|
2000
|
|
|
baina zer da dei deigarri hori, jaun André? Jainkoaren hitza dea, arimaren lurretarat eroria eta amets
|
batek
eguzki bihurtua. Edo bat bederak asmatu boz bat dea, bertzerik gabe?
|
|
|
Zer egin dezaket udako arratsalde gorri
|
batean
eguzkiak nere leihoari beldurra badio eta zu ez bazaude, udak ustekabean neguaren erdian harrapatzen banau derrepentean hostoak isiltzen badira lau kanpai hots entzuten diren bitartean hiru tanta lehor eta epel bat haize hilaren gainetik nora jo dezaket kalean topatuko ez bazaitut gauzak nahiko gaizki ez doazen bitartean tanta epel eskas bat atsoen pauso azkarrak berotzeko nola jakingo dut arbolak bizirik ote dauden soinurik egiten ez badute sirenen hotsa itzaltzeko. gauza ez badira nork esango dit zer gertatzen zaidan lehenengo malkoa oraindik sortu ez denean zeinen eskuak astinduko ditu betazaletan ezkutatu diren kanpaiak non babestuko naiz zure besoak urruti badaude nondik sortuko da elektrizidadea udak baimenik ematen ez badu hiru kanpai ergel eta laugarren bat zeinen arnasak berpiztuko ditu adarrak ni ere uda bihurtu naizenean zer egin dezaket udako usainak sortzen duen izerdi motelak bereganatzen
|
|
2001
|
|
|
Etxean geratu ohi naiz, nire pena eta damuekin bakarrik. Eguna zenbaki huts bihurtuta, 86.400 segundo juxtu, orduak balira legez, zakur zahar
|
bat
eguzkitan baino mantsoago igarotzen direnak bata bestearen atzetik.
|
|
2002
|
|
|
Joaneko arriskua Estatistiken arabera, ezbeharrik handiena joaneko bidaietan gertatzen da, eta arrisku berezia dago azken kilometroetan. Kontuan hartu beharreko alderdi
|
bat
eguzkiak gidatzean duen eragina da. Ekialderantz joanez gero, hobe da egunsentia saihestea, eta mendebalderantz joanez gero, hobe da ilunabarrean ez egitea.
|
|
|
Egun
|
batean
Eguzkitik datorren energia Lurrera garraiatzeko sistema bihur daitezkeen mikrouhinek eragin ditzaketen ondorioak esperimentatzen hasi da Aebetako Espazio Agentzia (NASA). NASAko Ames zentroko zientzialariek, Moffett Fielden (Kalifornia), alpaparekin esperimentuak hasi dituzte, eta ohiko laboreak eta erradiazio elektromagnetikoak dituzten beste batzuk alderatzen dituzte mikrouhin labean.
|
|
|
Isilik geratu nintzen. Segidan, hodei
|
batek
eguzkiaren aurpegia estali, eta Sararen behakoak iluntzera egin zuen berriro. Esan zidan:
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, eta nik hemen esandakoetatik interpretazio okerrik egin ez dadin, ez dut inola ere esan nahi kultur sektore zehatz baten ilunaldiak" aurrera doan herri"
|
baten
eguzki beteko ibilia menosten duenik. Ez dut esan nahi, inola ere, liburuarekiko atxikimendua denik gizarte aurreratu baten kultur ezaugarri nagusia.
|
|
|
Begiratzen du eta hara non datorren polizi
|
bat
eguzkiaren argian murgilduta eta esku bat begien aurrean geriza emateko.
|
|
|
Bira
|
bat
eguzkitatik denbora egiteko hurrengo mezaraino. Goizearen ederra!
|
|
|
Halaxe ba, hasieran ikusi ezin izan zuen bikotea zen. Bibiotek adierazitako lekura begiratu eta han zegoen, honek esan bezala, neska
|
bat
eguzkitan. Eta bai neska ederra, gainera...
|
|
|
“Algak garbitu egin behar dira berez sortzen dituzten substantziak eguzki babesle gisa erabili ahal izateko”, adierazi du José Aguilera irakasleak. Ikerketa taldeak lankidetza hitzarmena sinatu du kosmetiko enpresa
|
batekin
eguzki kremak alga estraktuekin merkaturatzeko. Hala ere, oraindik ez dakigu krema horiek merkaturatzeko data zehatzik.
|
|
2004
|
|
|
Baina beste izarretan gertatzen al dira jardueraren gorabeherak? XMM Newton deituriko behategi zentroa arazo hau aztertzen ari da eta lehen aldiz eguzkiaren antza duen izar
|
batean
eguzkiaren antzeko jokaera topatu du. Aurkikuntza honek lagundu dezake ulertzen izarrek beren planeten garapenean duten eragina.
|
|
|
Gobernu zentralak bukatutzat ematen duen lege berri
|
batek
eguzki plakak jarri ditu etxebizitza berrietan. Bi urtetik hiru urtera bitartean indarrean egon daitekeen legediaren zirriborroa horrelako ekipoen instalatzaileen esku dago, sektoreko prestakuntza hobetzeko ikastaro espezifikoak antolatzen hasi baitira.
