|
2001
|
|
|
Lehenkapituluan hamar urtetan lortutako emaitza ikusgarriak azpimarratzen dira: 95.000elebidun gehiago,
|
batez
ere hezkuntza sistemari esker; erdaldunen (ez euskalhiztunen) gutxitzea, populazioaren hiru laurdenak izatetik erdia izatera pasatuz; etab. Bigarren kapituluan hizkuntz politikaren aurrerantzako bidea aipatzen da:
|
|
2003
|
|
|
Dekalogoak, halaber, hainbat taldek emandako ohiko mezuak ere aurpegiratzen ditu, eskuratutako eskubideen zati bat galtzeari buruzkoak, batez ere pentsioen eta osasun laguntzaren ingurukoak, “zahartzarora iristen diren espainiarrek arazorik gabe bizitzea merezi dutelako eta horretarako merezimenduak eta ahaleginak egin dituztelako”. Bosgarren puntu gisa, erakundeak eskatzen du adinagatiko bereizkeria mota guztiak desager daitezela,
|
batez
ere hezkuntzaren, lanaren edo laguntzaren esparruetan, eta uste du “horrela ez dela harritzekoa tratu txarrak adinekoen artean beste kolektiboetan baino maizago gertatzea”. Aldi berean, Geriatriako Elkarteak argi utzi nahi du mendekotasuna ez dela adinaren ondorio, baizik eta osasun arazoen ondorio dela, eta, gainera, maiztasuna eta intentsitatea murriztu daitezkeela.
|
|
2004
|
|
|
Jardunaldiaren helburu nagusia da, Caballer en arabera, eztabaida foro bat sortzea, hezkuntzan software librea ezartzeari buruzko esperientziak trukatzeko eta ikuspegiak zabaltzeko, eta hezkuntza sisteman teknologia hori erabiltzeari buruz sentsibilizatzeko. Horretarako, hitzaldiak, mahai inguruak, tailerrak eta enpresen erakusketa egingo dira, eta software librearen egungo egoeraren ikuspegi orokorra emango dute,
|
batez
ere hezkuntzaren eta irakaskuntzaren arloetan.
|
|
2006
|
|
|
Batez beste, ama analfabeta batetik jaiotako haur batek bi aldiz probabilitate handiagoa du haurra ez eskolatzeko amak hezkuntzaren bat jaso duen adingabeak baino. Horregatik, hain da garrantzitsua “gobernuek lehen lehentasun gisa finkatzea hezkuntza goiztiarrean jardutea,
|
batez
ere hezkuntza jasotzeko aukera gutxien duten haurren kolektiboetan, hala nola, minusbaliatuetan edo hiesa bezalako gaixotasunak dituzten pertsonetan”, hori islatzen du ikerketak.
|
|
|
Europako Batasunaren oinarrizko euskarria osatzen duen integrazio politika horren inguruan eman diren ekintzarik garrantzitsuenen artean ditugu Amsterdameko Tratatuaren onarpena (1999), Tampereko Europako Kontseilua (1999), Lisboako Goi bilera (2000), Sevillako Europako Kontseilua (2002), Tesalonikakoa (2003) eta Bruselakoa (2003). Guztietan legezko etorkinen (ez legezkoak salbu) eta autoktonoen eskubideak berdintzeko ahalegina azpimarratu da,
|
batez
ere hezkuntza arloan, hizkuntzaren irakaskuntzan eta gizarteratzean.
|
|
2007
|
|
|
Geure buruaren baitan ere susta dezakegu erresilientzia, baita guk eragina dugun jendearen haurren,
|
batez
ere hezkuntzaren bitartez.
|
|
|
Hezkuntzari buruzko 1970eko Legekuntza bateratuaren derrigorrezkotasu Orokorrak ezarri zuen oinarrizko hezna eta doakotasuna. Lege horren arabera, hezkuntza zerbitzu publikoa zen, eta estatua arduratu behar zen
|
batez
ere hezkuntza hori eskaintzeaz. Hori gorabehera, legeak Espainiako hezkuntza sistemaren izaera mistoa aitortu eta sendotu zuen.
|
|
|
Sailkapen berri horretaz asko hitz egin da gizartean, eta
|
batez
ere hezkuntzaren munduan. Bide horretan, Elhuyar Fundazioak Astronomoen Nazioarteko Batasunak hartutako erabakiak kontuan hartzen dituen eguzki sistemaren horma irudi berritua kaleratu du.
