|
2000
|
|
|
Eta egia erran, nik ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi. Bi moldeak ezberdinak dira, eta biak behar eta balio dutela uste dut; biak beharrezkoak dira herri
|
batean
nire gustuz. Kalitatezko gauzak egiteko kantura emana bizi behar da, profesionalizatu.
|
|
|
Ahotsarengatik ezagutu ninduen. Aurreko batean, hipermerkatu handi eta itogarri horietako batean" gurdia betetzen" ari nintzela noizbehin ere halako astakeriak egiten ditut, ama
|
batek
ni ezagutu eta alabari Erreka Mari nintzela esan zion, orduan alabak, negarrari eman zion, ezinezkoa zela ni Erreka Mari izatea. Gizarajoa!
|
|
|
Esperientzia pertsonal batetik abiatu nintzen, eta terapia moduko bat izan zen niretzako. Egun
|
batean
nire gurasoak jatetxe batera joan eta afaltzen zeudela, bat batean aita hil egin zen. Amak deitu eta gertatutakoa kontatu zidan.
|
|
|
Animazioa egiten dut ekoizpena askoz ere sinpleagoa delako, nire eguneroko bizitza, lau seme alabekin, nahiko zaila baita. Ez nuke talde oso
|
bat
nire ordutegira behartuko. Alde horretatik, animazioa oso egokia da nik neuk kontrolatzen dudalako ekoizpena eta nahi dudan orduetan lan egiten dudalako, egia esan, askatasun osoa dut.
|
|
|
Zortzi urte daramatzat laburmetraietarako musika egiten eta musikari gisa parte hartu dudan laburmetraia aunitz saritu badituzte ere, inoiz ez da nire lana saritua gertatu. Musika saritzen duten hiru zinemaldi nazional daude bakarrik eta
|
bat
niri egokitu izana poztekoa da. Gainera, berrogeita bi filmeren artean hautatu zuten nirea, aurreselekzioan baztertu ziren pelikulak kontuan hartu gabe.
|
|
|
Eta lagunak farrez hasten badira, gaizki habil, adiskide! Badut lagun
|
bat
nire hainbat poema jasota dituena: " Hire kontra erabiliko ditiat egunen batean" egiten dit amenazu.
|
|
|
Esan diot nolakoa den nire Irlanda hori, musika zeltaz betetakoa, itsasoa eta lurra musu etengabean elkarren barnean sartzen direnekoa, eta buruan dudan guztia. Bide
|
batez
nire gidako azaleko argazkia erakutsi diot, eta esan dit estilo horretako tokiak gorago aurkituko ditudala. Connemaran?, galdetu diot; eta berak baietz, Irlanda osoa ederra izan arren, Connemara pastelaren ginga dela.
|
|
|
Ez bata ez bestea: egia aitortu behar badut, zurrunbiloa igartzen dut barruan autoren
|
bat
nire ondoan gelditzen den bakoitzean. Zurrunbilo horretatik apur bat, apurrik txikiena, beldurragatik.
|
|
|
Ni azkenetakoa heldu naiz, baina hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik. Besteak begira geratu zaizkit auto elegante
|
batek
nire aurrean frenatu duenean, baina ez da nire errua gidariek aukeratzeko posibilitatea badute.
|
|
|
Horrelako kasuak ez dituztela onartzen, eta hasiera batean ez didate sartzen utzi. Eskerrak herriko erizain
|
bat
nitaz jabetu den, berari esker lortu baitut froga berri batzuk egin ahal izatea.
|
|
|
Eta Galway igaro ondoren walkmanean sartu nuen kasetea eta entzuten hasi nintzen. Hasierako kilometroak ez zetozen
|
bat
nik Connemaraz nuen ideiarekin, eta beraz itzali egin nuen walkmana. Baina apurka apurka etxeak desagertzen hasi ziren, lurralde gero eta latzago bati utziz lekua.
|
|
|
Ez? Bada, zatoz egunen
|
batean
enekin alorren baterat, eta ikusiko duzu nola lorerik tipiena ere, bere tipian, handia izan daitekeen, zeren geometria akasgabe batek strukturatua den. Eta, hala, infinituki tipia dena ere infinituki handi izan daiteke...
