|
2000
|
|
|
Bi ziren niretzako gauzarik txarrenak: jendilaje haren tartean egon beharra
|
bata
, eta bestea ez nekiela noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
|
|
XIV. mendearen hasieran Nafarroa ongi populaturik zegoen, baina erabateko aldaketa mende horren erdi aldean heldu zen, eguraldiaren laguntzaz ere bai (paleoklimatologia aztergai). Gosea sortu eta izurriteak etengabe eman ziren,
|
bata
bertzearen gibeletik. Eta garai hartan ez zegoen ihes egiterik.
|
|
|
Bere proposamenean, pilotalekuan aldaketa handiak aurreikusita zeuden. Pilotaleku zaharra zegoen tokian, beste bi pilotaleku eraiki behar ziren,
|
bata
estalia eta bestea irekia.
|
|
|
Landarediak inguratutako bidea, galtzada bat dugu eta bertako arbelek lurzorua estaltzen dute. Nork igaro ote ditu orduak eta orduak harriak moldatu eta
|
bata
bestearen alboan ezartzen. Pauso bakoitza, hurrengoaren aurrean, kontu handiz eman ezazu eguraldi umela denean irristakorra bihurtzen baita galtzada.
|
|
|
Aurrerago bi borda daude,
|
bata
egoera onean eta bestea teilatua erorita duena. Bidegurutzea dugu hau (1,75 km) eta iturri albotik doan bidea jarraituko dugu.
|
|
|
Ikusitakotik pare bat ondorio bai:
|
bata
, demokraziaren defizitak izan ditzakeela neurri zuzentzaileak, herritarra lau urtetik behingo botante huts izatetik aterako dutenak. Bestea, elkarrizketa praktikan jar daitekeela herri mailan, bakoitzak dakien eta interesatzen zaion hartaz iritziak eman eta proposamenak luzatzen dituela.
|
|
|
Negozioa Internetera zabaltzeko apustuaren erakusgarri gisa euskal enpresa biren bi proiektu zehatz aukezten ditugu orriotan:
|
bata
, BBVA finantza enpresarena eta, bestea, Iberdrola energia enpresarena, azken urteetan negozioa anizteko politika bideratzen ari baita. Erakunde biak dagoeneko zeharo murgilduta daude sarearen mundu honetan.
|
|
|
Taula gainean hiru pertsonaia bakarrik, desamodioaz hizketan. Hiru pertsonaia hauetatik,
|
bata
Kike dugu, hitz egin beharra edo bere pentsamenduak ozen entzuteko beharra daukana, eman behar duen berria gaizki hartua izango ote den susmoa baitu. Bestea, zerbitzari psikologo horietakoa da, lasaitu daitezen bezeroen esanetara jartzen dakiten horietakoa.
|
|
|
Lehenengo bertso eskolak martxan jarriak zeuden,
|
bata
Patxi Goikolearen eskutik Leintz bailaran eta bestea Juanito Dorronsoronetik Zumaian. Bertsolari gazte hauei irtenbide bat eskaini eta bertso eskolen lana zabaltzeko laguntza eske jo zuten Gipuzkoako Foru Aldundira, eta besteak beste Imanol Murua medio, lehenengo eskolarteko bertsolari txapelketa antolatu zen 1981ean.
|
|
|
Jolasak dira. Istorioak
|
bata
bestearen atzetik lotzeak bere zailtasuna du, hala ere, ipuinak nonbait bukatu behar duelako. " Tabakoa txarra da osasunerako" ipuinaren kasuan, adibidez, istorioak kontatzen eman nitzakeen urteak eta urteak.
|
|
|
Bi Nobel saridun dira irakasle bertan eta eguraldia aztertzen duen erakunde arras ezaguna ere bertan dago kokatua. Ondotik, bi master eginak ditut," Hizkuntza Jakintza" n
|
bata
eta" Hispanic linguistics" bestea.
|
|
|
Hau ekonomiaren edozein alorretan gertatzen ari bada ere, euskal kulturan tentsio bereziak eragin ditzake, gure erakundeek, gutxi edo gehiago, bere laneko eremua izan baitute. Nire ustez,
|
bata
bestearen laneko eremutan sartzea gero eta normalagoa izango da eta horren aurrean gerta daitekeena ondoan azaltzen diren hiru bideetakoren batetik joango da: haserretzea, konpetitzea edo aliantza estrategikoak bultzatzea.
|
|
|
Diagnosi horietatik ondorio nabarmena ateratzen da, marko honek ez duela ematen Euskal Herriak aurrera egin dezan. Horrez gain, asko gara euskaldun kontzientzia daukagunak eta horri erantzun praktiko bat eman behar zaio; zergatik behartu behar gaituzte geure burua espainiar edo frantziar gisa agertzen ez
|
bata
ez bestea ez garenean. Udalbiltzak erantzun diezaioke horri.
|
|
|
Galdera ez da
|
bata
edo bestea den...
|
|
|
Garai batean ez dakit nola sentituko ziren, baina gaur egun ez zara behartuta sentitzen ez
|
bata
eta ez bestea egitera.
