|
2013
|
|
|
5 Mireiari adierazi diozu azaldu beharrekoa, eta
|
berak
honela erantzun dizu: " Nik lehendik ere idatzi izan ditut deskribapenak, baina, tira, orain, hobeto egiten ikasiko dut.
|
|
|
4 Mezuaren testua idatzi: hasierako agurra, mezua
|
bera
eta amaierako agurra.
|
|
|
a. Kepa, urduritu egin zara. Ez zaude ados
|
berak
esan duenarekin?
|
|
|
|
Bertatik
bertara jarraitu ditu, besteak beste, herrialde arabiarretako protestak.
|
|
|
Bertatik
|
bertara
jarraitu ditu, besteak beste, herrialde arabiarretako protestak.
|
|
|
Horrek ez du esan gura aita maite ez dudanik. Nik, finalean, ama aipatzen nuenean, aitak badaki, zeharka,
|
bera
ere aipatzen nuela. Berak onartu duelako, berak erabaki duelako, amak dena eramatea.
|
|
|
Nik, finalean, ama aipatzen nuenean, aitak badaki, zeharka, bera ere aipatzen nuela. Berak onartu duelako,
|
berak
erabaki duelako, amak dena eramatea.
|
|
|
c) Zer asmorekin txertatu du idazleak pertsona deskribapena
|
bere
jardunean. Zehaztu zein den testu bakoitzari dagokion asmoa.
|
|
|
Musikari oparoa da. Gehienbat umeentzako musika egin izan du
|
bere
ibilbide guztian, eta horietako asko herri kantu bilakatu dira. Hezkuntzaren esparruan ere, kantuen bitartez, irakasteko eredu bat sortu du.
|
|
|
|
Bere
zerbitzariak lapiko bat edo plater bat hautsiz gero, janaritik kentzen dio
|
|
|
3 Taldekide batek hasiko du jolasa.
|
Bere
pertsonaia deskribatzeko zer kategoria aukeratu dituen esango du: " nire pertsonaiarentzat hautatu ditudan kategoriak hauexek dira:
|
|
|
Pertsonaia asmatuta, argazkia erakutsiko die. Ondoren, beste bati egokituko zaio
|
bere
pertsonaiarenberriematea, etahorrelajarraitukodute, banan banan, pertsonaiaguztiakasmatu arte. Ahalik eta denbora laburrenean pertsonaia guztiak asmatzea da helburua.
|
|
|
Zure jakin mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu
|
bere
buruaren deskribapena egin behar duela, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
Zure jakin mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu bere buruaren deskribapena egin behar duela,
|
bere
ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
Ba al du soinketa gelarik?
|
Bertara
joango banintz, zer auzotan legoke nire etxea. Makuluak behar ditut ibiltzeko; eroso mugitu naiz?
|
|
|
Izen multzo bakoitza izendatzeko asmatu duzun hitzari hiperonimo deitzen zaio;
|
bere
multzoko hitzen hiperonimoa izango da.
|
|
|
|
Bere
langelan sarrarazi zituen. Oso egokia zeukan hau.
|
|
|
a) aldamenean/ txoko batean b)
|
bere
ondoan/ gainean
|
|
|
2 Ohea abiapuntutzat harturik, logelaren deskribapena egingo duzue. Lehenik, banaka adostuko duzue deskribapen plana, eta, ondoren, nork
|
bere
deskribapena idatzitako du.
|
|
|
Han ibilitakoak badaki paraje malkartsua dela, eta zuhaiztirik gabea. Herritik gora igotzen dagoen auzuneko azken baserriaren aurretik pasa zinetenean, azienda sumatu zuen Xeik, eta, artzain txakur orok egingo lukeen moduan, hantxe geratu zen, geldi,
|
bere
lana egiteko prest. Zuk aurrera egin zenuen, besteetan bezala, usainari jarraikiz jarraituko zitzaizula pentsatuz.
|
|
|
" Pailazo" izena du
|
berea
eta ez du sudur gorria, trosta eta trosta ibiltzea du benetako oparia.
|
|
|
Hortaz, zergatik ez bideratu gazte euskaldunen arteko elkar ezagutza ikastetxetik
|
bertatik
–Nolakoak gara?
|
|
|
4 Aurrez aurre egiten diren elkartrukeen helburuak zerrendatu dituzue dagoeneko. Baina zein izango dira ikastetxetik
|
bertatik
burutuko duzuen informazio trukearen helburuak. Helburu berak al dira?