|
|
|
Eta Akilesek begiak zabaldu eta mihiaz ferekatu zuen muturra, Noek Ararat mendian libraturikako erbi bikotea gogoan balu bezala... Eta, Akilesi beha, irri egin zuen osabak, zeina bat
|
batean
eneganat xuxendu baitzen, ezin seriosago, erraiten zidala:
|
|
|
Handik aitzina, finean, bere bidaietarik itzultzen zen bakoitzean, Mattinengatik galdetuko zuen lehenik eta Matinengatik galdetuko zuen ondotik, harekin eskriman edo ehizan ibiltzeko desiros, zeren joko haiek baitziren haren entretenimendurik gustukoenak. Eta erraiten ari natzaizuna hain da egia, non gogoratzen baitut ezen egun
|
batean
ni ikusi ninduela lehenik eta, halarik ere, ez zela haren galdegitea eni buruzkoa izan, baina Mattini buruzkoa:
|
|
|
Eta beti izan zen horrelakoa, bertzalde, nahiz eta disposizione edo predisposizione hura gero eta errotikoagoa egin zitzaion, batik
|
bat
nitaz erditu zenetik, ni Indietarik itzuliz gero amak berak egin zidan aitorraren arabera, zeina liburuaren hondarrean jakiterat emanen baitizut modu hagitzez ere zehatzago eta zabalagoan.
|
|
|
Eta, nola okasinoa Mignonen aitzinaldetik baitzetorkidan, aitzinetik lotu nintzaion hatsarrean, ile haiek ferekatzen eta musukatzen nizkiola; ordea, handik gutirat, haren gibelerat egin nuen, zeren okasino hark baitzuen gibeletik ere aitzina egiterik eta zeren baitzuen, ondorez, nondik lot eta zeri, Sarako jakintsuak bertzela bazioen ere: izan ere, noiz eta Mignoni gibeleko ile xerloak jaso eta okzipuzio ile gabean eman bainion musu, dar dar batek hartu zuen hura, eta bertze dar dar
|
batek
ni, eta hala eta halatan sentitu ginen biak loturik dar dar haietan, harik eta biok gerritik beheiti erantzi ginen arte, eta... Zer kontatuko dizut nik, handik harat, zuk ez dakizunik, jaun André?
|
|
|
Bere poltsatik bertze pilula bat atera eta irentsi zuen, komuneko joan etorria berriz ere egina zuen basoaren eduki gardenaren laguntzaz. Nahi ote nuen galdetu gabe ezarri zuen bertze
|
bat
nire eskuan, edalontzi erdizka hustuarekin batean. Hark bezala egin nuen, eskutik ahora zorroratu.
|
|
|
—begi gorriek txin txin egin zuten ezker eskuaren barrenean preso— Zure kondoia ez nuen, bada, biharamunean komunean aurkitu? Eskerrak eman behar dizkizudala uste duzu, zu bezalako odol ustel
|
batek
nirekin babesgailua erabiltzeagatik, ala?
|
|
|
Zabor itsaso
|
bat
ni irentsi beharrean zegoen eta, horrela gerta ez zedin, olatu ilunetan argi une bat bilatzea nuen aterabide bakarra.
|
|
|
—" Zure bizia"? Zenbait hildako daude auzi honetan, haietariko
|
bat
nire lagun mina, eta" zure bizia" dela diozu?
|
|
|
Gainerakoan, elkar iduriak dira ondorioz: hamahiru urte nituenean legez, gisako ideia, imajina, irudi edo gogorapen
|
batek
nire burmuinen artean sarbidea aurkitzen duen ber, debalde zait begiak biltzera saiatzea, alferrik. Hor ariko naiz, iratzargailuaren begirada fluoreszentearen mehatxupean, zorioneko ideia, imajina edo gogorapenarekin bueltaka, harik eta delako trasteak bere kanta minari ekin eta, nardatuta, jaikitzen naizen arte.
|
|
|
kontrairaultzailea? — bilatzen zuen norbaitekin. Klase borrokaren zurrunbiloak gurea mila puskatan zartarazi ez bazuen, errebisionisten eta ortodoxoen arteko gatazka luze bati zor diot, zeinaren hondarrean garaileek —bigarrenak, ohi denez— bertzeak ohildu baitzituzten kanpo ilunpe likidazionistara, eta haiekin
|
batean
nire Kristina, libro, azkenik, hainbertze hitzontzikeria barrenutsetik.