|
|
|
Bat
|
bateko
eguzki izpi sorta batek hamaika isla sortu zituen erakusleihoetan. Eguneko izar talde bat balira bezala, eroritako zeru zati bat distirarazten.
|
|
2005
|
|
|
Psoriasiari loturiko mito nagusietako
|
bat
eguzki argiari ihes egin behar zaiola dioena da.
|
|
|
Kubako ikertzaileek egindako azterlan
|
batek
eguzki jarduerak sortutako perturbazio elektromagnetikoak eta bihotzekoak jasateko joera duten pertsonen miokardioko infartu akutuaren maiztasuna erlazionatzen ditu. Ramón Rodríguez Taboada fisikariak eta Pablo Sierra Figueredo ingeniariak bederatzi urtez ikertu zuten harreman hori, eta haien azterketaren emaitzak aurkeztu zituzten atzo Habanan amaitu zen Lurraren Zientziei buruzko Kubako Lehen Hitzarmenean.
|
|
|
Aitor ezazue, denok egin ohi dugu amets karrika nagusian biluzik goazela, ni ikara hori sentitzen ari naiz zeuen guztien gozamenerako, lotsariaren ordezkaria naiz, biluzik noa gogoak eman didalako, besterik gabe, ahalkearen eta fiertasunaren nahaste hordigarri batean bizi naiz, egidazue tu, otoi, edo emadazue harrika. Baina karitaterik ez, eskerrik asko, gorde ezazu hotz egiten duenerako, nola irten zaitezke beroki
|
batekin
eguzki galdatan. Ez zaude batere oker nire gordintasunak gordetzeko ekarri baldin baduzu, ez duzu ikusten ez dudala gorputza eskuekin lotsatu nahi?
|
|
2006
|
|
|
kontakizuneko protagonista Saioa txikia dugu. Haur hori poz pozik altxatu ohi da ohetik, batik
|
bat
eguzkia lotsagorrituta ikusten duenean, baina bere amak oso esnatze txarra izan ohi du, eta goizero goizero pipertuta hitz egiten dio bere alabari. Hori gutxi balitz, eskolako motxila hartuta autobus geltokira abiatzen denean, Xugux txakurra ateratzen zaio bidera.
|
|
|
Ezki usain sarkorra ekain betea dela iragarriz, laino beltzak estaltzen du bat
|
batean
eguzkia ekainaren 30ean. " Eta egun guztian horrela lanean jardun ostean, gauean neke izpirik agertu ez eta danbolinaren soinuan dantzatzen dira".
|
|
|
Bere esanahia honela ere uler dezakegu: Planeta
|
bat
Eguzkitik ikusita, berriz ere izarrekiko norabide berean ikusteko igaro behar den denbora.
|
|
|
Barne planeta
|
bat
Eguzkiaren atzetik pasatzen denean, gaineko konjuntzioan dagoela diogu. Garai horretan, jakina, ezin dugu ikusi, Eguzkiaren argitasun itzelaren ondoan ezkutatzen delako.
|
|
|
Barne planeta
|
bat
Eguzkiaren aurretik pasatzen denean, azpiko konjuntzioan dagoela diogu. Garai horretan ere, jakina, ezin dugu ikusi, Eguzkiaren argitasun itzelaren ondoan ezkutatzen delako.
|
|
|
Konponbide
|
bat
eguzki iragazkiak erabiltzea da. Energia bero gisa garraiatzen duten izpi infragorrien ekintza geldiarazteko jartzen dira leihoetako kristaletan.
|
|
|
Fotosintesiaren helburua XVII. mendearen hasieran sumatu zen, nahiz eta ikertzaileek oraindik ere zenbait aukera zientifiko ematen dituzten aurkikuntzak argitaratzen jarraitzen duten. Adibidez, Columbia Britainiarreko Unibertsitateko talde batek, Kanadan, jakin zuen Mexikoko kostaldeko sufrearen bakterio berde
|
bat
eguzki argirik gabe bizi zitekeela. Zientzialariek uste dute bakterio horiek 2.400 metro ingurura urperatuta bizi direla, eta inguruan dituzten fumarola hidrotermalen argia lortzen dutela.
|
|
|
Amonak leihoa pixka bat jaitsi, besoa atera eta kristal ertzetan pilatutako elurra kendu zuen. Garbi usain zorabiagarri batek hartu zuen konpartimendua eta bat
|
batean
eguzkiak irten zuen bete betean, eta paisaia elurtu berriak, edertasun paregabez, argi keinu bizi etengabeak eragiten zituen eguzkiaren begi jolastietan.
|
|
2007
|
|
|
Dorreen alde bietara jarritako behategietako horma zuloetatik sartzen diren argi izpiek uda eta neguko solstizioak eta ekinozioak zehazten dituzte; alde
|
batekoak
eguzkiak eguna argitzean eta besteakoak eguzkia ezkutatzean.
|
|
|
Hau da, erro lur eta guzti ateratzen da; beraz, egun batzuetan lasai ibiliko zara, landarea bustitzea ez baita beharrezkoa, erro hutsekiko landareekin ez bezala. Hau alditxo
|
batez
eguzkitan utzi eta berehala hondatuko da.
