|
2000
|
|
|
Nobela honetan gehien interesatu izan zaidana pertsonaien eboluzioa izan da, nola pertsonak ez diren iragazkaitzak, nola batak bestean eragiten duen, askotan itxura eman arren ez dagoela eraginik eta bakoitza
|
bere
ideiekin eta bere munduan dagoela. (Argia 1739)
|
|
|
Udatik Xarriton-ekin hitzartua nuen, itzultzean Hazparneko ikastetxeanirakasle sartuko nintzela. Udaberritik horko zuzendaria zen Piarres, kolegio zaharrarenenborretik bi kimu berriren pizteaz kargatua
|
bere
ideien arabera: lizeo tekniko bat etalaborantzako bat sortu behar zituen misionesten etxe inguruan, haien ondasunean, Gouyon apezpikuaren manuz.
|
|
|
Ez du ia inoiz hutsik egin. Pentsaera ezberdineko autoreen artikuluakerrespetu osoz aurkeztearekin batera, Txillardegik
|
bere
ideiak ere isuri izan ditu sarrerahorietan, soziolinguistikari nahiz Euskal Herriko hizkuntz politikari buruzkoak.
|
|
|
–Munduaz dugun ikuskera, dugun hizkuntzak noraiño mugatzen eta baldintzen digun, orain ikasi duguneurtzen... Pertsonak munduaz mamituko duen
|
bere
ideia gintzan, funtsez, ingurutikhartu ditugun mintzaira moldeek eta estrukturekprestatzen dute? (1966a, 429).
|
|
|
edo Utopiaren alde gaude, paradisua Lurrean eraiki ahal izaiteko, edo Makiaveloren alde, infernua sortzeko...". Eta Miguelek argi zituen
|
bere
ideiak, eta sinetsirik zegoen ezen Paradisurako bidean zegoela Lurra, Kris tok gizonen arteko anaitasuna predikatu zuenez gero, eta Kristok, historiaren buruan, garaile behar zuenez gero. Baina zu ez zeunden hartan guztiz ados, ez Uto piaren kontra zeundelako, baina uste zenuelako ezen Utopiaren aldeko borroketan peril handi bat zegoela:
|
|
|
Galileok, aldiz, erdibide bat bilatu zian: alde batetik, beldur zelako, segur, eta bertzetik,
|
bere
ideien alde bizi nahiago izan zuelako hil baino, hori ere segur... edo behatu, bertzenaz, nola egin zion buru Pisakoak tribunalaren itsukeriari... zeren, bere aurkako prozesuan, tribunalekoei hitzez baietz erran zien arren, onartzen zuela bere hutsa, buruz ezetz erraiten ari baitzitzaien, eta ezezko hura handik sei urterat biribildu zuan, noiz eta bere Discorsi ak skribatu baitzituen, bizitzan ge...
|
|
|
Hura ez zen aita aitonak gai hartaz mintzatzen ziren lehen aldia, zeren eta aitak
|
bere
ideia propialak baitzituen, kosta ahala kosta aitzina eraman nahi izaiten zituenak; aldiz, negozioen mundu hartan, aitona Nikolasen jokamolde gero eta koldarragoa eta uzkurragoa zuen bere asmo handinahien trabazko traba eta behaztopa. Eta horregatik zirikatzen zuen hura gero eta gehiago...
|
|
|
Baina aita Bartolomek, bertzeek ez bezala, bere hitza zuen eta bere predikuak zituen, eta kaperako pulpitutik zabal zitzakeen
|
bere
ideiak eta iritziak, baita Urbiaingo elizakotik ere, zeren, bertze nonbait erran dizudan bezala, Urbiango apez berria, don Laureano, aita Bartolomeren erranetarat baitzegoen, halako moldez, non honek anitz igandetan emaiten baitzituen, don Laureanoren orde, bere sermoiak, hamarretik bederatzitan bekatuari edo infernuari buruzkoak izaiten zirenak, deabrua goiti eta deabrua beheiti.... Eta baliatzen zen, hartarakotz, dramatismo handiko hainbat historiaz, zeinak aditzerat emaiten baitzituen ongi loturikako iduri bizi bezain bortitz batzuen bidez, zeren eta halakoa baitzen aita jesuitaren trebetasuna ere, historia haien hariak ezin hobeki mugitzen zituenean.
|
|
|
Baina Antonio Ibarbiak Asiskoak baino pazientzia handiagoa zuen eta
|
bere
ideia bakar hartarakotz bizi zen, eta erran zion:
|
|
|
Eta pentsatu nuen gero ezen, orduan izan ez bazen, hurrengoan izanen zela. Eta, nola ez bainuen ulertzen zergatik izan behar zuen Antoniok historia haren biktima, zeren, Antonioren beraren erranetan, paradisu bakoitzak bere biktima behar baitzuen, eta bera hartarako disposizionean zegoen, hala, Antoniori
|
berari
ideia haiek burutik kendu nahian, paradisu haren alde itsusiak eta marketsak aipatzen nizkion, indiar gorrien hainbat sineste eta ipuin, konparazione, adimenduaren ikuspegitik ezin irrigarriagoak egiten zitzaizkidanak, baina Antoniok orduan erraiten zuen ezen, nola historian barrena izan baitira gizataldeak, zeinetarik azpimarratzen baitzizkidan tenplarioak eta alkimistak, ezkutuko jakintasuna go... Ezetz, alegia, hura ez zegoela gibela egiteko puntuan, zeren ordu arte iraun eta pertseberatu baitzuen bere fedean, eta azken fineraino iraun eta pertseberatu nahi zuen...!