|
|
|
hogei bat karpeta, bete beteak, apal luze batean alfabetoz antolatuak. Horietariko
|
bat
nire aitzinean ireki zuen.
|
|
|
Pox tiki hori nolabait ospatu behar eta, Anaren irudia ekarri nuen neure baitara. Ana erredakzioan, kamiseta tirantedun llaburra soinean zuela, bere begi berdeetariko
|
bat
niri kliskatzen. Istant bat gabe, iztartea harrotzen sumatu nuen.
|
|
|
Zer erantzi guti gelditzen zitzaigun jadaneko. Karteran hainbertze ordu alfer eginak ziren bi kondoietariko
|
batek
nire zuztar jaikia begiratzen zuen, lekatik kanpora leka. Klararen azpikoak bere poltsan zeudela profitatuta —gaueko bertze mirari bat—, korridorean berean ekin nion, paretari begira ezarri eta gona altxata.
|
|
|
Eztulen eta imintzio gehiegizkoen artean erre nuen zigarroa. Pentsatu nuen bidaiari haiek guztiek bertan lasai ederrean eserita jarraitzen bazuten, guztiz bere baitara bilduta eta honi eta hari hortzik gabe irribarre eginez, zinez istripurik izan ez zelako zeudela halaxe; eta, bene benetan zerbait gertatu bazen, ez zela inondik ere istriputzat hartzeko moduko zer bat, are gutxiago oraindik ezbehar lizuntzat edo kontaezintzat, hasiera
|
batean
nik egin nuen gauza bestalde, nire irakurketek eraginda eta hiperbolerako eta neurrigabekeriarako dudan erraztasunaz bultzaturik, duda izpirik gabe. Gertakaria, bada, hoztasun gehiagoz gogoratzea erabaki nuen, distantziaren zuhurtasunarekin, eta jarduera haren ondorioz ohartu nintzen urrunegi joan nintzela nire epaietan, ez zela izan halako burrunbarik ez lizunkeriarik, bai noski zimurdura akordeonistiko hura, baina akordeonistikoa hain prezeski, ezen istantean bagoia bere onera etorri baitzen hauspo erraldoi ikusezin batek bultzatuta bezala, eta, beraz, kaskateko edo zauri arinen bat izan ezik, denak bere hartan jarraitu zuen, ezer gertatu izan ez balitz bezala.
|
|
|
Eta nik baietz egin nuen berehala buruarekin, baietz demonio, ea ez al nuen irudimena kontrolatzen ikasi. Eta zer eskain ziezadakeen halako une larri
|
batean
nire jakinduriaren altxorrak. Zer, esperientziaren zamak?
|
|
|
Garmendiarena, noski. Eta zer egiten zuen Garmendia
|
batek
nire plateran. Nola iritsi zen haraino?
|
|
|
" Zuri nire titiak gustatu? Harritzen naiz; zu bezalako eunuko birjin estreinatu gabe
|
bati
nire titiak gustatu. Ja, ja, ja".
|
|
|
Hobekien inspirazio nahasi lez deskriba dezakedanaren ezaugarri bat filosofiatik izan zen erbesteratua —berriro ez dela etorriko esaten ez naiz arriskatzen, baikorregia litzateke eta—, nahiz eta bizirik iraun eta berriro agertzen den oraindik, batik
|
bat
nire gaztaroko heroiei zor diegun zorroztasun mailako kritika bideratzeko behintzat.
|
|
|
Lurreko izaki
|
bat
nire arimaren egoitzatzat hartzea erabaki nezakeela imajina nezake, eta nire espirituak izaki ñimiño hau egoitzatzat eta ikuspuntutzat aukeratu zezakeela. Agian egoitza eder baten bitxikeria ezatsegina iruditzen zaiolako.
|
|
|
Santandertik Arroxelara joateko ontzia nola hartu genuen aipatu nuen nik. Taldean bazen adineko gizon
|
bat
nire kontakizunari adi, baina isilik, txintik atera gabe. Nire haurtzaroko ibilera modu haiek kontatu ondoren, ordea, hara non esaten didan gizonak:
|
|
2001
|
|
|
Broma gisa beti esan ohi dugu gure hurrengo ikuskizunaren erronka alde batetik, dirutza bat egitea dela eta bestetik, berriz, ez dadila halako dirutza egiten ari garenik nabaritu. Baina, orain serio, pittin
|
bat
nire buruaren jabe izatea litzateke erronketako bat. Azken finean, urte hauetan nahiko mertzenario izan naiz, kontratatu gisa aritu bainaiz gehienetan lanean.
