|
2001
|
|
|
arazoa ez da nola, edo zenbat edo noiz, baizik eta zergatik. Alegia, zergatik eta
|
zertarako
hizkuntz politika bat. Artetak berak ez dio burubiderik ikusten, espreski aipatzen dituen kasu gutxi batzuetan salbu.
|
|
|
Berrehun liburutik gora idatzi ditut, zazpi hizkuntzatan, eta beste hainbeste itzuli. Horietako bat, nik idatzia zena, ingelesez idatzi eta frantsesera itzuli nuen; gero frantsesezko bertsioa hartu eta alemanera; halaxe egin nuen, hizkuntzatik hizkuntzara, zortzi aldiz, azkeneko bertsioa, jada
|
zer
hizkuntzatan zegoen gogoratzen ez dudana berriz hasierako ingelesez jarri nuen arte. Inork ez zuen emaitza hasierako liburuarekin identifikatu; hortaz, beste jatorrizko liburua bailitzan pasa nuen merkatuan, baina geroztik itzulpenak egiteari utzi nion.
|
|
2002
|
|
|
Bezero garen banku nahiz aurrezki kutxaren sukurtsalik hurbilena bisitatzeko ordua, beraz. Kutxazain automatikoan txartela edo libreta sartu ondoren, pantaila batek galdetuko digu ea eragiketak
|
zer
hizkuntzatan egitea nahi dugun. Hori da esaterako BBK, Caixa, Kutxa, Vital Kutxa eta Euskadiko Kutxaren kasua.
|
|
|
Hala nola, gustuko gaiak, ahozko/ idatzizko komunikazioa,
|
zer
hizkuntza jarduera duten gogoko, zein ez, eta abar.
|
|
|
|
Zer
hizkuntza forma erabili proposamenak egiteko?
|
|
|
Baina kontatzen hasten naizela, burura etorri zait lehenbiziko zalantza, ez baitakit ongi
|
zer
hizkuntza mota erabili eta gauzak, berez ilun diren gauzak, argi ikusi nahi ditudalako hasiera hasieratik: forma kontua baldin bada ere, ez dakit hika edo zuka egin behar dudan, gazte bati hika egitea eskatzen baitu hizkuntzak, edo guri bederen hala eskatzen zigun lehenago, baina hika hasiz gero ere ez dakit nik ez ote litzatekeen testu hau pixka bat ulergaitz gertatuko.
|
|
2003
|
|
|
Eta komunikabideetan? Eta
|
zer
hizkuntza eskubideak lurralde osoan bermatzeko. Haien jokabidea salatu beharra dago.
|
|
|
Edo Jaurlaritzak ba ote du politikaren bat demokraziari, ahularen alde agertzeari eta gizarte ekimenen osagarritasuna printzipioei jarraitzen ez dienik?
|
Zergatik
hizkuntza politikaren kasuan azalarazi behar dira politika orori dagozkion irizpide orokorrak?
|
|
2004
|
|
|
Ezin hemen osorik birlanda. Nekez azal dezake nehork berak baiño zorrozkiago,
|
zergatik
hizkuntza bat ez dan hitz lerrokada huts bat. Irakurleak liburua eskuratzeko aukera baldin badu, bai puntu huntaz eta bai guretzako oiñarrizko diran beste askotaz ere, argitzapen ederrak lortuko ditu.
|
|
2006
|
|
|
gehien bisitatzen diren webguneko atalak, zer herrialde diren bisitariak, zer ordutan sartzen diren, zer bilatzailek eramaten dituzten orrira eta zer hitzak bilatzaileetan sartzen dituzte, bai eta Internet Explorer edo Mozilla Firefox, ordenagailua PC edo Mac bada, eta luzea eta abar. Hau oso erabilgarria da webgunea bera eguneratzeko ordua, zer jakiteko aukera ematen baitu orri gehiago eguneratu, zein hobetu,
|
zer
hizkuntzatara itzuli, garrantzitsua bada dena ondo ikustea Firefox nabigatzailearekin (erabilia) internauten% 20tik gora edo Mac ordenagailuekin, etab. Baliabide horiek edo beste batzuk kontratatzeko, nahikoa da horiek eskaintzen dituen atarian izena ematea eta html kodearekin txertatzea. Hobeto ikusteko baliabideak Bestelakoak doako zerbitzuek bisitari kopurua handitzeko aukera ematen dute.
|
|
|
Kondearen ahalegina nire mintzairan egiteko, eskertzekoa zen. Haatik, haren gaskoi doinu garbiak ozenki salatzen zuen
|
zer
hizkuntza zen han nagusi. Gazteluko sala handia, bertzalde, Garrüzekoa halako hiru zen, eta horrek txiki, arrunt txiki, sentiarazten ninduen.
