|
2000
|
|
|
Bertan pilotarien aldagelak eta kafetegia egongo zen. 1877irko urtarrilaren 9an Anacleto Aranceguik aurkeztu zuen proiektuan trinket bat azaltzen zen
|
etxe
horren ondoan, baina zoritxarrez berak ez zuen enkantea irabazi, Ramon Mugicaren proiektua atera zen garaile. Udaletxeak, Goicoaren aurreproiektuari oniritzia eman zion eta Trenbideko Elkartearentzat beharrezko ziren lurrak lortzeko kudeaketa martxan jartzea erabaki zuen.
|
|
|
Lizardi poeta zenaren etxean bizi zara.
|
Etxe
horrek ez al dizu poesiarako leihorik ireki?
|
|
|
A. Mitxelena iritsi aurretik ere, euskarak bere status eliztarra antolatu samarturikzeukan
|
etxe
horretan, auzotarrekiko harremanetarako. Hasteko, komentuak, berehormak jasotzeko ere, donostiarrekin mota eta maila ezberdineko harremanak izanzituen, eta lan pastoralean ere bai:
|
|
|
Predikari euskaldun hauen arteaneman ditzakegu A. Mitxelena Nagusia, J. M. Bengoa debarra, J. A. Amundarainorendaindarra, J. Lasa matximentarra, eta besterik.
|
Etxe
horretako prediku lanarenkoantifikazioa eginda dago: etxeko elizan eta beste elizetan 618 mintzaldi eginzituzten fraideek 1937an, eta 972, 1938an (Intxausti 2000:
|
|
|
Sukaldera abiatu, kafeontzia su gainean paratu eta kajoiak miratu nituen. Aspirina eferbeszenteen kaxa hor zen, nire ekarpen bakarrenetariko bat
|
etxe
horretako zuzkidurei. Hiru bota nituen erdizka betetako baso urean.
|
|
|
Madarikazio bat ito nuen hortzartean.
|
Etxe
horretan lau hilabete nituen eginak, eta lau hilabete horiek, bertzeak bertze, irakatsia zidaten Josu, gure anaia gaztea, gozo oneko normalean, zakur amorratuaren umoreaz jaikitzen ahal dela ohetik desorduetan egotziz gero. Nengoen nengoenean, ez nuen eguna anaiarekin mokokan hasi nahi.
|
|
|
Leonardo di Caprio bonboi melengaren portreta," Titanic" filmearen pasarte batean. Astebete lehenago ez nuen ikusi,
|
etxe
horretan lehenengoz sartu nintzenean. Harritzekorik ez, sala izan baitzen egun horretan Klararen bizitegian urratu gabe utzi nuen atal bakarra.
|
|
|
Emakumearen aurpegi izerditsuari herabetasun bozkariotsua zerion, mazela latzen gogortasunaren leungarri. Deus ikustekorik ez, astebete lehenago
|
etxe
horretan berean azaldu zitzaidan martini zahagi likitsarekin, eta are gutiago hiru egun aitzin" Lisboan" eraso zidan tigremearekin. Barkabera naiz, bai neure buruarekin, baita bertzeekin ere, hurrenez hurren:
|
|
|
" Lisboatik" jalgitik trago bakarrik ere egin gabe, udako gau giro epelaz gozatua nintzen, hiri ia ia hutsean barna ibiltari. Eskailerak argirik gabe zeuden beti, baina horretara ere jarria nintzen
|
etxe
horretan egindako lau hilabeteetan. Bertzerik zen zangoen gainean lau solairuko ataka gainditu beharra; Zabalguneko gure etxe erosoko igogailuaren aisetasunera emana, ezin horretara ohitu, ez ilunpean ez argipean.
|
|
|
Harritu, ordea, inor ez ginen harritu. Handik goiti hiru lau aldiz baizik ez nintzen
|
etxe
horretara itzuli, eta denetan garai bateko adeitasun merezi gabeaz hartu ninduen emakumeak. Han, Ximurra ez zen gehiago" gure mutikoa"," gure Fernando" baizik:
|
|
|
Ez zuen merezi erantzutea. Udako jaiegun gehienetan
|
etxe
horretan ostalier egon —Isabel Sanjoseri ere desiratzen ez nion torturaldia, bertzalde—, eta ez zuen oraino kaxkoratu kazetaritzak bulego eta saltokietan ohi ez diren ordutegiak dituela.
