|
2000
|
|
|
batetik, inguruan erabiltzen den euskararendako sentiberatasuna izatea, ahal den neurrian berau ezagutzeko. Umeek eta bertakoek ikusten badute badagoela
|
bertakoa
ikasteko interesik, horrek berak dakar bertakoaren prestijioa. Hitz batzuk ikasi, egituraren batzuk... gehiago bada hobeto, baina horrek gauzak asko erraztuko lituzke.
|
|
|
AITA Bartolomek familia oneko gizon ongi hazia eta ongi hezia zirudien, eta bere moduetan eta usantzetan ere, jendeari zor zion tratuaz denaz bezainbatean, halakoa zen... baina, aldi berean, gogorra eta hertsia zen, noiz eta erlijioneaz mintzatzen baitzen edo noiz eta bere sinestearen eta
|
berak
ikasi teologiaren zimenduak jokoan ikusten baitzituen; erran nahi baita ezen, egoera menerat zuen bitartean, igarri egiten zitzaiola zer kondizinotako gizona zen, baina guztiz aldatzen zela haren itxura egoerak bere menerat zuenean, begiak zorrozten, behakoa gogortzen eta ezpainak mutur iduriko batean aitzinatzen zituela. Ber tzenaz, gure aurkientza hartako anitz apez ez bezala, gizon jantzia zen... baina jantzi bakarrekoa.
|
|
|
Eta Alessandroren etxean lau egun eginez gero, xuxen jo genuen, lehenik, Bolognako komarka eta terminoetarat, non hiru eguneko geldialdia egin baikenuen, geratzeko asmorik ez genuen arren... zeren, harat iritsi ginelarik, hasi zen osaba galdetzen leku batean eta bertzean Collège de France n
|
berarekin
ikasi zuen kide haren berri, zeinari Marco Conti baitzeritzan, eta galdetzearen galdetzeaz aurkitu ere genuen azkenean, eta hala eman genuen haren etxean egun pare bat... eta hala izan genuen, haren bidez, Annibale Carracciren ritratti ridicoli ak miresteko parada: erretratu haiek, exagerazioaren eta soberaniaren lengoaian mintzo zirenak eta liburuan aipatu eta erabili ere ditudanak, Villagrandeko dukesak eta Mantillanako kondesak jarri zituzten aurpegi lekuz kanpokoen adierazteko, noiz eta aitak prestaturikako festa handi hartan sugegorria erakutsi bainien.
|
|
|
Kristinak tarte horretan eginak zituen nirekikoak. Laguna jakinean egonen ote zen, ezbairik batere ez nuen, lehendik ez bazen, ortzegunean
|
berean
ikasia, Ximurra aho handiak ekarri baitzuen solasera. Iragaitzez izan zen, baina aski Ttipiren buru azkarrarendako; kontuak agudo aterako zituen, niri zuzenean xehetasunik eskatzeko premiarik gabe.
|
|
2001
|
|
|
Lehenago ere euskaraz berba egiten zelako konderrian. " Euskarak bai Argantzunen eta bai Trebiño osoan onarpen handia dauka eta bai euskaraz ikasteko edota euskara
|
bera
ikasteko eskaria Arabako beste edozein lurraldetako bestekoa edo handiagoa da", azaldu zuen Argantzuneko alkateak. Konderriko ia 2.000 biztanleek euskaraz bizitzeko aukerak izateko bidean, pauso bat izango da beraz, aurtengo ikastolen jaia.
|
|
|
Eta umoretsua... (Imanoli) Ea
|
beragandik
ikasten duzun... Plater horri ez diozu xaboia ondo kendu!
|
|
|
Batetik,, autonomia? irakatsi ezin bada, nork
|
bere
ikas estiloaren bilakuntzaahalbidetu behar hori helburu didaktiko metodologikoetan integratu da, ikasgelako erabaki guztietan presente egon dadin moduan. Integrazio hori moduezberdinetan egin daiteke; autonomiaren zein ikuspegiri ematen diogunlehentasuna, horretan datza gakoa.
|
|
|
Izan ere, zailtasunak zailtasun, badugu beste biei nolabaiteko hesia jartzea; hots, badugu hautatzea, zein hizkuntza eta kultura eredu ekarri geure ikasgelara, eta geure jarduna muga horien barruan burutu. Baina nola heldu, aldi
|
berean
ikas prozesuaren sorburu eta jomuga, objektu eta baliabide, ardatz eta gurpil, euskarrieta eragile den autonomiaren zertasun konplexu honi. Nola heldu ikasle bakoitzakhain berezko duen gaitasunari?
|
|
|
Autonomia hitzaz nor
|
bere
ikas prozesuen arduradun izatea adierazten dugu.Ikasleak lortu duen edo lor dezakeen gaitasuna da, eta bost azpigaitasun hauekosatzen dute: helburuak ezartzeko gaitasunak, helburu horiek lortzeko bitartekoakbilatzeko eta erabiltzeko gaitasunak, erritmo egokian aritzeko gaitasunak, egindakolana ebaluatzeko gaitasunak, teknikak eta metodoak aukeratzeko gaitasunak (Holec, 1979).
