|
2000
|
|
|
Diru pribatuek hornituko dute orain sona handia izateko bidean jarri duten Juan Zelaia saiakera saria. Pamiela
|
etxearen
produktua da, euskaldun jendea buruari hazka jarri nahi duena, ile kalpar azpian pentsamendu edo iritzi, analisi edo proposamenik topatzerik bat ote den jakitera emanen diguna.
|
|
|
Unamunok eginiko hitzaldian bere herkideei, bere anfitrioiei, belarriondoko ederra eman zien; eta beren
|
etxean
bertan. Sabino Aranak esango zuen bezala:
|
|
|
Kontuan har dezagun, Unamunok, 1864.ean Bilboko Zazpi Kaleetako Erronda kalean jaioak, haurtzaroan euskararen gainbehera ezagutu zuela bere inguruan. Izatez,
|
etxeko
giroan gaztelania hizkuntza nagusia izana zuen, baina halere, bere herriaren mintzaira zaharra bereganatu nahirik, euskara ikasten saiatu zen. Eta jakitera heldu ere bai.
|
|
|
Bi leihoak itxirik barrenutsik
|
etxeak
tristura hiri eneak
|
|
|
Arrotz egingo zaigu
|
etxea
eta maite dudanaz idatziko dut orduan
|
|
|
Lizardik malko poetiko asko isuri zituen, eta onartu dugu noski denak ez zirela" ari dut negarra" esan beharrerainoko faltsuak izan. Maitearen heriotza, esaterako, gai" poetikoa" izanagatik, semearenean ez bezala esperientzia errealean oinarririk ez zeukana, oso trataera desberdinez aurkezten digu" Mattasunaren illetea" n edo"
|
Etxeko
kea" n; amonarena lantzen duenean berriz, alde handia dago" Amona" izeneko hartatik" Biotzean min dut" ezagunera:
|
|
|
...n aurkikuntza horri esker dakigu orain udaberria urdinez janzten den neskatxa dela; elurtzaren hondarrak" emazte zuhurraren zapiak" direla; basoa" atsedenaren eliza" dela eta uda" suzko itsasoa", eta hura dugula" uda igarotzeko ontzia"; izotz ondoko eguzkia" neguaren barrea" dela eta" neguak bere sudur ospeldu zorrotza" sartzen duela gure
|
etxean
... Aurkikuntza xalo eta partzial hauek bideratu zuten poeta, apurka, adierazpen ausartagoetara:
|
|
|
Liturgiaren kantu lasaiak bukatzean buruko zapia egokitzen du atsoak, eta nik, antzera, behar den hitza atontzen
|
etxera
aurretik ogia eta gurina erosteko indar doia emango diguna, etxera aurretik barnea eta keinua maskaratzeko kemena emango diguna.
|
|
|
Liturgiaren kantu lasaiak bukatzean buruko zapia egokitzen du atsoak, eta nik, antzera, behar den hitza atontzen etxera aurretik ogia eta gurina erosteko indar doia emango diguna,
|
etxera
aurretik barnea eta keinua maskaratzeko kemena emango diguna.
|
|
|
Pako Aristi rona liburu irekiaren orrietara isurtzen ikusi ahal izan genuen hurrengo eguneko egunkarietan. Sotheby’s enkante
|
etxeak
bere egin omen du dagoeneko liburu perfumatua. Ohitura bihurtuko da akaso hemendik aurrera liburuak bataiatzearen kontua.
|
|
|
Behin eta berriro joko duzu haietara. Ez dituzu gainetik kenduko udaletxeak babes ofizialeko
|
etxeak
egiteko mesanotxea birrintzea erabakitzen duen arte.
|
|
|
espirala omen da Irigoienen obsesioetako bat liburu honetan. Ez dakigu askoz gehiago Elkarlanean
|
etxeak
argitara emango duen liburu honi buruz, jende asko zain daukala beste.
|
|
|
Erakunde jakin batek webgune bat egiteko agintzen dio diseinu edo komunikazio enpresa bati.
|
Etxe
horrek webgunea egiten dio, eta enkarguz domeinu bat hartu ere bai, baina, adi, domeinua ez du bezeroaren izenean erregistratzen, baizik eta bere izenean.
|
|
|
Irun.org ez da Irungo Udalarena (edo herriarena). Izen berarekin eta toki berean segitu nahi badute, informatika
|
etxe
horrekin lotuta egotera kondenatuta daude. Betiko edo, ez bazaio domeinua Udalari itzultzen...