|
|
|
Ez nuen, hala ere, sobera ilusitu nahi: astelehen osoan nire elikagai bakarra izan eta gero, galleta hondarren bat gelditzeko ustea ere sobera izaten ahal zen
|
etxe
horretan. Edozertara etsia nengoen, beraz, barnera sartzean.
|
|
|
—Lau hilabete izan dituzu, bada, horretarako. Maleta jadanik itxia eta nire eskuetan zegoen, eta ni
|
etxe
horretatik ateratzeko presaz. Buru egin nuen sarreraraino, ama semeak gibelean, eskutik lotuta.
|
|
|
Are bakanagoa, aurrean nuen mahai hornitua, gurina, erreximenta eta guzti. Nik
|
etxe
horretan ostatu hartu eta goizero kafea prestatzen hasi aitzin anaiak zer arraio gosaltzen ote zuen, horra maiz gogora etorri eta eskatu gabeko argigarria. Ez nuen galdetu bizigarriak nondik atera zituen.
|
|
|
Igandekoa zen eta, gainera, konpetentziakoa.
|
Etxe
horretan lau hilabete eginda, ez nintzen anaiari egunkaria aldarazteko gauza izana. Errua nirea zen, hein batean.
|
|
|
|
Etxe
horretan bizi duk esan zuen Migelek. Ez diat uste haren ama etxean izango denik orain.
|
|
|
Erakunde jakin batek webgune bat egiteko agintzen dio diseinu edo komunikazio enpresa bati.
|
Etxe
horrek webgunea egiten dio, eta enkarguz domeinu bat hartu ere bai, baina, adi, domeinua ez du bezeroaren izenean erregistratzen, baizik eta bere izenean.
|
|
|
Irun.org ez da Irungo Udalarena (edo herriarena). Izen berarekin eta toki berean segitu nahi badute, informatika
|
etxe
horrekin lotuta egotera kondenatuta daude. Betiko edo, ez bazaio domeinua Udalari itzultzen...
|
|
|
– Ikusten al duzu
|
etxe
hori? –galdetu nion Lauaxetari, eri erakuslearekin molde berriko txalet txuri handi bat seinalatuz– Aurrean lorategia eta piszina txiki bat dituena.
|
|
2001
|
|
|
Etxe handia da"", erosoa, nahikoa logela eta komun asko dituena. Lege bat da nagusi
|
etxe
hortan: soldadutzarako ematen zuten aholku hura segi behar da.
|
|
|
Hona hemen Herodotok dioena, liburuko pasarte batean: Bestalde, arazorik larrienak mozkortuta daudelarik eztabaidatzen dituzte, eta hurrengo goizean, mozkorraldia igaro zaielarik,
|
etxe
horretako ugazabak gaueko eztabaidan hartutako erabakiak planteiatzen ditu denen aurrean. Horiek horrela, erabakia egokia iruditzen bazaie, praktikara daramate; aitzitik, desegokia dela uste badute, muzin egingo diote.
|
|
|
Bost hilabete geroago Nasemaren nebaren adiskide batek emagaldu
|
etxe
horretan aurkitu zuen. Poliziari, etxe hartan neskatxa gaztetxo bat gogoz kontra zegoela salatu zion.
|
|
2002
|
|
|
Galardi haren izena.
|
Etxe
horrek bazterrik eukanik be, ez zan aitatugarri. Hain murritza zanez, Galardikoak apoapoan bizi zirean.
|
|
|
|
Etxe
horren taiua italiar artearen eredura egin izan zan, abe zutunak ugari ta aberats erakusten zituala; aurrean plazatxu hedatua, etxerako sarrera apaina eta teilatua zelai zapala.