|
|
|
Bertan aholkulari batek ikasten, hobeto ikasten, eta azkarrago ikastenlagunduko dio. Ez dio irakatsiko;
|
bere
ikasteko modua, dituen gabeziak etabeharrak aztertzen eta horien araberako erabaki egokiak hartzen lagunduko dio.
|
|
|
Aholkularia, berriz, laguntzeko dago. Ikaslearenak izango dira
|
bere
ikas prozesuari buruzko erabaki guzti guztiak. Aholkulariak ez du ezer erabakiko; baina ikaslearen erabakiak aztertuz, zein gabezia, zein ondorio, zein behar ekardezaketen eta zer adierazten duten azalduko dio, ikasleak ikasten ikas dezan.
|
|
|
Ataza mota honetan, nork
|
bere
ikas prozesua hobetze aldera, ikasleek berenikasteko moduaz hausnartu behar dute: nola ikasten duten hobeto.
|
|
|
Sailkapen honek ez du adimenarekin zerikusirik, jende azkarra baitagoedozein delarik
|
bere
ikas estiloa; edo bestela esanda, lau ikas estiloak bereizitanagusi izan diren laginetan, guztietan antzeman da adimen altuko jendea.
|
|
|
Bestalde, ikas estiloak garrantzi handia du irakasleengan. Azken batean,
|
berari
ikastea gustatuko litzaiokeen eran irakastea baita irakaslearen joera. Joerahau sarritan inkontzientea da, eta irakasleak bere ikas estiloa (k) ezagutzeko paradaduenean hautatzen du bere irakats estiloa.
|
|
|
Azken batean, berari ikastea gustatuko litzaiokeen eran irakastea baita irakaslearen joera. Joerahau sarritan inkontzientea da, eta irakasleak
|
bere
ikas estiloa (k) ezagutzeko paradaduenean hautatzen du bere irakats estiloa.
|
|
|
Ikasteko aukeratan ikasleen berdintasuna garantizatzea ez da ordu kopurubera, ordutegi bera, liburu bera... erabiltzeko aukera ematea soilik. Azken batean, irakasleak, nahi gabe,
|
bere
ikas estilo berbera duten ikasleak saritzen ditu, bestelakoak alboratuz.
|
|
|
–
|
Bere
ikas estiloa deskribatzen.
|
|
|
Ikasleari
|
bere
ikas prozesuari buruzko erabakiak hartzea daukala ikustarazteazen helburua, eta baita erabaki horiek inplementatzea ere.
|
|
|
Bera, Herminio, izan zen nire lehen bezeroa. Egia esan,
|
berarekin
ikasi nituen hainbat eta hainbat gauza. Ezkondua omen zen.
|
|
|
Oso garbia da, lagunei laguntzeko prest dago beti eta aspertzeke irakurtzen du. Lagunak lo daudela,
|
bera
ikasten, liburuak eskuan.
|
|
|
Ez da hori noski horrela gertatzen merezi onez merezi ez duelako horrelakorik, baina, eta beti erakutsi digun gogo giroa hartzen dut lekuko, ez lioke inolaz ere eder iritziko besteak elkarren lehian nor goragoka aritzeari. Nagokion, bada,
|
beregandik
ikasi dugun (edo ikasi behar genukeen) hizkera soil zehatzari, bere lanek gure kultur arloan izan duten ondorio eta eraginaz mintzatu behar dudanez gero. Hori baitut agindua.
|
|
|
Hura ere ez zen batere normala. Lurrera begiratzen zuen, negar eginaren seinaleak ez erakusteko, eta gizonak pentsatu zuen
|
berak
ikasi ez zuen nobedaderen bat ez ote zen gertatu. Emakumea mainguka mugitzen zen alde batetik bertzera.
|
|
2002
|
|
|
Negu leheneko arrats behera eze harek, berekin zeraman miñeria. Aldontzak,
|
bere
ikaste saioak egoki bukatu berri, itsaso neurkaitza zeukan besoak luza ta zabal, laztanik gozoenak artzeko gertu. Bizipidea uhiñen gaiñekoa izango zuan eta portu bakoitzean amorant berria sortzeko aukera paregabea...
|
|
|
Horraitino, eskolara barriro sartu baino lehen, mutikoetariko hiru lau, lagun barri egin jakozan, eta Txominen eta Simonen besoak sorbalda ganean ebazala joan zan
|
bere
ikaste lekura.
|
|
|
Euskal sare unibertsitarioari indarra emateko gai izango diren euskaldunek hiruzpalau hizkuntzaz ondoaritzeko gai diren pertsonak izan dute jakintza sailik gehienetan. Horretaranekez iritsiko da, baina, euskara besterik erabiltzen ez duena
|
bere
ikas irakaskuntza unibertsitarioan, eta are gutxiago gaztelania besterik erabiltzen ez duena. –euskaraz ari denak bai baitaki, gehiagorik ezean, gaztelania edo frantsesa ere?.