|
|
|
|
Zer
hizkuntza ditugu inguruan. Euskara eta Literatura.
|
|
|
|
Zer
hizkuntza ditugu inguruan. Euskara eta Literatura.
|
|
2007
|
|
|
–Ba a
|
zer
hizkuntza ostia ikasi behar dudan!?, eta barrez lehertu ginen hirurok, eta barre algarekin nire kontra estutu zen Inma, eta txandalaren azpian bularretakorik gabe segitzen zuela konturatu nintzen, eta zakila gogortu egin zitzaidan, beste behin ere.
|
|
|
Nazio identitateari dagokionez, gurasoek eraginaizaten dute. Batetik, gurasoek erabakitzen dute beren seme alaben testuingurusoziolinguistikoa, haiek erabakitzen baitute
|
zer
hizkuntzatan komunikatuko direnhaiekin, bai eta zer hizkuntzatan ikasiko duten seme alabek, beren helburuen zeinideologiaren arabera. Eta, ikusi dugun gisa, horrek badu eraginik nazio zeinestatu identifikazioetan, bai eta herrialdeekiko jarreretan ere.
|
|
|
Nazio identitateari dagokionez, gurasoek eraginaizaten dute. Batetik, gurasoek erabakitzen dute beren seme alaben testuingurusoziolinguistikoa, haiek erabakitzen baitute zer hizkuntzatan komunikatuko direnhaiekin, bai eta
|
zer
hizkuntzatan ikasiko duten seme alabek, beren helburuen zeinideologiaren arabera. Eta, ikusi dugun gisa, horrek badu eraginik nazio zeinestatu identifikazioetan, bai eta herrialdeekiko jarreretan ere.
|
|
|
Gizadia bat izanik,
|
zergatik
hizkuntza ezberdinak dauden, ez bat bakarra, Humboldt-ek esplikazio posible bat ikusten du arrazoizkoa: giza izpirituaren beraren barneko enkarnua, forma intelektualen aniztasun aberatsa sortzeko (eta ez, he
|
|
|
Nafarroako Gorteetan aski den gehiengoa egotean aldatuko dute, baina eztabaida ez da, edo ez luke izan behar, ea Erribera Euskal Herria izan den edo ez den izan, bertako herritarrek eta haien ordezkariek orain zer nahi duten baizik. Berdin da
|
zer
hizkuntza mintzatzen zen non noiz.
|
|
2008
|
|
|
I. Arruti. Iruditzen zaigu erakundeak ez dakit
|
zer
hizkuntza ohitura ekartzen digula. Ez dago korrelazio zuzenik, eragina izan dezake baina xirimiria bezalakoa da.
|
|
|
Non koka genitzake Quebeceko komunitate anglofonoak 4b irudian aurkeztu dugun ongizate/ gaixotasun markoaren barruan? Nagusiki
|
zer
hizkuntza ofizial hitz egiten den hartuz gero oinarritzat, 2001 urtean Quebecen milioi bat ingeles hiztun inguru zeuden, hainbat jatorritakoak, biztanleriaren %14, beraz. Ingelesa ama hizkuntza dutenen erroldaOntarioren iparraldeko frantses hiztunetako asko komunitate frankofonoen barruan bizi dira.
|
|
|
Aldatzen den gauza bakarra da nola egiten duen bilaketa jendeak, zer hitz erabiltzen dituen bilatzeko, eta
|
zer
hizkuntzatan egiten duen. Bestela, antzeko gauzak bilatzen dituzte; antzeko gauzak eskatzen dizkiete Interneti leku bateko eta besteko erabiltzaileek.
|
|
|
Idazketa eta irakurketa lantzen hasten denetik garai honetara orduko, ikastolan
|
zer
hizkuntz eredu erabiliko den erabaki behar da, gorago esandako faktoreak, euskararen bizkortasuna, ikasle euskalkidunean kopurua, etab., aintzat hartuz.
|
|
|
denak daude euskararen alde, baina euskara ez da lehentasuna. Bilboko udalean, adibidez, atezainak ez dakit
|
zer
hizkuntza perfil bete behar duen lanpostua lortzeko, baina ez da ezer ere pasatzen alkateak euskaraz ez dakielako. Eskizofrenia baizik ez da transmititzen gizartera.
|
|
2009
|
|
|
Esnatu al zara inoiz, bat batean, eta ahots ozenez hizketan ari zinela ohartu? Eta, aizu,
|
zer
hizkuntzatan ari zinen hizketan. Euskaraz?
