|
2000
|
|
|
Niri ere lanak ematen dizkit zergatik hori ulertzea. Euskal kulturaren ikuspuntutik, biblioteka nazional
|
bat
hil ala biziko arazoa dela esango nuke. Ez naiz hasiko arrazoi zehatzak aletzen, nahikoa baita galdera honela planteatzea:
|
|
|
EHri bereziki esan diogu, indarkeria medio gero eta zailago egiten zaigula Europako lana ere aurrera eramatea. Europako Legebiltzarrean ulergaitza da PPko zinegotzi
|
bat
hiltzea. Horrek lana izugarri eragozten digu.
|
|
|
Ni beti egon naiz zigortua, eta beti izango naiz arraunaren historian zigortua. Lehenago ere bi hilabetez ez jokatzeko zigorra jarri zidaten, eta bi hilabeteak Kontxako bigarren estropadan betetzen nituelako, zigorra egun bat luzatu zidaten, Kontxan parte hartzen ez uzteagatik; lapurretan egin edo baten
|
bat
hil banu baino okerrago. (Epaileak maneiatu egiten dira...).
|
|
|
" Nobela a la carta": irakurleak erabakitzen du pertsonaia
|
bat
hiltzen den edo ez, eta horren arabera aldatzen da istorioa... Ez bakarrik literaturan.
|
|
|
Orduan bi aukera dauzkagu: lagun
|
bat
hiltzen zaigunean, edo elizara joan eta txintxo txintxo egin, edo bestela, mutu egon. Horretarako ere balio ez badu, orduan niri ez zait interesatzen.
|
|
|
Gero, Jainkoen kolera sortarazi zuten marinel akeoei bezala, aski izanen da gure lemazainak, dei misteriotsu bati amore emanaz gure untzia zilar bidera gidatzea, bidaia itzulbiderik ez duen amesgaizto bilakatzeko. Aski kalatxori
|
bat
hiltzea, itsasoaren mendekua pairatzeko. Baina hori ezinbertzea da, zilar bidea hautatuko baitugu beti, edo kalatxoria hilko, eta hala ere berriz itsasoratuko gara." (24 or.)
|
|
|
Bertan, Dionisosen iraganeko pasarte bat aurkezten zaigu, oroitzapen modura edo: bertan, borroka armatua utzi aurretik sator modura lanean zebilen
|
bat
hiltzeko erabakia nola hartu zuen kontatzen zaigu. Beraz, plano bat bestearen barruan txerta badezakegu ere, bi plano ezberdin hauek zeharo bereizirik eskaintzen zaizkigu:
|
|
|
Horra beste intelektual bat, bere langaiak bizitza pribatua ezertan ere aldadiezaion utziko ez duena. Bestelakoa da gaur omentzen dugun euskaltzain ez osoa.Aste bi ez dira euskaltzain ohorezko
|
baten
hiletan egokitu nintzela, lagun bati laguntzen. Harrituta gelditu nintzen.
|
|
|
Oroituko gara baiAranen berean eta bai hilaren semearen komentuan, zarata itzelak entzun zirelamemento hartan. Horrelako fenomenoak ezagutzen ditugu kinka antzekoetan agiturik, haien bidez jakiten ahal da urrun dagoen norbaiten heriotzaren berri; Marcaida kjasotako erreferentzian (1923, 31), eri
|
bat
hil zela igarri zuten, lagunen etxean entzunziren zaratengatik.
|
|
|
murrizten baititu. Otsoak ardiak edo beste ganadu bururen
|
bat
hiltzen duenean, indemnizazioa lortzeko arazoak izaten dituzte abeltzainek, eta lortutakoak ere nahiko eskasak dira. Horren guztiaren ondorioz, Karrantzako bizilagunen artean otsoaren kontrako jarrera nabaria dago, otsoaren presentzia beren bizimoduarekin kontrajartzen baita; eta sarri askotan, arazoa, konpontzeko?, legez kanpoko batidak egiten dira.
|
|
|
Ez da hain harritzekoa. Beno, bai, guretzat kolpe izugarria, ezta?, baina azkenean datu bat baino ez da izango istripu hau, puntu beltz
|
batean
hildako beste gidari bat. Horrela gertatu zen, eta bihar beste familia bati gertatuko zaio, eta ezin da pentsatu istripu horiek egoera psikologiko jakin batek sortu dituenik.
|
|
|
Salamancan nengoela, ene ikaskideetarik
|
bat
hil zen. Baina zuk ere oroituko duzu ikasle hura, beharbada.