|
|
|
Gure euskaltegien printzipioen artean ikaslearen autonomia bultzatzea dago: eskura dituen baliabide guztiak aprobetxatuko dituen ikaslea nahi dugu,
|
bere
ikas prozesuaz kontzientea dena. Ordenagailua eta autonomia, oraindik, ez datoz bat, eta dena egina espero duen ikaslea geurera erakartzeko bi bide erabiltzen ditugu: aholkularitza eta mintza saioak.
|
|
|
– Ikasleari aurkezten zaion hizkuntza eta
|
berak
ikasi nahi duena bat beraizango dela ziurtatzen du. Adibidez:
|
|
|
– Ikaslea izango da ardatza, ikaslea da hizkuntza eskuratzen duena eta ikasleak parte aktiboa hartu behar du
|
bere
ikas prozesuan.
|
|
|
Autonomia eta ikas estrategien artean oso erlazio estua dago. Izan ere, bereikas prozesua kontrolatzen hasten den ikasleak, ezinbestez, ikas estrategia egokiakerabiltzen ikasi du; eta, alderantziz, ikas estrategia egokiak erabiltzenhasten den ikaslea
|
bere
ikas prozesua kontrolatzen hasiko da.
|
|
|
Ikasleak deitzen duenean zeinekin hitz egingo duen ez badaki ere, tutoretza saioetara etortzen denean, badaki norengana zuzendu. Tutorea bere erreferentea da,
|
bere
ikas prozesuaren jarraitzailea eta biderik egokiena bilatzen lagunduko diona.
|
|
|
Honako hauek ebaluatzen ditugu: ikaslearen hasierako ezagutzak,
|
bere
ikas prozesua, lortutako azken emaitzak, irakasleak erabilitako prozedura, erabilitakomateriala, programazio bera eta ikas prozesuan parte hartzen duten faktore guztiak; kasu bakoitzean, informazio desberdinak lortu ditugu.
|
|
|
Ikaslearen profila ere ezagutu behar dugu, hau da:
|
bere
ikas estiloa, hizkuntzaikastearen aurrean usteak eta itxaropenak, aurreko esperientziak eta ikastekoohiturak. Hitz batean, bere betebehar subjektiboak.
|
|
|
–Alex beti pasatzen zen –azpimarratu zion Julenek– Beti. Gertatzen dena da
|
berari esker
ikasi genuela zenbait gauza.
|
|
|
Jokamolde hau gustukoagoa dugu ezenez eta hein bereko haur taldeen sortzea, horrek diferentzien finka� tzeko jaidura baitu. Gainera, esperientziak erakustera emaiten du ez direla beti haur
|
berak
ikasteko denbora gehiagoren beharretan direnak.
|
|
2003
|
|
|
Bestelan, gure aita ez zan kantari ona, ez kantazalea.
|
Beragandik
ikasi neban kanta bakarra zera izan zala uste dot: " Hator, hator, mutil, etxera..." Gurean ez zan Gabon afaririk hasiko, aitak kanta herrikoi hori kantau barik...
|
|
|
Michel de Certeau adiskideak zioen bezala, kristauaren, eguneroko? esperientzia laburbildu nahi banu, erran nezake berak proposatzen zuen definizio horrek bere baitan biltzen zituela Pio XII.aren, eta Vatikanoko II. kontzilioaren irakaspenak, bai eta ere etxetik
|
beretik
ikasi eta sinetsi duguna, hots, eliza dela gure. Ama Saindua?.
|
|
|
Hemeretzigarren mendean zehar zenbait aldiz berrezarri zen, besteak beste 1842an bigarren hezkuntzako institutu bihurtu zenean, baina 1901ean betiko desagertu zen. Hemeretzigarren mendeko makina bat buruzagi
|
bertan
ikasitakoak dira. Oñatitik oso gertu, Bergaran,. mendean sortutako adibide interesgarri bat dugu:
|
|
|
Dieta hiperproteikoa izateko arrisku nabarmenena gernuaren bidez kaltzioa galtzea da, eta, beraz, osteoporosia garatzeko arrisku handiagoa. Iradokizun batzuk… Kirol merkatuak eskaintzen dituen prestakin hiperenergetiko eta hiperproteikoen erabilera masiboaren ordezko proposamena da erabiltzaileak
|
berak
ikas dezala etxean irabiakiak edo aperitiboak prestatzen, nutrizio eskarien zati bat betetzeko adinako energia eta proteina dentsitatearekin, eta, gainera, gozoak eta prestakin komertzialak baino askoz merkeagoak direla. Oinarrizko osagaiak berez proteinak dituzten elikagaiak dira, hala nola esnea, jogurta, petit suissea, askotariko gaztak, esne izozkia, fruitu lehorrak, zerealak… frutekin, zukuekin eta beste gozagarri batzuekin konbinatu daitezkeenak, hala nola azukrea, karamelua, marmelada, eztia, txokolatea, etab. Proteinak handitzeko, irabiaki likidoei zopa koilarakada bat esne hauts gehitu dakieke.
|
|
|
Munduan onena, ez hemen bakarrik. Ulpianorekin
|
berarekin
ikasi nuen nik. Baina berak baino hobeto harrapatzen nituen sugandilak.
