat... eta hiri ere deituko diat, nahi baduk, zeren eta hi ere trebea haiz, soketan goiti...
|
|
|
Gorputz haren ederra, jaun André, edergarri gehiagorik behar ez zuena, zeren eta edergarri guztiak baitzituen bere! Jainkosa
|
batena
behar zuen, zinez, gorputz hark! Zeren, baldin egia bazen ezen eguzkiak, ilargiak eta munduko bertze kreatura guztiek bere bertutearen eta balioaren zazpigarren partea galdu zutela gizonaren bekatuagatik, egia izan behar zuen, halaber, ezen nik ez nuela gorputz hura deusen faltan igartzen eta hala atzemaiten nizkiola Mignonen gorputzari, zazpi parteak ez ezik, parte gehiago ere bai, zein baino zein osoagoak eta ederragoak...
|
|
|
—Berak ere gisako
|
bat
behar lukeela eta hirira noiz joanen garen erostera.
|
|
|
Bat batean akitua nengoen, berrogeita hamar kilometroko lasterkaldia korritzen ari eta, erdira ere gabe, zangoek aitzinera egiteko kemenaz zikiratu balizkidate bezala. Gertatzen ari zitzaidan guztiak amesgaizto
|
bat
behar zuen izan, inondik ere, behin atzarriz geroz begi kliska batean aienatu behar zuena.
|
|
|
Bi hiru tekla zanpatuta egiaztatu nuen ez nintzela bertze" birtziklaje"
|
baten
beharrean oraingo honetan lehen urratsak egiteko. Pasa hitza ere nirearen une berdinean eskatu zuen.
|
|
|
Abuztuko asteazken horretako goizean, berriz, aldaketaren ezinbertzea ispilu bat bezain garbi azaldu zitzaidan. Hots, nire premien neurriko Lema Ukaldi
|
baten
beharra.
|
|
|
Ordu erdi geroago, Unairen igerilekura abiatu nintzen. Semea bera bainoago, atxikigailu
|
bat
behar nuen, zurrunbiloaren ahoak irentsiko ninduen unea geroratuko zuen ohola. Mutikoak hainbateko ustekabea hartu zuen ni hor ikustean, batik bat zinemara gindoazela gaztigatu niolarik.
|
|
|
Goazen gosaltzera. Orain espresso trinko
|
bat
behar nuke, baina hemengo kafearekin etsi dut.
|
|
|
Karmelo joan denean, ordea, pentsakor geratu naiz. Pentsatu dut Dabidek urruneko baina, aldi berean, konfiantzako pertsona
|
bat
behar zuela ni zelatatzeko; pentsatu dut Karmelo pertsonarik egokiena dela, batez ere beti Dabidekin zorretan dagoela esan izan duelako eta nik ezagutzen ez nuelako; pentsatu dut momenturik egokiena dela haren historia kontatzeko.
|
|
|
Ez dakit. Nik, behinik behin, denboraldi
|
bat
behar dut zer edo zer argi ikusiko badut.
|
|
|
Beharbada hemendik aurrera Rakel ez ezik, Tom ere zelatatzen hasi dut: Bostonen elkartu zitzaigun gizon arraro honek ez ditu behin ere Ray Ban ak eranzten; beti inguruetara begira dabil, norbait atzetik ibiliko balitzaio bezala; Rakelen egunerokoan irakurri ahal izan dudanez, hari funeraria
|
batean
behar egiten duela esan zion eta niri, ostera, loradenda batean; batzuetan, ametsetan, Ray izena ateratzen zaio, eta maiz esnatzen da amesgaiztoek ikaraturik. Baina tira, ez kezkatu, zer edo zer jakin bezain laster kontatuko dizut.
|
|
|
pentsatu dut orain hiri
|
bat
behar nukeela, eta han gogoak ematen didana egin, esate baterako, fraka motzak behingoz erantzi, eta arropa txukunen bat jantzi; esate baterako, kafe espresso bat hartu; esate baterako, bakarrik, edo Rubenekin ibili, galdu, oheratu, askatu....., zeren jendea gain gainean izate hau sarritan ezin jasanezinago egiten baitzait.