|
|
|
e) Mertxe ezagutzen duen batek
|
bere
jatorriaz harro dagoen emakumea dela dio. Bat al zatoz harekin?
|
|
|
4 Bideoaren izenburuan adierazten den bezala, elkarrizketaren helburua Mertxek
|
bere
buruaren aurkezpena egitea zen: izena, jaioteguna, zaletasunak& Baina elkarrizketatzaileek ba omen zituzten beste hainbat galdera prestatuta, azkenean egin ez zituztenak, horietako batzuk desegokiak zirela esan zietelako.
|
|
|
b) Eztabaida ezazue, talde
|
berean
, honako gai hauei buruz:
|
|
|
Esaldiak daramatza ezpainetan, baina ez aitortzeko. Herriz herri batutako hotza dakar oinetan,
|
berea
ez den paradisu txiki bat begietan
|
|
|
Pertsona bat deskribatzeko, nolakoa den adierazteko, hainbat modu dago. Gogoratu, esate baterako, Xabier Payak
|
bere
buruari buruz dioena 13 jardueran irakurri dugun elkarrizketan: " Ni oso ezkorra naiz, eta akatsa besterik ez dut ikusten".
|
|
|
5 Errespetuz entzun eta hartuko ditugu besteen ekarpenak. Horiek
|
bere
osotasunean erabilgarriak ez badira, biltzen eta hobetzen saiatuko gara.
|
|
|
Erantzuna ez da batere erraza. " Urrutiko intxaurrak hamalau,
|
bertara
joan eta lau" esaerak dioena gerta ez dadin, horren erantzuna topatzen saiatuko zara. Begira itzazu unitate honen hurrengo atalak, kuxkuxeatu, gainbegiratu
|
|
|
4 Eraldatu lehenengo poema, honako baldintza hau bete dezan: poetak, besarkada eskatu beharrean,
|
berak
emango dio besarkada. Horretarako, hautatu honako hitz hauetatik egokiak:
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak,
|
berak
bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Ikusi dut esanda, nik zerbait orain dela gutxi ikusi dudala adierazten da. Gaztelaniaz lo/ la/ le he visto esan nuke hori
|
bera
adierazteko, eta ingelesez I have seen it.
|
|
|
Sentimendu
|
berak
adierazi al dituzue eraldatze guztietan?
|
|
|
6 Frogatu, taldekideon artean, eskainitako hitz guztiak erabili dituzuela, eta ez duzuela hitz
|
bera
eraldatze batean baino gehiagotan erabili.
|
|
|
2 Taldekide bakoitzak eskainitako hitzen kategoria
|
bereko
bi hitz gehituko ditu hitz multzoan, eta taldeko fitxan idatziko ditu.
|
|
|
4 Nork
|
bere
paperean idatzita duen hitz erlazioari beste elementu bat gehituko dio: aditz jokatu bat.
|
|
|
aditz jokatu bat. Papera
|
bere
eskuinean duen kideari oparituko dio.
|
|
|
3 Hitz segida ozenki irakurriko duzue denen artean; baxuenetik hasita, altuenera, bikote bakoitzak
|
berea
irakurriko du, hitzari dagokion bolumenean ahoskatuz. Hitz segida bukatutakoan, beste zentzuan irakurriko duzue, altuenetik baxuenera.
|
|
|
1) Gure ustez, poetak lagunak asko haserretu dituen zerbait egin du eta galdu egin ditu. Orain, ez dago
|
bere
buruarekin gustura; horregatik, tontolapikoa dela esaten dio behin eta berriz bere buruari.
|
|
|
1) Gure ustez, poetak lagunak asko haserretu dituen zerbait egin du eta galdu egin ditu. Orain, ez dago bere buruarekin gustura; horregatik, tontolapikoa dela esaten dio behin eta berriz
|
bere
buruari.
|
|
|
b) Mezularia taldean adostu duten aho korapilora joan eta irakurri egingo du. Ahal duen guztia buruz ikasi, eta
|
bere
lekura itzuliko da gogoratzen duena taldekideei diktatzera.
