|
2000
|
|
|
Herri horiei buruzko koordenatuak ematerakoan, badago
|
zer
bat den denetankomuna dena. Alegia, beste batzuen koordenatuen arabera kokatu behar ditugu herrihoriek, mapa mundietan, kartetan edo mapetan berak bizi diren lekuen errepresentaziografiko internazionalik ez dagoelako.
|
|
|
Alegia, Euskal Herria zentzurik zabalenean ulertzen duen maparen gainean, hurrengoegunerako iragarpena eskaintzen da, non
|
zer
eguraldi mota espero den azalduz.Zazpiak bat, begien aurrean16.
|
|
|
Alegia, Bordeletik Santander rainoko kostaldea eta gure itsaso hurbila irudikatzendituen mapa bat erakusten da, putzuan
|
zer
nolako eguraldia izango den adierazteko: haizeak, olatuak eta abar.
|
|
|
Horiexek izan dira gure ardura eguraldi mapak aztertzerakoan; iluntze gaueko ordutegi horretan, telebistek urrezko albistegia eskaintzen dute. ZerEuskal Herriren isla mediatikoa,
|
zer
Euskal Herriren profil mediatikoa dugu urrezkoorduetan?
|
|
|
kontzeptuak biak biltzen dituela, nolaaskatasuna nola identitatea. Kontua da, modernia puskatu denetik (puskatzen aridenetik), bai askatasuna eta bai identitatea
|
zer
diren berriz pentsatu beharra dagoela. Horrela, mundu berrian identitateak urtzen ari direla esaten digute, sekula santaidentitaterik izan ez dugun Euskal Herrikooi, ez behintzat identitate aitortua edoegitura instituzionalekoa.
|
|
|
praktikoaden filosofia. Guztioi baliagarri zaiguna, zenbaitzuetan akritikoki erabiltzen ditugunargumentuen atzean inplikatuta
|
zer
dagoen argitzeko. Eta horregatik, azken fineangizarte mailako interesa duelako, eta beste arrazoi batzuengatik, ez gara filosofoenarteko elkarrizketara mugatzen.
|
|
|
Horrez gain, identitateen eraketari buruzko hiru artikulu bildu ditugu. EuskalHerriko egoera, gainera, egoera ezin hobea da halako arazoak planteatzeko.Adibidez,
|
zer
gertatzen da estatuak ematen duen nortasuna norbanakoak sentitzenduen nortasuna ez denean. Aitzpea Leizaola antropologo gazteak jardun du horretaz.
|
|
|
askatasun horretan gal ez gaitezen ondo aukeratu behar dugu zein denguri gehien interesatzen zaigun filosofia egiteko modua. UEUko Filosofia Sailean, adibidez, euskarazko filosofia praktikoa aukeratu dugu filosofia egiteko modutzat.Horrela, Euskal Herriaren beharrei begira Euskal Herritik egiten den filosofia bilatzen dugu batez ere,
|
zer
garen eta zerk inguratzen gaituen, apurka apurka eta guztion artean problematikotasun bihur dezagun.
|
|
|
Euskal Herria konstrukto bat bada, ordea,
|
zer
dira Espainia, Frantzia edotaEuropa. Historia Unibertsalaren azken helburu eta geltoki?
|
|
|
Konstituzio tranpatia
|
zer
den K. Loewenstein irakasleak adierazi zuen aspaldi (Political Power and the Governmental Process. University of Chicago Press.1965 147 or.), eta izendapena Espaniakoari dagokio bete betean, zeren estatuhorren menpean dagoen biztanleriarentzako bermea ez emateaz gain, estatu berarenaginte goseari behar adinako mugak ezartzeko ere ez da gauza izaten; betetzen ezden betebehar hori litzateke, ordea, konstituzioaren izaera funtsezkoena.
|
|
|
1976an, orduko Frantziar errepublikako presidenteak, Valery Giscard d. Estaing ek, finantza saileko goi funtzionari bati, Simon Nora ri hain zuzen ere, gizarteareninformatizazioari buruzko txosten bat egiteko agindu zion. Helburua, informazio teknologiak Frantziako estatu nazionalaren burujabetzan
|
zer
nolako eragina zeukanaztertzea zen. Simon Nora k, Alan Minc ek lagunduta, 1978an bukatu zuen txostena eta frantsesez argitaratu zuen11 Txosten horretan funtsezko gaiak mahaigaineratu ziren.