|
|
2008
|
|
|
Francoren erregimenak hizkuntza asimilaziorako politika sendoa aplikatu zuen, eta erregimen horren amaierarako euskal komunitateak galera handi samarrak izan zituen arbasoen lurraldean euskara belaunaldi batetik bestera transmititzeari dagokionez (Azurmendi eta beste batzuk, 2001). Dena den, 1978an konstituzio espainola sortu zenean, euskaldunak mobilizatu egin ziren talde gisa babes instituzional handia lortzeko beren hizkuntzarentzat,
|
batez
ere hezkuntzan, komunikabideetan eta administrazio publikoan (Azurmendi eta Martinez de Luna, 2005, 2006). Duela gutxi eginiko ikerketa batzuek adierazi dute, ziur asko, hizkuntza galera alderantzizkatzen, edo, gutxienez ere, egonkortzen ari dela (Bourhis, 2003b); egoera soziolinguistikoak, ordea," gaixotasun problematiko" etako bat izaten jarraitzen du oraindik ere.
|
|
|
Dena den, babes instituzional formal eta informalik ez izateagatik, hizkuntza gutxiengo horiek 4a irudiko" egoera egonkorra baina gaixotasun problematikoa" koadrantean daude. Nahiz eta Bilboko hitzaldian ez ziren kasu horien adibideak aurkeztu, talde horren barruan daude" mun1978an konstituzio espainola sortu zenean, euskaldunak mobilizatu egin ziren talde gisa babes instituzional handia lortzeko beren hizkuntzarentzat,
|
batez
ere hezkuntzan, komunikabideetan eta administrazio publikoan. Duela gutxi eginiko ikerketa batzuek adierazi dute, ziur asko, hizkuntza galera alderantzizkatzen, edo, gutxienez ere, egonkortzen ari dela; egoera soziolinguistikoak, ordea," gaixotasun problematiko" etako bat izaten jarraitzen du oraindik ere.
|
|
2009
|
|
|
Urtean batez beste 25 egun ematen dituzte lan horretan, ELGAk baino gehiago (17 egun). Hala ere, irakasleen %60k azpimarratu du prestakuntza gehiago jasotzea gustatuko litzaiokeela,
|
batez
ere hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleen irakaskuntzarekin, teknologien erabilera didaktikoarekin eta kultura anitzeko ingurunean komunikazioarekin zerikusia duena. Ikastetxeetako zuzendarien %30ek baino gehiagok uste du ez dela nahikoa hezitzaileen prestakuntza pedagogikoa.
|
|
|
Elkarteen artean kezka handien pizten duen gaietako bat Eliza katolikoak gaur egungo gizartean duen presentzia da, eta
|
batez
ere hezkuntzan duen tokia. Itunpeko ikastetxe askok eta askok Eliza katolikoarekin lotura dutela gogorarazi dute, eta ikastetxe horiek diru publikoa jasotzea gaitzetsi dute.
|
|
|
Kontutan hartu behar da gainera, emakume bat erasotzen dutenean, gutako edonor erasotzen dutela, hau da, ezin ditugula eraso sexistak kasu isolatu bezala tratatu, eraso bakoitzak emakumeon egoera orokorrarengan eragiten baitu, horregatik emakumeen arteko elkartasuna ere behar beharrezkoa ikusten dugularik.Bestalde, etxe barruko eta bikote harremanetako indarkeria kasuak ez dira kontu pertsonalak, arazo sozial larri honen parte dira eta guk errealitate hau herriratu nahi dugu, baita kalean aske ibili nahi dugula ozen esan, auzoan, herrian, hirian nahiz munduan zehar, hau da kalea ere gurea dela aldarrikatuz. Gainera errealitateak emakume gazteengan oraindik orain dauden indarkeria egoera larriak eta gazteen artean ematen diren harreman ez parekideen errealitateak jendartearen estruktura patriarkalak bizirik daudela adierazten digu eta guk hori irauli nahi dugu, horretarako beharrezko diren prebentzio neurriak landuz,
|
batez
ere hezkuntza sisteman. Azkenik ere instituzioekiko jarrera kritikoa azaldu nahi dugu, itxurakeriaz eta jarritako neurri urriez nekatu garelako eta prebentzioaren beharra nabarmendu nahi dugulako.