|
|
|
Perminek egun
|
berean
ikasi zituen don Estebek bitan jaurti zizkiòn latinezko hitzak, eta, hala, katuekiko sinesmenari uko egin, eta berak ulertzen ez zituèn hitz haien gainean finkatu zuen bere sinesmen berria, aurrekoa bezain itsua.
|
|
2004
|
|
|
Azal dezadan. ...iteko lortutako gaitasunen esplikazioa hizkuntzarekin izandako harremana »ordu kopurua» baino haratago doa, familia giroan nagusi den hizkuntzak, gelaz kanpo hizkuntza horretan jarduteko dauden egiazko aukerak, ingurune soziolinguistikoak, hizkuntzen arteko interferentziak, gela barruan hizkuntzak eskuratzeko baliatutako estrategiak, gizartean nagusi diren jarrerak zein joerak eta abarrak, maila
|
berean
ikasten aritu arren, hizkuntza maila desberdinak izatea eragiten du. Inguruabar horretan, euskarari dagokionez, ereduko emaitzak A eredukoak baino hobeak eta ereduan erdietsitakoak are hobeak direla bistan da, alabaina, B zein ereduan ikasten ibilitakoen artean badira euskaraz hitz egiteko zein idazteko zailtasun ugari izaten dituztenak.
|
|
|
Baina, Big Brotheren bertsio arruntenean ez bezala" benetako" bizitza edukiko dute. Bertan egingo dute lan,
|
bertan
ikasiko dute, eta hala suertatuz gero, bertan maitemindu eta seme alabak edukiko dituzte. Hori da behinik behin Endemolen asmoa.
|
|
|
Euskararen normalizaziorako aurrerapauso galanta.
|
Beraren bidez
ikasi dugu modernotasun orokorra euskaraz bizitzen?. Gure lan ondradua lapurtu nahi digute, Egunero, 2003/3/27.
|
|
|
Bere helburua bestelakoa izango da. Dena eraisteak, gure pentsamenduan biltzen den guzti guztiaz zalantza egiteak, sakonera handiko apustua dakar; eta horren bidez egia bilatzeko erronkari aurre egin nahi dio sendo, suposatzen duelako berak dakienean,
|
berak
ikasi duenean, ez dagoela egia fidagarririk eta segururik, eta, bestalde, seguru dagoelako egia izan badela, baina ez ordura arte berak ikasi duen ezertan. Egia aurkitu behar badu oinarri berri batean sustraitu du bere ezagutza, ez fedean eta ez beste inolako agintetan.
|
|
|
Bere helburua bestelakoa izango da. Dena eraisteak, gure pentsamenduan biltzen den guzti guztiaz zalantza egiteak, sakonera handiko apustua dakar; eta horren bidez egia bilatzeko erronkari aurre egin nahi dio sendo, suposatzen duelako berak dakienean, berak ikasi duenean, ez dagoela egia fidagarririk eta segururik, eta, bestalde, seguru dagoelako egia izan badela, baina ez ordura arte
|
berak
ikasi duen ezertan. Egia aurkitu behar badu oinarri berri batean sustraitu du bere ezagutza, ez fedean eta ez beste inolako agintetan.
|
|
2005
|
|
|
Aspaldi amestu izan ditugu Juan Antonio Urbeltzekin eta bertze batzuekin formakuntza proiektu batzuk, bederen pilotuak, hastapenerako. Dantza tradizionalean sakonduko lukete, dantza euskaldunaren historian, eta aldi
|
berean
ikasiko lituzkete dantza klasikoaren eta garaikidearen teknikak, antzinako dantzak eta abar. Badira eredu bezala balio duten egiturak:
|
|
|
Metodo honekin, landuko dituen edukien ikuspegi orokorra izan dezakeikasleak, baita
|
bere
ikasteko prozesuarena ere.
|
|
|
Eta hori bera egin zuela beste haurrekin ere, gutxi asko. Haren ahotsaren oihartzunak, ziur, luze iraungo zuela
|
berarekin
ikasi zuten guztien belarrietan, maistra eztiaren ipuinak entzun zituztenen gogoan.
|
|
|
Gure anaia Roman, orain nirekin Deustuko Unibertsitatean bizi dena, eta ni baino bederatzi urte zaharragoa dena, beti izan da irakur zalea. Elgoibarren bazen Pedro Jose Arriola izeneko bat —nahiko aberatsa eta liburuak zituena—, eta beste batzuk ere bai, Jose Mari Gonzalez, injineru ikasten zebilena, Manolito Ruiz, honek ere karrera
|
bera
ikasten ziharduen eta gure parean bizi zena... Roman horien laguna zen eta liburu giroan sartu ginen.
|
|
|
Hau eginez gero, beti ere, hizkuntza bakoitzaren karakterea irudikatu ahal izango luke, eta baita hizkuntza guztiak euren ahaidetasun mailaren arabera taldekatu ere, antzekoenetik ezberdinenera igaroz. Era honetako entziklopedia bat kontsultatzeko aukera izanez gero, batek ez lituzke bertan
|
berak
ikasi nahi lukeen hizkuntza arrotzaren singularitateei buruzko deskribapen zehatzak bakarrik aurkituko; aldi berean, hor bertan, hizkuntza horrek bestelako hizkuntza ezagunen artean beteko lukeen benetako lekuari buruzko informazioa ere aurkituko luke. Pertsona horrek, entziklopediaren egitura ondo ezagutuz gero, aukera izango luke hizkuntza horien estudioa burutzeko eta, gizakiaren hizkuntz prozedura osoaren ikuspegi sistematiko baten bitartez, baita estudio horren zentzua —hizkuntza baten eta bakoitzaren izaeran barrena sartzera zuzendutakoa— zehatz mehatz antzemateko ere.