|
|
|
Ez horixe. Afizioa edukita ere, ez da gauza bera,
|
bata
jaio egiten da eta bestea trebatu. Nahiz eta hazten lagundu, hosto eta frutuak berez sortzen direnak behar dira.
|
|
|
Aspergarritasuna mendratu nahian, garraio konpainiak denetik prestatu du: lauzpabost makina dauzkan umeentzako jolastokia(
|
bata
gidari eroa da, bestea martziano hiltzailea, eta gainerakoak, fabrika beretik atereak: ez harritu gero inoren desmasiez!), helduontzako taberna gaueroko kontzertua eta guzti eta nahi duenak brankan areto estalia du, irakurketan, itsasoari so, kuluxkan edo berriketan egoteko.
|
|
|
Bi nerabe, biak ere amerindiarrak agidanez, amerikar futboleko baloiarekin jostatzen ari ziren aurrean," jaurtiketa bikainak" (oroitzen?) behin eta berriz egiten, ingelesez," of course", eta jaka zeharo yankiak arbasoen zurezko lanaren oinetan trakeski botata. Erroia, hartza, eta hainbat izaki
|
bata
bestearen gainean dituen arte lana fotografiatzeko, jantziak mugitzeko baimena eskatu diet. Dena txepeltzen zuten. Urruntzean, Sitkako" tlingit" herriaren kultur etxea atzean aurkitu dut, ustekabean, eta barruan sartu, nola ez.
|
|
|
Gainera, edozein turismo gidatan irudiak testuak bezain garrantzitsuak direnez, ibilaldi bakoitzaren erakusgarri, mendi, ibai, eliza, herri, trikuharri, eskultura... eta, noski, paisaien argazkiak
|
bata
bestearen atzetik aurkituko dituzue, interesgune bakoitzaren lehen inpresioa jaso dezazuen. Bestelako irudiak ere bai, gure herriko mendirik esanguratsuenen tontorreraino heldu baina tartean ez galtzeko mapak edota hiriburuetako planoak esaterako, denak astero astero agertuko zaizuen ibilbide zatiaz gain, mapa errepide funtzioa egingo duena.
|
|
|
Berez haxixak marihuanaren THC portzentaje beretsua edo handiagoa izan ohi du. Beraz, sendagai gisa erabiltzeko
|
bata
zein bestea litzateke egokia, hala erabakiz gero. Egun Euskal Herrira iristen den kalitate gutxiko haxixak, ordea, gomendagarriago egiten du marihuana sendagai gisa.
|
|
|
Lehiaketari dagokionez bi maila izango dira:
|
bata
, kontserbatorioko erdiko mailan daudenentzat eta goi mailakoentzat bestea. Gainera, Roxana Morik, David Russellek eta Rogelio Botanzek kontzertuak eskainiko dituzte.
|
|
|
Egoera berri honek Iparraldean ere bere eragina izan zuen; ordurarte sobera urtetan
|
bata
bestearengandik urrunduta egon garen abertzale familia desberdinen arteko elkarrizketak abiatu ziren.
|
|
|
Folklorean bi obra behartu izaten dira:
|
bata
zehatza eta bestea aldez aurretik abesti anitzez osatutako sail batetik abesbatzek aukeratutakoa. Biak euskal konpositore batenak izaten dira eta euskaraz gainera.
|
|
|
Adi denek, beraz, ZERUKO ARGIAk ez zeukan horretan laguntzeko asmorik eta: " Ez dezaizkiogula
|
bata
besteari eman etsaiari eman behar dizkiogun muturrekoak. Orregatik ez luke euskal aldizkari batek senide arteko mutur jokan parterik artu behar".
|
|
|
401\. alea bi erabakiz mintzo zen: Indira Ghandik Indiako pribilegioak ezabatzeko hartua
|
bata
eta Vatikanoak 53ko Konkordatuaren bidez Franco onartzeko bestea.
|
|
|
Bi borroka eta bi porrot jaso zituen azaroaren 22ko aleak. De Gaulle eta Frantziaren artekoa
|
bata
eta Urtain eta Cooper ingelesaren artekoa bestea.
|
|
|
Ondare historiko artistiko oso aberatsa erakusgai duen Elorrion pare bat kilometrotan sartuko gara, eta erdigunea harrapatuko dugu. Hortik aurrera osotasun monumental izugarria eratzen duten elizak, jauregiak, gurutzeak...
|
bata
bestearen atzetik etorriko dira.
|
|
|
Azken aldiko bertsolaritzak hartu duen bideak hiru aspektu ditu eredugarri izan litezkeenak:
|
bata
lehen esan dudan ideologien elkarbizitza, bestea homologazio eta dikotomia horien gainditzea (lokalista pobre ustekoa, unibertsal aberats ustekoa), eta hirugarrena kulturgintza eredua. Xabierrek esan duen bezala, nahiz eta hau putakume bat izan niretzat eta ni berarentzat ere bai, hau atera egin behar dugu aurrera, gustagarria egin behar dugu.
