|
2001
|
|
|
|
Etxe
bakoitzak bere berezitasunak ditu.
|
|
2005
|
|
|
Estilo apaingarrietan, taldeak eta bereizketak ezar daitezke: modernoa, vintagea, garaikidea, minimalista, landatarra, etab. Hala ere,
|
etxe
bakoitzak bere nortasuna du xehetasunen arabera. Artikulu hau dekorazioan pertsonalitate horrek duen presentziari buruzkoa da, hainbat objektu eta elementuren bidez:
|
|
2009
|
|
|
Sepultura bakoitzak zenbaki bat izaten zuen, etxeari zegokiona.
|
Etxe
bakoitzak bere sepultura ezagutzeaz gainera, ingurukoak ere ezagutzen zituen. Elizako hilobi bakoitzak bere gainean jarleku bat izaten zuen.
|
|
|
" Elixan sepulturek oten siren, kandelak, bakotxa (k) pere famelik.
|
Etxe
bakotxak beran sepulture. (...) Gixonak aurren bankutan ta andrak atzen silletan ta sepulturatan.
|
|
|
Beraz, ustiapen beharretan andreak laguntzen bazion gizonari, etxeari dagozkion beharretan, ostera, gizona zen andreari laguntzen ziona. Gero,
|
etxe
bakoitza bere laratzak ezagutuko zuen arren.
|
|
|
Batzuen eta besteen ardiak bereizteko antzinako modu bat badago, belarrietan akatsak ipintzea.
|
Etxe
bakoitzak bere akatsa edo marka zeukan eta belaunaldiz belaunaldi mantendu egiten zen. Esaterako, belarriaren aurreko aldetik kortadatxu eta atzetik miru buztena izan da belaunalditan gure berriemaile baten ardien akatsa.
|
|
|
gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen, markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu zuelako ere, ausaz: ?
|
Etxeko
bakoitzak bere bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat????, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen, bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak, inortxok ere ez baitaki heriotzaren eguna ez ordua?, Nazario otoizkide zuela maiz, biak gurutziltzatuaren aurrean belauniko; gero, ohean sartu eta Ama Birjinaren irudiaren kontenplazioan jartzen zela, hiru agurmaria errezatzen zizkion, lokartu baino lehen.
|
|
|
Sakelako telefonoak egiten dituzten etxe guztiek 2011 urterako bateria kargatzeko gailu unibertsala sortzeko konpromisoa hartu zuten astelehenean, Bartzelonan hasi zen Sakelako Telefonoen Nazioarteko Batzarrean. Gaur egun
|
etxe
bakoitzak berea du, eta Sony, Samsung eta Sony Ericsson etxeak, beste batzuen artean, 2009 eta 2010 urteetarako etxe guztietako sakelakoentzat balioko duen kargagailu bat garatzea erabaki dute; kargagailu berria urte honen amaieran erabiltzen hasiko direla iragarri dute batzuek, gainera, eta ondorioz, astelehenean hartutako erabakia berehala iritsiko da merkatura....
|
|
|
gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen –markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu zuelako ere, ausaz: "
|
Etxeko
bakoitzak bere bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat...?" –, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen –bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak... inortxok ere ez baitaki heriotzaren eguna ez ordua–, Nazario otoizkide zuela maiz, biak gurutziltzatuaren aurrean belauniko; gero, ohean sartu eta Ama Birjinaren irudiare...
|
|
|
Kontu handiarekin aditzen nien zaratei, bat batean nonor etorri eta han harrapatua ez izateko.
|
Etxe
bakoitzak bere zaratak dauzkala esan ohi da. Han ere gauzak ez ziren modu berean entzuten eta ikusten kanpotik eta barrutik.
|
|
|
• Autore eskubideak liburu analogikoan, eztabaidak gorabehera, jada finkaturik zeuden. Bestelako eskaintzak egiten dira digitalean,
|
etxe
bakoitzak berea egiten du, gainera. Ematen du gehiago kobratu lukeela autoreak, baina zenbat gehiago?
|
|
|
Iturri bakarra dago eta ura zikin izaten da maiz. Nahi dugu bost urte barru izan dezan
|
etxe
bakoitzak bere kanilla bederen".
|
|
2010
|
|
|
Aplikazioak gero eta indar handiagoa ari dira hartzen sakelakoen merkatuan, eta Bartzelonan zehazki horientzat propio sortutako lekua izango da. Berrikuntzak espero dira arlo horretan, baina horrelako azoketan gertatzen den legez, sekretuan gorde ditu
|
etxe
bakoitzak bereak. Ukimen pantailaren arloan izan diren berrikuntzak ere ezagutaraztea espero da, baina horiek ere aurkezpenera arte ez dituzte zabaldu.