|
|
|
" Mailinews" goiburupean agertzen zaiguna da egunkari katalanaren beste zerbitzu interesgarri bat. Gune honetan, irakurleari
|
etxean
berak aurretik aukeratu dituen sailetako eguneko berriak doan jasotzeko aukera eskaintzen zaio. Hau da, zibernautak berak nahi dituen esparruak aukeratzen ditu eta goizero, modu zuzenean, e postaren bitartez, etxean albiste garrantzitsuenen titularrak jasotzen ditu.
|
|
|
Gune honetan, irakurleari etxean berak aurretik aukeratu dituen sailetako eguneko berriak doan jasotzeko aukera eskaintzen zaio. Hau da, zibernautak berak nahi dituen esparruak aukeratzen ditu eta goizero, modu zuzenean, e postaren bitartez,
|
etxean
albiste garrantzitsuenen titularrak jasotzen ditu.
|
|
|
1955ean beste gertaera adierazgarria ere badugu: Jokin Zaitegik, Euzko Gogoa12
|
etxean
argitaratzeko asmoz, Guatemalatik Euskal Herrira itzultzeko erabakia hartu zuen. Euzko Gogoa ren historia, ostera, 1949an hasi zen; urte horretan, Zaitegik, Andima Ibiñagabeitiaren laguntzaz, euskara hutsez eta goi mailako eduki kulturalez egindako aldizkari bat argitaratzeari ekiten dio, honela, urte horietan euskal kulturaren proiektu aitzindaria izango den lana aurrera eramanez.
|
|
|
Iparraldeko erbestea:
|
etxeko
beste gelan
|
|
|
cuando se prende el fuego en uno, podemos pasar al otro". Beraz,
|
etxea
eta kultura bera nolabait.
|
|
|
Era horretan, 1939 urtean eta Comite Basque de Secours aux Refugies delakoaren laguntzaz, Euzko Enda aldizkaria agertu zen. Publikazio hauSu dO uestegunkariaren moldiztegian argitaratzen bazen ere, administrazioa eta erredakzioa Angeluko Endara
|
etxean
zituen.
|
|
|
Oroimena edo zu ke beldurtia, Eta hauskorrak halaber maitasuna eta armiarmaren
|
etxea
, Kartoizko teilatu azpitan babestutako ametsak.
|
|
|
Gizon biluzia bezala gure
|
etxean
sartzen
|
|
|
gogora dezagun Manex Erdozaintziren" Gure etxegibeleko haritza", edo Lizardiren" Zugaitz Etzana", garaikide zuen Amado Carballo poeta galegoaren" Os piñeiros mortos" oroitarazten didana beti... Baina orain Otañoren" Amerikako Panpetan" ekarri behar dut hona, bertako ombu zuhaitza eta
|
etxeko
atariko intxaurrondoa alderatzen dituenean:
|
|
|
Euskal.com. Komunikazioaren aro honetan ikusmira multimedia bat eskaintzen duen
|
etxe
bat da hori. Interneten irakurri diedanagatik, gainera, oraingo uneari begira egon barik, aurrerago dute jarrita beren enpresa ikuspegia:
|
|
|
Irizarrek eta Aranzabalek eskualde mailan errotutako telebista euskaldunen eredua defenditu zuten sinposioan. Zabalera handiko kableak, uhinak edo zuntzak iristen direnean denon
|
etxeetara
, ehun TB kateren artean euskarazko eskaintza duin bat edukitzeko aukera horixe izango dela. Hortaz, herri telebistetan inbertitzeko garaia dela azpimarratzen dute Goienakoek.
|
|
|
Proiektu horren bitartez, umeak euskal literaturara hurbilarazi nahi dira. Horretarako, ipuinak bitarteko ezin hobeak direla uste dugu, bai
|
etxean
bai eskolan, umeen artean irakurzaletasuna bultzatzeko.
|
|
|
Hau da, erabiltzailea informazio zentrora bertara fisikoki joan gabe hari zerbitzuak emateko gai dena.
|
Etxetik
edo lantegitik, Internetek eskaintzen dituen medioak erabiliz, erabiltzaileak katalogoak kontsulta ditzake, dokumentuen kopiak eskatu, dokumentu osoen kontsulta egin, eta abar.