|
|
|
Biologikoak, berriz, munduko gizaki guztiongan komunak dira. Emozio biologikoak gutxi batzuk dira, sei
|
bat
nire iritziz, eta horien artean leudeke errabia, tristura, beldurra... Pailazoek azken hauekin egiten dugu lan.
|
|
|
Donostiako sukaldaritza eskolan hasi nintzen, maisu gisa, eta azkenean neure eskola sortu nuen, mundu guztiko profesional handiek seme alabak edo sukalde burua denboraldi
|
batez
nirekin egotera bidali nahi baitituzte, aberastu daitezen.
|
|
|
Bezero
|
bat
nire etxera badator eta azken urteko sormenez osatutako festibal gastronomiko bat eskaini nahi badiot, plater bakoitza txikitu egin behar dut, guztia gozatuko badu.
|
|
|
Suhiltzaileei deitu diet halako
|
batean
ni komunetik ateratzeko...
|
|
|
Zergatik ez didazu
|
bat
niri egiten?
|
|
|
Eta zergatik ez duzu bide
|
batez
nirea mozten. Jardina ez baina oihana dirudi!
|
|
|
Kolpearen ondoren, eta oraindik sokari gogor helduta, gorantz jarraitunuen, atzamarrak txirrikarekin harrapatu arte. Horrek ondorio bi ekarri zituen: alde
|
batetik
nire igoera arina bertan amaitu zen. Bestetik, ezkerreko eskukoatzamarrak eta eskumuturra ere guztiz apurtu nituen.
|
|
|
.............................................................................. Kolpearen ondoren, etaoraindik sokari gogor helduta, gorantz jarraitu nuen,.................................................................. Horrek ondorio bi ekarrizituen: alde
|
batetik
nire igoera arina bertan amaitu zen. Bestetik,
|
|
|
Zenbait forma komertzialek alkohol etilikoa dute, eta ez zaizkie haur txikiei eman behar, ez eta ohitura etilikoak kentzeko prozesuan daudenei ere. Eragin basokonstriktorea duenez, ez da gomendagarria hipertentsio arteriala duten pertsonentzat, eta ez dagoenez ginsengaren segurtasunari buruzko daturik haurrengan edo haurdun dauden emakumeengan, ez da gomendagarria bi egoera horietako
|
bat
nigan erabiltzea. Kontuan hartu behar da, halaber, ginsengak zenbait sendagairekin elkarreraginean dabilela; beraz, tratamendua hasi aurretik, medikuari galdetu zaio.
|
|
|
Kondatuko dizuet duela urte
|
bat
nire etxean gertatu zena:
|
|
|
–Opari
|
bat
niretzat?
|
|
|
Irribarre neutro batez erantzun diot Gariri. Esku
|
batez
nire lepondo moztu berria laztanduz, kafe bat ateratzeko eskatu diot. Hizketan aritu gara ondoren minutu batzuk, ezer berezirik esan gabe.
|
|
|
‘Hartu hor mahai gaineko liburu hori eta irakurri poemaren
|
bat
nik kafea prestatzen dudan artean.’
|
|
|
Urkixo bera honela hasi zen eta beti aurkituko duzue" Notas de bibliografÃa vasca" eta antzeko tituluekin. Hor agertuko zaizue" Kapanaga
|
bat
nik aurkitu nuen Bermeon, eta Bermeoko kapitainen batek bazuen halako ale bat, hari erosi nion" eta abar eta abar, edota" Momentu honetan ezagutzen diren Leizagarrak hiru edo lau dira, eta honelako edo halako lekutan daude, oraintxe eskaini da halako liburu bat eta honenbeste mila durotan eskaini zidaten; Ameriketara eraman dituzte halakoa eta bestea...".
|
|
|
Hona beste
|
bat
nire iritzia sostenga dezakeena. Honela dio Elizalde jesuitaren dotrinak (1735):
|
|
|
2. Soziologo
|
batek
nik baino zuzenago erantzungo lukeenarren, ditudan datu apurrak eta nire intuizioa baliatuz, Hegoaldeko euskal gizartean hiru segmentu nagusi bereiz daitezke: euskalgintzaren alde (modu aktiboan zein pasiboan) ja rdun duena eta ari dena, batetik; euskalgintzaren alde egin ez duena (kontra zegoelako edo behin ere garrantzia eman ez diolako) baina une honetan euskararen garapenak eta euskal identitateak beldurtu egin duena, bestetik; eta egun eskoletan dauden haur eta gazteak, azkenik.