|
|
|
Gerra ondoren Euskal Herriaren giroa nahiko ahula zen; jendea ihes eginda eta beldurrik zegoen; hemen geratu zirenak ez zeukaten larregi egiteko betarik. Orduan bururatu zitzaidan euskal aldizkari soil
|
bat
beharrezko genuela. Horrela hasi nintzen.13
|
|
|
Behin Euskal Gobernua abian jarrita eta Parisko Marceau Ibilbidearen Delegazioa izendatuz gero, Euzko Deya jaio zen. Une hartan, instituzio jaioberrien ekimenak zabaltzeko asmoz, prentsa organo
|
baten
beharra ikusten zen. Horrela onartzen zen lehenengo zenbakian, agur moduan argitara eman zen editorialean," Aqm estamos/ Nous voici":
|
|
|
Abertzaletasunaren eta euskaltzaletasunaren demonizazio etengabean dihardute Madrilen, bai komunikabideek bai Espainiako Gobernuak. Demonizazio mediatikoaren aurrean erantzun estrategia bateratu
|
baten
beharra eskatzen irakurri nion lehengoan artikulua Martxelo Otamendi Egunkari a-ko zuzendariari, Historia Akademiaren txostenaren harira. Arrazoi du Otamendik, baina asmatuko ote dugu?
|
|
|
Dokumentu elektronikoak baditu berezitasunak paperezkoarekin konparatuz gero. Erabiltzaileak ezin du dokumentua zuzenean kontsultatu, interfaze elektroniko
|
baten
beharra dauka, hau da, makina baten beharra dauka dokumentua irakurri ahal izateko. Lehen aipaturiko elementuak (edukia, estruktura eta kontestua) modu ezberdinean eskuratzen dira.
|
|
|
Dokumentu elektronikoak baditu berezitasunak paperezkoarekin konparatuz gero. Erabiltzaileak ezin du dokumentua zuzenean kontsultatu, interfaze elektroniko baten beharra dauka, hau da, makina
|
baten
beharra dauka dokumentua irakurri ahal izateko. Lehen aipaturiko elementuak (edukia, estruktura eta kontestua) modu ezberdinean eskuratzen dira.
|
|
|
Aldaketa hauek guztiek ez dute esan nahi teknika eta teoria batzuk alde batera utzi behar ditugunik, errekonbertsio
|
baten
beharra daukagula baizik, eta horretan ari gara lanean gainera.
|
|
|
Dirua balio guztien zeinua da; onura edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu
|
baten
beharra duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean. Beste gauzen antzera, dirua dohainez, mailegutan, akuran edo salerosian eman daiteke.
|
|
|
Dirua balio guztien zeinua da; onura edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu
|
baten
beharra duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean?
|
|
|
‘gas orok propietate hau edota bestea dauka’ edo ‘uraren lurrinketa puntua 100o C da’, adibidez. Arazoa, Vienako Zirkuluaren zorra dagoeneko, enuntziatu horiek egiaztatzeko beharrezkoa den kasu partikularren kopuru infiniturik ez egotean datza; hots, eskura ditugun kasuen kopurua beti finitua denez, lege
|
batek
behar duen kopuru infinitua —gas baten propietatea beti eta edonon egotea, adibidez— asetzeko ez du balio. Popperrek 1934an kritikatu bezala87, egiaztagarritasunak test kopuru infinitu bat burutzea eskatzen du, eta hau logikoki ezinezkoa da.
|
|
|
Bere idealismoak —ideiek gizartearen ordena finkatzen dute, baita mundua zuzendu eta aldatu ere— garaiko krisi moral eta politikoa anarkia intelektualean datzala esatera eraman zuen Comte, ordena eta aurrerakuntzaranzko joera izanik irtenbide bakarra. Hau lortzeko ideien sistema berritu
|
bat
behar zuen, eta hori zen, hain zuzen ere, Comteren filosofia positiboa.
|
|
|
Fregeren ustez, matematika logikatik ondoriozta zitekeen (logizismoa), baina hau erakusteko ez zen nahikoa hizkuntza naturala edo arrunta erabiltzea, zerbait sofistikatuagoa behar baitzuen. Logizismoaren tesi berri hau defendatzeko tresneria berri
|
baten
beharra zeukan, eta hau logika sinbolikoa izango zen. Hau guztia aurrera eramateko idatzi zuen aipatutako Kontzeptugrafia; bertan hizkuntza artifizial bat asmatu zuen, eduki kontzeptuala eta inferentzia erlazioak bakarrik kontuan hartuz.
|
|
|
Nola ez, hausnarketa jarduera honek euskarri grafiko
|
baten
beharra zeukan. Zirkuluaren tesiei zegozkien argitalpenek sail, bilduma eta aldizkari itxura hartu zuten.
|
|
|
Poliziak ez zuen gehiegi iraun hiltzailea harrapatzen, ezta honek ere bere errua onartzen. Aitzakiaren
|
bat
behar zuenez, Schlickek karrera zapuztu ziola esan zuen, tesia ez baitzion zuzendu. Hilketaren zioei buruzko zalantzak nabariak ziren, baina ez zegoen inongo lotura garbirik zergati politikoekin.
