|
2001
|
|
|
Fikzioko heroi horiek gizartean izaten duten estimazioak inbidia sentiarazten diete beren burua gutxi baloratzen duten pertsonei, analisirako gaitasuna galtzen baitute eta ez dira ohartzen inbidia ez duela sortzen
|
pertsona
eredu horren bertute edo gaitasunek, jasotzen dituzten errekonozimendu sozialak eta ohoreek baizik.
|
|
|
Beren kanpo irudia aldatu nahi duten
|
pertsonen
eredu edo modelo jakinik ez dago.
|
|
2005
|
|
|
Ildo beretik, ezkutuko curriculuma gauzatzeko egiten den urratsetako batbalitz bezala uler dezakegu hezkuntza, J.A. Marina-ren (1977) esanetan: «Hezkuntza, nahi izan edo ez, proiektu etikoa da, izaera bat,
|
pertsona
eredu bat, gizarteeredu bat ari garelako zabaltzen; eta hori ezkutuan edo agerian egiten da. Hobedugu agerian egitea».
|
|
2009
|
|
|
Programa zehatz bat eduki ez arren, duela zortzi urtetik hona berdintasunera bideraturiko hainbat alderdi jorratu dituzte, denak ere helmuga berera zuzenduak: estereotipoak eta eredu femenino eta maskulino tradizionalak eta zaharkituak baztertuz, neska eta mutilentzat baliagarria izango den
|
pertsona
eredua bultzatzea. Horretarako, gizon eta emakume irakasleez osaturiko Hezkidetza batzordea osatu zuten ikastolan.
|
|
|
Merkatu globalak komunikabide globalak ez ezik (AHT, internet, Pasaiako" eko" portua...), kontsumitzaile globalizatua ere behar du eta, beraz, kultura globalizatu bat, bestela, bizimodu eta balore berdintsurik gabe, ezinezkoa baita kontsumo globala txertatzea. Horregatik, kultur globalizazioa," kultur aniztasuna" delakoa, neurri batean merkatu mota berriaren ondorioa da, eta neurri batean eragile globalizatzaileek bilatzen duten
|
pertsona
eredu bat. Hala ere, ez dirudi epe laburrean ez ertainean mundu osoko kultura uniformatu daitekeenik, eta agian ezinezkoa da kultura guztiak berdinak izatea, zeren eta, heltzen zaizkigun mezuak globalak badira ere, hartzaileen pertzepzio baldintzak desberdinak izaten baitira eta, beraz, mezu berek inguru desberdinetan emaitza edo kultur produktu antzekoak baina diferenteak ematen baitituzte.
|
|
2010
|
|
|
Sailkapen ez akademiko batek paziente bakoitzaren portaera dietetikoa tipifikatzen du; egoera horrek, nolabait, pisu espezifikoa du gehiegizko pisuaren eta obesitatearen garapenean. Horrela, ohikoa da gehiegizko pisua duten
|
pertsonak
eredu edo jateko estilo horietako batekin identifikatzea, baita batzuen konbinazioarekin ere: Errazio handien kontsumitzaileak (edo “bigger”, ingelesezko herri izena):
|
|
2011
|
|
|
Leire Olaberria: " Izatekotan, bere lana maite duen
|
pertsonaren
eredua naiz"
|
|
|
8 Sentitu al duzu inoiz zeure burua eredu? Ez; eredu izatekotan, bere lana benetan maite duen
|
pertsonaren
eredua naiz. Hori da bizitzako arrakastarik handiena eta gaztetxoekin berba egiten, hori transmititzea gustatzen zait.9 Nola imajinatzen duzu txirrindularitzari agur esateko eguna?
|
|
2012
|
|
|
Gehiegi orokortzea Orokortzea da ohiko akatsetako bat eguneroko pentsamenduan; gertaera bat
|
pertsonaren
eredu orokorrarekin nahastea eta gertaera horrek denboran irauten duela ustea da(, beti gauza bera gertatzen zait?,, inoiz ez dut nahi dudana lortzen?,, horrek guztia gaizki egiten du?).