|
|
|
Gauza harrigarriak gu bizi garen txoko honetan be. Zaratarik handiena sortu dauana, kultura abia izan daiteken kristalezko
|
etxe
hori. Kalearen ganean etxea, zelan da hori?
|
|
|
Zentzunezko asmoa ete da kristalezko triku
|
etxe
hori?
|
|
|
Hodiei dagokiela, etxebizitza gehienetan ura bertan itxi eta irekitzeko hartune indibiduala dagoenez eta obrak
|
etxe
horretako elementuetan bakarrik izango duenez eragina, ez da zertan jabeen komunitateari lanaren berri eman.
|
|
|
Higiezinen agentziaren batek bere esku ez dauden etxe dotore eta eskuragarriak iragar ditzake. Eroslea hurbiltzen denean, gura lukeen
|
etxe
hori salduta dagoela esan eta ordezkoren bat aurkezten diote. Ezkontza agentzietan sarritan aurkezten dira berez existitzen ez diren pertsonaiak; eta, etxeen kasuaren antzera, ordezkoekin egin behar aurrera.
|
|
|
Etxe bat apaintzeko orduan, edo
|
etxe
horretako egonaldian, gero eta pisu eta garrantzi handiagoa ematen dio lurrak ematen duen irudiari, eta etxeari eman nahi zaion giroa zehazten du.
|
|
|
Aipatu horiek, eta bere zerrendan sartu liratekeen baina aipatu gabe uzten dituen beste zenbait ere: " eta sentimendu hain noble den hori" edo"
|
etxe
hori, zuk margotu baituzu" bezalako erlatiboez (aski arruntak autore klasiko askoren artean, eta eguneroko hizkeran ere, eta Rubioren tesiaren aldeko liratekeenak) ez dio hitz erdirik, ez dakit ongi zergatik, menturaz horietaz mintzatzeko nahiko lekurik izan ez duelako liburuan. Baina, esan bezala, orain arte ez da nobedaderik.
|
|
2003
|
|
|
Lazkaoko lehenengo biztanleak Murua menditik etorri zirela dio kondairak. Muruatarren
|
etxe
horretan Muru Segur izeneko gizaki erraldoi bat sortu zen, bailarako bizilagunak izutzen zituena. Lazkanoko Jaunak borrokan akabatu zuen, ondoren bere alabarekin ezkonduz.
|
|
|
Iristen dira biak Sararen etxera, eta Txomin oraindik pozik da, Sarak txakurtxo bat duelako. Baina halako batean aitak agur esan eta
|
etxe
horretatik badoala ikustean, Txominek ere berarekin joan nahi du, eta negarrari ematen dio. Baina Sara lagun ona du, eta malkoak lehortzeko gereziak eskaintzen dizkio.
|
|
|
Aittu noraino heltzen dan burgesan harrokerii dio Gabilondok, geldituta zakurrak zugaitz baten enborrari usaina hartzen diola, arkitektoo da
|
etse
horretan beharrik gitxien" itten deuena, eta aittu bere izena letra handiikaz, bera" pakarrik (berak bakarrik) dana eitten daula pentsa da" in.
|
|
|
Alarma piztu eta pasahitza inork ez markatzekotan, zentroak
|
etxe
horretara dei egin eta (bi alderdiek bakarrik ezagutzen duten) klabea eskatuko dio.
|
|
|
Pixka bat zahartutako goxoki bat bezala zen. Honetan estalgi koloretsu batek barneko produktu ustelak gordetzen ditu, eta
|
etxe
horrek inpresio hori emaiten zuen.
|
|
|
Gustura egongo dira, arazo aipagarririk gabe; konforme, euren zantarrean. Jar itzazu gero
|
etxe
horretan bertan lau pertsona, edo hiru beste barik –komenigarria izango litzateke lehenago sugeak ateratzea– Pertsonak sugeak baino askozaz problematikoagoak direla erabaki zuen Matiasek.
|
|
|
Zerbait seinalatu nahi zuela ematen zuen. " Begiratu
|
etxe
horri" esan zuen Santosek.