|
|
|
Kokatze lana ahalik eta modurik adostuenean egin behar dugu, eta tokiak eta bete behar duten funtzioak emango diete hizkuntzei estatusa. Eta horrekin, guztiok jakingo dugu
|
zer
hizkuntza irizpide segitu. Diseinutik bertatik landu behar dugu helburua, eta helburuarekin batera euskararen lekua (estatusa) argi utzi.
|
|
|
–Zer esan duzu?
|
Zer
hizkuntza zen hori?
|
|
|
Edozelan ere, iturri batzuek eta besteek erabiltzen dituzten gutxi gorabeherako kopuruek argi eta garbi erakusten dute euskararen eta Interneten presenteen dauden hizkuntzen artean dagoen tarte ikaragarria. Ez dugu ahantzi behar ingelesa gaur egun sarean erabat nagusia den arren, nagusitasuna aldatuz doala beste hizkuntza batzuk gero eta gehiago hedatzen ari direlako interneten; beraz, ikusi da zer erabilera doazen finkatuz hedabide berri horretan, bertan zein hizkuntza erabiliko diren eta, bereziki, hizkuntza komunitate bakoitzeko kideek
|
zer
hizkuntza erabiliko duten gutxieneko proiekzioa egin ahal izateko.
|
|
|
–Euskara arma gisa erabiltzen dutenak zuek zarete. Berdintasunaren izenean, jendeak aukeratu dezala
|
zer
hizkuntza erabili nahi duen. Legeak ez du hori bermatzen.
|
|
|
Baina, ildo honetan sakonago sartuz, argitu dugu" herritar elebidunak" esaten dugunean
|
zer
hizkuntza mailatako elebidunak ditugun gogoan. Izan ere, jakina da elebitasun mota bat baino gehiago badirela munduan, eta elebitasun eredu horien arteko desberdintasunetariko bat herritarren elebitasun mailari lotzen zaiola.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza nahi handiko proiektu politiko/ identitario bat egituratzeko bitarteko gisa erabiltzen da. Puntu horretan, beraz, katalanen artean hainbatetan ikusi dugun"
|
zer
hizkuntza erabili, hura izan" kausa egitate hori askoz kontu handiagoz aztertu behar da, behar beste hausnartu gabeko iritziak saihestearren, iritzi okerrak eta uste ustelak gerta baitaitezke. Gai honetan hizkuntza faktorea, hemen aztertzen ari garen kantagintza bera abiatu baino askoz lehenagokoa?
|
|
|
Elizan dotrina
|
zer
hizkuntzatan ikasten zenuten?
|
|
2010
|
|
|
Iruñeko, edo beste inongo, gaztelaniadun elebakarra, gaztelaniaz hitz egiten ari denean, ziur asko ez da etengabeko gogoetan ari erabiltzen ari den hizkuntzaren gainean. Gaztelaniaz egiten du, natural, eta ez du pentsatu beharrik
|
zer
hizkuntzan egiten duen. Euskaraz ari denak, ordea, hautu bat egin du, eta egoera eta solaskide askorekin erabilera guztiz mekanizatua, ohikoa, eta arrunta izatera iritsi arren, oraindik ere sarritan iruditzen zaigu euskaraz egiteko hautuak baduela erabaki kontzientearen nolabaiteko ukitua edo kutsua.
|
|
|
Iruñeko, edo beste inongo, gaztelaniadun elebakarra, gaztelaniaz hitz egiten ari denean, ziur asko ez da etengabeko gogoetan ari erabiltzen ari den hizkuntzaren gainean. Gaztelaniaz egiten du, natural, eta ez du pentsatu beharrik
|
zer
hizkuntzan egiten duen.
|
|
|
PAMek, bestalde, hizkuntza segurtasunaren printzipioa zehaztu du; horri jarraiki, unibertsitateak konpromisoa hartu du jendeari jakinarazteko
|
zer
hizkuntza erabiltzen den ikasketa jardueretan. Informazio hori eskuragarri egongo da edonorentzat, eta loteslea izango da, katalana irakaskuntza bitarteko gisa erabiltzen jarraitzeari dagokionez batez ere.