|
|
|
Parte hartzaileek gaueko hamar orduko hasierako zikloa izan zuten, eta, ondoren, hiru aste, eguneko edo gaueko edozein unetan 5,6 orduko loa eta noizbehinkako loa tartekatuz. Horrela, txandaka lan egiten duten
|
pertsonen
ereduak simulatu zituzten, eta ikusi zuten ikasleek ohiz kanpoko orduetan egiten zutela lo, barruko ziklo zirkadianoa orekatzen saiatzeko. Azterlanaren sei asteak bukatzean ateratako ondorioek erakutsi zuten parte hartzaileen tasa metabolikoaren errekuperazioa murriztu egin zela, eta horrek obesitatea ekar lezake, baldin eta lo eredu defizitarioa denboran zehar mantentzen bada, dieta eta jarduera fisikoa aldatu gabe edukiz gero, urtean 4,5 kilo baino gehiago haztea eragin baitezake.
|
|
2014
|
|
|
Ekintzaile gehienek banakako enpresak sortu zituzten iaz. Guztira, 43
|
pertsonek
eredu juridiko honetara jo zuten (%66). Bigarren, sozietate mugatuen arloan, 6 enpresa sortu zituzten.
|
|
2015
|
|
|
Gurasoen jokabidea hori bada, hutsuneak hutsune eta kontraesanak izatea ere normala dela onartuta, seme alabek euskararekiko aktiboak diren
|
pertsonen
ereduak jasotzen ari dira. Jokabide asko eta asko imitazioz ikasten dituztenez, ikus ditzatela eredu egokia gutxienez etxetik.
|
|
|
Horretaz gain, kode honekin erabilgarri den
|
pertsona
eredu bat garatu da giza gorputzarenezaugarriak aintzat hartuz, bai haren proportzioak eta bai parte guztien ezaugarridielektrikoak (Sanchez, 2009) kontuan hartuz (1.Irudia). Eredu hau aukeratzerakoan dagoenekobibliografian dauden beste eredu batzuk ikertu dira eta erresoluzioaren araberako sailkapen bategin daitekeela ondorioztatu da.
|
|
|
Aldaketaren ardatza pertsona definitzeko eta identifikatzeko arau nagusia da: aurrenekotan, bestek definitzen du
|
pertsona
eredu eta kode itxi batzuen bidez, azkenenetan, nork definitu behar du bere burua. Dubaren eskema neurri batean onartzen badut ere, uste dut larregi baikorra dela eredu sozietarioen hautamenari dagokionez.
|
|
2017
|
|
|
Dena den, haren bakardadea erregearenaren gisakoa zen:
|
pertsonaren
eredu kartesiarrean, ez dago pentsatzen duen buruaren eta gorputz makinaren arteko dualismo berdinzalerik, ugazabaren eta esklaboaren arteko harremana soilik. Izan ere, borondatearen lehen eginkizuna gorputza eta izadia menderatzea da.
|
|
|
Izan ere, borondatearen lehen eginkizuna gorputza eta izadia menderatzea da. Orduan, estatu mailan garai berean gertatutako aginte funtzioen zentralizazio bera ikus dezakegu
|
pertsonaren
eredu kartesiarrean: estatuaren egitekoa gorputz soziala gobernatzea zen heinean, nortasun berrian, burua ere subirano bihurtu zen.
|
|
|
garapenarekin lotutako informazio preziatua eskaini zuen. Autokontrol dinamikei loturiko haren ideiek beste
|
pertsona
eredu bat eraikitzera eramango zuketen, eta, eredu horren arabera, norbanakoak aldi berean ugazaba eta esklabo gisa jokatuko zukeen. XVII. mendearen bukaera aldera, Descartesen doktrinak lan diziplina kapitalistaren eskakizunak hain ongi interpretatu zituen, non Europaren luze zabalean hedatu baitzen eta bizirik iraun baitzuen, nahiz eta biologia bitalista iritsi ahala paradigma mekanizista gero eta zaharkituago bihurtu.