|
|
|
Baina Antonio
|
bere
ideia hartarako bizi zen, eta, bizkaitarrarekin haserretu beharrean, modu onean ihardetsi zion:
|
|
|
Eta, hasteko, erranen dizut ezen Pedro Huiziren eta osabaren arteko harremanak uste baino lehenago okertu zirela. Izan ere, osabak, pintura zela eta ez zela, eta libertatea zela eta ez zela, anitzetan hersten eta estutzen zuen Pedro,
|
bere
ideiekin eta kontseiluekin behin eta berriro mailukatzen zuela, baina Pedro nekatua zegoen eta ahitua bezala zegoen, bizitzan hamaika fortuna gaixto jasan ondoren... eta libertatea baino gehiago bakea behar zuen eta bakean utz zezaten, eta osabak ez zuen bakean uzten. Eta Pedro ez zen, bertzalde, bortz urteko umea...
|
|
|
Baina osaba ez zen kikildu ez uzkurtu; aitzitik, berri hark eman ziòn kolera eta errabia
|
bere
ideien alde jartzen zuela, ontzi bat arno eskuan, erran zuen:
|
|
|
Azpimarratzekoa da Neurathen orientabideak,
|
bere
ideiak —ilustratuak eta entziklopedistak— eta bere joera neomarxistak —hots, marxismo zientifiko eta soziologikoa—, zientzi ezagutzari buruzko ikusmolde instrumentalista nahi izan zuela babestu, ondorioz, aldi berean, zientziaren aurrerakuntzen erlatibizazio historiko eta soziologikoa proposatzeko asmoz122 Neurathen kritikak, Duhem, Poincare eta Reyren konbentzionalismoen erag...
|
|
|
Halere, bere benetako gaia zentzu zabalenean ulertutako gizarte zientzia zen: soziologia, historia ekonomikoa, ekonomia politikoa, diplomazia, hiri garapena, etab. Eta
|
bere
ideien ildotik, kontsekuenteki, ez zen sekula teorian geratu, ekintza sozio-politikora hurbildu baitzen behin eta berriro. Zentzu honetan, bere bizitza oso aberatsa izan zen ñabarduretan.
|
|
|
hau da espreski Vienako Zirkuluak ekidin zuen enpirismo klasikoaren tesia. Vienarrek Hume aukeratu zuten aurrekari gogokoen gisa, baina ez
|
bere
ideien teoria, horren arabera adimenak bere ideia propioak ezagutzen dituela, eta ez gauzak, mantentzen zuelako. Honela, pentsamendua ideien arteko erlazioetara murrizten da, Lockek aipatu lez bere Entseiuan:
|
|
|
hau da espreski Vienako Zirkuluak ekidin zuen enpirismo klasikoaren tesia. Vienarrek Hume aukeratu zuten aurrekari gogokoen gisa, baina ez bere ideien teoria, horren arabera adimenak
|
bere
ideia propioak ezagutzen dituela, eta ez gauzak, mantentzen zuelako. Honela, pentsamendua ideien arteko erlazioetara murrizten da, Lockek aipatu lez bere Entseiuan:
|
|
|
Gogamenak bere pentsamendu eta arrazoinamendu guztietan
|
bere
ideiak beste arartegabeko objekturik ez daukanez, berauek baino ez baititu kontenplatzen edota ez baititzake kontenpla, begi bistakoa da gure ezagutza berauen inguruan soilik dabilela.
|
|
|
Machek filosofiaren esparruan ez ezik, zientzian bertan ere, fisika teorikoan eta esperimentalean batik bat, azaldu zituen
|
bere
ideiak. Zientzia induktiboen historiaren Katedra bete zuen Vienan bere bizitza unibertsitarioaren azken aldian.
|
|
|
" bizitza batean zehar bakarrik du zentzurik esaldi batek"; hori da liburuaren helburua: bere bizitza ideietan zehar eta
|
bere
ideiak bizitzan zehar). Ezinbestekoa da Wittgensteini buruzko edozein liburutegitan.
|
|
2001
|
|
|
Konpromezu politikoa eta etikoa ez da aski, sendimenduak ere aski ez diren bezala, poesia ona egiteko[...]. Poeta ez da
|
bere
ideiengatik edo bere portaeragatik, bere sentimenduengatik ere ez den bezala, baizik eta bere poemen balioagatik, bere idazkeragatik, bere hitzengatik.
|
|
|
Lehen lehenik poetika sinbolistaren agerpena ikusi genuke aipatzen ari garen
|
bere
ideietan.
|
|
|
–.. aurreneko partiduan, betikoa, ez diat kontzentratuta jolastu, ez zekiat, hotza bezala nengoan –hitzak janez hitz egiten du Anartzek,
|
bere
ideiak mihia baino bizkorrago joango balira legez– 15 tantoa arte edo ez nauk hasi pilota gozatzen, baina ordurako erremontada ezinezkoa zuan –ezintasun keinu bat egin du Anartzek, bere burua zuritzeko bezala– Baina bigarrengo partiduan bai, hor ondo jolastu diat, gustura, kontzentratuta eta...
|
|
|
Baina orain ikusten dugu, McLuhanek baino garbiago, herri globalaren maizterra gizaki dimentsiobakarra (Herbert Marcuse) dela. Eta
|
bere
ideiak pentsamendu bakarrarenak dira. Gaur ideiak beste merkantziak bezalakoak dira, teknozientziaren ikerkuntza (bioteknologia eta informatikarena, hain zuzen ere) eta informazioaren ekonomia (Nasdaq burtsa eta teleteknologiarena, kasu) merkatuaren motorrak direnetik8 Mundu honetan leku gutxi dago betiko pentsamendu eta filosofiarako.
