|
2000
|
|
|
Zerotik hasita ere, norbera
|
bere
ingurunean bizi denetik, handik 50 urtera soinuak edo dena delakoak aldatu egingo lirateke leku batetik bestera.
|
|
|
Beraz, desirafuntsezkoa da edozein harremanetan: psikismoa eta nia eraikitzeko eta subjektuaeta
|
bere
ingurunea bereizteko lehen urratsa dugu hori.
|
|
|
Beti ez geunden ados, baina ezadostasunak ez ziren estrukturalak, koiunturalakbaizik. Gainera, bere etxean biltzean (Donostiako etxea seme alabei utzita, mendiangaldurik dagoen baserri batean bizi zen ordurako), bera eta
|
bere
ingurunea ikustekoparada ederra eman zigun, bai eta zein pianojole fina den frogatzeko ere.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake
|
bere
ingurunetik etengabean jasotzen duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean, bera baita bere bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta gure buruaren jabeak garen gizakion bizimodu on jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Exiliora jo zuenean Orixek hirurogeita gehiago urte zituen eta obra zabal bat, heldutasunean zegoen idazlea zen. Uste izan zitekeenaz oso bestela ordea, ezin emankorragoa gertatuko zitzaion
|
bere
ingurunetik lekutze hori. Urruntzeak liberatu egin zuen idazlea, eta gutxik uste zuten malgutasunean landu zuen obra berri bat:
|
|
2001
|
|
|
Urduñan ikusgarriena
|
bere
ingurunea dela argi dago, hiria hegoaldetik inguratzen duen zirkunferentzia erdi itxurako harresi natural izugarria, alegia. Anfiteatro arrokatsu itzel horretan altxor bat baino gehiago dago, txanodun monjearen itxura duen Frailearen tontorra bitxiaren azpiko Tertangako arroila esaterako.
|
|
|
Ez da ulertu behar talde homogeneo gisa, eragina ezbaita horrelakoa. Bestalde, norbanako bakoitzak
|
bere
ingurunea du, ondoko ikasleak duenarekin antzekotasunak izan ditzakeena edo ez. Beraz, prozesu indibidualaz hitz egiten ari gara:
|
|
|
Motibazioaren inguruan egiten ari ziren ikerketen emaitza kontrajarriak zirelaeta, Clement eta Kruidener ek (1985) aipatzen dute honen arrazoiak ondokoakdirela: 1) orientazio integratibo eta instrumentalari buruzko definizioaren ingurukonahasketa; eta 2) orientazioetan gizabanakoaren inguruneak duen eragina, hau da, gizabanako horrek
|
bere
ingurunean dituen sare sozialen, bere identitate sozialareneta inguruneko beste hainbat faktoreren eragina kontuan hartzekoa izango da.
|
|
|
Auzategian ere ez zen ezer entzuten eta kanpoan, gorriz argituriko goizak aurresan zuen moduan, euria ari zuen. Azken begirada bat bota zuen
|
bere
ingurunera eta euritako ontzirantz so eginez, han aurkitzen zen aterkia hartu zuela pentsatu zuen. Baina ez zen horrela izan, bere pausoak taupada batean gelditu baitziren.
|
|
2002
|
|
|
BOTERE Judizialeko Kontseilu Nagusiak Batasuna legez kanpo uzteko PPk egindako Alderdien Legearen aurreproiektua onartu du, baina ez kontsentsuz, PSOEren inguruko kideek ezezkoa eman diote. PSOEk ere adierazia du Batasunaren ilegalizazioa nahi duela, baina
|
bere
ingurune politikoan konstituzionaltasun arazoez aparte gero eta gehiago dira halakorik komeni ez zaiola adierazten dioten ahotsak. PP eta Jose Maria Aznar ohartu dira, eta presioa gehitu dute, legea beraiek bakarrik onartu badezakete ere, gainerako alderdi guztiak aurka egonda, egoera kaskarrean geratzen direlako.
|
|
|
Batetik umea bera, eta bestetik
|
bere
ingurunea. Ume jakin horri erreparatu behar zaio, zer trebetasun dituen landuenak eta zeintzuk gehiago garatu beharrekoak, nortasun aldetik zer premia dituen, zein zaletasun dituen.
|
|
|
Historiari erreparatuz gero, biziki zaila da lurraldearen antolaketaren sorreraridata zehatz bat ipintzea. Hala ere, aurreko definizioari so eginda, oro har, lurraldearen antolaketa giza zibilizazioa bera bezain zaharra dela esan genezake, gizakiak
|
bere
ingurunean modu antolatu batean eragiteko gai izan den uneazgeroztik hala egin izan duelako, egin ere. Esandako hori bereziki begi bistakoa dahirigintzaren kasuan, gizakiak bere bizilekua aukeratu eta moldatzerakoan sekulaez baitu arbitrarioki jokatu izan, hots, betidanik bilatu eta egokitu izan baititu guneeta egitura jakin batzuk, dela babesa eta segurtasuna bermatzeko, delakomunikazioa eta garraioa errazteko, edo direnak direlako irizpideengatik.
|
|
|
Hortaz, merkataritza harremanak izan dira une historiko jakin batean garraioko azpiegituren garapena, errepideen eta trenbideen hedapena edota portuen zabaltzea bultzatu dutenak. Gure garaira arte iraun eta luzatu den bultzada horrek indarberria hartu zuen herrialdearen industrializazioaren eskutik XIX. mendearen bukaera aldera, Britainia Handiarekin eta gainerako Europarekin euskal portuenbidezko elkartrukeek hartu zuten garrantziarengatik eta, merkatu espainiarrarenbarnean nagusiki, Bilbo eta
|
bere
ingurunea industria eta finantza zentro gisa sendotzeagatik. Garapen ekonomikoa herrialde osoan zehar zabalduz joan zen neurrian, azpiegitura sareak aldaketa esanguratsuak izan zituen:
|
|
|
INGURUNE HURBILA: ikasleak
|
bere
ingurunean euskara erabiltzeko aukerak.
