|
2000
|
|
|
Eta nork daki ez ote zuen arrazoin, Joanes? Zeren eta, dakian bezala, jaun Albert Etxegoienek egin baitzuen, Nafarroako erregeordearekin, Urbiainerat itzultzeko tratua, Mattinek eta biok aitona Nikolasi anitzetan entzun izan diozuen bezala; eta, badakik, halaber, ezen, barkamenduaren eta
|
etxerat
itzultzeko baimenduaren truke, jaun Albertek uko egin behar izan ziola iraganari, zeinak jaun Esteban Etxegoienekin ere lotzen baitzuen: agramondarrekin eta protestantismoarekin, beraz.
|
|
|
Oroitzen dut ezen, eri sentitu ondoren bere Baionako
|
etxerat
itzultzekotan zenean, neuretzat utzi zituela jaun Marcelek dozena bat liburu, hark bere eskoletan erabiliak eta eskuztatuak. Tartean, Axularren Gero zegoen, zeina astean behin diktatzen baitzigun eta diktatua errezitarazten, euskaraz ongi mintzatzen eta ongi skribatzen ikas genezan.
|
|
|
—Badirudi ezen zaldiz ihes egin baino lehen, Maddalenek karta labur bat utzi ziola Joanikoti, non erraiten baitzion ezen haizea bezalakoa zela eta haizearekin egin zuela ihes. Biharamunean haren gibeletik ibili zen Joanikot egun osoan, baina alferrik, eta,
|
etxerat
itzultzean, bere gelan sartu, horditu, eta hitz haiek erran eta ber erran zituen gau hartan, buruan bertzerik ez baleuka bezala: " Maddalen, Maddalen, andere noblea egin nahi zintudan, eta zu, berriz, puta!
|
|
|
Izan ere, Paris berezia zen hartan, eta Paris berezi hark bereganatu zuen aita hatsarretik. Eta hain miretsirik eta hain liluraturik itzuli zen konde, markes eta gainerako handikien modarekin eta modaren fintasunarekin eta dotoreziarekin —hargatik zen ere, beharbada, Castiglioni ren Il cortesano liburu famatuaren miresle—, non,
|
etxerat
itzuli bezain fite, erran baitzuen: " Kondea edo markesa izan nahi diat, eta kondea edo markesa izanen nauk", noblezi titulu haien erdiestea bere bizitzako ametsa balitz bezala, bere nahi beroa bezain eroa.
|
|
|
" Urtero bi gutun jaso izan ditugu, baina azken boladan bat bera ere ez", erran zigun hark, gaineratzen zuela: " Gutun guztietan eta urtez urte erraiten zigun ezen aitzina zihoala, eta esperantza zuela ezen, urte batean ez bazen bertze an,
|
etxerat
itzuli ahal izanen zela, bertze Rafael bat bihurturik eta aitari emanikako hitza beterik. Zeren eta horretan ados baitzeuden aita semeak, noiz eta Pedrok aitaganik Italiarat joaiteko baimena eskuratu baitzuen.
|
|
|
Eta, noizik behin, jaun Marcelen iduri hura etortzen zitzaidan, noiz eta azken aldiz kantatu baitzuen, bere Baionako
|
etxerat
itzuli aitzin, kanta hura, Oihenarten poema batean oinarritua zegoena:
|
|
|
—Ongi duk... —erran zidan osabak, goibel eta desgogara hatsarrean, etsiak harturik bezala, edo jelosiak, hobeki, nik uste— Baina tentuz eta zentzuz ibil, zeren eta,
|
etxerat
itzuli bitartean, nihaur bainaiz hire aitaorde eta erantzule —erran zidan gero, irritsu, haren jelosiak harrotasunerat egin balu bezala.
|
|
|
IZAN ere, nork erran zezakeen ezen, Italiatik
|
etxerat
itzuli eta munduan gehien maite eta gehien miresten nuen pertsonarekin —osaba Joanikotekin— hautsi eginen nuela urtebete gabe?
|
|
|
Ordea, baldin galdetu izan balidate, Italiatik
|
etxerat
itzultzean, zein izan zitekeen bizitzan gerta zekidakeen gertakirik gertagaitzena, segur nago ezen osabarekin izan nuèn haustura hura joko nuela, ez dakit gauzarik ezinezkoentzat, baina bai ezinezkoenetakotzat.