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. 1857 urtean egin zen espainiako biztanleriaren lehen errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu
|
zer
hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere, hizkuntzari buruzko galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua os... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu zer hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere, hizkuntzari buruzko galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati
|
zer
hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko zuten bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende erdia... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
11 dekretu berri horrekin, gurasoek haur hezkuntzan bakarrik aukeratu dute seme alabekin
|
zer
hizkuntza erabili, eta irakasgaia guraso gehienek erabaki duten hizkuntzan emango da. Sistema gaizto horren bidez, Steg hezkuntza sindikatuaren ustez, hiriko gurasoen %40ak galiziera aukeratu zuen ikasturte honetarako beren seme alabekin irakaskuntzan erabili beharreko hizkuntza modura; baina" galizieraren" aukera hiriko haur eskolen %10ean baino ez zen" aurrera" irten:
|
|
|
Lehen hobekuntzetako bat hizkuntzaren detekzioa izan zen. Hizkuntza teknologiak erabiliz, webeko orri bat
|
zer
hizkuntzatan dagoen detektatzeko gai dira bilatzaileak, eta, horrela, hizkuntza jakin bateko orriak soilik eskaintzen dituzte. Gainera, orrien hizkuntza ezaguna dutenean, hizkuntza horren araberako tratamendu berezia eskaintzen diote orriari.
|
|
|
Negoziazioa
|
zer
hizkuntzatan egingo zuten, ez zegoen eztabaidatu beharrik. Loiolako mahaikideetako seik euskaraz badakite, baina batek, Aresek, ez.
|
|
|
Ez da batere erraza, hori guztia dela medio, EAEko ikasleen egungo mintzajarduna argitzea. Ez da erraza, bereziki, beren eguneroko eskola bizitzan
|
zer
hizkuntzaz norekin, noiz nola eta zertarako baliatzen diren zehaztea. Hori guztia horrela izanik ere, argitasunen bat nahi litzateke.
|
|
|
Umetan, etxean,
|
zer
hizkuntza ikasi zenuen lehenik?
|
|
|
Etxean
|
zer
hizkuntzatan egiten duzue?
|
|
|
Lagun artean
|
zer
hizkuntzatan egiten duzue?
|
|
|
Lehenengo erabaki hori hartu ondoren, beste galdera batek egiten zidan kosk:
|
zer
hizkuntzatan. Gaztelaniaz ala euskaraz?
|
|
|
Horren haritik hitz egiten du Schlieben Langek, berriz ere," hizkuntzaren irakaskuntza emantzipatzaileaz" 191 Komunikazioaren etnografiak, horrenbestez, bere egiten du hizkuntz irakaskuntzaren inguruko kezka; eta —aipatutako testuinguruaren ikuspuntutik— helburu den konpetentzia komunikatiboa, egiaz, interakzio komunikatiboaren bidez soilik eskura daitekeela azpimarratzen du. Horretaz gain, bestela," hizkuntzaren soziologiak", bere horretan, badu ere eraginik pedagogia linguistikoan, hain zuzen —eta Moreno Fernandezek azpimarratu bezala— diziplina soziolinguistiko hori halaber funtsezko tresna delako"
|
zer
hizkuntza irakatsi eta horiek nori irakatsi" erabakitzeko192 Bere zeregina, bereziki, hizkuntza, dialekto edota erregistro ezberdinek sortutako egoera eleanitzetan zentratzen da, eta, zinez, hortik jaiotako hizkuntz planifikazioak eta politikak zuzeneko eragina dute bai hezkuntza sisteman bai hizkuntz irakaskuntzan. Horren oinarria dela-eta, bada, zera dio Fasoldek:
|
|
|
"
|
Zer
hizkuntzatan dago idatzita?" galdetu nion, tabernako aulki hartatik jaikitzean banekien ez zekiela nora joan.
|
|
|
"
|
Zer
hizkuntza handia espainiera! Ona litzateke Espainia ere gure auzoko estatu handi bihurtzea". 983
|
|
|
Paulino Garagorri donostiar liberala, Miguel de Unamunoren eta Jose Ortega Gasseten jarraitzailea, euskaldun espainola izango zen, baina konturatzen zen herriak erabaki behar duela
|
zer
hizkuntza hitz egin eta, artikulu baten amaieran idatzi zuenez, herri moduan zelan antolatu:
|
|
2011
|
|
|
Egunkari horretan jatorrizko testua gaztelaniazkoa izaten da, eta gero katalanera itzultzen dute. La Vanguardia n, ordea, erredaktore bakoitzak aukeratuko du artikulua
|
zer
hizkuntzatan idatzi, eta itzultzaile automatikotik pasatu ostean onartu du itzulpena. Irakurleen gutunak, bestalde, bi hizkuntzatan argitaratuko dituzte bi edizioetan.Katalanezko paperezko prentsak baditu erreferente gehiago:
|
|
|
Arno ibaiaren eta Erromako Tiber ibaiaren artean, Etruria zegoen kokatuta. Ligurrera eta Etruskoa
|
zer
hizkuntza motatakoak ote ziren. Eztabaida luzeak dira eta, ni eztabaida horretan sartzeko ez bainaiz nor, datu pare bat bildu besterik ez dut egingo.