|
|
|
Egia da baita ere, behar hori daukanak, nola erabili ikasiko duela, ikasteko medioak badaudelako; baina egia da ere Estatu espainiarrean, irakurtzen ez dakiten edo juxtu oinarrizko testuak irakurtzeko gai diren biztanleen kopurua oraindik ere handia dela. Bestalde, gero eta gehiago dira
|
etxean
ordenagailua dutenak. Era berean, Internet erabiltzaileak ere egunetik egunera gehituz doaz.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu gure artean denak ez garela berdinak, zentro bakoitzak helburu ezberdin batzuk bete behar dituela, erabiltzaile ezberdinak ditugula, medio ekonomiko eskasak gustatuko litzaigukeen mailara iristeko, eta abar. Baina testu honetan zertzelada orokor batzuk besterik ezin izango ditugu aurkeztu,
|
etxean
beheko sua erabiltzetik mikrouhin labea erabiltzerako jauzia baino handiagoa ematen ari baikara liburutegi eta dokumentazio zentroetan.
|
|
|
Interneten bidez katalogoen kontsulta munduko edozein tokitatik,
|
etxetik
, lanlekutik... egiterik dago; dokumentu bat existitzen dela eta eskuratzeko zein aukera dauden jakitea, berrikuntza nagusienetariko bat dela esango nuke.
|
|
|
Garai batean ideiak eta gertaerak idazteko soporte berri eta iraultzailea papiroa izan bazen ere, gaur egun teknologia berriak ditugu egunero eskuartean. Ordenagailu baten aurrean eserita, Alexandriako liburutegiak zituen 700.000 liburukiak kopuruz txiki geratu dira,
|
etxetik
lasai eta edozein orduan kontsultagarri daukagun informazio bolumena zein den ikusirik.
|
|
|
Zenbat balio ote du koadro honek? Zenbat ordainduko ote luke Juan Alberto Belloch ek Davidek Goliath hil zueneko unea interpretatuz Caravaggioren eskuetatik ateratako koadro hau
|
etxeko
egongelaren erdian jartzeko, burua moztu berria duen santua eta Belloch bera igoal igoalak direla ikusten duenean?
|
|
|
Errusiako frontetik Azkueri bidaltzen dion gutunak gerraren horrorea eta euskararekiko atxikimendu berearen berri ematen digu. Hannoverko bonbardaketaren ondorioz,
|
etxea
galdu zuen: " Nire liburutegi handia kiskalita dago.
|
|
|
ITURRIOTZ, Iñaki Arantzazu Euskalerri" Arantzazu" poeman. 4 zk. (1957), 62 Villasante (Aita Luis): " ’Nere izena zan Plorentxi’ Angeles Sorazu’ren bizitza". 15 zk. (1961), 60 Atomuaren
|
etxe
barnea. 16 zk. (1964), 11 Parkeko euripean. 17 zk. (1964), 18 Parkeko euripean. 21 zk. (1966), 34
|
|
|
ALTUNA, Patxi Loyola’tik. " Euskal
|
Etxea
" Loyola’n. 10 zk. (1959), 74
|
|
|
ITURRIOTZ, Iñaki Atomuaren
|
etxe
barnea. 16 zk. (1964), 11
|
|
|
ALTUNA, Patxi Loyola’tik. " Euskal
|
Etxea
" Loyola’n. 10 zk. (1959), 74
|
|
2001
|
|
|
Jokabide hori berez lauzpabost txotxoloren keria litzateke, eragin praktikorik gabea, baldin eta beren inguruan bozgorailu sistema bikaina eratu ez balute, non eta Euskaldunon Egunkaria n. Ondorioz, euskara batuak frantses eta espainol hizkuntzekin zeraman sokatira desorekatua berez aski latza ez balitz bezala, orain,
|
etxe
barruan, bere barruko euskalkien kontra ere borrokatu beharra dauka.
|
|
|
Zarautzen Olerti
|
etxean
, antzezlanen irakurketa eta emanaldiak etengabeak dira urtean zehar (generoarekinloturiko erakusketak ere egiten dira), bertan biltzen diren lau eroren afizioari esker. Zein modu egokiagoa antzerkigile klasikoak ezagutzeko, urte osoan programa finko eta ugaria izatea baino.
|
|
|
Bide judizialari begira, Eginargitaratzen zuen Orain SA enpresarekin harremanak izan eta haren deskapitalizazioan lagundu izana leporatu zaio Zabaltzen argitalpeneta banaketa
|
etxeari
. Garzonek aukeratutako moduak, ordea, asmoa Zabaltzen bera kriminalizatzea zela erakusten du:
|
|
|
Balizko mundu bat kontatu diegu eta mundu erreala ez da margoztutakoa bezalakoa. Indarkeria politikoaren erromantizismoa entzun dute
|
etxean
(gurasoek grisen aurretik korrika aritzen zireneko hura) eta kalean ikusten duten bortizkeria politikoa ez da, dagoeneko, batere erromantikoa. Beste nonbait esan dut" belaunaldi mutantea" sortu dugula, sortzaile berriei idealez mintzatu zaielako, aurrekoen ilusioaz blaituriko diskurtsoa jaso dutelako, baina ez zaielako eredu argirik eman, ezta ilusionatzeko egoerarik eskaini ere.