|
|
|
...ra hartako bertze anitz handikiren eredurat, anaia superstizios samarra baitzen —are gehiago Ubarneko dama gazteak hartzarena iragarri eta iragarpen hura bete zenetik—, eta ni, berriz, ez, zeren osaba Joanikotek halaxe erakutsi baitzidan, eta hartarat ohitu ninduen... eta, ohitu ez ezik, irabazi ere egin ninduen, noiz eta Pagabasoko zuhaitz hartarik eseki baitzen, etxeko morroi neskameak
|
etxerat
itzultzen zirela, beldurraren beldurrez, ileak lazturik. Eta orduan, oroiturik nola behin batean aitona Nikolasek zirikatu zuen gure aita kontu harekin, erran nion:
|
|
|
Eta gertatu zen orduan, ustekabean, ezen Bucciok baimendua eskatu ziola guardiako ofizialari, zeren eta
|
etxerat
itzuli behar baitzuen, Jainkoak daki zertarat, eta hala iritsi zela bere etxeko aterat eta giltza sartu zuela sarrailan. Giltzaren hotsak aditu zituenean, fraidea jaiki egin zen, eta, nola baitzen zuhurra eta arduratsua, hartu zituen galtzoinak ez bertze beztimenda guztiak, eta karrikarat jotzen zuèn behe leihotik iltki zen, eta aienatu zen ezin arintkiago.
|
|
|
Eta, hala, bizpahiru eguneko bidaiaren ondotik, zeinetik kontatu behar bainizuke, deus ere kontatzekotan, nola Florentziatik jalgi bezain fite Arkimedesek eper bat harrapatu zuen, haren gibeletik lasterka ibiliz gero, arratsalde argi batean iritsi ginen Veneziarat, Alessandroren etxerat, non iragan baikenuen arratsaldea ez ezik gaua ere... Eta biharamunean, berriz, Alessandrok untziratu egin gintuen, Urbiainerat eta gure
|
etxerat
itzultzeko asmotan.
|
|
|
Lehen liburutik memorian iltzaturik geratu zait iduri bat, liburuan marrazturik azaltzen zena eta esperimentu bati loturik dagoena, zeina osaba eta biok
|
etxerat
itzuli eta aste pare bat gabe aitzinatu baikenuen; baina, esplikazioneen errazteko, hemen berean marraztuko dizut buruan geratu zitzaidan iduri hura, adierazten duena nola kanoi batetik desarratzen eta jaurtikitzen den burdinazko bola bat erremediorik gabe geldi geratzen den, mahai baten gainean geldi dagoen pisu eta neurri bereko bertze bola baten kontra ekinez gero, bigarren bolak lehenaren abi...
|
|
|
behin semea bere egitera makurtuta," Zentroa" eta" Taldea" hartu zituen bere koleraren jomuga.
|
Etxera
itzuli ginen egunean, esne maternizatuaren bila igorri ninduen botika batera.
|
|
|
—Ezin kexa. Suhiltzaileetan buru egiten zuenari hitz batzuk, udaltzain sarjentu bati ere bai, eta hilotza aurkitu duenari ez,
|
etxera
itzuli baita, baina bai haren ilobari. Ez duk gauza bera, baina berdin berdin balio dik betegarritako.
|
|
|
Hantxe, paperezko lore handi bezain itsusiez emokaturiko pareten artean, ematen genien hasiera larunbat arratsaldeetako geure ibilaldiei. Batzuetan ez ginen kanporatzen ere, nor bere
|
etxera
itzultzeko tenorea iritsi artean. Zertarako, bada, aita amenetan sekulan hartuko ez gintuzketen bezala ematen baziguten han ostatu?
|
|
|
Niri, bederen, horrela gertatuko zitzaidan. Klara noragabetua idurikatu nuen, trenputxartua beti,
|
etxera
itzuli ezin edo lantokian sartzen ahal ez zela.
|
|
|
Madrilera joaten bazara, badakizu non gauzkazun Estherrek, niri. Ah, eta
|
etxera
itzuli bezain laster, behar bezalako otordu bat egin. Nahi al duzu donuts bat?