|
|
2011
|
|
|
Xalbador Urepeleko bertsolariak zioenez, etxeak eman dizkigu euskaldunoi izena eta izana. Nafarroa Beherean,
|
etxe
bakoitzak bere hilbide edo elizabidea zuen, alegia, etxetik elizarako eta beraz hilerrirako bidea, hilerria elizaren inguruan kokatua baita ia herri gehienetan.
|
|
|
Auzoa,
|
etxe
bakotxak bere gain hartu eta konpondu ezin dituan arlo guztietara hedatu izan da. Arazo horreek ez dira materialak bakarrik; espiritualak be badira, eta arazo horreei auzo barruan emoten izan jake konponbidea.
|
|
|
Tasadoreak ermandadeko etxe guztietatik igaroten ziran San Antontxu aurreko astean. San Antonio egunez
|
etxe
bakotxak bere aportazinoa pagau behar izaten eban, ez urteko hainbestekoa. Lehenagoan, gure lekukoak umeak ziran sasoian, urtarrileko San Antonio egunez ganaduak landa batera eroaten ebezan lehenago aitatu diran Pagozarreta eta Errefalleneko landetara, esaterako.
|
|
|
Busturiko etxeetan be barruko hierarkia bat egon da.
|
Etxe
bakotxa bertako lara tzak ezagutzen dauen arren, gogoan hartzekoa da etxe batzuetan itsasoko terminologia erabilten izan dala kide bakotxaren aginte maila adierazoteko: aita kontramaisua, ama bigarren kontramaisue eta alaba nagusia, semeen faltan, hirugarren kontramaisue zan.
|
|
2012
|
|
|
San Juan egunagaz lotuta, hondino bere, aspaldiko erritu eta ohiturek bizirik diraue, eta lekukoek esan deuskuenetik, zaharrek ardura handia hartzen eben horreexek jagoten. Bezperan sanjuanadea egiten zan,
|
etxe
bakotxak berea, eta sua egiteko irak, sasiak, zaborreriak eta txarrikeriak batzen ebeSan Juan bezperako sanjuanadea. zan. Orduan egurra estimadu egoan, behekosu eta txaparako erabilten zan eta.
|
|
2013
|
|
|
Badakite hori Euskal Udalekuetan. Abaigarko, Bernedoko eta Goñiko
|
etxeek
bakoitzak bere antolaketa izan arren, guztiek irizpide berdin batzuk dituzte. Horietako bat da elkarlana jolas kooperatibo eta ez lehiakorren bitartez lantzea.
|
|
|
Diru horregaz abadeak errespontsoa egiten eban.
|
Etxe
bakotxak bere lekua eukan luturkia edo sepulturea ipinteko. Urtebete pasetan zanean, kandeleru txikerra eta painelu txikiagoa eroaten ebezan.
|
|
|
–Oliben Festa?. Jai hura, guztiaz ere, jai lokal bat zen, Wadi Abyadeko hainbat etxetan bakarrik ospatzen zena,
|
etxe
bakoitzak bere erara. Zahrak bazituen bi neba, batek qanuna jotzen zuen, eta bertzeak, kantari on samarra ere bazenak, edozein perkusio instrumentu?, eta haiek nahikoa izaten ziren festa hari halako ukitu bizi berezi bat emateko, guztiek eskertzen zutena, Zahrak zer erranik ez?
|
|
|
Eskala txikia da aproposena,
|
etxe
bakoitzak bere bidea egin behar du burujabetzaruntz, eta honen soberakin edo gabeziak albokoarekin konpentsatu. Horrela besterik ez dugu lortuko eskala txikiko burujabetasun energetikoa.
|
|
|
" Oliben Festa". Jai hura, guztiaz ere, jai lokal bat zen, Wadi Abyadeko hainbat etxetan bakarrik ospatzen zena,
|
etxe
bakoitzak bere erara. Zahrak bazituen bi neba –batek qanuna jotzen zuen, eta bertzeak, kantari on samarra ere bazenak, edozein perkusio instrumentu–, eta haiek nahikoa izaten ziren festa hari halako ukitu bizi berezi bat emateko, guztiek eskertzen zutena, Zahrak zer erranik ez... hura dantzari trebea baitzen, bere trebetasun dohainak etxekoen arteko jai haietan bakarrik erakusten zituena:
|
|
2014
|
|
|
|
Etxe
bakoitzak bere antolakuntza propioa du. " Abaigarren, adibidez, hezitzaile guztiak asanbladan elkartzen gara urtean zehar, etxearen eta txanda bakoitzaren egoera nolakoa den eztabaidatzeko", azaldu digu Laida Bengoak, bertako hezitzaileak.