|
|
|
Hau da, erro lur eta guzti ateratzen da; beraz, egun batzuetan lasai ibiliko zara, landarea bustitzea ez baita beharrezkoa, erro hutsekiko landareekin ez bezala. Hau alditxo
|
batez
eguzkitan utzi eta berehala hondatuko da.
|
|
|
Iraultzarekin, haatik, frantsesa mundu ikuskera berri
|
baten
eguzkia da, «la plus belle langue de l. Europe, celle qui la première a consacré franchement les droits de l, homme et du citoyen, celle qui est chargée de transmettre au monde les plus sublimes pensées de la liberté et les plus grandes spéculations de la politique»902.
|
|
|
“Horrelako proiektuek frogatzen dute ekologia ez dela nahitaez garestia izan behar” esan zuen Cristina Narbona Ingurumen ministroak, eta etxea aurkeztu zuen Luis de Garrido arkitektoarekin batera. Azken horrek azpimarratu zuenez, “ekologia garestia da proiektu batean sartzen denean, eraikita dagoen etxe
|
bati
eguzki plakak edo energia kaptadoreak jartzen hasten garenean, baina ez pentsaera horrekin eraikitzen dugunean”. “R4 House” proiektuaren kostu txikia da deigarriena.
|
|
|
Ordurako hileta amaitua zegoen, non udazkeneko koloreek musikariaren aurpegia lehen baino gehiago argitu zuten. Agian lo geratu zela pentsatu zuen, bat
|
bateko
eguzkiak ez baitziren planetako zonalde hartan agertzen. Zerbitzariaren ondora abiatu zen bibolin hotsa entzunez.
|
|
|
Uhartetik azken txalupak iristen ari ziren. Jendea muxugorrituta zetorren beste egun sargoritsu
|
bat
eguzkitan eman eta gero. Urgulleko maldatik umeen algarak iristen ziren kairaino, eta halaber azken bainularien marmar urruna Kontxatik, mareagorak hormaren kontra atzeraraziak.
|
|
|
Khan handiaren ondotik munduan den enperadoreetarik handiena Persiakoa da. Bi erreinu ditu,
|
bat
eguzki sortzetik Turkestaneko inguruetan hasten dena eta Lurreko Paradisutik jaisten diren lau erreketarik bat den Fison uhaitzeraino doana eguzki sartzetik. Septentrio aldera berriz, Kaspillako itsasoraino doa eta eguerdi aldera Indiako basamortuetaraino.
|
|
2008
|
|
|
Baina, era berean, aurtengo Nafarroa Oinez antolatzen hainbeste disfrutatu dugunez, bukatzear dagoela jakiteak pena ematen digu.Zein da iganderako egin duten aurrikuspena. Eguraldiak lagunduko digu. Aurrikuspenetan %20a euria eman dute, baina hori Iruñean, eguraldi ona da, zeru urdina eta lainoren
|
bat
eguzkitik babesteko. Perfekto.Bada ezpada ere arrautzak eraman al dituzue Clarisetara. Hori bera esan diogu Isabel Elizalde koordinatzaileari.
|
|
|
Etxebizitza familiar
|
batean
eguzki sistema fotovoltaikoa instalatzea 36.000 euro inguru kosta daiteke eta ur beroaz hornitzeko eguzki sistema termikoa ipintzea, berriz, 2.000 euro baino gehixeago.
|
|
|
Gainera, zentral termikoek erabilgarritasun ia erabatekoa izaten dute urte osoan zehar, eta askoz gehiago ekoizten dute energia berriztagarrien aldean. Izan ere, berriztagarrien ekoizpena eguraldiaren menpe dago neurri handi
|
batean
eguzkia, haizea eta ur emariak ez daude beti bermaturik. Merkatu elektrikoak ekoizle bakoitzari sortutako kWh edo energia unitate kopuruaren arabera ordaintzen dionez, negozio aukera handiak eskaini izan dituzte gehien kutsatzen duten ekoizpen teknologiek.
|
|
|
Izoztu egin da bat
|
batean
eguzkia bera.
|
|
|
Guk planteamendu berri hori asimilatu egiten dugu; gure hasierako eskema bertan behera utzi, eta berria erabiliz aldatzen, egokitzen dugu. Lau urteko haur
|
batentzat
eguzkia bizirik dago. Izan ere, haren ustez, mugitzen den oro bizirik dago (asimilazioa).
|
|
|
Imagen: inhabitat Bestalde, Massachussets en (AEB) dagoen Konarka Technologies enpresak dio ohiko inprimagailuen oso antzekoa garatu duela, eta, hala, plastikozko orri malgu
|
batean
eguzki zelula horiek dituen tinta inprimatzen duela. Arduradunen arabera, eguzki panelak siliziozkoak bezain eraginkorrak dira, baina askoz merkeagoak.
|
|
|
Hala ere, pertsona bakoitzak sentikortasun desberdina du eguzki erradiazioekiko, azalaren pigmentazioaren arabera. Pertsona
|
batek
eguzki erredurak jasan dituen aldien kopuruak ere badu eragina, bereziki adin goiztiarretan. Larruazalaren pigmentazioa melanosomen kopuruari, motari eta zelula banaketari dagokio.