|
|
|
bitartekoak eskaintzean datza, modu deszentralizatu eta ez autoritario batean egin dena. Azpisistema bakoitzak
|
bere
ingurunea baino ez du kontuan izan. Autoerreferentzialitatea izan da ezaugarri nagusia eta ondorioz, zientziak esparru zientifikoa edota ekonomiak esparru ekonomikoaren inguruko ardura erakutsi du soilik.
|
|
|
Haurren amesgaiztoetan, haurra bahitzen duen gizon baten irudia agertzen da. Etxeko bizilagun berriarekiko maitasuna sentitzen du, eta, une batzuetan,
|
bere
ingurunetik «desagerrarazi» nahi du. Marrazkiak ere haurren pentsamenduak ezagutzeko beste modu bat dira.
|
|
2003
|
|
|
Txiroak boterea ez izateagatik dira txiroak, ez dirua ezizateagatik. Iparra sostengaezina bada bere produkzio eta kontsumo ereduagatikda, eta Hegoa aldiz bere miseria gorriagatik; lehengoak
|
bere
ingurune aztarnakgutxitu lituzke, eta bigarrenak bere biztanleen bizitza duinerako baldintzak ziurtatu. Kanpo zorra kitatu zor kolonial eta ekologikoaren truke Johannesburgoko urrats galanta zatekeen, baina gai hori eta arestian aipatutakoen modukoak ez ziren Jo, burgoko Goi bileraren gai zerrendan (The Jo, burg Memo, 2002: 65).
|
|
|
Ordudanik, espezie hori bakartuta bizi da, eta uhartetxo bakoitza ekosistema “bakarra” da, non beste kontserbazio kontzeptu batzuk ematen baitira “eta bakoitza desberdina da”. Ikerketa proiektu horri esker, irakasleak eta bere taldeak populazioen ezaugarri demografikoak, dna sekuentziak eta espezie horrek
|
bere
ingurunearekin dituen elkarreraginak aztertzen dituzte, eta, ondorioz, ondorioztatu dute ezinezkoa izango litzatekeela narrastiaren eta polinizatzen dituen landareen biziraupena bi espezieen arteko interakziorik gabe.
|
|
|
Adituen arabera, Niemann Picken gaitzaren sintomatologiaren ezaugarria da zelulen barruan kolesterola metatzeak eragindako narriadura neurologikoa, “eskala handian”. Narriadura horrek oreka eta psikomotrizitatea galtzea eragiten du, pazientea
|
bere
ingurunetik deskonektatzea, murtxikatzeko eta irensteko arazoak elikagaiak irentsi ahal izateko zunda erabili behar da, ezintasun larriak, erabateko mugiezintasuna, pneumoniak eta krisi epileptikoak. Haurrak eta nerabeak dira gaizkia jasateko joera handiena duen populazioa, baina Gironek “edozein adinetan eraso dezakeela” esan zuen.
|
|
|
Egia da ez zegoela ilargiranzko talde bidaiarik, baina norbanako soilek, beren arima eta osasunarentzako arrisku larriak mespretxatuz, esferaz esfera gora egin zuten azkenean Jainkoa bera Bere gorentasun osoan aurkitu arte, beste batzuk animalia bihurtu eta gero berriro gizaki izatera itzultzen ziren bitartean. Garai guztietan hurbildu izan da gizakia
|
bere
ingurunera zentzumen zabal eta irekiekin eta adimen emankorrarekin, garai guztietan egin izan ditu aurkikuntza sinestezinak, garai guztietan ikas dezakegu bere ideietatik.
|
|
|
Baserritik eta
|
bere
ingurunetik atera gabe
|
|
2004
|
|
|
Irujo Etxea Elkarteak plazaratutako 2003ko urtekariak Lizarra du ardatz. Hasteko,
|
bere
ingurune profesionalean eta eguneroko bizitzan hiri nafar honen irudia, kultura eta hizkuntza zabaltzen egin duen ahaleginagatik On Manuel Irujo saria jaso zuen Pedro Miguel Etxenikeri egindako omenaldia agertzen dute. Gero, Toño Rosek, Goyo Monrealek eta Emilio Majuelok iazko azaro kulturalean egin zuten ekarpena azaltzen da.
|
|
|
Horrelako estazio batzuk nekazaritza ustiategi eta basoen erdialdean daude, eta bertan aziendak eta basoko piztiak bizi dira
|
bere
ingurunean.
|
|
|
Aski da 8MB ko RAM eta diskoan 50MB ko espazioa bete dezakeen 380 motako prozesadorea gutxieneko instalazioa egiteko (hala nola Tiny Linux ena: http://tiny.seul.org); hori baino pittin bat gehixeagorekin Linux sistema erabat funtzionala lor dezakegu,
|
bere
ingurune grafiko eta guzti (X Window).
|
|
|
Auzigai honen inguruko zenbaiten iritzi eta usteek eragiten dioten sukarra, bestalde, datorren iruzkin honetan erraz igartzen da: . Poetak zioen bezala, pertsona halabeharrez sortzen baita munduko edozein lekutan, eta gero pixkanaka pixkana bere lurraldearen aukera eginez joaten da,
|
bere
ingurunea markatzen joaten den basapiztia edo landarea bezala. Ni ere igoaltsu.