|
|
|
Era berean, politika teknozientifiko orokorraren barruan kokatutako estrategia diseinatu behar da, topikoetatik eta propagandatik urrunduta. Ezinbestekoa da erabakitzea,
|
zer
nolako hedapena den posibleeta desiragarria, eta zer nolako babesa eman diezaiokeen herritarrari, gizarteari etainguruneari. Eztabaida horren ondorioz, eta ez lehenago?
|
|
|
Era berean, politika teknozientifiko orokorraren barruan kokatutako estrategia diseinatu behar da, topikoetatik eta propagandatik urrunduta. Ezinbestekoa da erabakitzea, zer nolako hedapena den posibleeta desiragarria, eta
|
zer
nolako babesa eman diezaiokeen herritarrari, gizarteari etainguruneari. Eztabaida horren ondorioz, eta ez lehenago?
|
|
|
Eztabaida horren ondorioz, eta ez lehenago? xeda daiteke
|
zer
neurri mota eskatzen duen hartutako politika horrek.
|
|
|
Gaur egun, eta era adierazgarrian, nazionalitatearen gaiarekin lotutako eztabaidarik entzutetsuenak migrazioen ingurukoakdira: nazioa osatzeko irizpide desberdinak daudela kontuan izanik, bertaratzen direnetorkinen eskakizunei nola erantzuten dioten estatuek, eta horrek nazioaren irudikatzean
|
zer
nolako ondorioak izan ditzakeen; hots, zein eragina izan dezakeennaziotasunean bertan, etorkinei ez bakarrik hiritartasuna, baizik eta nazionalitateaere emateak8 (Stolcke, 1996; Brubaker, 1992). Ez dira, baina, eztabaida mamitsuakbakarrik.
|
|
|
P Sartre-k askatasunaz uste zuena hartu dut hizpide. Ondoren, berriz, herri askatasuna erdiesteko politikagintzan
|
zer
nolako aldaketak gauzatu liratekeenazaltzen saiatu naiz. Hori guztia, jakina, gai hauen inguruan funtsezkoak direnezbaien bila aritzen joateko.
|
|
|
Askatasunari buruzko pentsamendu filosofikoak, ordea, norbanakoaren etagiza taldearen arteko ustezko kontraesanak aztertzeko balio du; eta, era berean, baita autodeterminazioan oinarrituko den askatasun politikoa garatzeko ere. Beraz, ikuspegi horretatik herri askatasuna erdiesteko politikagintzan
|
zer
nolako aldaketakgauzatu liratekeen azaltzen saiatu naiz hurrengo lerroetan.
|
|
|
Herritarren eta estatuaren arteko erlazioa:
|
zer
gertatzen da gutxiengo egoeran daudentaldeekin?
|
|
|
Erabaki larri horiek hartu zituenChristiania ko Parlamentuak. Suediak
|
zer
egingo. Armada bidali zuen Christianiaaldera, eta gerra piztuko ote zen beldurra hedatu zen.
|
|
|
Egoera horretan,
|
zer
ekar dezake euskal herritarron autodeterminatzeak?
|
|
|
Abertzaletasunak gehiengoa duenlurraldeetan bakarrik gauzatuz, ala jada, hastapenetik, Euskal Herriko zazpi probintziak abiapuntu modura hartuz? Lehen aukerak egingarriagoa dirudi, baina, geroanproiektatzen bagara,
|
zer
aukera egonen da, epe luzera, Euskal Herri batua eraikitzeko. Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua ikusten dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez du gure euskalizaera onartzeko.
|
|
|
Beharbada gehiegi arriskatuko naiz, baina hiru printzipio horiek
|
zer
, noiz etanola galderei erantzuten dietela esango nuke, hurrenez hurren.
|
|
|
Nafarroan, adibidez, UPNk du gehiengo absolutua. Hori gainditzeko
|
zer
egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten badute, lan horrek emaitzak ematen baditu, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik ezin dugu pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela?
|
|
|
Hori nafarrei planteatuz gero, eta nafarrek horionerako izango dela ikusten baldin badute, guk Erkidego Autonomoan horrekemaitza onak ematen dituela demostratu izan dugulako, ez ote lukete onartuko. Iparraldean, berriz, kontzientzia mailako lan oso gogorra egin behar da. Ikusaraziegin behar zaie, euskalduna izateak
|
zer
esan nahi duen. Eta horrez gain, Departamenduaren eskakizuna bultzatu behar dugu, bertako jendeak tresna propioekinemaitza hobeak lortzen direla ikus dezan.