|
|
|
Izan ere, egia deritzoguna ondoen funtzionatzen duen hipotesia besterik ez da. Horregatik, garai eta arraza gordinagoetako iritziak eta jarduerak berrikustean, hobe genuke haien hutsegiteak errukiz juzgatzea; nahitaezko estropezuak dira egiaren bilaketan, eta haiei ere eman behar diegu agian guk geuk egunen
|
batean
behar izango dugun barkamena: cum excusatione itaque veteres audiendi sunt" (Urrezko abarra, I bol., 356 orr.).
|
|
|
Ibilaldi hau guztia lau lerrotan esaten den arren, itzuli izugarria da. Egun oso
|
bat
behar duzu bide hori dena egiteko. Oinez egiteaz gain, gu La Concordeko jardinetan doi doi geratu ginen ogitarteko bat jateko.
|
|
|
Esaldi solemne
|
bat
behar nuen errematerako, baina solemne behar zuena barregarri samarra atera zitzaidan:
|
|
|
– Ez, ez zait iruditzen. Nik ez dudan barne indar
|
bat
behar da horretarako. Bizimina, ilusioa, barruko poza...
|
|
|
Hilerriaren sarrerako burdinazko bi ate beltzei begira geratu nintzen. Denbora pixka
|
bat
behar izan nuen ate haiek erakusten zituzten hutsuneak letrak zirela jabetzeko, eta beste tarte bat artean ere letra haiek zeintzuk ziren deszifratzeko. Sekulako danbatekoa sentitu nuen barruan letra haiek osatutako esaldiaz jabetzera heldu nintzenean:
|
|
|
– Hara, zuk gertutik ezagutzen dozu euskal kulturaren mundua, eta zure ondoan gauza asko ikas neikez... Laguntzaile
|
bat
behar dot, gidari bat...
|
|
|
– Aurrekoan esan neutsun legez, nik gidari
|
bat
behar dot, gaurko Euskal Herria erakutsiko deustan lagun bat, eta uste dot zeu zarela egokiena. Badaukot dirua, eskatzen deustazuna ordainduko deutsut.
|
|
2001
|
|
|
Lehen izendapenak Tarragonakoa, Lleidakoa eta Alcañiz koa izan dira. Olioa egiteko, ardoa egiteko bezala, produktu eta lanketa on
|
bat
behar dira. Hemengo oliba kalitate onekoa da, baina gaizki lantzen da.
|
|
|
...koletako materiale didaktikoaren banaketa, prentsa kritikoa, desobedientzia zibila, ENA, kirola, autodeterminazioa, lurralde batasuna, presoen eskubideak, erakunde politiko eta Batasunaren (berriro ere Mikelon Zuloaga Piztu ponentziaren egilea eta Iñaki O' Shea koordinatzailearen askatasuna exigitu nahi dugu) eztabaidaren beraren kontra egindako politika bortitzak erantzun bateratu eta sendo
|
bat
behar du.
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, sektorearen arazo orokor eta komunek oraindik irtenbiderik ez izatea, hauei errotik helduko dien araudi bateraturik ez baitugu. Zinez, ordea, euskal liburugintzaren politika kudeatzeko egitura sendo
|
bat
behar dugu, araudi bateratu eta bakar bat izanen duena. Noski, araudi hori kudeatuko duen erakundea ere osatu behar da, sektore publikoaren eta pribatuaren partaidetzaz antolatua eta egitura zein gorabehera politikoen ibilbidetik kanpo dagoena.
|
|
|
Beste dena zoria izan da. Momentu hartan ni bezalako pertsona
|
bat
behar zutenean pare parean suertatu nintzen. Munduko bazterren batean bada norbait zu bezalako baten zain dagoena.
|
|
|
Trenbidea bi bideen erdigunean ala beste bi autobide hauen alboan edota bere gainean eraikitzen bada ere, gisa guztietara, gehiegikeria bat da. Jakin behar da, AHTren bide batek burdinezko itxitura
|
bat
behar duela bidearen 35 metrora alde bakoitzean. Beraz, merkantziaren trenbide bikoitza eta 70 metro lur erremu behar dira.
|
|
|
Euskal Herriaren ikuspegi osoarekin egiten diren egunkariak, berriz, «Euskaldunon Egunkaria» eta «Gara» Hegoaldean sortuak euskaraz eta gaztelaniaz idatziak dira nagusiki. Iparraldean euskara ulertzen ez duen jendearentzako egunkari
|
baten
beharra antzeman du kazetalgintzan diharduen hainbat pertsonak. Euskal Herri osoko ikuspegitik eguneroko informazioa eskaini lezakeen eguneroko baten beharrak sortu da «Le Journal du Pays Basque Euskal Herriko Kazeta».