|
|
|
" Lapurrak etortzen badira, gutxienez ez dute pentsatuko hemen emakume bakarti eta babesgabe bat bizi dela". Alabaina, nik ikasi egin dut Dabiden babes mugatzailetik urruntzen askatzen;
|
etxera
itzulitakoan, adorea hartu dut erantzungailuan mezu doi bat desberdina grabatzeko: " Kaixo, Rakel naiz...").
|
|
|
Emakume batek haur bat izan zuen Bilboko ospital batean, baina hura goiztiarra izan, eta gaixo samar jaioa izaki, sendagilearen aginduz haurrak beste aste pare batez geratu behar izan zuen bertan. Amak, ordea, ospitaleko egonaldiak oso garesti jo  tzen zuenez,
|
etxera
itzuli behar izan zuen. Guztiarekin, haurra bere esneaz elikatu nahi eta, bien bitartean, herriko errekadista (herritarrek hiriburuan zer behar, horixe egiten zuena) arduratu zen biberoiak ospitalera eramateaz.
|
|
|
Orduak eta orduak eman nitzakeen hara eta hona; bazirudien berriro garatu zitzaidala bakarrik ibiltzeko gaitasuna, ordurako hain kamustua nuena. Hala gauzak, Teresarekin kasik egunero geratzen nintzen eta, bestela, nahiz eta ezeri erreparatzeko guztiz gogogabetua sentitu, arropa dendetara sartzen nintzen; zinemara, edo hiriko parkeetara ere joko nuen, batez ere
|
etxera
itzultzeko unea ahalik eta gehien atzeratu nahi nuelako, Dabiden presentzia hutsak uxatu egiten ninduelako. Baina zikoinak ikusi nituen arratsalde hartan, bihozkada bat izan banu bezala, topatu nuen lehenengo bidaia agentzian sartu nintzen.
|
|
|
Egun hartan inoiz baino beharrezkoagoa egin zitzaidan Dabiden presentzia, baina orduan bizkartzain" luxuzko ertzain", beraren hitzetan izateko ikastaro bat egiten ari zen, eta
|
etxera
itzuli zen arte ez nuen nire amorrazioa askatzerik izan. Arratsalde beranduan, Dabid heldu, eta dena kontatu nionean, berehala deitu zuen autobus konpainiara (orduan ere, nire ordez berak egin zituen egin beharrekoak).
|
|
|
Kara edo kruz pentsatu nuen txanpona airera botata. Kara ateraz gero, patuaren mandatua izango zen aurrera ez jarraitzea eta
|
etxera
itzultzea; halabeharrak derrigortuta bueltatuko nintzen... baina ez neure gogoz... duintasuna babestu behar nuen, badakizu. Kruz ateratzen bazen, aldiz, bidean aurrera jarraituko nuen.
|
|
|
–
|
Etxera
itzuliko naiz –halaxe esan nion lehengusinari.
|
|
|
Handik alde egitean amak etxera eraman nahi izan ninduen. Nik ez neukan Ordiziako
|
etxera
itzultzeko asmorik, neure kontura bizitzeko erabaki tinkoa hartua baizik. Andazarratetik elkarrekin jaitsi ginen ama eta biok Billabonara, Agotetarren autobusean.
|
|
|
Ez zegoen maisurik, ez gurerik ez beraienik. Beraz,
|
etxera
itzuli ondoren ere ni oporretan. Fraideak ere desagertuak ziren.
|
|
|
Aktore nagusi Burt Lancaster zuen film batez ere oroitu nintzen gau hartako insomnioan. Luzaz kanpoan izan ondoren, Burt Lancaster
|
etxera
itzuli zen film hartan, baina zuzenean etxeratu barik oinez eta igerian egin zuen bidea, adiskide baten etxetik beste batenera pasatuz eta adiskide guztien piszinak igerian zeharkatuz, harik eta piszinarik piszina etxera heldu arte.
|
|
|
– Bai –erantzun nion– daukat bizkar zorroan, eta
|
etxera
itzultzeko batere asmorik ez puska batean.
|
|
|
Aizarnazabalen jaio nintzen ni, Urola bailarako herririk gordeenean, eta gazte samarrik Tolosara ezkondu, baina Sorkundek utzi ninduenean Andoainen hartu nuen pisu koxkor bat errentan, lantokitik gertu, Martin Ugalde idazle eta Euskaldunon Egunkaria ko Ohorezko Lehendakaria jaio zen kale berean, Kaleberrin. Lanetik
|
etxera
itzuli orduko telebista pizten nuen garai hartan, egunero, inon ziren lehiaketarik lerdoenak edo futbol partidarik aspergarrienak ikusteko prest. Pizza zatiren bat edota beheko tabernan erositako ogitartekoa jango nuen, edo lardaskatu askotan hura ere, osorik sabeleratu gabe, hiru laurdeneko botila ardoa lagun.