|
|
|
Anoetan, laino
|
batek
eguzkia estali eta hoztu egin du eguna. Anoetatik gora joanen naiz zezen plazatik barna.
|
|
|
Bazkalostean, Rosa etxetik irten berri, laino trinkoak ez ziren orban gris batzuk besterik zeruan, baina bat
|
batean
eguzkia ezkutatu dute, eta mahastietako, galsoroetako, lur sail idorretako argi urretsua itzaltzen da. Airean, berriz, sasiak masustaz gainezka daudeneko usain berezi hori sentitzen da.
|
|
2009
|
|
|
Museo bateko segurtasun zaindari
|
batek
eguzkia jartzen denean argazkiek, erretratuek eta pertsonaia historikoek bizia hartzen dutela ikusiko du. Zaindariak amodio istorio bat izango du ustez desagertutako Amelia Earhart hegazkinlariarekin.
|
|
|
iritsi eta osaba Ismael herritik hirira etorri zen arte, berritasunak erakarrita, bertan parte hartzeko; eta orbetarrak osaba ikustera joan, eta Gabinori askoz gehiago gustatu zitzaion modalitate berri hura? etorri ere, haren harira etorri baitzitzaion istorio hura. Facundo irakasleak platerak jaurtitzeko makina bat asmatu zuen, txapel erraldoi
|
bat
eguzkiraino jaurtitzen zuena, eklipsea eraginez?, bere grazia zutèn hiru marrazkitan kontatu zuena: horregatik, beharbada, komiki banda esku artean hartu ahala, aitak irri itxurako bat moldatu zuen, hurrengo segundo hamarrenetan biribildu beharrekoa, baina biribildu ez zitzaiona, aitzitik:
|
|
|
gaur edozein eskale edo edozein kinkilari dabilkigu kalean, haizez betetako mirariak saltzen, estanpa esku batean eta bestean poltsa; zuek, baina, nerabe maiteok, umeen fedetik helduen federa egin behar duzue jauzi. Erdi Aroan bizi zèn edonork miraritzat hartuko zuen trena, miraritzat automobila eta miraritzat abioia; gaur, ordea, XX. mendeko biztanleok ongitxo dakigu ez trena, ez automobila eta ez abioia direla mirari, zientziak ekarri digu hori; garai
|
batean
eguzkia lurraren inguruan zebilela pentsatzen zuten, baina Galileok ongitxo frogatu zuen ezen gauzak guztiz alderantziz direla, lurra eguzkiaren inguruan dabilelako, badakizue: esan nahi dudana zera da, gaur miraria iruditzen zaiguna bihar, agian, ez dela izango; gero eta mirari gutxiago geratuko zaizkigu, beraz, eta uste baino gutxiago geratuko zaizkigu, beharbada, azkenean; zeren beldur gara, ordea?; izan ere, mirariak ez luke inoiz izan behar fedearen euskarria?
|
|
|
Horrelako minbizietan, prebentzioa da garrantzitsuena. Batez ere, eguzki izpiek gazteenen azala kaltetzea saihestu behar da, bizitza
|
bateko
eguzki esposizio gehiena lehen 18 urteetan kontzentratzen baita. Arrisku faktoreak Larruazaleko minbiziari lotutako arrisku faktoreak fototipoa, ile eta begi kolorea, ilargien presentzia, aurrekari familiarrak eta eguzkitan egoteko denbora dira.
|
|
|
Hala ere, eguzki energia termikoa eta biomasa galdarak oso errentagarriak dira. 2.000 euro nahikoa dira etxe
|
batean
eguzki energia termikoa izateko, ur sanitarioa berotzeko, hozteko edo etxeko giro tenperatura igotzeko. Berogailua lauza erradiatzailearen bidez banatzen bada, emaitzak hobeak dira:
|
|
|
Muntaketa eta mantentze lanak besterik ez dira ordaindu behar, erregaia doan baita. Hala ere, are garestiagoa da orduko kilowatt
|
bat
eguzki energiarekin produzitzea ikatzarekin baino. Energia ekonomikoak, epe luzekoak eta garbiak, lurra irabazten hasten dira, eta erraza da zerbitzua prezio onean ematen duten hornitzaileak aurkitzea.
|
|
|
Eguraldi ederra, guztiz, baina sargoritsua ere. Eskerrak, haatik, ipar mendebaldeko haizetxo
|
batek
eguzkiaren sugarrak eztitzen zituela tarteka... Oso arrakasta handia izan dute soroaren bazterreko ezponda gainean dauden bi haritz oso ederrek.
|
|
|
Interesgarria deritzogu eskala handi
|
batean
eguzki energia termikoko zentralak ezartzeari eta Saharako basamortuak duen ahalmen izugarria baliatu nahi izateari. Baina, era berean, uste dugu, eta exijenteak izango gara, Saharan aterako den energiaren onuradun nagusiak Afrikako iparraldeko herrialdeek izan behar dutela.
|
|
|
Bertso saioan aurkaritza anitz izan zela aipatu nahi nuke, maila desberdinetako bertsolariak direlako, alde
|
batetik
eguzki kolorez margoturik dauden Amets eta Jon, eta gero beste lauak, nahiz eta Juliok ongi erakutsi bere kartzelako bertsoetan, bertsolari dela, ideiak errazki heldu zaizkiola, ongi lotzen dituela eta haria ongi daramala. Zer falta zaion?
