|
2000
|
|
|
Heldu eta azalean neguak pilatu ahala, kemenean etsi, adimena jantzi edo zahartzen delako hostajea lehenxeago botatzera jarriko da. Soilduta bada ere neguari eskuzabal egingo dio harrera eta mihura tortoka lotsatzaileak irrifarra sortaraziko dio,
|
bere bizkar
bizi baita eta tarteka zozo lotsagaberen bat edo birigarro ausarten bat etorriko baitzaio, mihura koxkorren lika mokoan, bildutako belarripera xirulatzera
|
|
|
Nolanahi ere, bi lanek datu argigarriak dakarzkite Tillac en bizitzaz.
|
Bere
bizian nola bere obran kontrasanez oratua zegoen Tillac. 1880an Angoulemen jaioa, 17 urterekin beka bat erdietsi zuen Pariseko Arte Eder Eskolan trebatzeko.
|
|
|
Lehen erdia pausatuagoa, arrosagoa, pastelagoa da. Gero, Dingle ko eztandarena kontatuaz batera, hizkera
|
bera
biziagoa bihurtzen da, ironia garratzagoa eta kontakizunak bizitasuna hartzen du
|
|
|
Horren aitzinean, Maddalen oldartu eta Francoren makurkeria salatzeko" Begirale" euskal emakume abertzaleen taldea sortu zuen.
|
Bere
bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen, euskara irakasten eta berak idatzi antzezlanak haurrekin lantzen. Euskal aditzaren inguruko gramatika ere argitaratu zuen.
|
|
|
Iparraldean gertatu dena da euskotar jendea gutxiengoa dela, kanpotar asko etorri delako
|
bertara
bizitzera. Joan zaitez Miarritzera:
|
|
|
Okerrena, badirudiela inortxok ere ez duela istorio horretan sinesten... Orbaizetan
|
bertan
bizi den hamaika urteko mutiko bat izan ezik. Martinek bai, Martinek sinesten du, ikusi egin dituelako!
|
|
|
Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat, haren hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu. Esatea dago, ahoberokerietan erortzeko arrisku handirik gabe, literaturari eskaini ziola
|
bere
bizia," Harri eta Herri" zela.
|
|
|
izan ere, eleberrian ez baitigu pertsonaiaren mundu intimo horretan sakontzeko ahalegin berezirik aurkezten. Urrujulegi intimismoaz aritzean, eleberri honen pasarteek
|
berak
bizitakoarekin duten loturaz ari dela uste dugu.
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, euskararen aldekoa baino areago, erdararen aldeko politika linguistikoa praktikatzen dute gure inguruko hedabideek. Gizartean bertan pairatzen duenegoera diglosiko
|
bera
bizi du euskarak hedabide idatzi nagusienetan.
|
|
|
Herri horiei buruzko koordenatuak ematerakoan, badago zer bat den denetankomuna dena. Alegia, beste batzuen koordenatuen arabera kokatu behar ditugu herrihoriek, mapa mundietan, kartetan edo mapetan
|
berak
bizi diren lekuen errepresentaziografiko internazionalik ez dagoelako.
|
|
|
Antzinatetik ditu gizakiak
|
bera
bizi den lekuaren eta beretzat duen bizitokiarenjabe den inpresioa eman diezaiokeen zantzuren baten gogoa, nahia eta beharra. Kulturagehienetan, antzinatetik markatu ditu gizakiak beretzat hartutako territorioak eta, behinmarkatuta, defendatu egin ditu, ustez, bertan sobera daudekeen guztien aurka; batzuetan hitza ahoan zuela, eta beste batzuetan ezpata eskuan zeukala.
|
|
|
Frantziar konstituzioa (1958) eta baita espainiarra ere (1978) idatzita daude; baina estatuen oinarritzat hartuak izan dira, eta ez
|
bertan
bizi diren gizabanakoenzein gizataldeen eskubideak bermatzeko. Aipaturiko testu horiek, bada, konstituzioizena eraman arren, ez dira zuzenbidean, eta politikagintzan are gutxiago?
|
|
|
Eta gero, azken hauteskundeen emaitzak ikusita, hauxe ondoriozta daiteke: Euskal Herriko jende askori, batez ere gaur egun bere buruaabertzaletzat ez daukanari, politika arazoak baino ardura handiagoa diotela zenbaitekonomia arazok,
|
bere
bizi maila hobetzeko aukerak, eta abarrek. Autodeterminatzeko unean planteatzen dugun galderan, abertzaleok politikoa bakarrik ez den plan
|
|
|
Eta ez ur epeletan murgiltzeko. Ez ditut aipatuko
|
bere
bizi guztian EAJriegin salaketa urrikalgaitzak. Espiritu librea, hautsi mautsi gabeko abertzalea, energiaguztiarekin bultzatzen duen Branka aldizkariaren aleetan adierazten duen gogoeta talde baten buru.
