|
2000
|
|
|
Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin. Izan ere, gizon horrek borroka egin baitu eta nola gainera!
|
bere
bizitza guztian tribuaren alde. Bere izena Mario Salegi da eta joantxe zaigun urtean argitaratu dute bere bizitzari buruzko liburu apartekoa:
|
|
|
Izan ere, gizon horrek borroka egin baitu eta nola gainera! bere bizitza guztian tribuaren alde. Bere izena Mario Salegi da eta joantxe zaigun urtean argitaratu dute
|
bere
bizitzari buruzko liburu apartekoa: «Mario Salegi:
|
|
|
Gure eliza, frontoi eta kaietan egindako lanak bere maisulanak diren arren, liburu irudiztatzaile gisa lan anitz eginez atera zuen bizimodua, hala nola, Edgar Allan Poeren ipuinak, «Lazarillo de Tormes» edota Arturo Kanpionen eleberriak.
|
Bere
bizitzaren azken urtetan, dandikeriak jota edo, gizon pikaro eta xelebrearen arrastoa utzi zuen. Donostian esaterako, bada Tillac en ibilerak gogoan dituenik:
|
|
|
Bai, baina ondorio ezberdinak, esan nahi dut agian hemendik bost urtetara beste gauza bat pentsatuko dudala. Oraingoz iruditzen zait berez eta nahitanahiez ez duela sexuak batek egiten duen lana bereizten, gehiago bereizten duela jarrera ideologikoak (alegia, zeri ematen dion garrantzia batek
|
bere
bizitzan) sexuak baino. Gainera, geroztik, gertatu zait epaimahai batean lan egin izatea, eta ez da bereizten zer norena den.
|
|
|
Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan, pertsona batek
|
bere
bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia bat behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian. Orain jendeak kontatu nahi duenean gertatu zaion zerbait ez du libururik aipatuko ez bada sektakoa, aipatuko dituzte filmak.
|
|
|
Frantzisko Jatsu Azpilikueta Xabier koak euskara zuen ama hizkuntza, baina beste zazpi ere bazekizkien. Hizkuntzez gain,
|
bere
bizitzako hainbat atal bildu du Iñigo Indartek" Xabierko Frantzisko, Erresuma zaharreko jesuita euskalduna" liburuan. Lana euskaraz eta gaztelaniaz argitaratu berri da.
|
|
|
Ez dute kontuan hartu nahi Maradonak futbolean bakarrik erdietsi zuela arrakasta. Berak garbi uzten duela bere jokamoldearekin, narko tizatua ez dela gai laguntzarik gabe
|
bere
bizitza aurrera eramateko.
|
|
|
Etxalekun jaioa 1952an. Iruñean bizi da eta farmazia ikasketak egin bazituen ere
|
bere
bizitza profesionala euskalduntze alfabetatzeari eskaini dio lehenbiziko gau eskoletatik hasi, AEKn jarraituz ondoren eta Ika n gaur egun. 1981etik gaurdaino Iruñeko Arturo Kanpion euskaltegian ari da. EHEko sorrera taldean izan zen Nafarroan eta politikan ere eginak ditu zenbait urrats:
|
|
|
Ondarroan jaiotakoa da 1964an baina gaur egun Barakaldon bizi da.
|
Bere
bizitza erdia AEKri eskaini dio, 17 urterekin hasi zen AEKn eta bertan jarraitzen du gaur egun, 19 urte geroago. Eusko Autonomia Erkidegoko Euskararen Aholku Batzordeko kide da; batzorde honetan, euskararen geroratzearen ataleko batzordeburu ere bada.
|
|
|
Urtebete baino gehiago behar izan zuen Tomas Gerrikagoitiak honako liburua idazteko. 1986ko irailean hasita, bertan
|
bere
bizitzaren gorabeherak jaso zituen, aldi berean, bizitako garaiaren berri emanez. Berak zioenez, Ameriketan bizi zen alabak eskatu zion biografia burutzea eta laurogei urte betetzera zihoala ekin zion lan honi.
|
|
|
Gazte batek gazteei buruz idatzitako eleberria da" Sexu egunsentiak". Asier protagonistak hamabost urte ditu, eta
|
bere
bizitza nahasmen osoa da: Nagore gustatzen zaio, baina ez da ausartzen esaten ere; gero Clare etorriko da Ameriketatik, edertasunezko miraria dirudiena; Asierren arreba Zuriñe ere tartean dago, baita bere adiskide Txomin ere...
|
|
|
Maddalen Jauregiberri nuen aspalditik gogoan.
|
Bere
bizitzarengatik lehenik. Bigarrenik, mende berriko lehen pastoralean emazte bat protagonista izanez, modernitatearen seinale ederra izaiten ahal delako.
|
|
|
" Izan ere, bai behintzat ene iritzirako, isiltasunak inguratzen du nire lagunaren literatura. Ez da mintzatzen bere buruaz, ez du balore unibertsaltzat hartzen
|
bere
bizitza pribatua, bere intimitatea. Hitz batean esateko, ez da erromantiko bat, eta ez da erori, mugimendu haren epigonoak bezala, idazleak exhibiziolari eta irakurleak voyeur huts bihurtzen dituen literatura baten tentazioan.