|
|
|
...urura modalitate berria –tiroplatoa– iritsi eta osaba Ismael herritik hirira etorri zen arte, berritasunak erakarrita, bertan parte hartzeko; eta orbetarrak osaba ikustera joan, eta Gabinori askoz gehiago gustatu zitzaion modalitate berri hura... etorri ere, haren harira etorri baitzitzaion istorio hura –Facundo irakasleak platerak jaurtitzeko makina bat asmatu zuen, txapel erraldoi
|
bat
eguzkiraino jaurtitzen zuena, eklipsea eraginez–, bere grazia zutèn hiru marrazkitan kontatu zuena: horregatik, beharbada, komiki banda esku artean hartu ahala, aitak irri itxurako bat moldatu zuen, hurrengo segundo hamarrenetan biribildu beharrekoa, baina biribildu ez zitzaiona –aitzitik:
|
|
|
gaur edozein eskale edo edozein kinkilari dabilkigu kalean, haizez betetako mirariak saltzen, estanpa esku batean eta bestean poltsa; zuek, baina, nerabe maiteok, umeen fedetik helduen federa egin behar duzue jauzi. Erdi Aroan bizi zèn edonork miraritzat hartuko zuen trena, miraritzat automobila eta miraritzat abioia; gaur, ordea, XX. mendeko biztanleok ongitxo dakigu ez trena, ez automobila eta ez abioia direla mirari, zientziak ekarri digu hori; garai
|
batean
eguzkia lurraren inguruan zebilela pentsatzen zuten, baina Galileok ongitxo frogatu zuen ezen gauzak guztiz alderantziz direla, lurra eguzkiaren inguruan dabilelako, badakizue: esan nahi dudana zera da, gaur miraria iruditzen zaiguna bihar, agian, ez dela izango; gero eta mirari gutxiago geratuko zaizkigu, beraz, eta uste baino gutxiago geratuko zaizkigu, beharbada, azkenean; zeren beldur gara, ordea?; izan ere, mirariak ez luke inoiz izan behar fedearen euskarria... fedea zerbait sakonagoa baita, eta miraria, gehienik ere, fedearen azala:
|
|
|
Leihatilatik begira jarraitu zuen. Mendietako elur iraunkorrak, ertzak leunduz, estatua izugarri haiek denak berdintzen zituen, maindire zuriz estalirik, santutegi
|
batean
eguzkiari ereserki bat kantatzera bildutako birjinak balira bezala.
|
|
2010
|
|
|
–Badakizu zer esan zidan behin batean aitonak? Zauri
|
batek
eguzkiak baino gehiago argi dezakeela, aberriaren aldeko borrokan egindakoak zer esanik ez??. Baina hara:
|
|
|
Historiador hombre: â? ¦ bi jainko izaera zeuden,
|
bata
eguzkia zen, eztabaida ezinezkoa bizitza sortzen zuelako eta hori zen jainko sortzailea â? ¦ baina jainkoak bizitza sortu zuen eta itsasoan egin zuen gainera â? ¦ orduan lehenengo gizakia, gure arbasoentzat inondik inora emakumea izan zen, eta itsas emakumea â? ¦ jainkosa horri izen asko jarri zaizkio eta horietako bat hain ezaguna den â?. Mari â?
|
|
|
eguzki labea eramangarria. Auguste Mochot ek 1861 urtean egindako eskeman ikusten den bezala (1.19 irudia), plaka zilindroerdiko
|
batean
eguzki energia islatzen zen eta labera heltzen zen, non janaria sartuta zegoen (barrualdean 160 ºCko tenperaturak lortzen ziren). Mota honetako labeen lehenengo saioak 1767 urtean egin ziren eta gaur egun herrialde batzuetan haien erabilera bultzatzen da abantaila asko dituztelako, batez ere, ingurumenaren ikuspuntutik.
|
|
|
‘Badakizu zer esan zidan behin batean aitonak? Zauri
|
batek
eguzkiak baino gehiago argi dezakeela, aberriaren aldeko borrokan egindakoak zer esanik ez... ’ Baina hara: bi sentimendu kontrajartzen zitzaizkidan halakoetan:
|
|
|
Norman Batesek bezala ama etxean izango zuen morroiak, lastoz beteta, aulki
|
batean
eguzkitan lehortzen.
|
|
2011
|
|
|
Tarte batez isilean egon ziren, bakoitza bere pentsamenduetan murgildurik. Haizeak hodeiak zekartzan iparraldetik, eta, haietako
|
batek
eguzkia estali zuenean, Mikelek Lucíari hitz egin zion.