|
|
|
Datorkidan beste irudi bat Txillardegi aita da: seme alabekiko harrotasuna, etaJoseba barruan egon zeneko sufrikario jasanezina,
|
berak
bizi izandako gabezia etaezbehar guztiak baino jasanezinagoa.
|
|
|
Kojeve k Hegel-engandik jaso zuen, gizakigaiek besteek naturaz gaindikoak direlaonar eta aitor dezaten bilatzen dutela: gizakiak baizik ez du bilatzen onarpen hau munduan, hura baita biologiaren gainetik dagoela frogatzeko
|
bere
bizia arriskatzera iristenden izaki bakarra. Izan ere, zenbaitetan ez dute helburu biologiko hutsek mugiarazten; adibidez, sexu irrikari uko egin ohi dio Jainkoa sutsuago maitatzearren, edo bere arte obrari duen guztia eskaintzearren, hazia zakiletik barik bolalumaren puntatik isurizeleberri biziagoa sortuko duelakoan, eta abar.
|
|
|
Zohikaztegiak urte osoan zehar urez estalita dauden eta goroldioz osotutako ekosistema bereziak dira; ureztapenak oxi geno gabezia dakar eta honek, landare hilak deskonposatzen dituzten mikrobioen aktibitatea oztopatzen duenez, materia organikoaren deskonposaketa erabat motela da eta ingurunea oso azido bilakatzen da, landare gehienentzako
|
bertan
bizitzea ezinezkoa eginik. Modu honetan, goroldioak hiltzen doazen neurrian, ia deskonposiziorik pairatu gabe lurzoruan metatuz doaz, hainbat metroko sakonera lor dezakeen geruza lodia eraikiz; geruza honi zohikatza deritzo.
|
|
|
Azaldu nahi nuena zera da, inmentsitatearen sentsazio
|
bera
bizi izan nuela garai hartan ere: hondartzan geundela gertatu zitzaidan lehenengoz, handik aurrera sarritan errepikatuko zela oraindik ez nekienean.
|
|
|
Baina ez, ez zegoen batere gaizki, kontuan izanda ez zela hiriko auzorik liluragarriena ere. Eta askoz ere pisu politagoa izango zen Eider
|
berarekin
bizitzera joan izan balitz, baina ez zuen urrats hori ez bat ez bi eman nahi, eta Txemak ere ez zuen txarto hartu erabaki probisional hura. Zeren probisionala zela ulertzen zuen, argi baitzegoen denboratxo bat igaro ondoren Eiderrek maletak egingo zituela euren maitasun habiara joateko.
|
|
|
Eta Savonarolarena. Eta batik bat Mathalasena, zeren
|
bertatik
bizitzea egokitu baitzitzaizun Mathalasek Zuberoan gidatu zuen errebolta...
|
|
|
Eta, honegatik edo hargatik aitaz ordu arte kexu izan banintzen ere, mementu hartan ez, zeren ezin eskuzabalago jokatzerat baitzihoan,
|
bere
bizia ere Mattinenaren faboretan jarririk... eta zeren hura ezin izan baitzitekeen buruan dirua baizik ez duen merkatari baten obra, baina zinezko heroi batena. Eta kontsiderazino haiek ene beldurraren areagotzea ekarri zuten, zeren eta istant hartan nabaritu bainuen ezen bihotzez maite nuela aita ere, luzaroan mesprezatu eta arbuiatu izan nuen arren.
|
|
|
Ene bihotzaren iraulia, nihaur ere bihotzekoak jorik hiltzerat banindoa bezala...! Zeren eta, bizitzan gutitan estimatu izan banuen ere, neure aita bainuen hura, hatsa eta odola eman zizkidana, eta zeren Mattinen alde eman baitzuen
|
bere
bizia, azken finean!
|
|
|
Zeren, bat isurtzekotan, aski baita enea. Izan ere, nola untzia galtzerat doan kapitainak
|
bere
bizia ere galtzerat uzten duen, untziaren eta untzikideen ohorea salbatzeagatik, hala salbatuko diat nik jauregiarena eta neure gizonena. Eta ziegetan preso ditudan zortzi beaumondarrak ere laxatu eginen ditiat, errendizionea neure eskuz sinatu ondoren.
|
|
|
—Zer bertze froga behar dut nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin? Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen
|
bere
bizia, nik neurea haren zerbitzuan jar dezadan. Neskatxa horrek beso bat ezindua dik, baina ni izanen nauk hemendik aitzina haren besoa eta haren eskua.
|
|
|
—Eta, horrela, hamaika pena eta trabailuren artean, Urbiaindik alde egin behar izan genian, desterrurat... —erraiten zigun aitona Nikolasek, hatsarreko desgrazia haiek artezki eta xuxentki
|
berari
bizitzea egokitu izan balitzaizkio bezala, nahiz eta historia haren protagonista bere aitona izan zen, eta gure aitonaren aitona, beraz, zeinari jaun Eusebio Etxegoien baitzeritzan.