|
|
|
Ez duela barre ez negarrik, ez portaera gaitzesgarri edo goresgarririk zugan pizten bere gomutak; zer, esango banizu, berak zugan utzi duen arrasto bakarra keinu bat dela. Gaur ere, urte asko pasa direnean, zuk jakin gabe egiten duzun
|
berari
ikasitako zerbait. Berarekiko sinpatiaz, beragana hurbiltzeagatik eta berarekin bat izateagatik nahi gabe lapurtu zenion keinu bat, konturatu gabe errepikatzen duzuna.
|
|
2006
|
|
|
«Ni Amgalan jaio nintzen. Dayra honetako mutilek eta neskek ikastetxe
|
berean
ikasten dugu. Goizeko bederatzietan joaten naiz eskolara, nire anai arreba txikiak jantzi eta gosaria prestatu ostean.
|
|
|
Mentxu Medelek orain dela 25 urte ireki zuen Thalia dantza eskola Donostian. Gaur egun 150 ikasle inguru dauka, eta ospe handia erdietsi du,
|
berarenean
ikasi baitute atzerrian dabiltzan euskal dantzaririk ezagunenetako batzuek.
|
|
2007
|
|
|
" Harmonia, kontrapuntua... ikasketa horiek guztiak ditut eginak, konposizioa ere bai. Gainera, pianoa, biola, eta orkestra zuzendaria izateko beren
|
beregi
ikasi beharrekoa". Nola ez.
|
|
|
Dudarik gabe, hizkuntza eta artearekin lan egiten duten erakundeak. Oso kezkatuta nago gaur egungo umeek ez dutelako guk ikasten genuen kultura
|
bera
ikasten. Hezkuntza, artisten jarduna eta hizkuntzarekin egindako lana da gure kulturaren giltza, eta hori bultzatu behar dugu.
|
|
|
Urgabe izan da nire musika eskola,
|
berarekin
ikasi eta garatu naiz musikari gisa.
|
|
|
ikasleak zer egin behar duen aurretik jakin behar du. Ikasleak bere aurrezagutzak martxan jarri behar ditu eta
|
bere
ikas prozesuaren bilakaeran eta emaitzetan parte hartu behar du.
|
|
|
Zentzu horretan, auto ebaluaziorako deskribatzaile batzuk proposatzen ditu. Hauen bitartez ikaslea bere egoeraz jabetuko da eta, aldi berean,
|
bere
ikas prozesuaren inguruko kontzientzia hartuko du. Honek aurrerapausoak baloratzea ahalbideratuko dio.
|
|
|
Honetarako tresnarik ezagunena Portfolioa da. Norberarena den tresna honek autoebaluazioaren bidez, ikasleari
|
bere
ikas prozesuaren lema hartzea errazten dio. Ikastea modu positiboan ikustea eragingo dio eta esfortzu handiagoa egitera bultzatuko du.
|
|
|
Memoria, alegia, testua
|
bera
ikastea; ideiak eurak eta haien formulazio elokutiboa, oso osorik.
|
|
|
Oso alternatiba osasuntsua Merkatuak eskaintzen dituen prestakin komertzial hiperproteikoen edo proteinatan aberatsen ordez, aukera dago etxeko irabiakiak egiteko, kirolariei gehien gustatzen zaizkien osagaiekin. Egokiena da pertsonak
|
berak
ikastea edari horiek energia eta proteina dentsitate egokiarekin prestatzen, bere eskariak asetzeko. Hori ez da abantaila bakarra, etxeko irabiakiak prestakin komertzialak baino askoz gustagarriagoak eta merkeagoak baitira.
|
|
|
Luis Garciak txikitatik zekien aitaren enpresaren batean lan egingo zuela, aita bazkide nagusietako bat baitzen Gipuzkoako altzairugintzako zenbait enpresetan. Hartara, unibertsitatean Enpresaritza ikasketak burutu eta aitaren enpresetan postuz postu aritu zen, aitaren gidaritzapean, enpresa horien nondik norakoak semeak bertatik
|
bertara
ikas zitzan nahi baitzuen, betiere bulegoetan, tailerretara jaitsi beharrik izan gabe. Urte gutxiren buruan goi zuzendaritza postuetan zebilen Luis Garcia.
|
|
2008
|
|
|
Kantatu egingo dut,
|
berak
ikasteko.
|
|
|
Beti testu idatziaz ez bada ere, hark gauzak esateko eta egiteko modu berezia zeukan, eta euskara batuaren formaz ez eze, proiektua ulertzeko eraz eta bera bide ratzeko prozeduraz ere uste baino eredu jarraipide gehiago utzi zizkigun. Askok eus kara batuaren oinarrizko filosofia hori
|
beragandik
ikasi genuen, eta ahal izan dugun neurrian hori praktikatzen ahalegindu gara, beti ongi asmatzea erraza izan ez arren.
