|
2006
|
|
|
" Ezarritako hizkuntz askatasuna deituriko honetan euskaltzaleok beti erne ibiltzen kondenatuta gaude, Darabilgun informazioa, gogoan izan, 1991ko zentsuko datuetatik zuzenean aterata dagoela. Hurrengo diagramakoa euskaldunek Errolda Orrian aitortutako
|
etxeko
euskararen erabilerari dagokio. Kasu honetan, ordenatuetako zenbakiak ehunekotan eman ditugu.
|
|
2007
|
|
|
Halaber,
|
etxeetako
euskararen erabilerak zertxobait jaistea eta, aldi berean, seme alabekin gorantz egitea (ondorietako I.3 puntua), gaitaEgoeraren gaineko gogoetak eta norabide proposamenak – Iñaki Mart� nez de Luna sunaren eta motibazioaren arteko oreka faltaren ondorioa izan liteke. Izan ere, bikote mistoak —gurasoetako bat euskalduna eta bestea erdalduna— areagotu dira azken hamarkadetan eta, hortaz, familiak partekatzen duen hizkuntza bakarra erdara da.
|
|
2009
|
|
|
Proposamen batzuk egiten ditugu, gurasoek praktikara eraman ditzaten, haiek hala erabakitzen badute. Ildo horretatik, gurasoentzako liburuxkaren helburua da gogoeta sustatzea aita ama izatearen nolakoaz nahiz
|
etxeko
euskara erabilera handitzearen aukeraz.
|
|
|
Xabier Elortza eta Alex Mungiak sortu zuten gurasoentzako liburuxka Etxean zer ikusi, hura ikasi (Elortza, Mungia, 2007a). Bertan, gonbitea egiten zaie aita amei guraso izatearen inguruan nahiz
|
etxeko
euskara erabilera handitzearen aukeraz gogoeta egin dezaten. Gainera, hainbat tresna eraginkor eskaini nahi dituzte nork bere bidea aberats dezan, bai pertsona mailan, bai guraso moduan egokiago jarduteko, bai eta euskaldun gisa zer gehiago egin dezakeen hausnartu eta praktikara eramaten laguntzeko.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik hainbat proposamen egiten ditu Pello Jauregik gaur egungo belaunaldi berrien euskalduntzea osatzeko: haurrekin eta gazBelen Uranga – Hitzaurre gisa teekin aisialdia lantzeko sareak osatzea, edota familia eremuan arreta jarrita, izan ere,"
|
etxeetako
euskararen erabilera handitzearekin batera etorriko [baita] seguru asko, euskararen kale erabilera informalaren hazkundea[..] Jakitun gara familia eremuan eragiteak berekin dituen zailtasunak eta mugak, oso eremu pribatu eta afektiboa delako". Hurrengo urteetako erronka garrantzizkotzat hartu du.
|
|
|
|
Etxeetako
euskararen erabilera handitzearekin batera etorriko da, seguru asko, euskararen kale erabilera informalaren hazkundea.
|
|
|
Bestela esanda:
|
etxeetako
euskararen erabilera handitzearekin batera etorriko da, seguru asko, euskararen kale erabilera informalaren hazkundea, antzeko proportzio eta neurrian. Jakitun gara familia eremuan eragiteak berekin dituen zailtasunak eta mugak, oso eremu pribatu eta afektiboa denez gero.
|
|
|
• Euskararen erabilera ingurune euskaldunenak agortuz joan dira azken bi hamarkadetan: 1991 urtean, 34 udalerri zeuden etxean nagusiki euskara erabiltzen zuten herritarrak %90etik gora zituztenak, eta 15.369 lagun bizi ziren horietan; gaur egun ez da udalerri bakarra gelditzen bertako
|
etxeetan
euskararen erabilera %90etik gorakoa duenik. Azterketaren muga %90tik %80ra jaitsita ere, onUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
|
|
2016
|
|
|
2011n
|
etxeko
euskararen erabilera, inguruko herrion artean, Errezilen (%79) baizik ez zen Aian (%74) baino altuagoa. Denetan egin du behera, baina soilik hiru herritan egin du behera Aian baino gehiago:
|
|
|
2011n
|
etxeko
euskararen erabilera, inguruko herrion artean, Errezilen (%79) baizik ez zen Aian (%74) baino altuagoa. Denetan egin du behera, baina soilik hiru herritan egin du behera Aian baino gehiago:
|
|
|
Hizkuntzen ahozko erabilera Aiako kalean eta leku publikoetan – Jose Anjel Aldai ez da beti bat etortzen erabilera errealarekin.
|
Etxeko
euskararen erabilera eta kale behaketetan azaleratua alderatu zuen Iurrebasok, eta ia %30eko aldea egon daitekeela ondorioztatu zuen (2012: 98).
|
|
2017
|
|
|
Orotara, hiru aldagaien inguruko datuak biltzen dira: udalerri bateko euskara gaitasuna, euskara transmisioa eta
|
etxeko
euskararen erabilera. Gure kasuan, lan honetan 2011ko datuak erabili ditugu.
|
|
2018
|
|
|
Kriseilua etxean izango duten egunetan euskarari buruz berba egingo dute.
|
Etxeetan
euskararen erabileraren diagnosia jaso eta hobekuntzarako proposamenak lantzea ere bada asmoa".
|
|
2019
|
|
|
ERREAlITATERA, 2011KO ZEnTSUETAn OInARRITUTA orain arte azaldutako irizpideetan oinarrituta egin dugun lanketaren emaitza 2 eta 3 tauletan aurkezten dugu. Bigarren taulan, hegoaldeko udalerriak sailkatzen dira, udalerri horietako
|
etxeetan
euskararen erabilerak duen pisuaren arabera. hirugarrenean hiztunak sailkatzen dira, haiek bizi diren udalerrian euskarak etxeko hizkuntza gisa duen pisuaren arabera.