|
|
|
Kantek Kritika n duen asmo zabala 1781eko eta 1787ko argitalpenetarako idatzi zituen bi hitzaurre ezberdinetan azaltzen du. Lehena laburragoa eta apalagoa da, bigarrena luzeagoa eta igaro den denboran
|
bere
ideiak zabaldu ahala irabazitako konfiantza erakusten duena.
|
|
2002
|
|
|
Lola Egurenek bere parlamentari kargua utzia zuen jada duela hilabete batzuk eta Victor Manuel Arbeloak joan den astean egin bezala, PSN utzi duela iragarri du. Arbeloak, gainera, egungo Nafarroan
|
bere
ideiak ondoen defendatzen dituen alderdia UPN dela jakinarazi zuen. Egurenek orain politikoki umezurtz dagoela aipatu du.
|
|
|
K. Mitxelenak berak ere azpimarratu zuen bere garaian autorearen oinarri kultural aberatsa, eta bere obra poetiko zein narratiboan asko dira irakurketa filosofiko (estoikoak, Nietzsche eta Spengler, batik bat) eta literario (Poe, Baudelaire, Kafka, Yeats...) ugarien oihartzunak. Baina
|
bere
ideia eta jarrera politikoek erakarri dute arreta gehiena bere ibilbidean. Faxista, antisemita eta antikristautzat zuen bere burua eta bere garaiko joera literario eta politiko guztiekin polemizatu zuen.
|
|
|
Kadentzia motel eta goxoz hitz egiten du eta argudio guztiak kentzen dituen apaltasunezko eta solaskidearekiko errespetuzko ariketa batean, behar adina ahalegin eta denbora ematen du
|
bere
ideiak josi eta antolatzen.
|
|
|
izan ere, etxe hura libratuz gero, biak jar zitezkeen bertan bizitzera, Sara eta Karmele, beren gisara, etxe hura gurasoenetik aparte zegoenez gero. Eta, hala, laugarren hilabetean,
|
bere
ideiaren berri eman zion Karmelek. Sarak erantzun zion:
|
|
|
Josu R k ikusten zuen Trauko deseroso zegoe  la, eta hargatik hain zuzen, nekez egin ziezaiekeela oztopo beraren erreflexioei. Eta halatan, bakarrizketa modu hartaz baliatu zen,
|
bere
ideiak ordenan jarri, eta bere barneko kezkak azaltzeko. Aldi berean, ez zien begirik kentzen beste adiskideei, eta belarria haien elkarrizketetara jarria zeukan.
|
|
|
Horregatik, esan beharra dut Pertiren bizimodua ez zitzaidala oso sinpatikoa egiten, ez zaizkit porrotaren ozpinetan ibili zale direnak gustatzen. Hala ere, bera zen institutuko irakasle guztien artean pieza batekoa bai
|
bere
ideietan, bai ikasleekin ere. Ikasle guztiok amorrarazterainoko kontuak bota  tzen zizkigun aurpegira, abildade handia zuen  horretarako.
|
|
|
E rrefe rentzia horiek, gure ustez, ezinbestekoak dira gertatzen dena ulertu ahal izateko. Mitxelenaren pentsamoldeak, salbuespenak salbuespen, gizaldi osoaren ikuspegia markatu du, eta
|
bere
ideiak XX. mendeko azkenlaurdeneko paradigmaren eustarri sendoenetakoak izan dira. Ideia horiek, neurri handian behintzat, bideratu dute euskararekiko hizkuntz politikaren joana.
|
|
|
Lider xiitak
|
bere
ideien jarraitzaile ziren islamista erradikalen gehiegikeriak moderatzeko erabili zuen boterea. Auzitegi Iraultzaileen gehiegikeriak geldiarazi zituen, baina ez zituen disolbatu.
|
|
|
Aipaturiko nobela historikoa egin berria zuenean, istorio hori lapurteraz idaztera bultzatu zuen zioa azaltzen zuen Irigoienek, eta, buruz ari banaiz ere,
|
bere
ideien haria hauxe zen: estiloez arduratzen diren askok euskaraz idazterakoan esaldi laburrak gomendatzen dituztela, horrela eginda eduki ulerkorragoa lor daitekeelakoan.
|
|
2003
|
|
|
EAJri egozten zaion kontserbadorismoa edota berari buruz predikatzen den izaera hori ez datoz bat alderdi honen eguneroko zereginekin, aitzitik,
|
bere
ideiak eta ekintzak aurrerakoiak dira. Adibidez, EAJ EAEko Gobernuan egonda, Madrilgo Gobernuak gizarte gaietan egiten duena eta hemengoak egiten duena ez dago alderatzerik, gu aurrerago ari gara.
|
|
|
Euskal Herrian gizartearen parte batek ez dauzka bermatuak bere oinarrizko eskubideak. Autodeterminazioa eskubide horiek zabaltzeko giltza da, horrekin bakoitzak
|
bere
ideiak defendatu ahal izango lituzke, PPk, Batasuna, PSOEk... Dagoen ilegalizazioaren arazoaren aurrean ere irtenbide bat bilatu nahiko genuke.