|
|
|
...kateko bigarrena, eta bazirudien ezen naturaleza bera ere ados zegoela ordenamendu harekin, nor bere mailarako eta bere gradurako predestinaturik balego bezala, zeren mutil sendoa baitzen hura, harroin baten antzekoa, ni mehea eta arina nintzen bitartean; edo, bertzela erranik, enborra eta zentroa zen Mattin, eta ni adaska eta bazterra; hark zituen indarra eta boterea, nik hitza eta behakoa; hark
|
bere
bizia bizi zuen eta begi guztiak zituen gibeletik, eta ni begi haiei beha eta bizitzari beha bizi nintzen. Baina, naturalezaren partehartze badaezpadako hartaz gain, aitak edo amak, edo etxetik iragan ziren hiru prezeptoreek ere —don Frantziskok, jaun Marcelek eta aita Bartolomek, nork bere denboran— noiznahi den oroitaraziko ziguten, bertzenaz ere, ezen moduak eta moldeak zaindu eta guardiatu beharra zegoela, eta tratu hartan beti emanen zioten anaiari lehentasuna, bietan lehena zelako, Urbiain go hurrengo jaun eta markes balizko.
|
|
|
Laneko gorabeherak? Ez jauna;
|
bere baitan
bizi berri bat ernatzen ari zela jakin bezain agudo utzi zuen saltokia, diru premia gehien genuen tenorean utzi ere. Haurdunaldiaren gaitzaldiak?
|
|
|
Ez nion sinetsi. Nire gogotik, ordea, munduko artxibo polizial guztiak gizentzera joaten ahal ziren Ttipik
|
bere
bizi osoan nitaz eta gainerako guztiez bildutako datuak. Pena bakarra nuen:
|
|
|
Amorragarria haren aire ezaxola. Amorragarria
|
bere
bizia eta ingurukoena katramilatzeko haren dohain aparta. Ttipiren iduriz ez zuen nahitara egiten:
|
|
|
Ttipik guztiez guztia jakin nahi zuen, eta grina horri zion eskaintzen ikasketek, lagunarteak eta irakurraldi ugariek libre uzten zioten denbora. Batzuek seiluak, txanponak, fosilak edo tximeletak biltzen dituzte; hark, berriz,
|
bere ingurukoen
bizien zertzeladak metatzen zituen, taldeko gainerako lagunok nesken ondotik agertzen genuen irrika berean, baita arrakasta handiagoaz ere.
|
|
|
" Ireki..." aplikaziora itzuli nintzen. " edu" dokumentuaren izenak hor zirauen, temati, Ttipik
|
bere
bizian landu zuen azken lanaren oihartzun bakar.
|
|
|
Entzuleek,
|
bere baitan
bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat batean, argi zerutiar orlegi moduko bat ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere jendearen gogoetara:
|
|
|
Ardia hiltegira bezalaxe prestatu zen Bonilla jauna elkarriz  ketarako. " Armando Bonilla", esan zuten behin eta berriz hiru aurkezleek mikrofonoetatik, izenak
|
berak
bizi ezinago zorigaitzekoa iragarriko balu bezala. " Armando Bonilla", eta hark bere izena entzuten zuen bakoitzero" zuen zerbitzurako" erantzuten zuen apal eta umil, gutxiagotasun konplexu argi eta garbiz.
|
|
|
Dabidi ere on egingo zion. Eta eraku  tsion heure buruari
|
bera gabe
bizi haitekeela. Baina batez ere, zaindu heure burua, kontu egin hire gorputzari eta hire autoestimuari.
|
|
|
Esku hartu behar du gutxiengo kultural horien babesean. Modu horretan baino ezin du lagundu estatuak gizarte dezente bat eraikitzen, bere instituzioak
|
bertan
bizi diren gizabanako guztien errespetua irizpide nagusitzat duen gizartea, alegia10.
|
|
|
Aldi hori bitartean, senar emazteek eta seme alabek, teilatupe
|
berean
bizi eta interes preziatuak batera dituztela, laztan gozoen ekandua hartzen dute. Senar emazteek elkar maitatzeko premia dute, premia betierekoa.
|
|
|
Lege mota desberdinak ezagutzeko nahikoa da gizartean
|
bertan
bizi diren gizakien arteko harreman anitzei so egitea.