|
|
|
Hemen psikoterapeuta izateari uko egiten dionean irekitzen du diskurtsoarenberezko dimentsio analitikoa. . Badakit zu
|
zer
zaren, badakit zer behar duzun, zureonura ezagutzen dut, jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du.
|
|
|
Hemen psikoterapeuta izateari uko egiten dionean irekitzen du diskurtsoarenberezko dimentsio analitikoa. . Badakit zu zer zaren, badakit
|
zer
behar duzun, zureonura ezagutzen dut, jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du.
|
|
|
Hortik dator landu beharreko auzi guztiz zehatza:
|
zer
itzul daitekepsikoanalisiaren etikatik deontologia terminotan. Psikoanalistaren betebeharrez, zer esan diezaiekegu jendeari eta Estatuari?
|
|
|
zer itzul daitekepsikoanalisiaren etikatik deontologia terminotan? Psikoanalistaren betebeharrez,
|
zer
esan diezaiekegu jendeari eta Estatuari?
|
|
|
Psikoanalistaren bigarren betebeharra: analista bat
|
zer
den, hau da, zer dakien, eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi.
|
|
|
Psikoanalistaren bigarren betebeharra: analista bat zer den, hau da,
|
zer
dakien, eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi.
|
|
|
Baina paradoxikoki, homeostasi edo ongizateororen aurkakoa dena da desira, aldi berean. Nola ulertu ongizatera zuzentzen ezduen psikoterapia
|
zer
den?
|
|
|
Izan ere, sumatzen ez diren gorputzaren atalakadierazten ditu. Baina
|
zer
da sumatzea?
|
|
|
Ikus dezagun lehenik psikodrama
|
zer
den eta ondoren zein ekarpen egin dionteoria eta teknika psikoanalitikoak psikodramari.
|
|
|
Eta barne taldearen kontzeptuan funtsezkoa da batetik orain arte aipatu dugun barne objektua eta bestetik lotura. Ikus dezagun ondoren
|
zer
den lotura eta zer denbarne talde hori.
|
|
|
Eta barne taldearen kontzeptuan funtsezkoa da batetik orain arte aipatu dugun barne objektua eta bestetik lotura. Ikus dezagun ondoren zer den lotura eta
|
zer
denbarne talde hori.
|
|
|
Ikus dezagun lehenik transferentzia
|
zer
den. Definizioa Diccionario dePsicoanalisis delakotik hartuz, transferentzia kontzeptuak, ezarritako harreman mota jakin baten barruan eta bereziki harreman analitikoaren barnean desirainkontzienteak zenbait objekturen gainean eguneratzen direneko prozesua, adierazten du psikoanalisian.
|
|
|
Baina taldean transferitutakoari dagokionez,
|
zer
da transferitutakoa taldeakhistoriarik ez badu, edo ez gutxienez haurtzaroko historia pertsonalaren zentzuan?
|
|
|
Ni bertako hizkuntzalarihandi bati buruzko zerbait idatzia nintzen arin eta bromoso, Koldo esaten zitzaiolaorain, berak bere buruari beti Luis esaten zionari. Ba, hartaz galdetu zidaten hainzuzen ere,
|
ea
zer esan nahi nuen harekin. Ezer ez, esan nuen, hori besterik ez.
|
|
|
Txillardegi adiskidearekiko lotura ez zen atzo goizean sortu nigan. iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena,
|
zer
esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura eragin zutenak; han egon zen bera.
|
|
|
Orduan hasibainintzen Larresoro Txillardegi, bata zein bestea, erreferentziatzat hartzen, eta behineta berriro irakurri nituen berak idatzitako artikulu gozatsuak. Eta,
|
zer
esanik ez, liburuak. Nik bezala, garai hartako euskaltzale autodidakta guztiek, nor ez zenautodidakta, inolako euskal ikasketa arauturik ez zegoen garai hartan??
|
|
|
18 hilabetez egon beharra zen Iruñeko presondegian, auzi batedukiz bitartean. Pentsa
|
zer
eskandalua Hazparnen! Ondorioz apezpikuak lasterkanporatu zuen gure zuzendaria, Xarritton.