|
|
|
Euskararen hazkunde bikainak ere badu bere alderdi ez hain bikaina, erabileraren ikuspegitik.
|
Batez
ere hezkuntzan oinarrituriko hazkundeak bere bereak ditu era horretako muga albora ezinezkoak. Hobekuntza orok ditu bere kostuak.
|
|
2010
|
|
|
Indarkeria deslegitimatzeko, Zuzenbide Estatua errespetatzeko eta biktimen oroimena aintzat hartzeko, gizartean aldaketak eragiteko aurreko egitasmoa birplanteatzea beharrezkoa zela adierazi du Hezkuntza sailburuak. Horregatik,
|
batez
ere hezkuntza esparruan, jarrera lausoak edo isilune zaratatsuak saihestea komeni dela azaldu du Celaak.
|
|
|
Zer neurri hartu dira Madrilen, Gorteetan eta Gobernu Zentralean? Zer neurri hartu dira Legebiltzarrean, eta zer neurri Eusko Jaurlaritzan(
|
batez
ere Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailean), euskara eskola munduan normaltzeko?
|
|
|
Ez dago dudarik administrazioan oro har, eta hezkuntza sisteman bereziki, irabazpide dela gaur euskara.
|
Batez
ere hezkuntza munduan antzematen da hori nabarmen: gero eta irakasle plaza gutxiagotara irits liteke orain hiritarra, hitzez eta idatziz euskaraz badakiela frogatu gabe257 Beste zenbait esparrutan ere (komunikabideetan, kultura munduan, aisialdiko ekimenetan) bere eragina du fenomeno horrek.
|
|
|
Osasun Sailaren jarraibideek zenbait elikagai eskola jantokietan kontsumitzeko maiztasuna ezartzen zuten, gurasoek beren seme alabak eskolatik kanpo nutrizioaren ikuspegitik hezteko informazioa ematen zuten eta berariazko premietara egokitutako menu bereziak garatzen zituzten, hala nola alergiak edo elikagai jakin batzuekiko intolerantziak. “Eskolan osasuna irabazi” gida helburu duen taldearen artean zabalduko da,
|
batez
ere hezkuntzaren esparruan. Hala ere, Osasun eta Gizarte Politikako Ministerioen web orrietan ere eskuragarri dago (http:// www.mspes/ profesionales/ saludPública/ prevPromocion/ promocion/ promocion/ saludDocs/ publacion.publacion.5.pdf) eta Hezkuntzako Escuela.554/ (http:// educacion)
|
|
2011
|
|
|
Eta pozik dago. Bere ustez, Bartzelonan lortu dute teoriatik praktikara pasatzea, eta Convergencia i Uniok sistema publikoan
|
batez
ere Hezkuntza eta Osasun arloetan bultzatzen ari diren murrizketak gelditzeko mobilizatu dira. Asanbladetan eta komisioetan denetarik hitz egiten da:
|
|
|
Kezkagarria da, halaber, mamerari buruzko informazioa: . Hizkuntza baztertu egiten da, administrazioan ezartzen eta erabiltzen ez delako,
|
batez
ere hezkuntzari dagokion arloetan??. Askoren artean, Hizkuntzen mundua.
|
|
2013
|
|
|
Joan den astean Bruselara egindako bidaian jasotako iritzien berri ere eman zuen: «Euskal hezkuntza eredua oso ondo baloratzen dute, eta
|
batez
ere hezkuntza sistemaren eta ekoizpen ekonomiaren arteko hurbiltasuna nabarmentzen dute». Lehendakariarentzat, hor dago etorkizunerako erronka:
|
|
|
Komatxoen artean kanpoko izendatzen ditudan horiek, ia guztiak espainiarrak dira eta etxe nagusia Espainian dute, nahiz eta horietako batzuek hemen filial edo elkarte bat baduten. 45 dira aurten, eta horien artean badaude elkarteak ere, baina
|
batez
ere hezkuntza proiektuak lantzen dituzten nagusiak dira gehienak. Irakaskuntzaren alorrean 11 kokatu ditut, unibertsitateak batez ere.