|
|
|
hau da, izanaren eta izan behar lukeenaren arteko dialektikan zein aldetan kokatzen gara? Horra, labur zurrean, eta ene iritzirako, gizakiak
|
bere
ingurunea hautemateko darabilen mekanismoaren zirriborro soildu bat.
|
|
|
Javier San Jose Barriocanalek Deustuko Kooperatiba Ikaskuntzen Espezializazio Diplomaturan emandako ikastaroa: . Lan sozietatea eta
|
bere
ingurune ekonomikoa? (2002ko abenduaren 3an, Deustuko Unibertsitatean).
|
|
|
Haurra zoru bat eta sei panel bertikal dituen instalazio batean sartzen da eta instalazioko elementu batzuk ukitzean (zoruko azulejuak edo paneletako koadroak) soinu desberdinak sortzen ditu, haurraren mugimenduaren arabera.
|
Bere
inguruneak “akzio erreakzio” zuzena eragiten du, haurrak ikus dezan bera dela inguruan zerbait eragiten ari dena. “Hala, haurrak ekintza errepikakorrak etengabe egiten baditu, hala nola, nerbio balantzeoak, horrek esan nahi du gehiegi estimulatuta dagoela eta isolatu egin behar dela, edo elementu jakin baten obsesioa dagoela.
|
|
2005
|
|
|
|
Bere
ingurunean geratzeko aukera duen edonork horixe hautatzen du.
|
|
|
Eskolak
|
bere
ingurunearekiko dituen helburu eta funtzio aldaketak: adibidez, hezkuntza aldetik aukera zabalagoa eskaintzea, promozio sozialarenaukera gehiago egotea, giza baliabideen banaketa berria lortzea,.
|
|
|
Ikastetxeak eta
|
bere
ingurune hurbilak aldi berean izan ditzakete aldaketaketa aurrerapenak. Horretarako, ezinbestekoa da ikastetxea bera ingurunekoerrealitateaz jabetzea, baita errealitate horrekiko ikuspuntu kritikoa lantzea ere.Eskola sistema politikotzat hartzen da; beraz, eskolako antolaketa politika interes, gatazka eta botere harremanen araberakoa izango da.
|
|
|
Ikastetxearen zereginetariko bat
|
bere
ingurune hurbilarekin harremanetanjartzea da. Proiektu honek inguruneak (auzoak, herriak eta abar) egitendizkion eskaerei erantzun behar die.
|
|
|
2 Ikastetxearen eta
|
bere
ingurunearen diagnostikoa
|
|
|
ingurunearen azterketa, ikastetxearen nortasun ezaugarriak, erakundearen helburuak eta, azkenik, bere egitura eta funtzionatzeko era. Proiektubakoitza
|
bere
ingurune hurbilari egokitu behar zaio, ikastetxearen helburuek etaantolamenduak horri erantzuteko. Ikastetxe bakoitzak bere inguruneak dituenbeharrei erantzun behar die.
|
|
|
Proiektubakoitza bere ingurune hurbilari egokitu behar zaio, ikastetxearen helburuek etaantolamenduak horri erantzuteko. Ikastetxe bakoitzak
|
bere
inguruneak dituenbeharrei erantzun behar die.
|
|
|
Ikastetxearen egitura elementu multzo handi batez osaturik dago (eskolakodepartamentuak, sailak, Klaustroa, Zuzendaritza Taldea, komisioak, GurasoElkartea, administrazioa, Ordezkaritza Organo Gorena, eta abar). Ikastetxearenegitura zehaztean bakar eta batzar organo bakoitzaren zereginak aipatzen dira.Ikastetxearen egiturak
|
bere
ingurunearekin eta helburuekin koherentea izan behardu. Azken finean, erakundearen egitura ikastetxearen helburuak lortzeko tresna batda.
|
|
|
4 ANIMALIA
|
BERE
INGURUNE BIOLOGIKOAN 63
|
|
|
Gainera, enbrioia ingurune pelagikoan biziko denez, beste egitura berezi batzuk garatu ditu, kasurako flotazio aparatuak eta muskulatura larbarioa, benetako mesodermoa garatu aurretik. Ingurune pelagikora moldatuta dagoen enbrioi primitibo hori larba primarioa da, zeinak
|
bere
ingurunean arrakastaz bizitzeko ezaugarri adaptatibo batzuk lortu baititu, elikadura eta defentsarako.
|
|
|
Unitate hartzaileak bizidunaren eta
|
bere
ingurunearen arteko kate maila kritikoak izaten dira; izan ere, hartzaileak baitira lehenengo urratsa nerbio sistemaren funtzionamenduan. Beraz, sentimen organoen motak eta animaliaren gorputzean duten kokapena guztiz erlazionatuta daude animaliaren konplexutasun eta bizimoduarekin.
|
|
|
4 Animalia
|
bere
ingurune biologikoan
|
|
|
Bestalde, Ecologistas en Acción elkarteak ohartarazi du txakurkumearen heriotzak “espeziearen kontserbazioa bermatzeko oraindik asko falta dela” esan nahi duela. Erakunde horrek uste du katamotza
|
bere
ingurune naturalean kontserbatzea izan behar duela lehentasuna, eta itxian haztea “a bat behea” dela, epe luzera emaitzak eman ditzakeena. Ildo horretatik, ikastetxeko teknikarien lanean konfiantza du eta lanean jarraitzera bultzatzen ditu.