|
|
|
Moral unibertsala ez da inoiz hil, ezta hilko ere, inoiz izan ere egin ez delako, eta hori hala uste dudala, zer dela ta iragazten dut beti ikusten dudan guztia neure kontzientziaren galbahetik? Bakoitzak bereari ekin diezaiola, bere erosotasuna aurki dezan,
|
bere
ideiek bere kontzientziarekin lasai bizitzeko balio dieten heinean; eta testu hau ordenadore honetan, kondenaturik, gera dadin, inoiz argia ez ikusteko, hasitako hipokrisia honekin jarraitzea ez du merezi eta.
|
|
|
Bilera horren ideia Lluis Aracilena izan zen. Aracil International Socio logical Association eko Research Comitte of Sociolinguistics eko presidente aukeratu berri zen, eta
|
bere
ideiak ahalik eta zabalkunde handiena lortzea nahi zuen. Aracilen eta UEUren arteko harremanak hurrengo urteetan estutu ziren.
|
|
|
Mikel Zalbide izan zen gai hori aztertuko zuen batzordearen burua. Hilabete geroago, Batzordea Oñatin eratu eta handik egun gutxira Egin en argitaratutako iritzi artikuluan Santamariak
|
bere
ideiak zehaztu zituen139: diglosiaren purgatoriotik euskara ateratzeko beharrezkoa zen unibertsitatera eramatea, baina unibertsitatea euskaratzea ez zen dekretu magikoen bidez lortuko.
|
|
|
Bere begiradan izuaren arrastoak eta sentimenduen sukarra nahasian zituen neskato zurbil baten irudia ekarri nuen gogora nik. Lotsatiek tarteka erakutsi ohi duten fanatismoarekin defendatzen zituen
|
bere
ideiak edo, hobeto esanda, bere autoreak. Adin horretan literatura bizitzaren aurrerapen izan ohi da, bizitzen ikasteko modu bat, baina neskato haren kasuan arima naufragoen helduleku ere bazela pentsatu ohi nuen eta bizia salbatu zioten autore horiek gurtu egiten zituen.
|
|
|
Munduko zorion guztia opa diat –esan dio, Txominen ezker eskua bere bi eskuen artean ferekatzen duen bitartean: Txominen eskua hotz aurkitu du,
|
bere
ideien alde lan egiteko ihesi ibili behar duen mutil baten esku hotza, berak, Mirenek, bere gorputzaren beroaz berotu nahiko liokeena, maitasunaren suaz sutu...
|
|
|
Politikara itzuliz, nik uste nuen koadrila
|
berean
ideia ezberdinek bazutela lekua. Eta gainera, oso aberatsa dela uste dut.
|
|
|
Koadrila berekoak izandako pertsonaiak direla eskutitzotan agertzen diren pertsonaiak. Pertsonaia horietako batek, Kattinek,
|
bere
ideiak direla eta, arazoak ditu bere koadrilakoekin, arazo larriak, gure herrian, zoritxarrez, aski ohikoak direnak. Pertsonaien izenak eta Anttonek berak asmatuak direla noski, baina ezagutu izan duela Kattinenaren antzeko kasurik bere ikasleen artean, arazo ideologikoengatik koadrilarik gabe geratutako kasurik, alegia.
|
|
|
Politikaren ganga eztian urtzen hasiz geroztik, populu etsia eta zapalduari
|
bere
ideiak nola pasarazi kalkulatzen zinpurtzen zenean Txoko kezkatzen zen. Hautatua zen.
|
|
|
Hala da bai. Ez dut ulertzen zergatik jendeak jendea hil behar duen, zergatik otsoak otsoari bezala aritzekoa den
|
bere
ideien defendatzeko.
|
|
|
Arg italpenean pentsatuz behin —aurren berritan— zerbait idatzi badu, aldizkari baterako, editorearekin egindako hitzarmenagatik izan da(" Fragment d’un Voyage aux Alpes"), eta asmoa azkenean gaizki atera zaio gainera. Rhinen ikuskizunak lotu bide du turista arduragabea,
|
bere
ideia eta ikusmin deslaietatik, xede jakin batean(" une volonte de voir et d’observer dans un but determine"), buruan liburu baterako proiektua piztuz. Horrela sortu da bere gutun eta saio konbinaketaren formula literarioa bidailibu rurako, Goetheren maneran nolabait.
|
|
|
Adierazpenak, horregatik, oso mamitsuak izan ziren. Gobernuko Hezkuntza kontseilariak hizkuntza normalizazioa lortua zela esan zuen —artean berde eta gazte zen antza Jesus Laguna—, eta Lizarbek elebitasunaz
|
bere
ideia benetan bitxiak errepikatu zituen: Nafarroan, erdaldunen eta euskaldunen artean" parekotasunik" inoiz ez dela egon —" elebitasun berezia izan dugu, ez perfektua" —; ikastetxe elebidunei eutsi behar zitzaiela —" hori da elebitasun perfektura iristeko bidea" —; eta hizkuntza politika sakon aztertu behar zela.
|
|
|
Euskara rentzat ditugun helburuetara mugaturik, nork
|
bere
ideia propioa omen du, baina beldur naiz ez ote diren gutxi izango benetan zer nahi duten ondo dakitenak. Pluraltasuna ez litzateke kezkagarria izango, baina bai asmoen definiziorik eza.
|
|
|
bileran bertan egon zen Aristodemo batek Apolodorori kontatu omen zion, eta honek, berriz, bilera horretaz galdetzen dioten lagun batzuei. Urrutiratze horrekin ekintza egoera ideal batean kokatzea lortzen du, eta baita
|
bere
ideiak azaltzeko inguru egokian ere.