|
|
|
|
bere baitan
bizi litekeen
|
|
|
Kartzeleroen umeak ziren! Presondegi inguruan
|
bertan
bizi ziren kartzeleroen umeak, ilunabarreko freskuran jolasean ibiltzen zirenak, korrika, ezkutuka, euskaldunon leloak errepikatzen:
|
|
2001
|
|
|
Kontseilari nahiz Azkarateko auzapez gisa, Baigorriko Herrien Erkidegoa sortu aitzin Garazi eta Iholdiko kantonamenduetako herriekin nahi nuke mintzatu. Hiru kantonamenduetako jendeak nortasun bera dugu, gure ekonomia laborantzan finkatzen da eta beheti ari da hiru eskualdeetan; errealitate
|
bera
bizi dugu hirurok. Arrenkura beretsuak izanik egitura honen xedea ekonomia sustatzea litzateke.
|
|
|
Gandhiren kontra" divide ut vinces" jokabidea gidaritzat harturik britaindarrek goritu zituzten hindutarren eta mahomatarren arteko herriak; eta, jakina denez, horretara sortu zen Pakistan erresuma artifiziala. Erlijio gudua hasi zen, eta Gandhik berak ordaindu behar izan zuen
|
bere
biziaz gudu sari hitsa. Pakistan sortuta, laster, horrela, haren erresuma mahomatar" fededunismoa" n barrena abiatu zen:
|
|
|
Une honetan Hegoaldean trinketak bultzatzeko asmotan ari gara, jokoa
|
bera
bizitzeko helburuaz; izan ere, niri pareta beraren aurka behin eta berriz jotzeak azkenean aspertu egiten nau. Beste alde batetik pilotaleku konplexuak ere garatzen ari gara, frontoi luzeak, motzak, trinketak eta abar integratzen dituztenak.
|
|
|
Alta, Ipar Euskal Herrian bizitzeko debekua jasan du beste bost urtez. Parisen lana aurkitu du eta
|
bertan
biziko da oraingoz. Preso ohia Baionako Polo auzoan bere sorlekuan omendua izan zen joan den igandean.
|
|
|
" Errepublikar gobernuak ezin dit niri, euskal abertzale bati, parte hartzeko eskatu, baldin eta
|
bere baitan
bizi den eta konstituzioaren arabera estatutua izaiteko eskubidea duen herria aintzat hartzen ez badu. Nik, jauna, ez dizut independentzia eskatuko...
|
|
|
Resurreccion Maria Azkue Aberasturi Bizkaiko kostaldean jaio zen, hain zuzen ere, eta Otxandioko Bittor Kapanagari kasu eginez, oraindik" sartalderaz" bizi den Lekeitio herrian. Idazlea, ikerlaria, hizkuntzalaria, lehendabiziko urteetako bizimodua, betiko baliagarri tinkoa izan zitzaion, arrantzale munduak utziriko hondarra pisu handikoa izan baitzen
|
bere
bizian. Funtsean, horrela islatu baita bere euskal senan ez ezik, ama hizkuntzaren inguruko idazkietan ere.
|
|
|
Marie Bracquemond, Mary Cassatt, Eva Gonzales eta Berthe Morisot dira bertan paratu diren 70 koadroen lau egileak. Guztiak ere garai eta toki
|
berean
bizitakoak izan arren, hauxe da euren lanak batera erakutsi diren lehen aldia. Gaien arabera antolatu dituzte hain zuzen emakumezko inpresionista hauen lanak.
|
|
|
Friederich literatur kritikoak adierazi duenez, poesia erromantikoaren eta poesia modernoaren artean dagoen etendura, irudiak egiten du. Poesia erromantikoak poemaren gaia den sentimendua deskribatu egiten duen bitartean, poesia modernoak, irudiaren bidez, sentimendua aipatu egiten du, sujeritu, irakurleari irudia eskaintzen dio honek interpreta dezan, eta neurri batean, interpretazioan sentimendu
|
bera
bizi dezan. Erromantikoen deskripzioan idazlearen sentimenduak harena izaten jarraitzen duen artean, irakurlea begirale huts delarik, poesia modernoan irakurlea parte hartzera behartua dago, irudia interpretatu, bere egin behar duen neurrian.
|
|
|
(Azaltzen saiatuz) Banandurik daude, baina etxe
|
berean
bizi dira...
|
|
|
Arestian esandakoaren haritik tira egiten badugu, berehalaxe ohartuko garaikasgelaren mugak hautsi egin behar direla, eta ikastaldea txertaturik dagoeningurunearekin harreman estuetan lan egin behar dela. Etorkizuneko euskaldunaden gure ikaslea
|
bertan
biziko delako, ingurune horretan bertan bizi direnekin komunikatuko delako eta euskara bera komunitate horretan dagoelako. Ikastaldeareningurune hurbiletik taldera eta taldetik ingurune hurbilera, zubiak luzatu behardira, ikas prozesuaren hastapenetatik ohitura komunikatiboak sortzen hasteko.Jarduera honek ikaslea eta euskal hiztuna harremanetan jartzea du helburu, batetikikasleak hiztunak ezagut ditzan eta haiekin ohitura komunikatiboak sortzenhasteko, eta bestetik euskal hiztuna ikaslearen ikas prozesuaz jabe dadin eta lagundiezaion.