|
|
|
2) Norbanakoaren nortasuna, besteak beste, hitz egiten duen hizkuntzak definitzen du. Norberak erabakitzen du
|
zer
hizkuntza mintzatu(= zer komunitatekoa izan); erabaki sentimentala baina, batez ere, arrazoitua lukeena. 3) Beraz, bere burua euskalduntzat duenak euskaraz hitz egiten du, hala erabaki duelako.
|
|
|
Desoreka handia alde guztietatik. Erraldoien Txokoan kokatuko den eskolak
|
zer
hizkuntza eredu eskainiko duen ez da ezagutzera eman orain arte, baina azken urte hauetan ingelesaren aldeko Udalaren apustua agerikoa da.
|
|
|
Oso zaila da azaltzea
|
zergatik
hizkuntzaz aldatzen dugun. Modu heterodoxoan emandako esplikazioa hauxe litzateke:
|
|
|
...ra ezaugarritzen duten faktore nagusiak ez dira euskal herriko hizkuntza egoeran atzematen. euskal herrian bizitzen ari garen hizkuntza egoera ez da diglosia motakoa, beraz. euskal herriko hizkuntza egoera definizio berritua bilatu behar dugu. eginkizun horretan soziolinguistika jakintza alorreko oinarrizko terminologia adostua izatea behar beharrezkoa da. euskara, soziolinguistikaren ikuspegitik,
|
zer
hizkuntza mota den, hiztun elkartea zer den edota hizkuntzak desagertzen ala galtzen diren argituko badugu. • Hitz gakoak:
|
|
|
Itzulpenean eragiten duten faktoreek (zer itzultzen den, zergatik, zein autore,
|
zer
hizkuntzatatik, gizarte jakin batean itzulpena onartuta dagoen, jatorrizko kulturari edo xede kulturari begiratuta itzultzen den, zenbat diruren tru2 http://www.itzulbaita.eu/jarduerak/ lit balorazio irizpideak | Azken kontsulta | keko lana den, zein itzultzailek egiten duen...) ezin dira euren eurenean aztertu, testuak edo testuaz kanpoko produktuak dira aztertu behar direnak. Hortaz, guk literatur itzulpenen kritikak aztertzeko hautua egin dugu, testu horietan baitaude islatuta aipatu eragile edo faktoreak.
|
|
|
Errieta egiteko momentua da. Baina
|
zer
hizkuntzatan botako diogu purrustada. Ea ausardia nahikoa biltzen dugun; izan ere, magretbarrek beldur pixka bat ematen didate.
|
|
|
Eta bestelakoa izatearen arrazoiak, noski, bere oinarriak eta zergatiak dituela: hots, beste hizkuntza, kultura eta tradizio batzuk dituen herrikoa izanda, ez daukala
|
zertan
hizkuntza eta kultura hegemonikoaren mirabe izan. Bere hizkuntza ere hizkuntza hegemonikoa bezain duina dela barneratu behar du hiztun apaletsiak.
|
|
|
delakoan, Indiana Jonesen doble hau Yucatángo penintsulako indigenekin harremanetan jartzen da? eta
|
zer
hizkuntza erabiliko indigenek, eta euskara. Egokiera bitxi horrek erabat eten dezake edozein irakurle euskaldunen (edo maiaren) «sinesgarritasunaren etendura»ren prozesua, nahiz eta berez inolako asmo jakinik gabe erabilia izan.
|
|
|
1A Hizkuntzen erabilera Nork norekin zertaz
|
zer
hizkuntza darabilen
|
|
|
Hizkuntza txikia egiten duten lagunek hizkuntza handia ere erabiltzeak ez dauka
|
zertan
hizkuntza txikian egiten dutenen talde nortasuna arriskuan jarri, ezta hizkuntza txikiaren kultura mehatxatu ere. Baina hizkuntza handiaren erabilerak txikiaren dislokazioa ekar ez dezan, beharrezkoa da hizkuntza indarberritzearen aldeko jokabidea izango duten hiztunak sortzea.