|
|
|
Urte batzuk geroago giltzak eskuetan bere etxera sartzeko zorian nengoela, ordea, duda mudak izan nituen, nik ez bainuen inolako eskubiderik nirea izan zen baina orain arrotz egiten zitzaidan
|
etxe
horretan sartzeko, are gutxiago nirea ez zen zerbaiten bila, idazlearen emazteak esandakoa egia izatekotan. Beldur nintzen Monika ez ote zen barruan izango, beharbada lo zegoen oraindik, bere ohe zabalean trabeska bakarrik, edo, okerrago dena, beste norbaitekin bazegoen, eskuineko aldean zuzen, hala egiten zuen nirekin bizi zenean bederen, niri bizkar emanez eta burkoa bi besoekin besarkatuz.
|
|
|
Ezagutu nuen
|
etxe
hori askoz lehenago. Hango isiltasun, soiltasun eta pareta bakoitzari zerion historiarekin txoratuta gelditu nintzen.
|
|
|
lege natural eta aldaezina da etxearen gaineko jabaria ugazabari dagokiola, ugazaba horrek jabaria bere borondatez kentzen ez duen bitartean edo jabari hori bide zuzenak eta legezkoak erabilita kentzen ez zaion bitartean. Halaber, lege natural eta aldaezina da, edukitzaileek ezin dezaketela betiko bereganatu norbaitek euren edukitzari kalte egiteko arriskua, eta denbora luzez etxearen edukitzaile izan dena, azkenean
|
etxe
horren ugazaba bihur daitekeela; egin eginean ere, gizakiak berezko joera du berea dena inoren esku ez uzteko, eta edukitzailea ezin daiteke usurpatzailetzat hartu, horren inguruko frogarik ez bada.
|
|
|
Etxearen ugazabari
|
etxe
hori titulu zuzenak erabilita bakarrik ken dakiola agintzen duen lehenengo erregela gehiegi zabaltzen bada, ondokoa gerta daiteke: finka baten edukitza, beharbada, mende batez norbaiten esku egon eta gero, beste pertsona bat agertzea finkaren ugazaba bera dela edo berak ordezkatzen dituen pertsonak direla esanez, eta edukitzaileak finka utzi behar izatea, lehenengoaren eskubidea iraungi dela frogatzeko titulurik ez duelako.
|
|
|
Hari guztiak ezagutzen dituzte. Baita ezagutu berri duten Lupe Latasa, ertzaina lagun bat baino apur bat gehiago ere badela
|
etxe
horretan. Ikusi beharrik ez dago zelako erosotasunaz dabilen atzera eta aurrera.
|
|
|
Zu zeu zinen bakarra, erantzun dio, eta argazkia nire gutunontzian jarri zuena ere bai, jakina. Baina ez dakit nor izan daitekeen nire
|
etxeraino
hori ekarri duena.
|
|
|
Gauza txikiek erakusten dute hori, zabarki tolestutako ezpain-zapiek eta gorderik behar luketen aizto eta tresna dirdaitsu guztiak agerian eta zintzilik egoteak, bereziki. Bai,
|
etxe
horretan emakumerik gabeko gizonezkoa bizi dela erabaki du Lupe Latasak eta irriño batek argitu dizkio begiak. Gaur larunbata da, pentsatu du gero.
|
|
2004
|
|
|
Etxe kontzeptua EAJren azken txostenean idatzita dagoen nazio zibiko kontzeptuarekin uztartzen ahal da? Sozialistek eta popularrek
|
etxe
hori baztertzailea dela esango dute berriz ere.
|
|
|
Alegia, guk ez dugu etxerik eta zuek bai. Egia da
|
etxe
hori bi autonomietan banatua dagoela, EAE eta Nafarroako Erkidegoan. Adibidez, Kortes edo Sartaguda.
|
|
|
Utzi diezaiegun aberatsei beren lurraldeak atxikitzen hori baldin bada eremu horiek eder mantentzeko bide bakarra. Egia da eskualde honetan ezin dudala etxea erosi, baina ez dut erosi nahi
|
etxe
hori gaur basoa den lekuan eraiki behar baldin badute».