|
|
|
Egunkaria) Aurretik aipaturikoa aintzat hartuz, bizitza jostearen prozesu bera eskatzen duen ekintza dela esan genezake. Ondorioz, norbera litzateke
|
bere
bizitza josteko jostunik egokiena, eta bere bizitzaren oihala josteko ahalmena izango lukeen bakarra, jostearekin batera desjostearen beharra aldarrikatuz. Gorago adierazi bezala, josteko aholkuak bizitzeko aholku gisara uler daitezke.
|
|
|
Egunkaria) Aurretik aipaturikoa aintzat hartuz, bizitza jostearen prozesu bera eskatzen duen ekintza dela esan genezake. Ondorioz, norbera litzateke bere bizitza josteko jostunik egokiena, eta
|
bere
bizitzaren oihala josteko ahalmena izango lukeen bakarra, jostearekin batera desjostearen beharra aldarrikatuz. Gorago adierazi bezala, josteko aholkuak bizitzeko aholku gisara uler daitezke.
|
|
|
Honako bi eleberri hauetan fikziozko pertsonaia batek
|
bere
bizitza kontatuko digu, ohiko autobiografiaren bideak jarraituz.
|
|
|
beneditarren eskola maisua den Joan heresiagatik bota egiten dute. Hemendik aurrera mendeku goseak bideratuko ditu Joanen ekintzak, eta hauek egin izana, bestalde,
|
bere
bizitzaren bidea zehaztuko dute. Mendekua liburuko sentimendurik errepikatuena izango da.
|
|
|
Ipuin honetan ezustea eta zentzugabekeria etengabeak dira. Rob deituriko mutil batek Greta bere aspaldiko maitaleari hitz egiten dio,
|
bere
bizitzaren berri emanez. Bakarrizketa honetan zehar, Roben bizitzaren inguruko gertaera batzuk argituz joango dira, etengabeko ezusteek aurrera jarraitzeko piztuz.
|
|
|
seme kuttun izendatu eta holako... Bere herrian dagoelarik, behin maite izandako emakume batekin topo egiten du, Gretekin hain zuzen (Greta Garboren omenez noski), eta hari, hain zuzen,
|
bere
bizitzako gorabeherak kontatzen dizkio. (El Diario Vasco VI)
|
|
|
Pertsonaiak
|
bere
bizitza kontatzen digu: beraz, iraganean diharduen lehen pertsonako narratzaile autodiegetikoa dugu.
|
|
|
antología de textos del siglo XX, Crítica, Bartzelona. tzaile autodiegetikoa aukeratu du hurbiltasuna areagotuz. Gainera, eleberriaren hasieratik azpimarratzen da pertsonaia nagusiak
|
bere
bizitza kontatzeko duen asmoa. Hots, pertsonaia nagusia izango da nobela honen kontalaria, era honetan narratzailearen ikuspuntua murriztuz.
|
|
|
Pertsonaia nagusia, noski, Joan narratzailea bera da. Nahiz eta pertsonaia nagusiak
|
bere
bizitzaren berri eman, ez du bere barnean sakontzeko ahaleginik egiten, izan ere, batik bat ekintzak axola zaizkio. Hots, bere bizitzan jazorikoari ematen dio lehentasuna, eta kanpo fokalizazioaren bidez aurkezten dizkigu gertakizunak.
|
|
|
Nahiz eta pertsonaia nagusiak bere bizitzaren berri eman, ez du bere barnean sakontzeko ahaleginik egiten, izan ere, batik bat ekintzak axola zaizkio. Hots,
|
bere
bizitzan jazorikoari ematen dio lehentasuna, eta kanpo fokalizazioaren bidez aurkezten dizkigu gertakizunak. Beraz, pertsonaia biribila izatetik urrun dago, ez da garapen zehatzik sumatzen.
|
|
|
Eta, han ere, bertako antolakuntza eta egitarauen hobekuntzaz arduratu zen. Horregatik,
|
bere
bizitzako azken urteetan, administraritza eta zuzenbideetan ospe handia lortu zuen, ez ordea Espainiako gortean.
|
|
|
bezala hain ezaguna dugun idazle ospetsua. Salamancan ikastaroak egina zen eta
|
bere
bizitzan zehar hil arteraino Lapurdiko Saran parroko izana. Bere Gero (1643) liburuan agertzen denez, honek ere bazuen zerbait Aita Vitoriaren irakaskuntzetatik.
|
|
|
|
Bere
bizitzako azken zatian, Perls ek beste edozerekin baino gehiago ametsekinlan egiten eman zuen denbora gehiena, bere Gestalt Therapy Verbatim liburuanikus daitekeenez. Liburu hau bereziki ametsen lanketan oinarritzen da.
|
|
|
–Neurotikoaren kasuan, kontaktua/ erretiradaren erritmoa deseginda dago. Ezindu bere kabuz erabaki noiz parte hartu eta noiz erretiratu,
|
bere
bizitzako amaitugabe dauden asuntuak, gertatzen diren prozesu guztien etenak bere orientabide zentroa nahastu dutelako... Bere gizartearekin kontaktu berezia izan dezakeenpertsona, gizartetik guztiz erretiratu gabe eta gizarteak irensten utzi gabe, ongiintegratutako pertsona da?. 13
|
|
|
Helduen kasuan, Bowlby k (1988), Holmes ek (1996) eta West ek eta Shedon Keller ek (1994) terapeutaren eginkizuna oinarri segurua eskaintzea delaazpimarratzen dute, haurtzaroan amak idealki eskaintzen duenaren antzekoa.Hortik, oinarri seguru horretatik, subjektuak
|
bere
bizitzaren eta bere harremanenikuspegi ezberdinak araka ditzake.