|
|
|
Bada hipotesi hau berresten duen aipu bat azaltzen da esandako lehen zenbakiko testu berean: bertan, Bustintzari buruz ari direla, adierazten denez «Euzkeltzale Bazkuna, ko gaste gustijak, jayotzez e, deldunak ixanik,
|
beragaz
ikasi dogu euzkeraz itz egi, en»491 Hortaz, ez da dudarik, gainerako maisu sabindarrekiko zuten errespetu teorikoa handia bazen ere, EuzkoDeyaren sorrera ahalbidetu zuen maisua, praxian, Bustintza izan zela. Nolanahi ere, eredu nagusia finkatuta kolaboratzaile gisa bestelako pertsonak ere onartzeko prest zeuden.
|
|
|
Aitortza ofiziala eta nazionala zuten hizkuntza idatzien aldean, Azkue mundu publikora agertzean, euskara idatziaren ezaugarri behinena erreferentzien ahulezia eta sakabanaketa zen. Euskara mundu ofizialetik kanpo egotean ez zen hezkuntza guneetan irakasten, eta ez zegoen ere norberak, sikera
|
bere aldetik
ikasteko balio zezakeen idazkera estandar eta eredugarririk405 Idazle bakoitzak nahi zuen edo ahal zuen modura izkribatzen zuen. Arazoa bereziki larria zen Bizkaian.
|
|
|
ABEL. (moztuz) Bai, zera! Baina
|
bere
ikasi beharrak lelotuta zaukak. Etzakik bizitzea zer den, gizajoak!
|
|
|
Hala, heziketak izadiak zehaztutako aro horiek errespetatu ditu. Hau da, Rousseauren ustez, ez litzateke heziketa ona izango umeari gauzak irakastea, gauzak
|
berak
ikas ditzan erraztea baizik; horretarako, haren garapen eta heldutasun mailarekin bat datorren estimulazioa eman zaio.
|
|
|
Umeari
|
berak
ikas dezan erraztean, haurraren garapen eta heldutasun mailarekin bat datorren estimulazioa eskaintzean eta izadiak zehazturiko aroak errespetatzean oinarritu behar du.
|
|
|
Hala ere, Noah, bost eta erdikoa, gai da hiru hizkuntzetan nork bere kasa moldatzeko, hizkuntza bakoitza noiz eta norekin erabili behar duen argi eta garbi identifikatuz”. Bi hizkuntza aldi
|
berean
ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina... Era berean, “bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari”, dio Baker ek bere Gidan, funtzio hori kontrolatzen duen garunaren zatia garatuago baitago hizkuntza bakar batean hitz egiten duten beste haurrekin alderatuta”.
|
|
|
Bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina “Haur elebidunen guraso eta irakasleentzako gidan” elebitasunean aditu entzutetsuenetako bat baita. Era berean, “bi hizkuntza aldi
|
berean
ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari”, dio Baker ek bere Gidan, funtzio hori kontrolatzen duen garunaren zatia garatuago baitago hizkuntza bakar batean hitz egiten duten beste haurrekin alderatuta”. Halaxe berresten du Gloria Ruizek, familia giro elebidunean (gaztelania ingelesa) hazitako hiru seme alabaren amak, ikastetxe elebidun gaztelania frantsesa batera joan baitira:
|
|
|
Txiki txikitatik bi hizkuntza edo gehiago aldi
|
berean
ikasteak abantaila eta desabantaila asko ditu.
|
|
|
Oso erabaki garrantzitsua da hori, eta gainerako bizitzei eragingo die. Izan ere, txiki txikitatik bi hizkuntza edo gehiago aldi
|
berean
ikasteak abantaila eta desabantaila asko ditu. Zaila dirudien arren, askoz errazagoa da haurtzaroan bi hizkuntza batera ikastea beste hizkuntza bat ikasi ondoren bigarren hizkuntza bat ikastea baino.
|
|
|
Espainiako hiru graduatutik bi pozik daude egungo lanarekin. Denboran atzera egin ahal izanez gero, %61ek gauza
|
bera
ikasiko luke, %31k karrera aldatuko luke eta %9 bakarrik ez litzateke itzuliko unibertsitatera.
|
|
|
Aldi
|
berean
ikasi eta lan egitea
|
|
|
Eta Baldarekin batera, taldea uzteko asmoa zuten arraunlari dezente ere itzuliko dira Libia-ren tostetara. Ia ia
|
berarekin
ikasi zuten arraunean, eta Baldarekin eta bere lan egiteko moduarekin identifikatuta sentitzen dira. Utzi behar zuten arraunlari horietako asko propioak zirela eta, San Pedroko zuzendaritzak buruhauste asko eduki ditu.
|
|
|
Ordutik aurrera, astelehen iluntzero aritzen ginen hizketan obraren amaieran. Hainbat antzerki idazle ingelesen obrak eta liburuak utzi zizkidan, eta
|
berari esker
ikasi nuen britainiar antzerkigintzako hainbat kuriositate eta bitxikeria.