|
|
|
Bigarren ondorioa da euskal kulturgintza nolabait lasaitu egin dela ikustean Eusko Jaurlaritzan ez zela egongo Partido Popular alderdia agintean.
|
Etxean
jokatzeko parada eman zaie sortzaileei eta, agian, zertxobait ahuldu da egileek urteetan erakundeekiko izan duten umezurtz sentsazioa. Jakina, amildegiaren beste alboan dagoen kulturgintza, umezurtzago dago orain aurreko garaietan baino, eta bortitzago joko du kultura zentralaren magalera.
|
|
|
Hobe litzateke, nire iritzian behintzat, herritarren kontzientziatik, ohartzetik, nahikundetik euskararen esparrua zabaltzea.
|
Etxeak
oinarritik dira eraikitzen, ez hegatzetik, baina tira... agintarien jokabideek herritarren gogoak argitzeko balio badute, behingoz onartuko nuke goiko zeruetatik etor litekeela salbamendua...
|
|
|
Kezkagarriagoa da, aldiz, maiz sarri bertan irakurri duguna, gure arteanjada gainditurik zegoena berriro ere errepikatuz. Bakoitza da bere
|
etxearen
jabe, etaEgunkari a-k eskubide osoa du bereari eusteko. Ez dugu uste, horratik, beste hainbeste esan dezakegunik inoiz bertan irakurri ahal izan dugunaz.
|
|
|
Chede hortarat heltzen laguntzeko, esku menean ukanen duzue Petain Marechalaren bizia. Haren potreta
|
etche
guzietan sarthua den bezala, sar dadila ere denetan haren bizia. Nor da Petain?
|
|
|
Frantzia izanen da azkar eta haundi, haren familia guziak indartsu eta bertutedun izaiten badire, eta hori ama familiakoen obra da guziz gainetik, ezen" Amak egiten du edo botatzen
|
etche
bat" eta amaren belaunen gainean moldatzen dire munduko bi gauza oberenak: gizon justuak eta emazteki chuchenak.
|
|
|
Honako bertuteak ematen zituen erreskan: fede azkar eta kartsua, ohitura zaharren errespetua, familiaren eta
|
etxearen
amodioa, mintzaira ederra, langileek eta sehiek nagusiaren alderako errespetua, eta hirietan arrarotzen ari bide zen onestasuna eta josteta garbiak aipatzen zituen.
|
|
|
Fort George zaharra eta Chisasibi berria ezagutu dituztenak ez dira erraz egoera berrira ohitzen. Chisasibiko zaratak, hautsa eta bizimodu oroko rra jasan ezinik, oraindik sasoian dauden amona talde batek Fort Georgeko
|
etxeak
zaharbe rritu eta uda bertan ematea erabaki du, geuk ikusi ahal izan genuenez. Amonekin batera iloba asko joan dira.
|
|
|
Amonekin batera iloba asko joan dira. Eta, janariak, edateko ura, irrati bidezko komunikazioa,
|
etxeen
mantentzea, eta abar behar dutenez, horrek guztiak gaur egun helduak diren seme alaben joan etorriak ere ekarri ditu.
|
|
|
Gizarte zerbitzuetako erregist roen arabera, maiztasunik handiena mota hauetako patologiek dute: gazteen kriminalitatea, portaera txarra eskoletan, tratu txarrak
|
etxean
, drogak, alkohola, suizidio saiakerak, haurrekiko utzikeria eta famili arazoak.
|
|
|
Bertsozaha rrak biltzen hemen hasi nintzen. Mutiko baserritar bat bazen bere
|
etxeko
kanta paperak sarritan aitatzen zituena. Ekartzeko, bada, haiek esan nion, Eguberrietakooporretatik itzultzerakoan.
|
|
|
Horiek Oñan irakurri nituen. Gure estudio
|
etxe
guzietan, izan ere, euskal liburutegi bana genuen, nahiz eta halako urteak ziren. Hura beti zabalik egoten zen, nahi zuenak hartu, bere gelara eraman eta irakurtzeko.
|
|
|
Egun honetako oroipena badut. Meza, bazkaria eta jendearekiko harreman guziak bukatu ondoren,
|
etxera
bildu ginen. Lehen esan bezala, parroki ondoan zen gure etxea.