|
|
|
Hauek guztiak hala ere, euskarri edo soporte fisiko batzuetan lagatako mezu kulturalaren morkotsa besterik ezdira. Agerpen fisiko horiek kultura eramaileak besterik ez direla jakin genuke.Kultura
|
bera
bizitzaren mailan dago. Goi mailako bizitzarenean gainera, mineral, landare eta animalia ez pentsalarietatik gorago doan mailan, ezagupenarenean.
|
|
|
Existentzialismo ateistak daude eta txit erlijiotsuak daude, Kierkegaard eta Unamuno adibidez.Edonola ere, Jainkoaren erreferentzia existentzialismoan baliagarri, haren existentziaz inseguru etazalantzati dagoenarentzat, eta hala ere bere erabaki libre batez hura aitortzen duenarentzat bakarrik da: orduan bera baita nolabait Jainkoa egiten duena, Jainkoa existiarazten duena(
|
bere
bizitzan). Jainko honekez du menpean lotzen, egonean egonarazten, askatasungabetzen.
|
|
|
Nolanahi ere, urteak aurrera joan ahala,
|
bere
bizitzaren ibilbide luzean izandakogora behera eta joan etorriei koherentzia printzipio orokor bat aurkitu diedala esateraausartuko naiz, errespetu eta salbuespen guztiekin. Txillardegiren pentsamendunagusiaren eta jokaeraren azalpen printzipioa dialektikoa da, sinkroniaren araberakoa1,, oposizio sistema?
|
|
|
Aurreko orrialdeek ez dute ispilatzen euskarak urte haietan
|
bere
bizitza sozialorokorrean jasan zuen erasoa. Gu, hemen, frankismoak eliza barnean euskarari jarrinahi izan zizkion muga hertsiez aritu gara (eta agiri jakin eta elkarrekin lotutakobatzuetara mugatu).
|
|
|
Euskal komunitatea ez dute ukatzen zuzenean eta orokorrean, baina harenadierazpen eredugarriak eta euskal komunitatearen identifikazioa posible egiten dutenerrepresentazioak ukatzen dituzte. Eredu eta errepresentaziorik gabe komunitate batbiluzik dago,
|
bere
bizitza soziala antolatzeko euskarririk gabe, nortasunik gabe, norden jakin gabe, noraezean dabilen eta ezereza izatearen sentimena duen giza multzodefinigaitz bihurtuz. Eta jakina, nortasunik gabe, komunitate izena merezi ez duengiza multzo mugagaitz bilakatuta, pertsona multzo hori, benetako?
|
|
|
Izan ere, Txillardegiren nortasun publikoaz aritzerakoan bi ardatz antzematerikbadago ere (bizierak eta idatziak), eta Historiarako bereziki bigarrenagatik ezagunabada ere, bere bizipenek baldintzaturiko idazkiak ditugu ia
|
bere
bizitza osoan zeharberak izkribatutakoak. Euskaltzaindiko liburuzaina den Pruden Gartzia oñatiarrakbildutako Txillardegiren milaka artikulu, ehunka saiakera eta dozenaka liburu haienatzean, Joxeluisen bizitza dugu, eta, nabarmenki, bere hautu politiko eta intelektuala.Horixe da ekoitzitako literaturaren sorburua, eta gainera, bere kasuan inon baina argiagorik ezin, bai artikuluak baita saiakerak eta gainerakoak ere benetako literaturaditugu.
|
|
|
Azken hau izan zen orduko Joxeluisenhautua. Eta
|
bere
bizitzan egindako besteak bezala, ene aburuz, hautu politiko etaerradikal baten ondorioa izan zen hura. Garai hartan itxaropenaz beterik abian zegoenUnibertsitate Publikoa aukeratzea begi bistakoa bazen ere, Txillardegiren berezkotokia Filologia Fakultatean zegoen; baina, askotan legez, erbestea egokitu zitzaionberari.
|
|
|
Bestalde, irakaslea teknikari huts gisa nahi duen moderniaosteko eskola instrumentalistan, Txillardegik hausnarketarako tartea modu irekianeduki du beti. Hitz batean,
|
bere
bizitza osoa bezala, Joxeluisek, politizatu, egin duhezkuntzaren jarduna, edo hobeto esanda, berak emandako gaietan (elebitasuna, soziolinguistika eta abarretan) ezkutaturik zegoen politika azalarazi du, intelektualeraldatzaile bati dagokion eran, bide praktiko batez, pedagogiak ahazturik zuen jarrerakontzientziatzaile historikoa berreskuratuz3.
|
|
|
puntua da, gizakiaren adimena, eta adimenak izenen adieren bitartez ezagutarazten duenzentzumenezko errealitatea, ez direla berdinak. Nik daukadan errusinol kontzeptua, horrenbestez, errusinol biziduna ez den zerbait da, eta errusinol bizidunarekin kanpokoerrealitate batekin bezala erlazionatzen da; kontzeptu abstraktu hori ager daiteke soilikerrusinola esentzialki hilkorra baldin bada, hots, errusinola
|
bere
bizitzako unebakoitzean hil edo suntsitzen ari baldin bada. Baina, memento bakoitzean hiltzen ariden errusinola da, hain zuzen ere, denboran barrena dirauen errusinola, une bakoitzeanorainaldian hiltzen edo desagertzen ari dena, iraganean, amiltzeko?.