|
|
|
Japoniarrekin, finlandiarrekin. Eta erritmo
|
berean
ikasi zuten hizkuntza arrotz horretan harremanak egiten. Alemana ikasi zuten, baina ez hori bakarrik; Sirak, 1999an Berlinen Maite ezagutu zuenean, pentsatu zuen:
|
|
|
Sokratesek eta haren ondorengoek erabaki zuten ekintza moral bikainenak ere, gupidaren emozioa, sakrifizioa, heroikotasunarena eta arimaren patxada hura, horren zaila lortzeko, zeina grekoek soprosyne izendatu baitzuten? jakintzaren dialektika zutela iturri, eta
|
beraz
ikas zitezkeela" (Nietzsche, F., Tragediaren Jaiotza. 16 kapitulua).
|
|
2009
|
|
|
Bistan da blogen erabilera didaktikoa gero eta hedatuago dagoela hizkuntzen irakaskuntzan. Horiei esker, ikaslea askoz ere aktiboagoa da
|
bere
ikas prozesuan, eta euskararekiko jarrera eta ardura erabat aldatzen da. Honi guztiari gehitu behar zaio, blogetan egindako lanak ikasleen artean partekatzen direla, ezagutza irakasleen artean eraikitzen dela, ikasleek autonomiaz jokatzen dutela eta ohiko irakasle/ ikasleen rolak aldatzen direla.
|
|
|
• Ikasleak
|
bere
ikas prozesuaz hausnarketa egitea.
|
|
|
Sopranoak, abenduan, urrezko diskoa jaso zuen Donostian eta orain, platinozkoa New Yorken, niretzat bigarren etxea bezalakoa den leku honetan, Artetaren esanetan. Tolosarra 17 urtez bizi izan zen hiri hartan eta askotan joaten da
|
bertara
ikastera zein Metropolitan Antzokian emanaldiak eskaintzera.
|
|
|
ere ezin naiz bat etorri: , haurrari ez irakatsi (eman) erlijioa, geroago
|
berak
ikasi eta erabaki dezala?. (Begiz begi alderantzizkoa, ilustratu?
|
|
|
Programak Pedro eta bere 26 ikaskideak aste honetan hasi dira ingeleseko gaiak aditz irregularrekin. Guztiek gauza
|
bera
ikasi dute. Desberdintasun bakarra da Pedro, besteek ez bezala, irakasle batekin hasiko dela etxetik, gaixotasun arrazoiak direla eta, hiru hilabetez egon behar baitu gaixorik etxean; baina emaitza bera izango da, aldi hori igaro ondoren, Pedro ikaskideekin normaltasun osoz sartu ahal izango baita, inolako atzerapenik erakutsi gabe.
|
|
|
Bai haur dislexikoetan, bai TDAHaren eraginpean daudenetan, lagundu egiten diote haurrari osasunarekin eta garapenarekin lotutako alderdi askotan hobetzen. Laguntza horiei esker," ikasgelako erritmo
|
berean
ikas dezakete, eta, horren ondorioz, beren bilakaera erritmo arruntean gertatzen da, autoestimu txikiko arazoak, frustrazioa eta, azken batean, eskola porrota saihestuz", azaldu du logopedak. TDAH duten haurren kasuan, laguntza teknikoek lagundu egin dezakete nahastea kontrolatzeko behar duten medikazioa gutxitzen.
|
|
|
Gaztak andreak egiten zituen.
|
Bere aurrekoetatik
ikasia zen, aita, eta batez ere aitona Luis Usarraldek erakutsita, huraxe zen benetako artzaina. Gero partikularrei saltzen genizkien.Andrea hil ondoren gutxitu duzue artaldea?
|
|
|
Ikasten da txapelketa txapelketa dela, daukagun onena eman behar dugula, baina ezin dela obsesioa izan?. Hari
|
beretik
ikasi du Paiak bere buruarekin ados geratzen: –Ikasi dut saio ostean neure buruarekin dudan sentsazioa eta epaileek eman didaten puntuazioa oso desberdina izan daitezkeela?.
|
|
|
euskaraz badakite, baina ez dakite denek neurri berean. Ez dakite neurri berean, ordea, ezta eredu
|
berean
ikasitakoek ere. Horrek esan nahi du ereduaren emaitzak B edo A ereduenak baino hobeak direla esatea egiaren zati bat besterik ez esatea dela, eta beste zati esanguratsu bat ezkutuan gordetzea.
|
|
|
Alabarengana itzuli, eta oraingoan neuk hartu nituen haren hatzak. Honek eta honek eta honek hasi nintzen,
|
berari
ikasi bezala. Gonbidatzeko esan ordez, Azkueren bertsioko gonbida zitzala erabili izan banu, oker nengoela esango zidan alabak.
|
|
2010
|
|
|
Horrela bada, elebiduntasunak zenbait abantaila ditu hirugarren hizkuntza ikasterakoan. Euskararen kasuan ere, 3H
|
bera
ikasteko elebitasunak abantailak ditu, baita bestelakoak ere, adibidez, kontzientzia metalinguistikoa eta trebetasun kognitiboa garatzeko orduan.