|
|
|
Zeren, udazkenak aitzina egiten zuela eta neguan sartzen ginela, piztiek eta bertzelako animalia harrapariek urtero akabatzen baitzituzten abereak, etxe batekoak ez baziren bertzekoak, halako moldez, non noiznahi den entzun baitzitekeen ezen mendian galdurik zebilen behiren
|
bat
hil zuela hartzak, edo otso talderen batek ardi batzuk, edo azeriak oiloak; urte hartan, aldiz, tigrea izan zen, zeinari herritarrek" jauregiko tigrea" irizten baitzioten, gaitz ororen iturri; eta harat eta honat zabaldu zen ezen tigre hura oihanetik gauero iltkitzen zela, eta orduan egiten zituela bere makurkeriak eta maltzurkeriak, eta herritar batek baino gehiagok zin egin zuen ezen ...
|
|
|
Baina, ote dakizu san Anselmori berari anaiaren
|
bat
hil ote zitzaion modu ezin krudelago hartan...?
|
|
|
Kontatu dizut bertze nonbait zer pena hartu zuten aitak eta Mattinek, tigreak oihanerat egin zuenean, eta kontatu dizut, halaber, nola sortu zen leienda. Zeren, udazkenak aitzina egiten zuela eta neguan sartzen ginela, piztiek eta bertzelako animalia harrapariek urtero akabatzen baitzituzten abereak, etxe batekoak ez baziren bertzekoak, eta, hala, noiznahi den entzun zitekeen ezen mendian galdurik zebilen behiren
|
bat
hil zuela hartzak, edo otso talderen batek ardi batzuk, edo azeriak oiloak; urte hartan, baina, tigrea izan zen, zeinari herritarrek jauregiko tigrea deitzen baitzioten, gaitz ororen iturri; eta harat eta honat zabaldu zen ezen tigre hura deabrua zela, Pagabasoko leizean bizi zela eta oihanetik gauero iltkitzen zela, eta orduan egiten zituela bere makurkeriak eta maltzurkeriak, eta herritar batek...
|
|
|
...sehien ahotan zebilen berria, Pagabasoko herensugea —izen bereko leizean ezkutatzen omen zena— urduri ez ote zebilen egun haietan eta leizetik burua atera ez ote zuen, eta, hala, ingurune hartarik iragan behar zuten guztiei —neskatxei batik bat— gomendatzen zitzaien ezen ibil zitezela kontuz eta egin ziezaiotela otoitz san Migel arkanjeluari, zeren san Migelek bertze herensuge
|
bat
hil baitzuen jadaneko, han hegoaldean, Aralarko mendietan.
|
|
|
Izan ere, Alessandro de Novara jauregirat heldu zen egun berean, amesgaizto bat izan nuen gauez, eta amesgaizto hark iratzarri ninduen. Ez dakit amets haren arrazoina ene ezinegona ote zen, bidaiaren kontu harekin urduri nengoelako, edo afalorduan izan genituen konbertsazioneak ote zeuden guztiaren azpian, zeren haietarik batean Alessandroren gidariak aditzerat emaiten baitzigun ezen bazirudiela egun batzuk lehenago bidelapurrek noble batzuen kotxea akometatu zutela, eta noble haietarik
|
bat
hil zutela ez dakit non, eta zeren ene ametsa guztiz haren idurikoa izan baitzen: Urbiaindik Donibanerat gindoazela osaba, Alessandro eta hirurok, bat batean bidelapur batzuk atera zitzaizkigun... eta, zalapartaren erdian tiro baten hotsa entzun, eta Alessandro lurrean ikusi nuen zerraldo, bekokian zulo bat zuela eta zulo hartarik odola zeriola.
|
|
|
Hogei urte gehiegi dira, izan ere, semerik ikusi gabe... Eta okerrena izan zen ezen, Pedro Italiarat joan zenetik zazpi urte baizik iragan ez zirenean, bat
|
batean
hil zitzaidala senarra, baita handik gutirat Pedroren bertze anaia ere, Timoteo —izan ditzala Jainkoak biak ere zeruan—, eta semeari skribatu niola itzultzeko, zeren egoera hark ez baitzuen jada zentzurik, etxean bakarrik geratu nintzelako eta Pedro zelako, Timoteo hil ondoren, gure etxearen eta gure ondasunen heredero legitimoa. Eta hark ihardetsi zidan:
|
|
|
...tzen zitzaigun, hark Potosirat joan nahi zuenez gero, edo, bertzenaz, etxalderen baterat, non bere ezpata erabil baitzezakeen, baten zerbitzuan, bertze bortz zaldun haiek bezala... edo haiek baino hobeki, zeren segur baitzegoen ezen haiek baino ezpatari trebeago, bitoreago eta entreguago zela, nola erakutsi baitzuen ezpata joko hartan, Lorenzo Cortés zeritzan zaldunaren kontra, begien herts ireki
|
batean
hil zuenean. Ordea, Joxek bazekien ezen oihan hartarik ateratzeko indiarren beharra zuela, eta bazekien, halaber, ezen hauek ez zeudela hartarako prest, ez bederen leku segur baterat iritsi eta leku hartan denbora bat eman arte, indiar horien eta gizon zurien pertsegitze eta akometatze perilosetarik urrun.