|
|
|
Ordunteko zohikaztegi eta inguruko putzuetan anfibioentzat giro egokia sortzen da; uhandre alpetarrak, esaterako,
|
bere
bizitzako denbora gehiena putzu geldo hauetan igarotzen du.
|
|
|
Txemak, orain bai, jakin zuen hilda zegoela.
|
Bere
bizitzaren argazki guztiak ikusi zituen hasiera hasieratik, arin pasatzen bere begien aurretik. Argi zuri batek bildu zuen, eta oraindik ere denbora eman zion pentsatzeko hura zerua izango ote zen, edo infernua bestela, ez zen txarto egongo.
|
|
|
Zorabiatu egin zen bere begien aurrean zeru, itsaso eta lurrak bueltaka ikustean. hiltzera doazenek ikusten omen duten bezala,
|
bere
bizitza osoa agertu zitzaion argazkietan, edo diapositibetan, gustuen arabera beti ere. Baina laburtzeko:
|
|
|
konortea galdu zuen lehen harriaren kolpea sentitu zuen une berean, bizkarrean.
|
Bere
bizitza oroitarazten zion argazkien desfilea klik klik klik doinuaz apaindurik sentitzen zuen Txemak, eta ahots bat, urrunekoa," hain gauza txikia gara, hain gauza txikia gara..." errepikatuz.
|
|
|
Hala, emaztea aurkitu zioten, eskola, institutua, unibertsitatea eta lana ere noski. Jaio gabe zegoen umeak
|
bere
bizitza osoa neurtuta zuen. Ez zen makala, ez, tripa lodiari begira bere gurasoek eskaini zioten etorkizuna.
|
|
|
Klik txiki bat heldu zitzaion belarrira, eta bere amarekin lotzen zuen sokatxoaren pisurik ez zuen gehiago nabaritu. Klik txiki bat eta bederatzi hilabetez,
|
bere
bizitza oso hartan, amarekin izan zuen lokarria eten zioten.
|
|
|
Bi egunetik behin. Zeren, finean, bera ez baitzen Irlanda hartara modelotxoak luzitzera joan, ezpada Eider, bere neska, bere laguna,
|
bere
bizitza, bere izateko arrazoia aurkitzeko nahiaz.
|
|
|
Galderatik asko zegoen begirada hartan, baina gehiago txundiduratik. Eiderrek ez zion
|
bere
bizitza osoan inmentsitateari buruz berba egin, ezta hondartzako lehen aldi hartan ere. Berak zerbait handia eskaini zion, bai, akaso lortzeko konplikatu samarrak ziren opariak; baina horrek ez zuen esan nahi itsaso zabala paketetxo batean sartu eta zinta batez lotuko zuenik.
|
|
|
Eiderrik gabeko bizitzari ekingo zion. Bizitza berri bat, astean behingo parrandak neska desberdinekin errematatzeko, laneko dirutxoak inorekin konpartitu beharrik ez izateko,
|
bere
bizitzaren jabe izateko. Eiderrek zioen moduan, bere buruaren jabe izateko.
|
|
|
Lehenengoz,
|
bere
bizitzan lehenengoz, iragana, orainaldia eta etorkizuna puntu bakarrean zeudela ohartu zen: iraganari begiratuta, esan zitekeen aspaldiko aje guztiak berpizten ari zitzaizkiola.
|
|
|
Jabik aise egiten baitzuen bere buruari proposatzen zion guztia: pisua erosi eta Tereren ama limurtu (batek daki zelako amarruak eta hitz ederrak erabili zituen horretarako), lagunak aurkitu mozkortzeko gogoa zuenean, eta, azken batean,
|
bere
bizitzaren jabe izateko balio zuten hariak gogokoen zuen eran mugitu.
|
|
|
Txema aipatu nion. Badakit ergelkeria izan zela, baina ni zeharo harrituta nengoen
|
bere
bizitzako pasarteekin, pertsona arrunta baino gehiago Hollywoodeko gidoilaria ematen baitzuen Rocíok. Beno, ba hori:
|
|
|
eskolako garaiak, ingeleseko partikularrak, Tere, Txema lotan, Txema autoan, Txema tabernan, Txema barreka, Txema izarrak oparitzen, izarrak oparitzen, oparitzen... Badago jendea dioena heriotzaren atarian egon dela, eta hor, segundo gutxiko marra horretan
|
bere
bizitza osoko irudiak ikusi dituela, diapositibak bailiran. Ba momentu horretan nik horixe ikusi nuen.
|
|
|
Nola ez zituen libertatea amesten zuèn osaba Joanikot bezalako gizon batek aintzakotzat hartuko hitz haiek, hiru anaien arteko anaitasuna erlijione diferentzia guztien gainetik jartzen zutenak? Nola ez zitzaizkion, osaba Joanikot bezalako gizon bati, hitz haiek buru buruan sartuko, eta nola ez zituen, bada,
|
bere
bizitzaren ardatz bihurtuko. Eta nola ez zuen amets eginen kartari zerion spiritu franko eta liberal harekin, baita hiru anaiek sinboliza zezaketèn Nafarroa harekin eta aro harekin ere, halako moldez, non azkenean idealizatu eta Nafarroako historiaren urrezko arotzat hartu baitzuen, bere baitarako bai behintzat...?