|
|
2001
|
|
|
Asier Larrinaga Euskal Telebistako euskara arduradunak eurek eskaintzen dituzten filmak bikoizketa
|
etxeek
itzultzen dituztela azpimarratu digu, eta ETBn itzulpen hauek gainbegiratu eta beharrezkoa denean bakarrik egokitu egiten dituztela. Hala ere, izan ditu hitz batzuk gai honen inguruan.
|
|
|
Lehengo urteko Bazko Eguna zen, eta andrearen etxera joan ginen bazkaltzera.
|
Etxera
itzultzerakoan, Tomales herriko taberna bakarrean geratu ginen, William Tell House n, Coors botilatik trago bat jotzen.
|
|
|
«Denok espero duguna da aukera berri bat, etorkizuna... Neska polit bat ezagutzea, diruduna, eta
|
etxera
itzultzea kotxe berri batean... Iritsitakoan, aurkakoa aurkitu nuen!» Asto lana egitea tokatu zaio berari ere:
|
|
|
Bidaiariengan agertzen den sentipen honek azalduko luke liburuan Sorterriaren eta Deserriaren artean egiten den kontrajarpena, eta sakonean,"
|
Etxera
itzuli" gisako poemak:
|
|
|
Coleridge ren lanaren azpian garbi agertzen dira beste oihartzun batzuk. Melville ren Moby Dick eta Las encantadas liburuak, Conrad-en lanen oihartzunak, Stevenson-en Altxorraren uhartea, eta Polinesiaz sortu duen mitografia, Stevenson-en hilarriak esaten duen bezala, kontuen kontalariak beti jarraituko du
|
etxera
itzultzen.
|
|
|
Agian, Sarrionandiak azpimarratzen duena, zera da: nahiz eta
|
etxera
itzuli, ez dela betetzen zoriona, gizadiaren eta izadiaren arteko batasuna. Eta hau du bere azken paradoxa:
|
|
|
" altxorren mapak besapean etxea utzi eta ondinen abestien xerka abiatu ninduzun izuen gordelekuetan barrena... denborak bidea ahorturik
|
etxera
itzuli ninduzunean berria zizun ateko zura eta serraila ere" (IGB, 68) edo, beste era batez, beste poema hau:
|
|
|
Garrantzitsua da argi uztea etxeko lapurretak ez direla beti opor garaian gertatzen; taberna batean arratsaldea pasa eta
|
etxera
itzultzean ere izan dezakegu sorpresa desatseginik.
|
|
|
Handik pixka batera, Puttillal senarrak zapuztu eta arbuiatu egin zuen Phoolan gaixoa. Gurasoen
|
etxera
itzuli behar izan zuen. Hain gazte bizi alargun geratzeak, arazo handiak ekarri zizkion, batez ere atzetik zebilzkion gizon izena merezi ez zutenen aldetik.
|
|
|
Arrandegian, haragia trinkoa bada freskoa dela jakingo dugu, zakatzak gorriak direla, begiak distiratsuak direla eta ez daudela hondoratuta eta itsas usaina ez dela oso nabarmena. Egoera onean kontserbatzeko,
|
etxera
itzuli aurreko azken unean erostea da onena. Egunean edo biharamunean kontsumitu behar bada, hozkailuan jarri, edo bestela, izozkailuan.
|
|
|
Haragia freskoa den eta egoera onean dagoen jakingo dugu, haragia trinkoa bada, ezkatak larruazalari itsatsita mantentzen badira, begiak distiratsuak badira eta hondoratu gabe badaude. Gainera, sabelaren zilar kolorea biziagoa eta distiratsuagoa da zenbat eta freskoagoa izan.Egoera onean kontserbatzeko,
|
etxera
itzuli aurreko azken unean erostea da onena. Egunean edo biharamunean kontsumitu behar bada, hozkailuan garbi gorde behar da (errairik eta bururik gabe), eta ez 48 ordu baino gehiago, gainerako elikagaietatik isolatuta, usaina ez transmititzeko.