|
|
|
Eta haren emazteki gaztea ere, haurdun zegoena, bertze arkabuz tiro
|
batez
hil zuten.
|
|
|
Eta ene desesperantza are handiagoa egin zen presondegi hartarat eraman nindutenean, zeren iduritzen baitzitzaidan ezen hogei urteko kondenarekin nekez atera ahal izanen nintzela ni infernu hartarik bizirik, eta arinagoa izan zitekeela, ondorez, heriotza zigorra, bertze kondena hura baino... gogorragoa izan zitekeelako, zinez, apur bana hiltzea, bat
|
batean
hiltzea baino, exekuzione laster baten bitartez.
|
|
|
Izan ere, nola bidea egun eta erdikoa baitzen, oihanaren bazter batean gelditu behar izan genuen gauez, lurra etzaleku eta goiko izarrak ohezeru. Eta gero, berriz, ez dakit zer gertatu zen, zeren eta, lotan nengoela, oihu batzuk aditu bainituen... eta izarren artean itzarri eta, ohartzerako, hogei bat indiarrek inguraturik geunden nahaste borraste hartan, eta guarnizinoko bi soldaduak eta gu ginderamatzaten morroietarik bat ere hilik eta erhainik zeuden eta bertze
|
bat
hil hurran.
|
|
|
Eta herritar
|
bat
hil zen, bertze bat, eta bertze bat...
|
|
|
Ripodasen pistola Urtxipia hil zuen bera izateak Soriaren bertsioa indartuko zian: lagun
|
bat
hil baldin bazuen, zergatik ez bi gehiago. Zehatz ez diagu inoiz jakinen, bertzea aitzinatu baitzitzaion.
|
|
|
Maitek erranen zion, ergel alaena, larunbat eguerdian komisaldegitik deitu nuelarik nire azalpenak makur ulertuta. Atzo, egun osoa behar izan nuen Ximurra bertze
|
batek
hil duela buruan sartzeko. Horretaratu zenean, hain iduri zuen dezepzionatua zurekin, non botilakadarena kontatu behar izan bainion.
|
|
|
—Goizean goiz hasi naiz eta, arratsaldean, berehala burutu dut dena. Ugaldean atso
|
bat
hilik agertu da eta...
|
|
|
Gogo ahul eta bizimodu hitsekoa. Gurasoak naufragio
|
batean
hil zitzaikion; anai arrebak istripu batean galdu zituen; jaso zuten umezurtz etxea erre egin zen, kixkali; emazteak, hil zitzaion arte, egunero egunero jipoitu zuen. Alfredo Iradierrek ere, mundu orok bezala, izan zuen bere aukera kosmikoa.
|
|
|
Aste
|
batera
hil zitzaion Zapeli txahal bat. Gangrena omen zuen.
|
|
|
Raimundo istripu
|
batean
hil zen, Maria izeba izateko geratu zen,
|
|
|
5 Mary Landford katu
|
bat
hilik gainean duen telefono kabina batera hurbiltzen ari da.
|
|
|
Heriotzarekin geroztik ere zenbaitzuetan topatu naiz: Polikarpo bera garbigailuan itorik agertu zenean, aitona eta gero amona zendu zirenean, Dabiden ertzain adiskide bat atentatu
|
batean
hil zutenean... Baina heriotza, sentitu, larrualdietan sentitu izan dut niregandik inoiz baino hurbilago:
|
|
|
Vienako Zirkuluan inferentzia induktibo hauek legezkotzat hartzeko modurik onartu ez zutenek, legeen ikusmolde erabat artifizial eta batere ez erakargarri baten menpe ikusi zuten beren burua. Carnapek, bere hasieratan, Aufbau ean esate baterako, ‘Gizaki oro hilkorra da’ motako orokorpen
|
batek
hilda daudela dakigun gizakiei buruz soilik ari direla zioen; gauza bera esan genezakeen ‘Eguzkia egunero ateratzen da’ enuntziatuaren inguruan. Beraz, ‘Bihar eguzkia aterako da’ ez da eguzkiak egingo duenari buruzko enuntziatua, nik iraganean esperientziaturikoaren eta etorkizunean proiektatzen dudanaren deskribapen zeiharra besterik ez baizik.