|
|
|
Meza, bazkaria eta jendearekiko harreman guziak bukatu ondoren, etxera bildu ginen. Lehen esan bezala, parroki ondoan zen gure
|
etxea
. Ia gaueko hamabiak ziren.
|
|
|
Esku hutsik datorren ehiztaria bezala, alegia: mendietan barrena ibili eta ezer gabe
|
etxera
. Ezer gabe ez; jenio txar handiarekin baizik.
|
|
|
Hizketan hasi eta oso gauza jakingarriak kontatu zizkidan.
|
Etxera
etorri eta hark kontatutakoak idazten hasi nintzen. Ordura arte nire buruari atzeraka tiratzen nion bezala, handik aurrera aurreraka tira nion.
|
|
|
Batean, Uztapideren
|
etxean
nintzela, atzerriko aitonen ahotik entzundako gertakari eta pasadizo batzuk kontatu nizkion, liburu konturik ezertarako aitatu gabe. Etaho rra zer den gizon argia izatea.
|
|
|
Z AVA LA TXIKIA
|
ETXE
GIROA N
|
|
|
Sei senide zineten, eta lau anaia zaudete gaur egun bizirik. Zer geratu zaizu gogoan zeure umearotik,
|
etxeko
girotik?
|
|
|
Eta arreba orain urte t’erdi. Nire haurtzarotik eta
|
etxeko
girotik zer geratu zaidan. Oroitzapen on asko.
|
|
|
Ezer gutxi zegoen gure
|
etxean
. Bertso zaharrik ere ez zen gurean ezagutzen.
|
|
|
Txikitandik ikusten bainituen nik Tolosan bertsopaper saltzaileak. Eskolapioetatik
|
etxera
bazkaltzera nindoala, bat edo beste han izaten zen kantari larunbatetan, merkatu eguna egun horrekinizaten da eta. Bertso saltzaile hauek dira umetan nik ikusi eta urteen buruan bidea erakutsi zidatenak.
|
|
|
Eskutitz batean ere horixe eskatu nien
|
etxekoei
Oñatik, Burgosko probintziatik: Tolosako merkatura bertsosaltzaileren bat azaltzen bazen, kanta papera erosteko faborez, eta bidaltzeko.
|
|
|
Gertuan genuen, izan ere, ikastetxe hori. Hango jolastokia
|
etxeko
leihoetatik ikusten genuen.
|
|
|
Pasamodu on batera iritsi eta nahikoa.
|
Etxera
joan eta historia eta literatura estudiatuko nituen; baina matematikak, kimika eta horiek ez. Nire gustuak nondik nora zihoazen oso agerian zegoen.
|
|
|
" Zer ikusi, hura ikasi", dio esaera zaharrak. Zavalaren kasuan, ordea, ez dirudi, orain arte kontatu digunetik behintzat, txikitan
|
etxean
bizi izandako giroak kutsatuta hartu zuenik hartu zuen bidea. Gaztaroko urteak, be rriz, harat honat eman zituen Zavalak, apaiz ikasketak egiten Jesuitekin.
|
|
|
Gaztaroko urteak, be rriz, harat honat eman zituen Zavalak, apaiz ikasketak egiten Jesuitekin. Lehenago ere esan dut ez dela gure gizona jendaurrera azaltzeko zalea, baina, hala ere, non edo han irakurria nuen
|
etxekoei
beste inori ezer esan gabe alde egin eta sartu zela Zavala jesuitetan. Kontu hori aipatu diodanean, ez digu horretaz deus ere esan nahi izan:
|
|
|
Lauzpabost urte barrurako teknologiak ikaragarrizko aldaketak izango ditu sare eta eusgailuetan. PCa izango da
|
etxeetan
terminal multimediarik erabiliena baina TV digitalak laster hartuko dio aurrea. Salneurriak erdiratu egingo dira eta era batez zein bestez eduki guztiak zeharo merkatuko.
|
|
|
Tenperaturahoriek giro tenperaturarekiko txikiak izan arren, laborategi guztietan eskura dezakegun nitrogeno likidoaz baliaturik lor ditzakegu, eta etorkizunean giro tenperaturan supereroankortasuna erakusten duten materialak aurkitu ahal izango dira, agian, horrek egungo gizartean sor lezakeen iraultza teknologikoa nabari nabaria delarik. Adibidez, gure
|
etxeetako
argiindarra ehundaka kilometro bidaiatu ondoren heltzen zaigu, zentral elektrikoek sorturiko energia gehiena bidean galtzen delarik. Argiindarradaramaten kableak kobrezkoak izan beharrean supereroaleak balira ez litzateke energiarik galduko, energia elektrikoa hainbat merketuko litzatekeelarik.