|
|
|
Horrelako batean, zainetan nintzela, ezagun
|
bat
nitaz oroitu zen eta hirian" poesia errezitaldi" bat zegoela, hara elkarrekin bideratzea gomendatu zidan, olerkarien hitzen estimatzeko egoeran ez baldin banintzen bederen bizpalau garagardo edanen genituela erantsiz. Axola gutxi nuen eta bakearen izenean, baiezko motelaz erantzun nion.
|
|
|
–Ez naiz puskaz puska muntatu makina
|
bat
ni, humano soil bat baino.
|
|
|
Katarren nagusia ez zen ulerbera agertu nire erretolika frantziskotarraren aurrean. Nik emango dizut zuri, berbalapiko horri, esan zuen Ugatzak, burdina hotz
|
bat
nire saihetsean jarriz. Ez al zenuen kanonik nahi?
|
|
|
bideoa, telebista, bideokamera, ordenagailua, auto berria, mikrouhinak, airezko labea, hozkailua, argazki makina, proiektorea, mendiko bizikleta, sei kasko diferente –pilotan aritzekoa, bizikletan ibiltzekoa, eskalatzekoa, rafting egitekoa, motorrean ibiltzekoa, parapente egitekoa–zein makina bat arrisku kiroletan aritzeko material espezializazio handikoa, diseinuzko altzariak, pattarrak eta likore exotikoak, urterik onenetako ardoak eta markako jantziak erosi genituen, besteak beste. Behialako garai
|
batean
nire erosteko ahalmena zuhurki administratzen zekien erosle irizpideduna nintzela amestu banuen ere, orain dena zen diferente, eta makina bat galderak galarazten zidaten loa: hiru edo lau erreprodukzio buru?
|
|
|
Berlusgoñik hasperen egin zuen berriz; bai, hemen, berriz ere, Stendhalen prosa zoragarria –gehiago laburbil nezakeena, bestalde, baina hain da ederra…– eten behar izan dut ohar
|
bat
nire lumatik jartzeko," nire egiazko izaera, asmoak…" esaten duen hori guztia; nahitaezkoa zen, kapituluak gure liburuan sinesgarritasunik edukiko bazuen. Orain kasu, laster enperadorea agertuko zaigu:
|
|
|
Esku
|
bat
nire aurrean: Pablorena.
|
|
|
Aferaren zehaztasunik apenas eman zidan. Lan
|
baterako
nire laguntza behar zuela baino ez.
|
|
|
Pablok kolpetik edan zuen eskuan zeukan garagardoa. Berehala, irlandar whisky bat berarentzat eta, aurretik galdetu gabe, beste anis arrunt
|
bat
niretzat atera zituen. Zurrutada jo, keinu egin eta hitz egiteari ekin zion.
|
|
|
Bi helburu zitunan nagusiki: alde
|
batetik
ni beldurraraztea eta bestetik kasua nahastea; baita ere, bide batez, bera ere han zegoenez, edozein erru susmorik berarengandik uxatzea. Beste hainbeste esan liteken berak jasandako ustezko miaketa eta jarraipenaz ere:
|
|
|
garai
|
batean
nire artelanik behinena.
|
|
2002
|
|
|
" Periodistas" ek beste telesail batzuekiko, hasieran behintzat, proposamen desberdina zen eta hori beti da txalogarria. Laugarren urtea betetzera goaz, era duin
|
batean
nire ustez.
|
|
|
Ahalegin handia egin dut, behintzat, neure poetika bat sortzen edo itxuratzen. Memento honetan, irakurle
|
batek
nire liburu bat zabaltzen duenerako nahiz eta liburuak arras ezberdinak izan nire estiloa, nire jarduteko modua berehala identifikatzen duela uste dut. Nire azken liburuetan batez ere badaude, nolabait, poetika baten zantzuak.
|
|
|
Hirugarren saioa gorabehera, nire asmakizuna ez zioan aurrera. Lurretik harri koxkor bat jaso nuen eta txikitan bezala, harri zapalaren alde
|
bat
nire ahoko txistuz busti nuen. Harri koxkorra goruntz egotzi poliki poliki eta lurreratzean nire begiok ikerlari.