|
|
|
batzuk ikusiko ditugu. / Egun
|
batean
eguzkia distiratsu
|
|
|
Han bizi dira sektoreko enpresa alemaniar nagusiak, hala nola Solar Fabrik edo Eguzki Sistema Energetikoen Fraunhofer Institutua (ISE), hamar mila langiletik gora dituztenak. Baoding eta Rizhao (Txina) Kontsumitzen duten energia halako lau ekoizten dute Friburgoren “energia plus” etxeek Txinak ere ekologikoa izan nahi du, eta, horretarako, bere planetako
|
bat
eguzki hiriak dira. Baoding ek, hiriburutik 150 kilometrora, Beijing-ek, Friburgoren ereduari jarraitzen dio:
|
|
|
Kolektore gehiago dira eremu hotzetan eta euri konstanteko eremuetan, eguzkiak urtean 300 egun baino gehiago irauten duen lekuetan baino. Hainbat bizilagun dituen eraikin batean plakak jartzea familia bakarreko etxebizitzetan jartzea baino merkeagoa da Irizpideak bateratzeko, esan daiteke txalet
|
baterako
eguzki plaka lauen metro karratua 700 edo 900 euro ingurukoa dela. Familia batek bi eta lau metro karratu bitartean behar baditu bere burua hornitzeko, 1.400 euro ordaindu ditu, bi metro kosturik merkeenean erabiliz gero, eta 3.600 euro, azalera bikoitza prezio garestienean jarri behar bada.
|
|
|
Urte batzuetan, bilirrubinak egin zezakeen kaltearen beldurrez, gaur egun ustez behar ez zuten haur asko tratatu ziren metodo horren bidez, eta, egia esan, odoleko bilirrubina maila murriztu nahi duen tratamendu horretarako edo beste edozein tratamendurako oharrak asko mugatu dira. Ez da beharrezkoa ume
|
bat
eguzkitan jartzea zerbait horia dagoelako, zeren eta ikterizia fisiologiko batekin haur osasuntsu batek lor dezakeen bilirrubina balioek ezin baitiote kalterik txikiena eragin.
|
|
|
Hitz egin ahala, intentsitate harrigarriz berrikusten zuen gela ilun hura, pertsiana astun urdinak itxita eta bertan bihotzaren forman ebakiriko zulo
|
bat
eguzki izpiek zeharkatzen zutela. Hainbeste aldiz deskribatua zuen ama bere liburuetan ze orain ezin zuen imajinatu irudi desitxuratu haien atzean.
|
|
|
Balkoi batetik behera erortzen ari da. Lurraren aurkako kolpeak zerraldo utziko duela badirudi ere, kafetegi
|
bateko
eguzki oihalean jo eta hortik mahai batera erori da. Bertan kafea hartzen ari zen bikotea harriturik dago, katuari begira, grabazioaren azken unean ikus daitekeenez.
|
|
2012
|
|
|
Alboan testiguak ipinten jakozan: beste harri bi, txikerragoak, trabes jarrita;
|
bata
eguzkiaren alderditik eta bestea kontrako aldetik. Munarriak dirala eta ez dirala makina bat haserrekuntza izan da gure auzoetan, eta hemendik aurrera gehiago egongo dirala dinoe gure lekukoek, gaurko gazteek munarriak non dagozan bere ez dakielako.
|
|
|
Eta bigarrena da kolorea ez dela objektu baten ezaugarri aldaezina. Paperezko orri
|
bat
eguzkitan ikusten badugu, zuria irudituko zaigu, baina gela batean argi gorri batekin begiratzen badiogu gorria irudituko zaigu. Kolorea ikustean argiak eragin handia du.
|
|
|
Egunak edo hilabeteak eman zenitzakeen momentu bat prestatzen, topaketa bat, musu bat, ezkontza, erretiroko festa?, eta parada politak izan zitezkeen zorte pixka batekin, nekez erro uneak. Une haiek arratsalde arrunt batean abordatzen omen gintuzten, zeruak, udako ekaitz
|
baten ostean
eguzkia berreskuratuta, tonu arraro bat hartzean, edo ospakizun arranditsu bat amaitzean, jendea joana zela eta zalaparta agortua, egongela zikineko bakardade argitsuan.
|
|
|
Orduan idatziz jartzen nuen esaldia. Bere liburuetariko
|
batean
eguzkiaren, ilargiaren eta izarren, zodiakoaren, tropikoen eta zirkulu polarren irudiak ere erakutsi zizkidan, baita irudi lau eta solido askoren deiturak ere. Musika tresna guztien izenak eta deskripzioak ere eman zizkidan, baita haietariko bakoitza jotzen erabiltzen diren termino tekniko orokorrak ere.
|
|
|
Hasteko, lur azalerannekazaritza lurrak sartzen dira, baina baita basoak, urak, landaretza eta animaliakere. Ez bakarrik horrelako osagaiak; aukerak edo gaitasunak ere ezin dira baztertu: esate baterako orografia jakin batek komunikabide jakin batzuk mesedetu ahalditu; kokapen geografiko
|
batek
eguzkia edo beste energia iturri batzuk ahalbidetuahal ditu... Beste horrenbeste esan da gainerako esparruez.
|
|
|
Kostu handiak direla eta, bideraezina da, baina erregai fosilak gero eta garestiagoak eta urriagoak dira, eta teknologiaren aurrerapena interesgarria izan liteke. Beste ideia futurista
|
bat
eguzki energiaz hobekien baliatzen dena imitatzea da: zuhaitzen hostoak.
