|
2001
|
|
|
Kanpotar edo ezagunen bat etortzen zaie alabentzako lana eskainiz. Alfonbra lantegietan edo
|
etxeko
lanetan jardungo omen dute alabatxook. Gauza bera egiten dute batzuek Latinoamerikako nazioetan, neskatxei Espainian lana emango dietela esanez.
|
|
2005
|
|
|
Beste aldetik, Espainiako sukaldaritza tipikoa geroz eta errazkiago onartzen dutela ere frogatu da, hainbat motibo medio: erosoagoa izatearren, beren burua integratzeko, immigrante horietako batzuek neskame edo
|
etxeko
lanetan diharduelarik, jaki tradizionalak egiten ikasi behar dutelako, umeak eskolara joan eta bertan jaten dutelako, etc.
|
|
|
–Bon, zentzu metaforikoan, alegia, zuzendu zuen Boni Bonek?. Baina, bon, zure aurkezpenari berriro helduz, zera, oker ez banago, etxekoandre zaitut, eta
|
etxeko
lanetan diharduzu, ezta?
|
|
|
Enpresa errentagarritasunak bultzatuta, segur aski, bikoizketa
|
etxeetan
lanean diharduten dozena erdi bikoiztailerekin atera izan dute produkzioaren gehiena, falta ziren ahotsak free lance dabiltzan bikoiztaileekin osatuta. Bikoizketaren gainbeherarekin eta lan sistema horrekin, bikoiztaile asko trebetasuna galtzen hasi ziren, eta gero eta gutxiagotan deitzen zituzten lanerako.
|
|
2007
|
|
|
Jimmy egunero dabil kanpoan, gora eta behera, bere beisbol batearekin, bere patinekin. Eta gaur, kasualitatez,
|
etxeko
lanetan dihardu umetxo aplikatuak.
|
|
2010
|
|
|
Etxe barruan egiten dute lan, eta bertan gertatutakoa ez da ikusten. Alde horretatik, gogora ekarri du azterlan batzuen arabera,
|
etxeko
lanetan diharduten emakumeen erdiek sexu abusuren bat jasan dutela. Egoera horietan diskurtso arrazistak eragin handia duela dio:
|
|
2014
|
|
|
Nork garbitu behar ditu gure etxeak?
|
Etxeko
lanetan diharduten Latinoamerikako emakume asko oso gaizki pasatzen ari dira. Modu lotsagarrian esplotatzen dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Fenomeno globala da, mundu osoari eragiten ari zaiona: garatzeko bidean dauden herrialdeetako emakumeek euren herrialdea eta senideak uzten dituzte, herrialde aurreratuetako beste familia bateko zaintza eta
|
etxeko
lanetan jarduteko. «Euskal familietan, lan horiek egiten dituzten emakume etorkinak ahultasun eta diskriminazio egoera berezian daude», azaldu dute Julia Nogueira eta Joseba Zalakain ikertzaileek, Euskal Autonomia Erkidegoan zaintza eta etxeko lanetan aritzen diren andrazko migratzaileen egoera aztertu ondoren.
|
|
|
LATINOAMERIKATIKGipuzkoan, Araban eta Bizkaian sektorean lan egiten duten lau emakumetik hiru Latinoamerikan jaioak dira.Emakumeak sektorean. Sektore guztietako andre atzerritarrei erreparatuz gero, %40k zaintza eta
|
etxeko
lanetan dihardute. Zifra hori oso aldakorra da haien jatorriaren arabera:
|
|
|
Emakunderen beka baten bidez, beste behin ekin dio genero gai bat ikertzeari Julia Nogueirak (Galizia, 1979). Oraingoan, Joseba Zalakainekin batera, zaintzan eta
|
etxeko
lanetan diharduten emakume atzerritarren egoera aztertu du. Sektorearen alderdi desberdinak ezagutu dituzte, euren egoera nolakoa den aztertzeko.Familia askok kanpoko pertsona bat kontratatzen dute etxeko eta zaintza lanetarako.Familien kontziliazio faltagatik gertatzen da hori.
|
|
|
Izatekotan ere, gogoratzeko oraindik badagoela zer egina emakumeen eskubideen arloan. Adibidez, aldarrikatzeko, emakume askok soldata eskasagoa jasotzen segitzen dutela; edota,
|
etxeko
lanetan jarduten dugunok inoiz ez garela jubilatzen, eta besterik ez bada ere, aitortza merezi dugula.Andoaingo Martxoak 8 emakume ekimenak Alberto Agirre abesbatza ere izendatu du aurtengoan. Esango nuke gizonezkoek emakumezkoek baino poz handiagoa hartu dutela izendapenarekin.