|
|
|
Bilakaera lehen gizarte eta aldizkarietatik abiatuta Ekologia XIX. mendean sortu zen Haeckelen lanarekin, baina XX. mendean hazi zen, lehen gizarte eta aldizkari ekologikoak agertu zirenean. 1948an, Natura eta Natur Baliabideak Kontserbatzeko Nazioarteko Batasuna (UICN) sortu zen, ingurumena zaintzeko eta mundu mailan erakundeen arteko harremanak aztertzeko, gizakia eta
|
bere
ingurunea barne. Baliabide naturalak kontserbatzeko mundu mailako irizpideak bateratzeko nazioarteko lehen bileretako bat Ingurumenari buruzko Munduko Konferentzia izan zen, Stockholmen 1972an egina.
|
|
|
Alde horretatik, duela milaka urtetik hona gertatzen ari den fenomeno naturala den arren, galera ekonomikoek eta giza intoxikazioek eragindako eskualdeen azterketek frogatu dute azken hamarkadetan nabarmen handitu direla mundu mailako marea gorriak. Era berean, zientzialariek egiaztatu dute marea gorriak eragiten dituzten algen toxikotasuna handitu egiten dela nitrogeno kontzentrazioa
|
bere
ingurunean handitzen denean. Marea gorriak eragiten dituzten algen toxikotasuna handitu egiten da nitrogeno kontzentrazioa areagotzen denean.
|
|
|
Bestalde, gai horiei buruz gero eta kontzientzia handiagoa dagoela uste dut, eta horrek gauzak pixka bat aldaraz ditzake. Oso zaila da esatea hemendik hamar urtera aldaketa erradikala izango dela, baina argi dago ingurumen eta gizarte gaiekiko kontzientzia gero eta handiagoa dela, batez ere Hego Amerikan, bere eskubideak errespetatzeagatik eta
|
bere
ingurunea kutsatzea nahi ez dutelako borrokatzen baita. Nik ikusten dut gaur egun dagoen kontzientziazio mailak egoera alda dezakeela urte batzuetan, baina hobeto.
|
|
|
Gizakiaren humanizazioa, esan berri dugun bezala, garapen intelektual eta bilakaera pertsonal baten emaitza da, alegia, situazio ezberdinen arabera izandako bizipen eta esperientzia berriei esker gauzatutako prozesu baten emaitza. Kontua da, ordea, hizkuntzak hemen berebiziko papera jokatzen duela, honek gizakiaren eta
|
bere
ingurunearen arteko bitartekaritza ahalbidetzen duen heinean; eta, beraz, hizkuntza horri esker bakarrik gaindi ditzakeela ere gizabanakoak bere indibidualitatearen mugak. Horrela, bada," giza-formazioa" planteatzeak" hizkuntza" ikertzera garamatza eta, hain zuzen, bi hauen arteko hartu emana da jarraian zehatzago aztertu nahi duguna.
|
|
2006
|
|
|
Yolanda Gonzalez ere iritzi berekoa da.
|
Bere
ingurunea (familia eta lagunak) oso erdalduna da, eta lanean euskaraz aritzeak mesede galanta egiten dio, «nire euskara mailak nabarmen egin du gora egitasmo hau martxan jarri genuenetik. Lankideekin gero eta gehiago hitz egiten dut euskaraz, eta Udalera datozen herritarrekin ere euskaraz egiten saiatzen naiz.
|
|
|
Txalapartaren bidean material berriak probatu nahi genituen, tinbre berriak, eta txalapartaren sonoritatea aberastu. Beti ere jakinik materialak
|
bere
ingurunean esanahi bat duela, eta inguru horretako kulturarekin eta moldakortasunarekin lotuta dagoela. Herrien arteko harremana eta lotura lantzea Igorren gogoeta izan da.
|
|
|
(01 03 43) â? ¦ ugaztun itsastar gisa definitzen dute Artikoko hartza, alegia, zientzialari horien arabera, ozeanoko animalia da, uretan lehorrean baino erosoago ibiltzen dena. / Baina nahiz eta aditu guztiakbat etorri ez,
|
bertako
inguruneak emango dizkigu hartzok ondo ezagutzeko gakoak.01 04 10 00TAKE 501 04 11 00HOST VO: Izotzezko erreinu honetan bizi diren animaliek muga mugako baldintza fisikoak pairatzen dituzte; gizakiok barneratu ezin dugun mundu batean bizi dira.
|
|
|
Orain arte esandakoari jarraiki, erraz ondoriozta daiteke guraso bihurtu nahiduenak exijentzia handiak topatzen dituela
|
bere
ingurunean eta, aldi berean, osozorrotza dela bere buruarekiko. Dena den, argitu behar da, amatasunarekiko etaaitatasunarekiko dagoen exijentzia maila ez dela inondik inora berdina.
|
|
|
Era berean, estilo gainbabesleak duen eragin negatiboa ere aipatu dutehaurraren garapen egokirako, zeren haurrak pixkanaka erabakiak hartzen joatekoesfortzua egitea beharrezkoa baitu. Estilo gainbabesleak gehiegi babestea du ezaugarritzat, eta horrela, haurra ez da gai
|
bere
ingurunea kontrolatzeko, eta ez zaiobatere laguntzen heldutasun egonkor batera iristen.
|
|
|
Beraz, ondokoa da gorpuztuko den gizaki eredua:
|
bere
ingurunea arrazionalki mendean hartzea erdiesten duen gizakia, eginbehar profesionalak ezartzen dituen helburuak betetzeko xedez bizitza modu unitarioan orientatzearen ondorioz; jarduera profesionala ekonomikoa bada, subjektuak bere jokabidea arrazionalizatuko du jarduera ekonomikoak xedaturiko helmugen arabera: etekinen maximizazio kalkulatua (Ruano, 1996:
|
|
|
Zuhaitz biziz eraikitako etxea,
|
bere
ingurune naturalarekin harmonian hazten eta bilakatzen dena. Eraikin erabat ekologiko eta jasangarriak diseinatzeko azken urrats logikoa da.