|
|
|
Kyknoord Terrazan, sabai gardenek (kristalezkoak edo polikarbonatozkoak) espazio berri bat sortzen dute etxean. Ezaugarri horiek dituen estaldura
|
batek
eguzkiaren argia eta energia ahalik eta gehien aprobetxatzeko aukera ematen du. Leku horietan, neguko lorategi baten berezko efektuak argi naturalaz gozatzeari uzten dio terrazan hilabete hotzenetan, eta, gauez, metatutako beroari eusten dio, horrek dakarren energia aurrezkiarekin.
|
|
|
Eguzkitik gerizatzeko gailu
|
baten
eguzki faktorea ebazteko modurik zehatzena zeru garbiko egun bateko benetako eguzki erradiazioarekin egindako landako neurketak dira. Halere, eguzkiaren eta lurraren kokapen erlatiboa, zeruaren garbitasuna eta aire mugimenduen etengabeko aldaketek leku bateko tenperatura eta erradiazioaren aldaketak eragiten dituzte.
|
|
|
Haize mehe bat etorri zen ibaitik, eta palmondoen gailurrak mugitu zituen kulunka arinean, presagio onez beteaz Yangambiko lurraldea. Zeruaren ertz
|
batean
eguzkia borobil borobila zen, euri sasoia kolpetik bukatu balitz bezala. Mandrilak isilik zeuden.
|
|
|
Abaildu dira hosto lehorren artera begiradak. Eta eguna argitzearekin
|
batera
eguzki loreak esnatu eta berriz ere ekin diote eguzki izpien norabidea jarraitzeari. Lurralde berri batean.
|
|
2013
|
|
|
Eta garrantzitsuena dena: erabiltzen al dute babesen
|
bat
eguzkia hartzeko?
|
|
|
–Bi infusio hartu behar dituzu egunero,
|
bata
eguzkia jaikitzen denean eta bertzea lotara doanean: infusio bakoitzeko, berriz, aski dituzu hosto bat eta dozena erdi bat hazi; baina kontuz:
|
|
|
Hala, eguzki eta hondartzari, kulturari, landari, osasun turismoari eta abarrekin erlazionatutako gune turistikoak daude. Gaur egungo joera da «ardatz bakarreko turismoa» saihestea, eremu bakar
|
batean
eguzkia eta hondartzaz, kulturaz, gaueko aisialdiaz, kirolaz eta abarrez gozatzeko aukera eskaintzeko. Adibidez, atzerrian eguzkiarekin eta hondartzarekin lotzen da Espainia, baina, jakina, gune horrek askotariko turismoak egiteko aukera ematen du, hala nola landa turismoa, turismo berdea, kultura turismoa, hizkuntzena, etab.
|
|
|
Ideia hori argitzearren, adibide bat erabiliko dugu. Lau urteko haur
|
batentzat
eguzkia bizirik dago. Izan ere, haren ustez mugitzen den oro dago bizirik (asimilazioa).
|
|
|
1 Txaleko islatzaile
|
bat
eguzkitan bezala
|
|
|
b) Ilunabar eder
|
batean
eguzkiaren distirak 8 minutu eta 20 segundo behar ditu, gutxi gorabehera, Euskal Herrira iristeko. Beraz, gugandik zenbat kilometrora dago Eguzkia?
|
|
|
Jarri loreak hemen: gordetako leku
|
bat
eguzkiaren izpi zuzenak eta aire korronteak. Udan edo tenperatura atsegineko garaietan, jarri loreak gauean balkoian edo terrazan:
|
|
|
Espainian energia berriztagarriak arautzeko moduak ez du autokontsumoa eragin, zenbait adituren arabera. Manuel de Castro, Nexer ek dio askotan errentagarriagoa eta errazagoa dela bero beharrak energia elektrikoz hornitzea sistema fotovoltaiko sinple
|
batetik
eguzki energia termiko batekin baino (hodiak, galdara eta abar dauden tokietan). edo biomasakoa (non, gainera, lehengaia erosi behar baita). De Castrok dioenez, «azken bost urteetako hobekuntza teknologiko izugarriak %75 murriztu ditu energia fotovoltaikoaren kostuak, Espainian doan eta ugari den energia».
|
|
|
Alergia modu arraroa da, eta zenbait pazienteri nolabaiteko familia joera antzeman zaie. Alergia eguzkiari Beste gaitz bitxi eta arraro
|
bat
eguzkiak eragindako alergia da, eguzki urtikaria ere esaten zaiona. Kasu honetan, eguzki argitan esposiziotik minutu gutxitara gorrituta eta habiak eginez agertzen da.
|
|
|
Eta azkenik, eguzkitako krema, urte osoan eman beharrekoa. Neguan ere erradiazioek azalean gaitzak sor zitzaketen eta hargatik ematen zuen egunero, izpi
|
batek
eguzki bat nola kaltetu zezakeen ondo ulertu gabe.
|
|
|
–Bi infusio hartu behar dituzu egunero,
|
bata
eguzkia jaikitzen denean eta bertzea lotara doanean: infusio bakoitzeko, berriz, aski dituzu hosto bat eta dozena erdi bat hazi; baina kontuz:
|
|
|
Aparkatu Ford Sedan a lehenengoaren parean —bi garaje zeuden han—, eta bigarrenera joan ginen, etxeak haren oinarrian zeukan zurezko terrazaraino: berrogei metro karratuko lauki bat, toldo urdin ilun
|
batek
eguzkitik babesten zuena. Ordurako, prest zegoen han afarirako mahaia, mantel zuri batekin eta paperezko lore horiz apaindua.