|
|
|
Ingurune hurbilak garrantzi handia du, ikaslea
|
bertan
bizi baita; eta hizkuntzak ez dio aldatuko ingurunea osatzen dutenekin duen harremana. Ingurune horretarako behar du euskara, eta bertan erabiliko du; edo bertan eragingo du, erabiliahal izateko.
|
|
|
Konstanza polita, aberatsa eta bertute handiko emakumeazen. Bere bakardadea hausteko eta aitaginarrebak zaindu ahal izateko, Teodosiorengurasoak
|
berarekin
bizitzera eraman zituen. Teodosio Goñira itzultzean, bidean, emaztea beste gizon batekin egona zela kontatu zion ermitau batek.
|
|
|
Bariantzaren %30.4a azaltzen duen 1 FAKTOREAn orientazio integratiboari dagozkion itemak taldekatzen dira (p= 0.87): euskaldunak eta
|
beren
bizitzeko modua hobeto ulertzeko nahia, euskal kulturako ekintzetan parte hartzekonahia, euskaldunek gizartean dituzten arazoak ulertzeko desioa, euskal kulturaezagutu eta baloratzeko nahia, euskaldun sentitu nahia, ideia berriak eta ikuspuntuzabalagoak izatea,, hori beste kultura batzuekiko zabaltzea bezala ulertzen dugularik?, euskaldunekin komunikatu nahia eta horien artean lagun berriak egin ... Faktore hori saturatzen duen azken itemetako bat interes pertsonalagoekinloturik agertzen da:
|
|
|
Kalkuluen arabera, erretzaileen %60k utzi egin nahi du Espainian. Medikuek aholkatzen diote erretzeari utzi nahi dionari bere familia medikuarengana joateko eta tratamendu psikologiko eta farmakologiko bat hasteko,
|
bere
bizi ohiturak alda ditzan. “Laguntzarik gabe uzten dutenek %5 eta %7 arteko arrakasta dute, baina tratamendu medikoarekin batera, hirunaka edo lautan biderkatzen da”, dio Carlos Giménez Ruiz pneumologoak eta Tabakismoaren Prebentziorako Batzorde Nazionaleko lehendakariordeak.
|
|
|
– Oro har, ez da ariketa fisikorik egin behar diabetikoak% 250 mg baino gluzemia handiagoa badu baraurik. – Diabetikoak ere jakin behar du beretzat debekatutako kirol batzuk badirela; hipogluzemia bat agertzeak
|
bere
bizia arriskuan jartzen duen kirol guztiak (urpeko arrantza, motor kirolak, parakaidismoa…). Horietan guztietan, gluzemia gutxitzeak eragindako zorabioak ondorio larriak izan ditzake.
|
|
|
Mutila maitemindu egin zen ijitoaren masail gorriez eta, eskutik helduta, bihotz formako piruleta gorria erostera eraman zuen. Goxoki dendan bertan galdegin zion ea
|
berarekin
bizi nahi zuen eta haurrak baietz erantzun zion.
|
|
|
|
Bera
bizi denetik urruti antzera bizi da Arantxa. Herrigunetik aparte samar geratzen den etxe sail batean.
|
|
|
Zerua nahi adina aztertuta ere ez da belztasuna baino ikusten. Izatez,
|
bera
bizi den auzune masiboki urbanizatuan izarrak ere ez dira sumatzen, farolen eta dendetako erakusleihoen argitasuna dela medio.
|
|
|
Neska batez erdi zen.
|
Bera
bizi zen tradizioaren arabera mundura neskatxa ekartzea, zoritxarra ekartzea zen.
|
|
|
Espetxe
|
berean
bizi diren Kaki, Bhauri eta Bali ez dira oraindik hogei urtera iritsi. Hiru kasuotan koinatuek maltzurkeriaz izorratu zituzten.
|
|
|
jendea, hezetasun sarkorra, izkinako argi gorrizta hori. Bat batean, beste denbora batean sartu naiz; pauso bakar batez iragan ditut mugak eta geografiak; hautsi,
|
beren baitan
bizi diren irudiak; eta ez naiz ohartzen (zalapartaka eta oihuka) bakarrik utzi nautela, aretozaina garrasika dudala, eta pantailatik irten den automobila gainera datorkidala.
|
|
|
Beste gauza batzuk erabili behar izan ditugu guk. Garai bakoitzak
|
bere
bizi patroia eskatzen du. Ez duzu uste?
|
|
|
" Hirugarrena, Barojarena, honek ez baitu
|
bere
bizian ideia susmorik izan. Ken ezazue edozein boutade kutsu, eta garbi ikusiko duzue.