|
|
|
Jacqueline Kennedy:
|
Etxe
Zuriko urteak izenpean, hiri hartako La Guardia aireportuan ere" sukurtsal" koxkor bat zabaldu duen museoak, 80 soineko, hainbat marrazki, argazki eta bideo batzuk biltzen dituen erakusketa zabaldu du, eta arrakasta izugarria izan da. Kasu honetan, soinekoak ez ziren gainera Estatu Batuetako presidente maitatuenaren emazteak egindakoak; berarentzat beste hainbatek eginak bakarrik.
|
|
|
EBko hizkuntza gutxituen aldeko jarrera epelak pizgarri bat du hizkuntza horiekiko grina sortzeko; eta hor dago gure eginkizuna, hizkuntza horien hiztun komunitateen partaide eta ordezkari guztiena, hain zuzenere: hizkuntza gutxituen normalkuntza hizpide bihurtzea,
|
etxean
bertan nahiz Europan. Lan hori guk geuk bete ezean beste inork ez duela bere gain hartuko argi izan behar dugu.
|
|
|
Baina norbaitek uste baldin badu internetek bere onenak eman dituela eta, beraz, e konomiarenak egin duela, erabat oker dago. Gogoratu orain dela lau urte tipo" arraro" samarrak baino ez zirela emaila zutenak eta, hain zuzen ere, Hego Euskal Herrian, 1997tik hona, %2, 5etik %23ra pasatu dela
|
etxean
Internet dutenen hiritarren ehunekoa. Etorkizuna ez da sekula lehengo lepotik joango.
|
|
|
Ikusten dut baten bat planteamendu honen aurrean urduri. Ari garela berriro ere erruak kanpora botatzen, erasoak nonahi atzematen, gaitzen iturburua kanpoan jartzen, eta
|
etxe
barrua gozo eta akritiko mantentzen. Lasai.
|
|
|
Badakit nik errealitate osoa ez dela islatzen hemen.
|
Etxekoak
ez daudela errurik gabe. (Errua, zer da errua?) Zer azterturik eta aldaturik badagoela etxe bueltan ere.
|
|
|
Etxekoak ez daudela errurik gabe. (Errua, zer da errua?) Zer azterturik eta aldaturik badagoela
|
etxe
bueltan ere. Lan hau ez da hooligan baten lana:
|
|
|
Lan hau ez da hooligan baten lana: txalo
|
etxekoei
eta txistu kanpokoei. Futbolarekin zerikusia duen irudiahartu dugunez, segi dezagun joko zelai berean.
|
|
|
Haiek menperatu herrietan eskubide eta obligazio guztiak (lortu) dituzte, ezeingo inposaketarik gabe, nonbait; ondorioz, Euskal herrian, adibidez, erdaraz soilik nonahi bizi daitekeen bitartean euskaraz bakarrik inon ez. Inor hori, gainerat, beti erdalduna da... bereaez den
|
etxean
; euskalduna, araiz, inoiz ez dainor, ez etabe re etxean ere. Horiek dira menperakuntza sistemaren" garapenean" errotik txertaturiko ideia eta joerak, arraz akeria muinean eta faxismoa (errepresioa, inpunitatea, debekua, joko zikina, intoxikazioa... eta etika bikoitza beti) obratzeko moldean, gaurko eta biharko euskararen nazioaren bizi oinarriak pitzatu, ahuldu eta ahitu beharrez.
|
|
|
Haiek menperatu herrietan eskubide eta obligazio guztiak (lortu) dituzte, ezeingo inposaketarik gabe, nonbait; ondorioz, Euskal herrian, adibidez, erdaraz soilik nonahi bizi daitekeen bitartean euskaraz bakarrik inon ez. Inor hori, gainerat, beti erdalduna da... bereaez den etxean; euskalduna, araiz, inoiz ez dainor, ez etabe re
|
etxean
ere. Horiek dira menperakuntza sistemaren" garapenean" errotik txertaturiko ideia eta joerak, arraz akeria muinean eta faxismoa (errepresioa, inpunitatea, debekua, joko zikina, intoxikazioa... eta etika bikoitza beti) obratzeko moldean, gaurko eta biharko euskararen nazioaren bizi oinarriak pitzatu, ahuldu eta ahitu beharrez.