|
|
|
Espainol hutsezko ereduari eusteko nazioarteko zuzenbideak zein Espainiako Konstituzio Auzitegiak berak onartu ez duten" seme alaben irakas hizkuntza aukeratzeko" sasieskubidera jotzen du Baztarrikak (396, 237, 375 or.). 7 10/ 1982 Legeak berak ez du preseski eskubide hori aitortzen (2.b eta 15 art.); eta, aldiz, zera agintzen dio Jaurlaritzari: ...izialak erabiltzeko ezagutza maila nahikoa izatea bermatzeko hartu beharreko neurriak hartzeko (17 art.). Dena den, Jaurlaritzaren Hezkuntza eta Kultura Saileko uztailaren 11ko 138/ 1983 Dekretuak hiru ikastereduko sistema ezarri zuen, eta lege maila eman zion Legebiltzarraren EAEko eskola publikoari buruzko otsailaren 19ko 1/ 1993 Legeak (10 xedapen gehigarria). 8 Horren arabera, ikasleek eskolak
|
zer
hizkuntza ofizialetan jasoko dituzten erabakitzea gurasoen esku da. Sistema horrek, beraz, erantzukizun handia jartzen du herritarren bizkar gainean, euskararen berreskuratze prozesuari dagokionez.
|
|
2012
|
|
|
Modu argiago batean esanda: ezagutzak ez du
|
zertan
hizkuntza jakinaren erabilera besterik gabe normalizazio bidean jarri, erabileraren mekanismo sozialak eta psikologikoak erabat bestelakoak izan ohi direlako. Beraz, batak, ezagutzak?
|
|
|
Eta han desagertzen dira aztarnak. Eta
|
zer
hizkuntza hitz egiten zuten Akitanian garai hartan. Euskara!
|
|
|
Garai hartan, ikerketa etnografikoak egiten ari nintzen Usurbilen, eta ikusi nuen bertako euskaltzaleak datuak jasotzen ari zirela, SIADECO euskal ikerketa erakunde independentearen laguntza teknikoarekin, ikusteko zenbat erabiltzen zen euskara eta zenbat gaztelania eremu publikoetako elkarrizketetan. Herri txiki horretako kale nagusietako elkarrizketetan
|
zer
hizkuntza erabiltzen zen entzuteko eta jasotzeko metodoa erabili zuten behatzaileek. Behin datuak eskuratuta, euskararen erabileraren emaitza txarrak herriko plazan jarri zituzten jaiek iraun bitartean, denek ikus zitzaten.
|
|
|
Elkarrizketaren Jolasak (LCG) adierazten du
|
zer
hizkuntza erabiltzen den bi agenteren arteko interakzio sozial soil batean. Demagun agente bat dendari bat dela, bestea bezero bat dela eta dendaria bezeroari hizketan hasten zaiola.
|
|
|
Elkarrizketaren Jolasak (LCG) adierazten du
|
zer
hizkuntza erabiltzen den bi agenteren arteko interakzio sozial soil batean.
|
|
|
Gutxiengoaren hizkuntza eta elebitasunaren orekaren egonkortasuna – Nagore Iriberri eta José Ramón Uriarte elebidunen α proportzioa, eta jokalari elebakarren (1 α) proportzioa. Zuhaitzak adierazten duenez, I. jokalariak
|
zer
hizkuntza aukeratzen duen ikus (entzun) dezake II. jokalariak, baina ezin du jakin I. jokalaria elebiduna ala elebakarra den. Hortaz, B erabiltzeko, bi jokalariek elebidunak izan behar dute eta B erabiltzeko koordinatu behar dute; bestela, gehiengoaren hizkuntza (A) erabiltzen da.
|
|
|
Azkenik, garrantzitsua da aztertzea
|
zer
hizkuntzatan jazotzen den interakzioa, estrategien konbinazioa bata edo bestea denean. Alde horretatik, lau konbinazio izan daitezke elkartzen diren jokalarien artean:
|
|
|
2 irudiko hizkuntza matrizeak adierazten du
|
zer
hizkuntza dagokion jokalari elebidunek baliatzen dituzten estrategia puruen konbinazio bakoitzari; izan ere, bi jokalari elebidunen arteko interakzioa da aztergai dugun egoera ez nabari bakarra. Gainerako egoeretan, berriz, jokalari bat gutxienez elebakarra denez gero, 4 ustekizuna kontuan izanik, elkarrizketak A hizkuntzan izan behar du nahitaez.
|
|
|
Adibidez, errepara diezaiogun (AB, BB) estrategia profilari. Egoera horretan, honela erabakitzen dute jokalariek
|
zer
hizkuntza erabiliko duten interakzioan: Ia elebiduna informazio multzoa duela, I. jokalariak A aukeratzen du; A erabiltzen entzunda, II. jokalariak ez daki I. jokalaria elebiduna ala elebakarra den, baina c kostua ordaindu behar izatera ausartzen da, eta B aukeratzen du GeH informazio multzoa izan arren; azkenik, I. jokalariak Ib elebiduna informazio multzoa du orduan eta, beraz, hizkuntzaz aldaNagore Iriberri eta José Ramón orekaren egonkortasuna
|
|
|
LCG jokoak esplizitatzen du zer prozesuri jarraitzen dioten agente elebidunek, etengabe erabaki behar baitute
|
zer
hizkuntza erabili, aurrez aurre dutenaren elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik.