|
|
|
Nafarroan, Aragoin eta Katalunian gutxi batzuk bizi dira, Esloveniatik ekarritako basoberritzeen ondorio asko. “Palouma” hartza Palouma hartzak, Frantziak Pirinioetan sartzea erabaki duen bost Esloveniako graduetatik lehenak,
|
bere
ingurune berria ezagutuko du, planaren aurkakoen protesten erdian. Ezarri zizkioten mikroigorleei esker, hartz emeak Pirinioetan egindako urratsak jarraitu ahal izango dituzte orain ekologiako teknikariek.
|
|
|
Zauri kronikoak, hala nola presio bidezko ultzerak, osasun arazo ez lehentasunezkoak izan dira beti, baina gaitz hori pairatzen duenarentzat eta
|
bere
ingurune hurbilenarentzat zoritxar larria da, bere osasun eta bizi kalitateari eragiten diona. Duela oso gutxi arte ez ziren osasun laguntzaren ondorio kaltegarritzat hartzen.
|
|
2007
|
|
|
Horretarako ikasleari inguru berriak eskaintzeaz gain, bere ingurua ere euskalduntzen ahalegindu behar gara eta, aldi berean, ikaslearengan euskara erabiltzeko motibazioa piztu. Euskaltegian euskara maila egokia ematen lagundu behar zaio ikasleari, baina aldi berean,
|
bere
ingurunean eragin behar da. Horretarako planifikazio orokorrago bat behar beharrezkoa izango da, ikaslea prozesu horretako protagonista bihurtuz eta euskaltegia bera inplikatuz, sustatzaile lana egin dezan.
|
|
|
Finean, EPK delakoa euskaltegi bakoitzak egin beharrean, kurrikuluaren aplikazioak arlo ezberdinetako plangintzen beharretara bideraHorretarako ikasleari inguru berriak eskaintzeaz gain, bere ingurua ere euskalduntzen ahalegindu behar gara eta, aldi berean, ikaslearengan euskara erabiltzeko motibazioa piztu. Euskaltegian euskara maila egokia ematen lagundu behar zaio ikasleari, baina aldi berean,
|
bere
ingurunean eragin behar da.
|
|
|
Garrantzitsua da umeak gurasoak eta etxea
|
bere
ingurune berri gisa identifikatzea.
|
|
|
Ez dira berdinak txepetx baten, sorbeltz baten eta ugatz baten hegoak. Bakoitzaren bizilekuaren eta bizimoduaren arabera, hegan egiteko modua (eta, ondorioz, hegoen forma eta tamaina) aldatu egiten da, bakoitza
|
bere
ingurunera moldatuta baitago.
|
|
|
Azken urteotan, berrikuntza sistemaren teoriaren ikuspegitik, enpresa txikieta ertainei eta
|
beren
ingurune sozioekonomikoari (eskualdeko sistemei, alegia) begiratu zaienean, eredu teknologiko linealaren mugak agerian gelditu dira.. Eskaintzako, teknologia politikaren arazoak erakusten dituzten ikerketak pilatuzdoaz (Landabaso, 2000; Kaufmann eta Wagner, 2005; Dankbaar eta Cobbenhagen, 2000; Meeus, et al., 2000; Todtling eta Trippl, 2005; Woolgar et al., 1998; Lagendijk, 2000).
|
|
|
Valsiner ek (1997) dioen bezala, MAE sortzen da haurraren eta hareningurunearen arteko harremanak antolatzeko, eta, hala, garapena bideratzen dakulturan onarturik dagoena egitera. MAE zaharkitua gera daiteke, pertsona heltzenden heinean,
|
bere
ingurunearekin dituen erlazioak aldatzen direnean. Adibidez, bozkatzea debekatua egotea zaharkiturik gelditzen da gizabanakoak 18 urtebetetzen dituenean.
|
|
|
Multimedia zentro bihurtzeko aukerak bideojokoen kontsolen eta “telebista adimenduneko” sistemen (smart TV) bitartez espazio nabarmen batean jartzen du. Horregatik,
|
bere
ingurunea antolatzeko eta apaintzeko modua ere kontatzen du. Paretan esekitako telebistak leku gutxiago hartzen du, baina ezin da biratu eta deseroso gerta daiteke zenbait kable konektatzea Telebista mahai batean edo altzari batean jar daiteke.
|
|
|
Doako programa Martín Dougiames izeneko australiarra da Moodleren sortzailea. Software hori filosofia batean oinarritzen da, eta filosofia horren arabera, jendeak aktiboki eraikitzen ditu ezagutza berriak
|
bere
ingurunearekin elkarrekintzan jarduten duen heinean, bai eta elkarlaneko ikaskuntzan ere, non ikasleak ezagutzak sortzeko trebetasunak erabiltzen baititu, jasotzen duen informazioaren hartzaile hutsa izan beharrean. Sortu ondoren, Dougiamasek askatu egin zuen programa, doakoa baita.
|
|
|
Normalean, elikagai arazotsua dietatik kentzea aukeratzen da, baina egokiena alergia sortzen duen osagaia ordezkatzea edo kentzea izango litzateke. Ezinezkoa denez, kaltetuak eta
|
bere
inguruneak arazoaren berri izan behar dute eta arreta neurriak hartu. Adibidez, etiketak arretaz irakurtzea, saihestu behar diren osagaiak ezagutzen jakitea eta dieta heziketa ona izatea, elikagai alergenikoen ordez beste batzuk kontsumitzean nutrizio gabezia saihesteko.