|
|
|
Badakizki, inon ikasi gabe, nobelagile batek jakin behar dituen gauzarik nagusienak. Pertsonak ederki ikusten ditu, bai barrendik eta bai kanpotik; nork
|
bere
bizia du, berez ari dira eta berez mintzatzen, inork behartu gabe. Badaki gertakariak bata besteari josten eta, hori aski ez dela, ederki âarin, zorrotz eta biziroâ ematen dizkigu aditzera.
|
|
|
Arnaut Oihenart, mauletarra, 1592an jaio zen,
|
bere
bizia gehienik XVII. mendean emanaz. Bere denborako gizona zenez gero, erbestean bezala, lehenarekin edo geroarekin ametsetan bizi direnetakoa ez, alegia?, gogoan eduki dezagun ordukoak nolako ziren edo, hobeto, nolako agertzen zaizkigun.
|
|
|
Ez genukeen sekula, ardurarik izan bagenu, utzi behar gizaldien eta belaunaldien arteko borroka heldu den punturaino hel zedin. Elkarrekin bizi behar dugu, zenbait urtetan behintzat, herri
|
berean
bizi behar dugu, guztiok, nork batera, nork bestera, maite dugun herrian.
|
|
|
Gero, ordea, arrazoi makur horien indarra edo, hobeki esan, arrazoi horien alde min  tzatzen zirenena ahultzen hasi zenean, ia berehalako batean hedatu omen zen Gabrielen izena eta omena. Azkenean, eta
|
bera
bizi zelarik oraindik, ikasi eta ezjakinen ahotan zeuden haren bertsoak, eta ibar mendietako oihar  tzunak berak ere errepikatzen zituen.
|
|
|
Horretaz gain, Panateneak irabazteko asmoa erakusten dio Sokratesi. Sokratesek rapsodak estimatzen ditu,
|
bere
bizia olerkari handien artean igarotzen baitute. Horren lekuko dugu Homero, olerkarien artean bikainena eta jainkotiarrena.
|
|
|
Kristauen Itun Berrian bada gai honi buruzko esaera bat, latinez eta euskarazko irakurraldian ulerterraza ez dena: "
|
Bere
bizia (uxn) maite duenak galdu egingo du; baina mundu honetan bere bizia (uxn) gutxiesten duenak betiko bizitzarako (Z<n) gordeko du." 96 Guk ‘bizitza’ hitz bakarrez erabiltzen duguna, grekoz hiru hitzez adierazten da Itun Berrian: fiios, uxn, Z®n hitzekin.
|
|
|
Kristauen Itun Berrian bada gai honi buruzko esaera bat, latinez eta euskarazko irakurraldian ulerterraza ez dena: " Bere bizia (uxn) maite duenak galdu egingo du; baina mundu honetan
|
bere
bizia (uxn) gutxiesten duenak betiko bizitzarako (Z<n) gordeko du." 96 Guk ‘bizitza’ hitz bakarrez erabiltzen duguna, grekoz hiru hitzez adierazten da Itun Berrian: fiios, uxn, Z®n hitzekin.
|
|
|
Maitatzea maitagogoak bere gogoko den jardunari ematen dion izena da. Bizidunak ematen dio izena
|
berak
bizi izanari eta egiteari. Hitz hori, izen hori da ondorengo kontzeptu guztien oinarria, areagoko kontzepturik ez duena.
|
|
|
Bizkitartean parabolak dio Artzain Onak ez duela lehiaketarik hazten bere ardien erdian; ehun ardietarik bat galtzen duenean, gainerako laurogeita hemeretziak baino garrantzitsuagoa zaionez, haren bila abiatzen da tiroa bezala, errabiaz, ezpain izkinetarik tua zirristan dariola, naba eta holtzetan behera,
|
bere
biziaren perilik handienean. Ardi kolpatua soinean bordara hurbiltzen delarik, begiak zilar, adiskideak eta auzoak gonbidatzen ditu:
|
|
|
Batek kontatzen zuen bezpera gauean, hedexuriak etorri artean, norbait egon zela
|
bere
biziaren arriskuan Nafarroa karrikaren erdian etzanik. Mokofin baten irria ebaki nuen bortitz orduan.
|
|
|
–E 50 u, goi maila ikask. Biloak beltz eta luze, begi urdinak, ameslari, bat bateko, ezkondua,
|
bere
biziko E bil. 30 u, harreman etengabe eta samurrerako. Idatz:
|
|
|
Eta itxuratuak kontsolatu ninduen: bakarretan, desesperantzak
|
berak
bizitzera haiatzen gintuen. Gaueko ibilaldiaren segundoak oro halatan, navajo, anjou zein txeroki neurtitzen konpainian gozarazi nituen.
|
|
|
Aitzinamenduak behar du naski guztien zerbitzuko. Mendeko ardien bilakaera
|
bera
bizi izan dugu: bakardadearen edo desohorearen beldurrak kateztaturik, saldoan goaz lanera, supermerkatuetara, bilkuretara, alde bateko zein besteko pentsamendu bakunetik kanpoko gogoeta propiorik ez daukagu, eta beti, dena birindika aurtikitzeko jaidurak menperatzen ditugu.