|
|
2014
|
|
|
" Euskararen aldeko plangintzaren lau hamarkada pasatuta, aldaketa nabariak egon dira euskararen distribuzio funtzionalaren arloan. Euskarak inoiz ez izandako funtzio asko betetzen ditu gaur,
|
batez
ere hezkuntza, administrazio publiko eta komunikabide munduan. Euskarak estatus hobea lortu du:
|
|
2015
|
|
|
Umeei, emakumeei eta familiei zuzendutako egitasmoak koordinatzea egokitu zitzaidan.
|
Batez
ere hezkuntza garapenean arazoak zeuzkaten haurrekin eta horien familiekin egin nuen lan. Normalean, familiak egoera ekonomiko larrian bizi dira, eta azkenean, arazo guztiak elkarrekin lotuta doaz.
|
|
2016
|
|
|
|
Batez
ere hezkuntzaren arloan ikusi dut eztabaida. Askotan, gai horiek ukitzen direnean eta beste interpretazio bat ematen duzunean, badirudi euskararen kontra ari zarela, eta nik ez dut horrela ikusten.
|
|
|
|
Batez
ere hezkuntzara begira dago Bilboko Berreginen museoa, eta arte ikasleentzako oso erabilgarria dela deritzo Martijak. Duten egoitza bitxiak zer nolako buruhausteak sortu dizkien ekarri du gogora.
|
|
|
477
|
Batez
ere hezkuntzara, gorago esan denez, baina ez hartara bakarrik.
|
|
|
Horrezaz gainera, fenomeno formalki berria gertatu da azken 40 urte inguruan: euskara irabazpide bihurtu da milaka profesionalentzat,
|
batez
ere hezkuntza munduan baina ez hor bakarrik. Une honetan 40.000 profesional inguru, gure estimazioen arabera, egon liteke EAEn bakarrik situazio honetan.
|
|
|
Biktimei dagokienez, %60 gizonezkoak izan ziren eta %40 emakumeak. Halaber, %10 baino gehiago txikiagoak izan ziren, aurreko urteetakoa baino datu txikiagoa, baina azpimarratu behar da gorroto delituengatik atxilotu zituztela 60 adingabekoak, «erne erne,
|
batez
ere hezkuntza mailan» Espainiako gorroto delituen mapa Aurreko urteko datuen arabera, arrazismoa ia Espainia osoan gertatu da, Burgos, Lugo, Ourense, Palentzia, Segovia eta Zamora probintzietan izan ezik. Baina eskualde batzuk kasu kopuruaren arabera nabarmentzen dira.
|
|
|
Badira alde nabarmenak batzuk eta besteen artean. Horretan zer esan handia dute armei buruzko legediek eta
|
batez
ere hezkuntza ereduek. AEBak dira, estatisktikei kasu eginez gero, mendebaldeko gizarte indarzaleenetakoa, indarzaleena ez bada.
|
|
2017
|
|
|
Pedro J. Macho: Espainiako Estatuan, Lehen Hezkuntzan (LH) behin errepikatu daiteke eta Bigarren Hezkuntzan (DBH) birritan gehienez, baina salbuespen ugari egoten dira,
|
batez
ere hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleei lotuta. Kasu batzuetan adibidez, Haur Hezkuntzatik Lehen Hezkuntzara urtebete geroago igaro daiteke haurra, edo DBHko 4 maila bi aldiz errepikatu dezake ikasleak, irakasle taldeak ikusten badu hala eginez aukera daukala titulua ateratzeko.
|
|
2019
|
|
|
Makina bat hitano eskola eman ditu azken urte luzeetan, erakunde publikoetan batik bat, baina baita euskara elkarteek eskatuta ere.
|
Batez
ere hezkuntzako eta euskalduntze eskoletako irakasleak izan ditu ikasle. Berari ere aparraldiaz galdetu diogu:
|
|
2020
|
|
|
Helvecia Aldasoro. Elkarteak Habana-ko euskal haurren berri zabaltzea du helburu,
|
batez
ere hezkuntzan. Ildo horretan, iazko udan The Basque Children of' 37 izenburuko erakusketa jarri zuen abian, The Museum of Childhood Ireland proiektuarekin batera.