|
|
|
Hain seko, auzapezak selaurutik errefera bota zion. Orduan horren ama usaiako kadiratik jeiki zen,
|
etxe
bakoitzak berea baitzuen lehengo hilobiaren tokian eta selaurura begira, semeari bipilki erran zion: " Hi semea, isil hadi!
|
|
2015
|
|
|
Zamudion jarduerarik garrantzitsuena nekazaritza izanda, aldea etxeak izan dira nagusi; bizimodu biko etxeak gehienak, eta, sarri, beharrerako erabilten dituan lurren erdian kokatuta.
|
Etxe
bakotxak bere izena dauka eta bertan bizi diranak, maiz, apellidutik barik etxearen izenetik ezagutzen dira.
|
|
|
Etxe ahaidetuen dohaintzan oinarritutako zirkuituak osatu du euskal mundu sozialaren paisaia. Bere itxuratze politikoa baldintzatu du eta, horrela,
|
etxe
bakoitzak bere izenez hitz egin dezake herriko biltzarretan: balio bereko bozak ziren denak, aberastasun maila kontuan izan gabe.
|
|
2016
|
|
|
Euri ura, haizea, egurra, eguzkia... aprobetxatzen duten eraikin" adimentsuak" ere badira, hainbeste ur alferrik ez galtzeko komun idorrak erabiltzen dituztenak… Berokuntza eta garbiketa sistema kolektiboen alde egiten du Telleriak: " Zergatik ez garbigailu bat bloke osorako,
|
etxe
bakoitzak berea izan ordez?".
|
|
|
askoren jabe izanik, Frantziako Borboi etxekoek eta Austriako
|
etxekoek
bakoitzak bere alderako
|
|
|
Sagarr tarta gozogintzako eta udazkeneko errezeta klasikoa da, baina, ohiko postre eta postre ia guztiekin gertatzen den bezala, egiteko era asko daude. Sagar xaflak gainetik edo gabe, hostopila edo masa hautsia, pastel krema edo ez, sagarra konpota edo bizkotxoan duela…
|
Etxe
bakoitzak bere errezeta du. Artikulu honetan, sagar tarten hiru errezeta azaltzen dira, esperimentatu eta probatzeko.
|
|
|
Horien artean aurkitzen da Ameztoiko Joanes, kargua ukanen duena beste seiekin: Irigoin, Luisenia, Aragon, Aparain, Musonjoan, eta Gaxetegiko nagusiekin zatiketaren egiteko, mugak ezartzeko eta
|
etxe
bakoitzari berea emateko. (Artxiboak 14).
|
|
|
Inguruko herrialdeetako euskal etxeetako ordezkariak ere joaten dira jaialdian parte hartzera. Horrez gainera, urtean zehar euskal
|
etxe
bakoitzak bere programazio propioa izaten du.
|
|
2017
|
|
|
Erresuma Batua, Frantzia eta Austriako inperioek lurralde eta botere gehiago eskuratu nahi zituzten, eta abagune hura ezin egokiago ikusi zuten beren aginte gosea asetzeko. Izan ere, Espainia lurralde askoren jabe izanik, Frantziako Borboi etxekoek eta Austriako
|
etxekoek
bakoitzak bere alderako eskatu zuten Espainiako koroa.
|
|
|
Etxe zerrenda hau, elizako hilobien jabetza dela medio sortutako istiluei esker jasoa da. Gauza jakina baita,
|
etxe
bakoitzak bere hilobia zuela elizan, batez ere Trentoko Kontzilioaz geroztik. Dokumentu honen berri, Iruñeko Eliz Artxiboko Katalogo estimagarri, argi eta xaloari esker ikasi nuen, hain juxtu ere honako ohar hau irakurtzean: 136
|
|
|
Eta beste askorenak, ez dira aipatu ere egiten, jabearen izenaren itzalpean utziz. Dena dela, zerrenda polit askia da, eta bidenabar,
|
etxe
bakoitzak bere hilobia elizako zein tokitan zuen ere ederki erakusten digu.
|
|
2018
|
|
|
" Esperientziak erakutsi duenez, ongarri eta hobekuntza guztiekin ere, lurrak ahultzen doaz urte gutxi batzuen ondoren. Honi aurre egiteko, bederatzi urtean behin karearekin ongarritzen dira, eta horregatik ia
|
etxe
bakoitzak bere karobia dauka, lan askorekin eta egur gastu handiz karea produzitzeko erabiltzen duena" (Korografia, 1756). Horren lekuko dira, egun ere, herri askotako paisaian presente dauden karobi edo.
|
|
|
Etxe hauek sakabanatuta ala multzoka egon zitezkeen; oro har, laborantzarako lur egokienetan kokatuta egoten ziren, higaduratik babestutako ibarretan edo topografia leuneko inguruetan.