|
|
|
Elebiduntasunak zenbait abantaila ditu hirugarren hizkuntza ikasterakoan. Euskararen kasuan ere, 3H
|
bera
ikasteko elebitasunak abantailak ditu, baita bestelakoak ere, adibidez, kontzientzia metalinguistikoa eta trebetasun kognitiboa garatzeko orduan.
|
|
|
Ondoren, eskema bat egiteko unea izaten da; eskema horretatik abiatuta, gaiaren laburpena idatziko dugu, eta horixe
|
bera
ikasi eta barneratuko dugu, ahozko lanketa eginez edo idatziz.
|
|
|
Edo ez da garrantzitsua. Berak ez badaki euskalaritzaren historian 1961 baino lehenagoko garai bat eta 1961etik ondoko beste bat dagoela, [Koldo Mitxelenaren] Fonética Histórica Vasca baino lehenagoko eta beranduagoko garai bat, berak ez badaki nik ez diot esplikatuko,
|
berak
ikasi du. Nik asumitua nuen kalaka izan genezakeela eta guk bakarrik, filologoek alegia, latinisten, historialarien, epigrafisten edo egiptologoen laguntza gabe hori guztia erabakitzea konplikatua izan litekeela, baina zalaparta arrazoi soziologikoengatik izango genuela aurreikusia nuen, ez arrazoi akademikoengatik?.
|
|
|
Euskaraz jakitea, aldiz, aski lotua dago eskola hizkuntza nagusiarekin eta, batez ere, bizi diren ingurumen hurbilarekin. Azpeitian Donostian baino lehenago eta osoago ikasten dute etorkin horiek (edo beren seme alabek) euskaraz, nahiz batean zein bestean eredu
|
berean
ikasi.
|
|
|
Ez dago dudarik asko egin dela euskara batua (eta, bere neurrian, bizkaiera bateratua) eskola bidez ezagutarazteko, hedatzeko eta indartzeko. Asko da ordea, oraindik, soziolinguistikaren hasi masietatik
|
bertatik
ikasi beharra daukaguna, eskuartean dugun saioak (kasu honetan, geure erruz) porrot egingo ez badu. Behar beharrezkoa dute gazteek euskara batua.
|
|
|
Ezgaitasuna duten gazteentzako kanpalekuak alternatiba bat dira, aisiarako aukerak zabaltzen dituena eta familiei lana eta familia uztartzen laguntzen diena. Gainera, gizarteratze kanpalekuak ezgaitasuna duten eta ez duten haurrei zuzentzen zaizkie, egun batzuk elkarrekin pasa ditzaten, elkar ezagutu dezaten eta eguneroko bizitzan bakoitzak dituen zailtasunak bertatik
|
bertara
ikas ditzaten. Kasu guztietan, irisgarritasun unibertsalaren eta guztiontzako diseinuaren printzipioak betetzen dituzten espazioak dira, bazterketa soilik izan ez dadin.
|
|
|
Institutu eta ikastetxeetako ikasleentzat, berriz, mailei begirako ikastaro trinkoak izango dira. Azkenik, bakoitzak etxetik
|
bertatik
ikasi ahal izateko metodo mistoa (ikasgel@) eskainiko dute. Eta horrez gain, ezin ahaztu ikasturte honetan zehar 17 Korrika etorriko zaigula.
|
|
|
Oso erdalduna zen dena han, baina gezurra badirudi ere, Gasteizen euskaltzaletu eta abertzaletu nintzen, Joseba lehengusuarekin eta osaba izebekin, ez Elgoibarren, nahiz eta txikitatik entzundako euskara bizi apurrak eragin handia utzi nire inkontzientean. Horregatik, UBI bukatutakoan ez nekielako oso ondo zer ikasi (Psikologia agian, edo Kazetaritza pentsatu nuen hasieran), lehengusuak Euskal Filologia ikasi behar zuenez, gauza
|
bera
ikastera animatu ninduen. Baina bera Deustuko kanpusera joan zen, eta ni Donostiakora (EUTG izenarekin ezagutzen zena garai hartan), Elgoibartik gertuago zegoelako.
|
|
|
Beraz, gehienok pozik bizi ginen ikastetxe hartan. Oraindik ere,
|
bertan
ikasitakoak oso gogoan dituzte urte haiek, eta asko dira urtero Xabierren biltzen diren orduko ikasleak. Sarritan, gaur egun hezkuntza horren zaila eta hain korapilatsua dela ikusirik, neure buruari galdetzen diot, ea ez ote duen merezi, gaurko hezkuntzan, orduko pedagogiaren alderdi onak gogoan hartzea.
|
|
|
Tetuanetik Rif aldera ere joaten zen, mintzaira bertatik
|
bertara
ikasteko. Inoren ahotik belarrirako hegalaldian harrapatu behar izaten zituen hitzak, eta hala biltzen zituen, Euskal Herrian Resurreccion Maria Azkuek egin bezala, informazioak eta fitxak bere gramatika handirako eta lexikografiarako.
|