|
|
|
18 °C ra iristen den izozkailua, txerri zati handi eta txikiak (3 hilabete); txikitua eta saltxitxa freskoak (hilabete bat). Erosi haragi xehatua
|
etxera
itzuli aurretik. Gorde gehienez ere bi egunetan, hozkailuan gordeta.
|
|
|
Arrandegian, haragia trinkoa bada fresko dagoela jakingo dugu, zakatzak gorriak direla, begiak distiratsuak direla eta ez daudela hondoratuta eta itsas usaina ez dela oso nabarmena. Egoera onean kontserbatzeko,
|
etxera
itzuli aurreko azken unean erostea da onena. Egunean bertan edo biharamunean kontsumitu behar bada, hozkailuaren alderik hotzenean jarri behar da, aurretik erraiak kenduta eta garbi, edo bestela izozkailuan.
|
|
|
Itsas aingiraren kontserbazioa tenperatura baxuetan egin da, usteltzea eta egoera txarra eragiten duen bakterio hazkuntza saihesteko. Arrandegian jakingo dugu freskoa dagoela haragia trinkoa bada, begiak distiratsuak badira eta hondoratuta ez badaude, eta itsas usaina ez bada oso nabarmena.Egoera onean kontserbatzeko,
|
etxera
itzuli aurreko azken unean erostea da onena. Egunean bertan edo biharamunean kontsumitu behar bada, hozkailuaren alderik hotzenean jarri, edo bestela izozkailuan.
|
|
|
Iluntzen ari zuen eta goizean entziklopedia bat saltzea lortu zuen. Beraz,
|
etxera
itzultzeko nahikoa meritu eginda zegoela iruditu zitzaion. Baina, badaezpada, beste ate bateko txirrina jo zuen.
|
|
|
Tasio gaur ez dago horrelakoetarako umorean baina. Eskutitz hori bukatu eta lehenbailehen
|
etxera
itzultzea baino ez du desio. Horretarako aurrena bere zatia idatzi behar ordea.
|
|
|
|
Etxera
itzuli denean ez du ezertarako gogorik. Baina koadrilako batekin palaz jokatzera joateko geratua dago.
|
|
|
Ez, baina. Une batez tristatu ere egin zen, baina
|
etxera
itzuliko zela pentsatu zuen berehala, eta han egongo zirela Maria eta Marcos, eta iluntzea helduko zela telebistaren aurrean. Freskatuko zuela orduan eta elkarri kontuak esaten hasiko zirela.
|
|
|
Orain hasi naiz damutzen eta
|
etxera
itzuli nahi nuke. Gogoan daukadalako ama, gogoan daukadalako etxeko komuna, aitaren koadernoak, auzoko katuak.
|
|
|
Gehiegi. Bera ere nekatuta zegoen, berrogei egun dagoeneko,
|
etxera
itzuli gabe, ohe ziztrin hartan," oso erosoa bai, etxean baino hobeto, mila esker, andereño".
|
|
|
–Kabiarra jaten eta
|
etxera
itzuli nahi. Aprobetxatu medikuek bota arte –ahapeka azken hori.
|
|
|
Emaztea herrixka batean bizi dute. Zoritxarrez ez dute ez egunero eta ez asteburuetan
|
etxera
itzultzerik.
|
|
|
Vikasek egunero, eskolara joateko, itzulinguruko bidea hartzen du, lagunek nondik datorren jakin ez dezaten. Goseak hamikatua badago ere, eskolatik
|
etxera
itzultzeko, luzeago izan arren, bide bera hartuko du.
|
|
|
Egunero 100 rupia inguru irabazten du familia bakoitzak. Iluntzean Panagal parkean dituzten oihal
|
etxeetara
itzultzen dira.
|
|
|
Merkatariek beren seme alabatxoentzat erosten dizkiote. Gauerdira arte ez da
|
etxera
itzultzen. Hamar rupia irabazi duen egunean pozik.
|
|
|
Aitak nola edo hala jakin zuen Kalkutan zegoela eta eskutitza egin zion, arren
|
etxera
itzultzeko.
|
|
|
Kokilak gurasoen
|
etxera
itzuli nahi zuen. Gurasoek, ostera, senarrarenean gelditzea hobe zuela uste zuten.