|
|
|
Ikerketak salatzen duen arazo bat bi euskarrien arteko bateraezintasuna da, hau da, bai Canal Satelitek zein Via Digitalek satelite ezberdin banarekin funtzionatzen dutela, eta, ondorioz, baten batek biak kontratatu nahi baditu bi antena paraboliko eta bi dekodagailu desberdin izan dituela. Kontutan izanik antena baten instalakuntzak 20.000 pezeta (800 libera) inguru kostatzen duela eta honi izen emate bakoitzeko beste 15.000 bat pezeta (600 libera) gehitu behar zaizkiola, erabakia argi dago,
|
bata
ala bestea aukeratu behar da, biak batera sekula ere ez.
|
|
|
Horrela, errepidearen bidegurutzearen beste aldean
|
bata
bestearen alboan Beotibar pilotaleku ospetsua, 1904ko Artxibo Probintzialaren aurrealde ederra eta San Frantzisko komentuaren eraikin trinkoa ikusiko ditugu, eta gure atzera so eginez aldiz, neoklasiko isabeldar estiloko Kultur Etxea (Gipuzkoako Diputazioa izandakoa) eta bere ondoan antzina hiriko sarrera adierazten zuen Gaztelako atea.
|
|
|
Alor bi horiei lotutako saio asko idatzi ditu, 1998an plazaratu zuen" Euskalkiak gaur" adibide gisa. Bere iritziz, euskalkien etorkizunaz jarduteko, euskalkien iragana ezagutu behar da,
|
bata
bestearengandik gertuago zeudelako XVII. mendean gaur egun baino. Eta kasu gehienetan, dugun buruhausterik handiena ez delako euskara nafarra, giputza edo bizkaitarraren arteko zera hori, euskararen eta gaztelaniaren (edo frantsesaren) arteko gatazka baino.
|
|
|
Oraindik Aralargo ikuskizunak txundituta gaituela, Nafarroako Sakana zeharkatuz Gipuzkoarantz zuzenduko gara, bertako Goiherri aldea hobexeago ezagutu asmoz. Tartean, bai nafar zein gipuzkoar zonaldeak mendean hartu edota zaintzen dituzten bi menditzarrekin egingo dugu topo,
|
bata
zein bestea ezin ikusgarriago agertzen zaizkigula: Sakanaldeko Beriain" itsasontzia" eta Goiherriko Txindoki lerden bezain beldurgarria.Tartean, noski, hainbat herri interesgarri.
|
|
|
Ordiziak, Beasainekin batera hiri multzo bakarra osatzen du,
|
bata
amaitu aurretik jada bestea hasten delako. 1256an Alfontso X. Jakintsuak fundatua eta karlistadetan garrantzi handiko gunea, gaur egun bertako nekazari azoka garrantzitsuarengatik oso ezaguna da.
|
|
|
Nafarroako agintari politikoek euskararen inguruko berri beltzak
|
bata
bestearen atzetik sortzen diren honetan, adierazpen mediatikotara mugatutako erantzunak ere porrostadan etorri dira. Kasu hauetan erranza eta merkea da erantzuna ematea, gaia pil pilean dagoelarik kazetariek adierazpen eta prentsaurreen arrantzan aritzen direlako.
|
|
|
Jon Kortazarrek argitaraturiko beste bi artikulu ere aipagarri dira Sarrionandiaren lehenengo liburu honetako erreferentzia literarioen gai honi dagokionez,
|
bata
Idatz & Mintz (1982, 1, 34 or.) eta bestea Jakin aldizkarian (1982, 24 zk, 106 or.). Bietan garrantzia berezia ematen die, bi hitzaurreek, liburuaren hitzaurreak eta" bitakora kaiera" izeneko poemak, aditzera ematen duten kontzepzio literarioari," metaliteratura" edo" metapoesiaren" esparruan kokatzen duelarik.
|
|
|
Ondorioz, askotan denbora espazioaren aipamenaren bidez egituratu dezakegu. Izan ere, eleberri honetan anakroniak ugariak direnez, beharrezkoa dugu denbora eta espazioaren arteko identifikazioa egitea gertakizunak
|
bata
bestearen ondoan egoki txertatzeko. Gertakizunak garai jakin hauetan girotzen baditu ere, testuinguruak ez du leku berezirik beteko, (nahiz eta garaiko giroaren aipuak badauden:
|
|
|
Beraz, ipuinak
|
bata
bestearekin egoki lotu izana aipatu izan da bilduma honen lorpenik aipagarrientzat.
|
|
|
Edozein modutan ere, askotan neska mutilen arteko harremanak dira ipuin hauetan kontatzen direnak. Beraz, egitura aldetik harremana badute ere, ipuinak ez daude
|
bata
bestearekin kateaturik.