|
|
|
Basati bat akats
|
batengatik
hil dela sinesteko gauza da Frazer. Lehen mailako irakaskuntzaren testuliburuetan esaten da Atilak bere kanpaina militar handiei ekin ziela trumoiaren jainkoaren ezpata bere esku zegoela sinesten zuelako.
|
|
|
(Jakina, basatiek etsai
|
bat
hil ondoren buruak erortzen zaizkiela imajinatzen dutela deskribatzearen oso bestelakoa da hau, adibidez. Hemen gure deskribapenak ez du berez ezer superstiziozkorik, ezta magiazkorik ere.)
|
|
|
Baina, halaber, ez ote nuke hurrengoa galdetu ahal izango: " gizaki
|
bat
hiltzen dutela ikusiz gero —ikusten dudanak besterik ez nau hunkitzen, edo hemen gizaki bat hiltzen dutela dioen hipotesiak, besterik ez"?
|
|
|
Baina, halaber, ez ote nuke hurrengoa galdetu ahal izango: " gizaki bat hiltzen dutela ikusiz gero —ikusten dudanak besterik ez nau hunkitzen, edo hemen gizaki
|
bat
hiltzen dutela dioen hipotesiak, besterik ez"?
|
|
|
Basati bat akats
|
batengatik
hil dela sinesteko gauza da Frazer. Lehen mailako irakaskuntzaren testuliburuetan esaten da Atilak bere kanpaina militar handiei ekin ziela trumoiaren jainkoaren ezpata bere esku zegoela sinesten zuelako.
|
|
|
Beti tragikoa da hizkuntza
|
bat
hiltzear egotea. Baina ez dago ezer egiterik hori gerta ez dadin.
|
|
|
Leherketaren izua apur bat pasa zitzaidanean itzuli nintzen ostera jolasean ibilitako tokira. Bilbotik gurekin joandako neska koskorretako
|
bat
hil zuen bonbak; aitonarekin joandakoa ez, bestea baizik. Burdinazko farola odolez eta haragi zatiz zipriztinduta ikusi nuen.
|
|
|
Maiatzaren 20ko goizeko ordu
|
batean
hil zen Maria Victoria, bat batean, bihotzekoak jota.
|
|
|
Ustelduta zagoze, ez dozue benetako sentimendu bakar bat be. Zuen ikuspuntutik, pertsona batek beste
|
bat
hiltea euria egitearen parekoa dok. Hildakoak baino hilago zagoze zuek, askoz be hilago, alajainkoa!
|
|
|
" Aberria ala hil!" esaten da, baina hil eta gero ere hezur hozten ez den maitasuna da abertzaleak aberriari diona, Lauaxetaren eta bion kasuek erakusten dutenez. Fernando Pessoak ez zion horretaz ezer aipatu Ricardo Reisi, edota ez zuen behintzat halakorik jaso José Saramagok O ano da morte de Ricardo Reis nobelan, baina abertzale
|
bat
hiltzen denean hildako abertzale bat bilakatzen da, abertzaletasun horren izenean –" nire aitaren etxea" defenditzeko Arestik zioen bezala, edo" gure amaren etxea" bestela, guk hogeitaka urte geroago modu politikoki zuzenagoan genioen moduan– zer egin lezakeen jakin ez arren. Tira, azken batean, egia esanda, nik neuk behintzat bizi nintzelarik ere ez nuen sekula oso ondo asmatu zer egin nezakeen ezeren alde.
|
|
|
Alta bada, Ivanek, bere zokotik: " Egia da", galdetu zuen," gizon
|
bat
hil zuela?". Amatxi zaharrari hartu zuen sustoarekin josgaien kutxatila lurrera erori zitzaion:
|
|
|
ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko! Buruan kolpe bat jo ziotean, gero Henriren gela azpikoz goiti jarri zitean, paper eta zinta batzuk hartuta joan zituan; eta, handik bi hiru egunera osaba Eusebio etorri zuan, hark esan ziguan, ondo eta toki seguruan zela Henri, geroztik ama gau ta egun begira zegoan, ordu orduoro irratiko boletinak aditzen zitian,
|
bat
hil zutela hemen, bi detenitu zituztela han... Eta, Henri etorri zen beste hartan, bada, amak:
|
|
2001
|
|
|
Eta pintoreen modelo batekin ezkondu zen. Modelo horrek, llaudano gaindosi
|
batekin
hil zuen bere burua. Eta hil zenean, Rossettik poema liburu bat jarri zuen emaztearen zerraldoan.