|
|
|
Behaketa bidezko ikaskuntzak dioenez, norbanakoak besteengandik ikasten du, besteek egiten dutenean oinarritua egokitzen du bere portaera; inguruan dituen
|
pertsonak
eredu funtzioa dute.
|
|
|
Gainera, ez da erraza aukera libertario batetik hezten duen
|
pertsona
eredu bat aurkeztea (García Moriyón, 1999: 1). Gainontzeko zapalkuntzekin gertatzen den bezala, deseraikuntza prozesu bat suposatzen du helduentzat, eta hau zaila da botere jakin bat duen pertsona orok hau kontserbatu eta bere onuran erabiltzeko joera baitu.
|
|
2018
|
|
|
Ez da arrotza soilik Madriletik datorren inposizio bat delako, arrotza zaio euskal langile klaseari eta bereziki honen parte garen ikasleoi, bertako zein atzerriko burgesiaren nahi eta beharrak asetzeko asmatu eta diseinatuta dagoelako. Sarri esan izan dugun bezala, hezkuntza
|
pertsona
eredu jakin batzuk sortzeko eta munduaren ikuskera burgesa garatzeko erabiltzen den mekanismoa da: jokamolde eta jarrera indibidualista zein berekoiekin, hiritar izaera baten baitan, zapaltzaileen historiarekin, izaera sexista batekin...
|
|
|
Esana dugu hezkuntza instituzioak eta orokorrean hezkuntza prozesu osoa
|
pertsona
eredu jakin bat garatzeko mekanismoak direla, umetatik hasi eta unibertsitateraino. Prozesu honen pausu garrantzitsua da hain zuzen Selektibitatea.
|
|
|
Ez da arrotza soilik Madriletik datorren inposaketa bat delako, arrotza zaio euskal langile klaseari eta bereziki honen parte garen ikasleoi, bertako zein atzerriko burgesiaren nahi eta beharrak asetzeko asmatu eta diseinatuta dagoelako. Sarri esan izan dugun bezala, hezkuntza
|
pertsona
eredu jakin batzuk sortzeko eta munduaren ikuskera burgesa garatzeko erabiltzen den mekanismoa da: jokamolde eta jarrera indibidualista zein berekoiekin, hiritar izaera baten baitan, zapaltzaileen historiarekin, izaera sexista batekin...
|
|
|
Esana dugu hezkuntza instituzioak eta orokorrean hezkuntza prozesu osoa
|
pertsona
eredu jakin bat garatzeko mekanismoak direla, umetatik hasi eta unibertsitateraino. Prozesu honen pausu garrantzitsua da hain zuzen Selektibitatea.
|
|
2019
|
|
|
Mendebaldean postmodernitateak oro har gutasunak eta zehazki gutasun ezkertiarrak disolbatzen zituen bitartean, Euskal Herria solidoago mantentzen zen, eta sare kolektibo eta komunitarioak biziago zeuden. Kultura politiko oso bat garatu zen borroka horien inguruan, eta
|
pertsona
eredu jakin bat horren barnean. Gutasuna ahulduz joan da, ordea; herri normalizatuagoa gara egun. Borroka armatuak ezaugarritzen zuen ziklo politikoaren aldaketa ahultze horren ondorio zein kausa da aldi berean, ziurrenik.
|
|
2020
|
|
|
Argi izan behar dugu gure ikasleekin zein ezaugarri garatzeko lan egin nahi dugun, zein den landu nahi dugun ikasle profila eta zein diren gure erakundean ikastearen ondorioz ikasle horiengan sortu nahi ditugun inpaktuak.