|
|
|
hitzaldi baten grabazioa, telefono elkarrizketak, gutunak, ikasleei zuzenduriko saioa... Batzuen iritziz, ipuinak
|
bata
bestearekin kateatzea izan ohi da bilduma baten lorpenetariko bat. Hona hemen Mendiguren Elizegiren adierazpen hauek:
|
|
|
iraganari oraina erantsiz. Beraz, oraina eta iragana
|
bata
bestearekin harilkaturik ikus ditzakegu. Izan ere, askotan iraganetik ihesi eta etorkizun berri baten bila dabiltzan pertsonaiak aurkezten zaizkigu:
|
|
|
Horregatik, narratzaileak kanpo fokalizazioaren bidez ematen digu hauen berri. Gainera, kanpo fokalizazio hori erabilita kamararen lana egin dezake fokoak pertsonaia batetik bestera aldatuz, eta beraz, intrigaren nondik norakoak
|
bata
bestearen ondoan txertatzen diren eszena ezberdinen arabera irudikatuz.
|
|
|
Ipuin bildumak sailkatzerako orduan, hauen batasunari begiratu diogu. Hartara, datozen orriotan ikusi ahal izango duzuen bezala, hiru sailetan berezi ditugu; lehenik, ipuinen artean nolabaiteko kateaketa erakusten duten bildumak aurkeztuko ditugu; bigarrenik,
|
bata
bestearengandik independienteak edo askeak diren ipuinak eskaintzen dizkiguten bildumak aipatuko ditugu; eta azkenik, ipuin aske gutxi batzuei buruzko zenbait aipamen egingo ditugu.
|
|
|
Kasu honetan
|
bata
" abertzaleak" eta, besteak," karlistak" eta nazionalak.(...) Abertzaleen aldetik" Iraeta" tarrak," Txomin" buru delarik. Eta, bestea," karlistak", Murua tarrak," Jenaro" alkatea buru.(...) Bakoitzak ditu bere espazioak.
|
|
|
batetik, narratzaile intradiegetiko heterodiegetiko batek kontatzen dizkigu kanposantuko gertaerak; bestetik, narratzaile autodiegetikoak beste bi planoko gertaeren berri emango digu:
|
bata
, Argentinako bizipenak; eta bestea, Donostiatik Bilborako ibilbidea. Bestalde, narratzaile intradiegetiko heterodiegetikoa narratarioari zuzenean mintzatuko zaio.
|
|
|
Ama horren bi anaia hil ziren, gainera, gerrakoan:
|
bata
, Lemoako haitzetan hiltzen da gudari. Bestea, Santoñako espetxean.
|
|
|
Nobela honek bi pertsonaia nagusi ditu:
|
bata
, Ladix Petrirenekoa da, bera baita Santa Luzia ikusiko duen pertsonaia bakarra (Santa Luzia ermitatik alde egin ondoren); bigarren pertsonaia nagusia On Benjamin apaiza da. Hau pertsonaia gatazkatsua da, izan ere, fedearen inguruko zalantzak izango baititu, liburuan zehar zalantza hauen nondik norakoak ikusi ahal izango ditugu.
|
|
|
hil zaion anaiaren oroimena, maitasun istorioak, gaixotasuna... Haatik, denborari buruz mintzatzean aipatuko dugun bezala, bi ardatz hauek nahasirik aurkezten zaizkigu,
|
bata
bestean tartekatuz. Gainera, idazleak aipatu zuen bezala, bi hari hauek honela uztartzen ditu:
|
|
|
Hala ere, idazleak egoki lortzen du bi plano hauek
|
bata
bestearekin jostea: lehen eleberrian, Bob Ieregi eroetxeko zoroen artean kokatzen du; bigarrenean, era bertsuan, erakunde armatuan sator modura sartu den ertzain bat izango da istilu gehienen ardatza.
|
|
|
Istorioa kontatzen zaion horri deritzogu narratarioa. Narratarioa ez dugu irakurlearekin nahastu behar,
|
bata
fikziozkoa baita, eta bestea erreala: izan ere, narratarioa narratzailearen maila berean aurkitzen da.
|
|
|
eguitiagaiti, bidia austia, ezcuteetia, arpeguiez emotia; verbaricalcarri eguin gura ezdaegotia; tabesteonacocristinauartecoartuemonac, leenagoalcarregaz eguitencitubeenac,
|
bata
bestiariucatutiadagorrotuaren, icutsi ezinarenta opachaarrarensenailia, dinosanBernardinoSenacuac (Icas I, 100).
|
|
|
Hainbestesermoitatikbibesterikezdiragorde.IkasikizunetakolehenbiliburukietanFrai Bartolomek argitaratuzituenak:
|
bata
, lehenliburukiarenamaieran1
|
|
|
Testu honenbieskuizkribuditugubatezere:
|
bata
, oso osorikFrai Bartolomerentestuautografoada (MKA, A I), etabestea, besterenbateneskuz idatziadena, bainaFraiBartolomekbereeskuzsinatuaetaegiaztatua; eskuizkribu originalhauBASengordetzenda; MKAntestuoriginalhonenfotokopiadago (A I
|
|
|
Kontaketanzehar, FraiBartolomek, ezkerreko ertzean jartzenditubarruan datozengaiak.Ezkuizkribuanbipertsonakegindakozuzenketakageridira:
|
bata
, beregaraikoada (FraiFrantziskoJainkoarenAmarena), etabestea, askozereberanduagokoa, hezetasunareneraginezilundurikdaudengoikolerroakberridatzinahi izanzituena.