|
|
|
Hasiera batean, zenbait ikerketek iradoki zuten Interneten gehiegizko erabilerak gizakiaren parte hartze soziala murriztu eta pertsona bera ere
|
bere
ingurunetik bakartu egiten zuela. Azterlan horiek bereziki aspektu kuantitatiboak hartu zituzten gogoan eta ez horrenbeste kualitatiboak.
|
|
|
Horregatik, eta Artzeren esaldi ezaguna241 osatu nahian edo, autore horrek" elebidunak moldatzen direneko egoera soziolinguistikoaren baldintzapen propioki matematiko globalaz" 242 hitz egiten du. Batek ez du euskaraz hitz egiten bere borondatez bakarrik; aldiz, horretarako ezinbestekoa da ere
|
bere
inguruneak hori posible egitea edota ezartzea. " Elebidunen kopurua handitzeak", horrenbestez, euskararen" erabilera maila handitzea" dakar, eta, horrexegatik, hori baino ezin daiteke izan" planifikazio linguistikoaren" helburua, bai hezkuntzan bai orokorrean243 Esan dezagun, bukatzeko, euskal hezkuntzaren ardatza euskal hizkuntzan eta euskal kulturan kokatu beharra dagoela —Katalunian gertatzen denaren antzera244—, ze horrela bakarrik izango da posible euskal munduaren berreskurapen linguistiko kulturala bideratzea.
|
|
|
Horregatik esan dezakegu hizkuntzak berezkoa duela dimentsio humanizatzailea edo, bestela, hizkuntzak soilik ahalbidetzen diola gizakiari
|
bere
ingurunetik kritikoki urruntzen, gertatutakoari buruzko hausnarketa egiten, egin nahi duena aldez aurretik arrazoitzen... " Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen.
|
|
2008
|
|
|
Joera ideologikoak zenbait eratakoak izan daitezke; continuum ideologikoaren mutur batean pluralismoaren ideologia topa dezakegu eta continuumaren beste muturrean ideologia" etnizista" (Bourhis eta beste batzuk, 2007). Pluralismo ideologiak esan nahi du gehiengo menderatzaileak aintzat hartzen duela
|
bere
inguruneko gutxiengoen bereizgarritasun linguistiko eta kulturalei eustea, eta prest dagoela estatuaren erakunde eta jardute batzuk aldatzeko bere inguruneko hizkuntza gutxiengoen beharrak ere barne hartzeko (esaterako, Hizkuntza Ofizialen Lege kanadarra, 1969). Gizalegezko ideologiaren ezaugarrietako bat da estatu politika ofizialak ez dituela gutxiengoen hizkuntzak babesten eta ez diela laguntzen.
|
|
|
Joera ideologikoak zenbait eratakoak izan daitezke; continuum ideologikoaren mutur batean pluralismoaren ideologia topa dezakegu eta continuumaren beste muturrean ideologia" etnizista" (Bourhis eta beste batzuk, 2007). Pluralismo ideologiak esan nahi du gehiengo menderatzaileak aintzat hartzen duela bere inguruneko gutxiengoen bereizgarritasun linguistiko eta kulturalei eustea, eta prest dagoela estatuaren erakunde eta jardute batzuk aldatzeko
|
bere
inguruneko hizkuntza gutxiengoen beharrak ere barne hartzeko (esaterako, Hizkuntza Ofizialen Lege kanadarra, 1969). Gizalegezko ideologiaren ezaugarrietako bat da estatu politika ofizialak ez dituela gutxiengoen hizkuntzak babesten eta ez diela laguntzen.
|
|
|
Horretarako, hiru elementu hauek hartuko ditugu kontuan: a) zer taldebizindar duen haietako bakoitzak, kapituluaren lehenengo atalean azaldutakoari jarraiki; b) hizkuntza gutxiengo bakoitzak
|
bere
inguruneko hizkuntza gehiengo menderatzaileekin dituen harremanak gidatzen dituzten hizkuntza legeen premisa ideologikoak; eta c) zenbateraino mobilizatzen den komunitate bakoitza kultura autonomiaren inguruan, kapitulu honetako 2 atalean azaldutakoari jarraiki. 4a irudian, 1999 urtean Bilbon, Euskal Herrian, gutxiengoen hizkuntzari buruz egindako hitzaldi batean ordezkapena izan zuten hizkuntza gutxiengoen egoera aztertuko dugu labur labur.
|
|
|
Bide horretan asmatzeko, euskarari eta euskaldunari begiratu behar diete euskarazko hedabideek, bai eta euren buruari ere, euskarazko gainerako hedabideei ere. Beregaintasun osoan funtzionatu behar dute hedabideek esparru horretan; zentratu egin behar du sektoreak
|
bere
ingurune naturalean. Sektorearentzako indarra eta blindajeak hortik etorriko dira gehien bat.
|
|
|
Estres egoera bizi du pertsonak
|
bere
inguruneko eskakizunek eta berak bere buruari ezarri dizkion erronkek berak dauzkan gaitasunak gaindituko dituztela eta egoera honek bere egonkortasuna eta oreka arriskutan jarriko dituela atzematen duenean.
|
|
|
Nortasunaren ezaugarriak gizakia
|
bere
ingurunean egokitzea galarazteraino gogor eta zurrunak agertzen dituen pertsona horretaz nortasunaren nahastea nozitzen dutela esaten dugu.