|
|
|
Eta hain miretsirik eta hain liluraturik itzuli zen konde, markes eta gainerako handikien modarekin eta modaren fintasunarekin eta dotoreziarekin —hargatik zen ere, beharbada, Castiglioni ren Il cortesano liburu famatuaren miresle—, non, etxerat itzuli bezain fite, erran baitzuen: " Kondea edo markesa izan nahi diat, eta kondea edo markesa izanen nauk", noblezi titulu haien erdiestea
|
bere
bizitzako ametsa balitz bezala, bere nahi beroa bezain eroa.
|
|
|
Eta, nola pintore hura baitzen Italiako hainbat pintoreren miresle nahiz eta ez zuen Italiarat joaiteko suerterik izan, erroetaraino sartu zitzaioan Pedrori ere Italiarat joaiteko gogoa —eta, bere boza goratzen zuela eta eskua altxatzen, osabak gaineratu zuen—: Zenbatetan ez ote zidan aipatu Pedrok geroztik, Italiarat joaitea zela
|
bere
bizitzako ametsa, Errenazimentuko maisuen koadroen bertatik bertara ezagutu ahal izaiteko! Eta zin egiten zidaan noizbait ere joan eginen zela, zeren berak bai, bertze pintore hark izan ez zuen suertea izanen baitzuen.
|
|
|
Baina denborak eta naturalezak gauza bakoitza bere lekurat eta bere neurrirat ekartzen dute, eta, nola Alexandro Handiari Demostenesek
|
bere
bizitzako lezionea eman zion, enperadoreak prometatu zionean ezen berak nahi zuena emanen ziola, eta filosofoak ihardetsi ezen aparta zedila eta hastan zedila eguzkiaren paretik, zeren eguzkia hartzen ari baitzen —nunc quidem paululum a sole—, hala eman zidan osaba Joanikotek ere bere lezionea handik gutirat, eguzki izpirik gabe utzi ninduena.
|
|
|
Bertzenaz, bazirudien ezen don Fidel, semea galdu baino bortz urte lehenago alargundu zenetik, bakarrik bizi izan zela bere etxe polit hartan, harik eta
|
bere
bizitzaren mementu batean emazteki indiarrez inguratua bizitzea erabaki zuen arte, berehala jakinen duzu zergatik. Enetzat, berriz, kanaberazko txabola berri bat eginarazi, eta hantxe egokitu ninduen, zaldi bat ere uzten zidala, zeren eta ordu arte bera izan baitzen nagusi eta administratzaile eta nihaur nahi baininduen administratzaile berri, landareen, hornizoinen eta bertze salerosien kontuen eramaiteko eta hango eta hemengo erosle zein saltzaileekin harremanetan jartzeko, baterat eta bertzerat ibiliz, nezesitateen arabera.
|
|
|
Zeren eta Piarres Oihartzabal kapitainak erran baitzidan: ...hainbertze liburu ikusi, guztiak elkarren ondoan junt, jaun André! —, aitaganik heredatu zuena, eta erraiten zidan ezen liburu haietariko hitz bakoitzak bere hatsa zuela eta berak ere hitz haien hatsetik hats hartzen zuela eta hargatik ez zela bizitzatik kanpoan sentitzen, baina bizitzan sartuago eta murgilduago, zeren, bizitzak bere liburua zuen bezala, liburuak ere eta liburu bakoitzak ere
|
bere
bizitza baitzuen —zeren ez baitzegoen, bertzalde, munduan libururik, bizitzaren liburutik edaten ez zuenik—, eta halatan aberats genezakeela bizitzaren liburua liburu bakoitzaren bizitzarekin. Eta nola sentitzen nuen arrazoin zuela!
|
|
|
Zenbatetan erran ez ote zidan osaba Joanikotek ezen egiak eta egia bakoitzak demostrazione bat behar zuela, halako tailuz, non printzipio hura arau bihurtu baitzuen,
|
bere
bizitzako egunorozko jokamoldeaz denaz bezainbatean! Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan, ez nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen...
|
|
|
Gainerat, herritarren mesfidantza zegoan, eta ez zegoan deus egiterik mesfidantza hura uxatu ezean, etxegoiendarrenak izan ziren lur haiek jabe berria zutenez eta jabe hura Urbiango herria zenez gero: ...ur zirela orduko, Leringo kondearen zerbitzuan aritu zen Burgosko kapitain lagun batenak izan ondoren, zeren, gerla maradikatu haiek galduz gero, kapitain hark bereganatu baitzituen etxegoiendarren lurrak, kondeari eskaini zizkion zerbitzuen ordain, eta zeren, handik urte gutirat, urbiaindarrei saldu baitzizkien kapitainak jauregia eta lur haiek guztiak, Burgostik urrun geratzen zitzaizkiolako eta
|
bere
bizitzako mementu batean zorretan sartu zelako. Eta hargatik agertzen zituan herritarrak mesfidati eta gibel beldurti, ez baitzuten sinesten balizko olaren balizko irabaziak lurraren jabetasunetik jaso izan zituztenak baino handiagoak izan zitezkeenik, nahiz eta gure aitak behin eta berriz aitortu zien baietz eta baietz, Urbiaingo elizaren aitzinean zelebratu zen juntan, norat etorri baitzen erregeordearen mandataria ere.
|
|
|
Baina ez zegoen segur. " Nik ez dut seguratzen ezen bertze mundu hori hor dagoela, baina ezta ez dagoela ere, zeren eta izena duen guztia zerbait bada...", erraiten zuen, bi iritzi haien artean erabaki ezinik, bai baina ez, ez baina bai... nahiz eta sineste ez sinestearen balantzak sineste alderat egin zuen
|
bere
bizitzaren azkenean, modu itsu hartan...