|
|
|
Hilabetea igaro eta Sumitra gurasoen
|
etxerat
itzuli eta beraiekin hamar hilabete eman zituen. Gero berriz ere itzuli egin zen senarrarengana.
|
|
|
Aldarte onean denean barazki batzuk ere ematen dizkigu.
|
Etxera
itzultzen denean nekaturik dago, seguru asko.
|
|
|
|
Etxera
itzuli zenerako, amak bazekien Ikastetxetik bota zutela eta negarrez zegoen.
|
|
|
Azken eguna da niretzat Pupunan. Bihar Quitora goaz Andoni eta biok, berak Unibertsitatera joan behar duelako, eta hortik aurrera neu bakarrik joango naiz, Quitotik hegazkinean Managuara,
|
etxera
itzultzeko, etxerik baldin bada.
|
|
|
|
Etxera
itzultzean atea jo dut, badaezpadan, eta Josu agertu da autoerretratu aurpegiarekin.
|
|
|
Ozta ozta zutitu zen, posteari heldu eta minduta. Ez zuen inguruan inor erreparatu eta ur bazterrerantz abiatu zen, odola garbitu zuen behintzat
|
etxera
itzuli orduko. Euri zaparrada hasi zen orduantxe bertan eta euriak urradurak freskatu zizkion apur bat, batez ere esku ahurrak gorantz zabaldu zituenean.
|
|
|
Uda izan arren, arratsaldeko bostak aldera etxera joan behar zen, elur fabrikako sirenak jo eta ontziola aldeko zerra eta mailu hotsa isiltzen zenean neskamutikoak
|
etxera
itzultzen ziren eta amak, ordurako lanetik itzulita, leihotik esango zuen:
|
|
|
35
|
ETXERA
ITZULTZEA
|
|
|
Arratsean,
|
etxera
itzuli naizenean, Armando idazmakinarekin ari da lanean: tip tip tap tip tip top tip tip.
|
|
|
‘Ezin dut jolasten gelditu.
|
Etxera
itzuli behar dut albait arinen.’
|
|
|
35
|
ETXERA
ITZULTZEA
|
|
|
Homeland aipatuko dute,
|
etxea
itzuliko duzu.
|
|
|
‘Nik ere ez dut
|
etxera
itzuli nahi, ’ esanen dizu Ednak astiro, ezpainen dardara bozaren soinuarekin apur apurka loturik.
|
|
|
‘Eta nork esan dizu ba nik ez dudala
|
etxera
itzuli nahi? ’
|
|
|
Hutsalak izango ditu barne borrokak, alferrik esango dio bere buruari" zoro neurotiko halakoa". Atzera, goizero bezalaxe, etxerako bidea hartuko du; ez lasterka, pausoan pausoan baizik, badakielako ziurtasun osoz dakielako itzalita utzi duen sukaldeko sua itzalita dagoe  la, eta ez dagoela, beraz, etxea kiskaliko den arriskurik; baina, ziurtasun osoek beren baitan gorde ditzaketen arriskuez jabeturik, gizon hori
|
etxera
itzultzen da goizero, eta goizero, eta plazer handiz, sua itzalita utzi duen egiaztatze une paregabea gozatzen du.
|
|
|
Urriko azken asteaz  kena zenez, azokara abiatzea pentsatu zuen jostun sorginak, garai hartan huraxe baitzen berriak jakiteko lekurik aproposena. Han, Txomini gertatutakoa entzun zuenean,
|
etxera
itzuli eta txakurra bidali zuen bizargin ohiaren etxera; lapurretan egiten irakatsita zeukan txakurra, alegia.
|
|
|
|
Etxera
itzuli da seme galdua. Makutoa arropa zikinez beteta, lauzpabost opari, biz  karrerainoko ilea eta poltsikoak hutsik.
|
|
|
Eta, bien bitartean, neska lagunak beste mutil bat topatu du. Ondorioz, etxera; onen onena
|
etxera
itzultzea. Hasteko.
|
|
|
Samingarria da
|
etxera
itzuli eta
|
|
|
|
Etxera
itzultzeko ordua zen
|
|
|
Ez dute
|
etxera
itzuli nahi
|
|
|
|
Etxerainoko
itzulia isilik egin genuen. Egongelan Pablo leihotik begira zegoen.