|
|
|
Amaiera: ura
|
bere
ingurune naturalera ahalik eta egoera hoberenean itzultzea
|
|
|
eboluzio biologikoa, hau da, izaki bizidunen garapena. Zalantzarik gabe, biziak
|
bere
ingurune propioa eraiki du ordutik, eta eraikitzen dihardu gaur egun ere. Lurra sortu zen unetik, planetak etengabe aldatzen jarraitzen du, eta ez dago aurreikusterik hemendik milioika urtera nolakoa izango den.
|
|
|
Horrela, Lurreko tenperatura, itsasoen gazitasun maila eta atmosferaren konposizioa, besteak beste, egonkor mantendu dira, aldaketa gutxirekin, milioika urtean zehar, kanpo perturbazio guztiei aurre eginez. Biziak
|
bere
ingurune propioa sortzen duela iradokitzen du Gaia hipotesiak, biziak dinamikoki erreakzionatzen duela krisi ororen aurrean; adibidez, eguzki erradiazioen aurrean edo atmosferan oxigenoa agertu zenean.
|
|
|
Ikerketa, berez, Azkueren gainekoa izanik, honek ez luke zertan akats izan. Baina Azkue eta bere obra kokatzeko eta egoki baloratzeko
|
bere
ingurune hurbilena ez ezik testuinguru zabalagoa ere azaldu nuke. Izatez ikergaia pertsonaia bakar batean zentratzeak aldean darama perspektiba galeraren arriskua.
|
|
|
Beherago eskainiko den taulan, hainbat bide dago aukeran, Ikastola bakoitzak bere burua kokatu dezan ingurune soziolinguistikoaren arabera, hain zuzen
|
bere
ingurunetik hartzen dituen euskaldunen ehunekoaren arabera. Gogoan hartu behar dugu beheko taulan erakusten dela hizkuntz eredua nola bilakatuko litzatekeen etapetan zehar, kontuan harturik zenbat eta aurreratuagoa izan etapa, orduan eta eredu jasoagoa landu dutela ikasleek eremu formalean.
|
|
|
Ohiartzabal, L. (2001): . Pertsona,
|
bere
ingurunea eta bere ekarpenak?, hik hasi, Vigotski monografikoa, 5, 4
|
|
|
Bulkadak ez dira bat batean asetzen; umea
|
bere
ingurunetik bereizten da, eta beharrizanak asetzeko gizartearentzat onargarria den bidea bilatzen du.
|
|
|
baitzituen), uste zuen pertsonaren, portaeraren eta ingurunearen arteko loturak bi noranzkoak zirela. Hala, haur batek
|
bere
ingurunean eragin dezake bere portaeraren bidez. Adibidez, haur batek jostailuak lortzeagatik portaera oldarkorra izatea. Hala, jolasaren izaera bera aldatu egiten du, beste haurrek tiranoaren aurrean amore ematen dutelako.
|
|
|
Alde batetik, komando interpretatzaileak azken komandoak gordetzen ditu
|
bere
ingurunean. Horretan oinarrituta posible da komando horien exekuzioa errepikatzea, eta horretarako!
|
|
|
Formarik naturalena Suitzako Anecova enpresak garatutako kapsula miniaturazko inkubagailu gisa aritzen da. Horrela, enbrioia
|
bere
ingurune naturalean lehenengo ordutik aurrera hazten da, tradizioz sortu izan balitz izango lituzkeen argi, tenperatura eta mantenugai baldintza beretan. Bi eta bost egun geroago, kapsula berreskuratu egiten da, eta enbrioi egokienak aukeratzen dira ernaldirako.
|
|
|
Ondorioak ikaragarriak izan daitezke”, dio irmo. Adoptagarritasun egiaztapenik ez izateak haurra, arrazoirik gabe,
|
bere
ingurune naturaletik eta familia biologikotik urruntzea esan nahi du, eta hark eska diezaioke. Baliteke gurasorik ez izatea, baina ez nahitaez aitona amonik edo osaba izebarik.
|
|
|
ezagutza handirik ez duten erabiltzaileak edo enpresak programazioa eta tresna erraz baina eraginkorra behar dute datuak tratatzeko. Dabble DB Dabble DB datu basea birtuala da, eta datuak
|
bere
ingurune grafikotik. Datuak izan daitezke beste oinarri batetik inportatuak izatea edo eskuz sartzea web aplikazioa.
|
|
|
Betebeharrak eta eskubideak Haurtxo bat jaiotzeak —haurrak
|
bere
ingurunean sortzen dituen arreta logikoez gain— legezko betebehar batzuk sortzen ditu, eta, era berean, hainbat prestazio sortzen ditu, eta familiari onura atera dakioke. Garrantzitsua da eskubide eta betebehar horiek ezagutzea eta inprimakiak eta eskabideak betetzeko nora jo behar den jakitea, izapiderik egin gabe gera ez dadin.
|
|
|
Bigarrena kokainaren harira, non kokainazaleari esaten zaion bere erruagatik
|
bere
ingurune guztia kakaztu duela; nola bururatu zaizu gaixotzea. Kulpa sentimendua adikzioan sakontzeko egokiago iruditzen zait, bertatik ateratzeko baino.
|
|
|
Euskal presoak
|
bere
ingurunetik aldentzeko neurriak nabarmen areagotzen ari direla ohartarazi dute
|
|
|
Preso politikoa
|
bere
ingurunetik bakartzea beti izan da Espainiako eta Frantziako espetxe politikaren oinarrietako bat, azaldu du AAMk. Bide horretan, euskal presoei ingurukoekiko harremanak gero eta gehiago murrizten ari zaizkiela salatu du; bai kalean direnekiko bai espetxean diren kideekiko loturak saihesten ari direla, espetxe politikaren helburua, legez, gizartearekiko atxikimendua lortzea den arren.