|
|
|
Zenbait anekdota kontatuz eta umore klabean, artikulu honetan kontatzen da
|
zer
nolakogarrantzia izan duen Txillardegiren irudiak, euskara ikasi eta, apurka apurka, euskalgintzan eta euskal kulturaren munduan barneratuz joan den euskaldun berribatentzat. Anekdotak pertsonalak diren arren, euskara nagusitan ikasi eta geroago euskalletretan barneratu diren beste zenbaitek ere konta lezakete antzeko esperientziarik.
|
|
|
Eta sarreratxo hau eginda, Txillar, gutariko askorentzat
|
zer
izan zaren eta zerzaren kontatu nahi nuke, hemendik aurrera anekdota pertsonalak erabiliz, baina, hirugarren pertsonala erabiliz, pudoreak aginduta.
|
|
|
–Euskaldun berri, ekin euskaraz?. Xabier Kintana eta Joseba Tobar en hitzaurrebaten ostean, bertan azaltzen ziren, euskaldun berriak izanik, ordurako nolabaitekoonarpen publikoa bereganaturik zuten pertsonaiak, eta beraiek kontatzen zuten nolahasi ziren euskara ikasten, zein metodorekin, zergatik, zerk bultzatuta,
|
zer
nolakohasiera traketsak izan zituzten eta, azkenik, nola heldu ziren hizkuntza arrotz hura (etaaldi berean hizkuntza berezkoena, maitatuena) bereganatzera.
|
|
|
Honela ulertuko da
|
zer
nolako emozioa sentitu nuen, berak gogoratu ere ez dugogoratuko seguruen, urte asko beranduago (86 edo 87an), eta manifestazio batenondoren (edo aurretik, nola gogoratu?) Donostiako Barandiaran tabernako terrazanzenbait pertsonarekin batera geundela, idazten ari zen nobelari buruz nire iritzia eskatuzidanean, profesio kide bati galdera luzatzen zaion naturaltasun berberaz:
|
|
|
Muga pasatzea, askotanbezala, sufrikario luzea izan zen. Motxilaren behealdean Krutwigen. Vasconia, debekatua generaman, eta Karmele Rotaetxe-ren senarrari bizarra mozteko makinanola desmontatu zioten ikusi ondoren, San Antoniori errogatibak egin genizkion liburuhura aurki ez zezaten, aurkituz gero
|
zer
gerta zekigukeen pentsatze soilaz hotzikarasentitzen baikenuen.
|
|
|
Txillardegiren gaia ez zen literatura, doktorego ikastaro hartan. Titulua entzunnuen lehenengoan barrez hasi nintzen,, ez da posible?, esan nuen,, horretaz
|
zer
esandaiteke hiru hilabetetan zehar??. Ikastaroaren titulua. Euskal bokalak?
|
|
|
Ikastaroaren titulua. Euskal bokalak? zen eta, hasiaurretik, ez nuen imajinatzen a, e, i, o eta u esateaz aparte (agian u ere bai)
|
zer
gehiagoesan zitekeen. Eta bai, badago esaterik, alajaina.
|
|
|
–Euskadi Ta Askatasuna? erakundeazer izanen litzatekeen (edo
|
zer
izan behar lukeen) orduz gero finkatu genuen.
|
|
|
Noski, ez deritzot egoki, hic et nunc, amaigabeko eztabaidetan berrastea, (orduanplanteiatzen edo proposatzen zen) sozialismoa
|
zer
den/ zen edo zer ez den/ ez zen: zientifikoa ala ez; iraultzailea ala sozialdemokrata; Moskutar, Pekindar, Habanatar edoguztiz jator edo etxekoa izan behar zuen...
|
|
|
Noski, ez deritzot egoki, hic et nunc, amaigabeko eztabaidetan berrastea, (orduanplanteiatzen edo proposatzen zen) sozialismoa zer den/ zen edo
|
zer
ez den/ ez zen: zientifikoa ala ez; iraultzailea ala sozialdemokrata; Moskutar, Pekindar, Habanatar edoguztiz jator edo etxekoa izan behar zuen...
|
|
|
Baina horrela gutiagobaitzuen berak jateko, azkenean aspertu zen eta senarrari salatu zion gauero laminaetortzen zela. Hurrengo gauean emazte jantzi zen senarra, eta supazterrean geratu zen.Lamina etorri eta
|
zer
edo zer igarri zuen, gizonaren bizarra ikusirik. Txitxiburruntziemateko eskatu eta, gizonak burruntzia berotu eta ahotik sartu zion.