|
|
|
Nik bai. Ganera neba
|
bat
ni baino zaharragoa, eta bestea mutikoa oraindino. Honek biok...
|
|
|
Zilegi da beste pertsona edo entitate
|
batek
nire baimenik gabe salaketa jartzea?
|
|
|
Barnea sutan nuen, lehenbailehen atzean utzi nahi nituen leku, bizimodu eta inguratzen ninduen guztia. Baina barneagotik zetorren indar boteretsuago
|
bat
nire nahia galarazteko edozer egiteko prest zegoela zirudien. Abiadura hartu eta nire gorputz osoa trenaren trinkili trankulu erritmikoan murgildurik sentitzean uhin lasaigarri batean bildurik aurkitu dut neure burua.
|
|
|
Baina gero, pixkanaka, gainditu nuen egoera. Batik
|
bat
ni baino garaiago eta ustez indartsuago zen lagun bat k.o. utzi nuenetik. Casius Clay handiak Floyd Paterson Las Vegasen k.o. utzi zuen bezala.
|
|
|
Edo harako hura, gutuna bulegoan irakurri zuela adierazten zuena: " Bezero
|
bat
nire mahai aurrean, eta ni zure eskutitza irakurtzen txoro bat bezala". Eta azken bat, agerian uzten zuena bulegoan ez bakarrik jaso eta irakurri egiten zituela gutunak, baizik inoiz eran  tzun ere bai:
|
|
|
Hartarainoko zirrara eragin zidaten hitz haiek. Ezagutzen nuen pixka
|
bat
nire semea, eta banekien zenbat kostatzen zitzaion barruko gauzak aditzera ematea. Sumatzen nuen egoerak oso berezia behar zuela izan haren barruan, eta laster konprenitu nuen, haren haur munduak krak egin zuela, haren barne defentsa guztiak hautsi eta babesik gabe utzirik.
|
|
|
Bi gizon sartzen dira zalapartaka, jantokian gaudenonganako begiramenik gabe. Gure mahaiaren aurretik pasatzerakoan, gizonetako
|
bat
niri begira gelditzen da, nondik ezagutzen nauen gogoratu nahiko balu bezala. Bisera berde ilun bat du buruan.
|
|
|
Horrelakoak gogoan, mojen komentu aurre  ko zumarditik nindoalarik, Perti, kimikako irakaslea, ikusi nuen etxe tarte
|
batetik
ni nengoen ingurura hurbiltzen, bere ohiko janzkera soinean: jertse gris lodi bat, lepotik gerrirainoko kremaileraz; mahoizko galtzak; eta gaztaina koloreko zapatila zarpailak.
|
|
|
gorputz
|
bat
nire bizkarrari erantsia,
|
|
|
Berehalakotasun
|
bat
nigan
|
|
|
Horregatik, urteek ere ematen diguten talaiatik kontrakoa ikustea harrigarria gertatzen zaigu: zu bezalako bi gazte ari ziren taberna
|
batean
nire ondoan elkarrekin erdaraz. Batek: " Y cuà ¡ nto tienes?, porque a mà no me queda mà ¡ s que berrogeita zortzi", eta besteak:
|
|
|
Ameriketako toki urrun haiek guztiak inoiz bisitatu gabea izanagatik ere, apur
|
bat
nireak ere bazirela begitan  tzen zitzaidan. New York, Kalifornia, San Frantzisko, Los Angeles... oroitzapen asko, bizipen ugari iradokitzen zizkidaten izenak ziren, ordura arte Atlantikoa fisikoki zeharkatzeko aukera inoiz ez eduki arren.
|
|
|
Kantitatea eta kalitatea atzean utzita, badago ikasleei dagokien beste arlo
|
bat
nire ezkortasuna naharo elikatzen duena, hain zuzen ere, hizkuntzarekiko atxikimendu txikia.
|
|
2003
|
|
|
I. ARRATIBEL. Gero eta gehiago, ama, aita, eta baita amona ere ikusten dira semearen partidetan. Egun
|
batean
nire alabaren partida bat ikustera joan nintzen, eskola kiroleko olinpiada moduko batzuetan. Saskibaloian jokatzen ari ziren, eta han ikusi nuen aita bat goitik oihuka.