|
|
|
Euskarak dituen bi zutabe nagusiak, gizarte ekimena eta erakundeen ahalmena, sendo uztartzeko modua aurkitzea presa zkoa da, egitura sendo horren gainean estrategia egokiak adostu eta bultzatzeko. Euskararen
|
etxe
barruan ere badugu lanik euskara borroka politikoaren morrontzetatik libratzeko.°
|
|
|
Hots, bestelako kontuak aipatuko nituzke erdaraz ari banintz, baina lerroon irakurlea euskaraduna ez ezikJaki nekoir akurle dela jakinik, ez dut gogorik kanpoko etsaiaren gaiztakeria salatuz autokonplazentziazko jarduna osatzeko. Aurreko galderan azaldu dudanaren ildotik, uste dut
|
etxe
barruan ere (euskararen barruan ere, alegia), badugula zer zaindu eta zer zuzendua aski. Alde horretatik, azken aspaldiko erasooi ikusten diedan arriskurik handiena zera da:
|
|
|
Alderdi politikoetako euskaltzaleei dagokie
|
etxe
barruan eragitea, euskararen aldeko adostasun eta elkarlanerako proiektuek lehentasuna izan dezaten beste hainbat eta hainbat programaren aurretik.
|
|
|
Munduan zehar EEBBek jarraituko dute globalizazioaren onuraduna eta ekimena daraman aitzindaria izaten. EEBBetako ekintza ekonomikoek eragin global handiagoa edukiko dute,
|
etxeko
helburuen (adibidez, interes tasak aldatzearen) bila ibili arren, 2015ean merkatu globalen integrazio itxiagoarengatik.
|
|
|
Enperadorea aukeratu arte, abokatuek eta komunikabideek hartu dutepa rte berdinketa tekniko eta patetiko batean. Bitartean, jendeak karrika eta
|
etxeetan
itxoin du, oihuka edo isilka, komunikabideek eta letraduek berriren bat eman arte. Ta rtehonetan, komunikabideek adierazi dute America Online eta Time Wa rner elkartu direla planetako enpresa mediatiko handienean (letraduek onartu dute monopolio hau," kontsumitzaileen garaipena delako", hitzez hitz).
|
|
2002
|
|
|
Erasoa baina, ez datorkigu, soilik, indar espainolistengandik. Aurkakoa
|
etxean
ere badaukagu: Batasunaren maximalismo miopea, etengabeki dena ala ezer ez proposatu eta, orain arteko praktikak erakutsi digunez, beti, antzuki, ezerezean gelditu zaiguna.
|
|
|
PP eta PSE EErekin batera ezezkoa emanez gero, proposamena ez da Gasteizko Ganberatik, ate nagusitik bederen, aterako; eta, horrela, gure"
|
etxeko
adiskideei esker" Madrilgo etsaiek buruko min ederra kenduko dute gainetik, euskaldunok geure artean autogobernu handiagoa eskatzeko ere bat ez gatozela argudiatuz. Geroak esango.
|
|
|
Geroak esango. Orain arte ikusirikoen argitan ezkor xamarra naizela aitortu behar,
|
etxe
barruan horrelako adiskideak izanik euskaldunok ez baitugu kanpoko etsairik behar.
|
|
|
lehenbiziko botazioetan nork bere gogoko egile edo obrari ematen dio botoa, norbere hizkuntzakoei bereziki, baina horregatik besteak erdeinatu gabe. Botazioak aurrera joan eta hautagaien kopurua urritu ahala, ordea, galego katalan euskaldunok, hitzik gabeko akordio ez idatzi misteriotsuren bati jarraikiz, gure arteko obra edo idazle botatuenari eskaini ohi diogu geure botoa, irabazteko aukera txikiagoa duten
|
etxekoak
baztertuz. Horrek, gehienetan, finalisten artean beti euskaldun, galego edo katalan bat egoteko bidea ematen digu, gaztelaniazkoaz gainera, inguruko literaturak ere goraipatzeko posibilitateaz.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan, 2002ko azaroaren 24an Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Legeak 20 urte bete zituen, eta bi hamarkada hauetan legez euskara eta gaztelania ofizialak izan badira ere, eta ofizialak maila berean, ez bata bestea baino ofizialagoa, eguneroko ogia da herritar euskaldunek zerbitzu publikoak jasotzeko orduaneu ren hizkuntzan egiteko aukera ez izatea. Oraindik orain, eguneroko traba asko daude aukera berdintasunean edozein zerbitzu publiko hartzeko, haurtzaindegietan, osasun
|
etxeetan
, institutuetan, unibertsitateetan, administrazioko leihatiletan, komisaldegietan...
|
|
|
Izan ere, gertakari batzuek agerian utzi dute, nahiz eta euskararen egoera soziolinguistikoa kezkagarria izan, euskara gizarteratzen zein instituzionalizatzen ari dela. Hor dira adierazle gisa inkesta soziolinguistikoen emaitzak, hizkuntza politikaren eraikuntza, euskarazko irakaskuntzaren garapena ala herriko
|
etxeen
konpromisoa.