|
|
2017
|
|
|
Egoera goitik behera aldatu zen, dena den, esklabotza instituzionalizatzean; gainera, langile zurien lan karga arindu zen horrekin batera, eta plantazioetako nagusien emazte gisa Europatik zetozen emakumeen kopurua ere jaitsi egin zen. Zuten jatorri soziala zutela, mailaz igo ziren emakume zuriak, botere egitura zuriaren barneko kideekin ezkonduz, eta, ahal zutenean,
|
etxeko
lanetan ziharduten emakumezko esklaboen jabe bihurtu ziren (ibid.). 74
|
|
|
Seme alaben zaintzari egunean 4,5 ordu eskaintzen diote
|
etxetik kanpo
lanean diharduten euskal emakumeek
|
|
2018
|
|
|
Espainiako Estatuko aurrekontuekin onartutako 6777 emendakinak kolektiboaren lan eskubideei dagokienez aurrerapausoak ematea oztopatzen duela salatu dute. “Beste behin ere, PPren gobernuak, EAJren babesarekin, zaintza eta
|
etxeko
lanetan jarduten duten langileei bizkarra eman die”, beraien hitzetan.
|
|
2019
|
|
|
Emakumezko pentsiodunen egoera “tamalgarria” dela salatu dute: “erretiratu ondoren, baldintza txarretan, zaintza eta
|
etxeko
lanetan jarduten gara, eta jasotzen dugun pentsioa gizonezkoek jasotzen dutena baino askoz txikiagoa da”. Sakanako mugimendu feministako ordezkariek esan dutenez, “badakigu kapitalismoa ezin dela berregin emakumeak azpiratu gabe.
|
|
2020
|
|
|
Jakina da zaintzaren alorrean dabiltzanen aldarrikapenen oihartzuna nabarmena izaten ari dela azken garaiotan. Bizkaiko egoitzetako olatu berdeak sortutako bulkadak ekarri du hein handi batean Gipuzkoako zahar etxeetako langileen greba, eta etxez
|
etxeko
lanetan dihardutenen gehiegizko lanorduak eta hainbat kasutan jasotzen dituzten soldata iraingarriak ere plazaratu izan dira komunikabideetan.
|
|
2022
|
|
|
Kontatu nahi izan zidatena ezagutzen nuen, baina ez amatasunak suposatzen duena, erritmo, bizitza aldaketa. Inguruko emakumeak ama ziren, baserriko edo
|
etxeko
lanetan ziharduten, baina haurrei emanak. Nik etxetik kanpo egiten nuen lan, eta hala nahi nuen.
|
|
|
Gerritik beherakoa bakarrik denean gerrian lotzen da (mahai zerbitzarien mantal frantses klasikoa orkatilaraino iristen zen); bularra ere babesten duena sama edo lepo atzetik pasa eta gerrian lotzen da. Neurri higieniko gisa edo arroparen higidura, igurtzi eta orbanetatik babesteko erabiltzen da eta, eskuarki,
|
etxeko
lanetan diharduenaren ezinbesteko arropa ez ezik, ostalaritzako langileen (sukaldari, zerbitzari, etab.) uniformearen funtsezko osagaietako bat da. amuarraina sin: arrainkari; es:
|
|
|
Neolitotik, gutxienez, gizonezkoa
|
etxetik kanpo
lanean jardun eta emakumeak etxeko ardura hauek izan ditu: erantzule ziharduen aldetik, trebezia teknikoak (etxetresnen funtzionamendua eta konponketa), jakintza fakultatiboak (gaitzen prebentzioa eta terapia), ezagutza gastronomikoak (eguneroko otorduak, jaiegunekoak eta apartekoak ere prestatzea, janariak aldatuz, nori bere gustukoa prestatuz, etab.), ekonomiarako sena (aurrekontu urriarekin, oro har, aritu behar) eta beste hainbat dohain agertu behar izan ditu.
|
|
|
Horra hor klak erraldoia. Hori gutxi balitz, pandemia etorri, eta noski, amamaren seme alabek lanera joan behar ez zutenez,
|
etxeko
lanetan jarduten zuen emakumea* kaleratzea erabaki zuten (konfinamenduak iraun bitarte). Nire lekua topatu ezinik geratu nintzen.
|