|
|
|
Gauza handirik ez, baina, tira!, lantzean behin han jausten zan euskerazko libururen
|
bat
nire eskuetan, eta, zaletuta nengoanez, irakurri be pozik irakurten neban, asti bitarteetan. Euskal itzulpenak be bai:
|
|
|
Baina gaurtik aurrera ezin esango dut hor
|
batek
nire beharrizana daukana ez dudala ikusi. Ez.
|
|
|
Eta agian hemen egoteko arrazoia neugandik kanpo bilatu behar dut, kanpotik sortutako kezketan. Bitxia da sentitzen dudana, egunen
|
baten
nire sinesmen guztiei aurre egin diedala, alegia. Aurten ezagutu dudan pertsona bat da ezinegon hau sortu didana, edo haren zalantzazko jokabidea, agian.
|
|
|
Kopuru hori beheraka hasiko da, saltzaile
|
batek
Niretzat! oihukatu arte.
|
|
|
Ez daukat ahantzirik, adibidez, Uztaritzeko seminarioan, 15 urte nituelarik eta, jantegiko mahaian Nor gira gu ka ari ginelarik,
|
batek
Ni frantsesa! eta besteak Ni ez, ni euskalduna!, artetik sartu zitzaigula Filipe Aranart gure irakasle zuberotarra, jazarriz gogorki Ximun gure lagunari:
|
|
|
Hau gurutzea! Trankiltzea erabaki dut azafatari kamamila eskatuz, baina ez dut uste kamamila
|
batek
nire ezinegonak baretuko dituenik. Erlojuari begiratu diot eta kalkuluak egin eta gero, bederatzi ordu falta direla Euskal Herrira ailegatzeko ohartu naiz.
|
|
|
Orrialde erdi; ez dut ezer ulertu. Faulknerren helburuetariko
|
bat
ni zoratzea zen. Diferentea zen Faulkner idazten eta bizitzen.
|
|
|
Niri adarra jotzeko baino ez zuten egin. Izan ere, argi eta garbi ikusi nuen eltxoetako bat barrez lehertu beharrean zegoela eta hanka
|
batez
ni seinalatzen ari zela," Halako lerdoa" esan nahi balu bezala.
|
|
|
Ondoren elkarrekin egin genituen urteetan, behin eta berriz berritu ohi zituen Monikak gau horretako oroitzapenak, eta haren bertsioa ez zetorren
|
bat
nirearekin. Bere sudurraren hotza gogoratzen dut, igogailuan nire kontra estutu zelarik, eta bere hezurduraren hotzikara sorgorra, piztia izutu batenaren antzekoa.
|
|
|
Baneraman gutxienez ordubete esna baina mugitzeko modurik gabe. Alde egingo ote nion beldur balitz bezala estutzen ninduen, bere zango luzearekin gerritik eta beso meharrarekin lepotik oratuz, bere bular
|
bat
nire bularrean. Altxatu nintzela ohartu zelarik ere ez zen iratzarri.
|
|
|
Altxatu nintzela ohartu zelarik ere ez zen iratzarri. Esku
|
batarekin
nik utzitako hutsunea baieztatu eta" nora zoaz?" galdegin zuen, baina begirik ireki gabe. Galdera horixe egin ohi zuen gerora ere, bera baino lehen altxatzen nintzen bakoitzean.
|
|
|
Ez dakit nondik nora sortuko zen nahasketa. Egunkari
|
batean
nire argazkia atera zela badakit (oso gutxitan irakurtzen ditut, baraurik ura edatea bezala dela iruditzen zait, kalte egiten didate), ikastetxeko atezainak pistaren bat emango zion nornahiri, jendearen adimen deduktiboa izugarria da, batzuek oso gutxi behar dute xehetasun solte batzuk josiz, zertzelada urriak elkartuz, txikikeria batzuk handituz eta antzaldatuz, pelikulak asmatzeko.... Horrelakoa da ikastetxeko atezaina eta horrelakoa da nonbait nire kontrako adierazpenak egin zituen harakin hori, adinean aurrera doan gizon lodikote isil bat, ez omen zuen beste konturik esan edo aipatu, poltsikotik goiz hartan bertan egunkariak agertu zuen nire argazki zimurtua atera eta, komisarioaren mahaiaren gainean lisatzen ahalegindu ondoren," bera da" esan omen zuen, odol markak ondo garbitu gabeko behatz erakuslearekin seinalatuz," bera da gauetan Sophieren etxera etorri ohi zena" errepikatu omen zuen, jeloskortasun ezkuturen batek eraginda beharbada.