|
|
|
Kezkagarria da egoera, benetako autoritatea duen inoren kontra ez baita agertzen sekula kapitala. Ibarretxeren tokian, Haziendako inspektoreak bidaliko nizkieke nik, ez enpresetara, euren
|
etxeetara
baizik, ELA sindikatuak urtero esaten duenez, enplegatuek baino askoz diru gutxiago aitortzen omen dute-eta euskal enpresaburuek). Baina horiekin guztiekin batera, eta nahiz eta askotan ez nabaritu, herri honetan kulturaren munduan mugitzen diren gizonemakumeak iritzi sortzaileak dira.
|
|
|
Azken datuen arabera Euskal Autonomi Erkidegoan biztanleen %25ek baino gehiagok lortu du Interneteko sarrera
|
etxetik
bertatik. Bizpahiru urteren buruan %50etik gora izango dira Interneteko sarrera zuzena izango duten biztanleak.
|
|
|
Bizpahiru urteren buruan %50etik gora izango dira Interneteko sarrera zuzena izango duten biztanleak.
|
Etxetaraino
zuzen zuzenean iristeko moduan gaude beraz. Honek, jakina, goi mailako formazioari begira aukera berriak ekartzen ditu.
|
|
|
1.1 Flandriar gizarteak onartuta zeukan egoera diglosiko hura: nederlandera dialektala (tokian tokiko" flamenkera" mota)
|
etxeko
eta eginkizun apaletako mintzabidea; goiko arloetan, berriz, eta Unibertsitatean bereziki, frant sesa erabiltzen zelarik.
|
|
|
Baina geure
|
etxean
euskal estudianteei gazteleraz ikastera bortxatzea injustizia handia egitea da eta geure gizartea, geure herritarrak eta geure herria hondatzea.°
|
|
|
euskaraz biziko den unibertsitatea eraikitzea ez da ghettoa sortzea. Kulturanitza izatea eskatzen dio bere buruari gizarte modernoak; bada unibertsitatesi stema igualitario eta aurreratu batek kulturaniztasunaz eta eleaniztasunaz eztabaidatzeaz gainera, horiek biak praktikan jarri behar ditu
|
etxe
barruan.
|
|
|
Edo,
|
etxera
etorrita, ghetto kontsideratzen al dira Euskal Herriko irakaskuntzan denok ezagutzen ditugun eta hain prestigiotsuak diren gaztelaniar ikastetxe elebakarrak?
|
|
|
Azter ditzagun zenbait datu. ...o Unibertsitateko plaza elebidunetan 1.020 irakasle daude egun —irakasle euskaldunak gehiago dira jakina, denek ez dute-eta euskaraz irakasten— ikasturtean 11.576 ikasle matrikulatu ziren euskaraz eskaintzen ziren irakasgaietakoren batean —hemen ere euskaldunak gehiago dira, denek ez dute-eta euskaraz ikastea hautatzen— Irakasle ikasle multzo hau aise erka daiteke inguruko zein
|
etxeko
beste unibertsitate batzuekin. Kantabriako Unibertsitateak, adibidez, lehen eta bigarren zikloko 13.248 ikasle hartu ditu oraingo ikasturtean; irakasleak 1.054 dira.
|
|
|
Gutxi, jakina; gehiago dira ingelesaz edo alemanaz baliatzen direnak. Suediera ordea,
|
etxetik kanpo
, ez dute erabiltzen. Kasu berean egon dira beti hungariarrak, nederlandarrak, norvegia rrak...
|
|
|
Clinton iparramerikar presidentea ren ahalegin pertsonalak akordio batetik oso hurbil jarri zituen bi aldeak 2000ko udan, alde bateko zein besteko erradikalen etsaigo irekiaren gainetik. Jerusalemi buruzko eztabaidan jarrerak nabarmen hurbildu ziren, baina palestinar errefuxiatuak beren
|
etxeetara
itzultzearen inguruko desadostasunak azken akordioa galarazi zuen.
|
|
|
Gaur egun, berriz, familiaren eremu pribatuak duenga rrantzia ez da iraganean zuen bestekoa; familiak aurreko mendeetan betetzen zituen funtzio batzuk galdu egin ditu, hezkuntza sistemaren mesedetan, adibidez. Familiak euskararentzat bete duen babesleku funtzioa ere,
|
etxe
muinetaraino sartzen diren erdarazko aurrerapen teknologikoek higatu dute: irratiak, telebistak, internetek...
|