|
|
|
Baina horrela gutiagobaitzuen berak jateko, azkenean aspertu zen eta senarrari salatu zion gauero laminaetortzen zela. Hurrengo gauean emazte jantzi zen senarra, eta supazterrean geratu zen.Lamina etorri eta zer edo
|
zer
igarri zuen, gizonaren bizarra ikusirik. Txitxiburruntziemateko eskatu eta, gizonak burruntzia berotu eta ahotik sartu zion.
|
|
|
Emazte hura, Gaxuxa izenekoa, eta haren senarra Joanes, ezagutu zituen Jose Mari Kastantxok, haren denboran gertatu baitzen punizionea: «Ni gau hartaz oroitzen niz orai hementxeoihal hau bezain untsa (aurrean duen mahain oihala seinalatuz),
|
zer
gau zen hura: izigarri zen ihurtziria eta ximista, ximista, ximista ximisten gainean. Gero biharamunean berehala barreiatu zen (herrian) aire gaiztoak joan zakola supazterretik aztala».
|
|
|
Berriemaile ezohiko batek, Eulali Bilbao orozkoarrak, besteek baino askatasunhandiagoa zuen istorioak moldatzeko, eta hari entzundako hainbat gertakaritan edertoikusten ahal da nola erabiltzen zituen mitoak: hark edota haren ahaide hurbilek biziizandako esperientziei forma eta edukia emateko nola bereganatu dituzten tradiziokomotiboak eta
|
zer
aldaketak sartu dituzten istorioen egituran. Zergatik egin duten erejakin nahi genuke, beren nortasunak edo, menturaz, giroak bultzaturik.
|
|
|
Kondaira mitiko bat entzutean, gehienetan, berehala ezagutzen dugu
|
zer
tipokoaden eta zelan bururatuko den; bakar batzuetan soilik aurkitzen ditugu garrantzizkoaldaketak, baina handiak direnean, gerta liteke deusik ez ulertzea, haria galduta etahapax baten aurrean gaudela uste izatea. Eulaliren ahotik horrelako batzuk aditzekozori ona izan dut, hari esker pausatu bainion galdera neure buruari.
|
|
|
denak inar makilaz hari jo eta ihesi joan zen eskaileran behera, begi gorri gorriekaz eta miauikaragarriak egiten. Baina, gaineratu du Pablok, beste
|
zer
edo zer egin zuen katuhorrek joan aurretik: intxaur batetik sobrekama bat atera eta hartaz hilaren ohe guztiaestali zuen.
|
|
|
denak inar makilaz hari jo eta ihesi joan zen eskaileran behera, begi gorri gorriekaz eta miauikaragarriak egiten. Baina, gaineratu du Pablok, beste zer edo
|
zer
egin zuen katuhorrek joan aurretik: intxaur batetik sobrekama bat atera eta hartaz hilaren ohe guztiaestali zuen.
|
|
|
Aldi berean, hilaren eta giza katuaren seme bat,* Marcos, fraile zegoen komentuan ere zarata handiak igarri zituzten eta jakin zuten fraileren baten etxean
|
zer
edo zerjazoten zela. Biharamun goizean, meza ostean superioreak estola («liburua» esan nahidu Eulalik) zabalik utzi zuen (horren bidez jakin dezakete apezek nor den sorgina), eta* Marcos komentutik bota zuen.
|
|
|
egon bere ezin zirean etzean bere, eta derrigor egon behar eudien». Esperientziabizitu horiek gertakariaren egia bermatzen dute, nahiz ez lekukoek eta ez guk ere ezdugun jakingo
|
zer
izan zen egunkari agerpen hura. Adar joleren bat, menturaz, ondozekiena non, noiz, zerk eragingo zuen izialdura; osterantzean, ez diot xehetasun horriparekorik aurkitu tradizioan.
|
|
|
Araneko gertakaria erasi dutenek,* Teofilok parte txarrekoak zituela eta katubilakatzen zela segur baitziren ere, beste mundukoen jestu bat erantsi diote, estalgiarenmotiboa. Baina motiboa bera aldakorra izanik (baikorra sobrekama ederraz estaltzeaOrozkon, ezkorra kapa sarea botatzea Zeberion), ez dakigu
|
zer
bilatu zuten berenauzoan biziriko gertakari latz bati gaineratu diotenean, lazgarria areagotzea, motiboezkorra, ala lazgarria gozatzea, motibo baikorra?.