|
|
|
Gauzak lehen aldiz ikusten zituen sentsazioa bizi zuen eta ez zen harritzekoa, azken batean oraindik hogeita bost urte bakarrik baitzituen, baina horretaz gainera gauzak munduan berarentzat bakarrik zeuden uste inozo eta tentela erakusten zuen tarteka. " Ezin duzu imajinatu" egiten zidan deiadar gidaliburua eskuetan zuela lekuren
|
batera
nire aurretik iristen zen bakoitzean, berdin zion Zugarramurdiko harpeak, Kakuetako amildegiak edo San Martin Harriaren inguruak izan, eta leku horiei begira esaten zituenak entzunda, paisaia edo bazter horiek nik neuk berarentzat propio hor jarri nituela sinets nezakeen.
|
|
|
Geltoki bakartiak zeharkatu nituen gauez eta goizalderako Lisboara bidean nengoen (beste batzuetan Pragara edo Triestera alde egin izan dut). Banekien hiri hartan aulki
|
bat
nire zain izango nuela. Entzuna dudanez, udalak berak jarriak ditu Campo das Cebolas parkean, portuko kaietan, Santa Luzia miradorean edo beste hainbat lekutan.
|
|
|
Eztul egiten du polizia
|
batek
nire ondoan.
|
|
|
Ainhoa eta zuek ere bai, baina batez ere Joseba. Nire gurasoek asko egin dute, asko saiatu dira Euskal Herrian txertatzeko, eta orain mukizu
|
batek
niri" española" deitzea, egia esan, oso fuertea da. Ez dute ikusi ere egin nahi sasikume harroputz hori.
|
|
|
Behin baino gehiagotan gurutzatu zaizkigu begiradak. Eta beste sartu irten bat egin du konpartimentuan Leonen emakume
|
bat
nirera etorri denean. Baina hura Burgosen jaitsitakoan, kanpoan elurra malo malo ari zuela, itzuli egin da.
|
|
|
Eta Irunera bitartean zer egin, nola jokatu erabaki bitartean, trenean beste ibili bat egiteak on egingo zidala pentsatu nuen. Hasiera
|
batean
nire asmoak bestelakoak baziren ere, ez nuen zertan sakela huts joan. Gutun bat, Teresarena.
|
|
|
Ai, Juanmar, bai, ulertzen dizut. Nik berriz... pentsatzen det... jo, ba egun batian mutil guapo
|
bat
nirekin gustatuko dela, eta ni harekin, eta oso ondo ibiliko gerala... Behin baino gehiagotan amets egin det norbaitekin pasiatzen detala, musuka eta mimoka...
|
|
|
Iritsi ginen ekintza lekura, Walt Whitman ek kantatutako belar itsaso horietako bat. Imajinatzen nituen, bai, sioux en usainez betetako ordokiak, eta Walt (ile eta bizar zuria, patriarkala) bertsoa kantatzekotan, edertasunak liluratuta, eta halako
|
batean
nirekin egundoko antza zuen arapahoe batek besotik heldu eta:
|
|
|
— Eta nire ustez Fedrok zuzen dio. Horregatik
|
batetik
nire ekarpena eskaini eta mesedea egin nahi diot, eta bestetik oraingo egoeran hemen gaudenontzat egokia iruditzen zait jainkoa ohoratzea. Eta zuek ere iritzi berekoak bazarete, hitzaldietan nahid ko denbora pasa izango genuke.
|
|
|
Nire ex libris bitxi kutunetako bat hartu nuen apalategitik; Death in the Making izeneko argazki liburua. Robert Capak eta Gerda Tarok sinatua, eta Bilbon ezagutu genuen Jay Allen kazetari haren hitzaurre batekin argitaratua, kaleratu eta denboratxo
|
batera
nik neuk erosia nuen. New Yorken.
|
|
|
–Ene, kamarada! –esan zuen batailoiko gaztetxo
|
batek
ni ikustean.
|
|
|
Halako
|
batean
nire begiek Ur Txori izena antzeman zuten. Hantxe amaitu ziren nire gogoetak izenen kontura.
|