|
|
|
Ordu arte itzal bat bezala bizi izan zuèn bertze kezka hark bere lekua eta bere gorputza aurkitu ote zituen apur bana aitonaren baitan? Zeren orain denbora gehiago baitzuen hartan pentsatzeko eta zeren lehen hutsegiteak bertze hutsegite hartarat eraman baitzezakeen —guztizkorat eta behin betikorat— ohar zitekeelako, ororen buruan, ezen falserian eta gezur handi baten gainean eraiki zuela
|
bere
bizitza. Eta gezur hark zain ezin luzeagoak izan zitzakeen, erran komunak bertzela bazioen ere...
|
|
|
...berriz, mahai batzuk ikusten ahal nituen, eta mahaien inguruan marinelak, guztiak lurrezko pitxer tipi batzuetarik biera edaten —edo garagarnoa deitu ote genioke, jaun André, zeren garagarraren arnoa den? —, eta guztiak ere eskua dantzan, batzuk pipa erretzen ari zirelako, eta bertzeak emaztekien popako zein brankako altxor ezkutuen xerka zebiltzalako, zeren munduan ez baitago marinelik
|
bere
bizitzan altxorren batekin amets egin ez duenik.
|
|
|
Eta hain ohoraturik sentitu nintzen haren hitzekin eta hark eskaintzen zidan karguarekin, non, neure ergelkerian, musu eman bainion masailean. Eta, handik aitzina, solasean segitu genuen, eta Mignon, neure amoriorako gaitasun ustezkoa berriro goratu ondoren,
|
bere
bizitza kontatzeari lotu zitzaion... etxe hartarat iritsi eta biok gela batean bakartu ginen arte.
|
|
|
Berehala damutu nintzen deus iruzkindu izanaz. Tomas
|
bere
bizitzako une ezberdinetan emakumeekin nonbait izandako garaipenen berri ematera abiatu zen, bere ohiko jarioaz, ingurukoek entzuteko bezain ozen. Istorio gehienak ezagunak nituen, eta gainera ez nengoen horretarako.
|
|
|
Ttipik,
|
bere
bizitzako azken ahalegina egiten ari denaren itxuran, botilak zekartzan. Garagardo bana, litro herenekoak.
|
|
|
Izeba Gloriak
|
bere
bizitzako lehenbiziko faborea egin zidan, une horretantxe karrikatik agertuz. Esku batean zaku bete arrautza zekarren.
|
|
|
Haragi zati hura zen beti, derrigor, protagonista nagusia. Abdul gauza asko izan zen
|
bere
bizitzan: suhiltzaile, porno aktorea, gigolo, postari, organista, aseguru saltzaile, bortxa  tzaile, poeta, exhibizionista, diseinatzaile, maisu...
|
|
|
Haptonomia atsegin zuen eta, gazte gaztetatik, baieztapen apodiktikoak esaten zituen, sekulako trebeziaz.
|
Bere
bizitzako beste aro batean, akaso amnesia txar batek jota, izaki ignaro bat ere izan omen zen. Baina izaera hori ere, disimuluaren bitartez, ondo eraman omen zuen, gabezia hartaz inor ez konturatzeko moduan eraman ere; hain ongi ikasi omen zuen disimulatzen, non baieztapen apodiktiko biribil eta injeniotsuak adierazten ez ezik, buruz ikas zitezkeen gauza ez ohiko guzti guztiak ikasi baitzituen, hala nola zientziari buruzko jakinkizun guztiak.
|
|
|
Ezer esan ez balu bezala pasatzen zitzaigun beste gaietara, eta zalantzan gelditzen ginen, izan ere, hurrengoan, Espainiak jasan zuen Sodomarik gogorrenaren pareko azaltzen baitzigun Errepublika garaia. Kontraesan hauetan justifikatzen zuen
|
bere
bizitzaren kontraesana. Denek egiten duten bezalatsu.
|
|
|
Goiko Kale, besteak beste, sekularizazio garai hartan, literaturaren alde apustu egin zuen pertsona baten lekukotza da: erlijioak ordu arte
|
bere
bizitzan bete zuen esparru izugarritik ihesi zebilen idazle batena. Halaxe da, eta ez dago zertan ezkutatu:
|
|
|
Entzuteko prest al zaude? Tira, ba jakizu Tomek
|
bere
bizitza droga kontrabandoan eman duela: droga eskuratu, eta hori garraiatzeko funeraria enpresa batez baliatzen zen, hildakoarekin batera eta estatu batetik bestera.
|
|
|
/ zenburuak berak dioenez, Migel Unamunok
|
bere
bizitzan zehar euskararekiko izan zuen, edo, hobeki esan, izan zituen jarrerak jorratzeko asmotan natorkizue. Zer esanik ez, honi buruz lehen ere asko esan eta idatzi da, baina oraindik bazterretan entzun eta irakurri behar izaten ditugunak gogoan izanik, ez dut uste gaizki etorriko zaigunik Bilboko idazle eta filosofo handiak gure hizkuntzaz adierazi zituenak berriz maiseatzea, haiek testuinguru egokian hobeki ulertzeko.