|
|
|
Horregatik dira aniztasunaren etsai, eta hizkuntza demokraziaren bahitzaile. Estatu lurraldetasuna baitute horiek gogoko etxerako,
|
etxe
hori hizkuntza lurraldearen etxea ez izan arren. Etxe hori hizkuntza lurralde askoren kartzela izan da hasieran, bestelakoen kultura nortasuna birrindu arteko onik izan ez dutelako.
|
|
|
Estatu lurraldetasuna baitute horiek gogoko etxerako, etxe hori hizkuntza lurraldearen etxea ez izan arren.
|
Etxe
hori hizkuntza lurralde askoren kartzela izan da hasieran, bestelakoen kultura nortasuna birrindu arteko onik izan ez dutelako. Horren ondoren, integrazioaren izenean gauzatutako asimilazio prozesuan gauza jakina da zer datorren:
|
|
|
–Badakik hori, ezta? Inoren etxean alkohola botatzen baduk lurrera, desgrazia ekarriko duk
|
etxe
horretara –ukondoarekin jo zuen giltzurrunetan– Bahekien, ezta, deabru horrek! Nahita egin duk, demonio!
|
|
|
Eta adi egon: orain dela hogei bat minutu, gazte luze ilehori bat sartu omen duk
|
etxe
horretara.
|
|
|
–Hobe da atso judua eta zuen tipoa etxean bertan harrapatzea –erran zuen Müllerrek– Karrikan nabarmenegia litzateke. Gainera, begiratu bat eman nahi nioke
|
etxe
horri, ea informazio interesgarririk aurkitzen dugun.
|
|
|
–Armaturik dabilen tipo bat atxilotzera goaz –erran zuen Müllerrek– Horrez gain, ez dakigu zenbat jende dagoen
|
etxe
horretan. Judua bera ere armaturik egonen da seguruenik.
|
|
|
Tenplu
|
etxe
horretan falta ezin den elementu garrantzitsu bat dago, sua alegia. Etxea beti da bero," bero da bero nere etxe barneko eremuetan" (HH, 44 or.), hain zuzen ere sukaldeko sua beti pizturik dagoelako.
|
|
2005
|
|
|
Felisa akordatzen da: " Taberna eduki genuen etxean, Mungian, orain hotela dagoen
|
etxe
horretan. Bertan bizi ginen, goian genituen gure gelak, eta hantxe egoten zen gure neba, eskribitzen.
|
|
|
Badira Trinitate saindua baino misterio handiagoak niretzat!
|
Etxe
horretara ihesi etorri emazte batzu, lehen okasionean, berriz doaz beren senarrarekin. Dotzena erdi bat emazte bere eskuz erail dituen Patrice Alègre batek badu bere emazte fan taldetxoa, presondegira idazten baitiote, xoratuak.
|
|
|
Horrela ere,
|
etxe
horretako jabeak bertan sartzeko baimenik emango ez balu, auzitara jo lezakete kalteturiko bizilagunak eta auzokideen komunitateak, sortarazitako osasun eskaseko egoerak hala eskatzen baitu.
|
|
|
|
Etxe
horretako jabeak, bere aldetik, bere etxebizitzan intsektuak agertzeko motiborik aurkituko ez balitz, nozituriko kalteen (horrelakorik eragin bada) ordaina jasotzeko eskubidea izango luke.
|
|
|
Alardearenegunean, goizeko laurak inguruan, banan banan joan ziren sartzen 25 emakume etahorien alde zeuden zenbait gizonezko. Lau ordu eman zituzten
|
etxe
horretan, azkena atarian. Alardea pasatzean aurrera jo zuten irain eta kolpeen artean.
|
|
|
Marka horiek lerro bertikalak edo horizontalak izan daitezke, dagokion pisuko telefonilloaren botoiaren ondoan pintatuak, normalean, honako hauek adierazten dituztenak: zenbat kide bizi diren
|
etxe
horretan, baliozko objekturik badagoen, noiz irtengo den eta jabea pertsona heldua den. Horregatik, seinale horietakoren bat detektatzen badugu, ezabatzen saiatu behar dugu, lapurrek irakur dezaten.