|
|
|
Horren ondoren, Sokratesek maitasunari buruzko
|
bere
ideiak aurkeztuko dizkigu, baina bere teoriari Mantineako Diotima emakume apaiz baten ahotik jasotako errebelazio baten kutsua emanez. Diotimaren arabera maitasuna ez da ez itsusi ez gaizto, Sokratesek bere hitzaldiaren hasieran zioen bezala, eder eta itsusi, on eta gaiztoaren arteko zerbait baizik, iritzi zuzena jakintza eta ezjakintasunaren arteko zerbait den modu berberan.
|
|
|
Egia da ez zegoela ilargiranzko talde bidaiarik, baina norbanako soilek, beren arima eta osasunarentzako arrisku larriak mespretxatuz, esferaz esfera gora egin zuten azkenean Jainkoa bera Bere gorentasun osoan aurkitu arte, beste batzuk animalia bihurtu eta gero berriro gizaki izatera itzultzen ziren bitartean. Garai guztietan hurbildu izan da gizakia bere ingurunera zentzumen zabal eta irekiekin eta adimen emankorrarekin, garai guztietan egin izan ditu aurkikuntza sinestezinak, garai guztietan ikas dezakegu
|
bere
ideietatik.
|
|
2004
|
|
|
Beno, nik uste dut armak hartzearena bere egoera zehatz hartan egokitu zitzaion aukera bat izan zela. Orduan Kubak edo Hego Amerikak eta Ertamerikak zeukaten egoeran kokatu beharra dago,
|
bere
ideiak eta pentsamoldea nola bideratu zituen ulertzeko. Berak amets batzuk zituen, haiekin nola aurrera egin zen bere auzia, eta armen aukera egin zuen, beste aldetik ere armak zetozelako.
|
|
|
Ni testu idatziekiko zentsuraz aritu naiz zertxobait esaten lerro hauetan, baina ikus daitekeenez beste zenbait arlotan ere zentsurak bizirik dirau egunotan: musikan, arte plastikoetan (artista bati,
|
bere
ideia politikoekin ados ez egon arren, bakean utzi behar zaizkio bere lan artistikoak. Eta hau gaur egun esan beharra ere, negargarria da), euskararen erabileran...
|
|
|
Jason Cowley da kazetako literatur erredakzioburua eta berak idatzi du lurraren erreformari buruzko dosierraren barruan «Property Scandal» (Jabegoaren Eskandalua) izeneko artikulua.
|
Bere
ideia adierazteko, gaztetan oporretara joaten zen Cumbria eskualdean aurkitu du adibidea.
|
|
|
orain ez digu ezertarako balio, orain arte beti balio izan digun nortasun ereduak. Diodan, bidenabar, puntu hau hil edo biziko auzia bihurtu zaigula, euskaltzale ez gutxi oraindik ere betiko leloaz baliatzen baita
|
bere
ideia espirituala emateko: –Orain arte iraun badugu iraun dugun gisa, aurrerantzean ere iraungo dugu nola edo hala?.
|
|
|
Gure seme alaben eskola irizpide pedagogikoen arabera hautatu behar dugu, eta ez ideologia politikoaren arabera. Tuteran bizi den guraso erdaldunak ez dauka eskubiderik seme alaben kontura
|
bere
ideia politikoak zuritu eta aurrera ateratzeko. Ez da zilegi gure egoeraren faktura haurrei ordainaraztea.
|
|
|
Baina orain ikusten dugu, McLuhanek baino garbiago, herri globalaren maizterra gizaki dimentsio bakarra (Herbert Marcuse) dela. Eta
|
bere
ideiak pentsamendu bakarrarenak dira?. General Intellect & CIA:
|
|
|
Eta nire ustez honetan datza bere ekintzabide nagusienetariko bat. Horregatik, euskaltzaleen mugimenduaren baitan ere kokatu genuke pertsonaia,
|
bere
ideiak eta ekintzabidea. Ikusi besterik ez dugu, Euskal Abertzaletasunaren agiritegian Sabino Arana Goiriren ondarea hain ederki eta ikerlariontzat erabilgarri eta mesedegarri eratua, oraingoz behintzat artxibategian erdara txukunean sailkaturik egon arren.
|
|
|
¡ Cantad, cantad cuanto que ráis, con sujeción a los inmutables principios de lo bello, y en la lengua que os enseñaron vues tras madres! > >(! bid., 81.or.). Sabino Arana bi hauei erantzutera dator berean eta, bidenabar, poesiari buruzko
|
bere
ideiak jaulkitzen ditu.
|
|
|
–Pcntsamendu bat bakarreko? obra sendo honek Schopenhauerren fiiosofia osoa biitzen du:
|
bere
ideia czagutz.a teorikoak. mctafisikoak, estetikoak, etikoak. Literarioki bikain idatzia, problemarik gabe irakurtz.ekoa.
|
|
|
Biologo bikaina cta pentsalari eta idazle liluragarria,
|
bere
ideiak beti darwinismo kritikoaren alde, tradizio estrukturalistarekin elkarrizketan murgildurik. Zenbait artikulu bilduma cre euskaratu dira.
|
|
|
" Munduaz dugun ikuskera, dugun hizkuntzak noraiño mugatzen eta baldintzen digun, orain ikasi dugu ongi neurtzen... Pertsonak munduaz mamituko duen
|
bere
ideia gintzan, funtsez, ingurutik hartu ditugun mintzaira moldeek eta estrukturek prestatzen dute".
|
|
|
Xixko eginda geratu zen.
|
Bere
ideia eroak baztertuko zituela agindu zidan, inora ez zeramatela ikusita. Eta osasunarekin jolas egiten ari zela ulertuta.