|
|
|
Organizazio eskema zehatzak, Administrazioaren parte hartze orokorra eta zabala. Badugu, bai, Kataluniatik, urrundikbederen,
|
zer
ikasirik; eta katalanek badakite, Marik berak aitortzen duenez: –gureesperientziak beste hizkuntz komunitateentzat interesgarria den zerbait izango duelakoan nago??
|
|
|
Baina kultura, fiktio mentis? izanik, berari buruz hitz egiteko orduankonparazioaren teknikaren laguntza ezinbestekoa zaigu,
|
zer
esan nahi dugunadierazteko izadian aurkitzen dugun zerbaitetaz baliatuz.
|
|
|
Hizkuntzari buruz aritu zen batik bat, EuskalHerriko auzian hizkuntza galtzearen arriskua nabarmenena zelako. Gaiari sarreraemanez, hala ere,. Kultura
|
zer
den. Kulturaren bi izariak?
|
|
|
Kulturaren bi izariak? atalean, zabalago azaltzendu kulturaren kontzeptua, horren baitan hizkuntzak
|
zer
garrantzia duen azpimarratuz.Ni orokorrean arituko naiz euskal kultura aipatuz, ez euskarari soilik dagokionean, baizik norbanakoak edo Herri batek naturaren gainean biltzen duen guztia adierazteko.Guztiz bat nator Txillardegik garai hartan adierazitakoekin, baina hizkuntza, gizakiaeta kultura kontzeptuetan azken urte hauetan produkzio handia egin du gizarteak, ezbeti norabide berean, eta uste du...
|
|
|
Lehenengo biek goizeko bi klaseetan, Euskal Herriko kultur politika eta EuskalHerriko industria kulturala gaiak, datuak eta azterketa azaldu ondoren, bagenuennoski
|
zer
aztertu arratsaldeko saioan.
|
|
|
Politiko batzuk oportunismo hutsean mugitzen direla garbi dago, eta gehiengoalortuta egiteko prest dauden horrek ez du
|
zer
ikusirik gutxiengoan izan zirelarikbotatako diskurtsoekin. Trebiñoko ordezkari demokratikoek ez dute hautuaren eskubiderik.
|
|
|
Baina oraingo honetan ez dut ondorio politikoez edo balioen erabilpen zinikoazaritu nahi. Orain adierazi nahi dut, kultura batean, gure baitan pentsatzeko ematen denprozesuan,
|
zer
pisu duten balioek erabakiak eta jarrerak hartzeko orduan.
|
|
|
Iraultza, izan ere, indibiduoarennahimenaren eta erabaki librearen izenean egin zen, eta Erregimen Zaharraren aurka (leinuaren erregimena) justifikatu zen. Hiritar bakoitzak badaki
|
zer
nahi duen eta nahiduena hautatzen du, teorian. Praktikan, nahimen hori, indibidualitatea, alegia, ezabatuegiten baldin bada, gehiengo inmentsoa ez ezer erabakitzeaz eta ez hautatzeazarduratzen ez bada, eta artalde hutsa bada, zerk justifikatzen du egiaz Iraultza etaIraultza ondoko sistema hau guztia?
|
|
|
Eta
|
zer
da existitzea, existentzia. Konplikazio handiegietan ez sartzeko, existentzialistek berek existentzia nola ulertzen duten ikusteko, irakurgai egokia dukeguUnamuno ren Vida de Don Quijote y Sancho delakoaren prologoa(. El sepulcro deDon Quijote?), autore horren ohiko sarkasmoarekin bulgaritate nagusiaren aurka.Gehien gehiengoaren existentzia, hau da, bizitzea, mundura etorri eta hortxe egoteada, egon, joatea tokatzen zaien arte?, estas pobres muchedumbres ordenadas y traaquilas que nacen, comen, duermen, se reproducen y mueren? 5?, ezer egin gabe mundua aldatzeko edo hobetzeko, urdailarena baino bestelako buruhausterik eta kezkarikgabe, utopiarik gabe, espirituarekin borrokarik izan gabe.