|
|
|
Liberalismoak kultura alboratu izanagatik zenbait autorek ideologia honen gaurkotze eta egokitze lanari ekin diote. Haietatik guztietatik, egin duen gutxiengo kulturalen defentsagatik nabarmendu da azken urteotan Kymlicka filosofo kanadarra, liberalismoaren parametroen barne beti ere (1989, 1996) 7 Autore honen ustez, gutxiengo nazionalek8 aldarrikatzen dituzten eskubide kolektiboak liberalek horrenbeste estimatzen dituzten eskubide indibidualekin bateragarriak dira, nork
|
bere
bizitza onaz aukeratzea ahalbidetzen dituzten eskubideak, hain zuzen ere. Eskubide kolektiboak eta indibidualak, orduan, ez lirateke elkarren kontra egongo, eguneroko diskurtsoetan hainbat ahotsek behin eta berriro kontrakoa aditzera ematen duten arren.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake bere ingurunetik etengabean jasotzen duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean, bera baita
|
bere
bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta gure buruaren jabeak garen gizakion bizimodu on jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. Nor den, zer bizimodu jarraitu nahi duen, bere balio eta nahiak zeintzuk diren,
|
bere
bizitzan desiragarri eta arbuiagarri diren helburuak —galdera horien guztien erantzuna aldez aurretik ezagutzen du, gainerako gizartekideekin nortasun osatze horretaz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen... Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
Elkarte eta langintzarako gogoek, egun zabal zabalik dabiltzanek, izpirituari bultzada eman eta bultzada horrek ordezkatzen du bizitzaren jakituriak eman dezakeen ikasgaia. Horrela, norbanako bakoitzak
|
bere
bizitzaren zama darama gazte gaztetatik. Aurrekoak gorabehera, luzatu egin dugu hogeita bost urteak arte gurasoen baimena, ezkontza gauzatu ahal izateko.
|
|
|
soziologia, historia ekonomikoa, ekonomia politikoa, diplomazia, hiri garapena, etab. Eta bere ideien ildotik, kontsekuenteki, ez zen sekula teorian geratu, ekintza sozio-politikora hurbildu baitzen behin eta berriro. Zentzu honetan,
|
bere
bizitza oso aberatsa izan zen ñabarduretan. Ikus ditzagun bikainenak.
|
|
|
Machek filosofiaren esparruan ez ezik, zientzian bertan ere, fisika teorikoan eta esperimentalean batik bat, azaldu zituen bere ideiak. Zientzia induktiboen historiaren Katedra bete zuen Vienan
|
bere
bizitza unibertsitarioaren azken aldian. Garai horretan fisikaren oinarrizko kontzeptuez arduratu zen bereziki, ikuspegi guztiz zabal batetik.
|
|
|
" bizitza batean zehar bakarrik du zentzurik esaldi batek"; hori da liburuaren helburua:
|
bere
bizitza ideietan zehar eta bere ideiak bizitzan zehar). Ezinbestekoa da Wittgensteini buruzko edozein liburutegitan.
|
|
|
Biografia hau egiteko, testu, gutun eta datu sekretuak eskuratu zituen filosofo honek. Gai guztietan, apurkor eta delikatuetan ere bai (homosexualitatean, politikan, Ingalaterrarekiko erlazioan,
|
bere
bizitza pribatuan), modu leunean sartu da, sakontasuna eta eraginkortasuna galdu gabe. Gomendagarria da, bai kontsulta gisa, bai sarbide gisa.
|
|
|
|
Bere
bizitzan zehar gaizki ulertua izan zen. Russell, Carnap eta beste hainbatek neopositibistatzat hartu zuten.
|
|
|
Kroaziarrarekin bazkaltzen ari nintzen batean kontatu zidan
|
bere
bizitza. Jugoslaviatik hanka egin beharra izan omen zuen, Alemaniako Armadako SSetakoa izan zelako.
|
|
|
Xani esana pixka bat damutu zitzaion. Zer ari zen, zer inporta zitzaion, izan ere,
|
bere
bizitza antigoaleko emakume lotsagabe hari. Alta, amatxi zaharra hain leiala zen; bere lanean aplikatuta, irribarre ezti harekin...
|
|
2001
|
|
|
Giza espirituan bada puntu jakin bat eta
|
bertatik
bizitza eta heriotza, erreala eta imaginarioa, iragana eta etorkizuna, komunikagarria eta komunikaezina, goia eta behea ez dira gehiago kontraesan moduan ikusten". Andre Breton ek 1930ean," Surrealismoaren bigarren manifestuan" zioenez, puntu hori aurkitzea zen surrealismoaren helburu bakarra.
|
|
|
" Baztar guzietan izango dira olako pertsonak: direla jende zaharrak berrikeriarik
|
bere
bizitzan sartzea nahi ez dutenak, direla jende elduak denbora baiño lehenago zahartuak, ikasleen, sexoaren, drogaren edo minigonaren ezin eramanak itsutu dituenak".
|
|
|
Gizarte berri bat egiteko garaian administrazio edo estatuari mugak jarri behar zaizkio. Pertsona bat
|
bere
bizitza osoan politika egiten badago, hori profesional bihurtzen da eta bakarrik bere interesak defendatzen aritzeko izugarrizko arriskua dauka. Pertsona bat ezin da egon politikatik bizitzen bere bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da.
|
|
|
Pertsona bat bere bizitza osoan politika egiten badago, hori profesional bihurtzen da eta bakarrik bere interesak defendatzen aritzeko izugarrizko arriskua dauka. Pertsona bat ezin da egon politikatik bizitzen
|
bere
bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da. GKEetan dabiltzan askok alderdietan eta bere sinesmena galdu du, baina hala ere beren ekarpena egin nahi du eta horregatik egiten da solidaritatea.