|
|
|
LCG jokoak esplizitatzen du zer prozesuri jarraitzen dioten agente elebidunek, etengabe erabaki behar baitute
|
zer
hizkuntza erabili, aurrez aurre dutenaren elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik. A hizkuntzak (gizarteko kide guztiek hitz egiten duten hizkuntzak) eta B hizkuntzak (gutxiengo batek hitz egiten duen hizkuntzak) elkar ukitzeak kanpo eragin negatiboa du B hizkuntzaren erabileran.
|
|
|
Mezu bera hizkuntza batean edo bestean prozesatzeak eragina du pertsona elebidunengan. Izan ere, gizaki elebidun batek mezu bera modu ezberdinetan prozesatu dezake, hizkuntza batean eta bestean, eta hasieran behintzat
|
zer
hizkuntzatan prozesatu behar duen ikusi behar du.
|
|
|
Ikerketa horiek eta eremu bereko beste batzuk erakutsi dutenez, mezu bera hizkuntza batean edo bestean prozesatzeak eragina du pertsona elebidunengan. Izan ere, gizaki elebidun batek mezu bera modu ezberdinetan prozesatu dezake, hizkuntza batean eta bestean, eta hasieran behintzat
|
zer
hizkuntzatan prozesatu behar duen ikusi behar du, eta gero, gainera, interpretazio ezberdinak egin ditzake (Carroll eta beste, 2007). Asko ikertu da, esaterako, produktu batzuetan izenak eta haren nongotasunak izan dezakeen eragina (Tavassoli y Han, 2002).
|
|
|
Ikusi dugu aztergai ditugun gela argazki guztietan, komunikazio alorra dela modu bortitzenean jasaten ari dena mintzaldaketa. Ikusi dugu, halaber, ikasle multzoari egindako kultura kontsumoari buruzko galdeketan, zein diren beraien lehentasunak,
|
zer
hizkuntza nagusitzen den kontsumo horretan, zer eduki etnokultural digeritzen dituzten, zein diren beraien kultura elikatzeko iturriak. Badakigu jakin, edozein kulturaren geroan, giltzarri dela hedabideen egitekoa eta haien zeregina.
|
|
|
Eskoziako Maria I.aren exekuziotik enkriptatze kuantikorainoko bidea egiten du Simon Singhek Kodeen liburua liburuan: Bigarren Mundu Gerrako mezu alemaniarrak nola deskodetu zituzten ingelesek,
|
zer
hizkuntza galdu deskodetu ahal izan diren edo nola tematu ziren Diffie eta Hellman Interneteko mezu zibilak ezkutatzeko kode bat sortzen. Kodeen liburua k mota guztietako kontakizunak ditu.
|
|
|
Dena den, Administrazioa eta gero eta hurbilagoa da. Hortaz, hizkuntza gutxi asko formala erabili behar bada ere, legezko kontzeptu jakin batzuk erabili behar baitira, ez da
|
zertan
hizkuntza zailegi eta formalegia erabili.
|
|
|
Honako hauek jasoko ditu Ikastetxearen Hezkuntza Proiektuak: jardueraren balioak, helburuak eta lehentasunak; bizikidetza plana; ikaskuntza prozesuan
|
zer
hizkuntza erabiliko diren finkatzeko irizpideak; ebaluazio prozesuko alderdi orokorrak; tutoretzako ekintza plana eta aniztasunaren trataerarako neurriak; eta ikastetxeak erabakitako bestelako alderdiak. Hori guztia finkatzeko, euskal gizartearen eta ikastetxearen beraren testuinguru sozioekonomikoari eta kulturalari erreparatu behar zaio, bai eta ikasleen ezaugarriei eta premiei ere.
|
|
|
bat, eskaintzaren izakinak, iraupena eta erabilgarritasuna mugatuak direla esatea; bi, produktuak edo zerbitzuak sendatzeko balio duela esatea; eta hiru, gero emango ez diren sariak eskaintzea. Era berean, deigarriak dira zerrendan sartutako suposamendu jakin batzuk; esate baterako, saldu osteko zerbitzua
|
zer
hizkuntzatan emango den ez esatea, baldin eta saldu aurreko zerbitzua beste hizkuntza batean eskaini bazen.