|
|
|
Besteren esanera bizi dena, ez danorbera. Bere helburua, edo
|
zer
izan behar duenaren arauak, etab., bere baitatik kanpodauzkana, ez da norbera. Gizaki estetikoa, horregatik, inesentziala da, Kierkegaard enhitzetan; gizakiaren imintzio bat.
|
|
|
gizarteak eskaintzen dionaren artean, eskaintzen dizkion motiboekin, bultzadekin, xedeekin aukeratzen du. Apenas daukaberak
|
zer
aukeratu handirik. Mundu honetan bakoitza bere aukera baldin bada, ordea, esan dugunez, zer da, azken finean, gizakia?
|
|
|
Apenas daukaberak zer aukeratu handirik. Mundu honetan bakoitza bere aukera baldin bada, ordea, esan dugunez,
|
zer
da, azken finean, gizakia. Ezer ez da!
|
|
|
Eta hil izanbanintz, ezertan ere etzen nere hutsunea nabaituko; ez bainaiz ni inor, ustekabehutsaren seme baizik(...). Eta nik, ustekabez naizen honek, ezin aukeratzeak,
|
zer
duharritzekorik? (...) Aukeratu...
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan
|
zer
egin gura duzun, zer izan gura duzun; zure erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde zer egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan zer egin gura duzun,
|
zer
izan gura duzun; zure erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde zer egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan zer egin gura duzun, zer izan gura duzun; zure erabakian dago
|
zer
izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde zer egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan zer egin gura duzun, zer izan gura duzun; zure erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde
|
zer
egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Euskal Herriko testuinguruan, badakigu Leturia baino lehen euskaraz
|
zer
nobelagintza dagoen, eleberri honek sekulako inpaktua eragin zuen.
|
|
|
Zer dira gizakiak? (Existentzialistak egiten duen galdera ez da?
|
zer
da gizakiA??). Gizon emakumeak nolakoak diren begiratzen badugu, Kierkegaard-en araberabizitzaren bi begikera funtsezko suma genitzake, elkarri kontrajarritakoak:
|
|
|
Neure erabakiarenfruitua da, unibertso osoan eta eternitate guztian neu bakarrik naizen eta beti neubakarrik izango naizen honen banakotasuna, diferentzia. Nire nor, ez bakarrik
|
zer
, izatea.
|
|
|
euskara. Orain, berriz,
|
zer
da Euskal Herria? –Negatiboki aurrena: Euskal Herria ez da Foruak, edo Kontzertua edo Autonomia.
|
|
|
Politikaren eta artearenarteko suturatik sortutako, errealismo sozialista? delakoaz,
|
zer
esanik ez. Arana Goiriketa bere jarraitzaileek historiaren eta politikaren artean eginiko loturaren emaitzakbistan daude:
|
|
|
–Zer leku emanantiabertzale diren euskaldunei?? 8 Edo euskara ez dakiten abertzaleei? Ezin erantzun.Impassean gaude, Buesari egurra ematea gauza erraza zen neurrian,
|
zer
gertatzen daBuesaren antzeko politika daraman Oliveri euskaldun petoarekin. Eta Salaburueuskaltzain espainolazoarekin, eta Ardanza, Atutxa eta abarrekin?
|
|
|
euskarazkoak, maileguak eta kalkoak. Ea sailkapen berrihonek
|
zer
argitzen digun:
|
|
|
Ezinbestekoa da euskararen corpusaren normalkuntzak maila diskurtsiboari erreparatzea, bai eta errepertorioari ere. Badago
|
zer
eginik horretan.
|
|
|
Lehen Ihardunaldiak? izeneko liburuanbegiratzea nahikoa da,
|
zer
esan nahi den ikusteko.
|
|
|
Helduen eta gazteen arteko harremanetan lur hartuz, elkarri
|
zer
ematen eta elkarrengandik zer hartzen duten aztertzen da lehenik. Bigarrenik, gutariko bakoitzak dituenmin saminen zentzua aurkitu ahal izateko, aldizka, gelditu behar dugula adierazten da: horiek sentitzeko, pentsatzeko eta horiei buruz hitz egiteko.
|
|
|
Helduen eta gazteen arteko harremanetan lur hartuz, elkarri zer ematen eta elkarrengandik
|
zer
hartzen duten aztertzen da lehenik. Bigarrenik, gutariko bakoitzak dituenmin saminen zentzua aurkitu ahal izateko, aldizka, gelditu behar dugula adierazten da: horiek sentitzeko, pentsatzeko eta horiei buruz hitz egiteko.