|
|
|
Sosa, etxeko zuzendariari zuzentzen zion. Hark badaki. Eta zein da
|
etxe
hori. Beît hun der etxea da.
|
|
|
Horrez gain, autobideak kaltetutakoen taldeak aditzera eman du Aranburuzabala kalearen gainaldean dagoen Antontxu baserriko hormetan pitzadurak sortu direla.
|
Etxe
hori autobideko lanetatik 150 bat metrotara dago. Han bizi direnek esan digute lehenengo leherketa entzun zutenean izugarrizko sustoa hartu zutela, eta informazio eske udaletxera jo zutela.
|
|
|
Jeloskor hik heure etxea daukaalako eta nik gurasoekin bizitzen jarraitu behar dudalako. Jeloskor hirekin bakarka egoteko hire
|
etxe
hori ezin erabili eta beti sasi konponbideen bila ibili behar dugulako, gaur autoan, bihar motel merke batean, etzi nire gurasoenean asteburu pasa joan direla aprobetxatuz...
|
|
|
–Arazoak konpondu behar ditugu; ezin al gaitezke akordio batera heldu? Ahaztu ezazu
|
etxe
hori erostearena eta etxez aldatuko gara.
|
|
|
–Badakit zenbat irabazten duzun: ezin duzu
|
etxe
hori zuk bakarrik ordaindu. Edo zer nahi duzu?!
|
|
|
Gaizki ematen duela iruditzen zaio. Jainkoaren
|
etxeak
hori baino errespetu handiagoa merezi duela esaten du.
|
|
|
Eta hemen geratu. Hor, Sarrin,
|
etxe
horretan. Eta dirua zeukaten surtara botatzeko moduan.
|
|
|
Etxea deitzen da Linduena. Eta abandonatuta dago, ze Ameriketara joan zen gizon bat eta berriro etorri zen gero eta
|
etxe
hori egin zuen herriaren erdian, eta zazpi zuhaitz dauzka, bost handiak eta bi normalak, eta gero berriro joan zen gizona eta orain bizi da, ez dakit oso ondo, Ameriketan edo Parisen edo Caracasen, eta abandonatuta dago etxea eta ez da inorena. Amak esan zidan hori.
|
|
|
Eta
|
etxe
horretan egon ginen atzo Dolfo, Ismael eta ni, eta horregatik ez dugu gaur futbolean egin. Etxe abandonatuetan egiten duguna da jolasak asmatu.
|
|
|
Hori esaten zuen zoroak. Gero sari bat eman zioten
|
etxe
horrengatik. Saria hartzera lagundu nion nik.
|
|
|
–Zertarako izango da bada? –Karlos Felixek, bat batean errekuperatuta– Midasen
|
etxe
horretan saltzeko!
|
|
|
–Pentsatu ondo denok –jarraitu zuen Karlos Felixek– Midasen" Compro Oro"
|
etxe
hori gauez zein egunez irekita dago. Zer edo zer lapurtu, hara eraman, saldu, eta diruarekin taxi bat hartu.
|
|
|
Karmentxuren zain nago. Ea
|
etxe
horretatik inoiz irteten uzten dioten zain nago. Horren esperantzan nago farola honen gainean, untzi bateko zelatari bat bezala, dena ondo begiztatzeko, ondo ikusteko...
|
|
|
Horren esperantzan nago farola honen gainean, untzi bateko zelatari bat bezala, dena ondo begiztatzeko, ondo ikusteko... Baina inork ez dit kasurik egiten, inor ez da nitaz jabetzen, inork ez nau ikusten Karmentxu
|
etxe
horretan sartu zutenez geroztik. Karmentxuk bai ikusi ninduela bere gelan bizitzen hasi nintzenean!
|
|
|
Martinek ez zuen hitz egin ere izan nahi.
|
Etxe
horretan zegoen guztiak Asun pizten zion.
|
|
|
Ezinezkoa dela pentsatu du. Ezinezkoa dela
|
etxe
horren jabea bertakoa izatea. Veneziako etxeen kolorea ondo dagoela dekorazio aldizkarietarako.