|
|
|
Gerta liteke oraindaino sortutako aleren batek bildumarako
|
bere
horretan balio ez izatea; baina egokitzapen batekin, edo apur bat eraldatuta, zure bildumarako ale dotorea izan daiteke. Beharbada, bildumaren hartzaileak, helburuak eta irudikapenak beste testu bat sortzea eskatuko dizu.
|
|
|
bildumak ere merezi du horrelakorik. Egin ezazu,
|
beraz
sarrera bat, zure bildumaren nondik norakoak azalduz:
|
|
|
Denok dauzkagu sentimenduak; denok eragiten dizkiogu sentimenduak elkarri, hitzez, gorputzez nahiz ekintzez. Talde lanean aritzen garenean, taldekide bakoitza
|
bere
pentsamendu, sentimendu eta jarrerekin aritzen da; baina, horrekin batera, taldekide bakoitzaren hitzek, keinuek eta gorputzek sentimenduak adierazten eta eragiten dituzte kideengan. Horregatik esaten da sentimenduek zeregin garrantzitsua dutela taldeko lanetan.
|
|
|
Xabik lagunekin harremanak egiteko zailtasunak ditu. Ikasketetan moldatzen da, baina
|
bere
izaerak ikusezin bihurtzen du. Ez du inoiz gelako dinamiketan parte hartzen, eta horregatik ez da gustura egoten taldeko lanetan.
|
|
|
Ikasle abila, gehiegizko ahaleginik gabe loratzen den horietakoa, azkarra. Ez ditu oso gustukoak taldeko lanak, taldearen nota jasotzea egokitzen baitzaio, eta
|
bere
harremanetarako gabeziak agerian uzten dituelako. Ez du jasaten bera bezain azkarrak ez direnekin aritu behar izatea.
|
|
|
Ez ditu oso gustukoak taldeko lanak, taldearen nota jasotzea egokitzen baitzaio, eta bere harremanetarako gabeziak agerian uzten dituelako. Ez du jasaten
|
bera
bezain azkarrak ez direnekin aritu behar izatea.
|
|
|
Miren oso neska langilea da, perfekzionista eta antolatua. Alabaina, isila da, eta, inorekin gatazkarik ez, taldekideen alferkeria eta zabarkeria estaltzen ditu, besteen lanak
|
bere
gain hartuz. Taldean horregatik bakarrik onartzen dutela uste du, eta denek" esklabo" dutela.
|
|
|
Mirenek laguntzen dit lanekin; taldekide hain ordenatua izatea baliotsua da niretzat. Baina, askotan, nik bakarrik ezin dezakedala ezer egin adierazten dit, eta nire lanak ere
|
bere
gain hartzen ditu.
|
|
|
Eunatek ez du egin
|
berari
zegokion lana, Mikelek ezin du ezer egin. Lanak taldean ala bakarka egiteko aukera egon luke, edo, bestela, guk geuk sortu taldeak.
|
|
|
1 Probatzeko, zergatik ez duzue zuek ere ariketa
|
bera
egiten. Hemen dituzue bost ikaslek sortu zituzten testu poetikoak.
|
|
|
2 Irakasleak egindako proposamenekin (nork
|
bere
sentimenduak adierazteko testuak sortu, testuak trukatu eta irakurketa adierazkorra egin, eraldatu&), zer moduz bukatuko ote zuten Mikelek, Eunatek, Xabik, Urkok eta Mirenek. Zer uste duzue zuek?
|
|
|
Bakoitzak
|
bere
sentimenduak jasoko ditu eguneroko moduko batean; hala uste dut nik!
|
|
|
Bat
|
bera
ere ez bazaizu gustatzen, moldatu egin ditzakezu hitz bat edo aldatuz, bai eta erabat desberdina den beste bat proposatu ere.
|
|
|
Baina zer hots ateratzen ditu gure bihotzak? Castillo Suarez
|
bereari
adi jarri zitzaion, eta hara zer entzun zion:
|
|
|
Bakardadea, bakarrik izatea baino gehiago da. Bakardadea, zure gelara eskailera
|
bera
ere igotzen ez denean da.
|
|
|
3 Haren ondoan dagoen kideak sentimendu
|
bera
adieraziko du, baina beste keinu batzuk eginez.
|
|
|
Nola sentitzen zara? Gaurtik
|
bertatik
hasita, astebetez, zure sentimenduei adiago egongo zatzaizkie.
|
|
|
b)
|
Bere
etxeko leihotik itsasoari begira pasatutako arratsak oroitu zituen.