|
|
|
3 taula: Hiztunak, beraiek bizi diren udalerriko
|
etxeetan
euskararen erabilerak ageri duen ehunekoaren arabera. hegoaldea,.
|
|
|
Aipatzekoa da azken bost urteotan
|
etxean
euskararen erabilerak izan duen gorakada. Izan ere, 1991tik 2011ra arte etxeko erabilerak jaitsiera txikia izan du (%15, 6 versus %14, 2), eta 2016an aldiz, etxean euskara erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak %15, 6 dira.
|
|
2020
|
|
|
Euskal boto abertzalearen bilakaera udalerri bateko euskara transmisioaren eta
|
etxeko
euskara erabileraren arabera: Azpeitiko eta Tuterako kasuak
|
|
|
|
Etxeko
euskara erabileraren eta euskal alderdiek jasotzen duten babes elektoralaren arteko lotura Bizkaiko udalerrietan
|
|
|
2001ean
|
etxeko
euskara erabilera %90 baino handiagoa zuten udalerrietan euskal alderdiek lortutako babes elektoralaren batezbestekoa: lurraldearen eta hauteskundeen arabera
|
|
|
Nafarroaren kasuan, tauletan agertzen diren udalerri mailako hizkuntza transmisioaren eta etxeko erabileraren datuak 2001ekoak dira (nik dakidala, horiek dira udalerri mailan argitaratu dituzten azken datuak); aldiz, hizkuntza gaitasunaren datuak 2011koak (oker ez banago, datu berrienak horiek dira). EAEri dagokionez, 2016koak dira hizkuntzagaitasunaren, lehen hizkuntzaren eta
|
etxeko
euskara erabileraren datuak. Bestalde, Madril eta Parisko datu soziolinguistikoak ez dira iturri ofizialetatik lortuak.
|
|
2021
|
|
|
Arrue ikerketak ariketa bera egin du haurren eta gaztetxoen
|
etxeko
euskara erabilerarekin, eta epealdi batekoen eta bestekoen arteko alderaketa egin du. Hor ere nabarmena da 2013 eta 2017 urteetan galdeketa erantzun zutenek izan zuten bilakaera.
|
|
2023
|
|
|
Baina eten hori ez zen erabat hedatu Altzako familia euskaldun guztien artean: guraso zenbaitek jarrera oso aktiboa izan zuten gailentzen ari zen euskararen erabileraren aurkako arau sozial horri aurre egin eta
|
etxean
euskararen erabilera ziurtatzeko. Beraz, hizkuntza minorizatuaren gotorlekuak ere izan ziren garai horretan.
|
|
|
Arestian esan bezala, ikerketa honetan parte hartu duten haur txikiek ez dute euren etxeetako hizkuntzen erabileraren berri eman, inkesta betetzeko txikiegiak baitziren. Baina, euren gurasoei bai, galdetu zaie, euren
|
etxeetako
euskararen erabilera nolakoa den. Ondorengo grafikoetan ikus daitezke gurasoek emandako erantzunen araberako emaitza orokorrak19.
|
|
|
5.2.5.1
|
Etxeko
euskararen erabilera eta eskolako erabilera orokorra, LH4, LH6
|
|
|
Ondorengo grafikoan ikus daitekeen bezala, etxean guztiek elkartuta daudeenean egiten den euskararen erabileraren eta eskolako erabilera orokorraren artean badago harreman zuzena. Esan bezala, inkesten bitartez jasotako datu aitortuek adierazten dute, esate baterako,
|
etxeko
euskararen erabilera euskaraz beti denean eskolako erabilera orokorra% 90etik gorakoa dela.
|
|
|
5.2.1.1
|
Etxeko
euskararen erabilera eta haurren lagunarteko erabilera, LH4 LH6
|
|
|
Ikerketa honek eman duen beste datu interesgarria izan da
|
etxeko
euskararen erabilerak duen lotura haurrek euren lagunekin kalean egiten dutenarekin. Izan ere, etxean guztiak daudenean euskaraz beti edo gehienetan hitz egiten den kasuetan, etxe horietako haurrek eskolan eta kalean egiten duten euskararen erabilera oso handia dela ikusi da, baina, bi hizkuntzetan berdin edo gaztelaniaz gehiago egiten den kasuetan, baieztatu da modu nabarmenean jaisten dela euskararen erabilera eskolan eta lagun artean.
|
|
|
– Haurren
|
etxeko
euskararen erabilerak beste eremu batzuetan egiten duten erabileretan duen loturak identifikatzea.
|
|
|
– Haurren
|
etxeko
euskararen erabileraren eta eskolako euskararen erabileraren arteko lotura.
|
|
|
– Haurren
|
etxeko
euskararen erabileraren eta kalean, lagun arteko erabileraren arteko lotura.
|
|
|
|
Etxeko
euskararen erabilera aztertzeko hiru egoera bereizi ditu ikerketa honek, hain zuen, haurrek gurasoekin, etxeko guztiak elkarrekin daudenean, eta gurasoek euren artean egiten duten hizkuntzen erabilerarei buruz galdetu zaie, haurrei zein gurasoei ere. Ondorengo grafikoetan datuek ikasleek emaniko erantzunen emaitzak eskaintzen dira LH4 eta LH6ko haurren kasuan18 Aldiz, HH5eko haurren kasuan gurasoek emaniko datuen emaitzak eskaintzen dira.
|