|
|
|
– Bertze kontu bat ere badakit,
|
etxe
hori ez dutela azkenean botako. Errepide berria, ondo ondoan eginen badute ere, salbatuko da; zutik utziko dute.
|
|
|
Elizondoko errepidetik nabari ikusten da Joaquinen etxea, eta pentsatu duzu, palmondoak zutik dirauten bitartean, zaila daukala eraikinak izenez aldatzea. Beti izango dela
|
etxe
hori Indianoarena.
|
|
2006
|
|
|
Etxe baten salmentan parte hartzen duten guztien adierazpenak eta barne gogoetak islatu ditu Josu Penades bermeotarrak Etxea n, bere aurreneko eleberrian. Saltzaileen aldetik, etxearen jabea dago, ordura arte bere habia izandako lekua uzteko batere gogorik ez duen emakumea, beti Afrika aldean dabilkion senar antropologoarekin duen harremana hausteko gogoak azaltzen; eta
|
etxe
hori lehenbailehen eskuz aldatzea lortuz gero izango dituen irabaziekin Greziara oporretan joatea besterik nahiko ez lukeen saltzailea. Balizko erosleen aldetik, berriz, bere seme eskizofrenikoari baretasuna eskainiko dion txoko baten bila ari den ama, bere buruari etengabe galdetzen diona gaixotasun horrekin jaiotako semearen susmo txarrak uxatzeko beraien bizitzatik aldendu zen senarrak noiz izango ote duen haiengana itzultzerik; eta pertsonaia nagusia, Asier, egun horretan bertan bere buruaz beste egiteko asmoa duen gazte bestenaz erabat isila.
|
|
|
Pozik hartu gaitu, bere lagunaren historia kontatzeko gogoz. Telebista ekipo bat
|
etxe
horretan sartzen den lehenengo aldia da, gainera.
|
|
|
Itxaronaldia labur gertatu zaigu, Madrilgo Viso ko eraikin zaharrera so eginez:
|
etxe
horretan, 1959an, Aldecoak Irakaskuntzarako Erakunde Askearen premisen araberako ikastetxea sortu zuen.
|
|
|
Baina Urrutia horren hilotza etxe aurrean lurperatu izana... Garai hartarako zure aitona
|
etxe
horretan bizi zen, gainera. Aferak ez du itxura onik.
|
|
|
1439 urtean moja eskaleen etxe bat sortu zen Durangon (Santiagorena edo San Antoniorena, ez dago oso garbi), frantziskotarren hirugarren ordenaren babesean eta haien nolabaiteko arautegia oinarri hartuta. Tabirako Maddalen
|
etxe
horretako moja izan zen oraindik aski gazte zela, eta, beharbada, horretan amaituko zen istorio osoa Durangon Alfontso Mellakoa agertu izan ez balitz.
|
|
|
Kontatzen du Ovidio idazle antzinako garaietakoak, jainkoak gizakiak ikustera etortzen ziren denboretan bazela Frigiako lurraldeetan etxe xahar bat mendi bakarti batean, zeina haitzen ondoan erdi ezkutatuta eta amildegien gainean mendi maldari itsatsita baitzegoen.
|
Etxe
horretan, lurrak eskaintzen zien uzta pobretik nola edo hala bizi zen bikote zaharkitu bat: Filemon senarra eta Bauzis emaztea.
|
|
|
Hango emaztekiaren ongi eginari, gaizki eginaren ordaina emana nion. Gehienek bezala, atea bortxatua zuen
|
etxe
horrek ere. Barneko hotsek erakarrita zeharkatu nuen atalburua.
|
|
|
Izutzen hasia nintzen, malkoak begietara ateratzeraino. Ez nuen
|
etxe
horretatik kanpo lo egin nahi. Eztarria bortxaturik, tartean sartu nintzen.
|
|
|
|
Etxe
horretako neska mutiko guztiek, edo zehatzago, sei urtez goitikoek, egunero zuten eskola, igandeetan salbu. Neska mutiko guztiek erran dut, eta ez, anarteraino Etxeberrirenean bezala, mutikoek soilik.