|
|
|
Seminarioan haur hotz sartu zenetik, Joanesek euskara baizik ez zuen gogoan. Euskararen salbatzeko helburuaren lortzeko Pittunek Jesukristo zeukan eredu, honek
|
bere
bizia sakrifikatuz, Hitz bakarra zela medio, mundu bekatorosa infernuaren garren mehatxuetarik atera zuelako. Apeztu, urgazle bihurtu eta, bere iritziz ongi merezitu omenaldia erdiesteraino otoitzaren eta azterketa zientifikoaren mundu gerizatuan geratu zen.
|
|
|
–
|
Berak
bizia salbatu ziguan. Agian egoeraren larriak aldi bateko eromena eragingo zioan; hala ere, dagoen tokian dagoela, gure esker ona baizik ezin zioagu erakutsi.
|
|
|
– Eta horretaz ari garela, Louisi ez zitzaion formularen arrastorik ere aurkitu. Ez soinean ezta
|
bera
bizi zen etxean ere.
|
|
2002
|
|
|
txapazko, kartoizko txabolak, 15 pertsona 10 metro koadrotan bizitzen, ez dute hezkuntzarik, ez osasun zerbitzurik, 14 urterekin arma bat eskuan dutela ibiltzen dira... Hiri
|
berean
bizi zara baina errealitate hori ez da zurea, ez duzu bertara iritsi arte ikusten».
|
|
|
Haietan ene aitaginarreba izan beharra zen Panpili Iriart, Amenduze Jauberrikoa. Euskalduna zen eta kito, baina harriduraz jakin zuen Frantziako hiritarra zela, baita ongi ordaindu ere
|
bere
bizi guzian, sona gaiztoko arroila haietan bilduriko zauriekin: bata eskuan, handiena ariman.
|
|
|
Aren gomutagarrian berba oneik irakurri giñeiz: " Orain bakean
|
bertan
bizi da, Kristogaz". Goian bedi, Jaunaren atsegin betean.
|
|
|
Emerenek Leon bizikleta ganean lehenengoz ikusi ebanean,
|
bere
biziko txerea egin eutsan:
|
|
|
Formula horren bidez higiezina erosten ez den arren, urte sasoi jakin batean
|
bertan
bizitzeko eskubidea du titularrak
|
|
|
Azpiegituren hobetzeak jendeari
|
bertan
bizitzeko ahalmena ematen dio, nahiz lana hirian egin.
|
|
|
Aparta gaitezen; esanda dago: aparta gaitezen.Hizkuntzen konbibentziak ez du eskatzen leku fisiko
|
berean
bizi beharrik. Eraikidezagun euskaraz biziko den unibertsitate eremu berezitua.
|
|
|
Demografiaren aldetik, gazteak mobilizatu eta hiltzeaz gain, eta biztanleak alde egitera behartzeaz gain, gerra gure lurretan txertatzen zen. Armadak
|
bertan
bizi ziren: jan, lo eta berotu beharra zuten.
|
|
|
Hiri horietan beruna duen erregaia erabiltzeak, esaterako Delhin eta Shangain, haurren %60k odolean berun maila altuak izatea dakar, giltzurrunetan, gibelean, berrekoizpen eta zirkulazio sisteman eraginaz. Kutsakorrenak Mexiko, Pekin, Shangai, Teheran, Kalkuta eta Bangkok direla azpimarratzen du txostenak eta
|
bertan
bizitzea egunero bi pakete zigarro erretzearen baliokidea da.18
|
|
|
jainkoak ere basoetan bizi izan dira, baita Dardanotar Paris ere. Pallas, hiriak sortu zituena,
|
bera
bizi dadila horietan; guri basoak izan dakizkigula atsegin gauza guztien aurretik. Lehoi betokerra otsoari darraio, otsoa bera antxumeari, isats loretsuari antxume jolastia darraio, zuri, oi Alexis, Corydon:
|
|
|
Bein sabela ongi betez gero, badakizute gorputza zertara etortzen dan usu.