|
|
|
Hain zuzen ere, bere arrebak, poetisa estimatuak, urte batzuk lehenago poema bat idatzi zuen horretaz: neska
|
bat
hiltzen zela eta bere amoranteak haren zerraldoan poemak utzi zituela. Orduan Rossettik, minaren gorenean eta baita kontzientzia txarrez ere, bere emazteari tratu txarra ematen omen ziolako, bada bere poemak haren zerraldoan utzi zituen.
|
|
|
Gasteiz eta Iruñeraino behintzat iritsi da eta bi hiriburuotan arte garaikide gune bana zabalduko da etorkizunean. Guggenheim efektuaz baino gehiago, Guggenheim sindromeaz hitz egin dugu; badirudi hiri
|
batentzat
hil ala bizikoa bihurtu dela arte garaikideko gune bat izatea. Hemendik lauzpabost urtera Bilboko Guggenheimetik Gasteizko Artiumera salto egin eta hemendik Nafarroako Arte Garaikideko Zentrora joan ahal izango dugu.
|
|
|
Zera da azken finean" Bancarrotak" azaleratzen duen kezka: Ez al gara egunero pittin
|
bat
hiltzen dutxatzen garenean, bazkaltzen dugunean, telefonoz hitz egitean edo larrutan egiten dugunean?
|
|
|
hala nola, langabezian dagoen arreba, hamasei urteko anaia gaztea eta guztion ama, Miren, 60 urteko alarguna, bakoitza bere arazo eta ikuspuntuekin. Halako batean, izeba
|
bat
hilko zaie, testamentu berezi samar bat egin eta gero: 40 milioi pezeta utziko dio familiari, ostiralero eta urte betez, afaltzera elkartu eta elkarrizketa jator bat aurrera eramateko gai badira.
|
|
|
Ustekabean erori ziren makien gainera. Tiro egiten hasi eta aleman
|
bat
hilik erori zen. Horren ondorioz Lexarreko artzainak hartu zituzten, Altzaiko gizon batzuk ere bai, eta oinutsik eraman zituzten oinez Atharratzeraino.
|
|
|
Horren ondorioz Lexarreko artzainak hartu zituzten, Altzaiko gizon batzuk ere bai, eta oinutsik eraman zituzten oinez Atharratzeraino. Aleman
|
bat
hiltzen zutelarik, haiek hamar bat fusilatu edo deportatzen zituzten. Hori zen arriskua.
|
|
|
Une horretan makiek ere atzera egin zuten, ez baitzuten muniziorik. Bitartean maki
|
bat
hilik gertatu zen. Kamioiei granadak botatzera joan zen eta alemanek tiro batez hil zuten.
|
|
|
Bitartean maki bat hilik gertatu zen. Kamioiei granadak botatzera joan zen eta alemanek tiro
|
batez
hil zuten. Julio Lopez espainiarra zen, nazioarteko brigadatan gerra egina zuena.
|
|
|
DUELA hilabete eta erdi pasatxo auto bonba bat jarri ondoren, bizikleta bonba bat erabiliz ETAk Justo Oreja generala larriki zauritu zuen, bere bizitza heriotz arriskutik kanpo bada ere. 1990ean ere ETAk polizia nazional
|
bat
hil zuen Galdakaon beste bizikleta bonba bat erabiliz. Moto bonbak aldiz, hirutan erabili ditu, 1980an soldadu bat hil eta general bat zaurituz, 1990ean Pasaian bi guardia zibil zaurituz eta 1998an Manuel Zamarreño PPko Errenteriako zinegotzia hilez.
|
|
|
1990ean ere ETAk polizia nazional bat hil zuen Galdakaon beste bizikleta bonba bat erabiliz. Moto bonbak aldiz, hirutan erabili ditu, 1980an soldadu
|
bat
hil eta general bat zaurituz, 1990ean Pasaian bi guardia zibil zaurituz eta 1998an Manuel Zamarreño PPko Errenteriako zinegotzia hilez. Madrilgo atentatu honetan, halaber, lehergailuak beste 19 pertsona zauritu zituen.