|
|
|
–Ni harritzen nauena da nola ausartzen zineten gu astero hara bidaltzen,
|
etxe
horretan gauzak nola zeuden jakinda.
|
|
|
Baina teilatupe berean bizi eta elkarri diosalik ez egitea ez dut ondo ikusten. Kutxa horretan badago hor pareko beste
|
etxe
horretako baten giltza ere. Arraroa da gizajoa bera bakarrik bezalakoa.
|
|
|
Zeusen
|
etxe
hori agora bihurtzen da garai berriago batzuetako errealitatea islaturik. Hesiodorena bide den Ezkutua poeman, esaterako, agora agertzen da jainko andereen Olinpoan:
|
|
|
Beraz, sinpatia funtsezkoa da gure ebaluaketetan. Eman dezagun beste pertsona baten etxea ikusi dudala eta
|
etxe
hori ederra dela ondorioztatu dudala. Horra hor nire ebaluaketa, ‘ederra da' adierazpena ebaluatiboa baita.
|
|
|
Ikusi bezala, Humeren ikuspegian judizio morala sentimendu moralaren ondorioa da, eta, oro har, edozein judizio ebaluatibo sentimendu ebaluatibo baten ondorioa da.21 Prozesu horretan sinpatiak zeregin nabarmena dauka (T 3.3.1.8). Zergatik esan dut
|
etxe
hori ederra dela. Etxeak zer nolako abantailak dakarzkion jabeari ikusi dut lehenik eta behin.
|
|
|
Gero, jabeak izango duen poza inferitu dut, eta, sinpatiaz, nik ere poza sumatu dut. Poz horren ondorioa da egin dudan ebaluaketa, ‘etxea ederra da’ Gainera, sinpatiari esker, nahiz eta
|
etxe
horrek zerikusirik ez eduki nirekin, haren gaineko ebaluaketa bat egiteko gai izan naiz. Hau da, nire interesak alboratuz, ebaluaketa bat egiteko gai izan naiz.
|
|
|
Literaturaren ulerberatasun unibertsalak babesa eskainiko dion etxe sendo samarra behar du, garatuko bada. Eta dirua egoten da
|
etxe
horretan, indarra egoten da, boterea egoten da. Politika egoten da.
|
|
|
Idazlearen etxearen ingurukoek ez ei dute nahi
|
etxe
hori museo bihur dezaten. Jendetzarik maite ez, antza.
|
|
|
Gezurra.
|
Etxekoak
hori ospatzera Lake Tahoera joatekoak zirela eta, egun horretan bakarrik egin nahi izan nukeen. Kanpoan elurra jostailu bilakaturik zen.
|
|
2007
|
|
|
Aginaga baserriaren fatxada nagusian atea inguratzen zuen puntu erdiko arkuaren aztarnak ikus daitezke, armarri handi eta idi begi bat haren gainean. Bi eguzki erloju ere baditu
|
etxe
horrek.
|
|
|
1930ean 34, 1970ean 15, 1983an 6, 2005ean 2 eta orain 9 Felisa eta Maria Ester ahizpak bakarrik bizi izan dira zortzi urtean, baina duela bi urtetik zazpi bizilagun dituzte ondoko etxean. La Central deitzen diote
|
etxe
horri, garai batean zentral elektrikoa izan zelako. Baina Birgaragoiengo gazteek Bekerekekoen etxea bezala ezagutzen dute.
|
|
|
" Nik ezagutzen dut babes ofizialeko alokairuko etxebizitza tokatu zaion jendea eta hartu ez duena, etxea erosi egin nahi zuelako.
|
Etxe
hori berea dela dioen paper bat nahi du jende askok". Horrez gain, familia osatzen hasteko lan finkoa eta etxea eduki beharrik ez dago, beste aukera batzuk ere badaudelako.
|
|
|
Handik irten ondoren, Aiztogile kaleko etxea hartu zuten Ane, Jaime eta beste bost lagunek.
|
Etxe
horren jabea Santa Maria Katedralaren Fundazioa da. Tartean Udala, Diputazioa, Vital Kutxa eta Gotzaintza daude.
|