|
|
|
Ahapaldi
|
berean
, multzo bat osatzeko moduan adierazteko erlaziorik ba al dute?
|
|
|
Aurreko jarduerako bi testuetan nabarmendu ditugun hitzek ezaugarri komun bat badute: kategoria gramatikal
|
berekoak
dira, denak izenak dira. Zer dakizue kategoria gramatikal horri buruz?
|
|
|
d) Egizu gauza
|
bera
lotsa hitzarekin. Nola agertzen da hiztegian?
|
|
|
malko gordinak
|
bere
horretan& ezerezko malkoak ere badira.
|
|
|
malko gordinak
|
bere
horretan
|
|
|
J. K. Igerabide konparazioaz baliatzen da
|
bere
sentimendua adierazteko honako poema honetan:
|
|
|
1 Informazio
|
bera
errepikatuta edo oso antzekoa behin baino gehiagotan ematea.
|
|
|
1 Jarri sarrera bakoitzari
|
bere
izenburua.
|
|
|
Kasu batzuetan, sarreraren erakargarritasunak baldintzatzen du irakurleak testua irakurtzen jarraituko duen ala
|
bere
horretan utziko duen; garrantzitsua da, beraz, informazioa modu erakargarrian ematea.
|
|
|
1 Honela idatzi du Igorrek
|
bere
testuko sarrera:
|
|
|
3 Txori bakoitza
|
bere
adarrera.
|
|
|
c. Denok gure txokora gustura joaten garela adierazteko,
|
bertan
babesa eta atsedena aurkitzen dugulako, adibidez.
|
|
|
Esan al daiteke honako hau: txori bakoitza
|
bere
adarrera bezala, zelta bakoitza bere zuhaitzera joaten zen babes bila?
|
|
|
Esan al daiteke honako hau: txori bakoitza bere adarrera bezala, zelta bakoitza
|
bere
zuhaitzera joaten zen babes bila?
|
|
|
Batetik, testuaren laburpen modukoa eginez, Bestetik, irakurlearen arreta bereganatzea. Bi ezaugarri horiengatik esan ohi da sarrerak testuaren edukiaren aztarnak izan behar dituela eta, era
|
berean
, izan behar duela.
|
|
|
1 Hainbat testutako zatiak nahasi zaizkizue. Zortzi testu zati dauzkazue, eta gehienak testu
|
berari
dagozkio, zein. Hau da, zeinek garatzen dituzte gai beraren alderdi desberdinak?
|
|
|
Zortzi testu zati dauzkazue, eta gehienak testu berari dagozkio, zein? Hau da, zeinek garatzen dituzte gai
|
beraren
alderdi desberdinak?
|
|
|
Makila sortu ahal izateko, egurrari hainbat zauri egiten zaizkio azalean labana batez. Sendatzean, zuhaitzak
|
berak
isuritako izerdiak forma ikusgarriz hornitzen du egurra. Moztutako adar hori lantzen du gero artisauak.
|
|
|
5 Paragrafo guztiek ezaugarri komun bat dute: denak gai
|
beraren ingurukoak
dira.
|
|
|
6 Paragrafoko esaldi guztiei batasuna ematen diena honakoa da: gaiaren alderdi
|
beraren
informazioa ematen dutela.
|
|
|
7 Paragrafoko esaldi guztiei batasuna ematen diena honakoa da: azpigai
|
beraren
informazioa ematen dutela.
|
|
|
a), esaterako, b), era
|
berean
, c) dena dela 2 Traineruak 12 metroko luzera eta 72 metroko zabalera izan behar du. Eta ontziaren pisuak gutxienez 200 kilokoa izan behar du.
|
|
|
Horrela, gaiari jarraipena emanez, testuaren progresio tematikoa ziurtatzen da. Aurreko hitzari erreferentzia egiteko modu agerikoena hitza
|
bera
berriz errepikatzea izan liteke. Baina ez al litzateke oso errepikakorra suertatuko testua?
|
|
|
Sinonimoa: testuinguru horretan aurrez aipatu den hitzaren esanahi
|
bera
duena.
|
|
|
Euskaldunek Lurraren gurtza hartzen dute oinarritzat. (1)
|
bere
airezko eremuan bi
|
|
|
(6) zerumuga, ostadarra edota izarrak ditu
|
bere esku
.