|
Bere
bizia zaindu bear zuela ta, jan egin zuen, edan ere zertxobait; gero gudari gazteak berriz biotzera itz egin zion eta biotz osoa makurtu zan mutil gaztearen aldera; biotza irabazi nai ukhan zion, eta beingo baten egin zan emakumearen biotzaren jaube. «Ezta ba, gazte hau, hain itsusia eta mukerra» erraiten zuen andereak gudariari begitartera maitekiro begiratuz, eta mirabeak itz hauien antzeko batzu erraiten zizkion bitartean:
|
|
|
Baina demagun zeuk nahi bezain aurpegi ederra daukala eta Venusen xarma lohadar guztietatik dariola: izango dira, noski, bera bezalakoak; artean
|
bera gabe
bizi izan gara, noski; berak ere itsusiaren zer berdinak egiten ditu eta badakigu egiten dituela, eta gajoa kirats nazkagarriz usaintzen da, otseinek ihes eta ezkutuan barre egiten diotela. Eta bitartean kanpoan utzi duen maitale negartiak atalburua lorez eta girlandaz jazten du eta atezango harroak lurrintzen, eta gizarajoak ateorrietan musuak inkaturik uzten ditu; onartua izanik, ostera, sudurrera letorkiokeen lehen bafadan, hanka egiteko arrazoi jatorrak bilatuko lituzke eta luzaz entseiaturiko elegia panpoxa behera letorke eta bere burua ergeltzat joko luke, maiteari hilkor bati dagokion baino gehiago esleitu diola ikusirik.
|
|
|
Eta ez da jainkoen edo Venusen gezien ondorio inoiz itxura exkaxeko andretxoa ere maitatua izatea. Sarritan emakumeak berak zertzen baitu bere portaeraz eta aldarte bigunez eta gorputz zainduz eta garbiz, eta aisa tiratzen du
|
berarekin
bizi izatera. Gainerakoan, ohiturak amodioa sortzen du; zeren, arinki bada ere, kank eta kank kolpatzen denak luzera amore ematen du eta gainbehera dator.
|
|
|
Eva Suárez Llanosen iritziz, AIko Espainiako ataleko buruaren iritziz, kasu honek hartu duen ospe handiak izugarri lagun dezake gizartea genero arrazoiengatiko indarkeriaz sentsibilizatzen. AIk espero du Safiyak
|
bere
bizia salbatu ahal izatea eta kanpaina honen alde egiten dutenek emakumeen eskubideen aldeko eta heriotza zigorraren aurkako epe luzeko konpromisoa hartzea, erantsi zuen Suárezek. Martxoaren 14an kanpaina amaitzen denean, Amnistia Internazionalak jasotako laguntza guztiak emango dizkio Nigeriako Madrilgo enbaxadari, komunikatua adierazi du, eta, azkenik, ekintza horren bidez, elkartasunak harriduraren krudelkeriaren aurrean duen indarra erakutsi nahi dela dio.
|
|
|
egoera txarrean dauden elikagaiak intoxikatzea, jendaurrean jarri gabeko prezioen zerrenda, faktura osatugabeak, etab. Arau orokor gisa, ez da inoiz maionesarik edo arrautzarik kontsumitu behar etxetik kanpo. Intoxikazioa gertatzen bada eta herri
|
berean
bizi bada, erreklamazioa KIUBean aurkeztu behar da. Aurretik erreklamazio orria eskatu behar da establezimenduan eta datu guztiekin bete.
|
|
|
Ospitale desberdinetan ingresatuta zeuden lau pertsona. Legionellak kaltetutako lau pertsonetako bat 61 urteko gizona da, eta, agerraldi berri honen ondorioz, jaio zen 87 urteko adinekoa bizi zen herri
|
berean
bizi zen. Herritar hori joan den astelehenean hasi zen sintomak adierazten, eta, handik bi egunera, Bartzelonako Gurutze Gorriaren ospitalean sartu zen.
|
|
|
Uste zuen egiazko lagun bat atzemana zuela, baina lilura bat baizik ez zen izan:
|
bere
biziak berriz ere infemuaren eite zuen.
|
|
|
Soroetan hedatutako minei edo berebiletan ezkutatuak dauden beste lehergailuei zeinek hartzen die aztarna, batzuetan
|
bere
bizia galdu eta nagusiarena salbatuz?
|
|
|
abeltzaintza ala otsoa" delako aukera gezur galanta dela. Otsoa eta abeltzaintza eremu
|
berean
bizi dira toki guztietan.
|
|
|
Ez ahaztu hori: zakurrarentzat zeu zara munduaren ardatza,
|
bere
biziaren oinarria. Erne dago beti, zer egingo duzun, nora joango zaren, zure deiaren zain.
|
|
|
Orduan bururatu zitzaion Karmeleri: izan ere, etxe hura libratuz gero, biak jar zitezkeen
|
bertan
bizitzera, Sara eta Karmele, beren gisara, etxe hura gurasoenetik aparte zegoenez gero. Eta, hala, laugarren hilabetean, bere ideiaren berri eman zion Karmelek.
|
|
|
Zirriki zarraka ari gara prestatzen gure ikasleak, maizegi hain beharrezkoa den material egokiaren ordez gure borondate ona besterik jartzen ez dugula. Benetan bitxia herri hau, zeren unibertsitateko materiala landu duten batzuek ez dute
|
bere
bizian eskolarik eman, eta, batzuetan, beldur naiz, unibertsitate bat zer den ikusi ere ez. Horretan ere, nonbait, aski bereziak gara.
|