|
|
|
ETA distentsio egoeratik urrun dago. Berriz ere, zinegotzi
|
bat
hiltzeaz gainera Mikel Uribe ertzainburua hil du. Bien bitartean, PPk eta PSOEk zuen helburuak alde batera uzteko eskatzen dizue.
|
|
|
Esan ohi da egia dela gerra
|
batean
hiltzen den lehena, eta hortaz, jakinaren gainean egon ginateke, ez da deus berririk. Berria edo, edonola ere, berriagoa dena da kontatzen dizkiguten gezurrak alde bakar batekoak izatea; orain gutxi arte, beti zegoen, aldez edo moldez, beste aldeak kontatzen zituen gezurren berri izateko modu bat edo beste.
|
|
|
" Leiho batek, halaber, ikusten du organista
|
bat
hilik paper lohi batzu eskuan: " Anton Dvorak Mundu Berriaren Sinfonia"
|
|
|
Ahizpa ezkongabeetako
|
bat
hil egin da eta testamentuan ilobari utzi dio herentzia.
|
|
|
Anbulantzia batean zihoazen bost gaixo eta beste lagun
|
bat
hil dira auto istripuz Toledon
|
|
|
Hala ere, atzo kanpaina bat aurkeztu zen Bartzelonan, merkatutik kentzeko edo, gutxienez, errezeta medikoaren bidez bakarrik saltzeko. Kanpaina honen hasieran, 32 urteko gaixo
|
bat
hil zen, Rafael Tito izenekoa, apirilean, Estatu Batuetatik kendutako botika horietako bat irentsi ondoren. Auzitegiko txostenak ezin izan zuen argitu zergatik hil zen, baina sendagaia hartu eta ordubetera gertatu zen.
|
|
|
Guardiako epaitegia eskualdeko gobernuari bidali zaio, epidemiaren aurka hartu diren neurrien berri eman diezaion, bai eta bakterioa emititu ahal izan den guneen berri ere. Osasun egoerari dagokionez, Francisco Marqués Murtziako Osasun sailburuak atzo baieztatu zuen legionellak jotako pertsona
|
bat
hil zela joan den asteazkenean Murtziako Arritxakako Ama Birjina ospitalean. Hildakoak, 67 urteko gizonak, maskuriko minbizia zuen aspalditik.
|
|
|
Ez nuen jada itxaropen handirik hortaz. Bere kasa zimeldu zen, nolabait esateko, inork zaindu gabeko poto ahaztu
|
batean
hiltzen den lorea bezala.
|
|
|
Hotelera joango zara eta hotelean esango dizute zure izeko
|
bat
hil dela handik 3.000 kilometrora, edo hiltzen ari dela ospitalean. Orduan konturatuko zara zenbat denbora galdu duzun museoan eta nola estimatzen zenuen izeko hori eta zein itsusiak diren XVI. mendeko damen erretratuak.
|
|
|
Txikitan eskolan egon nintzen eta gaztetan gerran. Baina gerra ez zen egoteko leku ona, jendea bat
|
batean
hiltzen zelako. Horregatik itzuli nintzen, aroztegian hasteko.
|
|
|
Eta, pozarren, gure kalkuluak bide onetik doazela ikusten dugunean, ohartzen gara ez zaigula daukagun lana gustatzen, eta esaten digute karrera gurekin ikasitako neska
|
bat
hil dela herenegun ospitalean eta oraindik ez dakitela zerk hil duen.
|
|
|
Txori
|
bat
hil zen teilatu bateko hegalean. Haizeak pasteleria bateko paperezko serbilleta zerabilen airean.
|
|
|
Manmad herrian zimino ar bat bere emearekin bizi zen. Motor
|
batek
hil egin zuen zimino emea. Geroztik, zimino harrak motorzaleei gogor erasotzen zien.
|
|
|
Ez zaie aszetei beti jokoa ongi ateratzen. Gorakpurren berrikitan horietako sadhu
|
bat
hil zen. Lurrazpian hamar egunez egoteko asmoa baldin bazuen, luzetxoago egon behar izan zuen.
|
|
|
Ezkontza kontuak direla eta, Uttar Pradesh eta Madhya Pradesh estatuek izen txarra badute ere, Gujarat okerrago dago doteari loturiko hilketetan. Dotea dela kausa, orduoro emakume
|
bat
hiltzen da Gujaraten.