|
|
2002
|
|
|
Mariano Izetak" Baztango Kontuak" liburuan kontatzen duenez, Erratzuko baserri bateko gizon bati Autzako tontorrean urrea zegoela sartu omen zitzaion buruan, eta egunero joaten omen zen aitzur eta palarekin lurra zulatuz urre hura bilatzera, baina ez omen zen azaltzen. Arrebak eramaten omen zion jatekoa, eta han egun osoz lan egiten aritu ondoren,
|
etxera
itzultzen zen iluntzean, eta hurrengo egunean, berriro Autzako gailurrera. Urrerik agertzen ez zela ikusirik, lan hura alde batera utzi zuen azkenean.
|
|
|
Bi ordu eskasetan egin zuten bidea, lasai ederrean. Xoldon utzitako indarrak Larretxeko Bordan berreskuratu zituzten berriro, eta ondo bazkaldu ostean
|
etxera
itzuli ziren.
|
|
|
Alzola etxean jaio zen 1820an, gaur egun bere izena daraman kaleko 8 zenbakian, oroitarri batek gogorarazten duen bezala. Oso gaztea zela Madrilera joan zen bere gurasoekin, eta hantxe zegoela, egun batean ama agurtu eskolara zihoala esan zion eta
|
etxera
itzuli zen, karlisten lerroetan boluntario sartuz. Bergarako besarkadaren ostean Londresen egon zen atzerriraturik, baina urte batzuk igarota berriro Euskal Herrian zen.
|
|
|
Ez nuen
|
etxera
itzultzeko gogorik. Gogoa jada hasieratik estalita genuen, bagenekielako ez ginela joango.
|
|
|
Nola hartzen da
|
etxera
itzultzeko erabakia?
|
|
|
Itzulera baten istorioa da eleberriak kontatzen diguna: Espainiako espetxe batean 18 urte preso egon eta Goierriko bere
|
etxera
itzultzeko ordua iritsi zaion ETAkide baten istorioa. Protagonistak, Joxe Garmendia" Marmitte" k bi igoera egiten ditu hiru egunetan, eleberri hasieran bata, bukaeran bestea, itzulera horretan:
|
|
|
Sorterriko
|
etxera
itzultzea, apartamentua alokatzea, hotelean gelak jasotzea edo kanpin denda altxatzea dira oporraldietako ohiko jokaerak.
|
|
|
Horietako batzuek
|
etxera
itzultzea lortzen dute, baina gainerakoak sakrifikatu egin behar izaten dituzte edo autoen harrapatuta edo goseak hiltzen dira.
|
|
|
Pertseok berak ere, horretarako denbora apur bat hartu eta egin beharrekoan pentsatu zuenean, ondo ulertu zuen hori. Askoz errazagoa zen edozein bazterretan harrizko estatua bihurtuta geratzea ezen ez gorgonaren burua lortu eta, ohoretsu eta ospetsu, abentura hartatik hezurrak osorik zituela
|
etxera
itzultzea.
|
|
|
Erabilgarritasunaren ikuspegira mugatuz (eta ez sakonagokoa den balioen ikuspegitik, horiek oinarrizko arazoak ere badira): nolako erantzuna emango da emakume baten aldetik, haurtzaindegirik gabe, ziurtasun ekonomiko eta sozialik gabe, egoera berrietara egokitu gabeko lan baldintzarik gabe, bikotekidearen heziketa eta gaitasun berak izan arren, haurra edukitzeak
|
etxera
itzultzea behartzen badu?
|
|
|
Gizonen eta emakumeen desberdintasuna egun ikusi egiten da. Lan merkatutik
|
etxera
itzultzea erabakiz gero, ageriko kontradikzioa sortzen da: heziketa bera, gaitasun bera eta aukera desberdina.
|
|
|
Haren ilusio bakarra
|
etxera
itzultzea zen.
|
|
|
ospitalean geratu hil arte edo aurpegiko organoak eta ia aurpegi osoa kentzeko operazio delikatu bat egin arte. Begirik eta ahorik gabe, hodi baten bidez elikatuta, eta ebakuntzaren ondoren izan zituen garuneko infartu txikiek erdi geldituta, Tatum bere
|
etxera
itzuli zen, inork ikusi nahi izan gabe. Itzuli bizitzara Aurpegiko protesiaren prozesu neketsua, bizitzara itzuli duena, ahoaren goialdean ahosabai bat eraikitzean hasi zen.