|
|
|
Uste dut hemen asko aurreratu dela baina oraindik ere asko dagoela egiteko kontziliazioaren gaian, eta batez ere erantzunkidetasunaren gaian, azkenean kontziliazioa emakumezkoen gain geratzen baita, eta gizonezkoek, dagokien erantzukizunaz, jabetu behar dute,
|
batez
ere hezkuntzaren esparruan, zereginen banaketaren premiaz, lankidetzaz, eta azkenean kontziliazioak bien kontua izan behar duela. [?]
|
|
|
Gobernatu duen alderdi batek ulertu luke hezkuntzak daukan beharra debate faltsu, maltzur eta antzuetatik urruntzeko. Arazo horren erantzuna hezkuntza administraziotik eta indar politiko demokratikoetatik eman behar zaio, baina
|
batez
ere hezkuntza komunitatetik. Mahai gainean jarri behar dugu hezkuntzaren debate erreala:
|
|
2021
|
|
|
Itzulpen kopuruaren igoerak, ordea, ez zuen itzulpenen kalitatea hobetu, kontrakoa baizik: itzulitako testuen eskariak gora egitean, itzultzaile kualifikatu gutxi egotearekin batera, lantzean behingo zenbait itzultzaile erakarri zituen,
|
batez
ere hezkuntzaren arlokoak (Filologiako eta Kazetaritzako ikasleak, irakasleak...); izan ere, borondatea bai baina testu on gutxi eman zituzten oro har.
|
|
|
Indarkeria delitu bihurtzen denean, adingabearen legea agertzen da. Uda honetan 20 urte bete dira zehatzeko moduko araudia, baina
|
batez
ere hezkuntzakoa, eta argi uzten du “ahal den guztia egingo dela internamendua azken baliabidea izan dadin”. Lege horrek hauxe dio:
|
|
2022
|
|
|
Herrialde denetan gertatzen da hori, baina, hala ere, Nafarroan eta Bizkaian oraindik adinekoei gehiago entzuten zaie euskaraz gazteei baino. Ikusi da
|
batez
ere hezkuntzaren bidez euskaldundutako belaunaldiak zahartu ahala salbuespen horiek erabat deuseztatzen diren.
|
|
|
Bi taldeek baliabide gehiago eskatu dizkiote Osasun Sailari lehen arreta «hobetzeko». Halaber, lehen arreta osasun profesionalentzat erakargarriagoa izan dadin, bi taldeek adierazi dute haren garrantziaz «sentsibilizatzea» ezinbestekoa dela,
|
batez
ere hezkuntzan eta osasun publikoan.
|
|
|
Horiek horrela, sinadura bilketa bat jarri dute martxan,
|
batez
ere hezkuntza komunitateko langileei zuzendua, baina herritar guztiekin partekatu nahi dutena. Besteak beste honako baieztapenak eta eskaerak jasotzen dituen agiri bat plazaratu dute:
|
|
|
Gure aburuz, Historiaren irakaskuntza ez da gizarte demokratikoagoak edo parte hartzaileagoak eraikitzeko bermea, ezta garapen pertsonal eta sozialerako bermea ere, eta ez du akatsak errepikatzea saihesten, ezta sortuko diren arazoak konpontzeko formularik eskaintzen ere. Azken finean, Historiaren irakaskuntza etorkizun hobeen eraikuntzarekin lotzea modan badago ere,
|
batez
ere Hezkuntzako profesionalen prestakuntzaren kasuan, Historiak eskaintzen duen futurologia ariketak, gure ustez, oso ibilbide laburra du. Haren ekarpena bestelakoa da, eta hurrengo lerroetan azaltzen saiatuko gara.
|
|
2023
|
|
|
Kirol denda merkeagoak sustatzea. Ikerlanaren ondorio eta gomendio ugarien artean, ikertzaileek adierazi dute funtsezkoa dela elikagai osasungarriak eta iraunkorrak kontsumitzeko aukerak sustatuko eta erraztuko dituzten inguruneak eraikitzea,
|
batez
ere hezkuntzan, familian eta komunitatean, eta haurrak eta nerabeak osasungarriak ez diren elikagaiak kontsumitzeko presiotik babestuz. Halaber, azpimarratu dute oso garrantzitsua dela ekimenak garatzea, aukera osasungarriena aukeratzeko errazena izan dadin, eta aukera osasungarriak merkeenak izan daitezen sustatzea, egoera ahulenean dauden talde sozioekonomikoek elikadura osasungarriagoa izan dezaten.
|