|
|
|
Pecatuez dan moduban, celanolgauleitequianesateraorduco, jaquin biar da: Cristinau bacochac daucanleguez, apartecoechuria, apartecoguenijua, ta apartecopenseeta moduba; alan dauqueelagueijeenac apartecogogua,
|
bata
gauza batian, tabestiabestiandivertiduteco, taolgueetaco (Euscal errijetaco... 27).
|
|
|
b)
|
bata
bestearen antzeko esaldi atalenhasierannahiz segidakoelementuen arteanezartzendu: edogauza naastaubacdirialaco, edoverbaezainenbatecaoti urtenezdaguijuenbildurragaz...// edoondraan, edoaciendan, edobestegauza balijocorenbaten.
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea,
|
bata
beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
Euskal Herriari gagozkiolarik, beraz, prozesu bi aipatu nahi ditugu: nortasunetnikoaren birsortze/ deuseztatze prozesua
|
bata
, eta nazio politikoan oinarritutakonortasunen eraikuntza/ deseraikuntza prozesua, bestea. Prozesu biak elkarrekin loturikagertzen dira, eta bata ulertzerik ez dago bestea gabe.
|
|
|
nortasunetnikoaren birsortze/ deuseztatze prozesua bata, eta nazio politikoan oinarritutakonortasunen eraikuntza/ deseraikuntza prozesua, bestea. Prozesu biak elkarrekin loturikagertzen dira, eta
|
bata
ulertzerik ez dago bestea gabe. Maila analitikoan bana daitezkeela uste dugu ordea.
|
|
|
Egoera honetatik bi komunitate mota bereizten ditu Calhoun ek: harreman zuzenetan oinarritutakotaldea
|
bata
, eta halako harreman zuzenetan oinarritu gabe bitartekotutako harremanetan oinarritzen den taldea, bestea: hauxe litzateke irudikatutako komunitatea.Garrantzitsua da esatea, bestalde, oinarri ezberdina izan arren, bi talde mota horiektalde nortasun bera eduki dezaketela.
|
|
|
Beraz, honela uler dezakegu eremu publikoa: hedabideek mugatzen dutenesparruko komunitateko kideek, hedabideen bitartez,
|
bata
bestearekin kontaktuan jarrieta beren burua, gu, gisa osatzen duteneko eremua.
|
|
|
Eduki aldetik, irrati formulakoak (musika, albisteak, ekonomia...) eta irratiorotarikoak
|
bata
bestearen ondoan aurki daitezke sintonizatzailean.
|
|
|
lurraldearen ikusmira historiko kulturalera igaro da,, bertan eraiki eta politikoki onetsia, toleratua, kontrolatua eta sustatua? 23 den instituzio aniztasunaren irudira, gaur egun Ipar Euskal Herrian dagoen irudira hain zuzen. Estatuaren edo Kontseilu Orokorraren administrazio zerbitzuek deszentralizazio aski sistematikoa burutzen dute, Pauetik Baionara; era berean, elkartesozio ekonomiko ia guztiek dute antena bat gutxienez Baionan; azkenean, elkarteekberek bi ataletan banatzen dituzte beren departamendu egiturak,
|
bata
biarnesa, besteaeuskalduna. Honelako konfigurazioak azpi departamenduko kidetasun sentimenduadakar, Pirinio Atlantikoetako haustura areagotzen duena, bere eragozpen praktikoakmurrizten dituen aldi berean24 Bilakaera honek izate politiko, ekonomiko eta sozialbereziki euskaldunaren oinarriak bota ditu, aurrekaririk ez duena 1790etik, bi asanblada aholku emaile bereziak sortzeaz gain, Ipar Euskal Herrian, estatu frantseseanparekorik ez dutenak:
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea,
|
bata
bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste hitz batzuetan esanda: Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
|
Esan gabe doa, ezen, nortasun kolektiboak bezalaxe, erreferentzia eremuak kontrajarriak izan daitezkeenmodu berean, elkarren integratzaileak ere izan daitezkeela, egitura hierarkiko bateanintegratuak alegia. Bizkaitarra eta euskal herritarra
|
bata
bestearen barruan daudennortasunak dira, Bizkaia Euskal Herrian integratuta dagoen bezalaxe. Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak.