|
Etxe
bakoitzak bere baliabideak zituen lurrak, abereak edota bestelako ondasunak, eta era autonomoan ustiatzen zituen. Bigarren erakundea jurisdikzioa zen, muga zehatzez definitutako lurralde batean bizi ziren pertsonen bizi-moldea arautzeko komunitateak zeukan eskumena alegia.
|
|
|
Amaitu ziren jolasak. Uholdeen urtetik ia hamarkada oso bat pasatu eta gero, aitona amona izatera zihozen gurasoak jada ez ziren hain erraz engainatzekoak, eta
|
etxe
bakoitzak bere erregimena asmatu zuen, bikote delinkuente hura bezatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Hemendik aurrera hasten da jabe bakoitzari emandako zatien kontua etxerik etxe, eta nik egin dudan bakarra: nola denak segidan elkarren gainka datozen, jabe eta
|
etxe
bakoitza bere zenbakiz sinalatu, alfer testo guziak kimatu, eta kontua bere muinera bilduz, ondoreko zerrendan paratu. Hala ere, hasierako batzuk oso osorik traskribatu dizkizut, gero zer moxtu eta kendu dudan garbi ikus dezazun.
|
|
|
1711. Separacion de heredades de la casa y ferreria de Astivia. Labur esan, lehen ola zena ere, etxe berri bihurtu, eta
|
etxe
bakoitzari bere alorrak eta lurrak elkarrengandik bereiz mugatzeko.
|
|
|
Poz ederra eman zidan 1735ko dokumentu honek, aurrez ikusi 1726ko apeotik hamar urtera, eta herriko
|
etxe
bakoitza bere bordarekin uztartuz, berriz ere zerrenda osoko etxe/ bordak eskeintzen baitu, eta urte hartan sukaldea bazuten eta jendea bizi zen bordak zein ziren argitu ere bai. Honela dio epigrafeak (NAH, 16281/ 1 kaxa, 87 sorta):
|
|
|
Horrez gainera esan, 1726ko apeoan 68 bordatan bizi zela jendea, eta honetan berriz 101 bordatan. Bitarte horretan 33 borda egin ziren, beraz, eta, ale batzuk kenduta, herriko
|
etxe
bakoitzak bere borda zeukan ordurako Leitzan. Eta bordagintzak gailurra jo zuenean, ardibordak gailenduko ziren hurrena, garai bateko larrabehien merkatu nagusia bigarren lekuan utziz, nahiz etxabehien merkatua beste era batera errotu.
|
|
2021
|
|
|
Espero zuten, espero du Malthusek, administrazio nagusia bere eginda, bere esanetara geratuko direla langile eta mirabe guztiak. Mundu honetako gizaki bakoitzak hamar bat zaindari edukiko ditu bere
|
etxe
bakoitzean bere esanetara, kalkulatu duenez.
|
|
2022
|
|
|
Ez da fenomeno berri berria, aspaldi bihurtu zen ia ezinezko Urrestillan etxeketan jolastea. Etxe bakoitzean zein eta zenbat bizi ziren denok genekien, eta
|
etxe
bakoitzak bere izena edo ezizena zuen garaiko ohikoa genuen jolas hori umetan –aspaldi, alegia– Etxeketan, herriko familia bat, etxe bat, aukeratzen zuen batek, eta besteek hark aukeratutakoa asmatu behar zuten, galderak eginez eta jasotako pistak jarraituz: etxea kalegoian ala kalebehean al zegoen, etxe horretan zenbat ziren (aita, ama, zenbat seme edota alaba, aitona amonak edo beste senitartekoren bat...), eta abar.
|
|
2023
|
|
|
Baserrietan labea be egon izan da, etxetik kanpoko beste eraikin baten. Labea artoa erreteko eta asterako ogia egiteko izaten zan, baina ez eban
|
etxe
bakotxak berea eukiten, sarritan etxe bik edo hiruk erabilten eben laba bakarra. Gaur egun hori be, zutunik egon ezkero, eta hainbat dagoz, txabolatzat daukie.
|
|
|
Oso gogoan hartu izan dira hil osteko urteetan, familiako ospakizunetan eta urteko egun seinaladuetan. Hildakoak eleiza barruan hobiratzen ziranean,
|
etxe
bakotxak bere sepulturea eukan, etxearen luzapen modura, sarritan izen eta guzti.
|
|
|
Eta usain askotarikoak. Horregatik ez naiz batere harritzen diktaketa batean"
|
etxe
bakoitzak bere usaina du" entzutean, baina nire gelakideak aztoratu egiten dira zeharo, bai zera, zer esan nahi du horrek, besteen etxeei kiratsa dariela. Iruditzen zitzaidan ez zekitela ezertxo ere bizitzaz.
|