|
|
|
Iparraldean euskara ulertzen ez duen jendearentzako egunkari baten beharra antzeman du kazetalgintzan diharduen hainbat pertsonak. Euskal Herri osoko ikuspegitik eguneroko informazioa eskaini lezakeen eguneroko
|
baten
beharrak sortu da «Le Journal du Pays Basque Euskal Herriko Kazeta».
|
|
|
Kazetaren eragileek bere finantziazioa aztertu zutenean, tamaina honetako proiektu bat gauzatzeko bertako kazetal enpresak ez zirela aski sendoak ohartu ziren; egitura sendoagoa
|
bat
behar zuten. Frantziako Estatuko «Hachette» bezalako enpresa editorial inportante bat, kasu.
|
|
|
Hortaz, Iruñean gela bila dabilenak edo etxean pisukide berri
|
bat
behar duenak zenbakira hots egin edo Karrikiriren egoitzara (Xabier Karrika 2 bis behea) jo dezake zuzenean. Pisukideak etxea txukun txukun izango duenik ez dute bermatzen.
|
|
|
Sartagudan guraso asko prest zegoen, baina ez zekiten ikastola bat zer zen. Adin ezberdineko hogeita bi ume ekarri zuten, eta lehenengo elkarrizketan azaldu behar izan genien bilakaera
|
bat
behar zela, bakarrik txikienak hasiko zirela. Eta kooperatiba, izena, materiala, dirua eta langilea, ni, Deikaztelutik hona etorri zen.
|
|
|
Baina gauza bat da edarizale amorratua izatea, eta bestea duintasunik ez izatea, dirua hartzeko orduan mozkorrak baldintzak jarriko dizkio bere ongileari: mailegu
|
bat
behar du izan, inolaz ere ez limosna, eta beraz, hura itzultzeko bidea jarri behar dio. Horrela egingo du ongileak, eta bestea saiatuko da bere hitza betetzen, baina beti izango du trabaren bat bidean.
|
|
|
IRA erakunde armatuak bere armategia desegiteari ekin dio eta horren inguruan balorazio asko egin daitekeen arren, ikasgai gisa bat ispilatzen da Euskal Herrian bizi den gatazkan: une horretara heltzeko prozesu oso luze
|
bat
behar izan dute, azken zazpi urteetan bake prozesu gisa garatu dena, eta bere fase bortitzenetan ere elkarrizketa ardatz izan duena. Prozesuaren hastapenera jotzeko 1992raino jo behar dugu, SDLPko John Hume eta Sinn Feineko Gerry Adamsen artean irtenbideari buruzko elkarrizketa sakonari ekin ziotenean, artean IRAk bere jarduerarekin jarraitzen zuenean.
|
|
|
«Goienkaria»ko zuzendari Eneko Azkaratek azaldu duenez," bat egitearen arrazoietako bat ekonomikoa da; errotatiban aurrezten den dirua edukietan eta lan taldean inbertituko dugu, produktu hobea lortzeko". Bestalde, aipatu beharra dago Debagoiena bailara subjektu bezala aintzat hartzen zuen aldizkari
|
baten
beharra sumatu zutela zenbait euskara talde eta komunikabidek.
|
|
|
1) Belaunaldi literario honek antzinakoen lotsaz idazten zuen, eta antzinakoa gainditzeko helburu abertzalearekin. Ordura arteko panorama literarioa ikusirik (Joanixio bezalako nobelak aipatzen ziren), euskal literatura berriago
|
baten
beharra sumatu zuten.
|
|
|
Alferrikakoa da hipotesiak planteiatzea, kontaketa behin eta berriro eten egiten baita: (31.or.)" Historia
|
batek
behar bezala kontatua izateko planteamendu bat behar du lehendabizi, desarroilo bat gero eta azkenik desarroilo horren emana izanen den ondorio bat". (44.or):
|
|
|
Alferrikakoa da hipotesiak planteiatzea, kontaketa behin eta berriro eten egiten baita: (31.or.)" Historia batek behar bezala kontatua izateko planteamendu
|
bat
behar du lehendabizi, desarroilo bat gero eta azkenik desarroilo horren emana izanen den ondorio bat". (44.or):
|
|
|
Guztiarekin, ahula zen benetan garaiko argitaletxeen egitura, eta momentuko kezka eta aldarrikapenen adibide ditugu 1969an R. Arregik argitalpen politika sendo
|
baten
beharraz esandakoak (ik. Jakin 34, 1969, 7). 1
|