|
|
|
Horrela eterraz hitz egiten du, elkarreragin ororen eustazpi gisa, eta hori" energia" gisa ulertzen du. Eta horrela indarren Fisika batetik eremuen Fisika batera zihoan bide berritik abiatu zen eta
|
bere
ideiak etorkizuneko fisika batekin hobeto bateratuko zirela ere adierazi zuen.
|
|
|
Pertsonalismoan aurkitu zuen bere galderei erantzuna,
|
bere
ideiekin bat egiten zuten teoriak eta planteamenduak, eta ezin da ukatu filosofia horrek eragin handia izan zuela haren ikus pentsamoldearen garapenean, eta ondorioz, idazlanetan.
|
|
|
Eskaera bakarra egingo nuke, egiterik baneuka: edozein dela ere egiten den kritika, ez dadila izan" ad hominem", pertsona kritikatuz
|
beraren
ideiei erantzuten ahalegindu ordez. Eta areago.
|
|
|
14). Arrisku horri aurre egiteko, beraz, distantziak jartzen ditu berehala eta bi esfera sortzen ditu
|
bere
ideiak aplikatu ahal izateko (1998a): pribatua eta publikoa.
|
|
|
Bera izango da errealitatea bere osotasunean bilduko duen lehen eredua, zergatia eta aurrebaldintza; hau gabe ez litzateke ahalezkoa izango ezagutzea, ezta existitzea ere.
|
Beraren bidez
ideien artean ordena bat ezarriko da eta kanpoko munduak justifikazio logikoa eta ontologikoa aurkituko du gure barruan.
|
|
|
Esaldi horrekin ekingo diogu geuk ere geure lanari eta Descartesekin esango dugu: il faut partir; goazen, bada, pazientzia pittin batekin
|
bere
ideia nagusiak aletzera.
|
|
|
Lantxo honen helburua izan da Descartesen pentsamenduaren azalpena egitea, ez bakarrik
|
bere
ideiak modu sistematikoan adieraziz, baizik eta baita ere bere barruan dauden tentsioak askatuz eta gaurkoa izan daitekeen ikuspegitik aztertuz. Descartesen filosofia bere garaian eman zen pentsamenduaren matxinadan kokatu behar dugu.
|
|
|
Tankera horretako zer edo zer gertatuko zen Descartesen pentsamenduarekin. Berak gaur guztiz onartutzat joko genukeen esaldi bakun batean laburbilduko zuen
|
bere
ideia nagusia: hots, Ni pentsatzen diharduen zerbait naizela.
|
|
|
Honela, bada, Jainkoa errealitate fisikoaren jatorria eta oinarria bihurtzeko, bere existentziara heldu genuke Jainkoaren
|
beraren
ideia hutsa aztertuz eta ez munduaren inperfekzioa hartuta abiapuntu modura, lehen egin duen moduan. Honetarako giltza Jainkoaren ideiaren eta Jainkoaren naturaren arteko elkarrekikotasuna izango da, eta hau garbi ikusiko dugu ondoko bi pasarteotan:
|
|
|
Ohore kontuak ahaztuta, beraz, eta zientzia guztien oinarriak finkatzen ahalegintzeko tentsioan ito beharrean, armadan egon zen garai horretan kokatuko du Descartesek
|
bere
ideia nagusien sorrera, hor aurkituko zuen bere korapilo guztiak askatzen hasteko hari muturra. Sutondoan bakarrik zegoela —berak kontatuko digun legetxe—, ez zuelako aurkitzen han, kanpoan, bere interesa iratzarriko zuen solasik, irudipen bat etorri zitzaion burura, nola edo hala adierazten ziona munduaren osotasuna zientzia matematiko unibertsal baten bidez ezagutu ahal izango zela.
|
|
|
Berak esango digu: " ona da herri anitzen ohiturei buruz zerbait jakitea"; ona izan bai, baina arin esango du, baita ere, ikuspegi ezberdinen artean zentzuzkoagoa dela arlo honetan
|
bere
ideiak —kristautasunarenak, alegia— egiazkotzat jotzea, arrazoimenak horretara bultzatzen omen duelako. Seguruena ez da jabetu ondo Descartes arrazoimenaren eta askatasunaren arteko ezinbesteko loturaz.
|
|
|
Descartesek bere zalantzaren bidean alde batera utzi behar izan du ez bakarrik eskolan ikasitako guztia, baizik eta baita orainean sentimenen bidez beregana dezakeen edozein ezagupen ere; eta putzu ilun horretatik irteteko arrazoimenaz baliatuz, bai Niaren bai Jainkoaren existentziaren segurtasunera heldu ahal izan da. Garbi geratu da, bestalde,
|
berak
ideia argi eta bereizitzat jo dituen Nia eta Jainkoa arrazoimenezko zerbait direla eta ez dutela, berez, mundu fisikoaren eta inolako izaera fisikoren beharrik euren existentziarako; hau da, Ni eta Jainkoa izan izango gara, mundu fisikoa izan ala ez izan, eta, gainera, ez dago mundu fisikoa ezagutu beharrik Nire eta Jainkoaren ezagutzara heltzeko. Ni pentsatzen dudan neurrian naiz Neu eta ez dut beste ezeren premiarik edukiko neu izateko; eta, bestalde, Jainkoaren existentzia frogatzera nire pentsamendu hutsaren garapenetik heldu naiz.