|
|
|
Bostehun bat pertsonak Bercedoko, Cuenako eta Mataporquerako (Campo) herri kantabriarren etxeetako anoche ak hustu behar izan zituzten, azken herri horretan aparkatutako tren batek utzitako eta akrilinitrito izeneko material toxikoa garraiatzen zuten lubakiengatik. Babes Zibilak jakinarazi zuenez, etxeetatik irten ziren bizilagunek
|
etxera
itzultzeko aukera izan zuten, intoxikazio arriskua alde batera utzita. Mataporquera joan ziren teknikariek kalteak ebaluatzeko, gaueko hamaikak baino lehen likido hori ateratzen zen balbula itxi eta ondo doituta ez zegoela egiaztatu zuten.
|
|
|
Izozkiak, beraz, egoera solidoan, erdisolidoan edo oretsuan dauden janari prestakinak dira, izozte baten ondorioz, eta hotz kateari eutsi behar diote kontsumitzaileari saltzen zaizkion arte, jatorrizko kalitatea ahalik eta gehien kontserbatzeko. Izozkailuan kontserbatzeko barrak, postreak, izozki kaxak eta abar erosi behar baditugu,
|
etxera
itzuli baino lehentxeago eta, ahal dela, isoterma poltsa batean (produktu izoztuetarako berezia) erosiko ditugu. Hotz katea hautsi eta berriro izozten badira, izotzezko kristalak agertzen dira izozkietan, erabat hondatzeko.
|
|
|
Gazte talde baten irudiak tartekatzen ditu. Festa baten ondoren,
|
etxera
itzultzen dira, eta haiengana hurbiltzen den auto batena, berriz, abiadura bizian. Iragarki honetan, beste bietan bezala, tentsio handiagoko giroa sortzen saiatzen da, ikusleari istripua iradokitzeko.
|
|
|
Hala, adingabeen %41ek onartu dute noizbait mozkortu direla, eta %24k azken hilabetean mozkortu direla. Datu horietatik eta 2000 urteko Eskolako Biztanleei egindako Drogei buruzko Inkestatik ondorioztatzen denez,
|
etxera
itzultzeko ordua eta mozkorraldiak elkarri lotuta daude. Izan ere, 14 urteko gazteen artean, ohiko kontsumoa %50 handitzeko arriskua dago, eta mozkorraldiak %90, gaueko 12:00ak ondoren etxera itzultzen direnean.
|
|
|
Datu horietatik eta 2000 urteko Eskolako Biztanleei egindako Drogei buruzko Inkestatik ondorioztatzen denez, etxera itzultzeko ordua eta mozkorraldiak elkarri lotuta daude. Izan ere, 14 urteko gazteen artean, ohiko kontsumoa %50 handitzeko arriskua dago, eta mozkorraldiak %90, gaueko 12:00ak ondoren
|
etxera
itzultzen direnean. Neskek lurra irabazi dute Sexuari dagokionez, mutilek neskek baino alkohol gehiago edaten duten arren, neskek maizago edaten dute.
|
|
|
Hiri batzuetan merkeagoa da, eta, gainera, modako lokalak daude, eta 6 eurotik gorako kontsumoa kobratzen dute. Batzuek 12 euro baino gutxiago dute gau osorako, eta
|
etxera
itzultzeko garraioa ordaindu behar dute. Hori dela eta, saltoki eta elikagai denda txiki batzuek pakete osoa eskaintzen dute 9 euro inguruko prezioan.
|
|
|
Argi dudan bakarra zera da, betikoa izan nahiz ezagutu berria, bidea beti ere errazagoa bilakatzen dela alboan adiskide bat denean. Mundu berriak ezagutzeko gai izango naizen ala urrun egon ondoren herriminez
|
etxekoengana
itzuliko naizen. Ez dakit, baina probatu gabe ez dago ezer jakiterik.
|
|
|
Animaliok etsipenik erogarrienean gelditzen dira, noraezean, janik gabe, gau eta egun beren
|
etxera
itzuli nahian, barnea negar batean dutela.
|
|
|
Gau batez, ordea, zelatan jarri eta biak ardi itotzen harrapatu zituzten.
|
Etxera
itzuli zirenean, ahoa artean ere odolez betea zuten. Hantxe bertan garbitu zituzten tiroz.
|