|
|
|
Ez ziotelako maitasunik. Eta Indian holako pertsona
|
bat
hiltzea erraz da.
|
|
|
Aita Kalkutako kale garbitzailea zen. Bat
|
batean
hil zen, ordea.
|
|
|
Beste txabola batean eraileek haurrari bular ematen ari zen ama
|
bat
hil zuten. Neska gazte bat, riflea hanka tartean, baginan barna sartu eta tiroz josi zuten.
|
|
|
Handik egun asko gabe, gainera, arranguraka joan zitzaion dalit
|
bat
hil egin zuen. Gero, berriz, hilketaren kargu hartzera joan zitzaion hildakoaren emaztea bortxatu egin zuen.
|
|
|
‘Guardia zibil
|
bat
hil dute Bilbon eta ez zaitut kalean noraezean ikusi gura.’
|
|
|
Begiratu gogor bat eskaini dit poliziak: " Bihar edo etzi, edo hilabete barru, bizilagun
|
bat
hilko duzu". Guztiz harriturik, eskumuturrak luzatu, eta galdetu diot, azkenik:
|
|
|
Ama, zuretzako kolore baltzak beti beti lutua... edo baten
|
bat
hil dala edo... antzerako zeozer esan nahi dau?
|
|
|
– Arantzako osabak erraten du,
|
bat
hiltzen delarikan, ez dela joaten ez zerura ez infernura, bertze baten gorputzean jaiotzen dela. Akaso zuen amatxi gure anaiaren gorputzean da!
|
|
|
Ezin ahantz dezaket Kotimo, liskar
|
batean
hila
|
|
|
Kontatzen zigun errege
|
bat
hil bakoitzean
|
|
2002
|
|
|
Protagonistak errepaso bat ematen dio bere bizitzari, eta bere familiaren historiari, aitonak egin ez zuen ihesaldia burutzen ari den bitartean. Berak ihes egiten du, ETAz aspertuta dagoelako, eta Gerra Zibilari buruzko istorioez, eta praktika faxistez, eta edozein egunetan lagunen
|
bat
hil dezaketela pentsatzeaz, bera ere hil dezaketela pentsatzeaz. Eta hori guztia utzi nahiko luke atzean.
|
|
|
Azken bi hilabeteetan PSEko hiru kideren aurkako atentatuak egin ditu ETAk, horietako bi zaurituz eta
|
bat
hilez. Une honetan, beraz, alderdi sozialista da ETAren lehen jomuga.
|
|
|
Istripu larri askok ondorio irrebertsibleak izaten dituzte langileentzat. Hala ere, hiltzen direnean langile ugari denbora
|
baten buruan
hiltzen da, heriotzak ez dituzte kontatzen laneko istripuen ondoriozko moduan. 2001 urtean, adibidez, 72.314 lan istripu gertatu ziren baja eskakizun izan zutenak; 2000 urtean baino %2, 43 gehiago.
|
|
|
Eta gurea ez da salbuespena. Euskal arazoa ere unibertsala da, astean hizkuntza
|
bat
hiltzen baldin bada, kultura eta nazio bat hiltzen da neurri batean. Euskaldunok, beharbada, ez dugu behar beste gure unibertsaltasuna aldarrikatzen.
|
|
|
Eta gurea ez da salbuespena. Euskal arazoa ere unibertsala da, astean hizkuntza bat hiltzen baldin bada, kultura eta nazio
|
bat
hiltzen da neurri batean. Euskaldunok, beharbada, ez dugu behar beste gure unibertsaltasuna aldarrikatzen.
|
|
|
Errusiako hauteskunde barruko interesak ere tartean zeuden. Eta Lebed bera, egunen batean Errusiako lehendakari izan behar omen zuen jeneral famatua, istripu
|
batean
hil zen urte gutxiren buruan.
|
|
|
(...) Etsai gorrotagarri
|
bat
hiltzen delarik, poza sentitu ohi dugu; lagun maite bat hiltzen delarik, pena; lagunetarako jaio eta bizitza latzaren halabeharrez gugandik gero eta urrunagotzen ikusi dugun pertsona bat hiltzen denean, ordea, sentimendu eta arrazoiaren nahasmendu eta kontradiziotan trabatuta nabaitu ohi dugu gure burua.
|
|
|
(...) Etsai gorrotagarri bat hiltzen delarik, poza sentitu ohi dugu; lagun maite
|
bat
hiltzen delarik, pena; lagunetarako jaio eta bizitza latzaren halabeharrez gugandik gero eta urrunagotzen ikusi dugun pertsona bat hiltzen denean, ordea, sentimendu eta arrazoiaren nahasmendu eta kontradiziotan trabatuta nabaitu ohi dugu gure burua.