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen baditugu, batzuen ikuspegitik
|
bata
bestearen osagarri denbitartean, beste batzuen ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
Lehen kanalari euskararen etabertoko kulturaren aldeko lana indartzea, eta bigarrenari, gaztelaniazkoari, informazioeta integrazio tresna izatea egokitu zitzaien. TVErekin gertatu den bezala, EuskalTelebistaren bi kanalen programazioak egitean,
|
bata
besteari konpetentzia egin ordezelkarren osagarri5 izatea bilatzen zela zirudien; eta hala ematen du gaur egun ere.
|
|
|
Gaur egun gure inguruneko telebistagintzan albistegiek betetzen duten zereginakbi alderdi oso markatu ditu. Kuantitatiboa da
|
bata
, egun osoko emisioetan bestegeneroekin alderatuta zenbaterainoko denbora okupatzen duten erakusten duena. Etakualitatiboa bestea, albistegiek kanalaren eskaintzan nolako zeregina betetzen duteneta berri saio horiek nolako mamia duten, pertsonaiak, tokiak eta abar?
|
|
|
gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera handiagoa duEspainiako gertaeren berri emateko. Aldea ez da handiegia, baina joera bat erakustendu (esanguratsua, bestalde, bi albistegien artean ia erabateko parekotasuna egon litzatekeela kontuan hartuta,
|
bata
bestearen itzulpen izaki).
|
|
|
Bilboko El Correo eta Madrilgo El Pais dira adibiderik paradigmatikoenak.Bai
|
bata
bai bestea, Euskal Autonomia Erkidegoaren isla piktografikoarenaldekoak dira. Nola Madrilgoak hala Bilbokoak bazter uzten dituzte gainerakolurralde euskaldunak oro, nahiz eta lurralde horiekin EAEk harreman kultural etalinguistiko nabarmenak dituen.
|
|
|
Eta berdintasun hori oso urrun erabakitzeneta kudeatzen da. Identitateak ez daude
|
bata
bestetik banatuta eta botere guneakgero eta elitistagoak eta indartsuagoak dira. Badirudi mundu mailako prozesu horietan (prozesu ekonomikoak, politikoak, sozialak edo kulturalak) identitatea eta askatasuna aldarrikatzea ameskeria dela.
|
|
|
Biak eskutiklotuta doaz, banandu ezinik. Baina, dikotomikoki aztertu ezin diren bezala, ez dakomeni
|
bata
bestearekin nahastea.
|
|
|
Hala ere, dirudienez telekomunikazio konpainientzat oso negozio ona da Internet. Internet bi saretan banatzeaz erehitz egiten da,
|
bata
publikoa eta bestea ordaindu beharrekoa: Internet Asmoak geroeta garbiago daude.
|
|
|
Bestalde, abantaila ekonomikoak eskuratzeko, gizarte laguntzaren alorrean Frantses estatuan Espainiarrean baino aukera zabalagoa izaki, edota osasungintzari dagokionez gizarte segurantza frantsesaren menpeizateko, bi nazionalitateak izatea onuragarri suertatzen da. Are gehiago garai batean, XX. mendeko historia lazgarria kontuan harturik, gerrak mugaren alde bietara bainaez aldi berean, suertatu baitziren
|
bata
bestearen ondotik, hasi jadanik XIX. mendeko karlistadekin, eta Algeriako gerra arte, bi Mundu Gerrak eta Espainiakoa tarteanizaki. Orduan nazionalitate bikoitza izatea bizirik irauteko pasaporte suerta zitekeen, armetara deitua izatean, ondoko estatuko nazionalitatearen aitzakitan, herritikmugitu gabe gerra ez egiteko aukera ematen baitzuen.
|
|
|
1 Vaticano ra
|
bata
, karlista jaimisten fideltasun kristaua agertzeko.
|
|
|
Ordutik aurrera, bi kontsulatu sare desberdin izango ziren:
|
bata
Suediak zuzendua, eta bestea Norvegiaren agindupean.
|
|
|
adierazpeneko, eta? konjuntzioak ez du batuketa adierazten, eta are gutxiago identitatea; psikoterapia eta psikoanalisia bi esparru baztertzaile,
|
bata
bestearekiko kanpokoak eta elkargunerik gabeak direlaadierazten du.
|
|
|
Baina ez zen ingeniaritza lana berarengana hurbilarazi ninduena, euskarari buruzko lana baizik. Orduan hasibainintzen Larresoro Txillardegi,
|
bata
zein bestea, erreferentziatzat hartzen, eta behineta berriro irakurri nituen berak idatzitako artikulu gozatsuak. Eta, zer esanik ez, liburuak.
|
|
|
Areago, politikanaskotan ez du asmatu, baina bi dohain ordainezin ditu, balio handikoak biak: erratzendenean errakuntza berehala ezagutzeko ahalmena,
|
bata
, eta intuizio itzelezkoa, bestea, bonba batek ere suntsituko ez lukeen intuizioa. Txillar emotibitate hutsa da, erromantiko petoa zentzu berezkoenean; maitasuna da bere motorra, eta emozioa duegintza guztien oinarrian.
|
|
|
Bi izan ziren gure artean lehenak, edo gehien bat, kezkatuzirenak hortaz: Mikel Barandiaran Alkorta
|
bata
(geroago Iberdueroko Nuklear Sailekoburua izanen zena), eta Txillardegi bertzea. Biak hasi ziren sozialismo klasikoarentestu nagusiak gu denon eskuetara ekartzen.