|
|
|
Hurrengo orrialdean, leku bera, Dieppeko hondartza, baina orain dela urte gutxi batzuk: familia
|
bat
eguzkia hartzen, helduak errebistak irakurtzen, umeak hondarrarekin gazteluak egiten. Itsasoan, gazte batzuk uhinekin jostatzen.
|
|
|
Azkenean, euli mordoxka bat hartu, uretan eduki itxuraz hilda egon arte, gero atera, errautsez arin arin estali, eta eguzkitan jarri zituen. Pixka
|
batean
eguzki izpiek goxatuta, intsektuak suspertzen hasi ziren eta istant batzuen ondoren errautsa hegoetatik astindu eta hegan alde egin zuten. Miretsirik, indioak" Ibimuhueite, Ibimuhueite!" oihuka hasi ziren.
|
|
|
nola, noiztik, zenbat... baina batez ere zergatik. Argi izpi
|
batek
eguzkitik ludira bidaiatu bitartean, grabitazioko erakarmenak buruturik dauka bere eragin okerra infinitu aldiz, megamilioika bider balitza bezala.
|
|
2014
|
|
|
Fukushimaren ondoren, dena aldatu zen. Alemaniako politika berrian, energia berriztagarriak asko ari ziren handitzen, batik
|
bat
eguzki energia, energia eolikoa eta baita biologikoa ere. Energia berriztagarriaren eta modu tradizionalean ekoiztutakoaren arteko prezioaren diferentzia kontsumitzaile guztien artean banatzen da, kuota banaketaren bidez. Kuota banaketa hori handitu egin da, eta orain denek diote, iritzi publikoak eta gobernuak?:
|
|
|
b) edo ni bat zeinak, bereziki emankor eta arrakastatsu eta zoriontsu janzten denetan batik
|
bat
eguzki samurraren pean, ez baitio hain ikaragarri irizten ezin konta ahala kasualitateren alaba izateari, bizitzara iritsi dena misio zehatz garrantzitsurik gabe, eta aitzitik (utikan!), carpe diem madarikatu horri izterrekin gogor oratzen baitio, ahalik eta sarrien jotzea, bidaiatzea, mozkortzea eta dantzatzea bilakatuz helburu goren.
|
|
|
Eta milaka eta milaka ziren haren lepoan, haren beso eta eskuetan, haren gerrian, haren oinetan ñir ñir egiten zuten diamanteak. Milioika errublo emanda ere doi doia ordainduko zenuen haien balioa, eta, jaurtitzen zuten distira biziari begira, uste izatekoa zen argindarren
|
batek
eguzki printzaz egindako arku voltaiko bana pizten ziela barrualdean.
|
|
|
Eta mendebalderago, ibaiaren goialdean, hiritzarraren kokalekuak zeruan parte txarrez markatua segitzen zuen: ilunpe mehatxagarri
|
bat
eguzkiaren argitan, argitasun beltza izarren azpian.
|
|
|
Halakoxeak gara Bala eta Klemente, zeharo ezberdinak,
|
bata
eguzkia eta bestea itzala.
|
|
|
Guk planteamendu berri hori asimilatu egiten dugu; gure hasierako eskema bertan behera utzi, eta berria erabiliz aldatzen, egokitzen dugu. Lau urteko haur
|
batentzat
eguzkia bizirik dago. Izan ere, haren ustez, mugitzen den oro bizirik dago (asimilazioa).
|
|
|
prebentzioa eta tratamendua Orban horiek agertzean, medikuarekin edo dermatologoarekin hitz egitea da onena, beste dermatologia gaixotasun batzuen diagnostiko bereizgarria egin dezan, hala nola bitiligoa, pitiriasia edo tiña versionkolorea. Ohiko prebentzio neurri
|
bat
eguzki fotofabesaren erabilera da, are gehiago orbanek presentzia handia dutenean: beltzarantze handia saihesten bada, orban zurixkak ez dira hain kontrastatuak geratuko.
|
|
|
Frantsesen aitzinean ez ahalketzeko? Uste dut bertsolaritzari zentsura eta dimentsio morala txertatu nahia ez dela hemen ilusioa, baina segur naiz ez dela diakronian eta sinkronian bertsolari bihi
|
bat
eguzkiaren azpian kantatu duenik pentsatzen baitu hau ez dela egokia eta kantatu behar dela bertsolaritzatik. Bertsolari bihi bat diodalarik menturaz Aitzol eta Basarri salbu, eta Basarri oraino ez naiz segur.
|
|
|
Bestearen parodia gehitzen balitz bezala, sinpletasunak ezentzia hunkitzen. Udako gauak bezainbat izar zeuzkan sukaldari frantses bati galde egin ziotelarik zer zen berak gehienik maite zuen platera ihardetsi zuen" tomate
|
bat
eguzkitan ondua, gatza doi doia eta oliba olio zirrista: hori."
|