|
|
2005
|
|
|
Bertsoz zabaldu zituen
|
bere
ideiak. Aldizkari hauetan argitaratu zituen sortak:
|
|
|
kazetari, idazle, kritikari, ikerle, gramatikari, hiztegigile eta, azken finean, eragile. Herria aldizkariari atxikia dakusagu bere idazle ibilbidean; kazeta
|
bere
ideiak zabaltzeko eta euskara bera zaintzeko erabili zuen. Artikuluez gainera, hainbat idazlan egin ditu liburutan argitaratuak, antzerkia, poesia eta saiakera motan.
|
|
|
Baina beldur zen, bestalde, eta beldurrari men egiteko beldur? orduan bai, zernahi pasa baitzitekeen, baita
|
bere
ideiei eta bere konbentzimenduei traizio egitea ere. Ideiei uko egiten bazien, ordea, bere bizitzaren oinarriak jarriko zituen hankaz gora, eta hori ere ez zuen nahi?
|
|
|
ECHEGARAY, C., Trabajos de un cronista. Bilbao, Biblioteca bascongada de Fermín Herrán, 1898, 131 Horrez gainera
|
bere
ideia historiografikoak ezagutzeko A. Kanpioni buruzko hitzaldi baten testua ere interesgarria dugu, Blancos y Negros (guerra en la paz) nobelaren argitalpenaren hitzaurre gisa argitaratua, Donostian, 1934an, Zabalkunde bildu man, Beñat Idaztiak.20 LABAYRU, E, Historia General del Señorio de Bizcaya. Bilbao 1895, 6 liburuki argitaratu zituen 1903 bitartean Bizkaiako historiaz.44EUSKAL HISTORIAN BARRENA, ETORKIZUNARI BEGIRAGiro horretan, Miguel de Unamunok Etxegarai eta Labayruren lanak kri tikatu zituen eta bidenabar historiaz zuen ikuspegi teorikoa lerro laburrean bezain sakonean adierazi zuen:
|
|
|
Bere obran hizkuntza babelikoak Tubal-ekin nahastuta daude eta Tubal euskokantabrismoaren teoriarekin.
|
Bere
ideiak Esteban de Garibaik(), Felipe IIaren kronista zenak, jaso zituen15 Baina tubalismoaren teoria gorpuztu eta ezagutzera eman zuena Andrés de Poza lizentziatua(?) izan zen, De la Antigua Lengua, Poblaciones y Comarcas de España (Bilbo, 1587) lanaren bitartez. Poza Tubalismoan oinarritu zen euskararen apologia egiteko.
|
|
|
Bestetik, herriaren biolentzia zegoen, edo herriak
|
bere
ideiak aldarrikatzeko erabilitako biolentzia. Lehenago aipatu bezala, noraez egoera batean, non jendeak zer gertatuko den ez dakien, egoera biolentoak sortzea errazagoa da, alde batetik eta bestetik.
|
|
|
Peiok betidanik izan du oso garbi bere etorkizuna uztarturik zegoela bertoko abereren batekin. Duela zortzi urte
|
bere
ideia bati egokitzen zitzaion arraza topatu zuen. Eta orduz geroztik, beti egin du lan euskal txerriarekin.
|
|
|
Aldaketa zilegia izango litzateke baldin eta biztanleriaren gehiengoak hala eskatuko balu. Horrela, onartezina da gutxiengo batek
|
bere
ideiak gehiengoari inposatzen saiatzea, gaur egun gertatzen ari den bezala, hain zuzen ere.Zentzu horretan, giza eskubideetan edota emakumeen eskubideetan oinarritzendiren argudioak ez dira bidezkoak. Tradizionalisten aburuz, giza eskubide eta emakumearen eskubideen argudioak aitzakiak baino ez dira jaia suntsitu eta politizatzeko.
|
|
|
2 Gaiaren inguruanposizionamendu argiak daude, axolagabekeria bakarrik% 10k erakusten du. 3.Erradikalizazioa oso handia da; izan ere, inkestatuen% 40k
|
bere
ideietan tinkomantentzeko jarrera azaltzen du. % 40 horretatik% 52 tradizionalistak dira eta% 18 emakumearen parte hartzearen aldekoa.
|
|
|
7 Ondokoa eta
|
bere
ideiak aintzat hartzeko entrenatzea, eztabaidaren bitartez.
|
|
|
Bere biografia ikertu dutenek aipatzen dute kontinenteen jitoari buruzko ideiak garatzeko izotzezko blokeek apurtzean Ozeano Artikoaren gainean zuten mugimenduan oinarritu zela, baina bere idatzietan konparazio horri buruz ez da ezer agertzen. Wegener ek bizia tragikoki galdu zuen Groenlandiako izotzaren artean,
|
bere
ideiak oraindik onartu gabe zeudenean.
|
|
|
Beste alde batetik, Holmes en garaikidea izan zen Alexander du Toit geologoa Wegener en teoria hobetzen saiatu zen eta horretarako kontinenteen jitoaren aldeko froga gehiago aurkeztu eta okertzat zeuzkanak zuzendu zituen.
|
Bere
ideiak Our wandering continents liburuan (1937) plazaratu zituen eta bertan ordura arte sakabanatuta zeuden ideia ugari bildu zituen, guztientzat interpretazio koherente eta sinplea emanez. Du Toit konturatu zen orain dela 200 Mu gertatutako glaziazioak aztarnak utzi zituela gaur egun hego hemisferioan kokatutako kontinente guztietan eta Indian.
|
|
|
Ez da egia proiektua zero kostukoa denik, inbertsio handia egin behar baita, ohiko gezatzeko makina baino dezente handiagoa.