|
Pertsona
ereduaren definizio hori izan behar da ikaskuntza eta irakaskuntza prozesuen oinarria eta iparra. Ezaugarri horiek garatzeko hezkuntza ildoak identifikatu eta hautu metodologikoak egin behar ditugu eta, besteak beste, Curriculuma, eskola antolaketa, espazioen banaketa eta erabilera, denboraren antolaketa, naturarekin harremana, harreman soziala ere baldintzatuko dituzte.
|
|
|
Argi izan behar dugu gure ikasleekin zein ezaugarri garatzeko lan egin nahi dugun, zein den landu nahi dugun ikasle profila eta zein diren gure erakundetan ikastearen ondorioz ikasle horiengan sortu nahi ditugun inpaktuak.
|
Pertsona
ereduaren definizio hori izan behar da ikaskuntza eta irakaskuntza prozesuen oinarria eta iparra. Eta honek aurreko puntura garamatza:
|
|
2021
|
|
|
Funtzionatzeko" gizarte industrial kapitalista modernoak
|
pertsona
eredu edo estilo zehatz bat" behar duela, eta pertsona mota hori sortzeko prozesuan eragin gehien duen erakunde sozialetako bat eskola dela baieztatzen du Imazek (op.: 29). Ondorioz eta lehen genioenari jarraiki, pertsona eredu edo profil horrek sistema produktibista bati erantzuteko gaitasunak, ezagutzak eta jarrerak ditu merkatueta ekonomia beharrek hori eskatzen dutelako.
|
|
|
Funtzionatzeko" gizarte industrial kapitalista modernoak pertsona eredu edo estilo zehatz bat" behar duela, eta pertsona mota hori sortzeko prozesuan eragin gehien duen erakunde sozialetako bat eskola dela baieztatzen du Imazek (op.: 29). Ondorioz eta lehen genioenari jarraiki,
|
pertsona
eredu edo profil horrek sistema produktibista bati erantzuteko gaitasunak, ezagutzak eta jarrerak ditu merkatueta ekonomia beharrek hori eskatzen dutelako. Modu horretan, aldagai batek bestea elikatzen du, eta alderantziz, elkar berrelikatzen duten sistema bereko osagai bihurtuz.
|
|
|
Kasu horietan, kontuan hartu behar da haurrak ez direla behartu behar jatera, eta helduak ere ez direla behartzen. Normalean, jaki gehienak desagertu egiten dira elikagaiak eskaini ahala, eta inguruan dituzten
|
pertsonen
eredu izaten dira, bai etxean, bai jantokian. Zentzuzkoa da gure seme alaben edo gure ardurapeko adingabeen elikadurak kezkatzea, bereziki janaria gastu handia denean.
|
|
2022
|
|
|
“Azken urteotan obesitate kopuruak gora egin duenez, ondorioz, diabetes mota horren prebalentzia ere handitu egin da”, dio Merinok. “Berri ona da oso aurrerapen handia ikusten ari garela gaixotasun horren kontrolean, eta dagoeneko badira diabetesa duten
|
pertsonen
eredu metabolikoa ia normaltasunera itzultzeko aukera ematen duten botikak”, erantsi du. Baina farmakoetara igaro aurretik, pisua, arteria tentsioa, kolesterola eta glukosa zifra gomendagarrien barruan egon daitezen saiatu behar da lehenik.
|
|
2023
|
|
|
Konpetentzietan oinarritutako hezkuntzaren hautuak berekin dakar gizartean partaidetza aktiboa izatea eta bizitzako beharrei eraginkortasunez erantzuteko nahitaezko diren konpetentziak garatzea. Ildo horretatik, irteera profilean jasotako
|
pertsona
eredua egoera eta testuinguru zehatzetan eraginkortasunez erantzuteko gai dena da, eta egiteko horietarako beharrezko diren ezagutzak, trebetasunak eta jarrerak era bateratuan eta integratuan erabiltzen dituena. Egiteko horretan, da aritu hizkuntzari bizkarra emanda.