|
|
|
(...) Etsai gorrotagarri bat hiltzen delarik, poza sentitu ohi dugu; lagun maite bat hiltzen delarik, pena; lagunetarako jaio eta bizitza latzaren halabeharrez gugandik gero eta urrunagotzen ikusi dugun pertsona
|
bat
hiltzen denean, ordea, sentimendu eta arrazoiaren nahasmendu eta kontradiziotan trabatuta nabaitu ohi dugu gure burua.
|
|
|
Une horiek oso gogorrak dira. Lagun
|
bat
hil, bere kanpamendura joan, bere gauza denak jaso, etxera deitu… Ez dakit nondik, baina barrutik indar bat ateratzen zaizu eta eutsi egiten diozu.
|
|
|
Egun txarrak ere izan zituen... ' Egun
|
batean
hiltzen banaute, zer jarrera hartu behar diat azkeneko unean' galdetu zion Bizenteri... Irailaren 26ko iluntze hartan... ziegatik gela aparte batera eraman zuten... desioren bat ba al zuen galdetu zioten militarrek.
|
|
|
Biok aurrera egiten saiatzen dira Epaltzak iaiotasunez marraztutako nafar herrixka bateko giro etsai itogarrian. Agintea lortzeko bertako buruzagi politikoen arteko borroka gordina, poliziaren errepresioa, egunkarien manipulazioa eta ahulenen aurkako indarkeria areagotu egiten dira herriko zinegotzi
|
bat
hiltzen dutenean. Arazoa erraz konpontzen da:
|
|
|
Izatezko bikoteetan, kide
|
bat
hiltzen denean, besteak ez du deus kobratzen.
|
|
|
Baina behin berrogei urte gainditutakoan erritu sozial nagusia hilabete batean bai eta bestean ez lagun, lankide edo senideren
|
baten
hiletara joan beharra izatea da.
|
|
|
Pertsona
|
bat
hiltzean bere oroitzapena galduko dela pentsatzea.
|
|
|
Uste dugu, hilobiratzekotoki arazo handirik ez zela egongo (salbuespenak egon zitezkeen izurriteak, borrokak, etab. zirela eta), zeren, nahiz eta garai batean hilkortasun handia egon, hilerri hauen inguruan bizi zen biztanle kopurua txikia izango baitzen. Longarrenbadirudi garai
|
batean
hildakoak ehortzi ahal izateko egindako egokitze lanak bereizdaitezkeela. Gainera, hilerri hauetako asko (Aizkorrikoak, Aralarkoak, etab.) urtarobatekoak direla azpimarratu behar da; baina arazo hau beste batean landuko dugu.Gehienetan, hildako baten eta ondorengoaren artean denboraldi bat igaroko zen, etaepe horretan gorputzeko atal bigunenak (eta ez hain bigunak) desagertu egingoziren eta hezurdurako ataletako asko loka egongo ziren, horrela hilotza baztertzeaeta bere ondoan ondorengoak ehorztea erraztuz.
|
|
|
Neolito Aro aurreratuan eta Kalkolito Aroan, talde batekobiztanleak hil ahala, toki oso mugatu batean lurperatzen zituzten (trikuharrietan etaehorzketa haitzuloetan), ordura arteko banakako ehorzketak utziz (Aizpea, Marizulo, etab.). Beste kasu batzuetan, berriz, horrelako hilerriak (batez ere bortizkeriaedo sarraski zantzuak baldin badaude...) bat bateko ehorzketa modura interpretatuahal izan dira. Aizkomendikoak, hasiera batean, kantauriarren edo iberiarren etazelten arteko borrokaldiren
|
batean
hildakoak zirela uste izan zen.
|
|
|
Baina eskandaluak bere iraupena eduki behar du. Berehalako batean pasatzen baldin bada, berehalako
|
batean
hiltzen baldin bada, emanaldi minutu gutxi kontsumitzen baldin baditu, orrialde gutxi betetzen baldin baditu, eskandaluak ez du apenas eraginik izango. Laburrak ere izaten dira, baina eskandaluek arreta kuota minimo bat behar dute, gizarteak aintzakotzat har ditzan.
|
|
|
eta talde armatu
|
batekin
hiltzea arma gabeko herri xehea;
|
|
|
eta horrenbeste gizon
|
batera
hiltzen, bakar baten laguntzaz.
|