|
|
|
Horietako batzuetan, Mari izan da protagonista nagusia. Euskal jainkosa herri bakoitzean ezagutzen da ustez
|
bere
bizilekua den mendi edo haitzuloaren izenarekin. Itxura bat baino gehiago hartzen ditu kanpora irteteko.
|
|
|
b) Zalantzarik gabe, kazetariak ezinbestekoa du, lehenik eta behin, informazioa hautatzea eta nonbait jasotzea, hau da, erregistratzea. Hori izango da
|
bere
artikuluaren iturburua. Hortaz, zuri ere komeni zaizu informazioa erregistratzen joatea, bai handik eta hemendik bai unitatean zehar irakurriko dituzun testuetatik, batez ere, hasiera hasieratik ez duzuelako garbi izango zertaz idatzi.
|
|
|
1 Testua
|
bera
|
|
|
Identifikatze lan hori egiteko, lagungarri izango zaizu galderaren erantzuna aurreikustea, baita erantzun hori bilatzeko galderako zein hitz izan daitekeen gako hitza edo gako hitzak zehaztea ere. Batzuetan, gako hitza galderan
|
bertan
dago; esaterako," zein da txalapartaren itxura?" galderan, itxura da gako hitza, hau da, testuan bilatu behar duzuna; ondoren, haren inguruan irakurriz, behar den informazioa identifika dezazun.
|
|
|
Baina txalapartaren historia eta iradokitzen duen mundu magikoa sustrai sakonekoak dira; ez hori bakarrik, bizi bizirik jarraitzen du tresna horrek.
|
Bere
soiltasunean, sakon eta indartsu. Gainera, musikariek garai berrietara egokitzen jakin dute, txalapartaren doinuak beste estilo batzuekin nahasiz, aberastuz.
|
|
|
Bien artean osatzen dute musika. Jotzaile bakoitzak
|
bere
zeregina du. Batek ordena oreka jartzen du:
|
|
|
c) Jo ezazue berriro" Txalapartaren indarra eta zalaparta" artikulura, eta, begiratu azkar bat emanez, taldekide bakoitzak bi galdera erantzungo ditu. Nork
|
bereak
egingo ditu; soilik zuen bi galderak erantzuteko informazioa identifikatuta duzuenean, lagun diezaiokezue taldekideari.
|
|
|
2 Errepika dezagun prozesu
|
bera
itxura hitza bilatzailean idatziz. Zenbat topatu dituzu?
|
|
|
5. " Hitz osoa" aukerak bilatu nahi den hitza bakarrik bilatzen du,
|
bere
aldagaiak kontuan hartu gabe.
|
|
|
Testuari
|
bere
osotasunean behatzeak esaten denaren ideia orokorraz jabetzen laguntzen du. Ikuspegi orokor horrek ahalbidetzen du zati bakoitzak osotasunean zer leku duen antzematea, baita zatien arteko lotura bilatzea ere.
|
|
|
2 Testuari
|
bere
osotasunean behatzea
|
|
|
Giza talde batek
|
bere
oinarrizko premiak asetzeko egiten duenaren arabera sortzen dira kulturak. Aita Barandiaranek gizakiaren oinarrizko zazpi premia bereizi zituen:
|
|
|
Aita Barandiaranek gizakiaren oinarrizko zazpi premia bereizi zituen: 1) janaria, edaria eta osasuna; 2) babesa; 3) mundua ezagutzea eta haren materialak eta indarrak menderatzea; 4) gizarte bizitza antolatzea; 5) komunikatzea; 6) gauza atseginak eta gustukoak egitea; 7) nork
|
bere
burua eta gizakiaren izatea eta xedea aurkitzea. Horrela, kultura bakoitzak bere modua dauka elikatzeko, babeslekuak eta etxeak eraikitzeko, bakoitzak baditu bere hizkuntza eta jolasak
|
|
|
1) janaria, edaria eta osasuna; 2) babesa; 3) mundua ezagutzea eta haren materialak eta indarrak menderatzea; 4) gizarte bizitza antolatzea; 5) komunikatzea; 6) gauza atseginak eta gustukoak egitea; 7) nork bere burua eta gizakiaren izatea eta xedea aurkitzea. Horrela, kultura bakoitzak
|
bere
modua dauka elikatzeko, babeslekuak eta etxeak eraikitzeko, bakoitzak baditu bere hizkuntza eta jolasak
|