|
|
|
Komikia eta
|
bere
ingurunea gure gizartean ezagunagoa da egunez egun. Alde batetik, komikietan oinarritzen diren filmek jendearen kuriositatea pizten dute generoaren barruan. Bestetik, aspaldi haur izan garen askok komikiak irakurtzeari uko ez egiteak gizartean zale heldu gero eta gehiago egotea laguntzen du.
|
|
|
Familiak maite bagaitu oso pozik egonen da A.A. en sartu eta osatzen goazela ikustean. Pertsona hori errekuperatzean familia guztia errekuperatuko da, alkoholak ez baitu soilik alkoholikoa kaltetzen,
|
bere
ingurune guztia baizik. Zuen familian, lagunartean edo inguruan alkoholarekin arazoa duen norbait badago zer egiten duzue?
|
|
|
Lanestosako mingarratz handi populazioa aztertu eta gero, zenbait ingurunetako espezie beraren populazioekin alderatu dira emaitzak. Horrela, ikusi dute Lanestosako R. acetosa populazioak tolerantzia handiagoa duela
|
bere
ingurunean dauden metalekiko –zinka eta kadmioa, batez ere– Larrauriko ingurune ez kutsatuko landare populazioak baino. Lanestosako populazioak zink eta kadmioaren fitoerauzketa tasa altuak eta metal horiekiko tolerantzia handiak ditu.
|
|
2009
|
|
|
Alde horretatik, bikoteak talde gisa aztertu ditugu, eta talde horien bilakaera aztertzeko ikuspegi sistemikoa erabili dugu: hau da, talde horiek eremu sistemikoak dira,
|
bere
ingurunea, bere nortasuna eta bere orden jakina dutenak, eta orden horretan arautuak daude nolabait kide bakoitzaren posizioak, rolak eta egitekoak.
|
|
|
Eta eragin horrek bi norabidetara begira jartzen gaitu: barrura begira, nolako eragina duen langileen motibazioan, ezagutzan eta erabileran; eta kanpora begira, nolako oihartzuna duen
|
bere
ingurunean edo bere sektorean.
|
|
|
Horretarako ezinbestekoa da gizarte tradizionalaren ezaugarrietako bat:
|
bere
ingurune naturala sano ondo ezagutzea.
|
|
|
Nahiz eta jaitsiera postuetan egon eta azkenengo lau partidak jarraian galdu ez da Cordobaz deus fio, are eta gutxiago oporretatik bueltan. Jokalariak atzo arte oporretan zeuden,
|
bere
ingurunea hala zegoelako. Deskonektatu egin duzu eta neurketa gaur hasten da guretzat.
|
|
|
Eta hori bai, erabakigarria izan zen Darwinentzat. Izan ere, ikusi zuen ahaiderik hurbilena kontinentean egonda, oso antzeko izanda ere espezie desberdin ziren beste hiru zeudela, bakoitza
|
bere
ingurunean, eta hori ikustea flash moduko bat izan zen.
|
|
|
Gogora ekartzeko galderetan gizon langabetua enpleguaez duen eta enplegua bilatzen duen gizona da, eta egoera horrek zailtasun ezberdinak dakarzkie bai langabetuari bai eta bere familiari. Hau da, langabezia maskulinoaren kasuan, egoerak pertsona indibidualki ukitzeaz gain,
|
bere
ingurune hurbilean ere ondorioak dituela azpimarratzen da. Langabezia femeninoari dagokionez, batetik, langabezia maskulinoan aipatutako dimentsio berdinak errepikatzendira, emakume langabetua enplegurik gabe eta enplegua bilatzen duen emakumeada, eta egoera horrek maila ezberdinetan zailtasunak dakarzkio.
|
|
|
“Ibaian behera, hezeguneak guztiok lotzen gaituzte”. Helburua da jendeari hausnarketa egitea “bere hezeguneari buruz eta inguruko ingurunearekin dituen interkonexioei buruz, hezeguneak
|
bere
inguruneari nola mesede egiten dion aztertuz eta, jakina, dagokion arro hidrografiko osoan egiten diren jarduerek bertan nola eragin dezaketen aztertuz”, adierazi du Ramsar Konbentzioaren Idazkaritzak, jardunaldia antolatzen duenak. Ekologistek azaltzen dutenez, ekosistema horien garrantzia “aniztasun biologikoko sehaskak dira, eta horiek hornitzen dituzte ura eta produktibitate primarioa, zeinaren mende baitaude hainbat landare eta animalia espezie bizirik irauteko”.
|
|
|
Ingurumen eta Landa eta Itsas Ingurunearen Ministerioak (MARM) Espainiako eta autonomia erkidegoetako aztarna ekologikoaren azterketa egin du. Helburua iraunkortasunaren kontzeptura hurbiltzea da, MARMek dioenez, “giza komunitate batek (herrialde, eskualde edo hiri batek)
|
bere
ingurunean duen inpaktu multzoa osatzen baitu”. Taula eta grafikoak dituen liburu batean argitaratu da azterketa.
|
|
|
KMPlayer hainbat iturri eta luzapenetako fitxategiak kargatu eta erreproduzitzeko tresna doakoa, sinplea eta azkarra da.
|
Bere
ingurune grafikoa Winamp audio erreproduzitzailearen antzekoa da, mp3rako lehenengoetako eta ezagunenetako bat. Eragozpen nagusi gisa, Windows sistema eragilerako bakarrik dago erabilgarri.
|