|
|
|
Batetik, emakumeak ez dira gizonezkoak baino berritzaileago agertu gehienetan, espero genuen bezala. Bestetik, belaunaldi bakoitzeko emakume eta gizonek joera diferenteak izan ditzakete eta belaunaldika sexu bakoitzak
|
zer
hizkuntza joera duen aztertzea interesgarria litzateke. Eta azkenik, fenomeno konplexua denez sexuarena eta generoarena, sakonago aztertuta emaitza baliagarriagoak aterako direla uste dugu.
|
|
|
Beste puntu garrantzitsu bat komunikatzen ikastea da. Ondo da, baina
|
zer
hizkuntzatan. Lan hori neketsua izan daiteke bi kideek hizkuntza desberdina dutenean eta, oro har, bestearen hizkuntza gutxi asko ezagutzen dutenean, edo hirugarren hizkuntza aukeratzen denean.
|
|
|
Ni ere joan nintzen horietako hitzaldi batera, Gasteizen, baina propaganda ikusita, zalantzan gelditu nintzen: hamar hitzaldi zeuden iragarrita Gasteizko gizarte etxeetan; nik ikusitako afitxak euskara hutsez zeuden, baina ez zuen zehazten hitzaldiak
|
zer
hizkuntzatan izango ziren. Bai, asmatu duzue, hitzaldiak gaztelaniaz ziren.
|
|
2013
|
|
|
Gaur egun, absurdoa da esatea 15 urteko gazte bati euskara zapalduta dagoela, ikasketa guztiak euskaraz egin baditu. Esan nahi dut, behar dela kontzientzia bat indartzea euskararen alde, elebidunok hautatu egiten dugulako
|
zer
hizkuntza erabili. Baina jendarte zabal honetan, kontzientzia ez da izango politikoa nahitaez.
|
|
|
e)
|
Zer
hizkuntzatan dago webgunea?
|
|
|
c)
|
Zer
hizkuntzatan idatzita daude idatziak?
|
|
|
—Os vellos non deben de namorarse?
|
Zer
hizkuntza da hori, galdetu zidan Bobek.
|
|
|
Langsdorff eta Davidov tenientea lehorrera jaitsi ziren elkarrizketa bat izateko. Baina,
|
zer
hizkuntzatan egin behar zuten. Langsdorffek kontatzen duenez:
|
|
|
Harexek zuzendu behar nire aldeko funtzioa, eta nik ez nahi haren zerura joan! Beharriak tapatu bainituen, ez dakit meza
|
zer
hizkuntzatan eman zuen, baina latin zaharrean ere tarteren bat egin zuen," Dominus vobiscum" garbi samar aditu bainuen, nire loaldi berezi hartako ametsa izan ez bazen bederen.
|
|
2014
|
|
|
Zer iritzi duzu auziaz? EAJren aldetik ez gaitu harritu, ikusita beste sektore batzuetan
|
zer
hizkuntza politika garatu duen. EH Bilduren erabakiak harritu egin gaitu, eta ikusi dugu kontraesanak dituela beste erabaki batzuekin.
|
|
|
17 taula: UPV EHUko ikasgaien kredituak eta
|
zer
hizkuntzatan ematen diren (Iturria: UPV EHUko Euskara Errektoreordetza, 2013)
|
|
|
b) Zeinen esku geratu zen Brasil?
|
Zer
hizkuntza hitz egiten da han. Eta Argentina, zeinen esku geratu zen?
|
|
|
Eta Argentina, zeinen esku geratu zen?
|
Zer
hizkuntza hitz egiten da Argentinan gaur egun. Zer ondoriozta dezakezu horretatik?
|
|
2015
|
|
|
Bakoitzak hautatu dezala libreki (beraz, kontzienteki) zein hizkuntzetan mintzo den. Euskal Herriko gatazka linguistikoen historia ezagututa, euskararen egoera ezagututa, norberak egin dezala hautu kontzientea, politikoa,
|
zer
hizkuntzetan hitz egin.
|
|
|
|
Zer
hizkuntza, zer
|
|
|
|
Zer
hizkuntzatan nahi dugun isildu libre da.
|
|
|
egiten digutenei?
|
Zer
hizkuntzatako liburuak irakurtzen dituzte gehien udal liburutegiaren
|
|
|
10)
|
Zer
hizkuntza dira euskararen familia berekoak?
|
|
|
b)
|
Zer
hizkuntzatatik hartutakoak dira mailegu horiek?
|
|
|
b)
|
Zer
hizkuntzatatik hartutakoak dira mailegu horiek?
|
|
|
3
|
Zer
hizkuntzatatik hartutako kalkoak direla esango zenuke. Gaztelaniatik, frantsesetik ala ingelesetik?
|