|
|
|
A. Martinez: Harago doa, exijentzia akademikoa bai baina gizarteak eskatzen duen
|
pertsona
eredua ere bete behar delako, zerikusia duena jokabideekin, egoteko eta izateko moduekin… Denok molde berekoak bagina bezala, baina aniztasunean bizi gara.
|
|
|
Anterok eta bestek (2023) 17 horiei 18 bat gehitu diete ikastolen Hezkuntza Marko Orokorra (HMO) idaztean, eta horrek, gutxiagotutako hizkuntzak aintzat hartuta, hizkuntza eta kultura aniztasuna zaintzeko eta garatzeko beharraren helburuari erantzuten dio. Horrez gain, HMOn garatzen lagundu nahi den
|
pertsona
ereduaren ezaugarriak jaso eta zehazten dira (Antero et al. 2023: 61):
|
|
|
3 taula. HMOko
|
pertsona
ereduaren ezaugarriak
|
|
|
harrera eta murgiltze plana hortxe kokatuta dago. Jarduera pedagogikoaren bitartez ezaugarritu den
|
pertsona
ereduari ekarpena egiteko, eta baita garapen jasangarriko 18 helburuari erantzuteko, besteak beste. Zuzenean eragina izan nahi du ikasleen euskalduntzean, jarduera ludikoen eta antolatuen bitartez euskara eta euskal kulturekiko atxikimendua sustatuz, eta baita barne sendotasunean ere, emozioen lanketaren bidez une oro euren buruarekin eta ondokoekin konektatuz eta konfiantzazko testuinguru seguruak garatuz.
|
|
|
Beraz, esan genezake Pulunpa (e) ta Xin! harrera planak zuzenean haurren euskalduntzean eta barne sendotasunaren garapenean egiten duela ekarpena eta HMOan jaso diren
|
pertsona
ereduaren beste ezaugarriei ere zeharka eragiten diela kulturartekotasunak eta unean uneko jarduerek sortzen dituzten testuinguruak direla medio.
|
|
|
Aisiari buruzko ikastolen marko orokorrean jasota dago Ikastolen Elkarteak (2022) aisiaz duen ikuskera, eta marko horrexetan kokatzen da egitasmoa. Modu horretan, HMOn definitu den
|
pertsona
ereduarekin koherentziaz, horri ekarpena egin nahi dio.
|
|
|
Hala, harrera eta murgiltze plan horretan erdal jatorriko ikaslearekin ez ezik, harrera egiten dion ikasle talde guztiarekin ere, munduko itsasoetatik barna dabilen barku baten bidaia egingo da. Beraz, bidaia bera izango da, munduko kulturez, hizkuntzez, ohiturez eta jolasez elikatzearekin batera, arestian aipatutako
|
pertsona
ereduaren baitako ezaugarriak garatzen lagunduko duten testuinguruak sortzeko baliabidea. Beren beregi haurren barne sendotasuna garatu eta euskalduntzean eragina izateko, eta baita izaera kooperatiboa, ekintzailea eta eraldatzailea lantzeko ere.
|
|
|
Uste dut euskarazko harremanak sortzeko bidean jarri ditugula, eta hurrengo pausoa euskaraz ikastea dela, hau guztiz bete ahal izateko". Modu berean, aipatutako guztiagatik, esan daiteke Anterok eta bestek (2023) HMOn zehaztu duten
|
pertsona
ereduaren ezaugarriak garatzeko esku hartzeak egindako ekarpena agerian geratu dela. Izan ere, emozioen lanketaren bitartez haurrek sentitzen dutena adierazteko testuinguru aske eta konfiantzazkoa sortu da, nolabait, eguneroko autoerregulazio dinamikan euren barne sendotasuna garatuz.
|