|
Bere
ideia, berria ez dena, ura altuera jakin batera igotzea da, handik erortzen utziz, zati bat gezatzeko eta besteak elektrizitatea sortzeko. Suposatzen du dirua irabaz daitekeela, argindarraren tarifa baxua denean ura altxatuz eta argindarra sortuz tarifa altua denean.
|
|
|
Gainera, elektrizitate gehiago kontsumitzean, ohiko gezagailuetan baino CO2 gehiago askatzen da, eta, beraz, ez litzateke ingurumen irtenbide egokia izango. Azkenik,
|
bere
ideia aplikatu ahal izateko, lege elektrikoak aldatu lirateke, eta ez dirudi zentzuzkoa denik gaur egun inork lege bat aldatzea teknologia kutsagarriagoa aplikatzeko, eta ez dio batere mesederik egiten herrialdeari, ideia bat bururatu zaion eta bere teoriak aplikatzen dituen gizon bati baizik. Hori izan liteke tarifa ingeniaritza berria.
|
|
|
Sinpletasuna bien erreferentea zen. Harrezkero, Nielsenek
|
bere
ideia zabaltzen jarraitu du: zentzumen arruntena izan arren, zentzu komuna da erabiltzaileak Sarera erraz eta zentzu praktikoaren bidez hurbiltzeko gai den bakarra, Nielsenek bi faktore horiek bildu baitzituen erabilgarritasunaren kontzeptuaren barruan.
|
|
|
Egun hartatik aurrera, Adelaren alde ezkutu bat ezagutzen hasi nintzen, nola adiskide min batek erakusten baitizkizu bere bizitzako tolesik gordeenak; konfiantza osoz azaltzen zizkidan
|
bere
ideiak: zergatik zen komunista, zergatik yogaren eta ekialdeko filosofien zale, zergatik barazkijale, zergatik borrokatzen zen heziketa askatzaile eta duin baten alde...
|
|
|
Ondoren
|
bere
ideia nagusi bat: herrien eskubideek ez dutela preskribatzen.
|
|
|
Giza espeziea, orduan, landare izugarri bat bezala behatu dugu, alegia, norabide aldakorretan eta parasitoki ugalduz lurzorutik gora luzatzen den landare bat bezala, zeini lurrak eta zeruak irribarre egiten dioten, zein alaitsu gora ateratzen edo bestela sakonean sartzen den, zeinen sustraiak egiaz lurrarekin trebatuta dauden baina, aldi berean, berau beste mundu garaiago baten ihintzak freskatzen eta eguzkiak berotzen duen. Eta era honetan, azkenik, giza espezie hori zuzenean naturarekin eta hau
|
bera
ideiekin lotu da, alegia, aurreko bien bizitza organikoa oinarritzen deneko ideien domeinuarekin. Honi esker, halabeharrez, eraginkor, emankor eta bizirik dirau —bular bakoitzean— pentsamendu batek, alegia, orain bizi denaren gurasoei buruzko eta beronek utziko dituen haur eta bilobei buruzko pentsamenduak.
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, hizkuntza guztiak giza hizkuntzak diren heinean eta gizaki guztiak gaitasun linguistiko bat eta beraren jabe diren heinean, egiaz, posible dela hizkuntza batean adierazitakoa beste hizkuntza batean ematea. Honek ez du esan nahi, ordea, batetik besterako pausoa neutraltasun osoz eman daitekeenik, ze, azken finean, hizkuntza bakoitzak kontestu historiko propioa du eta honengatik onartu egin behar dugu ere" itzulpen perfektuaren ezintasuna" 147 Era honetan azaltzen digu
|
berak
ideia hau:
|
|
|
Jaurtigailuak ez zuen geroko makurra marrazten zinpurtzen zen sindikalista huts egin.
|
Bere
ideia politikoak bezain gorria zen odola isuri zitzaion kopetan behera. Pilotan bikotekide zeukan lagunarengana lehiatu zen Sebas eta, urgentziaz deituriko lantegiko erizaina agertu artean, soinean zeraman atorra urratuz burua oihalez inguratu zion.
|
|
2006
|
|
|
Maistra komunista. Gabriel Arestiren Adela ikastola batean ibilitako andereñoa zen,
|
bere
ideia komunistengatik Arrasateko ikastolatik bidali egin zutena. Nire Adela, berriz, eskola publikoan dago, eta han egiten du bere iraultza lana.
|
|
|
Hau da: Iruñean alternantzia lortzeko bakearen bidean lan egin behar dela, nork
|
bere
ideiak defendatzeko hitz egin behar dela, lehenik konfiantza marko bat eraiki behar dela... zure ideiekin guztiz bat etorri ez arren.
|
|
|
Erabateko urrutiratzea. Baina kontuz bidaiekin.Ulises urrutira joan zen, baina etxera
|
bere
ideiak indartuta itzuli zen. Horiek bidaiazirkularrak dira, alperrikakoak.
|
|
|
1933an Frankfurtera joan zen, Institutuan lan egitera, han mugitzen ari zenarekin identifikatuta sentitzen baitzen. 1934an Alemaniatik ihes egin behar izan zuen, judua baitzen eta erradikala
|
bere
ideietan. AEBra heldu zen eta bertan batu zen berriro Institutukoekin, Columbiako Unibertsitatean.
|
|
|
«nahiago dut izokin errazio bat arraina dakien esne bat baino». Esaldi bat besterik ez da, baina
|
bere
ideien zati bat islatzen du. Osasunaren argudioa ez da garrantzitsua haientzat.
|