|
|
|
Egia da, bai, torturatzaile famatu bati domina ematea lotsagarria dela. Honelako sari batekin torturaren nolabaiteko defentsa egiten dela, hark
|
bere
bizitzan zehar egindakoak" ahaztu" eta bere" biktima" izaeran oinarriturik" saritu" ere egiten dela tortura. Baina... zergatik ez gatoz gaur egungo egoerara eta gaurko Manzanasak non dauden aztertu?
|
|
|
PERFILA. Maritxuk (gimnasiako monitorak) eta Ghandik
|
bere
bizitza aldatu dute, beste emakume bat da. Aitaren, amaren, semearen eta espiritu santuaren egun komertzialak asmatu zirenetik larrosak, bonboiak, edo lurrinak oparitu behar diren honetan, Arantxak denbora oparitzeko luxu garestia hartzen du bere ajendako ekonomian.
|
|
|
Zulodun gazta ezaguna dugu hau, eta egiteko zortzi mikrobio mota ezberdin erabil daitezke. Pieza handitan ekoizten da (80 kilo) eta
|
bere
bizitza izugarri luzea izan daiteke; esaterako, duela urte batzuk, Bernako erakusketa batean 1847ko pieza bat aurkeztu zuten.
|
|
|
Mundu berriak, abenturak, sexualitatea. Joanesek epikari eta lirikari leku egiten die
|
bere
bizitzan, liburuaren hirugarren aipuak gaztigatzen digunez; aipu hau gaztelaniaz paratua da:
|
|
|
Monet margolariak
|
bere
bizitzako azken hogeita hamar urteak bere lorategia pintatzen eman zituela jakitean. Asko inpresionatu ninduen horrek.
|
|
|
DUELA hilabete eta erdi pasatxo auto bonba bat jarri ondoren, bizikleta bonba bat erabiliz ETAk Justo Oreja generala larriki zauritu zuen,
|
bere
bizitza heriotz arriskutik kanpo bada ere. 1990ean ere ETAk polizia nazional bat hil zuen Galdakaon beste bizikleta bonba bat erabiliz.
|
|
|
Gogo alferkeria horrek gauzak zurrun egitera eramaten zaitu. Eta istorio honetan norbaitek, dena alde batera uzten du,
|
bere
bizitza, eternitatea uzten du, norbait maitatzeko. Eta mezu hori oso garrantzitsua iruditzen zait.
|
|
|
Nobela bat irakurri eta asko gustatzen bazait, egiten dudan lehen gauza da autorearen biografia bilatzea.
|
Bere
bizitza lotsagarria iruditzen bazait, ez dut bere lanik gehiago irakurriko, pertsona hori ez baitzait dagoeneko interesatzen. Nik ez diot nire denborarik eskainiko.
|
|
|
1745eko urriaren 12an jaio zen Felix Maria familia aberats eta noble batean. Bere osaba Peñafloridako konteak eragin handia izan zuen
|
bere
bizitzan eta, Baionan eta Bordelen zientzia eta musika ikasketak burutu ondoren, harekin batera Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko fundatzaileetako bat izan zen 1764 urtean. Bilbon eta Azkoitian bizi izan zen, baita gortean ere, eta Tolosako alkate eta Arabako diputatu ere izan zen.
|
|
|
Emile Larre 1926an sortu zen Baigorri Bastidan, eta hain zuzen,
|
bere
bizitzaren gorabeheren bitartez azken mendearen hiru laurdenetan Euskal Herriak ezagutu dituen aldaketak kontatzen ditu, Auspoa argitaletxeak kaleraturiko" Ene artzain etxola" liburuan. Nafarroa Behereko hizkuntza jator eta jantzian, haur zenean eskolara egindako joan etorriak, orduko jolasak, etxean egin beharreko lanak eta abar azaltzen ditu.
|
|
|
Beraz, ez dugu pentsatu behar, Oriana Fallaci kazetaria bezalakoen klitxean eroriz, poeta musulman bat zenik.
|
Bere
bizitza axola zitzaion hari, eta bere poemak autobiografikoak dira: ardoa azaltzen duenean, bera horditu delako da; neska batez mintzo bazaigu, berak pertsonalki ezagutzen zuen haragizko pertsonaz ari da; eta Coranari buruz hitz egiten duenean, edota mezkitara ez doala adierazten badu, bere bizitza ari zaigu kontatzen.
|
|
|
Bere bizitza axola zitzaion hari, eta bere poemak autobiografikoak dira: ardoa azaltzen duenean, bera horditu delako da; neska batez mintzo bazaigu, berak pertsonalki ezagutzen zuen haragizko pertsonaz ari da; eta Coranari buruz hitz egiten duenean, edota mezkitara ez doala adierazten badu,
|
bere
bizitza ari zaigu kontatzen.
|
|
|
Plano honekin bukatzeko, fokalizazioaren etengabeko aldaketaz gain, bada aipatzea merezi duen beste alderdi bat: ihesleak korrika doan unean gogoratzen dituen
|
bere
bizitzako pasadizoek osatzen dutena.
|
|
|
Amatistaren ahalmen terapeutikoari buruz ehundaka kondaira dago, baina sinesterik zabalduenak dio amatista bat aurkitzen duenak bere zoria aurkitzen duela. Harria, orduan,
|
bere
bizitzaren parte bihurtzen da. Meatzea bisitatzen duten turistek toki jakin batean bila hasi eta euren amatista aurkitzeko aukera dute.
|