|
|
|
Testu horretaraino iristeko Ministeritzan
|
zer
nolako lanketa egin zen ez daki gu, eta, geure artean, hiri eta herrietan agindua nola hartu eta bete zen ere ez. Parroko, apaiz eta fraideek nola saihestu ote zuten arriskua?
|
|
|
Fraide Senitarte donostiarraz esan dugu gorago zerbait, eta ez dago
|
zer
gehituhandirik hemen, baina komeni zaigu Gobernutiko debekuari eman beharrekoerantzuna nork edo nortzuek erabaki zuketen begiratzea.
|
|
|
eta interes politiko alderdikoirikere ezagutu izan zuela, baina, itxura guztiz, Lauzurikarentzat azaleko eta pasaerakogorrina besterik ez zen hori; euskara bera, ostera, asmaziorik gabeko herritarrenjatorrizko izan modua. Hortaz, behar izanik, Altxamendu Nazionalaren ideia etaasmoak berak ere zabaltzeko balio zezakeen lanabesa, eta,
|
zer
esanik ez, elizkizun etakatekesian erabil zitekeena.
|
|
|
Monarkiako indar politiko hegemonikoek oso garbi izan zuten
|
zer
pentsa eta zeregin, gaztelania ez ziren Penintsulako beste hizkuntzekin. Hori ulertzeko, RomanonesGobernu Buruaren hitzak (berriz ere!) eta Lliga Regionalista ko Cambo ren erantzunaizan daitezke Erregeren Gobernuak nondik nora zebiltzan jakiteko eta eskuinerregionalista bera haiengandik zein urrun zegoen erakusteko testu egokiak (Ferrer1985:
|
|
|
(halakorik egon baldin bazen behintzat; eta lehentxeago eta geroxeago izan zen halakorik). Eta
|
zer
egin zuen, Gotzain arauakalbora utziz, Ministroaren esanetara ibili zirenekin? (Donostian, bederen, halakofranko egon baitzen).
|
|
|
Geroxeago, eta Frantziako estatuaz ari dela, honela diosku: . Iruditzen zait ezeuskaldunek, ez bretoiek eta ez besteek ere ez dutela argi esaten
|
zer
nahi duten eginberen hizkuntzarekin. Jakina, eskolan irakatsi behar dela, horretan denak daude ados; baina bizitza ekonomikoaren hizkuntza ere bihurtu behar al da?
|
|
|
Eta hegoaldeko euskaldunek ere, ba ote dakigu benetan
|
zer
egin nahi dugun geurehizkuntzarekin. Etxean, eskolan, lagunen artean eta, kasurik onenean, kalean ereeuskara erabiltzeko prest gaude; baina guretariko zenbatek irakurtzen du eguneroEgunkaria?
|
|
|
(halako galderak daudenean), zeini arrazoitu nahi diogu? Zer arrazoitu,
|
zer
esplikatzeko, zer irabazteko. Hasteko, zeini daukat arrazoitu beharrik eta zer justifikatu behar dizkiot nik inori ene gurariak, desirak, ene askatasun egarria?
|
|
|
(halako galderak daudenean), zeini arrazoitu nahi diogu? Zer arrazoitu, zer esplikatzeko,
|
zer
irabazteko. Hasteko, zeini daukat arrazoitu beharrik eta zer justifikatu behar dizkiot nik inori ene gurariak, desirak, ene askatasun egarria?
|
|
|
Zer arrazoitu, zer esplikatzeko, zer irabazteko? Hasteko, zeini daukat arrazoitu beharrik eta
|
zer
justifikatu behar dizkiot nik inori ene gurariak, desirak, ene askatasun egarria? (...) Nondik datorkit niri gurariok inori arrazoitu etajustifikatu beharraren sentimendu horixe bera, premia hori, ez bada gizartearengaurko eraketak (gurari) haiek nigan ukatzen eta zanpatzen eta nolabait moralki, debekatzen?
|
|
|
–Gaur goizean hondartzan paseatzen ibili naiz? idazten badut, hau irakurtzenduenak egundoko informazioa jasoko du niri buruz, ibiltaria naizela, une hau ez denbeste batean
|
zer
egin dudan,... eta beste gauza asko. Gertaera hau posible izan da biokalfabetatuak garelako eta hizkuntza idatzia menderatzen dugulako.
|