|
|
|
Aldizkariaren 16 zenbakian bi iritzi ezberdin?
|
bata
bestearen kontrako?, agertu ziren horretaz. Txillardegi zuzendari, aurkezle eta sarreragilea, errespetu osoz, biei aldizkarian lekua egitearen aldeko agertzen da, eta errespetu berberaz ez dasartzen bere, pulpiputik?
|
|
|
Metafisika arloan, esentziak eta horrelakoak definitu eta bereizten zituztenfilosofiak,
|
bata
bestearen atzetik pasatu dira gaurdaino, garaian garaiko modarenlekukoa elkarri emanez. Bakoitzak munduari buruzko bere interpretazioa ekarri digu, aurrekoak gogoz ezabatu nahian.
|
|
|
Aita sinetsita zegoen, bere hain errazaberastea Jainkoari zor ziola, baina mendeku gisa, bere bekatu barkaezina zigortzeko, eta familiaren gainean Jainkoaren madarikazioa zegoela. Haurrak,
|
bata
bestearen ondoren denak hiltzen ari ziren gazterik, bost zaharrenak hilak ziren, ama ere hil zen, etaaita konbentziturik zegoen, bizirik geratzen ziren bi gazteenetarik ere inor ez zela Jesukristoren adinera helduko; eta bera, urre guztiarekin, bakarrik geratuko zela munduan, bere zorigaitz guztia ikusten, azkena bera kondenaziora joateko. Aitarekin izandakoelkarrizketa honek?, lurrikara??
|
|
|
– Entzuleen hizkuntz erabilpen familiartekotasuna zen
|
bata
ala bestea hobestekoirizpidea, eta ez ulergaitasuna.
|
|
|
Urte horren amaierarako urak beren arrora edo biltzen ari zirela dirudi, zerenAtotxan bertan eta Donostiako Artzain Onaren elizan bederatziurren bikoitzak emanbaitziren (1940ko azaroan),
|
bata
euskaraz eta bestea erdaraz, Lizarralde kronikariakdioenez, eta hurrengo urteko data beretan berdin egin zen (Cronica: I,, 529, 530, 556).
|
|
|
Herriarteko harremanetan, konkistarekin batera, autodeterminazioarenukatzea krimentzat jo behar da. Autodeterminazioa eta konkista egitate beraren biaurpegiak dira,
|
bata
positiboa eta bestea negatiboa. Horrez gain, konkistak, ondoriohoriek guztiak ekartzen dituenean, estatu krimenik handientzat hartzen dut.
|
|
|
ondasunetan beretan bilatzea. Bi ez balioenarteko baliokidetza erlazio batek objektu horien balioa,
|
bata
bestearekiko, definitzendu. Zientzia ekonomiko berriak ezagutu duen aurrerapen garrantzitsua laburbil daitekeesanez ezen ondasun baten prezio monetarioan, kasu, 100 eusko a ondasunerako, zientziak balio bakarra onartzen duela, preseski ondoko baliokidetza erlazioa dena: 100 euskoren (zenbaki konkretuen kopuru bat, balio numerikorik besterik ez duena) eta a ondasunaren (beste ez balio bat) artean ezarritako baliokidetza erlazioa.
|
|
|
Ekonomian inolako balio dimentsionalik ez dagoenez, objektiboki neurgarriizanen litzatekeen lan baliorik ez baliagarritasun baliorik?, merkantziak ezin liratekeebaluatuak izan monetarik ezean; monetak beraien neurri numerikoa ematen du etasoilik berak eman dezake neurri numeriko hori. Moneta existituko ez balitz, merkantziek edo produktuek fisikoki izaten direnak izaten segituko lukete; alegia, objektuheterogeneoen kaosa,
|
bata
bestearekin inolako konparaketa kuantitatiborik egitekoaukerarik gabe.
|
|
|
–biek senditu zuten den guztiaren igarokortasuna edo alegiatasuna; biek zekiten Heriotza Osoa gertu dagoela, azkeneko denboretan gertatu arren. Azkenbakardade hotz eta beltz hark zeuzkan lazturik
|
bata
eta bestea, Ezerezaren hegi hegian, azkeneko hatsetan hagorandurik bezala, argi behar gorrian kokaturik etaerdi zoraturik; Deus Ezaren oihartzunak txorabiaturik, nardaturik eta bateragailendurik ere... Teilhard en goi argia, Budarena bezala, gizon sakon guztienabezala, Ezerezaren amilburu izugarrietan sortu zen.? 24
|
|
|
Bai musika, bai diskoko audio efektuak, bai estudiotiko, hobe da horiek guztiak geroago sartzea. Zintako partehartze guztiak
|
bata
bestetik aldenduta edo bereizirik geratzen dira, honetarako baliogabeko zinta zatitxo bana ipintzen dugularik.
|
|
|
Urtaro edo denboraldiaren arabera: finkatzeko programazioa (emititzen hasten denean), ohikoa, udakoa, zubiarena egiten duena(
|
bata
besteari lotzeko erabiltzen dena; esaterako, udakoa eta ohikoa elkartzekoa).
|
|
|
Reginald Fessenden ek, Edison-ek New York en zuzentzen zituen laboratorioetan enplegatuta zegoenak, urteak zeramatzan Marconi-ren aurkikuntzak estudiatzen. Marconi-k 1896 urtean harigabeko telegrafiaren oinarriak ipini zituen eta saioa egin zuen
|
bata
bestetik hamabi miliatara zeuden itsasuntzi bi elkartuz mezu igorketaz; horrez gain, Marconi-k 1901ean Ozeano Atlantikoan zehar irrati seinaleak igortzea lortu zuen. Geroago, 1906ko urtean hain zuzen, Londres-en asmakaria patentatu eta serieka igorgailuak eta hargailuak ekoizten hasi zen, txakada batez, lipar batez, ziztu bizian Morseren soinuak igorriko zituztenak, uhin hertziarrak ziren ibiligailu azkarrek garraiaturik.
|
|
|
Heterodinazio txistuak: frekuentzia berdinean zein desberdinean dauden irrati emandegi bi edo gehiago
|
bata
bestetik hurbil egoteagatik sortzen direnak.
|
|
|
Honen azpian estugune bat dago, zeinean goiko ahots kordak dauden. Beheraxeago beste bi toles gehiago,
|
bata
bestetik oso hurbil, beheko ahots kordak deitzen direnak, hiru ertzeko zulo baten mugakide (glotisa). Artikulazio organoak3.3 GIZA AHOTSAREN TIPOLOGIAGiza ahotsaren tipologian sei mota desberdin topa ditzakegu: Baxua: gizonezkoen ahots grabea.Baritonoa:
|
|
|
Ezaguna da Estatu frantsesak irrati publikoaren alorrean daukan eta eduki duen eskaintza paregabea; Francisco J. Montes ek (1990) dioskun bezala, munduan lehenbiziko postua eduki du eskaintza programatiko publikoari dagokionez, bere atzetik britainiarren irrati publikoa doalarik. Gogora dezagun irrati publiko frantsesean, Radio France International delakoaren programez gain, zerbitzu estatalak sei kanal dituela; eta kanal horien artean,
|
bata
, informazioan oinarritzen dena eta arrakasta handikoa dena hain zuzen, eredutzat hartua izan da: France Info.
|
|
|
Badira bi esaera, Karrantzako meatzaritza goraipatzen dutenak, Ramalesko Andres Ortiz notarioarena
|
bata
, eta herrikoa bestea. Honako hauek dira, hurrenez hurren:
|
|
|
Animalia asko haitzuloetan soilik agertzen dira, eta, beraz, kabernikola izenaz ezagutzen dira. Asko talde zaharrak dira, eboluzio luzea jasan dutenak, eta ondorioz espezie asko zulotik zulora aldatzen dira, haitzuloak
|
bata
bestetik isolatuta baitaude. Medio hauetako animalia batzuek ezaugarri komunak dituzte, alabaina; kaber nikola gehienak itsuak dira eta animalia gehienetan baldintzen egonkortasunak barne erritmo arruntenak ezabatu ditu:
|
|
|
Tenperatura eta prezipitazioa kontuan hartuz, Karrantzako haranean bi estaia klimatiko bereiz daitezke eta horien arabera bi landaredi estaia,
|
bata
muinotarra, gutxi gorabehera 700 m taraino hedatzen dena, eta bestea menditarra, hortik gorakoa. Estaiok espezie askoren banaketa mugekin bat datoz.
|
|
|
Ordunte mendietatik, saihets modura, beste bi mendilerro luzatzen dira haranaren mendebaldetik eta ekialdetik. Biak 400 eta 800 m bitarteko altuerekin, haranaren iparraldeko ingurune karstikoarekin topo egiten dute;
|
bata
Cotobasero eta Ubal gainetik Mazo mendiraino doa, eta bestea Escrita eta Armañon mendietan hasi eta Raneroko karsteraino iristen da. Aipatu dugunez, jatorri arrezifaleko karsta erditik moztuta dago, Karrantza errekaren pasabidea baita.
|
|
|
Rokkan ek21 proposaturiko ereduaren arabera, Europako mendebaldean kokaturiko bi motatako prozesu nazionalak bereiz daitezke: prozesu motela
|
bata
, prozesu azkarra bestea. Lehenengoa Estatu nazioari dagokio:
|
|
|
Estatu Nazioaren eraikitze prozesuaren aldetik momentu honek izan zuen garrantziaz jabetzeko, bi gai azpimarratu nahi genituzke:
|
bata
eskolan irakasten ziren edukiei dagokiena, eta irakasleriarekin lotuta dagoena bestea. Bi hitzetan, eta lehenengo gaiari helduz, goi mailako lehenengo irakaskuntzan Frantziako historiari zein geografiari Guizot legeak emandako garrantzia azpimarratu behar da:
|